Tango është vallëzim me përplot përqafime që krijon iluzionin e marrëdhënies intime

Tango është vallëzim me përplot përqafime që krijon iluzionin e marrëdhënies intime, andaj me të madhe shfrytëzohet për qëllime terapeutike.




Tango është vallëzim që kënaqë edhe shikuesit, edhe vetë vallëzuesit, të cilët mbështeten njëri me tjetrin dhe mbahen të përqafuar, gjë që krijon iluzionin e marrëdhënies dashurore.



Pikërisht për këtë arsye ekspertët besojnë që tango është vallëzim që shëron, por dhe më i posaçëm për shkak të nxitjes të ndjenjës të cilën nuk mund ta nxisë asnjë vallëzim tjetër.
Afërsia, e cila është e domosdoshme për të vallëzuar tango, mundëson efekte terapeutike te personat të cilët ndihen të pavullnetshëm, të braktisur apo të vetmuar, ndërkaq pacientët pas vallëzimit ndihen më mirë dhe më lehtë avancojnë në shërimin e tyre.

Vetëm një orë vallëzim në ditë zvogëlon halucinacionet te të sëmurët psikikë, më mirë i fokuson dhe u krijon përqendrim, të cilën zakonisht nuk e kanë, mirëpo posaçërisht efekte të mira ka te personat e moshuar të vetmuar.

Për profesionistët e vallëzimit, asgjë më shumë sesa një tango nuk arrin të përcjellë ndjenja përmes lëvizjeve të trupit. Tango i përket të paktëve kërcime që rrugës së gjatë prej së kaluarës dhe shëtitjeve nga njëri kontinent në tjetrin, ka bërë rezistencë të fortë deri sot, në kohërat e kulmit të shpërthimit të rrymave të reja muzikore.

Tango bën pjesë tek të paktat rryma dhe kërcime që ka pasur një influencë të gjerë nga kultura spanjolle deri ajo afrikane. Sot ka shumë lloj tangosh, por ajo qe konsiderohet si tango autentike dhe që është shumë afër origjinalit është ajo argjentinase dhe uruguajane. Në 2009-ën, Unesco e shpalli tangon si pjesë të trashëgimisë kulturore jomateriale.Shpirti magjik i vallëzimit



Kërcimi i tangos nuk është shumë i thjeshtë për t’u përvetësuar, por njëkohësisht është edhe shumë i bukur. Të bukur tangon e bëjnë lëvizjet e prera, ‘sensuale’.



Ajo që të tërheq më shumë në një tango është padyshim kontakti fizik dhe ritmet që gjithmonë e më shumë shpejtohen dhe bëhen agresive.


Në këtë mënyrë krijohet një lloj alkimie dhe është shumë e vërtetë se mjaft njerëz kanë mundur të gjejnë ‘partnerin e jetës” pikërisht në sallën e kërcimit.



Tradita e do që ky të jetë një kërcim në çift, ku është kavalieri ai që vendos hapat që do të bëhen dhe e orienton damën për të bërë lëvizjet e saj nëpërmjet disa sinjaleve që ai i lëshon.



 Në pozicionin fillestar si dama ashtu edhe kavalieri janë ballë për ballë, të ngritur në majë të gishtave me tendencë për t’u afruar dhe për të krijuar një pozicion në formë trekëndëshi. Kavalieri mban me dorën e majtë, dorën e djathtë të damës dhe shtrëngon me dorën e djathtë belin e saj.



 Kur me pëllëmbën e dorës së djathtë kavalieri ushtron forcë në mes të belit, dama duhet të nxjerrë anash këmbën e djathtë.



Kur kavalieri ushtron një forcë më të vogël në belin e damës e fton atë të bëjë një hap përpara. Kur kavalieri shtyn me të gjithë parakrahun belin e damës ajo sposton lehtësisht këmbën e majtë.

Kur ai tenton ta tërheqë drejt vetes është një sinjal që dama duhet të bëjë një hap pas.
Ndoshta janë të gjitha këto lëvizje ato që kanë shtuar jetëgjatësinë e një tangoje?!

Një tango të zgjat jetën
Kërcimi pasionar, me origjine argjentinase, vazhdon të jetojë momente lavdie dhe mësimi i hapave të tij ndihmon në bllokimin e dëmeve të neuroneve që vjen nga pleqëria dhe për më tepër inkurajon shumë nxënësit e ballos, zbulohet nga prestigjiozja “McGill university” në Montreal të Kanadasë.




 Duhet theksuar se ky përmirësim vlen më shumë tek femrat, që nga natyra kanë ngarkesa të mëdha emocionale dhe psikologjike.


Tango e rajonit të Rio de la Plata është konsideruar nga një studim si një ndihmesë në shërimin e sëmundjes së Parkinsonit, sepse është më shumë se një ushtrim i zakonshëm.



 Gjithashtu studimi tregon se tangoja i bën njerëzit të ndihen më të relaksuar, më pak depresiv, ndihen mirë me vetveten dhe ngre nivelet e testosteronit.

--------------------------------

• Adiós Buenos Aires (1938)
• The Tango Bar (1988), starring Raúl Juliá
• The Tango Lesson (1997), starring Sally Potter and Pablo Verón, directed by Sally Potter
• Tango (1998), starring Cecilia Narova and Mía Maestro, directed by Carlos Saura
• Assassination Tango (2002), starring Robert Duvall, Rubén Blades and Kathy Baker, directed by Robert Duvall
• Orquesta Tipica (2005), documentary film about typical orchestra Fernandez Fierro, directed by Nicolas Entel
• 12 Tangos – Adios Buenos Aires (2005), directed by Arne Birkenstock

A number of films show tango in several scenes, such as:

• The Plow That Broke the Plains (1936), directed by Pare Lorentz.
• The Four Horsemen of the Apocalypse (1921), starring Rudolph Valentino and Alice Terry, directed by Rex Ingram.
• L'amore in citta' (1953), segment "Paradise for three hours" (Paradiso per tre ore), directed by Dino Risi, starring nonprofessional actors, featuring a long sequence in a ballroom, where a passionate tango of Mario Nascimbene is played.
• Il Conformista (1970), starring Jean-Louis Trintignant and Dominique Sanda, directed by Bernardo Bertolucci.
• Last Tango in Paris (1972), starring Marlon Brando and Maria Schneider, directed by Bernardo Bertolucci.
• The World's Greatest Lover (1977), starring Gene Wilder (who also directed), Carol Kane and Dom DeLuise.
• Death on the Nile (1978), Peter Ustinov and Olivia Hussey tango whilst David Niven is the unfortunate partner to Angela Lansbury's rather eccentric version of the dance.
• Tango (1981), a short animation film by Zbigniew Rybczynski. Received an Oscar for Best Animated Short Film, Academy Awards 1982.
• Never Say Never Again (1983), starring Sean Connery and Kim Basinger, directed by Irvin Kershner.
• Naked Tango (1990), starring Vincent D'Onofrio and Mathilda May, directed by Leonard Schrader.
• Scent of a Woman (1992), Al Pacino as blind Colonel dances Argentine Tango.
• Strictly Ballroom (1992), directed by Baz Luhrmann
• Addams Family Values (1993), Raul Julia and Anjelica Huston dance a tango so passionate that it literally burns the floor and makes all the champagne bottles in the nightclub pop their corks.
• Schindler's List (1993), starring Liam Neeson
• True Lies (1994), starring Arnold Schwarzenegger, Jamie Lee Curtis and Tia Carrere, directed by James Cameron
• Evita (1996), Madonna and Antonio Banderas dance a ballroom tango.
• Happy Together (1997), directed by Wong Kar-wai
• Moulin Rouge! (2001), featuring Ewan McGregor and "El Tango de Roxanne"
• Waking Life (2001), directed by Richard Linklater
• Le Tango Des Rashevski (2002)
• Chicago (2002), starring Renée Zellweger, Catherine Zeta-Jones, and Richard Gere, directed by Rob Marshall includes a song titled "The Cell Block Tango" and is accompanied with a dance.
• Frida (2002), Salma Hayek and Ashley Judd dance a tango to the Lila Downs performed song Alcoba Azul.
• Shall We Dance (2004), starring Richard Gere, Jennifer Lopez and Susan Sarandon, directed by Peter Chelsom.
• Madonna featured choreography inspired by the argentine tango styles for the Die Another Day section of her 2004 Re-Invention Tour. Segments of the 2005 documentary I'm Going To Tell You A Secret show this choreography in use.
• Rent (2005) had Anthony Rapp and Tracie Thoms perform a semi-elaborate ballroom tango in the song "Tango:Maureen" to describe their emotional relations and issues over a promiscuous girl they both dated.
• Mad Hot Ballroom (2005), documentary directed by Marilyn Agrelo
• Love and Other Disasters (2006), Jacks (Brittany Murphy) and Paolo (Santiago Cabrera) perform a tango together.
• Take the Lead (2006), starring Antonio Banderas, directed by Liz Friedlander
• Another Cinderella Story (2008), starring Selena Gomez and Drew Seeley Performed during the Black and White Ball in the scene where Mary drops her Zune
• Easy Virtue (2008), in which Jessica Biel and Colin Firth dance a tango
• Pixilation II (2011), short animation film by Kambras

• Onnen maa (1993), starring Pertti Koivula and Katariina Kaitue, directed by Markku Pölönen.
• Levottomat (2000), starring Mikko Nousiainen and Laura Malmivaara, directed by Aku Louhimies.
• Tulitikkutehtaan tyttö (1990), starring Kati Outinen, directed by Aki Kaurismäki.
• Mies vailla menneisyyttä (2002), starring Markku Peltola and Kati Outinen, directed by Aki Kaurismäki.
• Varjoja paratiisissa (1986), starring Matti Pellonpää and Kati Outinen, directed by Aki Kaurismäki.
• Kuutamolla (2002), starring Minna Haapkylä and Laura Malmivaara, directed by Aku Louhimies.
• Tango Kabaree (2001), starring Martti Suosalo and Aira Samulin, directed by Pekka Lehto.
• Minä soitan sinulle illalla (1954), starring Olavi Virta, directed by Armand Lohikoski.

• "Tango", a Government of Argentina webpage
• Festivals Worldwide
• Tango In The Movies
• Tango History

• Nicole Nau-Klapwijk: Tango Dimensionen (German), Kastell Verlag GmbH 1999, ISBN 978-3-924592-65-3.
• Nicole Nau-Klapwijk: Tango, un baile bien porteño (Spanish), Editorial Corregidor 2000, ISBN 950-05-1311-0
• David Turner; A Passion for Tango (English),Dingley Press 2004 Revised and augmented 2006, ISBN 978-0-954-70831-3
• Chan Park; Tango Zen: Walking Dance Meditation (English), Tango Zen House 2005, ISBN 0-9759630-0-7
• Chan Park; TangoZen: Caminar y Meditar Bailando (Spanish-English), Editorial Kier 2008, ISBN 978-950-17-1032-8

FLORI BRUQI

Kryeshefi i AKF-së Blerim Olluri mori pjesë në Konferencën e dytë të Asociacionit Ndërkombëtar të Instituteve të Fornezikës

Konferenca e dytë e Asociacionit Ndërkombëtar të Instituteve të Fornezikës (IAFS) u mbajt në Stamboll të Turqisë, me ç’rast republika e Kosovës u përfaqësua nga u.d Kryeshefi Ekzkekutiv i Agjencisë së Kosovës për Forenzikë, Blerim Olluri. 

Në kuadër të votimit të këshillit të përgjithshëm prej 38 përfaqësuesve ndërkombëtarë, Olluri  u zgjodh anëtar i bordit ekzekutiv për IAFS.

Ky përfaqësim në bordin ekzekutiv të këtij organizmi ndërkombëtar është shumë i rëndësishëm për Kosovën, jo vetëm në aspektin e Forenzikes por edhe në aspektin e përkrahjes së shteteve anëtare për Kosovën. 

Blerim Olluri

Është ushtrues detyre i Kryeshefit Ekzekutiv të Agjencisë së Kosovës për Forenzikë

Lindi më 07 dhjetorë 1974, në Lipjan, komuna e Lipjanit. 

Shkollimi
• 1981-1993, Shkollimin fillor dhe të mesëm në Lipjan
• 1998, Studimet universitare për kimi në Universitetin e Prishtinës
• 2010, Magjistraturën në shkencat kriminalistike në Universitetin e Sarajevës
• 2011, Doktorantë në 

drejtimin e drejta penale pranë Universitetit Evropian të Tiranës
• 2000-2011, Trajnime të specializuara në lëmine e shkencave kriminalistike dhe forenzike
• 2000-2012, Konferenca ndërkombëtare të shkencës së Forenzikës

Përvoja e Punës
 • 2000-2002, Officer patrulle policore dhe Hetues kriminal në Stacionin policorë të Lipjanit 
 • 2002-2004, Menaxher dhe Ligjërues për hetime kriminale në Akademinë Policore në Vushtrri
 • 2003-2006, Gradohet në Rreshter, Toger, Kapiten, Major dhe Nënkolonel Policorë
 • 2004-2010,  Drejtor i Laboratorit Forenzik të Policisë së Kosovës në Prishtinë
 • 2007, Profesor në lëndët krimalistike dhe forenzike në Universitetin AAB në Prishtinë 
 • 1999, Pjesëtarë i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës 
 • 2010, Ushtrues detyre  Kryeshef Ekzekutiv i Agjencisë së Kosovës për Forenzikë

Jeton në Prishtinë me familjen e tij, bashkëshorten Figrenen dhe djemtë Jonin dhe Donin.

Miomët e mitrës

Miomët janë tumore "të mirë" beninj , mezenhimal të muskulaturës së lëmuar (andaj, edhe quhen Leiomyma).


Dr. med Naim Shabani
specialist i gjinekologjisë dhe patologjisë

Autori eshte gjinekolog, oberarzt ne Kliniken e Mynihut ( Gjermani), i specializur ne intervenime minimale invazive siq eshte Laparoskopia 

Oberarzt Dr. Naim Shabani
FA für Gynäkologie und Geburtshilfe

Klinikum Neuperlach,Lehrkrankenhaus der LMU
München
www.klinikum-muenchen.de

Klinika Gjinekologjike Gjermane
Deutsche Frauenklinik (DFK)
Prishtinë, Kosovë
www.dfk-ks.eu
https://www.facebook.com/dfk.eu

klinika@dfk-ks.eu

Tel:+377 44 677 333)

Në aspektin epidemiologjik miomi është tumori më i shpeshtë i organeve gjenitale femërore (20-30% e femrave, ose, gati çdo e 4-ta femër preket nga ky tumor). Haset më së shpeshti në moshat 35-45 vjeçe, më shpesh te femrat që nuk kanë lindur fëmijë.

A dihen arsyet e shfaqjes së miomëve?

Shkaktarët e paraqitjes (etiologjia), si te rastet e shumicës së tumoreve, janë të shumtë. Këtu duhet përmendur defektin e receptorit progesteron (?), predispozicionin familjar, ndryshimet në kromozome (1, 7, 12, 14) janë duke u diskutuar.

Është vërejtur se miomët qëndrojnë në varshmëri me hormonin estrogjen (rritje e theksuar gjatë shtatzënisë, tërheqje ose ndalim i rritjes në menopauzë dhe mosparaqitje e tyre në klimakterium dhe te fëmijët).

Në aspektin patologjik miomi është tumor relativisht mirë i kufizuar (ka një pseudokapsulë), me konsistencë të fortë dhe nganjëherë me vatra të kalcifikuara. Histologjikisht përbëhet nga fije të muskulaturës së lëmuar dhe ind lidhor.

Vendi ku më së shpeshti lajmërohen miomët është trupi i mitrës, më rrallë qafa e mitrës dhe aparati mbajtës i mitrës (ligamentet). Shpesh miomët janë të shumtë (multiple), pra kemi të bëjmë me Uterus myomatosus.

Miomët në mitër mund të lokalizohen në murin e saj (intramural, më së shpeshti), nën mbështjellësin e mitrës në sipërfaqe (subseroz), nganjëherë pothuajse të lira në hapësirën e barkut dhe vetëm përmes një kërcelli të lidhur me mitër dhe së fundi mund të jenë të lokalizuara edhe nën mukozën e hapësirës së mitrës (submukoz).







Miomet si tumore beninje që janë, rriten ngadalë. Në rast të rritjes së shpejtë kur nuk kemi të bëjmë me shtatzëni, duhet të mendohet se kemi të bëjmë me një tumor tjetër që quhet sarkomë (tumor "i keq", malinj). Përndryshe, vet miomet pothuajse shumë rrallë (nën 1%) ose fare nuk shndërrohen në tumore malinj.

Cilat ankesa mund t’i shkaktojnë miomet?

Miomet, në të shumtën e rasteve (50%) nuk japin simptome (vërehen rastësisht gjatë kontrollimit gjinekologjik). Përndryshe varësisht nga lokalizimi i lartpërmendur, madhësia dhe numri i tyre mund të shkaktojnë probleme të ndryshme. Një ndër to është çrregullimi në formë gjakderdhjeje (mioma intramurale, për shkak të pengesave në kontraktim të mitrës; mioma submukoze, për shkak të shtypjes në mukozë dhe lëndimit mekanik të saj; mioma subseroze, shtypje në fshikëzën e urinës ose në zorrë).

Një tjetër ankesë e shpeshtë janë dhimbjet gjatë menstruacioneve (dysmenorrhoe). Poashtu, anemia në mungesë të hekurit me plogështi e shkaktuar nga gjakderdhjet e lartpërmendura, mund të jetë problem serioz për femrën e prekur nga miomet.

Në rastet kur femra te e cila janë konstatuar miomet, mbetet shtatzënë, shpesh vjen deri te aborti, ose nëse shtatzënia zhvillohet më tutje, mund të kemi pengesë në lindje normale të fëmijës deri te çrregullimet në shkolitjen e placentes.

Uterus myomatosus (pra, shumë miome në mitër), mund të jetë edhe shkak i sterilitetit (që femra të mos mund të mbetet shtatzënë)

Si diagnostifikohen miomat?

Si te çdo sëmundje tjetër, edhe këtu është me rëndësi anamneza (ankesat e pacientes). Pastaj bëhet ekzminimi gjinekologjik dhe sonografia (ultrazëri) vaginal. Gjatë ekzaminimit gjinekologjik, mund te konstatohet rritje ose edhe deformim i mitrës.





Në ultrazë zakonisht shihen mirë miomet ku mund të përcaktohet lokalizimi, madhësia dhe numri i tyre. Këto të dhëna janë të rëndësishme për formën e terapisë e cila pason.

Çka mund të bëj femra për të parandaluar shfaqjen e miomëve?

Parandalimi i paraqitjes së miomëve nuk është i mundur. Nga ana tjetër, kontrollimet e rregullta gjinekologjike mund të vërejnë miomet në stadin e hershëm. Në këto raste, ato duhet të përcillen me ultrazë çdo 6 muaj.

Cila është terapia e miomëve dhe a është mjekimi i tyre gjithmonë i nevojshëm?

Në rastet kur femra nuk ka simptome klinike (ankesa) nuk ka nevojë për terapi të miomëve (përjashtim bën rritja e tyre e shpejtë).

Se cilën formë të terapisë për mjekimin e miomëve do ta përdorim, varet nga disa faktorë. Me rëndësi është mosha e pacientes (a është e re, psh. 25 vjeçe apo në moshë pak më të shtyrë - psh. 45 vjeçe), pastaj fakti se a ka fëmijë femra, apo edhe a ka dëshirë të lindë fëmijë.

Terapia mund të ndahet në:

a. terapi hormonale: me preparate antiestrogjene, me gestagene si dhe me GnRH-a. Qëllimi është të ndalet rritja e miomeve përmes ndërprerjes së efektit proliferativ të estrogjeneve. Pas ndërprerjes së terapisë mund të kemi efekt reverzibil (kthyes). Kjo formë e terapisë mund të aplikohet edhe te miomet e mëdha. Në rastet kur kemi ndryshime regresive të miomeve, shërimi me preparate hormonale nuk ka efekt. Preparatet GnRH-analoga, mund të aplikohen edhe si terapi disa mujore para se të operohen miomet.

b. terapi operative. Indikacion për këtë formë të mjekimit mund të janë: çrregullimet e përcjella me gjakderdhje të theksuar, dhimbjet, mbyllja (obstrukcioni) i ureterit, rritja e shpejtë, pasiguria në diagnozë (miomë ose tumor i vezores), steriliteti i femrës, komplikimet akute (përdredhja e miomes, infeksioni, etj). Operimi mund të bëhet me laparoskopi ose laparotomi dhe, atë në formë enukleimi (shkolitje) të miomëve me ruajtje të mitrës (te femrat që kanë dëshirë të lindin).







Te miomet submukoze, mund të provohet largimi i tyre me histeroskopi. Formë tjetër operative është heqja komplete e mitrës (histerektomia-HE) që mund të bëhet në forma të ndryshme (me laparoskopi - LSK, me laparotomi -LAP ose në formë vaginale).

Largimi i mitrës me LSK që paraqet operacion minimal invaziv dhe aplikohet sot në të gjitha vendet e zhvilluara, mund të bëhet në 3 forma: LAVH ("laparoscopic asisted vaginal HE"), LASH (laparoscopic supracervical HE- ku mënjanohet trupi i mitrës dhe mbetet qafa e mitrës) dhe TLH (total laparoscopic HE, pra, hiqet mitra komplet, duke përfshirë edhe qafën e mitrës përmes LSK). Duhet theksuar se të gjitha këto forma moderne të largimit të mitrës kryhen pa problem nga unë edhe në Prishtinë.

Si përfundim: miomët janë tumore beninje dhe femra e prekur nga to nuk duhet të brengoset tepër (nuk kemi të bëjmë me tumor malinj). Në të shumtën e rasteve, duhet vetëm të përcillen me ekzaminim gjinekologjik. Ankesat e ndryshme të shkaktuara nga miomet mund të evitohen me terapinë adekuate të tyre.



Dr. med Naim Shabani, është gjinekolog në Munih të Gjermanisë dhe bashkëpunëtor shkencor i klinikës Universitare LMU të Munihut)

Dr.sci.dr. Naim Shabani-Aplikimi i Laparoskopisë në gjinekologji

Laparoskopia paraqet një formë të kirurgjisë invazive minimale ku me Laparoskop mundësohet shikimi i organeve të brendshme të organizmit dhe kryerja e një sërë operacioneve.



Dr.sci.dr. Naim Shabani,
Gjinekolog-onkolog
Patolog-citolog

drnshabani@hotmail.com)

tel: 044 677-333 (Prishtinë)
tel. ++ 49 174 38 38 705 (München)

Të parët që kanë filluar aplikimin e Laparoskopisë (LSK) si metodë operative minimale invazive janë gjinekologët; disa decenie më parë e më vonë kjo formë e intervenimit kirurgjik ka gjetur aplikim edhe në lëmitë tjera të mjekësisë.

Laparoskopia paraqet, në të vërtet, një formë të kirurgjisë invazive minimale ku me futjen e të ashtuquajturit Laparoskop (një shkop me dritë dhe kamerë të vogël) mundësohet shikimi i organeve të brendshme të organizmit (LSK diagnostikuese) dhe kryerja e një sërë operacionesh (LSK operative) për të cilat më parë është dashtë të bëhet hapja e murit të barkut.


Si kryhet ky operacion?

Për t’u futur në hapësirën e brendshme të abdomenit, duhet që së pari me një gjilpërë speciale të shpohet muri i barkut. Si vend më i shpeshtë për këtë zgjedhet regjioni i kërthizës. Këtu bëhet një prerje prej 1 cm dhe përmes gjilpërës, e cila futet në pjesën e brendshme të abdomenit, injektohen 3-4 litra gaz (CO2). Kjo na mundëson që muri i përparmë i abdomenit të largohet nga zorrët dhe organet tjera në mënyrë që të mos vjen deri te lëndimi me rastin e futjes së një instrumenti (trokar) me diametër prej rreth 10-12 mm. Edhe ky hap sikurse edhe futje e gjilpërës më parë bëhet në formë qorre (pra, pa parë se ç`po ndodhë në abdomen. Përmes këtij trokari futet në brendi Laparoskopi me një minikamerë e cila na përcjelle pamjet origjinale (me ngjyra) në ekran. Prej këtij momenti, çdo veprim i mëtejmë kryhet në kontroll dhe rreziku i komplikimeve është më i vogël.

Së pari bëhet një "shëtitje" me kamerë në pjesën e sipërme të abdomenit ku shikohet se a është në rregull mëlçia, fshikëza biliare, lukthi, pjesë të shpretkës, zorrët, e pastaj sërish kthehemi në regjionin e komblikut, ku shikojmë gjendjen e mitrës dhe vezoreve. Për të vërejtur më mirë organet gjenitale femërore, pacientja vihet në pozitë me kokë teposhtë (lëvizet tavolina operative) si dhe bëjmë edhe 1-3 prerje të vogla (5mm) në regjionin e poshtëm të abdomenit. Këtu fusim trokaret prej 5 mm dhe përmes tyre mund të fusim instrumentet ndihmëse për të larguar zorrët dhe për të ekspozuar mitrën dhe vezoret.


Në rast se femra ka dhimbje të abdomenit dhe organet gjenitale të përmendura më lartë janë në rregull, marrim një strisho bakteriale dhe me këtë përfundon operacioni (LSK diagnostikuese- zgjat 10-15 min).

Në rastet kur konstatojmë ndonjë sëmundje në vezore, vepërçues apo mitër, mund të vazhdojmë me LSK operative.

Cilat operacione gjinekologjike mund të kryhen përmes Laparoskopisë?

Sot, përmes LSK mund të kryhen pothuajse rreth 90% e operacioneve gjinekologjike. Parakusht për këtë është operatori me eksperiencë, ekipi asistues me përvojë dhe aparatura adekuate.

Më poshtë po japim disa nga patologjitë gjinekologjike që pa problem kryhen me LSK:

Sterilizimi i femrës (ndërprerja e vepërçuesve): është operacion i lehtë me anën e të cilit bëhet ndërprerja e vepërçuesve (tubave). Këto koagulohen me rrymë bipolare dhe pastaj prehen (ndërpritet kontinuiteti i tyre).


Shtatzënia ekstrauterine (jashtë mitrës): është gjendje e lokalizimit të shtatzënisë jashtë vendit normal (mitrës), kryesisht në vepërçues. Këtu mund të vjen deri te pëlcitja e vepërçuesit me gjakderdhje të brendshme, andaj është edhe një nga gjendjet akute në gjinekologji, e cila, nëse nuk diagnostikohet me kohë, mund të rrezikojë jetën e femrës. Përmes laparoskopisë bëhet diagnostikimi i sigurt dhe largimi i kësaj shtatzënie, qoftë me hapje të tubës (tubotomi) ose në rastet kur është i dëmtuar më tepër mënjanimi komplet i tubës (tubektomi).

Heqja e cisteve të vezores: Cistet e vezores paraqiten shpesh te femrat në moshën riprodhuese si pasojë e ndryshimeve hormonale gjatë ciklit menstrual. Ato në të shumtën e rasteve tërhiqen vetvetiu dhe shfaqen përsëri. Nëse cista e vezores persiston (nuk tërhiqet vetvetiu) për disa muaj, ose ka madhësi mbi 5 cm ose shkakton dhimbje të barkut, duhet të mënjanohet me operacion. Ky intervenim i largimit të cistes duke e ruajtur organin (vezoren), kryhet pa problem me Laparoskopi (LSK). Pas futjes me laparoskop në abdomen, prehet muri i jashtëm i cistes (duke patur kujdes te mos hapet cista, pra të mos lirohet lëngu i cistes) dhe gradualisht qërohet cista e cila se bashku me përmbajtje të lëngët futet në një qeskë dhe pastaj nxirret jashtë përmes njërës nga vrimat e laparoskopisë.


Pacientja 25 vjeçe me ciste të vezores, djathtas prej 5,5 cm: Qërimi i cistes me LSK duke ruajtur vezoren (Operator. Dr. Shabani)

Heqja komplete e Adnexeve (vezores dhe veperçuesit): edhe ky operacion kryhet lehtë me LSK. Në rastet kur vezorja është e dëmtuar tërësisht nga sëmundjet e ndryshme (tumor, etj.) ajo largohet së bashku me tuben përkatëse. Njësoj nxjerrja e Adnexit (vezorja me tube) bëhet me ndihmën e një qeseje.


Ciste e vezores me përdredhje të Adnexit dhe nekrozë (gjendje akute). Për shkak të paraqitjes me vonesë të pacientes, largohet krejt adnexi (vezorja dhe vepërçuesi- janë shkatërruar për mungesë të furnizimit me gjak). Operator: Dr N. Shabani

Mënjanimi i miomëve të mitrës: miomët si tumore beninje, shpesh me madhësinë ose me lokalizimin e tyre në mitër, shkaktojnë probleme të ndryshme, si gjakderdhje të shtuar menstruale, dhimbje apo pengesë për të mbetur shtatzënë. Në rastet kur duhet të ruhet mitra (femra dëshiron të ketë fëmijë), mënjanimi i miomëve quhet enukleim i tyre. Ky intervenim mund të kryhet edhe me LSK. Pas heqjes së 1 apo me shumë miomëve, sikurse te operimi i hapur (me prerje të murit të abdomenit), mitra duhet të qepet në vendet ku ka qenë miomi.


Pacientja 30 vjeçe, sterilitet sekondar, Uterus myomatosus. Op Myomenukleacion me LSK (Operator Dr. N.Shabani)

Mënjanimi i pjesshëm i mitrës: largimi i mitrës (Hysterektomia-HE) mund të bëhet edhe në atë formë që të heqim vetëm trupin e mitrës duke e ruajtur qafën e saj (Hysterektomia laparoskopike). Ky operacion kryhet në mënyrë elegante me Laparoskopi dhe është emërtuar LASH (Laparoscopic Suracervical Hysterectomy). Pas futjes me minikamerë në abdomen, mitra, në të dy anët shkolitet nga aparati mbajtës dhe në fund, në regjionin e qafës, ndahet komplet nga qafa e saj. Trupi i mitrës largohet nga abdomeni përmes copëtimit në formë të lëvoreve, sikur kur qërojmë mollën (me ndihmën e aparatit të quajtur thërrmues-morcellator).

Largimi komplet i mitrës: Hysterektomia komplete mund të bëhet komplet me LSK, andaj edhe është emërtuar TLH (Total Laparscopic Hysterectomy) ose pjesërisht me LSK e pjesërisht nga ana e vaginës (LAVH- lap. assisted vaginal HE).

Trajtimi operativ i sëmundjeve malinje gjinekologjike:

Vitet e fundit në vendet perëndimore, me avancimin e teknologjisë laparoskopike dhe përvojën e fituar me këtë formë operimi, gjithnjë e më shpesh dhe në shumë qendra, aplikohet operimi me anë të LSK edhe i sëmundjeve malinje gjinekologjike (janë operacione radikale që zgjasin me orë të tëra). Këtu duhet cekur operimin radikal të kancerit të qafës së mitrës i njohur si Operacioni Werthheim. Për të kryer një Werthheim op me LSK (TRLH= total radical Hysterectomy) si parakusht është eksperienca e ekipit operativ dhe posedimi i mjeteve moderne operative. Siç shihet në figurën e mëposhtme, për këtë nevojitet që të hapim më shumë vrima operative për të përdorur më shumë instrumente si dhe, krahas mjekut operator nevojiten edhe së paku 2 e nganjëherë edhe 3 mjekë - asistentë. Gjatë këtij operacioni largohet mitra në mënyrë radikale, të dy vezoret me tuba, e nganjëherë edhe nyjet limfatike në komblik dhe përgjatë enëve të mëdha të gjakut (aortës dhe venës kava deri në regjionin e venës së veshkave.



Përafërsisht i njëjti operacion kryhet edhe kur kemi diagnozën e kancerit të trupit të mitrës (Ca e endometriumit).


Pacientja 62 vjeçe me dg. karcinomë e endometriumit (G3); Op: Histerektomi totale radikale mezometriale (TMMR HE) me heqje të nyjeve limfatike pelvine dhe paraortale (Operator Dr.N.Shabani)

Te kanceri i vezores, LSK mund të përdoret vetëm si mjet diagnostikues. Në rastet kur Dg. e Ca. Sae. vezores është më se e sigurt, duhet të shkojmë me hapje të abdomenit.

Cilat janë përparësitë e operimit me LSK?

LSK është metodë kirurgjike invazive minimale. Përparësitë janë se pacienti në vend se të ketë një varrë të madhe në abdomen (qoftë prerje cezariane 10-12 cm ose prerje për së gjati të abdomenit-te sëmundjet malinje, prej fundbarkut deri disa cm mbi kërthizë), ka vetëm disa vrima, deri max 10 mm. Kjo rezulton në shërim të shpejtë dhe ulje të kohës së qëndrimit në spital (hospitalizimit). Pacientet me LSK, pra shkojnë më shpejtë në shtëpi, sesa pacientet e operuara me operacion të hapur. Studimet krahasuese kanë treguar se edhe sasia e gjakderdhjes gjatë operimit me LSK është më e vogël. Nga ana tjetër, koha e operimit me LSK është pak më e gjatë sesa ajo te operacionet e hapura (kjo varet nga aftësitë profesionale dhe shkathtësia e operatorit si dhe nga përgatitja teknike). Duhet theksuar se për mjekun operator, operimi i hapur është më i lehtë të kryhet sesa ai me LSK, por gjithnjë në rend të parë qëndron pacienti dhe me rastin e indikimit të formës së operimit, duhet të shkohet nga ajo që është më e volitshme për pacientin.

Sot, lirisht mund të themi se për operimet e vogla gjinekologjike, siç janë, heqja e vezoreve, cistet, shtatzënitë jashtë mitrës, nuk ka nevojë të hapet abdomeni, por duhet të kryhen me LSK. Ata gjinekologë që janë kundër LSK, nuk e zotërojnë këtë formë të operimit.

Te cilat paciente nuk preferohet kjo metodë operative?

Ekzistojnë një mori faktorësh të cilët e bëjnë Laparoskopinë si metodë operative tejet të vështirë e nganjëherë edhe të pamundshme. Këta faktorë duhet të merren në konsiderim me rastin e vendosjes se cilën formë të operimit do ta aplikojmë te sëmundjet e lartpërmendura. Këtu në rend të parë po përmendim rastin kur femra ka patur disa intervenime kirurgjike në regjionin e poshtëm të abdomenit dhe duhet të llogaritet se mund të hasim në shtim të indit lidhor dhe "ngjitje" të organeve në mes veti (p.sh. zorra me mitrën ose mitra me fshikëzën e urinës, etj) si pasojë e këtyre operacioneve. Po ashtu te femrat me peshë të shtuar mund të jetë laparoskopia e vështirësuar. Faktorë tjerë që flasin kundër aplikimit të LSK-së, janë sëmundjet e rënda koronare si dhe ato të mushkërive, siç është psh. Sëm. kronike obstruktve e mushkërive (COPD)

Cilat janë rreziqet e kësaj metode?

Laparoskopia si metodë operative nëse kryhet nga mjeku i trajnuar dhe me eksperiencë si dhe me mjetet teknike bashkëkohore, është intervenim kirurgjik i sigurt. Si te çdo operacion tjetër mund të paraqiten komplikime gjatë dhe pas operacionit, siç janë gjakderdhjet, infeksionet, tromboza, embolia si dhe lëndimi i ndonjë strukture fqinje në abdomen.

Si përfundim: Laparoskopia paraqet një formë të kirurgjisë invazive minimale ku me Laparoskop mundësohet shikimi i organeve të brendshme të organizmit dhe kryerja e një sërë operacioneve. Sot, përmes LSK mund të kryhen pothuajse rreth 90% e operacioneve gjinekologjike. Operimet me LSK u mundësojnë pacienteve qëndrim më të shkurtë në spital dhe shërim më të shpejtë.

Pothuajse të gjitha format e operimit me Laparoskopi të prezentuara lartë, kryhen nga unë pa problem edhe në Prishtinë (info. në tel. 044 677-333 ose me e-mail: drnshabani@hotmail.com)

Dr. Naim Shabani, është gjinekolog në Munih të Gjermanisë dhe bashkëpunëtor shkencor i klinikës Universitare LMU të Munihut.

Akademikët shqiptarë kundërshtojnë ish-diplomatët grekë

“Qeveria greke të mos pengojë, por të mbështesë dhënien e statusit të vendit kandidat dhe anëtarësimin e Shqipërisë në Bashkimin Europian”.

Ky është apeli i Akademisë Shqiptare të Arteve dhe Shkencave, e cila përmes një letre të hapur i drejtohet kryeministrit grek Andonis Samaras, si një përgjigje për atë që u paraqit pak ditë më parë nga 23 ish-ambasadorët grekë.

Ish-diplomatët grekë, pjesë e grupit “Cikli Diplomatik”, në letrën e tyre shkruanin se: “Shqipëria është një vend i krijuar nga Fuqitë e Mëdha në vitin 1913 dhe deri tani nuk ka treguar një qëndrim miqësor ndaj Athinës,

Anëtarët e Akademisë Shqiptare të Arteve dhe Shkencave, ku bëjnë pjesë ish-ambasadorë dhe diplomatë elitarë shqiptarë, të cilët kanë shërbyer në vende dhe organizata të rëndësishme ndërkombëtare, e quajnë këtë letër denigruese, duke refuzuar - siç shkruajnë ata - pretendimet, gjuhën e përdorur dhe mënyrat e vjetra të të menduarit për hir të marrëdhënieve më të mira mes dy popujve dhe qeverive të dy vendeve, njofton TCH.

Në letër ata flasin për udhëkryqin më të rëndësishëm të vendeve të Ballkanit. “Në këtë fillimshekulli ne duhet të bëhemi të gjithë së bashku dhe të shkruajmë bashkërisht kapitullin që do të mbyllë një histori mijëravjeçare të përgjakshme në Ballkan, për të nisur një epokë që vendet tona nuk kanë njohur kurrë më parë”, lexohet në letrën e akademikëve.

Për ish-ambasadorët dhe diplomatët shqiptarë, shpresa më e mirë është të pushojë pretendimi për territore shqiptare në atë rajon, që siç shkruajnë ata quhet ende prej saj “Epiri i Veriut”.

“Zgjidhja përfundimtare e disa prej problemeve të vështira në Ballkan ka të bëjë me: anulimin e gjendjes së luftës mes Greqisë dhe Shqipërisë; njohjen zyrtare të kufijve shtetërorë të Shqipërisë të përcaktuar nga Konferenca e Londrës 1913; njohja e të drejtave pronësore të popullsisë çame, të cilën ish-ambasadorët grekë në mënyrë të shëmtuar e konsiderojnë një popullsi myslimane që duhej të dëbohej në Turqi; njohjen e Kosovës si shtet i pavarur dhe sovran; zgjidhjen e mosmarrëveshjeve lidhur me emrin zyrtar të Republikës së Maqedonisë”, nënvizohet në letër.

Ish-ambasadorët dhe diplomatët shqiptarë shkruajnë se është e vështirë të mendojnë se Athina, që do të marrë presidencën e BE-së në janar të 2014, mund t’i krijojë probleme serioze kërkesës së Shqipërisë për statusin e vendit kandidat të BE-së dhe se mund ta frustrojë këtë proces apo ta kundërshtojë atë.

“Në vend që t’u vërë veshin retorikës nacionaliste ose demagogjisë politike të një numri diplomatësh në pension, ne presim që Athina ta mbështesë pa rezerva integrimin e Shqipërisë në BE, sepse ky është i vetmi opsion i arsyeshëm, si për Shqipërinë, ashtu dhe për Greqinë”, vijon letra.

Letra përfundon me besimin se, “barra historike e së kaluarës nuk është më e rëndë se shpresat për të ardhmen” dhe se, “përpara popujve tanë qëndron një e ardhme e shkëlqyer e cila nuk duhet kompromentuar”.