A ISHTE VRASJA E MILLADIN POPOVIQIT NË PRISHTINË E ORGANIZUAR SIKURSE RASTI "PANDA" NË PEJË ?

Nga Ryzhdi Baloku, shkrimtar shqiptar nga Peja

 Në kohën e fundit është ri-aktualizuar çështja e vrasjes së komunistit Milladin Popoviq, përmes shkrimeve të publikuara nëpër disa portale, artikuj këta që pasqyrojnë këndvështrime dhe pikëpamje të ndryshme, se kush e vrau këtë personalitet. Si dikur edhe tash mbisundon mendimi i një pjese të artikullshkruesve, se personi që e vrau Milladinin ishte mësuesi Haki Taha. Mirëpo, edhe në anën tjetër kemi një pjese të atyre që mendojnë të kundërtën, se atë e vranë shokët e tij të luftës, mendim ky që vjen si rezultat aksiomës së njohur se pas fitores "Revolucioni i ha bijtë e vet". Për ta brumosur më mirë përmbajtjen e këtij shkrimi, po i prezantojmë disa të dhëna në trajtë nekrologjie nga e kaluara e afërt historike për këtë personalitet dhe atentatorin hipotetik të tij, mësuesin Haki Taha. Sipas disa shënimeve, Milladin Popoviqi u lind me 23 maj të vitit 1910 në Mal të Zi, nga nëna Stana Radonjiq (1889-1955) e fisit Kuq dhe babai Jevrem Popoviq (1875-1958), i cili ishte oficer i ushtrisë malazeze dhe pjesëmarrës i luftës së viteve 1912-1913, kohë kjo kur shtetet ballkanike luftonin për zaptimin e tokave shqiptare. Kur ishte fëmijë, familja e tij u shpërngul në Pejë, ngase pushteti okupues i asaj kohe u krijonte kushte të mira jetese familjeve malazeze e serbe të cilat vinin për të jetuar në këtë vend. Si nxënës i shkollës së mesme ai i ndoqi mësimet në gjimnazin e Pejës, të Prizrenit dhe të Prishtinës. Me përfundimin e shkollimit të mesëm, nisi studimet në Fakultetin e Drejtësisë në Beograd. Milladin Popoviqi ishte anëtar i Partisë Komuniste të Jugosllavisë që nga viti 1934. Në korrik të vitit1936, organizon demonstrata në Pejë kundër qeverisë së Millan Stojadinoviqit. Në vitin 1937 themelon konferencën krahinore të Partisë Komuniste të Jugosllavisë për Kosovë (e Metohi), ku edhe zgjedhet sekretar i saj. Nga shtatori i vitit 1939 ishte komisar politik i Komitetit Rajonal për Kosovën. Me 11 maj të vitit 1940 organizon demonstratat antifashiste në Pejë. Në muajin gusht të vitit 1940 zgjedhet anëtar i Komitetit Krahinor i Partisë Komuniste të Jugosllavisë për Malin e Zi, Bokën, Sanxhakun dhe Kosovën. Në tetor të vitit 1941, sipas vendimit të Komitetit Qendror të Partisë Komuniste të Jugosllavisë, caktohet me detyrë partiake në Shqipëri, së bashku me Dushan Mugoshën. Në shtator të vitit 1944 caktohet në postin e sekretarit politik të Komitetit Rajonal të Partisë për Kosovë, me vendim të Komitetit Qendror të Partisë Komuniste të Jugosllavisë. Gjatë luftës Milladini njihet me nofkën Ali Peja, Ali Gostivari etj. Pas arrestimit dhe dërgimit të tij në kampin e përqendrimit, lirohet pas një kohe me ndihmën e komunistëve të Shqipërisë. Milladin Popoviqi vdes me 13 mars të vitit 1945 në Prishtinë, pas një atentati të kryer ndaj tij, ndërsa me 12 mars të vitit 1946 shpallet hero i popullit të Jugosllavisë. Sa i përket biografisë së mësuesit dhe poetit Haki Taha, sipas shënimeve që kemi në dispozicion thuhet se u lind në vitin 1913 në Gjakovë. Shkollën fillore e nisi në vendlindje, ndërsa e kreu në Krumë të Hasit në Shqipëri. Gjimnazin e ulët e kreu në Shkodër, ndërsa shkollën "Normale" në Elbasan, në vitin 1939, kur edhe u emërua mësues në Shënavlash të Shqipërisë. Në vitin 1941, erdhi në vendlindje me grupin e parë të mësuesve, të cilët kishin ardhur në Kosovë, me vendimin e qeverisë së shtetit shqiptar. Ndonëse Haki Taha ishte antifashist për nga bindja, gjatë tërë kohës së luftës, nuk iu bashkua Lëvizjes Nacionalçlirimtare, për arsye se kishte mosbesim ndaj bashkëpunimit me serbë e malazezë. Megjithëkëtë, ai njëherazi as nuk u hodh në luftë të kundër kësaj Lëvizjeje. Pra, gjatë tërë kohës së luftës, Haki Taha mbeti vetëm mësues, pa hyrë në shërbim të askujt. Në vitin 1942, kur Kosovën e vizitoi kryeministri i atëhershëm i shtetit shqiptar Mustafa Kruja, Haki Taha ishte njëri nga ata që i organizoi të rinjtë e Gjakovës që me flamur kombëtar e pa shenjat fashiste t'i dilnin përpara dhe të kërkonin nga ai që në Gjakovë të hapej Shkolla Normale e jo ajo tregtare, siç kishte vendosur qeveria e tij. Këtë kërkesë, në emër të të rinjve gjakovarë e kishte parashtruar përmes fjalimit të tij Vehap Shita, asokohe nxënës i Gjimnazit të Prishtinës. Kështu, pas vizitës së cekur të kryeministrit, hapet dega e Shkollës Normale pranë Institutit Tregtar në Gjakovë, me drejtor Zekeria Rexhën, kurse dega e tregtisë pranë këtij Instituti thuaja se u shua fare. Sipas disa shkrimeve thuhet se Haki Taha bëri vetëvrasje në mars të vitit 1945 në Prishtinë, me qëllim që OZN-ës jugosllave mos t'i bie në dorë, pas vrasjes së Milladin Popoviqit. Një numër i atyre që janë marrë me këtë çështje deklarojnë se e vërteta e ngjarjes lidhur me vrasjen e Milladin Popoviqit dhe vetëvrasjen apo vrasjen e vetë Haki Tahës, konsiderohet si ende e pandriçuar sa duhet. Mirëpo, për më shumë se pesëdhjetë vjet Enver Hoxha ishte i bindur, se “Miladin Popoviqin e vranë prapa krahëve njerëzit e UDB-ës, sepse ishte shprehur për të drejtën e popullsisë shqiptare të Kosovës për vetëvendosje ”, e që me një rast tjetër mu për këtë ngjarje ai thotë: "Haki Taha në fund të jetës u përdor si kamikaz i UDB-ës për t'ia shuar jetën një jugosllavi më pro-shqiptar". Në këtë kontekst, mendimin pak më ndryshe e gjejmë në një artikull të publikuar për këtë ngjarje, ku në mes tjerash shkruan se në pyetjen që i ishte parashtruar Fadil Hoxhës (i cili ka qenë shok shkolle me Haki Tahën) në prezencë të shefit të kabinetit të tij, Masar Murtezait, me citim paraprak të një deklarimi, se akademiku, historiani dhe publicisti Vlladimir Dedier, i cili për çdo gjë që ka shkruar, është mbështetur në dokumente konkrete, ndërsa lidhur me atentatin ndaj Milladinit ka thënë: "Dosjen për vrasjen e Milladin Popoviqit nuk e kam parë kurrë, por, siç më kanë thënë, atë e ka vrarë Haki Taha…" ? Pas këtij parafrazimi të mendimit të Dedierit, Fadil Hoxha me atë rast pasi ishte menduar pak kishte thënë: "Edhe unë mendoj, se Haki Taha e ka vrarë Milladinin. Ai ka qenë nacionalist i madh dhe me këtë ka dashur që të mbetet në histori". Në një artikull tjetër lidhur me këtë ngjarje shkruan se pishtari i arsimit Mehmet Gjevori kishte deklaruar: Kur erdhi në punë Minush Lipoveci, tregoi se e kishte pasur në konak Haki Tahën disa ditë më parë, kur ishte në udhëtim e sipër për në Prishtinë. Ai tha se Hakiu ishte shumë i sëmurë, i zhgënjyer dhe i shqetësuar. Po interesohej për të shkuar ndokund për mjekim. Megjithatë, në ndarje i kishte thënë Minushit: "Ke për të dëgjuar për mua dhe për veprën time!" Këtij i ishin bërë merak ato fjalë dhe sjellja e shqetësimi që e kishte kapluar Hakiun. Shpejt pas kësaj u dëgjua për vrasjen e Milladin Popoviqit në Prishtinë, e më vonë edhe për vrasjen apo vetëvrasjen e Haki Tahës. Përkundër këtyre dy deklarimeve, ekzistojnë mendime të kundërta lidhur me këtë atentat, të cilët e analizojnë atë ngjarje si vijon: "Nëse pesë rojat partizane që ruanin komandantin e qarkut të Kosovës, në 15 marsin e vitit 1945 bënin një lojë të vërtetë shahu, apo një lëvizje të detyruar filash, kjo ka mbetur një enigmë më vetvete. Por, e sigurt është se vëmendja e tyre u shqetësua pak nga figura e gjatë e një djaloshi 28-vjeçar, që s’u foli dhe drejtoi sytë e gjelbër nga hyrja e ndërtesës së Komitetit Krahinor të Kosovës. Pak minuta më vonë, po këta sy paksa më të turbullt iu drejtuan daljes, përsëri pa tërhequr vëmendjen dhe pa shqetësuar lojën e partizanëve jugosllavë. Në çastin që Milladin Popoviqi do të gjendej i ekzekutuar me tre plumba, dy në gjoks e një në kokë, mbi tryezën e tij të punës, sipas një versioni ballkanik të “herostratit”, me fishekët e mbetur të 15-shes, gjakovari Haki Taha do të vriste veten publikisht në qendër të Prishtinës". Në bazë të shkrimeve të deritashme për këtë ngjarje, ekzistojnë tri versione: - Versioni të cilin e lansoi pushteti sllavo-komunist dhe organet e sigurimit shtetëror jugosllav, se Haki Taha është "vrasës i paskrupull" i Milladin Popoviqit, - Versioni që qarkullon në opinionin e gjerë dhe ndër të afërmit e Haki Tahës se këtë atentat vërtet e bëri Haki Taha, por me vetëdije të plotë dhe me paramendim si vepër patriotike e gjest heroik, i cili mund të krahasohet me atë të atdhetarit Avni Rrustemi kur e vrau në Paris tradhtarin më të madh shqiptar të të gjitha kohëve - Esad Pashë Toptanin, dhe - Versioni të cilin e përkrahin edhe disa historianë shqiptarë, se Haki Taha është vetëm viktimë e lojës së ndytë e OZN-ës jugosllave, për t'i fshehur vrasësit e vërtetë të Milladinit. Ndoshta vlen për të cekur në këtë shkrim lidhur me këtë ngjarje se, qysh në moshën e fëmijërisë kisha dëgjuar lidhur me thënien e nënës së Milladinit, e cila në praninë e një numri të njerëzve në Pejë kishte deklaruar se djalin e saj nuk ia kanë vrarë shqiptarët. Mirëpo përkundër këtij deklarimi, popullata nuk ka guxuar ta komentojnë në kurrfarë rrethane atë mohim lidhur me vrasësin e birit të saj, të cilin e kishte pikasur pushteti. Meqë im vëlla Remziu, tashmë i ndjerë, qysh si i ri ishte kyçur në lëvizjen ilegale NDSH e më vonë edhe si themelues i Organizatës BTSH dhe kishte njohuri të mjaftueshme për shumë ngjarje, e kam pyetur dhe biseduar disa here lidhur me çështjen e kësaj vrasjeje, pas daljes së tij nga burgu në vitet e shtatëdhjeta. Gjatë asaj bisede më pat thënë se sipas njohurive që kishte, Milladinin e ka vra Vasa Bogdanoviqi me direktivë dhe organizim nga OZN-a. Lidhur me këtë temë, tash vonë pas luftës së fundit, një mik imi i letrave nisi të shkruajë në një portal, lidhur me vrasjen e Milladinit, duke ngulmuar në heroizmin e Haki Tahës si atentator i tij. Kur pas atyre shkrimeve i komentova në rubrikën përkatëse të "facebook-ut" se vrasja e Milladinit mund të ishte e njëjtë si Rasti "Panda" në Pejë, ku babai i njërit prej viktimave, Dragi Stanojeviqi u ishte përgjigjur kolegëve të punës se djalin e tij nuk ia kanë vrarë shqiptarët, mu ashtu siç kishte deklaruar dikur edhe nëna e Milladinit, Stana, ai gati u çmend, nuk zgjodhi fjalë për të m'u kundërvënë, fjalë këto që nuk i prisja nga ai, ngase njiheshim prej kohësh, si bashkëvendës i im. Si përfundim po e rrumbullakoj këtë shkrim me shpresë që një ditë do të fryjë era e demokracisë edhe në Serbi dhe do të hapen arkivat e shtetit në Beograd, me ç'rast do të shpalosen në detaje faktet rreth organizimit të vrasjes së Milladinit dhe shumë ngjarjeve të tjera enigmatike që janë sajuar dhe organizuar nga shërbimet sekrete serbe, e të cilat deri tash kanë mbetur të pa sqaruara sa duhet.

Lideri bullgar Rilindja (Prerodbas) Kostadin Kostadinov : "Nuk ka asgjë më logjike se dy shtete me histori të përbashkët, origjinë të përbashkët, gjuhë të përbashkët dhe popull të përbashkët, si Bullgaria dhe Maqedonia, që të bëhen një shtet i vetëm”.

 

Kostadin Kostadinov

Zyrtarët e Maqedonisë së Veriut e kanë dënuar ashpër një deklaratë të liderit të ekstremit të djathtë në Bullgari, i cili bëri thirrje që Maqedonia e Veriut dhe Bullgaria të bashkohet në një shtet të vetëm bazuar në një ide të shprehur rishtazi nga presidenti i zgjedhur amerikan, Donald Trump, për bashkimin e SHBA-së me Kanadanë.

Lideri i partisë politike të ekstremit të djathtë në Bullgari, Rilindja (Prerodbas), Kostadin Kostadinov, tha të enjten se “nuk ka asgjë më logjike se dy shtete me histori të përbashkët, origjinë të përbashkët, gjuhë të përbashkët dhe popull të përbashkët, si Bullgaria dhe Maqedonia, që të bëhen një shtet i vetëm”.

Kjo deklaratë u dënua si “e turpshme dhe e pandershme” nga presidentja e Maqedonisë së Veriut, Gordana Silanovska-Davkova.

“Përkundrazi, synimi për ta shprehur në mënyrë të njëanshme në këtë mënyrë në fakt do të thotë mosrespektim, do të thotë mosnjohje”, tha Gordana Silanovska-Davkova.

Ministria për Punë dhe Tregti të Jashtme e Maqedonisë së Veriut e dënoi ashpër deklaratën e Kostadinovit, i cili është gjithashtu deputet aktual në Kuvendin Popullor të Bullgarisë, duke thënë se kjo deklaratë “shpreh pretendime të qarta territoriale ndaj Maqedonisë së Veriut”.

“Deklarata të tilla dashakeqe të zyrtarëve të skenës politike bullgare janë sulm i drejtpërdrejtë ndaj sovranitetit, integritetit dhe pavarësisë së vendit tonë dhe në të njëjtën kohë janë në kundërshtim të drejtpërdrejtë me rregullat dhe parimet e së drejtës ndërkombëtare, mosndërhyrjen e shteteve në punët e tyre të brendshme dhe politika e ndërtimit të marrëdhënieve të mira fqinjësore”, thuhet në reagim.

Në anën tjetër, Venko Filipçe, deputet dhe lider i Lidhjes Socialdemokrate (LSDM) në opozitë, kërkoi që Sofja të reagojë dhe të distancohet qartë dhe pa mëdyshje nga deklaratat e Kostadinovit, ndërsa Bashkimi Evropian, siç tha ai, (BE) të dënojë deklaratën e tij.

“ I bëj thirrje Bashkimit Evropian që të dënojë qartë këtë qëndrim, i cili cenon të drejtat universale të njeriut dhe vlerat evropiane, dhe të tregojë se deklarata të tilla nuk kanë vend në BE”, shkroi të enjten Filipçe, në profilin e tij zyrtarë në Facebook.

Çfarë tha Kostadinov?

Kostadinov shkroi se nuk ka asgjë “më logjike dhe më normale sesa dy vende me histori, origjinë, gjuhë dhe popull të përbashkët, si SHBA dhe Kanadaja, të bëhen një shtet i vetëm”.

“E njëjta situatë është edhe me Maqedoninë (e Veriut). Nuk ka asgjë më logjike se dy shtete me histori të përbashkët, origjinë të përbashkët, gjuhë të përbashkët dhe popull të përbashkët, si Bullgaria dhe Maqedonia, që të bëhen një shtet i vetëm”, shtoi Kostadinov.

Në të njëjtin kontekst, ai mbështeti gjithashtu pretendimet e Trumpit për kthimin e kontrollit mbi Kanalin e Panamasë, duke theksuar se SHBA-ja ishte pronarja e parë e asaj zone, “të cilët e ndërtuan dhe e kontrolluan deri në vitin 1979”.

Ky qëndrim i Kostadinov vjen në një periudhë marrëdhëniesh të ndjeshme mes Maqedonisë së Veriut dhe Bullgarisë, që lidhen me historinë, identitetin dhe gjuhën, çka kanë ndikuar edhe në bllokadën nga ana e Bullgarisë ndaj procesit të anëtarësimit të vendit në Bashkimin Evropian (BE).

Bullgaria kërkon që Maqedonia e Veriut ta njohë pakicën bullgare si pakicë kombëtare. Për ta bërë këtë, nevojiten ndryshime kushtetuese.

Ndërkohë, Qeveria në Shkup, e udhëhequr nga kryeministri Hristijan Mickoski, kërkon zgjidhje afatgjate. Mickoski ka propozuar që, nëse miratohen, ndryshimet të kenë një zbatim të shtyrë, një ide që është kundërshtuar nga BE-ja.

Këshilli i Çështjeve të Përgjithshme i BE-së, më 19 dhjetor 2024, në Samitin Be-Ballkani, miratoi konkluzionet për zgjerim, për vendet e Ballkanit Perëndimor. Në lidhje me Maqedoninë e Veriut, u theksua nevoja për të përshpejtuar dhe përfunduar ndryshimet kushtetuese, të cilat përfshijnë përfshirjen e minoritetit bullgar në preambulën e Kushtetutës së vendit.

“Zbatimi i marrëveshjeve dypalëshe në mirëbesim dhe me rezultate të prekshme, përfshirë Marrëveshjen e Prespës me Greqinë dhe Traktatin e Miqësisë, Fqinjësisë së Mirë dhe Bashkëpunimit me Bullgarinë mbeten me rëndësi thelbësore”, thuhet në deklaratë.

Marrëveshja e Prespës me Greqinë, e arritur me ndërmjetësim ndërkombëtar, i mundësoi Maqedonisë së Veriut anëtarësimin e saj në NATO, kurse Traktati i Miqësisë dhe Fqinjësisë së Mirë me Bullgarinë, i nënshkruar në 2017, ka për qëllim forcimin e bashkëpunimit dhe zgjidhjen e çështjeve të mbetura mes dy vendeve (Maqedonie Veriut – Bullgari), që burojnë nga dokumenti i njohur si “Propozimi francez”.

Për të realizuar ndryshimet kushtetuese, nevojitet një shumicë prej dy të tretash. Shumica parlamentare në Maqedoninë e Veriut aktualisht përbëhet nga 78 deputetë nga gjithsej 120 sa numëron Parlamenti

Biografia e liderit bullgar : 

https://en.wikipedia.org/wiki/Kostadin_Kostadinov_(politician)

Donald Trump ka fajësuar publikisht guvernatorin e Kalifornisë, Gavin Newsom, për vështirësinë në furnizimin me ujë të Los Angeles.

 

Zjarri ka prekur edhe shkrimin ikonë “Hollywood”. Këtë e konfirmojnë disa pamje që po qarkullojnë në platforma si X, Truth (rrjeti social i krijuar nga Donald Trump) dhe YouTube.

Por nuk është e vërtetë.

Ky është vetëm shembulli i fundit i një imazhi të krijuar me inteligjencë artificiale. Për më tepër, janë disa imazhe nga përdorues të ndryshëm që janë shpërndarë dhe ribashkuar më pas online.

Zjarri që ka përfshirë qytetin kalifornian, i cili ka djegur tashmë 117 kilometra katrorë, ka vrarë 16 persona dhe ka bërë që 180 mijë të evakuohen me dëme për 150 miliardë dollarë, ka edhe një pasojë tjetër.

E zakonshmja, ajo që ndodh pas çdo katastrofe të madhe. Nga COVID-i te përmbytjet më të fundit të shkaktuara nga uragani Helene.

Kur një problem është kompleks, ndiqet një përpjekje për të gjetur një zgjidhje të thjeshtë. E cila mund të shfrytëzohet për qëllime politike ose ekonomike dhe që luan me nevojën tonë për të kuptuar dhe vendosur atë që nuk mund ta kuptojmë në një model të paracaktuar: fajtori duhet të jetë dikush.

Kjo është struktura klasike nga e cila lindin të gjitha lajmet e rreme dhe teoritë e komplotit.

Personi, i cili mund të caktohet “fajtor”, në këtë rast, është Kristin Crowley, shefja e Departamentit të Zjarrfikësve të Los Angeles. Ajo punon atje prej 22 vjetësh, ka drejtuar disa departamente dhe mban këtë post që nga viti 2022.

Por është gjithashtu grua, lezbike dhe angazhuar aktivisht në mbrojtjen e të drejtave Lgbtq+ dhe vlerave të lidhura me diversitetin dhe përfshirjen.

Crowley është kritikuar fuqishëm në disa postime në X dhe TikTok për fokusimin më shumë në promovimin e asaj që quhet “kultura e DEI” (diversitet, barazi dhe përfshirje), që është një filozofi shumë e pranishme në zonat administrative dhe qeveritare të Los Angeles, sesa në efikasitetin e sektorit.

“A mendon vërtet se DEI ka përkeqësuar dëmet nga këto zjarrvënie? Po, mendoj kështu. DEI ishte qëllimi i shefit të zjarrfikësve. Departamenti dhe qyteti shpenzuan para për DEI ndërkohë që degët e rrezikshme nuk u hoqën dhe hidrantët nuk kishin ujë”, ka shkruar Robby Starbuck, një aktivist konservator që synon të shkatërrojë mentalitetin “woke”, i cili nga e djathta ekstreme shikohet si propagandë e majtë ekstreme që lidhet me çështjet Lgbtq+.

Ky postim është ripostuar nga Elon Musk, me komentin: “DEI means people DIE” (DEI do të thotë që njerëzit vdesin).

Por sipërmarrësi, gjithashtu aleat i ngushtë i Donald Trump, duket se mbështet edhe deklarata shumë më ekstreme.

Si ato të Alex Jones, gjithashtu i njohur si komplotisti i Amerikës, i cili sugjeroi – gjithashtu në X – se zjarret ishin ndezur qëllimisht si pjesë e një “plani global për të udhëhequr një luftë ekonomike”. Komenti i Musk (më pas i fshirë): “E vërtetë”.

Po kthehemi te çështja e zjarrit, Donald Trump ka fajësuar publikisht guvernatorin e Kalifornisë, Gavin Newsom, për vështirësinë në furnizimin me ujë të Los Angeles.

Po ashtu, kryebashkiakja e qytetit, Karen Bass, akuzohet për përgjegjësinë për zjarrin, pasi ka shkurtuar buxhetin për zjarrfikësit. Dhe është e vërtetë: vitin e kaluar është shkurtuar me 17.6 milionë dollarë nga një buxhet total prej 820 milionë dollarësh.

Por përgjigjja e kryebashkiakes ka qenë: “Mendoj se nëse kthehemi pas dhe shohim reduktimet që janë bërë, nuk ka pasur asnjë ulje që do të kishte pasur ndikim në situatën që kemi përballuar këto dy ditë”.

Po teoritë e komplotit që po qarkullojnë këto ditë po prekin gjithashtu dy nga industritë më të rëndësishme të Kalifornisë, atë teknologjike dhe atë të argëtimit.

Sipas këtyre teorive, zjarri – që për të dyja është sigurisht i qëllimshëm – ka origjinën në një plan për të krijuar një qytet të ri të drejtuar dhe menaxhuar nga inteligjenca artificiale, mbi mbetjet e Los Angeles.

Ndihma vjen nga një dokument i vitit 2020 për digjitalizimin e qytetit, me një plan 8-vjeçar të quajtur SmartLA 2028. “A ishte ky një sulm i synuar për të marrë më shumë tokë të çmuar?”, sugjeron një përdorues. Dhe më tej: “Po flasim për SmartLA 2028… dhe për mënyrën se si zjarret e Los Angeles janë përshtatur me programin e tyre të ri-kualifikimit urban. Zjarret krijojnë toka të lira… që papritmas janë në dispozicion për “ri-imagjinimin” e lagjeve në përputhje me vizionet e qytetit smart”.

Dhe pastaj është Hollywood, “klasa e yjeve” që do të bëjë gjithçka për të mbrojtur krimet e saj. Edhe duke ndezur një zjarr.

Këtu protagonisti është Sean Diddy Combs, i cili në shtator u akuzua për dhunë seksuale dhe trafikim të qenieve njerëzore. Dhe duket, sipas disa teorive që po qarkullojnë online, se ekziston një tunel që lidhte shtëpinë e artistit me vilën e PlayBoy.

Një lloj kalimi sekret për të lehtësuar trafikun e tij, por që nuk është gjetur kurrë.

Zjarri do të ishte shkaktuar, sipas komplotistëve, nga përpjekjet për të shkatërruar këtë tunel për të fshirë prova që mund të kishin përkeqësuar pozitat e Combs dhe – për më tepër – për të zbuluar krimet e yjeve të Hollywood-it.

Dimri i gjenitaleve televizive: – Promovimi i grave me mjekër, gjyshër që thërrasin ‘dua burrë’!

 

Nga Johana Lubonja

Janë tre meshkuj të shndërruar në femra që kanë pushtuar ekranet dhe po futen me përdhunë në sytë, mendjet dhe ndërgjegjen e shoqërisë tonë këtë dimër.

Si asnjëherë tjetër më parë, problemet e këtij dimri (përveç telenovelës politike) nuk diskutohen as nuk ngjallin vëmendjen që kanë sjellë Elton Ilirjani, Amber Candi dhe Bernard Hulme, tre meshkuj që kanë zgjedhur t’i qasen pjesës së dytë të jetës së tyre si FEMRA.

Përveç Elton Ilirjanit, që është shfaqur me identitetin e tij të vërtetë, por që nuk tregon suksesin si “biznesmen” milioner, dy të tjerët të shfaqur në spektaklin televiziv “Big Brother Vip” fshihen pas “guximit” për të qenë homoseksualë ose femra.

Bernard Luli alias Bernard Hulme, festoi ditëlindjen në shtëpinë “Big Brother”, por përveç recitimit çdo ditë televizive “jam gay, jam homoseksual” nuk tregon asnjë detaj për jetën e tij si gjysh, baba, apo vëlla i një familjeje tradicionale shqiptare.

Bernardi fshehu në prezantim mbiemrin e tij të vërtetë shqiptar, por nuk pati asnjë problem të thotë në TV para miliona ndjekësve “Dua burrë”. Pse z. Luli fsheh identitetin përpara shqiptarëve, ndërsa prirjen seksuale për t’u ngopur me burrë, jo?

Amber Candy njihet nga bota e showbiz-it me emrin e vërtetë Sali Alushi, por edhe ky burrë 40-vjeçar nuk u prezantua me identitetin e vërtetë, atë me të cilin e njeh qyteti i lindjes Vlora, familja e tij dhe qendra e votimit. Emri femëror Amber nuk është tentuar të ndërrohet në asnjë rast me identitetin burrnor Sali Alushi.

Saliu i shërben Amberit për të qenë në rregull me shtetin, biznesin, familjen që të gjithë e thërrasin “O Sali”. Ndërkohë, ekranet dhe interneti po përmbytet me “twerk-un” e Amberit me c*ca të vëna dhe gurmaz e b*le të kamufluara. Pse e fsheh identitetin Sali Alushi alias Amber Candy? Si e thërrasin fëmijët e vëllezërve, xhaxha apo hallë? A do vijnë vëllezërit e Saliut në Big Brother t’i shohë populli kur ta përqafojnë “motrën” e tyre?

Elton Ilirjani, nga Amerika, prezantohet gjithnjë si biznesmen i fuqishëm, duke u kujdesur të induktojë në sytë e shqiptarëve “prapanikë” se s’ka asgjë të keqe të promovosh këpucë të kuqe grash 15 pond, reçipeta dhe fustane që rrinë derdhur në trupin e një mashkulli të përshtatur si Kim Kardashian.

Askush nuk e ka prezantuar suksesin e këtij “gjysmëfemre” me mjekër, me kompaninë “The Headhunter” dhe fondacionet satelite të saj “People First” dhe “Rini Albania”. Si u bë “milioner” nëpërmjet këtyre instrumenteve të një agjende të sofistikuar për promovimin në Shqipëri e rajon të komunitetit LGBTHQ+?

Nën maskën e kompanive dhe fondacioneve që janë krijuar si nevojë për të reduktuar diskriminimin në vendin e punës, në dhjetë vitet e fundit agjenda rajonale “LGBTHQ+” ka përfshirë 200 kompani në të gjithë Ballkanin Perëndimor me ndihmën e “biznesmenëve” si Elton Ilirjani, Besart Kondi apo Eranda Ymerali.

Agjenda dhe paratë e komunitetit kanë hyrë si c*ca artificiale femre në një trup mashkulli në shoqërinë tonë. Ato po shfaqen çdo ditë në TV dhe rrjetet sociale me një agresivitet që edhe vetë Donald Trump do të ishte habitur me përhapjen “demokratike” në një popull si yni.

Të drejtat e një komuniteti të padiskriminuar po kërkohen të futen me dhunë elektronike në shoqërinë tonë me prirje (sipas tyre) 50% homoseksuale.

Çdo ditë e nga pak zëdhënësit me mjekra dhe b*le të agjendës homoseksuale po kërkojnë nga shoqëria jonë të kuptojë se ka edhe alternativa të tjera për t’i shpëtuar varfërisë që ka pllakosur në Vlorë, Tepelenë apo në Pukë… mund të hiqet mjekra dhe të vihen c*ca. Ashtu si Eltoni dhe Saliu.

Por mund të jesh edhe gjysh e baba shëmbullor nëse ta mbështjellin burrat me mjekër të krehur, si Bernardi…

Gjenomet mbanin dëshmi të prejardhjes së Neandertalit

Njeriu i neandertatit jetoj ne epoken e Akullnajave . Njeriu i neandertatit :

1. jetonte ne grupe
2. perdorte lekuren e kafsheve per veshje
3. perdorte mishin dhe zjarrin
4. merrej me gjueti
5. mendonte per te ardhmen e tij 

Shkencëtarët thonë se kanë gjetur ADN-në më të vjetër të njohur të “Homo sapiens” nga mbetjet njerëzore të gjetura në Europë dhe informacioni po ndihmon për të zbuluar historinë e përbashkët të species sonë me Neandertalët. 

https://www.britannica.com/topic/Neanderthal

Gjenomet mbanin dëshmi të prejardhjes së Neandertalit

 Gjenomet e lashta të renditura nga 13 fragmente kockash të zbuluara në një shpellë nën një kështjellë mesjetare në Ranis, Gjermani, i përkisnin gjashtë individëve, duke përfshirë një nënë, vajzë dhe kushërinj të largët që jetonin në rajon rreth 45,000 vjet më parë, sipas studimit që botoi të enjten në revistën Nature. 

 Gjenomet mbanin dëshmi të prejardhjes së Neandertalit. Studiuesit përcaktuan se paraardhësit e atyre njerëzve të hershëm që jetuan në Ranis dhe në zonën përreth, ka të ngjarë të kenë hasur dhe kanë bërë foshnja me Neandertalët rreth 80 breza më parë, ose 1500 vjet më parë, megjithëse ky ndërveprim nuk ka ndodhur domosdoshmërish në të njëjtin vend. 

 Shkencëtarët e kanë ditur që kur gjenomi i parë i Neandertalit u sekuencua në vitin 2010 se njerëzit e hershëm ndërthurën me Neandertalët, një zbulim bombë që la trashëgim një trashëgimi gjenetike ende të gjurmueshme te njerëzit sot. 

 Megjithatë, ka qenë e vështirë të përcaktohet saktësisht se kur, sa shpesh dhe ku ka ndodhur ky moment kritik dhe misterioz në historinë njerëzore. Shkencëtarët kanë besuar se marrëdhëniet ndërmjet specieve do të kishin ndodhur diku në Lindjen e Mesme, pasi një valë e Homo sapiens u largua nga Afrika dhe u përplas me Neandertalët, të cilët kishin jetuar në të gjithë Euroazinë për 250,000 vjet.

Në rritje është dhuna e të miturve në rrjetet sociale

                                     Nga Flori Bruqi

Tik Tok është një aplikacion në pronësi të kompanisë kineze, ByteDance i cili përdoret thuajse nga çdo moshë. 

Megjithatë shumë vende të botës janë të  shqetësuara sigurinë që të ofron kjo platformë, veçanërisht për fëmijët dhe adoleshentët. 

 Për këtë arsye disa shtete e kanë ndaluar përdorimin e tij në vendin e tyre. 

 Shtetet e Bashkuara të Amerikës Më 13 mars 2024 , Dhoma e Përfaqësuesve miratoi me shumicë dërrmuese një ligj që kërkon që kompania mëmë me bazë në Pekin të TikTok të largohet nga platforma ose të përballet me një ndalim mbarëkombëtar.

 Ky vendim u miratua më 24 prill si pjesë e një pakete më të madhe. Britania e Madhe Më 16 mars 2024, Oliver Doëden, sekretari i Shtetit i Mbretërisë së Bashkuar në zyrën e kabinetit, njoftoi në një deklaratë për Dhomën e Komunave të Mbretërisë së Bashkuar një ndalim të menjëhershëm të aplikacionit në pajisjet zyrtare të qeverisë. Franca Më 24 mars 2024 , qeveria franceze ndaloi instalimin dhe përdorimin e aplikacioneve si TikTok, Netflix dhe Instagram në telefonat e punës të 2.5 milionë nëpunësve civilë. Ndalimi, i cili u njoftua me një udhëzim “detyrues”, ka hyrë menjëherë në fuqi dhe nuk vlen për telefonat personalë të punonjësve të shtetit. 

 Estonia Në fund të marsit, ministri në largim i IT dhe Tregtisë së Jashtme të Estonisë, Kristjan Jarvan, deklaroi se TikTok do të ndalohej nga telefonat e ofruar nga shteti për zyrtarët publikë. Australia Më 4 prill, Australia ndaloi TikTok nga të gjitha pajisjet në pronësi të qeverisë federale për shkak të shqetësimeve të sigurisë dhe privatësisë së përdoruesit. Kina Vetë Kina nuk lejon që versioni ndërkombëtar i TikTok të përdoret. Në vend të kësaj, përdoruesit duhet të shkarkojnë Douyin, versionin kinez të TikTok, i cili i nënshtrohet censurës nga Partia Komuniste Kineze. 

 Holanda Ministria e Brendshme holandeze paralajmëroi se aplikacionet nga vende si Kina, Rusia, Koreja e Veriut dhe Irani përbënin “një rrezik të lartë spiunazhi”. Norvegjia Më 23 mars, parlamenti i Norvegjisë ndaloi Tiktok nga pajisjet e punës, pasi Ministria e Drejtësisë e vendit paralajmëroi se aplikacioni nuk duhet të instalohet në telefonat e ofruar për punonjësit e qeverisë. 

 Belgjika Më 10 mars 2024 , Belgjika njoftoi se do të ndalonte TikTok nga pajisjet në pronësi ose të paguara nga qeveria federale belge për të paktën gjashtë muaj, duke përmendur shqetësimet për sigurinë kibernetike, privatësinë dhe dezinformimin. 

 Danimarka Më 6 mars 2024 , ministria Daneze e Mbrojtjes njoftoi se do të “ndalojë përdorimin e aplikacionit në njësitë zyrtare” si një masë sigurie kibernetike. Ministria tha se Qendra e Sigurisë Kibernetike e vendit skandinav, pjesë e shërbimit të inteligjencës së jashtme të Danimarkës, kishte vlerësuar se ekzistonte rreziku i spiunazhit. Kanadaja Më 6 nëntor, qeveria federale kanadeze urdhëroi TikTok të ndalojë operacionet e saj në vend për shkak të shqetësimeve për ndërhyrje të huaja. Zelanda e Re 

Më 17 mars 2024 , Zelanda e Re njoftoi se TikTok do të ndalohej nga telefonat e ligjvënësve të qeverisë në fund të muajit. Indi India ka ndaluar plotësisht TikTok, duke përfshirë pajisjet personale të qytetarëve. Ndalimi u zbatua në korrik 2020 pas një përleshjeje kufitare midis Kinës dhe Indisë la të vdekur 20 ushtarë indianë. Uzbekistani TikTok nuk është i disponueshëm në Uzbekistan që nga korriku 2021, pasi autoritetet thanë se aplikacioni nuk ishte në përputhje me ligjet e vendit për mbrojtjen e të dhënave personale. Koreja e Veriut Koreja e Veriut kufizon shumicën e qytetarëve të saj nga aksesi në internet . Disa faqe interneti dhe aplikacione lejohen që t'i përdorë vetëm elita e vendit, por TikTok nuk është në mesin e tyre. Në Shqipëri mbrojtja e fëmijëve dhe adoleshentëve në hapësirën dixhitale ka marrë një tjetër përmasë pas vrasjes së një 14 vjeçari nga bashkëmoshatari i tij në nëntor të vitit 2024.

 Kjo ngjarje e rëndë nxiti një debat të gjerë publik mbi parandalimin e çdo forme dhune, veçanërisht të asaj në rrjetet sociale. 

Prindër, fëmijë dhe drejtues të institucioneve shtetërore dhe organizatave jo qeveritare i thanë mjeteve të inofrmimit se dhuna në rrjete sociale mes të miturve është rritur ndjeshëm në vitin 20024, duke nxjerrë në plan të parë nevojën për një bashkërendim të gjerë të përpjekeve në shqoqëri, familje dhe shkollë, për parandalimin e saj. 

 Në Shqipëri gjatë vitit të kaluar sipas të dhënave të para, që Ministria e Arsimit ndau për medie të shkruar dhe elektronike se  mbi 2.000  mijë raste dhune janë raportuar dhe parandaluar, ku dominon ajo fizike me 34.7%, bullizmi me 26% ndjekur nga dhuna psikologjike me 25.5%. 

Por gjatë konsultimeve me afro 63 mijë prindër autoritetet kanë konstatuar se kjo dhunë te të miturit nis më së shumti në rrjetet sociale. 

Ndaj dhe masat janë fokusuar përveç fuqizimit të sigurisë fizike, të rrjetit psikosocial apo ndërgjegjësimit të prindërve, edhe tek ato për sigurinë dixhitale në kuadër të një plani të ri veprimi për fuqizimin e sigurisë në shkolla.

 “Janë projekte përtej Ministrisë së Arsimit. Përveç kufizimit të përdorimit të Tik-Tokut, një prej tyre, do të jetë projekti smart city. 

Është një marrëveshje me Emiratet e Bashkuara Arabe për të vendosur kamera inteligjente në disa qytete të Shqipërisë, që përfshin dhe shkollat. 

Janë kamera të cilat skanojnë risqet që mund të vijnë nga jashtë, përdorimin e armëve të ftohta apo çdo element tjetër me rrezikshmëri.

 Ndërkaq për herë të parë ne do të pilotojmë krijimin e qendrave dixhitale të përpunimit të informacionit në shkolla.

 Është një rol i ri, me studentë të gazetarisë të specializuar në formimin e tyre akademik për mënyrën se si përpunohet informaconi që vjen nga rrjetet sociale, si nxitet agresiviteti dhe bullizmi online apo si mund të kuptohet lajmi i rremë. 

Këta studentë do të jenë të dedikuar dhe do të merren me trajnimin e mësuesve në shkollat tona” – tha për media  Gerti Janaqi, Drejtor i Përgjithshëm i Agjencisë për Sigurimin e Cilësisë në Arsimin Parauniversitar.

 Qendra për të Drejtat e Fëmijëve i tha mediave  se në platformën e saj i Sigurt.al gjatë vitit 2024 u raportuan mbi 400 raste të bullizmit kibernetik dhe gjuhës së urrejtjes ose 3 herë më shumë se një vit më parë. 

Drejtuesi i kësaj qendre Altin Hazizaj veçon se roli i prindërve sa i takon sigurisë dixhitale të fëmijëve është i rëndësishëm. “ Mungesa e kontrollit prindëror do të thotë që fëmijët shohin çfarë të duan në internet. 

Kjo më pas përkthehet, për një pjesë të fëmijëve, në tendenca të tilla që nëse një fëmijë sheh një film të dhunshëm apo një lojë të rrezikshme fillojnë dhe e bëjnë të gjithë se bashku. 

Një celular, një tablet apo kompjuter në dhomën ku fle fëmija, nëse eshtë i lidhur me internetin dhe nuk është i monitoruar, është gjithnjë një mjet që rrezikon fëmijën. 

Pra sot rreziku nuk është makina në rrugë apo dikush që të grabit fëmijën në rrugë. Sot rrezikun e ke në internet, por prindërit nuk janë të ndërgjegjësuar sa duhet për këtë”- shprehet Z. Hazizaj. 

 Floripress  bisedoi me prindër dhe gjyshër të disa nxënësve në lidhje me shkallën e përgjegjësisë së familjes në këtë drejtim. 

 “Prindërit duhet të kenë shumë kujdes, kryesorja janë prindërit. 

Sot ka fëmijë 3 vjeç që nuk hanë ushqim nëse nuk u vë celularin para”- shprehet Fatbardha Bakiri, gjyshe e një nxënësi. 

 “ Ka dhe shoqëria një rol të saj por prindi është ai që është aty në çdo moment. 

Kush ia blen celularin fëmijës, është pyetja”- thotë Elijan Zhini, prind i një nxënësi. 

 “Nuk është e keqja tek interneti por tek prindërit” – thotë Rakip Demiraj, gjysh i një nxënësi. 

 “Duhet kujdes shumë i madh, sidomos në këtë situatë tani është shumë e vështirë. 

Prindërit janë në punë gjithë ditën, si do ia bëjnë?" - shprehet Albina Biduri gjithashtu gjyshe e një nxënësi. 

 Një prej masave që parashikon plani i veprimit të qeverisë për sigurinë dixhitale lidhet edhe me fushatat e edukimit dhe ndërgjegjësimit të prindërve. 

Psikologët nga ana tjetër thonë se qasja e fëmijëve në internet më video të dhunshme të papërshtatshme apo me lojra të rrezikshme shkakton mjaft pasoja.

 “Duke filluar nga elementët që kanë të bëjnë me aspekte psikologjike që janë përjetime të ndjenjave të ankthit, të frikës apo dhe depresioni që shfaqen me faktorët fizilogjikë, që kanë të bëjnë më elementin e gjumit dhe me ushqyerjen. 

Këta janë faktorë të rëndësishëm në zhvillimin dhe mirërritjen e tyre”- thotë s, Arjana Muçaj, pedagoge e psikologjisë në UT. 

 Autoriteti Kombëtar për Sigurinë Kibernetike  tha  se janë rritur ndjeshëm raportimet e të miturve në vitin 2024. Nga 216 rastet e raportuara në platformën kombëtare të këtij institucioni Raporto,(për periudhën janar-nëntor 2024) bullizmi kibernetik është incidenti më i raportuar me 109 raste, ndjekur nga hakerimi, shantazhi, vjedhja e informaconit, përmbajtja seksuale apo ekspozimi i fëmijëve. 

Shumica e raportimeve janë bërë nga adoleshentët e moshës 13-16 vjeç, ku viktima janë kryesisht vajzat. 

Ndërkaq edhe policia i konfirmoi , se në vitin 2024 nga veprat penale të kryera në internet u dëmtuan 12 të mitur, ose tre herë më shumë se 5 vite më parë. Autoriteti Kombëtar për Sigurinë Kibernetike thotë se ka kryer fushata edukuese dhe informuese për sigurinë kibernetike tek fëmijët, dhe se ka përgatitur një manual për këtë qëllim, duke argumentuar se kjo është një betejë me të cilën po ndeshen të gjitha vendet e botës. 

 Ky institucion ka kryer gjithashtu dhe një sondazh që sjell të dhëna mbi rrjetin social më të përdorur nga fëmijët dhe adoleshentët. 

 “ Nga rreth një mijë pyetësorë të plotësuar nga nxënës të shkollave 9 vjeçare dhe të mesme është vënë re së rrjeti social më i përdorur prej tyre në masën mbi 70% është TikToku. Tre janë rrjetet sociale më të përdorura, TikToku, instagrami dhe "Snapchati”- thotë Era Gjata, Përgjegjëse e Sektorit të kordinimit të projekteve ndërkombëtare.

 “TikTokun do ta mbyllim për një vit”- tha Edvin Kristaq  Rama Kryeministër i Shqipërsë gjatë prezantimit të planit të ri të veprimit nga Mnistria e Arsimit, për sigurinë dixhitale të fëmijëve dhe adoleshentëve. 

 Kjo vjen si një masë e përkohshme e qeverisë me synimin për të zbutur elementët e dhunës online tek të miturit. 

Por pyetja që shtrohet është: Përse rrjetin social tik - tok dhe jo një tjetër? 

 “Problemi është që TikToku në vendet tona bazohet në një algoritëm që stimulon të gjitha ato gjëra që nuk duhen stimuluar. 

TikToku në Kinë promovon se si nxënësit të bëjnë mirë mësimet, se si ruhet natyra, se si është tradita etj. 

Rrugaçërira, perversitete, dhunë, bullizëm, krim, thika, presa, shpata, revole, euro, dollarë nuk sheh në tik-tokun e Kinës. Ndërsa në tik- tokun jashtë Kinës vetëm llum dhe vetëm qenëri. 

Çfarë na duhet ne kjo? 

Dhe këtë e bën algoritmi”- argumentoi Z. Rama gjatë takimeve me prindër në fund të vitit 2024.

Floripress,  pyeti dhe disa nxënës të moshës 11-12 vjeç në kushte anonimati, në lidhje me përdorimin dhe përmbajtjen e rrjetit social TikTok.

 “ E kam përdorur. Nuk është një rrjet i mirë për moshën deri në 18 vjeç dhe le të mbyllet. 

Kishte shumë sharje”- thotë një nxënës. “E kam përdorur por nuk jam ndjerë ndonjëherë e rrezikuar. Nuk mendoj që është shkaku TikToku për këto që kanë ndodhur”- shprehet një tjetër nxënëse. “Po e kam përdorur, por tani nuk e përdor më se nuk me lejojnë prindërit. Kur e kam përdorur janë ndjerë pak e pasigurt nga videot që kam pare, për shkak të përmbajtjes së tyre.

 Trendet e reja ishin të rrezikshme”- thotë një tjetër nxënëse. “TikTok-un e shikoja për qejf.

 Më dërgonin shokët video. Ishin budallallëqe”- tregon një nxënës. 

 Qendra për të Drejtat e Fëmijëve nuk e sheh të bazuar vendimin e zyrtarëve për mbylljen e përkohshme të rrjetit social TikTok, edhe pse ky vendim sipas autoriteteve është marë pas sugjerimeve nga komuniteti i prindërve.

 “Prindi që ka humbur luftën më fëmijën, në vend që të shkojë dhe të edukojë fëmijën thotë mbylli “rubinetin, ujin”. Janë 1.5 mln shqiptarë që përdorin TikTokun. 

Bëjnë biznes, nxjerrin të ardhura dhe paguajnë taksa. 

Janë miliarda shikime për Shqipërinë dhe turizimin në Shqipëri. Është reklamë falas. 

Çfarë do të bëjnë këta fëmijë të paedukuar që bullizojnë njëri – tjetrin? 

Nga TikToku do shkojnë tek Instagrami apo akoma më keq në Snapchat dhe Telegram që janë platformat me të rrezikshme për shfrytëzimin seksual të fëmijëve në të gjithë botën”- argumenton Z. Hazizaj.

 Nga ana tjetër dhe vetë disa nxënës thonë se janë drejtuar tek forma të reja komunikimi online. 

Ata pranojnë  se po përdorin një aplikacion tjetër të ngjashëm me TikTokun që quhet Clapper.

 Gjithsesi autoritetet qeveritare e kanë pranuar se mbyllja e TikTokut është një ndihmë por jo zgjidhje. Ndërkaq e pyetur nga Agjencia për Media dhe Informim nuk bëri asnjë koment mbi shqetësimin e ngritur se mbyllja e tik tok mund të dëmtojë edhe mjaft biznese, ndërsa Autoriteti për Sigurinë Kibernetike konfirmoi se rrjeti social TikTok është në proces vlerësimi, duke mos dhënë detaje se si do të veprohet për mbylljen e tij. 

 E megjthatë thuajse të gjithë aktorët bien dakort kur thonë se beteja me çdo formë e dhune online tek fëmijët dhe adoleshentët kërkon një angahazim të gjerë shoqëror, me përfshirjen e Institucioneve shetërore, komunitetit të prindërve, organizatave jo qeveritare dhe medias.