“Shtrati i Shpirtit”një ngritje cilësore e poetes Marjeta Musaraj”
E lexova me shumë ëndje vëllimin poetik “Shtrati i Shpirtit”të poetes Marjeta Musaraj dhe sa e nisa pata një ngacmim shpirtëror që më shpuri në një kureshtje të vazhdueshme.
Ashtu si kur troket në një shtëpi për herë të parë që sa hapet dera befasohesh nga diçka e bukur dhe kërkon ta shohësh plotësisht, kështu më ndodhi edhe mua me këtë vëllim poetik.
Poezia e parë e tij “Lot të derdhur” është aq e bukur dhe aq metaforike sa të godet thellë në shpirt. Në vargjet e kësaj poezia ka një ndjeshmëri tepër të lartë dhe tregohet gjendja shpirtërore e saj, vuajtja e saj nga vetmia që e godet. Vargje të tilla si: “E zhveshur dhimbja e lirë / lundron në gjakun tim./ Nga krevati anës së dritares /Vështroj në rrugë /nuk kalon njeri/ veç vetmia. /Ajo jeton në mendjen time /tani. ” të kujtojnë stilin e Alda Merini-t, poetes italiane, një stil i qartë dhe i mprehtë për të përshkruar krejtësisht botën e saj të brendshme. Pra Marjeta Musaraj përdor mjete konkrete për të përshkruar gjëra abstrakte, të pakapshme. A nuk bën të njëjtën gjë dhe Alda Merini kur thotë: “Poezia ime është e vrullshme si zjarri / kalon ndërmjet gishtave të mi si një rruzare”. Jo vetëm kaq, por poezia e Marjeta Musarait ka një gërshetim të asaj që quhet stil tregimtar me atë lirik. Kjo ndodh pasi autorja ndjen nevojën për tu shprehur, për të treguar jetën e saj, gjendjen e saj shpirtërore dhe emocionale siç ndodh në shumë poezi të saj si “Lot të derdhur” , “Si copëza qelqi”, “Shpirti binjak”, “Këtë Natë”, “Dua të them ”, “Epitaf”, “Ju them”, “Rikthemu buzëqeshje”, “Mbijetoj”, “Muzg”, “Dashuri pa emër”,etj. Poetja Marjeta Musaraj kërkon që me anë të gjërave të saj të përditshme, ndodhive të vogla të çastit, qoftë dhe dhimbjeve të shpirtit, të japë mesazhe të mëdha shpirtërore dhe filozofike dhe madje nganjëherë këto janë dhe transcendentale si te poezia “Ju them” kur thotë se: “ Le t’ju them se gurët e bardhë të varreve, /i kam lyer me llakun e hënës. /Në fletët e trëndafilit shpirtrat e të parëve /i kam dëgjuar në pëshpërimat e mbrëmjes ”. Poetja në të gjithë vëllimin poetik flet për një ecje shpirtërore në kërkim të qetësisë, madje për ta arritur këtë gjë ka përdorur dhe pasazhe biblikë si te poezitë “Kalandrat”, “Heshtja”, “I mjerë mbetet njeriu”, “Fati i Jetës”, “Frika e ndjenjës”, “Njeriun e lindi Zoti”, etj. Ndërsa te poezia “Frika e ndjenjës ” e tejkalon atë masë frike, e çon në përmasë biblike që tregon për një harlisje të imagjinatës sidomos kur thotë: “është blasfemi mëkat të fliste ç’godit timen / zemër, /mbeta aty Sharnames së Firdusit kohërave / semite./ Fetishi im ‘’çmenduri‘’ babuinve të çmendur / fjala ime vare golgater apostuj e Krisht. ‘’
I gjithë libri ka një dhimbje brenda e për ta përshkruar këtë dhimbje autorja përdor shumë krahasime, epitete, metafora, madje dhe anafora si te poezia “Dy gjuhë që përflaken ”, ku fjala “dy” godet si çekan, apo troket si dorë mbi portën e imagjinatës, ashtu si zemra që pulson në aritmi, kur ajo thotë këto vargje : “Dy buzë që përgjaken,/ Dy shpirtra, që gulçojnë psherëtima, /Dy trupa, që jetojnë drithërima,/
Dy zemra, që kanë të njëjtën aritmi /Dy sy, me të njëjtën retinë.” Por, autorja Marjeta Musaraj, krahas figurave letrare shpesh herë përdor dhe rimën si për të treguar hovet dhe traditën e Labërisë, ndikimin e Naimit dhe të korifenjve të tjerë të poezisë shqipe veçse shumë herë del nga rima që e kushtëzon për tu futur në botën e lirë të vargjeve si Migjeni ynë e deri tek më të mëdhenjtë e botës. Përveç vargjeve me një spërkatje të thellë fetare e biblike, shikohet dhe një ndërthurje e temave të mitologjisë si te poezia “Malli”, “Mes valëve”, “Dorontina”, “Keqardhje dashurie”, “Sirenat”, “Lumturia”, etj. Në këtë vëllim poetik kemi një ngritje estetike të autores, poezitë janë më të kultivuara, ndërthurjet e temave të ndryshme me elementë të sotmes, të së shkuarës dhe me ato mitologjike e biblike, flasin për një poezi të arrirë dhe jetëgjatë. Poezia e saj do ti mbijetojë kohës ashtu si dhe vetë autorja që thotë se do të mbijetojë si te poezia “Mbijetoj”, ku thotë pikërisht kështu: “Me njërën dorë, t’i jetë asnjëherë nuk më prite,/ ashtu si përherë në dorën tjetër më ke hedhur./ Braktisur, çuditërisht e fortë kam mbijetuar ndër vite,/ e jetoj jetën, copëzat e shpirtit duke mbledhur. ” Në këtë vëllim unë krahas dashurisë njerëzore të autores pashë dhe dashurinë e madhe për atdheun, një dashuri sublime, e pakushtëzuar, e pakohë, e përjetshme si te poezia “Sirenat” që me vargje lirike bën një epilog epik kur shprehet se: “Oksigjen për jetën, kam atdheun tim, / Flas me gjuhë të tij dhe varri më ndrin. /Mbetet shpirtra vdekur, unë ju mëshiroj,/ Në tapi marrëzie, koha do t’u shkruaj / Sa më gjatë vera, qëndron në fuçi, /Del gjak perëndie, si vargjet e mi.” Unë pashë poeten e vërtetë, ndjenjat e vërteta që shpesh ishin thënë në çaste të papërshtatshme emocionale të autores dhe pikërisht kjo gjë e dallon njeriun e zakonshëm nga njeriu poet dhe askush nuk e fajëson, nuk e kap dot në gabim. Dhe do ta mbyll arsyen me shprehjen e poetes italiane Alda Merini që thotë: “Mos u mundoni ti kapni poetët, se do tu ikin nëpër gishta”(Laureta Petoshati)
Poetja Marjeta Musaraj, nga dita ne dite fiton zemrat e lexueseve shqiptar.
Vargu poetik eshte sa i lexueshem, po aq komunikues me publikun.
Marjeta eshte nji poete, qe i perket mbare hapësires shqiptare, ajo shkruan per çdo krahinë te Shqiperisë, poezit e saj i kalojnë kufijtë e Shqiperisë, Kosovës, Kosovës Lindore ,Maqedonisë,Malit të Zi, Çamërisë dhe Diasporës e kudo ku ka shqiptarë, gjindet ne rreshtat e poezisë te shkruar nga Marjeta Musaraj.
Çfarë dua për Shqipërinë
Te flutturoj si shqiponje ne kaltersi,
Te shkoj ne Atdheun e dashur Shqiperi,
Te harroj per nje çaste vuajtje e mjerim,
Veç ne zemer te gedhende perhere Shqiperine.
Te buças kenga,te vallzojne malet,
Ne brigje deti te ngrere dallget,
Te gumzhijne nendetset ne Pashaliman,
Te gjemoj Karaburun e Sazan.
Te shpertheje Drini e Shkumbini,
Mbi dallge deti te kendoj Ulqini,
Eh, moj meme e dashur Shqiperi,
Nga gjiri yt, morem harrati.
Ne mergim aty ku jemi,
Shpirt e zemer tek ty e kemi…
O diell qe rrezaton veç drite
O diell qe rrezaton veç drite,
O fllad qe fryne lirisht,
Furia e dallgeve kurr sme trembi,
Rrenjet kam hedhur, te forta si shkembi,
Palc e forte ne dhe te huaj,
Brishtesin e gedhenda me keto duar,
Loti u skalit nen timin qerpik,
Trishtimit i thash, ngreu dhe ik!
M’u skaliten lotet!
Do te djeg me diellin tim,
Flak’ e ndezur vetetime,
Qe ta shkrije dhe poezin,
Se eshte melem per,
Spirtin time!
Sa humbas ne ledhatime,
Moj e bukra muza ime!
Te ndes drita, dite dhe nate,
Si feneri, per mbi shtrate’!
I kendoj ksaj dashurie,
Ti them larg, ksaj vetmie!
Nje dite do te largohem
Nje dite larg do te iki,
Po ti shpirt mos u merzit,
Fustanin e dua bojqielli,
Dhe unazen e marteses,
Ma lere ne timin gisht!
E di shpirt qe do te lotosh per mua,
Po edhe atje ku te shkoj,
Buzet e mia do te jen serish te tua,
Une do te pres e vetme e deshperuar,
Per ate yllin time te munguar!
E nje dite kur ti te vish tek mua,
Me mer e me shtrengoe ne krahet e tua,
E me ngrohe se ISHA FTOHUR
..Mos harro te me sjellesh
Edhe nje tufe me trendafil,
Mos u tremb,e mos u ligeshto,
Nese me shikon te tretur,
Apo nga syte verbuar,
Me jep drite nga syri jote,sa per te te shikuar,
TE TE MBAJ NE DUAR.
Dhe sigurisht do te duhemi me shume,
Se nga hallet do te jemi qetesuar!
Çdo nate mbytem ne endrra
Çdo nate mbytem neper endrra
dhe fluturoj me krahet e nje engjelli mes reve!
Mundohem ti hap rete me duart e mia,
dhe me dallget e detit me mbyte stuhia!
Putrat e kembeve tona shkelin ne dritherimat e mergimit,
te brengave dhe te trishtimit!
Digjemi ne heshtje nga malli per syrin e nenes,
dhe per te shprehur me dike fjalet e zemeres!
Rrenjet tona jane ngulur thell ne shkembe,
Atje ku dallget perplasen me forc dhe bluan gure,
qain per neve mergimtaret qe su kthethyhem me kurre!!!
Jemi bere si qenie ta pa njohura,
edhe kodrat, edhe pllalajat, rrine te heshtura sikur nuk na njohin!
Mendimet na thyen ne copa qelqi,
mundohemi ti mbledhim nje, e nga nje!
Ohh keto endrra qe me mbytin, nuk me lene te dalte me!
Veç nje nate te dashuroj
Jame si mjelma neper ngrice,
Jamte krejt e vetmuar,
Me lere te frymoj ne frymen tende,
Te ndihem,veç nje nate e dashuruar!
Me mbeshtill me afshin tende,
Edhe ngricen do ta shkrime,
Me ledhato me fjale te embela,
Veç nje nate ta mbaj kujtime!
Le te digjemi ne zjarre e flake,
Si shkarpe e thate le te shkrumbohem,
Edhe nates do i ndes drite,
Si delli i kuq te pervelohem!
Pembi henen e stolisur,
Kuror yjesh do te çoje,
Le ta zbras mallin e ndezur,
Veç nje nate te dashuroj!
Moda
Hajde gra e hajde çupa,
Me fustan e minifunda,
Çfare te bejne te zeste burra,
Shiko zoga,shiko pula.
Te zeste burra ç’i gjeti,
Se ata nuk i le nepsi,
Sa fustani i femres leviz,
Ata u qepen si murriz.
Kerthiza ka dale ne shesh,
Per t’ua bere djemve peshqesh,
Dal,o gra çfare po beni,
Se keshtu na u prish vendi.
Ka dhe vajza porsi flutur,
Veshur me moden e bukur,
Kur shkojne ne bulevard,
Ndriçojne si yjet e arte.
Zjarri i zemrave
Lumi i shpirtit ndér vena mé vérshon.
Dallgé ortekésh,jehoiné me gézim,
Krahét e mallit kam dalé pérqafoj,...
Dashuria joné mé fal lumturiné.
Po dehem me prushin e kéngés time,
Té kam si yll dhe diell do té quaj,
Ti nuk je flaka e njé drite vetétime.
Je dhembja e bukur qé mé bén Té vuaj.
Uné rrahjet e zemrés akoma ti ndjej,
Busti i hijes time brénda té ka mbetur.
Mbi shtratin e éndrrave pushtojme qiej,
Zjarri i zemrave kurré ska pér tu tretur.
Feneret e mendjes
I ndeza fenerét e méndjes!
Rrugéve u béra drité!
Pena me pupla fazani!...
"Magjiné" né rreshta radhit!
Shprese
Kroi i buzéve po thahet né vetmi
Lutjet jané zbehur,mbytur né zmog
Pres agimeve njé rreze dashuri...
Pres diellin mos té kem mé loté.
Shétis brigjeve té shpirtit té lodhur
Flas me mallin e viteve mérguar
Ku éshté drita? Çka ndodhur?
Vetém mua mé ka harruar?
Trazoj mjegullén e reve té bardha
Ndoshta shikoj syrin e njé ylli
Dhe mbush dorén me rreze té arta
Siç mbush pyllin me kéngé bilbili.
Zogu fluturoi
Kur zogu fluturoi
njé pendé té vogél léshoi,
zogu fluturoi dhe u ndal né njé pemé,...
e pashé,atje kishte béré folené.
Dégjova disa zéra qé cicéronin,
ata nénén e tyre kérkonin,
kur njé zé i émbél u dégjua,
ishte néna qé u afrua.
Sa bukur e sa lezet,
kur ushqente bebat me sqep,
zogu rrinte lart né njé pemé,
Qé ta ruante miré folené.
Kur njé gjarpér zvarranik,
u ngjit né pemé si llastik,
folené e tyre kérkonte,
ti hante zogjté,t'i gllabéronte.
Kur njé mace u ngjit né pemé,
e rrézoi gjarprin dhe shpétoi folené,
zogu qante, por pushoi
macja bebat mi shpétoi.
Te ndjei!
Me tere aromen e luleve
E ngjyeve shpirtin kesaj pranvere
Te prita aty tek vendi mes gureve
Te me ndukje e puthje kuroren lule dele
Enxora ndjenjen kohes se pritur
Buzet i mbusha polen dhe nektar
Puthem pafunde si dreri uritur
Kure nduke fletat te bukurit lastar
Zemran glon si vullkani i heshtur
Castet e pritjes duken mijra vite
Po cahem etjes se kohes pa prekur
Ndize kete nate te llamburi drite.
Te filtrova ne driten e shpirtit
Te filtrova ne driten e shpirtit, dhe besimit,
Por koha tregoj qe me dhurove zhgenjimin,
Ti flije si nje engjelle ne krahet e mia.
Se kuptoj se si te beri harrem perendia.
Fjala jote pret si e hidhura shpat.
Te godet aq shume sa nuk mund te ngrihesh prap…
Lere more ate aventur,
Se Po shkon 60 vjec burre…
Kur ti flije
Natës së “kusare” tu futa shpirtit
Rrugëve të ndjenjës që vecse une i di
Luftova me dhjetra femra që dashuronin ty
U humba labrintheve të zërave të tyre
Dëgjoja hallakatur shpirt trazuar
Puthjet e tyre hipokrite qe te ulnin në yje
Dhe belbëzoja me ndjenjën sakatuar!
Por shpirti nuk vdes prehet qiellit
Ndjenja mbetet përjetsisht hyjnore ngaluar.
Dhe erdha asaj nate luftës së ferrit
Se shpirti ime për ty kurr s’është shkelur!
Pikë shiu
Pik shiu do te bëhem,
Te lag butësisht trupin tënd.
Mbi qerpikë do të qëndroj,
Buzët të pikojnë lëng.
Kur të përpëlitësh qerpikët,
Pikë e shiut do të rrëshqas …
Si vesa mbi buzë do të qëndroj,
Si dallgë deti mbi rërë të thatë.
