PSE KAFKA?

Nga Flori Bruqi:Biblioteka Kombëtare e Izraelit ka përgatitur dosjet për një vendim gjyqësor mbi ekzekutimin e testamentit për Kafkën

Franz Kafka lindi në Pragë, të Austro - Hungarisë sot Republika Çeke më 3 korrik, 1883 dhe vdiq më 3 qershor, 1924 në Vjenë të Austrisë. Ai ishte një nga shkrimtarët e historive të shkurtra, dhe romancierët më të mëdhenj të gjuhës gjermane të shekullit XX, trupi i shkrimit i të cilit ishte i vetëm në llojin e tij. Shumica e shkrimeve të tija mbetën të pambaruara dhe u botuan pas vdekjes së tij, megjithëse dëshira e tij ishte që ato të asgjësoheshin - janë bërë ikona në letërsinë e Perëndimit.

Pjesa e tij më e njohur përfshin një tregim të shkurtër me emërtimin Die Verwandlung (Metamorfoza, Shnderrimi) dhe romani i tij i pambaruar Der Prozess (Gjykimi) dhe Das Schloß ("Kështjella").



Mbiemri "kafkor" ka hyrë në përdorim të shënojë rrethanat e rëndomta te llojit absurd dhe surreal zakonisht të gjetura në veprat e Kafkës.Disa nga veprat qe mund te shtjellojme dhe te perkthyera ne shqip jane: "Procesi", "Metamorfoza", "Keshtjella" ne formen e romanit por dhe nga proza e tij e shkurtet ne formen e tregimit. Disa nga tregimet e tij jane leksion akademik ","populli i minjeve ',"Barbaret " etj. Fatkeqesisht veprat e tij jane ne shumicen e tyre jane te humbura dhe per me teper nga vet deshira e autorit per ti asgjesuar ato. Kryesorja cka mund te filloje nje analize per kete shkrimtar eshte venia re e nje ndryshimi rrenjesor te formes ne vepren e tij dhe ne permbajtje. Ai shpesh perdor nje forme te vecante dhe te thate simbolike ku majmunet flasin njerezit transformohen , portretizohen ne monstra etj pra nje realitet jashtoksor per te analizuar bujtinen toksore ne formen e saj me reale .Ky konstatim mund te duket kondradiktor ne vetvete por nis nga nje simbolike surreale qe te kerkoj vemedje per problemet e medha universale qe prezanton Kafka ..

Ne analizen e "Procesi ",vihet re nje e vertet tronditese e ralitetit me njeriun e thjesht brenda dhe sistemet qe ndryshojne dhe e shikojne kete te fundit si nje pengese opo nje te mire per to .Kafka parapelqen nje te vertet te skajshme ku sheqerosjet artistike nuk jane me vlere ne vepren e tij .


Personazhi pergjithsisht eshte njeriu i rendomt jo heroi qe ben diferenc.Kafka injoron pa e mare fare parasysh esencen romantike te letersise dhe hidhet i teri ne kerkim te shpetimit universal te cilin e shpreh :"Vetem kur shkrimtari rastesin mund ta kthej ne ligj dhe ta bej njeriun te pavdekshem vetem atehere ai ka nje rol ne art dhe vetem atehere roli i tij eshte profetik "Kafka nuk qendron te ekzagjerimi dhe optimizmi emotiv ai eshte ulur kembekryq dhe na shikon te gjithve. Ne pesonazhin e "Procesit" zotit "K", sistemi gjigand i pushtetit i ben grafikun e jetes pa e shpjeguar se per se e trajton ashtu deri ne vendimin per ta vrare pa i dhene shpjegim .Nga ana tjeter kjo mund te analizohet dhe ne te kunder vete zoti "K" nuk ka aftesine per te kuptuar sisemin megjithse perpiqet qe te kuptoj dicka, perseri eshte i mbytur ne paqartesi.Ne secilin kah vlersimi rezultati kesaj mardhenie eshte nje apsurd fatal ku qenia, ambjenti, llogjika, hapsira.. existenca ne vetvete eshte tejet e pakuptushme dhe pa mundesi per te pasur nje debat ndermjet tyre , gjithashtu e tmerrshme ne efektin e saj .



Zoti "K" mund te shikohet ne disa drejtime te tjera ai nuk eshte vetem njeri por dhe ligjesi skolastike e cila ne nje periudhe te caktuar humbet existencen e saj pasi nje ligj tjeter e nxjer ate te pavlere .Kjo eshte nje e vertet e pa demshme ne dukje por si do te justifikohen gjithshfare energjish dhe perpjekje njerzore qe qene frymezuar nga ajo qe tashme eshte e pavlere dhe per tu fshire .Nje kuptim tjeter i perfolur per "procesi"-in eshte dhe pyetja teologjike qe ai permban. Pergjithesisht dogma fetare eshte nje perhapje e arsyes se jeta eshte nje perpjekje per te merituar nje perfeksion pas vdekjes .Feja permban shume regulla qe duhen ndjekur dhe pasojat qe vijne nga mosndjekja e tyre , por kafka i bertet ketyre arsyeve me faktin se jo te gjithe i njohin dhe i kuptojne keto ligje pse do te duhet te kene te njejtin fat si moszbatuesit vullnetar te vuajne denimin kapital .Kafka kerkon shtojcen "biblike" qe duhet te permbaj llogjiken per fatin e ketij grupi.


Ka dhe shume tematika te tjera me sekondare nga ato qe u permenden me siper .Zoti "K" ne disa rethana qe i krijohen kryen mardhenie intime me nje vajze pa modalitet klasike te njohjes bisedes ndjesise emocionale dhe kusecfare veprimesh praraprijese per te kaluar ne mardhenie seksuale,por e ralizon ate ne nje forme apriori sikur te mos kete vend per kushtezime dhe justifikime J.P.Sarter citon ne nje paragraf se "Shpirti ka me shume te drejte se arsyeja" pasi kjo e fundit eshte e asgjesueshme nga vet ajo kurse shpirti eshte nje forme e qenesishme apriori .por veprimi i zotit "K" mund te shihet dhe si nje proteste e kafkes me dy element .


I pari sistemi(qofte teologjok,politik ,tradicional ....) qe vepron ne menyre injoruese ndaj individit dhe ky i fundit i pergjigjet atij me te njejten monedhe duke krijuar keshtu plotesimin instiktiv ndaj deshirave rastesore , ne kete llogjik kafka eshte disi ne atmosferen e niches por me ndryshimin se nuk e ka qellim ne vetvete por nje pergjigje e natyrshme dhe e rrjedhur nga kushtet .Kjo veper dhe po ashtu vepra ne teresi e Kafkes me te drejte eshte nje ortek qe sa me shume thellohesh aq me i madhe behet deri sa orteku eshte vete globi qe banojme . letersia e Kafkes eshte nje nje ambjent i ankthshem eshte nje situat e nje zgjimi njekohesisht fataliteti. Kafka nuk eshte dekadent ai ben nje portret te gjerave por nuk mundohet te renoj te mohoj apo te zgjedhi mjete per te asgjesuar ai thjesht paraqet ftohtesisht acarin e apsurdit.

Nje kryeveper mund te cilesohet padyshim vepra "Metamorfoza " .Si zakonisht te Kafka dhe ketu ambjenti eshte nje natyre simbolike .Kafka e fillon vepren e tij me mengjes ne te cilin nje person ndjen qe po zhnderohet ne kander .Mengjesi eshte i zakonshem ne shkrimet e tij ,zgjimi qe personifikon ,shpresa e re , emocionet e reja , te gjitha keto trubullohen menjeher sapo personi fillon kontaktin me boten renqethet nga atdheu zhgenjyes .Grigori i transormuar tashme krijon fillimisht nje shqetesim te thelle ne familje .Te gjithe ata ne kete moment jane te perkushtuar rreth tij .Gjenialiteti i Kafkes eshte se ai e paraqet Grigorin ne ndryshimin fizik apo mekanik por jo shpirteror dhe te ndergjegjes .Grigori e kupton te gjith situaten rreth tij dhe ka nje pikellim te madh qe tanime as mund ta shprehi nen petkun e kandres .Por c'eshte ne te vertet "Kandra ".? S'eshte gje tjeter vecse krijese i nje natyre antinjeri e nje natyre te tmerrshme dhe pa kthim.


Ajo eshte me teper, nuk eshte krijim i individit po e nje trysnie fati te cilin askush prej nesh nuk e zgjeth me vetedie .Grigorit gjithe kjo gjeme i vjen pasi ai eshte shume i perkushtuar ne pune , e cila e ka bere e fektin e saj te cuditshem jo duke i dhene te mirat qe cdo njeri pret nga ajo por duke e shnderuar ne nje qenie te cuditshme dhe te trishtushme qe e pengon te realizoj natyrshem deshirat njerzore qofte dhe me minimalet .Ne fund familjaret e lodhur dhe te perfundimisht te bindur se krijesa qe kane perball nuk eshte me djali apo vellai i tyre por nje kander ,e trajtojne si te till dhe Grigori vdes nen ngasherimin e pashprehur dhe disi ne pritjen e "zgjidhjes" qe do ti sjelli vdekja.


Megjithse pershkrimi i mesiperm mjaft i shkurter i ketij romani kemi mundesine te analizojme disa ide permbajtese ne te . Shkrimet Kafkes , ne ndryshim nga tregimet e sterzgjatura , pergjithsisht zgjaten me pertese vetem per te thene ate qe duhet dhe pa cermonira formale .Nese do ta nisim nga fundi Grigorit i ka ardhur ne maje te hundes por si ce kemi thene me lart Kafka nuk eshte dekadent (te gjej mjete per te asgjesuar apo zhdukur situata ) Grigori ndihet thellesisht i pa shprese per momentin por ai nuk tenton vetvrasjen. Ai zgjidhjen e mer si pasoj e nje veprimi pasiv mbi situaten dhe e le vehten teresisht te shkrihet ne fatin qe i reacionoj Jeta .Vdekja eshte nje zgjedhje e natyrshme e tij por jo me ekzaltimin e per mundesine e ndreqjes por duke cliruar pamundesine perballe natyres apsurde qe e rethon .Kafka ne vetvete eshte nje protestues i madh eshte vete protesta .



A collage showing Franz Kafka and his sisters.
Clockwise: Franz Kafka, Elli Kafka, Ottla Kafka, Valli Kafka.
(courtesy the web page: http://www.kafka.pl/prace/siostry.htm)

Ai nuk krijon arsyetme fatale ai paraqet boten dhe ne kete drejtim protesta e tij nuk ka hierarki drejtuse ajo lind apriori per te gjith qe nga momenti i zgjimit ne apsurd gjithashtu ajo nuk ka mjete lufte pervec reflektimit mbi situaten .Grigori jemi te gjith ne te mekanizuar me elemente qe fati arbitrar nga etiketon cdo kohe dhe qe jane te pa evitushem .Jo vetem kandra por dhe vdekja eshte e njejta gje ashtu si Grigori nuk i bente balle dhe se kuptonte transformimin ashtu dhe vdekja e kaplon njeriun ne vitet e ndihmuar nga plagosjet e perpjekjes per lumturi dhe qetesi qe i lakmojme per dite te gjith ne.


Kandra eshte i alkolizuara qe nepermjet alkolit donte te prekte gezimin por qe endet i shkaterruar rrugeve , kandra eshte "At Sergei " (Tolstoi )qe duke u drejtuar vetem nga shpirti ameshuar u kthye ne nje perdhunues .Ajo eshte gjithcka qe prodhon apsurdi dhe jeta pa pika referimi dhe qe prezanton fytyren e saj nepermjet ketyre fenomeneve .Nese kemi hyre pak ne esencen e fundit e vepres dhe ne mesin e saj fillimi eshte ndryshe .


Njerzit tronditen nga transformimi , mortaja ,burgosja ,etj .Ata mbajne nje qendrim ndaj halleve e qe u bien nga qielli .Mos valle Kafka e mer njeriun si nje qenie me manual te paracaktuar perdorimi te cilin e ka te stamposur ne ndergjegje dhe orjentohet midis te mires dhe te keqes .? Verte kafka eshte nje njeri qe i dorzohet trashendentes ? Ai e le hapur apo zgjidhur vete kete dileme me deshiren per te asgjesuar krijmtarine e tij apo me sakte pyetjet e tij dhe si Grigori shikon nga ylli i mengjesit, pas vdekjes.

Disa nga veprat qe mund te shtjellojme dhe te perkthyera ne shqip jane: "Procesi", "Metamorfoza", "Keshtjella" ne formen e romanit por dhe nga proza e tij e shkurtet ne formen e tregimit. Disa nga tregimet e tij jane leksion akademik ","populli i minjeve ',"Barbaret " etj. Fatkeqesisht veprat e tij jane ne shumicen e tyre jane te humbura dhe per me teper nga vet deshira e autorit per ti asgjesuar ato. Kryesorja cka mund te filloje nje analize per kete shkrimtar eshte venia re e nje ndryshimi rrenjesor te formes ne vepren e tij dhe ne permbajtje. Ai shpesh perdor nje forme te vecante dhe te thate simbolike ku majmunet flasin njerezit transformohen , portretizohen ne monstra etj pra nje realitet jashtoksor per te analizuar bujtinen toksore ne formen e saj me reale .Ky konstatim mund te duket kondradiktor ne vetvete por nis nga nje simbolike surreale qe te kerkoj vemedje per problemet e medha universale qe prezanton Kafka ..

Ne analizen e "Procesi ",vihet re nje e vertet tronditese e ralitetit me njeriun e thjesht brenda dhe sistemet qe ndryshojne dhe e shikojne kete te fundit si nje pengese opo nje te mire per to .Kafka parapelqen nje te vertet te skajshme ku sheqerosjet artistike nuk jane me vlere ne vepren e tij .


Personazhi pergjithsisht eshte njeriu i rendomt jo heroi qe ben diferenc.Kafka injoron pa e mare fare parasysh esencen romantike te letersise dhe hidhet i teri ne kerkim te shpetimit universal te cilin e shpreh :"Vetem kur shkrimtari rastesin mund ta kthej ne ligj dhe ta bej njeriun te pavdekshem vetem atehere ai ka nje rol ne art dhe vetem atehere roli i tij eshte profetik "Kafka nuk qendron te ekzagjerimi dhe optimizmi emotiv ai eshte ulur kembekryq dhe na shikon te gjithve.


Ne pesonazhin e "Procesit" zotit "K", sistemi gjigand i pushtetit i ben grafikun e jetes pa e shpjeguar se per se e trajton ashtu deri ne vendimin per ta vrare pa i dhene shpjegim .Nga ana tjeter kjo mund te analizohet dhe ne te kunder vete zoti "K" nuk ka aftesine per te kuptuar sisemin megjithse perpiqet qe te kuptoj dicka, perseri eshte i mbytur ne paqartesi.Ne secilin kah vlersimi rezultati kesaj mardhenie eshte nje apsurd fatal ku qenia, ambjenti, llogjika, hapsira.. existenca ne vetvete eshte tejet e pakuptushme dhe pa mundesi per te pasur nje debat ndermjet tyre , gjithashtu e tmerrshme ne efektin e saj .Zoti "K" mund te shikohet ne disa drejtime te tjera ai nuk eshte vetem njeri por dhe ligjesi skolastike e cila ne nje periudhe te caktuar humbet existencen e saj pasi nje ligj tjeter e nxjer ate te pavlere .


Kjo eshte nje e vertet e pa demshme ne dukje por si do te justifikohen gjithshfare energjish dhe perpjekje njerzore qe qene frymezuar nga ajo qe tashme eshte e pavlere dhe per tu fshire .Nje kuptim tjeter i perfolur per "procesi"-in eshte dhe pyetja teologjike qe ai permban. Pergjithesisht dogma fetare eshte nje perhapje e arsyes se jeta eshte nje perpjekje per te merituar nje perfeksion pas vdekjes .Feja permban shume regulla qe duhen ndjekur dhe pasojat qe vijne nga mosndjekja e tyre , por kafka i bertet ketyre arsyeve me faktin se jo te gjithe i njohin dhe i kuptojne keto ligje pse do te duhet te kene te njejtin fat si moszbatuesit vullnetar te vuajne denimin kapital .Kafka kerkon shtojcen "biblike" qe duhet te permbaj llogjiken per fatin e ketij grupi. Ka dhe shume tematika te tjera me sekondare nga ato qe u permenden me siper .Zoti "K" ne disa rethana qe i krijohen kryen mardhenie intime me nje vajze pa modalitet klasike te njohjes bisedes ndjesise emocionale dhe kusecfare veprimesh praraprijese per te kaluar ne mardhenie seksuale,por e ralizon ate ne nje forme apriori sikur te mos kete vend per kushtezime dhe justifikime J.P.Sarter citon ne nje paragraf se "Shpirti ka me shume te drejte se arsyeja" pasi kjo e fundit eshte e asgjesueshme nga vet ajo kurse shpirti eshte nje forme e qenesishme apriori .por veprimi i zotit "K" mund te shihet dhe si nje proteste e kafkes me dy element .


I pari sistemi(qofte teologjok,politik ,tradicional ....) qe vepron ne menyre injoruese ndaj individit dhe ky i fundit i pergjigjet atij me te njejten monedhe duke krijuar keshtu plotesimin instiktiv ndaj deshirave rastesore , ne kete llogjik kafka eshte disi ne atmosferen e niches por me ndryshimin se nuk e ka qellim ne vetvete por nje pergjigje e natyrshme dhe e rrjedhur nga kushtet .Kjo veper dhe po ashtu vepra ne teresi e Kafkes me te drejte eshte nje ortek qe sa me shume thellohesh aq me i madhe behet deri sa orteku eshte vete globi qe banojme . letersia e Kafkes eshte nje nje ambjent i ankthshem eshte nje situat e nje zgjimi njekohesisht fataliteti. Kafka nuk eshte dekadent ai ben nje portret te gjerave por nuk mundohet te renoj te mohoj apo te zgjedhi mjete per te asgjesuar ai thjesht paraqet ftohtesisht acarin e apsurdit.

Nje kryeveper mund te cilesohet padyshim vepra "Metamorfoza " .Si zakonisht te Kafka dhe ketu ambjenti eshte nje natyre simbolike .Kafka e fillon vepren e tij me mengjes ne te cilin nje person ndjen qe po zhnderohet ne kander .Mengjesi eshte i zakonshem ne shkrimet e tij ,zgjimi qe personifikon ,shpresa e re , emocionet e reja , te gjitha keto trubullohen menjeher sapo personi fillon kontaktin me boten renqethet nga atdheu zhgenjyes .Grigori i transormuar tashme krijon fillimisht nje shqetesim te thelle ne familje .Te gjithe ata ne kete moment jane te perkushtuar rreth tij .Gjenialiteti i Kafkes eshte se ai e paraqet Grigorin ne ndryshimin fizik apo mekanik por jo shpirteror dhe te ndergjegjes .Grigori e kupton te gjith situaten rreth tij dhe ka nje pikellim te madh qe tanime as mund ta shprehi nen petkun e kandres .Por c'eshte ne te vertet "Kandra ".? S'eshte gje tjeter vecse krijese i nje natyre antinjeri e nje natyre te tmerrshme dhe pa kthim.Ajo eshte me teper, nuk eshte krijim i individit po e nje trysnie fati te cilin askush prej nesh nuk e zgjeth me vetedie .

Grigorit gjithe kjo gjeme i vjen pasi ai eshte shume i perkushtuar ne pune , e cila e ka bere e fektin e saj te cuditshem jo duke i dhene te mirat qe cdo njeri pret nga ajo por duke e shnderuar ne nje qenie te cuditshme dhe te trishtushme qe e pengon te realizoj natyrshem deshirat njerzore qofte dhe me minimalet .Ne fund familjaret e lodhur dhe te perfundimisht te bindur se krijesa qe kane perball nuk eshte me djali apo vellai i tyre por nje kander ,e trajtojne si te till dhe Grigori vdes nen ngasherimin e pashprehur dhe disi ne pritjen e "zgjidhjes" qe do ti sjelli vdekja.Megjithse pershkrimi i mesiperm mjaft i shkurter i ketij romani kemi mundesine te analizojme disa ide permbajtese ne te . Shkrimet Kafkes , ne ndryshim nga tregimet e sterzgjatura , pergjithsisht zgjaten me pertese vetem per te thene ate qe duhet dhe pa cermonira formale .Nese do ta nisim nga fundi Grigorit i ka ardhur ne maje te hundes por si ce kemi thene me lart Kafka nuk eshte dekadent (te gjej mjete per te asgjesuar apo zhdukur situata ) Grigori ndihet thellesisht i pa shprese per momentin por ai nuk tenton vetvrasjen. Ai zgjidhjen e mer si pasoj e nje veprimi pasiv mbi situaten dhe e le vehten teresisht te shkrihet ne fatin qe i reacionoj Jeta .Vdekja eshte nje zgjedhje e natyrshme e tij por jo me ekzaltimin e per mundesine e ndreqjes por duke cliruar pamundesine perballe natyres apsurde qe e rethon .Kafka ne vetvete eshte nje protestues i madh eshte vete protesta .

Ai nuk krijon arsyetme fatale ai paraqet boten dhe ne kete drejtim protesta e tij nuk ka hierarki drejtuse ajo lind apriori per te gjith qe nga momenti i zgjimit ne apsurd gjithashtu ajo nuk ka mjete lufte pervec reflektimit mbi situaten .Grigori jemi te gjith ne te mekanizuar me elemente qe fati arbitrar nga etiketon cdo kohe dhe qe jane te pa evitushem .Jo vetem kandra por dhe vdekja eshte e njejta gje ashtu si Grigori nuk i bente balle dhe se kuptonte transformimin ashtu dhe vdekja e kaplon njeriun ne vitet e ndihmuar nga plagosjet e perpjekjes per lumturi dhe qetesi qe i lakmojme per dite te gjith ne.Kandra eshte i alkolizuara qe nepermjet alkolit donte te prekte gezimin por qe endet i shkaterruar rrugeve , kandra eshte "At Sergei " (Tolstoi )qe duke u drejtuar vetem nga shpirti ameshuar u kthye ne nje perdhunues .

Ajo eshte gjithcka qe prodhon apsurdi dhe jeta pa pika referimi dhe qe prezanton fytyren e saj nepermjet ketyre fenomeneve .Nese kemi hyre pak ne esencen e fundit e vepres dhe ne mesin e saj fillimi eshte ndryshe .Njerzit tronditen nga transformimi , mortaja ,burgosja ,etj .Ata mbajne nje qendrim ndaj halleve e qe u bien nga qielli .Mos valle Kafka e mer njeriun si nje qenie me manual te paracaktuar perdorimi te cilin e ka te stamposur ne ndergjegje dhe orjentohet midis te mires dhe te keqes .? Verte kafka eshte nje njeri qe i dorzohet trashendentes ? Ai e le hapur apo zgjidhur vete kete dileme me deshiren per te asgjesuar krijmtarine e tij apo me sakte pyetjet e tij dhe si Grigori shikon nga ylli i mengjesit, pas vdekjes.

Kështjella


I

Ishte mbremje vone, kur mberriti K-ja. Fshati ishte mbytur me bore. Bregorja nuk dukej, e fshehur sic ishte nga mjegulla dhe nga terri, dhe as nje rreze e dobet drite nuk jepte te kuptohej ku mund te ishte Keshtjella e madhe. K-ja ndali mjaft kohe permbi uren me derrasa qe conte ne fshat nga rruga kryesore dhe shikoi lart, aty ku dukej se s'kishte vecse zbrazeti.
Pastaj shkoi se mos gjente nje strehe; ne pijetore njerezit ishin ende zgjuar, bujtinari nuk kishte dhoma per te dhene me qira, por i habitur sa s'ka nga ai bujtes ne ate ore te vonte, i propozoi te flinte ne sallen e madhe, mbi nje dyshek kashte. K-ja pranoi. Disa fshatare vazhdonin te rrinin ulur perpara krikllave te tyre me birre, por ai s'deshi te fliste me njeri, shkoi ta merrte vete dyshekun me kashte ne hatulla dhe u shtri prane stufes. Bente vape, fshataret nuk benin zhurme, K-ja i shikoi edhe disa minuta me sy te lodhur, pasta e zuri gjumi.
Por mbas pak e zgjuan. Te koka e shtratit, bashke me bujtinarin, po rrinte nje djalosh i veshur qytetarce, qe kishte nje fytyre aktori, sy te mbrehte , vetulla te dendura. Fshataret s'kishin luajtur vendit, disa i kishin kthyer karriget qe te shihnin dhe te degjonin me mire. Djaloshi, me shume miresjellje, i kerkoi ndjese qe e kishte zgjuar, i tha se ishte djali i deretarit te Keshtjelles, pastaj shtoi:
- Ky fshat i perket Keshtjelles, kush banon apo kalon naten ne te, ne njefare menyre banon apo kalon naten ne Keshtjelle. Kete te drejte s'e ka askush pa lejen e kontit. Dhe ju s'e keni kete leje, apo te pakten s'ja keni treguar kujt.
K-ja u ngrit ndenjur, shtroi flket, pa dy burrat nga poshte lart dhe tha:
- Ne c'fshat qenkam ngaterruar? Paska nje Keshtjelle ketu?
- S'do mend, tha ngadale djaloshi, ndersa dikush prej fshatareve shkundete kryet, - Keshtjella e zotit kont Vestvest.
- Dhe u dashka leje per te kaluar naten? - pyeti K-ja sikur te donte te bindej se s'i kishte degjuar ne enderr fjalet qe i qene drejtuar.
- Duhet leje, posi, - iu pergjigj djaloshi dhe sikur te donte te tallej me K-ne, pyeti bujtinarin dhe fshataret, duke zgjatur krahun drejt tyre: - A ka si behet pa leje?
- Atehere u dashka marre, - tha K-ja duke gogesire. Shtyu tutje batanijen dhe beri te ngrihej.
- Pa shiko! Dhe qysh u beka per ta marre? - pyeti djaloshi.
- Do te shkoj te zoti kont, - tha K-ja. - S'ka rruge tjeter.
- Tashti? Te shkosh t'i kerkosh leje zotit kont ne mesnate? - thirri djaloshi duke bere nje hap mbrapa.
- Nuk eshte pune qe behet? - pyeti K-ja krejt i qete. - Atehere pse me zgjuat?
Kesaj radhe djaloshi u terbua krejt.
- C'eshte kjo sjellje horrash! - thirri. - Kerkoj te tregohet respekt per autoritetin e kontit! Une ju zgjova t'ju njoftoj se duhet te dilni menjehere nga tokat e zotit kont.
- Ta leme kete komedi, - tha K me nje ze jashtezakonisht te ulet, duke u shtrire perseri dhe duke terhequr batanijet qe te mbulohej. - Ju po e teproni pak, djalosh, flasim neser se c'duhet bere. Bujtinari he keta zoterinj do te me jene deshmitare, ne rast se do lypsen deshmitare. Nderkohe ta merrni vesh se une jam arematesi qe ka thirrur zoti konti. Ndihmesit e mi kane per te ardhur neser me karroce, bashke me almiset. Une pata qejf te beja nje shtetitje mes bores, por per dreq ngaterrova rrugen disa here, prandaj mberrita kaq vone. Edhe pa me thene ju, e dija qe c'ke me te se nuk ishte me ora te paraqitesha ne Keshtjelle. Ja pse me mjaftoi kjo strehe, kur ju u treguat aq i panjerezishem, per te mos thene edhe me keq, dhe erdhet e me bezdiset. Nuk kam c't'ju them tjeter. Naten e mire, zoterinj. - Dhe K-ja u kthye nga stufa.
- Arëmatësi? - pyeti mbas kraheve te tij nje ze me medyshje; pastaj mbreteroi heshtja. Por djaloshi e mori veten shpejt dhe i tha bujtinarit me nje ze aq te larte sa mund ta degjonte tjetri: - Do te kerkoj udhezime me telefon.
Qysh? Na paskish edhe telefon ne ate pijetore fshati? Alamet organizimi! Kjo hollesi i beri pershtypje K-se, edhe pse i priste te gjitha. Telefoni ndodhej thuajse siper kokes se tij, por ai s'e kishte vene re, i pergjumur si ishte. tashti, ne rast se djaloshi duhej te telefononte, sado te mos donte, nuk do te mund ta bente pa shqetesuar gjumin e K-se; puna ishte te merrej vesh neser K-ja do ta linte te telefononte apo jo: ai vendosi ta linte. Atehere ishte te kote te shtirej sikur flinte, prandaj u kthye perseri ne shpine. E merrte me mend si do te grumbulloheshin fshataret per te folur me njeri-tjetrin, sepse ardhja e nje arematesi nuk ishte shaka. Porta e kuzhines ishte e hapur, por trupi i shendoshe i bujtinares e zinte te tere; bujtinari iu avit maje gishtash qe ta njoftonte per c'kishte ndodhur. Pastaj filloi biseda telefonike. Dertari ishte duke fjetur, por ne telefon na doli nje nenderetar, njeri nga nenderetaret, njefare zoti Fric.
Djaloshi mbasi i tha se quhej Shvarcer, i tregoi se kishte gjetur K-ne, nje burre rreth te tridhjetave, veshur ne pikte te hallit, qe po flinte qete-qete mbi nje shtrat me kashte, qe kishte vene per nenkrese nje cante te vogel mali dhe qe kishte prane vetes nje stap nejç. I qe dukur menjehere njeri i dyshimte dhemeqe dukej sheshit se bujtinari s'e kishte kryer detyren e tij, i kishte takuar atij, Shvarcerit, te bente te veten, duke i shkuar meselese deri ne fund. Zgjimi, hetuesia, kercenimi, qe ishte i detyrueshem, se do ta debonin nga konteja, kishte ngjallur idinjaten e K-se; mbase edhe me te drejte, sepse ai ngulte kembe qe ishte nje aremates te cilin e kishte thirrur konti ne Keshtjelle. Kuptohet se e kishin per detyre, te pakten nga pikepamja formale, te vertetonin saktesine e ketyre theieve, prandaj Shvarceri i lutej zotit Fric te pyeste ne zyren qendrore, nese prisnin te vinte pernjemend nje aremates dhe t'i jepnin pergjigje sa me pare po me telefon.

Pastaj u be heshtje; andej matane Frici kishte shkuar te pyeste, ndersa kendej pritej pergjigja. K-ka ndenji si ishte, as nuk u kthye; nuk dukej aspak kureshtar dhe shikonte zbrazetine perpara vetes. Raporti i Shvarcerit, ajo perzierje ligesie dhe kujdesi, i jepte nje ide se cfare mejtesh diplomatike kishin edhe vartesit ne Keshtjelle. Dhe punonin me zell, derisa zyra qendrore kishte edhe nje turn nate. Nga ana tjeter, informatat mberrinin shume shpejt, sepse Frici po therriste ne telefon. Por pergjigjja qe shume e shkurter dhe Shvarceri e vuri ne vend dorezen e telefonit, tym krejt.
- E dija une, - thirri, - as qe kane degjuar per ndonje aremates; eshte thjesht nje horr qe genjen dhe mbase edhe me keq se kaq.
Per nje cast K-ja mendoi se te gjithe, Shvarceri, fshataret, bujtinari dhe bujtinarja po i verviteshin siper. Per te shmangur te pakten goditjen e pare, u mblodh grusht nen batanije. Ate cast ra perseri telefoni, madje mjaft fort, te pakten keshtu iu duk K-se. Ai nxori kryet jashte dalengadale. Edhe pse kishte pak te ngjare qe ajo thirrje te kishte te bente me K-ne, qe te gjithe u stepen dhe Shvarceri iu afrua perseri telefonit. Degjoi nje shpjegim mjaft te gjate, pastaj tha me ze te ulet:
- Atehere qenka gabim? Me vjen shume keq. Ka telefonuar vete shefi i zyres? Cudi, cudi. Si t'ia shpjegoj kete pune zotit aremates?
K-ja nderi veshin. Pra Keshtjella e kishte emeruar aremates. Nga njera ane kjo ishte nje e keqe, sepse tregonte qe aty ne Keshtjelle i dinin gjithe c'duhej per te dhe, mbasi kishin peshuar forcen e te dyja paleve, e pranonin ndeshjen me buze ne gaz. Por, nga ana tjeter, ishte edhe nje e mire, sepse simbas tij, donte te thoshte qe e nenvleftesonin dhe se kesisoj do te ishte me i lire nga c'do te mund te ishte ndryshe. Dhe ne u shkonte nder mend ta mbanin te ngerthyer nga nje frike e vazhdueshme, pikerisht fale detyres se tij si aremates - qe pa dyshim i jepte Keshtjelles epersi morale, gaboheshin; ai ndjeu nje rreqethje te lehte t'i shkonte neper tere trupin, po gjithcka mori fund me kaq.
Shvarceri po i avitej i druajtur, por K-ja ia beri me dore te largohej ; nuk degjoi te shperngulej ne dhomen e bujtinarit, edhe pse po ngulnin kembe qe te shkonte, por pranoi nga bujtinari vetem nje pije qe ta ndihmonte per te fjetur dhe nga bujtinarja nje legen, nje sapun e nje peshqir dhe as qe pati nevoje te kerkonte qe ta zbraznin sallen, sepse te gjithe dolen hapalehte e shpejt e shpejt, duke kthyer fytyren nga ana tjeter, qe ai te mos i njihte me te nesermen. U fik llamba dhe mene fund ai gjeti qetesi. Fjeti nje cope deri nemengjes; vetem nje apo dy here e bezdisen minjte qe vraponin.

Mbasi hengri sillen qe , sipas bujtinarit, duhej te paguhej nga Keshtjella, sikurse tere qendrimi i K-se, deshi te shkonte pa humbur kohe ne fshat. Por meqe bujtinari, me te cilin nuk kishin shkembyer vecse fjalet me te domosdoshme, duke sjelle nder mend si ishte sjelle nje dite me pare, nuk reshtete se ardhuri rrotull tij, sikur te donte ashtu t'i lutej heshtazi. I erdhi keq per te dhe e ftoi te ultej paksa.
- Nuk e njoh ende kontin, - tha K-ja, - thone se e paguan bujarisht punen qe kryhet si duhet, eshte e vertete? Kur njeri shkon kaq larg gruas dhe femijes, sic me ka qelluar mua, ia ka qejfi te coje ndonje pare ne shtepi.


- As mos e ki ate hall, zoteri, askush nuk eshte qare qe s'eshte paguar mire.
-Sidoqofte, - tha K-ja, - une nuk jam nje njeri i druajtur dhe di t'ia numeroj edhe nje konti, por dihet se me zoterinjte eshte ku e ku me mire t'i lash hesapet pa bere llafe.
Bujtinari ishte ulur perballe K-se, buze dritares, nuk donte te rehatohej me mire dhe s'ia shqiste syte e tij te zez dhe te trembur. Ne fillim i kishte pelqyer shoqeria e tij, tashti donte t'ia mbathte. Mos kishte frike se mos e pyeste per pune te kontit? S'kishte besim te K'ja, duke e pandehur nje "zoteri"? K-ja deshi ta qetesonte. Pa oren dhe tha :
- Mbas pak do te mberrijne ndihmesit e mi, a ke si i strehon ketu?
- Patjeter, zoteri, - iu pergjigj ai, - por nuk do te banokan me ty ne Keshtjelle?
Domethene bujtinari na hiqte dore kaq kollaj nga klientet dhe sidomos nga K-ja dhe na e degdiste pa nje pa dy ne Keshtjelle?
- S'e di ende, - tha K-ja, - me perpara duhet te marr vesh c'pune duan te me japin. Po te jete se duhet te punoj ketu ne fshat, per shembull, do te ishte me mire sikur te banoja ketu. Sepse druhem qe jeta ne Keshtjella nuk ka per te me kenaqur. Une dua te jem i lire. Ti s'e njeh Keshtjellen, - vazhdoi K-ja, nuk duhen dhene gjykime para kohe. Dore per dore nuk di gje per Keshtjellen, vecse qe jane eksperte per te zgjedhur aremates te afte. Mbase kane edhe te mira te tjera. DHe u ngrit qe 'ti hiqej qafe bujtinarit, i cili po brente buzet tere nerva. Nuk ishte e lehte t'i fitoje besimin atij burri.


Kur po ikte K-se i beri pershtypje nje portret i erret i varur ne mur, ne nje kornize te zeze. E kishte dalluar qe shquante hollesite, kishte pandehur se ishte nje kornize pa kuader ne te, me nje sfond te zi. Por kuadri ishte ne te, tani po e shihte, ishte portreti nga mesi e lart i nje njeriu rreth te pesedhjetave. Koken e mbante te perthyer mbi gjoks, qa sa syte mezi i dukeshin, qendrim qe dukej sikur ishte i detyruar te mbante nga balli i gjere dhe i rende dhe nga hunda e madhe e grepte. Mjekra, qe nofulla ia ngjishte mbas gjoksit, me poshte niste e i zgjerohej. Dore e majte, me gishta te hapur, e kishte shkuar ne floket e dendur, por nuk ia dilte ta ngrite me koken lart.

- Kush eshte ai? - pyeti K-ja. - Konti? - Kishte ndalur perpara kuadrit dhe s'u kthye as per te pare bujtinarin.
- Jo, - iu pergjigj ai, - eshte dertari.
- Paskan me te vertete nje dertar te pashem ne Keshtjelle - tha K-ja, - gjynah qe i biri ishte i sajuar aq keq.
- Jo, - tha bujtinari, e terhoqi K-ne ndaj vetes dhe i pershperiti ne vesh: - Shvarceri e teproi mbreme, babai i tij eshte vetem nenderetar, madje nje nga te dores se fundit.
Ne ato caste bujtinari iu duk si nje femije tjetrit.
- Ah! Qeratuc! - tha K-ja duke qeshur. Por bujtinari nuk qeshi, tha :
- Edhe babi i tij eshte i fuqishem.


- Mos more! - tha K-ja, - ti pandej se te gjithe jane te fuqishem. Edhe une?
- Jo, - u pergjigj bujtinari, i druajtur por seriozisht, - ti nuk je njeri me fuqi.
- Je nje vrojtues i mprehte, - tha K-ja, - pernjemend, ta themi midis nesh, me te vertete qe nuk jam i pushtetshem. Prandaj mbase nuk kam me pak respekt se ti per te pushtetshmit, por jam me pak i sinqerte dhe nuk dua ta tregoj gjithmone.
Dhe K-ja i ra lehte me dore ne faqe bujtinarit, qe ta ngushtellonte dhe t'i hynt ene qejf. Me se fundi ai vuri buzen lehte ne gaz. Ishte me te vertete si nje femije me ate fytyren e tij delikate e thuajse qose. Si ishte lidhur me ate grua te ndares, dukej tek jepte e merrte ne kuzhine, me berrylat larg trupit? Por K-ja nuk deshi ta pyeste me gjate, duke u druajtur se mos i shuhej buzeqeshja qe i qe ndere me ne fund ne fytyre. Prandaj i beri vetem me shenje te hapte porten dhe doli ne ate mengjes te bukur dimeror.
Tani e shihte aty lart Keshtjellen qe spikaste permes kthjelltesise dhe bora qe qe nderur mbi gjithcka me nje shtrese te holle, ia nxirrte edhe me ne pah anetoret e saj. Madje dukej se mbi koder kishte rene me pak bore sesa ne fshat, ku K-ja po ecte me me pak mundim sesa nje dite me pare neper rrugen kryesore. Ketu bora arrinte deri te dritaret e kasolleve dhe rendonte mbi catite e uleta, ndersa aty lart ne koder gjithcka lartohej e lire dhe e lehte, apo te pakten keshtu dukej nga poshte.


Ne pergjithesi Keshtjella, sic dukej nga larg, ishte ashtu sic e kishte perfytyruar K-ja. Nuk ishte nje nga ato keshtjellat feudale dhe as nje pallat i ri dhe luksoz por nje ndertese e madhe, e perbere nga disa ndertesa dykateshe dhe nga shume shtepi te uleta te ndgjeshura njera mbas tjetres. Kush s'e dinte se ishte nje Keshtjelle, do te pandehte se ishte nje qytetth i vogel. K-ja pa vetem nje kulle, por nuk merrej vesh ne i perkishte nje godine banimi apo nje kishte. Rreth e rreth vinin verdalle duke fluturuar nje tufe korbash.
K-ja vijoi rrugen, me syte mberthyer Keshtjelles; nuk i interesonte asgje tjeter.Por kur u afrua, mbeti i zhgenjyer: Keshtjella nuk na qenkish vecse nje qytetth mjeran, nje mishmash shtepizash pa ndonje tipar qe t'i dallonte, pervecse ishin ndertuar me gure, por suvaja kishte kohe qe u kishte rene dhe dukej sikur edhe guri po u shkermoqej. K-se iu kujtua vrikthi fshati i tij i lindjes. Binte shume pak me poshte se ajo e ashtuquajtur Keshtjelle; ne rast se K-ja do te kishte ardhur vetem per te pare, do t'i kishte shkuar rruga dem; do te kishte bere me mire sikur te shkonte per te pare fshatin e tij, qe kishte kohe pa e pare. Dhe me mend krahasoi kambanoren e fshatit te vet me ate kulle aty lart. Kambanorja lartohej thike perpjete, pa pike ngurimi, duke u ngushtuar aty lart ne maje, ku kishte nje cati mbuluar me tjegulla te kuq; ishte nje ndertese tokesore - c'mund te ndertojme tjeter ne? Por me nje synim me te larte se ai rremet banesash tevogla dhe me nje pamje me te ndritur se puna e perditshme.


Ndersa kjo kulla ketu, e vetmja qe dukej, ishte kulla e nje banese, mbase e pjeses kryesore te Keshtjelles dhe kjo kuptohej vetem tashti; ishte nje ndertese rrethore dhe e e njetrajte, pjeserisht e veshur me nje dredhez meshireplote, me do dritare te vockela qe vetetinin ne diell; se kishte dicka qe te rreqethte dhe perfundonte me njefare tarrace, gethapet e te ciles, te pasigurte, te parregullte, pjeserisht te rrenuar shkeputeshin drejt qiellit te kalter, sikur t'i kishte vizatuar nje dore femije e druajtur apo moskokecarese. Te krijohej pershtypja se nje banor i zymte, te cilin e drejtesia do ta kishte denuar te jetonte ne dhomen me te larget e te humbur te shtepise, ta kishte shembur catine dhe te kishte nxjerre trupin jashte, per t'u dukur ne sy te botes.
K-ja ndali perseri, sikur te ishte se po te rrinte ne vend do t'i shtohej aftesia per te arsyetuar. Por e bezdisen. Mbas kishes, ne te vertete ishte vetem nje kapele, qe e kishin zmadhuar dhe e kishin bere si pune kapanoni qe te permbante besniket, prane kishs pra ku kishte ndaluar ai, ndodhej shkolla. Ishte nje ndertese e gjate dhe e ulet, qe bashkonte per cudi tiparin e te perkohshmes me at ete lashtesise, brenda nje kopshti te rrethuar me kangjella dhe qe tani ishte mbushur bore. Nxenesit po dilnin ate cast bashke me mesuesin e tyre. E kishin rrethuar qe te gjithe mesuesin e tyre, te gjithe syte i qene mberthyer atij dhe te gjitha gjuhet flisnin aq shpejt sa K-ja nuk mori vesh asnje fjale. Mesuesi, nje djalosh trupvogel dhe me shpatulla te ngushta, por jo aq sa te dukej si nje gje qesharake dhe qe ecte si i ngrire, e kishte pare K-ne nga larg; sepse, c'eshte e verteta, pervec grupit te nxenesve, ai ishte i vetmi njeri qe dukej derisa hante syri. Duke qene i huaj ne ate vend, K-ja pershendeti i pari, aq me shume sepse mesuesi ishte nje burre i vockel fort autoritar.
-Miremengjes, zoti mesues, - i tha

Lëre atë punë!

Ishte mëngjes herët. Rrugët ishin të pastra dhe të zbrazëta. Mora rrugën për tek stacioni i trenit. Ndërkohë, që krahasova orën e qytetit me timen, vura re se ishte shumë më vonë nga ç’kisha menduar. Më duhej të shpejtohesha. Tmerri i këtij zbulimi hap pas hapi ma zbehu besimin në vetvete. Ngaqë nuk e njihja, nuk orientohesha dot në këtë qytet. Për fat të mirë në afërsi ndodhej një polic, vrapova për tek ai dhe pa frymë e pyeta për rrugën. Ai vuri buzën në gaz dhe ma ktheu:
-“Po unë do, që të ta tregoj rrugën?”
- “Po”, iu pergjigja, “vete nuk mund ta gjej ne asnje menyre.”
-“Lëre fare atë punë, është e kotë.” m’u drejtua ai dhe në çast u kthye me nje vrull të madh, siç bëjnë njerëzit, të cilët duan t’i lesh vetëm me të qeshurën e tyre.


Fatkeqësia e beqarit

Duket të jetë e tmerrshme të jesh beqar, dhe plak që mezi ruan dinjitetin e tij, të kërkosh strehë tek të tjerët, kur dëshiron të kalosh një mbrëmje në shoqëri; të jesh i sëmurë dhe, nga qoshja e shtratit, të kqyrësh dhomën bosh me javë të tëra; të ulesh të pushosh në pragjet e shtëpive, të mos ngjitësh kurrë shkallët përbri të shoqes; të mos kesh në dhomë tënde veçse dyer komunikimi që hapen mbi hyrjet e të tjerëve; të kthehesh në shtëpi duke mbajtur darkën tënde në dorë; të jesh i detyruar të admirosh fëmijët e të tjerëve, pa patur të drejtë për të përsëritur papushim: unë nuk kam; të sajosh një dukje dhe një mbajtje të kopjuar nga një apo dy beqarë, të behur nga kujtimet tona të rinisë.
Ja si do të jetë kjo, me përjashtimin që në realitet sot jemi këtu dhe që këtu do të jemi edhe më vonë, me një trup real dhe me një kokë reale, e për rrjedhojë, edhe me një ballë për ta goditur me pëllëmbë...

Dritarja mbi rrugë

Cilido që jeton i braktisur dhe do të donte megjithatë, andej-këndej, të lidhte ndonjë marrëdhënie, cilido që përballë ndryshimesh që ia imponojnë orët, stinët, zanati apo çfarëdo rrethane tjetër, dëshiron të gjejë një krah, një krah çfarëdo për t’u mbajtur – ky pra, nuk do të mundet të bëjë për një kohë të gjatë pa një dritare mbi rrugë. Dhe, edhe sikur ai të ishte në pikën që të mos kërkojë asgjë, edhe sikur ai të mos ishte tjetër përveçse një plak i kërrusur nga lodhja që mbështetet mbi dritare dhe që i shëtit sytë e tij ndërmjet publikut dhe qiellit, kokën të lëshuar paksa prapa, pa dëshiruar më asgjë, kuajt do ta tërheqin megjithatë në kortezhin e tyre të karrocave dhe të zhurmës, për ta rizhytur më në fund në grumbullin e njerëzve.


Vështrime të shpërfillura nga dritarja

Çfarë do të bëjmë në në këto ditë pranvere që nuk do vonojnë të mbërrijnë? Sot në mëngjes, qielli ishte i vrenjtur, por nëse afrohemi tani pranë dritares, do të ngelemi të befasuar dhe faqja jonë do të ngjeshet përkundër dorëzës së saj.
Poshtë, shohim dritën e diellit, tashmë në rënie, është e vërtetë, mbi fytyrën e kësaj vajze të re, pothuaj ende fëmijë, që ecën dhe kthen kokën, dhe në të njëjtën kohë, shohim hijen e burrit që ecën prapa saj, me një hap më të shpejtë.
Tani, burri ka parakaluar dhe fytyra e fëmijës shndrin përsëri.

Një lajm perandorak


Perandori – kështu thuhet – të ka dërguar një lajm, ty, vetëm ty, të nënshtruarit të mjerë, hijes vocërrake të arratisur në largësinë më të largët përballë diellit perandorak, pikërisht ty perandori të ka dërguar një lajm nga shtrati i tij i vdekjes. Lajmëtarin e ka gjunjëzuar pranë shtratit dhe ia ka pëshpëritur lajmin në vesh; kaq me vlerë ishte për të, saqë deshi, që ky t’i përsëritej në vesh edhe një herë. Nëpërmjet tundjes së kokës ka vërtetuar vërtetësinë e asaj, që iu tha. Ai e ka çliruar lajmëtarin nga të qenurit i pranishëm gjatë vdekjes se tij – të gjithë muret pengues thyhen dhe mbi shkallët, të cilat luhaten në largësi lart në ajër, gjenden në rreth të Mëdhenjtë e perandorisë – ai ka bërë të mundur, që për lajmëtarin të gjitha këto të mbeten pas. Lajmëtari ka marrë menjëhere udhën, një burrë i fuqishëm dhe i palodhur. Duke shtrirë herë njërin dhe herë tjetrin krah çan përmes turmës, në rast se has rezistencë tregon gjoksin, mbi të cilin ka shenjen e diellit, ai ngadalë bën edhe përpara si asnjë tjeter, por turma është kaq e madhe, banesat e tyre nuk kanë fund. Po të hapej pak vend… oh si do të fluturonte ai dhe ti me siguri sëshpejti do të dëgjoje të goditurën e gezueshme të grushtave të tij në derën tënde. Por në vend të kësaj ai sfilitet kot së koti, duke u ndrydhur akoma mundohet të dalë nga dhomat e pallatit të brendshëm, asnjëherë nuk do t’i kalojë ato, edhe po t’i kalonte asgjë nuk do të ishte e fituar, atij do t’i duhej t’iu bënte ballë shkallëve, edhe po t’ia dilte mbanë kësaj përsëri asgjë nuk do të ishte e fituar, do t’i duhej të përshkonte oborret mbretërore dhe pas oborreve pallatin e dytë rrethues dhe përsëri shkallët dhe oborret dhe përsëri një pallat dhe kështu me radhë përmes mijëvjeçareve, por edhe me vrik po të dilte më së fundmi nga dera e jashtme – por kjo kurrë, kurrë nuk do t’mund të ndodhte – përpara do t’i dilte një kryeqytet, qendra e botës, e mbushur plot e përplot me llumin e saj. Këtë askush nuk do mund ta përshkonte, dhe aq me pak me lajmin e një të vdekuri. – Por ti ulesh në dritaren tënde dhe kur bie mbrëmja ëndërron për të.

Pjesë nga teksti “Beim Bau der chinesischen Mauer” (“Gjatë ndërtimit të murit kinez”) shkruar më 1917, botuar më 1919...
FRANZ KAFKA ME VRISNI,PERNDRYSHE DO TE JENI NJE VRASES

Në 85-vjetorin e vdekjes së Franz Kafkës. Çastet e fundit i përshkruan miku i tij i ngushtë Robert Klopstock. "Ma jepni tani, ma keni premtuar prej vitesh i thotë Klopstokut - e kishte fjalën për një dozë të madhe morfine që do t'u jepte fund vuajtjeve. "...Mos më torturoni më, ç'kuptim ka zgjatja?" Për një çast iu bë se miku po largohej: "Mos ikni." Tjetri iu përgjigj: "Nuk po iki". Atëherë Kafka tha me zë të thellë "Por po iki unë."

Më 19 qershor 1924, 16 ditë pas 3 qershorit kur në një sanatorium të Klosterneuburgut pranë Vjenës kishte vdekur Franz Kafka, në Teatrin gjerman të Pragës miqtë e tij shkrimtarë Max Brod, Hans Demetz dhe Johannes Urzidil organizonin një mbrëmje përkujtimi.

Aty, pasi u dëgjuan disa nga tregimet e Kafkës, Urzidil tha ndër të tjera: "Në qoftë se ka ekzistuar ndonjëherë përputhje e plotë midis jetës dhe shpirtit artistik të dikujt, kjo ka ndodhur te Franz Kafka".

Gazetari-shkrimtar kishte mesa duket parasysh me këto fjalë ndershmërinë e Kafkës si krijues, përkushtimin e tij të plotë ndaj letërsisë, kërkesën e lartë që kishte ndaj vetes, çka bëri edhe që shumë pak të botonte nga shkrimet e tij në të gjallë, shumë dorëshkrime t'i asgjësonte ndër vite dhe shumë të tjera t'i linte testament për zhdukje, sikundër për mikun e tij Max Brod.

Sepse po të kërkojmë "përputhje të plotë" në tema të caktuara, që janë të jetës e njëkohësisht të krijimit, tabloja është e ndryshme nga ajo që mund të presim prej thënies së Urzidilit.

Këtu do të ndalemi shkurtimisht te vdekja, vdekja si temë e kudondodhur e prozave të tij dhe vdekja si e përjetoi shkrimtari pasi iu shfaq sëmundja e rëndë e tuberkulozit dhe derisa vdiq në moshën 41-vjeçare.

Nuk janë të pakta tregimet ose romanet e Kafkës që përfundojnë me vdekje e që mund të thuhet se e kanë këtë motiv temë qendrore. Po kujtojmë këtu vetëm "Procesin", "Shndërrimin" (të përkthyer dikur si "Metamorfoza"), "Në koloninë ndëshkimore" ose tregime më të shkurtra si "Vendimi", "Vëllavrasja", "Një ëndërr" etj.

Edhe kur vdekja nuk është temë e drejtpërdrejtë - në ato tregime të shumta që i përshkon tejetej ankthi, një ankth ekzistencial që e bën jetën, të paktën jetën e fiksionit, të padurueshme, shpëtimi nga shtypja e ankthit është vetëm e vetëm vdekja.


Në romanin "Procesi" vrasja e Josef K.-së vjen në kapitullin e fundit si lehtësim i jashtëzakonshëm, sado brutale që është në vetvete: "Njëri nga burrat e mbërtheu K.-në prej gurmazi, kurse tjetri i nguli thellë në zemër thikën që ia rrotulloi aty dy herë.

Me sytë që po i plasnin K.-ja arriti të shohë se si dy zotërinjtë iu avitën fare pranë fytyrës, të mbështetur te njëri-tjetri faqe më faqe, duke vërejtur zbatimin e vendimit. ‹Si qen!› tha ai me vete, po i bëhej se turpi do arrinte ta mbijetonte."

Te "Vendimi" vdekja vjen sepse kështu merr vendim babai: "Të dënoj me mbytje në lumë!" i shpall ai të birit, i cili sakaq rend në rrugë, varet te parmaku i urës dhe bie e mbytet në rrjedhën e rrëmbyer të lumit.

Nuk mund të thuhet se vdekja është motiv qendror te ky tregim, jo, motiv qendror është marrëdhënia e padurueshme ndaj babait, porse që mund të zgjidhet veç prej vdekjes.

Edhe më e qartë bëhet kjo në tregimin sivëlla "Shndërrimi", ku nëpunësi Gregor Samsa (gjithmonë kjo ngjashmëri në emër e personazhit me autorin, në këtë rast te bashkëtingëllimi i zanoreve -a-a) një mëngjes gdhihet si një brumbull i stërmadh.

Me një përpikmëri të pamëshirshme shkrimtari përshkruan shndërrimin, por jo shndërrimin e njeriut në insekt, jo, kjo ka ndodhur dikur gjatë natës në mënyrë të mistershme, por shndërrimin e dashurisë familjare në ftohtësi dhe pastaj në neveri të plotë.

Në qoftë se në fillim ka një si dhimbsuri të motrës ndaj insektit Gregor - ajo i sjell ushqimin, ia lë derën një rreze të hapur që ai të paktën të mund ta vështrojë jetën familjare (kurse babai është që në fillim i egër dhe i pamëshirshëm ndaj shëndrrimit, e largon insektin me shkop, i gjuan në kurriz me një kokërr mollë etj.), kjo dhimbsuri vjen dita-ditës duke u tretur, aq sa në fund është motra ajo që thotë:

"Duhet hequr, ky është mjeti i vetëm, baba. Ti duhet vetëm ta largosh mendimin se ky qenkësh Gregori. Fatkeqësia jonë e vërtetë është që e besuam këtë gjë për një kohë të gjatë... Po të ishte vërtet Gregori, ai do ta kishte kuptuar se njeriu e ka të pamundur të jetojë me një kafshë të tillë dhe do të kishte ikur vetë vullnetarisht.

Atëherë nuk do të kishim më një vëlla, por do mund të jetonim siç është për të jetuar dhe do ta ruanim me nder kujtimin e tij. Ndërsa kështu kjo kafshë na përndjek gjithë kohën, i dëbon qiraxhinjtë, kërkon me sa duket ta ketë gjithë banesën për vete dhe të na nxjerrë ne të flemë në rrugë."

Kur dëgjon këto fjalë Gregori zë e rrotullon trupin e vet me mundim të madh (ka ditë që nuk ha më asgjë) dhe drejtohet zvarrë për nga dhoma e vet e gjumit. Sapo mbërrin aty, ia përplasin derën prapa kurrizit dhe e mbyllin menjëherë me shul. Atëherë mbi të bie dalëngadalë një paqe e një prehje që nuk e kishte provuar më parë.

"Vërtet kishte dhimbje në të gjithë trupin, por i bëhej sikur ato sa vinin e dobësoheshin derisa të zhdukeshin më në fund krejt. Nuk po e ndjente thuajse aspak mollën e kalbur në shpinë dhe vendin e malcuar rrotull saj. Mendonte për familjen i prekur e me dashuri.

Sa për çështjen që duhej të hiqej qafe, ndjente ndoshta më shumë vendosmëri ai sesa e motra. Mbeti në këtë gjendje të zbrazët e të paqtë meditimi, derisa sahati i kullës shënoi orën tre të mëngjesit. Arriti ta përjetonte edhe dritën e parë të agimit jashtë dritares. Pastaj koka iu rrëzua pavullnetshëm mbi dysheme dhe nga fejzat i doli e dobët fryma e fundit." Kjo është pra vdekja, një lehtësim e një çlirim nga gjithë vuajtjet e kësaj bote.

Por nuk ishte aspak e tillë në jetën e shkrimtarit. Kafka vërtet dëshmoi shpesh një pafuqi për t'u ndarë nga familja prindërore, ai vërtet do të sundohej gjithë jetën nga figura autoritare e plotfuqishme e babait (ajo do ta bënte madje, sikurse thotë në të famshmen "Letër babait" që të mos martohej asnjëherë, të mos i shndërronte fejesat dhe dashuritë e tij jo të pakta në martesa dhe familje solide sikurse pat bërë i ati, "sepse po të martohesha, do të kisha një familje, ajo më e larta që mund të arrijë njeriu, që ke arritur edhe ti. Atëherë do të isha i një sëre me ty, gjithë tirania dhe turpi do të ishin vetëm histori...

Por kjo është një përrallë, është aq shumë sa nuk do ta arrij dot kurrë"). Ky kompleks i analizuar me hollësi prej vetë shkrimtarit dhe prej qindra studiuesish të mëpasëm do ta bënte të ndihej dështak, i pafuqishëm, i vrarë thellë në shpirt. Mirëpo edhe nën këto shtrëngesa të brendshme, Kafka ishte njeriu që e donte jetën, e donte Pragën, Berlinin, rrugicat e qyteteve të vjetra, natyrën, i donte gratë, i donte miqtë dhe njerëzit e familjes, prindërit, sidomos motrat.

Një joie de vivre, një gjallëri e jashtëzakonshme e kap në muajt e fundit të jetës, çka provon edhe një herë se tjetër është jeta reale dhe tjetër jeta e fiksionit (ku hyn jo pak edhe "Letër babait"). Në mes të vitit 1923 Kafka zhvendoset në Berlin, ku shpreson të bëjë më në fund një jetë të shkëputur nga prindërit dhe mëvetësinë si shkrimtar.

Gjatë verës shkon në një plazh në Detin Balltik, aty njihet me Dora Diamant, 19 vjet më e re se ai. E takon për herë të parë këtë vajzë ndërsa kjo pastronte peshk në kuzhinën e kampit të fëmijëve, për të cilët kujdesej. "Ato duar të brishta në një punë kaq të përgjakshme", i thotë (nga kujtimet e Maks Brod, Nju Jork 1954).

Prej atij çasti do të lidhnin miqësi dhe Dora nuk do të ndahej më prej tij deri në çastin e vdekjes. Kaluan në Berlin në muajt më të këqinj të inflacionit gjatë dimrit 1923-24 ("gatuanim mbi bishta qirinjsh se nuk blenim dot gaz"), por të dashuruar e të lidhur ngushtë me njëri-tjetrin.

Më pas Dora do të shkruante: "Jeton me një intensitet të jashtëzakonshëm, aq sa ka vdekur njëmijë herë në jetën e tij". Gjatë kësaj kohe asaj iu desh të ekzekutonte një numër nga dorëshkrimet e Kafkës, që atij i dukeshin të mangëta, ndër to tregime por edhe një dramë, për të cilën nuk njihet as tema (dorëshkrimet e tjetra që i mbetën Dorës u asgjësuan nga Gestapo pas vitit 1934).

Atë që do të vinte në muajt e parë të vitit 1924 Kafka e kishte parandier qysh herët. Shkruante në një letër të 5 korrikut të vitit 1922: "Nuk kam arritur ta çliroj veten përmes të shkruarit. Gjithë jetën kam vdekur, tani do të vdes me të vërtetë. Sa më e ëmbël ishte jeta ime nga e të tjerëve, aq më të tmerrshme do ta kem vdekjen.

Shkrimtari brenda meje natyrisht ka për të vdekur menjëherë, pasi një figurë e tillë nuk ka truall ku të qëndrojë, nuk ka ekzistencë, as prej pluhuri nuk është; ai është i mundshëm vetëm në një jetë të mrekullueshme tokësore, ai është vetëm një konstruksion i etjes për të shijuar". Tuberkulozi që i ishte shfaqur para disa vitesh në mushkëri, tani i ngjitet përpjetë dhe i mbërthen laringun.

Gjatë muajve prill e maj ndërron disa herë sanatoriume e klinika në afërsi të Vjenës. Vdekja që po i afrohet është nga ato më të tmerrshmet, jo vetëm pse e shoqëruar nga dhimbje të padurueshme që ia lehtësojnë vetëm injeksionet me morfinë, por edhe pse laringu i bllokohet dalëngadalë duke mos e lejuar të hajë a të pijë gjë, madje as dhe të flasë.

Dialogjet e fundit i ka bërë duke shkruar në copa letrash. Ja disa shënime që i botuan më pas Dora dhe Max Brodi: "dua një cilindër prej uji", fjalë si "bij mbreti", "Në thellësi, në portin e thellë", "ku është pranvera e përjetshme".

Por nuk tregoi asnjëherë frikë përballë vdekjes. Qysh më 1920, pasi i ishte shfaqur sëmundja, i shkruante Milena Pollackut: "ia vlen të guxosh drejt vdekjes. Je dërguar në jetë si pëllumb biblik, nuk ke gjetur aty asgjë të gjelbër, tani kthehesh përsëri në terrin e barkës [së Noes]".

Pikërisht në ditët e fundit Kafka duket sikur shemb edhe murin që e ndante nga babai, ai s'është më qenia e plotfuqishme dhe shtypëse, por një kamerad me të cilin ia ka ënda të pijë përsëri një gotë birrë, siç i shkruan në letrën e fundit një ditë para se të vdiste: "të kujtohet kur isha çunak dhe s'dija not, sikurse dhe ti, dhe shkonim nganjëherë bashkë në ndarjen e jo-notarëve? Aty rrinim ulur lakuriq te bufeja, secili me nga një suxhuk dhe një krikëll birrë përpara.

Suxhukët ti i merrje me vete se te pishinat i shisnin shtrenjtë..."
Çastet e fundit të Kafkës i përshkruan miku i tij i ngushtë Robert Klopstock. "Ma jepni tani, ma keni premtuar prej vitesh i thotë Klopstokut - e kishte fjalën për një dozë të madhe morfine që do t'u jepte fund vuajtjeve. "Më vrisni, përndryshe do të jeni një vrasës...

Mos më torturoni më, ç'kuptim ka zgjatja?" Për një çast iu bë se miku po largohej: "Mos ikni." Tjetri iu përgjigj: "Nuk po iki". Atëherë Kafka tha me zë të thellë "Por po iki unë."

Një ëndërr
Franz Kafka

Jozef K. pa këtë ëndërr:

Ishte një ditë e bukur dhe K. vendosi të dilte shëtitje. Mirëpo pa hedhur as dhe dy hapa, e pa veten në varreza. Aty spërdridheshin kudo rrugë e rrugica terse, por ai lundroi mbi rrymën e rrëmbyer të njërës prej tyre i paepur e me trupin drejt. Pikasi qysh prej së largu një kodër varri me dhè të freskët ku e bëri mend të ndalej.

Ajo kodërzë gati-gati po e joshte e atij s'i durohej sa të mbërrinte atje. Por herë pas here kodrëza i zhdukej sysh e mbuluar nga flamuj me pëlhura që valaviteshin e përplaseshin furishëm me njëra-tjetrën; flamurmbajtësit nuk dukeshin por ndihej një hare e përgjithshme.

Ndërsa vështrimin e mbante ende tutje drejt, pa befas në anë të rrugës po të njëjtën kodër varri që gati sa nuk e kishte kaluar. Brofi atëherë me ngut përmbi bar. Mirëpo ngaqë dheu nën këmbët e tij vazhdonte të rendte përpara, ai u kalamend dhe ra më gjunjë mu përpara tumës së varrit.

Prapa tij ndodheshin dy burra që mbanin pezull një gur varri; sapo që u dha aty K.-ja, ata e ngulën gurin në tokë ku ai qëndroi i palëvizur si ta kishin murosur në themele. Sakaq u shfaq që prapa një gëmushe një burrë i tretë, të cilin K.-ja e njohu menjëherë se ishte artist. Ishte veshur vetëm në pantallona dhe me një këmishë të mbërthyer si mos më keq; mbi krye kishte vënë një kësulë kadifeje, kurse në dorë mbante një laps të zakonshëm me të cilin ndërsa afrohej skiconte figura lloje-lloje në ajër.

Me këtë laps u dha tani sipër mbi gur; guri ishte shumë i lartë e ai nuk kishte pse përkulej fare, i duhej vetëm të epej përpara, ngaqë midis tij dhe gurit ndodhej kodërza e varrit, mbi të cilën nuk donte të shkelte. Qe ngritur pra në majë të gishtave dhe me dorën e majtë ishte mbështetur pas sipërfaqes së gurit. Me disa lëvizje të shkathta arriti kushedi se si që të gdhendte me lapsin e tij të zakonshëm gërma të arta; shkroi: "Këtu prehet - "Secila nga gërmat i dilte e dlirë dhe e bukur, e gdhendur thellë e në një flori të plotë. Si shkroi këto dy fjalë, ktheu kokën praptas drejt K.-së; K.-ja që po kundronte me etje përparimin e epitafit me vështrimin e mbërthyer vetëm mbi gur, as që e vinte re burrin.


Ky në të vërtetë mori të shkruante përsëri, por diçka e pengonte, uli atëherë dorën me lapsin dhe u kthye sërish drejt K.-së. Tani edhe K.-ja vështroi artistin dhe vuri re se ky ishte hutuar, pa e kuptuar dot arsyen pse. Ishte zhdukur gjithë gjallëria e tij e mëparshme; këmbyen me njëri-tjetrin vështrime të shushatura; diku mes tyre kishte zënë vend një keqkuptim, të cilin askush nuk e davariste dot.

Vend e pa vend nisi të binte tani edhe kambana e kapelës së varrezave, por artisti ngriti dorën dhe e tundi fort, derisa ajo pushoi. Pas një copë here filloi përsëri, por këtë herë krejt ultas dhe pa ndonjë këmbëngulje, duke u ndërprerë sakaq; dukej sikur donte të provonte tingullin e vet.

K.-ja nuk po gjente dot ngushëllim për gjendjen e artisit, zuri të qante duke dënesur gjatë në duart e mbledhura mbi fytyrë. Artisti priti derisa u qetësua K.-ja, pastaj, ngaqë nuk kishte tjetër rrugëdalje, vendosi të shkruante më tej.

E para vizë që hoqi ishte për K.-në si një shpëtim, mirëpo dukej sheshit që artisti po vazhdonte të shkruante me mundim të madh; shkrimi tanimë nuk ishte i bukur, le që dukej se nuk përmbante më aspak flori, ajo vizë vazhdoi të hiqej e zbehtë dhe e pasigurt, duke krijuar një gërmë të stërmadhe. Ishte një J e, kur gati kishte përfunduar, artisti filloi të rrahë këmbën i zemëruar mbi kodrën e varrit aq sa stërkat e dheut fluturuan përpjetë rreth e përqark.

Më së fundi K.-ja e kuptoi; tani nuk kishte më kohë t'i përgjërohej për falje; zuri të mihte me të gjithë gishtërinjtë dheun që thuajse nuk po i rezistonte më; ishte ngritur përmbi sa për sy e faqe një kore e hollë, e menjëherë pas saj u hap një gropë e madhe me faqet e pjerrëta, ku K.-ja ra e u zhyt i rrotulluar nga një rrymë e butë pas shpine.

Por tek binte poshtë, me kokën e thyer mbi zverk ende drejtuar për lart, i thithur nga thellësi të padepërtueshme, pa emrin e vet që po i rendte pas përmbi gur me zbukurime të fuqishme i mrekulluar nga kjo pamje, u zgjua.

Një prej 500 letrave të dashurisë së Franc Kafkës

Franc Kafka, pas vdekjes, la si trashëgimi plot 500 letra dashurie, të cilat i botoi miku i tij, Maks Brod. Në to nuk shpërthen vetëm pasioni për të dashurën, por dhe një art i madh i shkruar me gjakun zemrës. Pasioni.net boton njërën prej tyre:

E dashur,
Më duhet të të shkruaj me vijëza bojëkafe, se përsëri më kanë marrë bojën, dhe lapsi i dashuruar mbas teje po më grish.
E dashur, e dashur,
Sa bukur është kur moti i verës vjen mu në zemër të vjeshtës, sa mirë! Sepse do ishte shumë e vështirë t'i bëja ballë ndërrimit të stinëve, kur ato nuk kanë të njëjtën peshë në zemrën time.

E dashur, dita ime fillon me dimër, por kur kthehem në mbrëmje në dhomë dhe letra jote është aty, unë gjarpëroj në rreshtat e shkruar prej teje, tretem aty si një rruginë fushore në pyllin e dendur. Humbas gjurmët e kthimit, por prapë nuk kam frikë. Nuk është më dimër...

Kështu dua të mbarojë çdo ditë e imja.

Franci yt.

Marrë nga: Fraz Kafka

Kafka, magji e përhershme dhe kurthet e përkthimit 


Besimi se strukturat e ftohta metalike të prozës së Kafkës mund të përkthehen lehtë në shqip është një nga iluzionet më të mëdha të përkthyesve shqiptarë, ndoshta edhe të shumë vendeve të tjera.


Po të vështrosh botimet tona nga autorë të gjuhës gjermane në 18 vjetët e fundit, do vëresh se Franz Kafka dhe Sigmund Freudi zënë vendin e parë. Po të qëndrosh vetëm te letërsia, Kafka është pa dyshim shkrimtari më i dashur për botuesit dhe përkthyesit shqiptarë.


Arsyet janë, ato kryesoret mendoj, tri, ndër to dy të parat kanë të bëjnë me përmbajtjen, e treta është gjuhësore.


Së pari, Kafka bënte pjesë në autorët më të anatemuar dhe të ndaluar në regjimin komunist në Shqipëri, ai ishte kthyer madje në sinonimin e letërsisë dekadente-mistike e cila duhej mbajtur larg edukimit të brezit të ri, që e rrezikonte madje seriozisht këtë brez. Kësaj vinte e i shtohej edhe emri Kafka - skull, Schädel.


Me rënien e regjimit dhe ndalesave më 1991 natyrisht që një numër botuesish rendën pikërisht drejt Kafkës. Shumë më pak iu drejtuan autorëve të tjerë të ndaluar të fillimshekullit 20 si Joyce, Proust, Wolfe etj. Por kjo ka të bëjë me arsyen e tretë që do të rendis këtu.


Një tjetër arsye e fortë që e mban thuajse të pandërprerë interesimin e lexuesve, për rrjedhim të botuesve e përkthyesve për Kafkën është vlera e tij, ta quajmë tejkohore, e palidhur shumë me realitetin e Pragës së fillimshekullit si mjedis ku krijoi e pa dyshim edhe ku mori shkrimtari ngacmimet për prozën e tij.


Tregimet dhe romanet e Kafkës janë më së shumti realitete të shkëputura ose të abstraguara nga realiteti konkret natyralist, ato janë situata ekzistenciale njerëzore, quajini po të doni edhe metafora të ekzistencës njerëzore, të lidhura me realitetin konkret me fije shpesh të padeshifrueshme, ku tek e fundit pak rëndësi ka nëse njeriu lëviz me karrocë apo me makinë, nëse merret vesh me telegraf ose telefon, po kështu shumë pak rëndësi kanë modat e kohës, kodet e marrëveshjeve në shoqëri etj.



Kjo gjendje e shkëputur, ky realitet i pavarur i fiksionit përbën edhe një burim të pashterrshëm të magjisë që rrethon këtë shkrimtar, ne gjithmonë do ta lexojmë atë të mrekulluar për sa kohë ekziston vetmia dhe tehuajtja e njeriut brenda shoqërisë, për sa kohë ekziston absurditeti në marrëdhëniet ndërnjerëzore, për sa kohë njeriu do të shtypet nga aparati burokratik ose gjyqësor të cilat i ka shpikur vetë por janë bërë të mëvetshëm, për sa kohë shumë nga veprimet tona diktohen nga bota e inkonshientit, shumë nga ndijimet ose përfytyrimet tona i kemi të ngjashme me botën e ëndrrave.


E lidhur ngushtë me këtë është dhe pamundësia për ta përcaktuar e përkufizuar letërsinë e Kafkës: shumica e orvatjeve që janë bërë deri më sot për të intepretuar shterrueshëm "mesazhet" apo "domethënien e brendshme" të krijimeve të tij, kanë dështuar, ato janë tejkaluar nga vetë vepra origjinale e cila deri më sot nuk e ka humbur joshjen për t'u shpjeguar me mënyra të tjera, me intepretime të reja.


Pasi folëm për këto dy shkaqe të përmbajtjes që shpjegojnë interesimin e pandërprerë për Kafkën në vendin tonë, le të vijmë tek arsyeja e tretë që i tundon përkthyesit ta përkthejnë e ripërkthejnë pa u lodhur këtë shkrimtar hebre-gjerman të Pragës austro-hungareze në fillimin e shekullit 20.


Kush është njohur me tjerë shkrimtarë të modernizmit gjerman, po përmend këtu vetëm Gottfried Benn, Alfred Doeblin apo Robert Musil, ose të pasluftës si Arno Schmidt ose Günter Grass, Franz Kafkën nuk do ta klasifikonte tek autorët e vështirë. Në një vështrim europian, siç e cekëm më lart, ai pa dyshim nuk paraqet vështirësitë e një "Uliksi" ose të një "Mrs Dalloway" ose dhe "Në kërkim të kohës së humbur".


Përkundrazi, kush e njeh mirë gjermanishten, nuk druhet nga leximi i Kafkës, për të nuk do të shkonte fare një fjali si "kush ka frikë nga Virginia Woolfe". Fraza e këtij autori është e përpiktë, struktura e fjalisë e kthjellët, leksiku nuk është as dialektor, as zhargonal as arkaik, ajo është gjuha e komunikimit të një shoqërie të caktuar në një kohë të caktuar, jo larg sonës, edhe pse më shumë e komunikimit shkresor sesa atij gojor. Madje Kafka të tundon jo thjesht që ta përkthesh nga origjinali, por edhe ta përkthesh nga gjuhë të dyta ose të treta, kur këtë origjinal nuk e njeh.


Se, bie fjala, përkthyesi shqiptar që ka përkthyer tregime ose romane të Kafkës nga rusishtja ose nga italishtja - çka ka ndodhur shumë herë - patjetër që ka menduar:


Këto fraza kaq të sakta, ky leksik pa ekuivoke, patjetër që nuk kanë humbur shumë gjatë rrugës nga gjermanishtja në rusisht ose nga gjermanishtja në italisht, meqë një fjali e përpiktë mund të përkthehet vetëm me një të tillë, atëherë pse të jetë e madhe humbja pasi që të bëhet edhe bartja tjetër, nga rusishtja në shqip ose nga italishtja në shqip? Pra sipas parimit, saktësia mund të përkthehet vetëm me saktësi dhe kjo prapë me saktësi.


Para disa muajsh, gjatë një seminari me përkthyes të rinj, bëmë një sprovë me një tekst të Kafkës: dhamë për përkthim një nga tregimet më të njohura dhe më të shkurtra të tij: "Para ligjit".


Ma do mendja se një numër nga studentët e pranishëm këtu ka provuar ta përkthejë edhe vetë këtë prozë klasike.


Të dymbëdhjetë studentët që e përkthyen atë vjet në shtator e njihnin shumë mirë gjermanishten; e megjithatë mund të them pa ngurrim se vetëm njëri prej përkthimeve ishte i mirë, i rrjedhshëm dhe i pëlqyeshëm. Frazat e të tjerëve nuk rridhnin po ngecnin, ato shpërndaheshin nëpër zall si vijat e ujit të një përroi që i është tharë shtrati në verë.


Çfarë kishte ndodhur?


Por para se të shpjegojmë se çfarë ndodh kur e quan Kafkën një autor të lehtë për t'u përkthyer, le të mundohemi të shpjegojmë disa nga tiparet thelbësore të mënyrës së tij të të shkruarit.


Ajo që dallon pikësëpari shkrimtarin është mënyra klinike e përshkrimit të situatës apo ngjarjes. Kafka të krijon iluzionin se gjuha është e aftë të riprodhojë gjithçka, ajo arrin ta mbërthejë një realitet në kllapat e fjalisë pa ekuivoke.

Strukturat e mirëpërcaktuara, pse jo, të hekurta të gjermanishtes janë mjaft të përshtatshme për ta kryer këtë detyrë.


Në qoftë se ajo nuk arrihet me fjalë të pakta, atëherë duhen shtuar këto fjalë, duhen shtuar gjithashtu shkallëzimet që përbëjnë frazën, derisa të arrihet përpikmëria që dallon këtë gjuhë, jo thjesht pse ajo ka pasuri të madhe leksikore e gramatikore - këto i ka shumica e gjuhëve të zhvilluara të botës - por sepse zotëron një aftësi përngjitjeje-kompozimi të një grade të lartë.


Dhe kështu i vihet ai përshkrimit të situatave më të pabesueshme, bie fjala një tregtar komisioner që zgjohet një mëngjes si një brumbull gjigant, ose një djalë që vete e mbytet në lumë sepse këtë dënim i dha babai, me frazat më të esëllta e më të ftohta që mund të përfytyrohen..


Po sjell si shembull për këtë edhe vetëm një frazë nga "Shndërrimi": Er lag auf seinem panzerartig harten Ruecken und sah, wenn er den Kopf ein wenig hob, seinen gewoelbten, braunen, von bogenfoermigen Versteifungen geteilten Bauch, auf dessen Hoehe sich die Bettdecke, zum gaenzlichen Niedergleiten bereit, kaum noch erhalten konnte. - që do të thotë: "Rrinte i shtrirë mbi kurrizin e tij rrashtëfortë, kur ngrinte pak kokën, shihte një bark të rrumbullt e të kaftë, të ndarë nga harqe të ngurta, mbi të cilin kuverta e krevatit një e dy rrëshqiste."


Po të vërejmë në këtë fjali ka 6 mbiemra për të përshkruar rrashtën e brumbullit Gregor Samsa, dhe jam i sigurt se Kafka nuk do të ngurronte të përdorte edhe 12, në qoftë se imazhi që kishte në kokë nuk do të bartej dot në një fjali me 6 mbiemra.


Dhe gjithmonë një radhë mbiemrash të vendosur në mënyrë monotone njëri pas tjetrit, pa asnjëlloj ngarkese emocionale, në dukjen e jashtme me ftohtësi klinike.


Po të vërejmë përkthimin tim të kësaj fjalie, shohim që kuptimi është dhënë i plotë, megjithatë më duket se nuk e kam arritur sa duhet ftohtësinë e origjinalit, ndoshta pse kam përdorur idiomën "një e dy" që e ka brenda njëfarë ngarkese emocionale. Por këto duhen shmangur tek Kafka mundësisht krejt.


Mënyra relatuese e tij të kujton menjëherë gjuhën e raporteve gjyqësore ose përshkrimet asnjëanëse në administratën burokratike, apo ndoshta edhe më saktë kronikat për aksidente p.sh. që i dorëzohen një instituti sigurimesh: në një të tillë punoi gjatë shkrimtari dhe përdorimi i pikërisht kësaj gjuhë në fiksion është në njëfarë mënyre hakmarrja e tij ndaj mokrave blojtëse të pashpirt të burokracisë mbi shpirtin e njeriut të lirë ose njeriut-artist.


Natyrisht që Franz Kafka nuk mund ta ketë besuar se gjermanishtja e përpiktë që përdor është e aftë të përfshijë ose pasqyrojë deri në fund atë botë aq të ngatërruar që krijon.


Mirëpo duke qenë se vetë kjo botë është ireale - në rast se do ta krahasonim me ndonjë realitet natyralist në kuptimin e Balzakut ose Zolasë - le të hyjë ajo të paktën së jashtmi në strukturat e hekurta të frazës dhe sintagmave të saj, se është aty e mbërthyer mirë dhe se kjo karkasë i shkon, karkasë që fsheh brenda një zemër që përpëlitet, sikurse zemra e Gregor Samsas, rrashtë që tek e fundit vdes e shkërmoqet dhe largohet me fshesë nga pastruesja e familjes.


Tani, besimi se strukturat e ftohta metalike të prozës së Kafkës mund të përkthehen lehtë në shqip është një nga iluzionet më të mëdha të përkthyesve shqiptarë, ndoshta edhe të shumë vendeve të tjera. Vështirësia kryesore buron nga fakti se neve na ka munguar historikisht ose e kemi patur vetëm në mënyrë fragmentare atë që gjermanët e quajnë


"Papierdeutsch" pra gjermanishtja e shkresave, e një administrate të kodifikuar dhe kalcifikuar prej shekujsh, sidmos nën organizma të tillë siç ishte Perandoria austro-hungareze ose Mbretëria e Prusisë ose Mbretëria e Bavarisë.


Për Kafkën procesi i mbartjes së gjuhës së zyrës të tij të sigurimeve në gjuhën e fantazive të tij krijuese nuk ishte i vështirë, prej momentit që i shkrepi kjo ide gjeniale, pasi kishte të bënte me një gjuhë të konsoliduar burokracie.


Por, çfarë mund të bëjë përkthyesi shqiptar në këtë çështje, i stërvitur siç është me gjuhën e Nolit e të Kutelit, me rrjedhat plot limfë, ngjyra e aroma të shqipes sonë mesdhetare, një gjuhë së cilës i shpërthejnë emocionet nga të gjitha plasat, si t'ia bëjë ky përkthyes që jeton në një vend ku gjuha e administratës, në historinë e shkurtër të shtetit shqiptar, ka ndryshuar të paktën tri herë: nga gegnishtja e administratës së Zogut, në toskërishten e sovjetizuar të administratës komuniste dhe tani në amalgamën që është krijuar gjatë tranzicionit tonë, ku janë marrë majtas e djathtas legjislacione e rregullore nga gjithë vendet europiane e amerikane, shpesh edhe me importim të drejtpërdrejtë termash?


E vështirë, shumë e vështirë ta japësh ftohtësinë klinike të Europës qendrore në këto kushte tonat.



Franz Kafka :Kështjella


I

Ishte mbremje vone, kur mberriti K-ja. Fshati ishte mbytur me bore. Bregorja nuk dukej, e fshehur sic ishte nga mjegulla dhe nga terri, dhe as nje rreze e dobet drite nuk jepte te kuptohej ku mund te ishte Keshtjella e madhe. K-ja ndali mjaft kohe permbi uren me derrasa qe conte ne fshat nga rruga kryesore dhe shikoi lart, aty ku dukej se s'kishte vecse zbrazeti.
Pastaj shkoi se mos gjente nje strehe; ne pijetore njerezit ishin ende zgjuar, bujtinari nuk kishte dhoma per te dhene me qira, por i habitur sa s'ka nga ai bujtes ne ate ore te vonte, i propozoi te flinte ne sallen e madhe, mbi nje dyshek kashte. K-ja pranoi. Disa fshatare vazhdonin te rrinin ulur perpara krikllave te tyre me birre, por ai s'deshi te fliste me njeri, shkoi ta merrte vete dyshekun me kashte ne hatulla dhe u shtri prane stufes. Bente vape, fshataret nuk benin zhurme, K-ja i shikoi edhe disa minuta me sy te lodhur, pasta e zuri gjumi.
Por mbas pak e zgjuan. Te koka e shtratit, bashke me bujtinarin, po rrinte nje djalosh i veshur qytetarce, qe kishte nje fytyre aktori, sy te mbrehte , vetulla te dendura. Fshataret s'kishin luajtur vendit, disa i kishin kthyer karriget qe te shihnin dhe te degjonin me mire. Djaloshi, me shume miresjellje, i kerkoi ndjese qe e kishte zgjuar, i tha se ishte djali i deretarit te Keshtjelles, pastaj shtoi:
- Ky fshat i perket Keshtjelles, kush banon apo kalon naten ne te, ne njefare menyre banon apo kalon naten ne Keshtjelle. Kete te drejte s'e ka askush pa lejen e kontit. Dhe ju s'e keni kete leje, apo te pakten s'ja keni treguar kujt.
K-ja u ngrit ndenjur, shtroi flket, pa dy burrat nga poshte lart dhe tha:
- Ne c'fshat qenkam ngaterruar? Paska nje Keshtjelle ketu?
- S'do mend, tha ngadale djaloshi, ndersa dikush prej fshatareve shkundete kryet, - Keshtjella e zotit kont Vestvest.
- Dhe u dashka leje per te kaluar naten? - pyeti K-ja sikur te donte te bindej se s'i kishte degjuar ne enderr fjalet qe i qene drejtuar.
- Duhet leje, posi, - iu pergjigj djaloshi dhe sikur te donte te tallej me K-ne, pyeti bujtinarin dhe fshataret, duke zgjatur krahun drejt tyre: - A ka si behet pa leje?
- Atehere u dashka marre, - tha K-ja duke gogesire. Shtyu tutje batanijen dhe beri te ngrihej.
- Pa shiko! Dhe qysh u beka per ta marre? - pyeti djaloshi.
- Do te shkoj te zoti kont, - tha K-ja. - S'ka rruge tjeter.
- Tashti? Te shkosh t'i kerkosh leje zotit kont ne mesnate? - thirri djaloshi duke bere nje hap mbrapa.
- Nuk eshte pune qe behet? - pyeti K-ja krejt i qete. - Atehere pse me zgjuat?
Kesaj radhe djaloshi u terbua krejt.
- C'eshte kjo sjellje horrash! - thirri. - Kerkoj te tregohet respekt per autoritetin e kontit! Une ju zgjova t'ju njoftoj se duhet te dilni menjehere nga tokat e zotit kont.
- Ta leme kete komedi, - tha K me nje ze jashtezakonisht te ulet, duke u shtrire perseri dhe duke terhequr batanijet qe te mbulohej. - Ju po e teproni pak, djalosh, flasim neser se c'duhet bere. Bujtinari he keta zoterinj do te me jene deshmitare, ne rast se do lypsen deshmitare. Nderkohe ta merrni vesh se une jam arematesi qe ka thirrur zoti konti. Ndihmesit e mi kane per te ardhur neser me karroce, bashke me almiset. Une pata qejf te beja nje shtetitje mes bores, por per dreq ngaterrova rrugen disa here, prandaj mberrita kaq vone. Edhe pa me thene ju, e dija qe c'ke me te se nuk ishte me ora te paraqitesha ne Keshtjelle. Ja pse me mjaftoi kjo strehe, kur ju u treguat aq i panjerezishem, per te mos thene edhe me keq, dhe erdhet e me bezdiset. Nuk kam c't'ju them tjeter. Naten e mire, zoterinj. - Dhe K-ja u kthye nga stufa.
- Arëmatësi? - pyeti mbas kraheve te tij nje ze me medyshje; pastaj mbreteroi heshtja. Por djaloshi e mori veten shpejt dhe i tha bujtinarit me nje ze aq te larte sa mund ta degjonte tjetri: - Do te kerkoj udhezime me telefon.
Qysh? Na paskish edhe telefon ne ate pijetore fshati? Alamet organizimi! Kjo hollesi i beri pershtypje K-se, edhe pse i priste te gjitha. Telefoni ndodhej thuajse siper kokes se tij, por ai s'e kishte vene re, i pergjumur si ishte. tashti, ne rast se djaloshi duhej te telefononte, sado te mos donte, nuk do te mund ta bente pa shqetesuar gjumin e K-se; puna ishte te merrej vesh neser K-ja do ta linte te telefononte apo jo: ai vendosi ta linte. Atehere ishte te kote te shtirej sikur flinte, prandaj u kthye perseri ne shpine. E merrte me mend si do te grumbulloheshin fshataret per te folur me njeri-tjetrin, sepse ardhja e nje arematesi nuk ishte shaka. Porta e kuzhines ishte e hapur, por trupi i shendoshe i bujtinares e zinte te tere; bujtinari iu avit maje gishtash qe ta njoftonte per c'kishte ndodhur. Pastaj filloi biseda telefonike. Dertari ishte duke fjetur, por ne telefon na doli nje nenderetar, njeri nga nenderetaret, njefare zoti Fric.
Djaloshi mbasi i tha se quhej Shvarcer, i tregoi se kishte gjetur K-ne, nje burre rreth te tridhjetave, veshur ne pikte te hallit, qe po flinte qete-qete mbi nje shtrat me kashte, qe kishte vene per nenkrese nje cante te vogel mali dhe qe kishte prane vetes nje stap nejç. I qe dukur menjehere njeri i dyshimte dhemeqe dukej sheshit se bujtinari s'e kishte kryer detyren e tij, i kishte takuar atij, Shvarcerit, te bente te veten, duke i shkuar meselese deri ne fund. Zgjimi, hetuesia, kercenimi, qe ishte i detyrueshem, se do ta debonin nga konteja, kishte ngjallur idinjaten e K-se; mbase edhe me te drejte, sepse ai ngulte kembe qe ishte nje aremates te cilin e kishte thirrur konti ne Keshtjelle. Kuptohet se e kishin per detyre, te pakten nga pikepamja formale, te vertetonin saktesine e ketyre theieve, prandaj Shvarceri i lutej zotit Fric te pyeste ne zyren qendrore, nese prisnin te vinte pernjemend nje aremates dhe t'i jepnin pergjigje sa me pare po me telefon.
Pastaj u be heshtje; andej matane Frici kishte shkuar te pyeste, ndersa kendej pritej pergjigja. K-ka ndenji si ishte, as nuk u kthye; nuk dukej aspak kureshtar dhe shikonte zbrazetine perpara vetes. Raporti i Shvarcerit, ajo perzierje ligesie dhe kujdesi, i jepte nje ide se cfare mejtesh diplomatike kishin edhe vartesit ne Keshtjelle. Dhe punonin me zell, derisa zyra qendrore kishte edhe nje turn nate. Nga ana tjeter, informatat mberrinin shume shpejt, sepse Frici po therriste ne telefon. Por pergjigjja qe shume e shkurter dhe Shvarceri e vuri ne vend dorezen e telefonit, tym krejt.
- E dija une, - thirri, - as qe kane degjuar per ndonje aremates; eshte thjesht nje horr qe genjen dhe mbase edhe me keq se kaq.
Per nje cast K-ja mendoi se te gjithe, Shvarceri, fshataret, bujtinari dhe bujtinarja po i verviteshin siper. Per te shmangur te pakten goditjen e pare, u mblodh grusht nen batanije. Ate cast ra perseri telefoni, madje mjaft fort, te pakten keshtu iu duk K-se. Ai nxori kryet jashte dalengadale. Edhe pse kishte pak te ngjare qe ajo thirrje te kishte te bente me K-ne, qe te gjithe u stepen dhe Shvarceri iu afrua perseri telefonit. Degjoi nje shpjegim mjaft te gjate, pastaj tha me ze te ulet:
- Atehere qenka gabim? Me vjen shume keq. Ka telefonuar vete shefi i zyres? Cudi, cudi. Si t'ia shpjegoj kete pune zotit aremates?
K-ja nderi veshin. Pra Keshtjella e kishte emeruar aremates. Nga njera ane kjo ishte nje e keqe, sepse tregonte qe aty ne Keshtjelle i dinin gjithe c'duhej per te dhe, mbasi kishin peshuar forcen e te dyja paleve, e pranonin ndeshjen me buze ne gaz. Por, nga ana tjeter, ishte edhe nje e mire, sepse simbas tij, donte te thoshte qe e nenvleftesonin dhe se kesisoj do te ishte me i lire nga c'do te mund te ishte ndryshe. Dhe ne u shkonte nder mend ta mbanin te ngerthyer nga nje frike e vazhdueshme, pikerisht fale detyres se tij si aremates - qe pa dyshim i jepte Keshtjelles epersi morale, gaboheshin; ai ndjeu nje rreqethje te lehte t'i shkonte neper tere trupin, po gjithcka mori fund me kaq.
Shvarceri po i avitej i druajtur, por K-ja ia beri me dore te largohej ; nuk degjoi te shperngulej ne dhomen e bujtinarit, edhe pse po ngulnin kembe qe te shkonte, por pranoi nga bujtinari vetem nje pije qe ta ndihmonte per te fjetur dhe nga bujtinarja nje legen, nje sapun e nje peshqir dhe as qe pati nevoje te kerkonte qe ta zbraznin sallen, sepse te gjithe dolen hapalehte e shpejt e shpejt, duke kthyer fytyren nga ana tjeter, qe ai te mos i njihte me te nesermen. U fik llamba dhe mene fund ai gjeti qetesi. Fjeti nje cope deri nemengjes; vetem nje apo dy here e bezdisen minjte qe vraponin.
Mbasi hengri sillen qe , sipas bujtinarit, duhej te paguhej nga Keshtjella, sikurse tere qendrimi i K-se, deshi te shkonte pa humbur kohe ne fshat. Por meqe bujtinari, me te cilin nuk kishin shkembyer vecse fjalet me te domosdoshme, duke sjelle nder mend si ishte sjelle nje dite me pare, nuk reshtete se ardhuri rrotull tij, sikur te donte ashtu t'i lutej heshtazi. I erdhi keq per te dhe e ftoi te ultej paksa.
- Nuk e njoh ende kontin, - tha K-ja, - thone se e paguan bujarisht punen qe kryhet si duhet, eshte e vertete? Kur njeri shkon kaq larg gruas dhe femijes, sic me ka qelluar mua, ia ka qejfi te coje ndonje pare ne shtepi.
- As mos e ki ate hall, zoteri, askush nuk eshte qare qe s'eshte paguar mire.
-Sidoqofte, - tha K-ja, - une nuk jam nje njeri i druajtur dhe di t'ia numeroj edhe nje konti, por dihet se me zoterinjte eshte ku e ku me mire t'i lash hesapet pa bere llafe.
Bujtinari ishte ulur perballe K-se, buze dritares, nuk donte te rehatohej me mire dhe s'ia shqiste syte e tij te zez dhe te trembur. Ne fillim i kishte pelqyer shoqeria e tij, tashti donte t'ia mbathte. Mos kishte frike se mos e pyeste per pune te kontit? S'kishte besim te K'ja, duke e pandehur nje "zoteri"? K-ja deshi ta qetesonte. Pa oren dhe tha :
- Mbas pak do te mberrijne ndihmesit e mi, a ke si i strehon ketu?
- Patjeter, zoteri, - iu pergjigj ai, - por nuk do te banokan me ty ne Keshtjelle?
Domethene bujtinari na hiqte dore kaq kollaj nga klientet dhe sidomos nga K-ja dhe na e degdiste pa nje pa dy ne Keshtjelle?
- S'e di ende, - tha K-ja, - me perpara duhet te marr vesh c'pune duan te me japin. Po te jete se duhet te punoj ketu ne fshat, per shembull, do te ishte me mire sikur te banoja ketu. Sepse druhem qe jeta ne Keshtjella nuk ka per te me kenaqur. Une dua te jem i lire. Ti s'e njeh Keshtjellen, - vazhdoi K-ja, nuk duhen dhene gjykime para kohe. Dore per dore nuk di gje per Keshtjellen, vecse qe jane eksperte per te zgjedhur aremates te afte. Mbase kane edhe te mira te tjera. DHe u ngrit qe 'ti hiqej qafe bujtinarit, i cili po brente buzet tere nerva. Nuk ishte e lehte t'i fitoje besimin atij burri.
Kur po ikte K-se i beri pershtypje nje portret i erret i varur ne mur, ne nje kornize te zeze. E kishte dalluar qe shquante hollesite, kishte pandehur se ishte nje kornize pa kuader ne te, me nje sfond te zi. Por kuadri ishte ne te, tani po e shihte, ishte portreti nga mesi e lart i nje njeriu rreth te pesedhjetave. Koken e mbante te perthyer mbi gjoks, qa sa syte mezi i dukeshin, qendrim qe dukej sikur ishte i detyruar te mbante nga balli i gjere dhe i rende dhe nga hunda e madhe e grepte. Mjekra, qe nofulla ia ngjishte mbas gjoksit, me poshte niste e i zgjerohej. Dore e majte, me gishta te hapur, e kishte shkuar ne floket e dendur, por nuk ia dilte ta ngrite me koken lart.
- Kush eshte ai? - pyeti K-ja. - Konti? - Kishte ndalur perpara kuadrit dhe s'u kthye as per te pare bujtinarin.
- Jo, - iu pergjigj ai, - eshte dertari.
- Paskan me te vertete nje dertar te pashem ne Keshtjelle - tha K-ja, - gjynah qe i biri ishte i sajuar aq keq.
- Jo, - tha bujtinari, e terhoqi K-ne ndaj vetes dhe i pershperiti ne vesh: - Shvarceri e teproi mbreme, babai i tij eshte vetem nenderetar, madje nje nga te dores se fundit.
Ne ato caste bujtinari iu duk si nje femije tjetrit.
- Ah! Qeratuc! - tha K-ja duke qeshur. Por bujtinari nuk qeshi, tha :
- Edhe babi i tij eshte i fuqishem.
- Mos more! - tha K-ja, - ti pandej se te gjithe jane te fuqishem. Edhe une?
- Jo, - u pergjigj bujtinari, i druajtur por seriozisht, - ti nuk je njeri me fuqi.
- Je nje vrojtues i mprehte, - tha K-ja, - pernjemend, ta themi midis nesh, me te vertete qe nuk jam i pushtetshem. Prandaj mbase nuk kam me pak respekt se ti per te pushtetshmit, por jam me pak i sinqerte dhe nuk dua ta tregoj gjithmone.
Dhe K-ja i ra lehte me dore ne faqe bujtinarit, qe ta ngushtellonte dhe t'i hynt ene qejf. Me se fundi ai vuri buzen lehte ne gaz. Ishte me te vertete si nje femije me ate fytyren e tij delikate e thuajse qose. Si ishte lidhur me ate grua te ndares, dukej tek jepte e merrte ne kuzhine, me berrylat larg trupit? Por K-ja nuk deshi ta pyeste me gjate, duke u druajtur se mos i shuhej buzeqeshja qe i qe ndere me ne fund ne fytyre. Prandaj i beri vetem me shenje te hapte porten dhe doli ne ate mengjes te bukur dimeror.
Tani e shihte aty lart Keshtjellen qe spikaste permes kthjelltesise dhe bora qe qe nderur mbi gjithcka me nje shtrese te holle, ia nxirrte edhe me ne pah anetoret e saj. Madje dukej se mbi koder kishte rene me pak bore sesa ne fshat, ku K-ja po ecte me me pak mundim sesa nje dite me pare neper rrugen kryesore. Ketu bora arrinte deri te dritaret e kasolleve dhe rendonte mbi catite e uleta, ndersa aty lart ne koder gjithcka lartohej e lire dhe e lehte, apo te pakten keshtu dukej nga poshte.
Ne pergjithesi Keshtjella, sic dukej nga larg, ishte ashtu sic e kishte perfytyruar K-ja. Nuk ishte nje nga ato keshtjellat feudale dhe as nje pallat i ri dhe luksoz por nje ndertese e madhe, e perbere nga disa ndertesa dykateshe dhe nga shume shtepi te uleta te ndgjeshura njera mbas tjetres. Kush s'e dinte se ishte nje Keshtjelle, do te pandehte se ishte nje qytetth i vogel. K-ja pa vetem nje kulle, por nuk merrej vesh ne i perkishte nje godine banimi apo nje kishte. Rreth e rreth vinin verdalle duke fluturuar nje tufe korbash.
K-ja vijoi rrugen, me syte mberthyer Keshtjelles; nuk i interesonte asgje tjeter.Por kur u afrua, mbeti i zhgenjyer: Keshtjella nuk na qenkish vecse nje qytetth mjeran, nje mishmash shtepizash pa ndonje tipar qe t'i dallonte, pervecse ishin ndertuar me gure, por suvaja kishte kohe qe u kishte rene dhe dukej sikur edhe guri po u shkermoqej. K-se iu kujtua vrikthi fshati i tij i lindjes. Binte shume pak me poshte se ajo e ashtuquajtur Keshtjelle; ne rast se K-ja do te kishte ardhur vetem per te pare, do t'i kishte shkuar rruga dem; do te kishte bere me mire sikur te shkonte per te pare fshatin e tij, qe kishte kohe pa e pare. Dhe me mend krahasoi kambanoren e fshatit te vet me ate kulle aty lart. Kambanorja lartohej thike perpjete, pa pike ngurimi, duke u ngushtuar aty lart ne maje, ku kishte nje cati mbuluar me tjegulla te kuq; ishte nje ndertese tokesore - c'mund te ndertojme tjeter ne? Por me nje synim me te larte se ai rremet banesash tevogla dhe me nje pamje me te ndritur se puna e perditshme.
Ndersa kjo kulla ketu, e vetmja qe dukej, ishte kulla e nje banese, mbase e pjeses kryesore te Keshtjelles dhe kjo kuptohej vetem tashti; ishte nje ndertese rrethore dhe e e njetrajte, pjeserisht e veshur me nje dredhez meshireplote, me do dritare te vockela qe vetetinin ne diell; se kishte dicka qe te rreqethte dhe perfundonte me njefare tarrace, gethapet e te ciles, te pasigurte, te parregullte, pjeserisht te rrenuar shkeputeshin drejt qiellit te kalter, sikur t'i kishte vizatuar nje dore femije e druajtur apo moskokecarese. Te krijohej pershtypja se nje banor i zymte, te cilin e drejtesia do ta kishte denuar te jetonte ne dhomen me te larget e te humbur te shtepise, ta kishte shembur catine dhe te kishte nxjerre trupin jashte, per t'u dukur ne sy te botes.
K-ja ndali perseri, sikur te ishte se po te rrinte ne vend do t'i shtohej aftesia per te arsyetuar. Por e bezdisen. Mbas kishes, ne te vertete ishte vetem nje kapele, qe e kishin zmadhuar dhe e kishin bere si pune kapanoni qe te permbante besniket, prane kishs pra ku kishte ndaluar ai, ndodhej shkolla. Ishte nje ndertese e gjate dhe e ulet, qe bashkonte per cudi tiparin e te perkohshmes me at ete lashtesise, brenda nje kopshti te rrethuar me kangjella dhe qe tani ishte mbushur bore. Nxenesit po dilnin ate cast bashke me mesuesin e tyre. E kishin rrethuar qe te gjithe mesuesin e tyre, te gjithe syte i qene mberthyer atij dhe te gjitha gjuhet flisnin aq shpejt sa K-ja nuk mori vesh asnje fjale. Mesuesi, nje djalosh trupvogel dhe me shpatulla te ngushta, por jo aq sa te dukej si nje gje qesharake dhe qe ecte si i ngrire, e kishte pare K-ne nga larg; sepse, c'eshte e verteta, pervec grupit te nxenesve, ai ishte i vetmi njeri qe dukej derisa hante syri. Duke qene i huaj ne ate vend, K-ja pershendeti i pari, aq me shume sepse mesuesi ishte nje burre i vockel fort autoritar.
-Miremengjes, zoti mesues, - i tha.

Franz Kafka

Kam nje kafshe te cuditshme; gjysem mace, gjysem qingj. E kam trasheguar nga im ate, po ajo eshte zhvilluar qe kur e mora une; me pare ishte me shume qingj se sa mace. Tani eshte gjysem ashtu gjysem keshtu. Nga macia , ka koken dhe kthetrat; nga qingji-ka trupin dhe formen, nga te dyja ka syte, qe jane te perqndruar dhe te eger, qimen te bute e te shkurter, levizjet qe jane edhe kercime edhe zvarritje. Kur ka diell ajo rri ne parvaz te dritares, gerrhet dhe mbidhet kutulaç; ne livadh rend si e cmendur sa mezi mund ta zesh. Kur ndodhet para maces ia mbath, kur eshte perpara nje qingji sulmon. Kur ndrit hena bredh neper ulluke se ajo eshte rruga qe i pelqen me shume. Nuk di te mjaullije dhe ndjen neveri per minjte. Mund te qenroi me ore e shtrire para pularise, po kurre s'ka perfituar nga rasti qe te mbyse ndonje shpend.
E ushqej me qumesht e sheqer, se ai i ben mire. Ajo e thith me hurpa te medha, duke e kaluar ne mes te dhembeve si te nje shtaze te eger. Kjo gje i terheq shume femijet. Te dielen ne mengjes kam vizita. Une mbaj ne mes te gjunjeve kafshen e vogel, kurse perqark zene vend femijet.

Ata bejne pyetjet me te cuditshme, te cilave askush nuk mund tu pergjigjet. Pse ka vetem nje kafshe te tille? Pse ajo eshte pikerisht ne doren time? A ka pasur para saj ndonje kafshe te ketij lloji? A ndjehet ajo e vetmuar? Si e ka emrin?

Une nuk e vras mendjen ti pergjigjem, po vetem u tregoji ate qe kam. Nganjehere femijet sjellin mace, nje here sollen dy qingja.Ndryshe nga c'prisnin ata, takimet nuk treguan ndonje shenje njohjeje.Kafshet veshtruan njera tjetren me qetesine me te madhe; ata e quajten ezksitencen e tyre si nje dhurate e Krijuesit.

Kur eshte ne prehrin tim kafsha e vogel nuk njeh as frike, nuk eshte agresive. E ndjen veten shume mire kur ndodhet prane meje, e ngjeshur tek une. Eshte e lidhur me familjen qe e ka rritur.S'eshte ndonje besnikeri e jashtezakonshme, po me shume instikti i nje kafshe qe, megjitheate ka shume farefis, nuk ka asnje shok ne tere boten dhe e quan te shenjte mbrojtjen qe ka gjetur tek ne.

Me ze gazi kur e shikoj qe nuhat, me rreshqet ne mes te kembeve, po nuk mundet ta kryeje ate veprim. Mbase eshte e pakenaqur qe eshte mace edhe qingj dhe kerkon te jete edhe qen! Nje dite kur une, s'po iu jepja dot rruge halleve te mija tregtare dhe pasojave qe vijne prej tyre- dhe pasi desha ti heq qafe, u mbylla ne shtepi dhe u shtriva ne kolltuk, me kafshen e vogel nder gjunje; kur ula koken vura re se lotet rridhin mbi mustaqet e saj te bardha.Ishin lotet e mija apo te sajat? Ajo mace me shpirt qingji kishte deshira njerezore? Une nuk kam trasheguar shume , por duhet te them se kjo kam dicka vlen.

E them serizosht.

Kafsha ka shqetesimet e te dyve, te maces dhe te qigjit, sado te ndryshme qofshin, prandaj e ndjente veten ngushte brenda lekures ku ndodhej. Nganjehere krecen nga nje karrike qe me ven kembet ne sup dhe perplas turirin ne veshin tim. Duket sikur me thote dicka dhe vertete pastaj largohet dhe, me sheh ne fytyre per te pare pershtypjen qe me ka bere ajo qe me tha. Qe t'ia bej qefin tund koken dhe bej sikur e kam kuptuar. Atehere ajo hidhet ne dysheme dhe vallezon rreth meje.
Mbase thika e kasapit mund te jete shpetimi per te, po pasi e kam trashegim, nuk jam i atij mendimi. Ajo duhet te prese diten, kur ti mungoje fryma, megjithese nganjehere me veshtron me sy aq njerezor, sikur me fton te kryej nje veprim te arsyeshem.

Procesi- Lidhshmeria e titullit me gjyqësorin hermetik ndaj Kafkesë

Vepra më kryesore, apo kryevepra e Kafkës është Procesi , dhe pikërisht titulli i është përshtatur pothuaj me tërë ngjarjen , pra kjo ka të bëjë më një proces gjyqësor të personazhit kryesor një herit edhe intelektual , prokurist në bankë Jozef K.

Gjatë gjithë procedurës narrative dhe dialoguese kemi të bëjmë me këtë proces , ndonëse jo i shtjelluar mirë në fillimet e saj , por shihet së bëhet fjalë për të ashtuquajturin “Fajtor” , po e themë në thonjëza për faktin se në fillimet e saj nuk shihet K të bëj ndonjë faj, por me gjasë kishte shpifje ndaj tij..

Libri në fjalë ndahet në shumë nëntituj që epen në bazë të ngjarjes që do të pasoj , mirëpo nuk ka digresione kemi të bëjmë çdo herë me temën e njëjtë , pra ka rrjedhë një dimensionale ,procesi dhe lënia anash e tij nga K-ja gjer në pikë të fundit ,madje nga kjo lënie anash dhe duke u lëshuar në aventura apo më mirë të themi mashtrime ai edhe pëson edhe pse për të përkujdeset edhe xhaxhai i tij Alberti.

Jozef K lufton kundër një pushteti të tërë duke u munduar të ngadhënjej mbi të ,edhe pse është i pafajshëm , madje shohim të aktivizoj edhe avokatë në procesin e tij , por çfarë i vleu kjo kur pushteti kishte vendosur për një gje të tillë, madje pushteti për ta mashtruar edhe më tepër i ofron femra që gjoja do t`i ndihmojnë në procesin e tij .

Procesi gjyqësor qe ndër më të vështirët që përmendej aty , kalimi i kohës së Jozef K pa menduar fare për të qe e madhe . U zhvillua një proces po thuaj hermetik , nuk dëgjohej fjala e të akuzuarit dhe avokatit të tij mbrojtës .Kjo ka të bëjë më atë që quhet luftë ndaj sistemeve të tilla totalitare , që e bënë Jozef K,në këtë rast . Por sitemi i tillë e mbyti atë duke mos ia dhënë shansin as të sqarohej madje edhe këtë e bëri në mënyrë të fshehur .

Libri në fjalë siç dukej qe një tekst alegorik duke folur për sistemin aktual politik në vend, pra totalitarizmi si i tillë e rrëmben individin dhe ia ndërprenë atë që quhet ekzistencializëm.


Franz Kafka - Njerëz, shkallmojini vetë dyert e fatit tuaj! 

Cilido që jeton i braktisur dhe do të donte megjithatë, andej-këndej, të lidhte ndonjë marrëdhënie, cilido që përballë ndryshimesh që ia imponojnë orët, stinët, zanati apo çfarëdo rrethane tjetër, dëshiron të gjejë një krah, një krah çfarëdo për t’u mbajtur – ky pra, nuk do të mundet të bëjë për një kohë të gjatë pa një dritare mbi rrugë.

Fatkeqësia e beqarit

Duket të jetë e tmerrshme të jesh beqar, dhe plak që mezi ruan dinjitetin e tij, të kërkosh strehë tek të tjerët, kur dëshiron të kalosh një mbrëmje në shoqëri; të jesh i sëmurë dhe, nga qoshja e shtratit, të kqyrësh dhomën bosh me javë të tëra; të ulesh të pushosh në pragjet e shtëpive, të mos ngjitësh kurrë shkallët përbri të shoqes; të mos kesh në dhomë tënde veçse dyer komunikimi që hapen mbi hyrjet e të tjerëve; të kthehesh në shtëpi duke mbajtur darkën tënde në dorë; të jesh i detyruar të admirosh fëmijët e të tjerëve, pa patur të drejtë për të përsëritur papushim: unë nuk kam; të sajosh një dukje dhe një mbajtje të kopjuar nga një apo dy beqarë, të behur nga kujtimet tona të rinisë.
Ja si do të jetë kjo, me përjashtimin që në realitet sot jemi këtu dhe që këtu do të jemi edhe më vonë, me një trup real dhe me një kokë reale, e për rrjedhojë, edhe me një ballë për ta goditur me pëllëmbë

Dritarja mbi rrugë

Cilido që jeton i braktisur dhe do të donte megjithatë, andej-këndej, të lidhte ndonjë marrëdhënie, cilido që përballë ndryshimesh që ia imponojnë orët, stinët, zanati apo çfarëdo rrethane tjetër, dëshiron të gjejë një krah, një krah çfarëdo për t’u mbajtur – ky pra, nuk do të mundet të bëjë për një kohë të gjatë pa një dritare mbi rrugë. Dhe, edhe sikur ai të ishte në pikën që të mos kërkojë asgjë, edhe sikur ai të mos ishte tjetër përveçse një plak i kërrusur nga lodhja që mbështetet mbi dritare dhe që i shëtit sytë e tij ndërmjet publikut dhe qiellit, kokën të lëshuar paksa prapa, pa dëshiruar më asgjë, kuajt do ta tërheqin megjithatë në kortezhin e tyre të karrocave dhe të zhurmës, për ta rizhytur më në fund në grumbullin e njerëzve.


Vështrime të shpërfillura nga dritarja

Çfarë do të bëjmë në në këto ditë pranvere që nuk do vonojnë të mbërrijnë? Sot në mëngjes, qielli ishte i vrenjtur, por nëse afrohemi tani pranë dritares, do të ngelemi të befasuar dhe faqja jonë do të ngjeshet përkundër dorëzës së saj.
Poshtë, shohim dritën e diellit, tashmë në rënie, është e vërtetë, mbi fytyrën e kësaj vajze të re, pothuaj ende fëmijë, që ecën dhe kthen kokën, dhe në të njëjtën kohë, shohim hijen e burrit që ecën prapa saj, me një hap më të shpejtë.
Tani, burri ka parakaluar dhe fytyra e fëmijës shndrin përsëri.


Një lajm perandorak

Perandori – kështu thuhet – të ka dërguar një lajm, ty, vetëm ty, të nënshtruarit të mjerë, hijes vocërrake të arratisur në largësinë më të largët përballë diellit perandorak, pikërisht ty perandori të ka dërguar një lajm nga shtrati i tij i vdekjes. Lajmëtarin e ka gjunjëzuar pranë shtratit dhe ia ka pëshpëritur lajmin në vesh; kaq me vlerë ishte për të, saqë deshi, që ky t’i përsëritej në vesh edhe një herë. Nëpërmjet tundjes së kokës ka vërtetuar vërtetësinë e asaj, që iu tha. Ai e ka çliruar lajmëtarin nga të qenurit i pranishëm gjatë vdekjes se tij – të gjithë muret pengues thyhen dhe mbi shkallët, të cilat luhaten në largësi lart në ajër, gjenden në rreth të Mëdhenjtë e perandorisë – ai ka bërë të mundur, që për lajmëtarin të gjitha këto të mbeten pas. Lajmëtari ka marrë menjëhere udhën, një burrë i fuqishëm dhe i palodhur. Duke shtrirë herë njërin dhe herë tjetrin krah çan përmes turmës, në rast se has rezistencë tregon gjoksin, mbi të cilin ka shenjen e diellit, ai ngadalë bën edhe përpara si asnjë tjeter, por turma është kaq e madhe, banesat e tyre nuk kanë fund. Po të hapej pak vend… oh si do të fluturonte ai dhe ti me siguri sëshpejti do të dëgjoje të goditurën e gezueshme të grushtave të tij në derën tënde. Por në vend të kësaj ai sfilitet kot së koti, duke u ndrydhur akoma mundohet të dalë nga dhomat e pallatit të brendshëm, asnjëherë nuk do t’i kalojë ato, edhe po t’i kalonte asgjë nuk do të ishte e fituar, atij do t’i duhej t’iu bënte ballë shkallëve, edhe po t’ia dilte mbanë kësaj përsëri asgjë nuk do të ishte e fituar, do t’i duhej të përshkonte oborret mbretërore dhe pas oborreve pallatin e dytë rrethues dhe përsëri shkallët dhe oborret dhe përsëri një pallat dhe kështu me radhë përmes mijëvjeçareve, por edhe me vrik po të dilte më së fundmi nga dera e jashtme – por kjo kurrë, kurrë nuk do t’mund të ndodhte – përpara do t’i dilte një kryeqytet, qendra e botës, e mbushur plot e përplot me llumin e saj. Këtë askush nuk do mund ta përshkonte, dhe aq me pak me lajmin e një të vdekuri. – Por ti ulesh në dritaren tënde dhe kur bie mbrëmja ëndërron për të.

Pjesë nga teksti “Beim Bau der chinesischen Mauer” (“Gjatë ndërtimit të murit kinez”) shkruar më 1917, botuar më 1919


Lëre atë punë!

Ishte mëngjes herët. Rrugët ishin të pastra dhe të zbrazëta. Mora rrugën për tek stacioni i trenit. Ndërkohë, që krahasova orën e qytetit me timen, vura re se ishte shumë më vonë nga ç’kisha menduar. Më duhej të shpejtohesha. Tmerri i këtij zbulimi hap pas hapi ma zbehu besimin në vetvete. Ngaqë nuk e njihja, nuk orientohesha dot në këtë qytet. Për fat të mirë në afërsi ndodhej një polic, vrapova për tek ai dhe pa frymë e pyeta për rrugën. Ai vuri buzën në gaz dhe ma ktheu:
-“Po unë do, që të ta tregoj rrugën?”
- “Po”, iu pergjigja, “vete nuk mund ta gjej ne asnje menyre.”
-“Lëre fare atë punë, është e kotë.” m’u drejtua ai dhe në çast u kthye me nje vrull të madh, siç bëjnë njerëzit, të cilët duan t’i lesh vetëm me të qeshurën e tyre.

Marrë nga: Fraz Kafka, Tregime të Ndryshme, botuar nga Paul Raabe, Fischer Taschenbuch 1078, Frankfurt/M. 1970, fq.320


Kështjella

Ky fshat i përket Kështjellës; të banosh apo të kalosh natën atje, kjo është në njëfarë mënyre të banosh ose të kalosh natën në Kështjellë. Askush nuk e ka këtë të drejtë pa lejen e kontit. Ju nuk e keni këtë leje ose të paktën nuk e keni treguar ende.



Duke qenë gjysmë i drejtuar, K. kaloi dorën nëpër flokë për t’i rregulluar, ngriti sytë drejt dy njerëzve dhe tha:
- Në çfarë fshati kam humbur kështu? A ka pra këtu një Kështjellë?
- Posi jo, tha djali i ri ngadalë, dhe disa nga fshatarët tundën kokën, është Kështjella e zotëri kontit Westwest.
- A duhet patur një autorizim për të mundur të kalohet nata atje? pyeti K. njëlloj sikur të kërkonte për të bindur veten që ai nuk i kishte parë në ëndërr ato çfarë dëgjonte.
- Po, duhet patur një autorizim, iu përgjigj ai, dhe duke zgjatur krahun, djali i ri pyeti siç për të tallur K-në, hanxhiun dhe klientët;
- Veç në mos mundshim për të bërë dhe pa të?


Ndjekja

Kur ecim natën në rrugë dhe kur një njeri që e shohim të vijë nga larg – sepse rruga është në tatëpjetë dhe hëna është e plotë – vrapon nga krahu ynë, ne nuk do të kërkojmë ta kapim, edhe nëse ai është i dobët dhe i leckosur, edhe nëse dikush vrapon prapa tij duke bërtitur; ne do ta lëmë atë të shkojë në udhën e vet.
Sepse bën natë, dhe nuk është faji ynë nëse rruga është në tatëpjetë dhe nëse hëna është e plotë; dhe veç kësaj, kush e di nëse këta dy njerëz nuk e kanë organizuar këtë ndjekje për t’u zbavitur, kush e di nëse ata nuk janë në ndjekje të një të treti, kush e di nëse i dyti nuk matet të kryejë një krim, e ku ne do të bëheshim bashkëfajtorë, kush e di madje nëse ata njihen – ndoshta secili vrapon për t’u shtrirë në shtrat, pa e vrarë mendjen për njëri-tjetrin -, kush e di nëse nuk bëhet fjalë për somnambulë dhe nëse i pari nuk është i armatosur.
Dhe më në fund, ne e kemi të drejtën të jemi të lodhur, sepse ne kemi pirë jo pak verë sonte. Është një shans madje që as të mos e pikasim të dytin

* * *
Në katedrale, përpara Ligjit gjendet një roje. Një njeri nga fshati has në rojen dhe i kërkon të hyjë tek Ligji. Por roja e derës i thotë që ai nuk mund ta lerë të hyjë tani. Njeriu reflekton dhe kërkon atëherë nëse është e mundur kjo më vonë. “Po, ka mundësi”, thotë roja e derës, “por jo tani”. Duke qenë se porta e Ligjit është e hapur si gjithmonë dhe se roja largohet paksa, njeriu zgjat kokën për të parë ç’kâ brenda. Roja e sheh këtë dhe fillon të qeshë: “nëse kjo të tërheq aq shumë, përpiqu pra të hysh, megjithëse ta kam ndaluar. Por mbaj vesh mirë: jam i fuqishëm. Dhe unë nuk jam tjetër veçse roja e parë. Sallë pas salle, ti do të gjesh roje të tjera, njëri më i fuqishëm se tjetri. Veç vështrimi i të tretit të kall datën, as vetë unë s’mund ta duroj. “Njeri nga fshati nuk kishte pritur vështirësi të tilla; Ligji, siç duket, duhet të arrihet nga të gjithë dhe gjithmonë, mendon ai, por kur e sheh më me vëmendje rojen e derës në veshjen e tij prej gëzofi, hundën e tij të madhe e me majë, mjekrën e gjatë tartare të hollë dhe të zezë, ai mendon se është më mirë të presë autorizimin për të hyrë. Roja e derës i jep një stol dhe e lë të ulet pranë derës. Rri aty i ulur me ditë e me vite. Përpiqet disa herë që roja ta pranojë. E lodh rojen me lutjet e veta. Roja i bën disa herë pyetje të ndryshme, mbi vendlindjen dhe mbi gjëra të tjera, por ato janë pyetje të përgjithshme, ashtu siç bëjnë personazhet e rëndësishme, dhe në fund ai nuk e lë që nuk e lë për të hyrë brenda. Njeriu që është pajisur me shumë gjëra për udhëtimin e tij përdor gjithçka, madje dhe atë çka ka më të çmuar për ta korruptuar rojen. Ky i pranon të gjitha, por çdo herë i thotë: “Po e pranoj vetëm që ti të mos mendosh që ke harruar diçka”. Gjatë tërë këtyre viteve, njeriu nuk ia ndan sytë rojes. Ai i harron rojet e dyerve të tjera dhe kjo roje e parë i duket si e vetmja pengesë për të hyrë tek Ligji. Gjatë viteve të fundit, ai e mallkon me zë të lartë këtë fat të keq që e ka ngulitur këtë roje këtu, por më vonë, kur ai bëhet plak, ai nuk bën tjetër veçse mërmërit. Rikthehet në fëmijëri dhe meqë ai ia ka njohur rojes dhe morrat e gëzofit të tij gjatë gjithë këtyre viteve ku ai nuk ia ka ndarë sytë, ai u lutet këtyre morrave për ta ndihmuar dhe për t’ia kthyer mendjen rojes së derës. Nga fundi, sytë e tij dobësohen dhe ai nuk e di më nëse bën realisht më errësirë rreth tij apo nëse janë sytë ata që e mashtrojnë. Por tani, ai njeh në errësirë një dritë të pandryshueshme që vjen nga dera e Ligjit. Ai nuk e ka të gjatë. Përpara vdekjes së tij, të gjitha përvojat e tërë kësaj kohe mblidhen në një çështje të vetme që ai nuk ia ka shtruar deri tani rojes së derës. I bën shenjë të afrohet sepse ai nuk mund ta drejtojë më trupin që po i ikën. Roja e derës është i detyruar të përkulet poshtë drejt tij, sepse gjatësitë e shtateve të tyre kanë ndryshuar në dëm të njeriut. “Çfarë do akoma? pyet roja e derës; je i pangopshëm ti.” - “A nuk duan të gjithë të hyjnë tek Ligji, thotë njeriu; si i bëhet që gjatë gjithë këtyre viteve askush përveç meje nuk ka kërkuar të hyjë këtu?” Roja e derës e kupton që ka ardhur fundi dhe ngaqë njeriu nuk dëgjonte tani mirë nga veshët, ai i ulëret: “Askush nuk mund të hynte këtu, sepse kjo hyrje ishte destinuar vetëm ty. Tani po iki dhe po e mbylli”.


Njerëz, shkallmojini vetë dyert e fatit tuaj!

|............
|.....................

Drurët

"Ne jemi të ngjashëm me trungje pemësh në borë. Do të thoshim që ato janë thjesht të vënë aty, dhe që me një të shtyrë gishti do të mund t’i rrëzonim. Jo, kjo nuk është e mundur, sepse ato janë të ngulur fortësisht në tokë. Por shiko mirë: edhe kjo nuk është veçse një dukje.


Nisja

- Ku po shkon Zotëri?
- As që e kam idenë, vetëm larg na këtu! Larg nga këtu dhe përsëri edhe më larg, e vetmja mënyrë për të arritur qëllimin tim.
- E ti e di pra qëllimin tënd? tha ky njeri.
- Po, iu përgjigja unë, sapo ta thashë; larg nga këtu, ja qëllimi im!


Tregime te shkurtera nga Franz Kafka

HISTORIA E NJE MIU

Miut bota po i dukej bota cdo dite e me e vogel. Para syve te tij
parakalonin vetem mure qe lartoheshin e rruge qe beheshin gjithmone e me te ngushta. Nje dite, ai u gjend perballe nje rruge pa dalje. Beri te kthehej prapa kur para syve flakeruan kthetrat e mprehta te maces.

---------------------------------------------------------------------------
VENDMBERRITJA

Dhashe urdher qe te me sillnin kalin nga stalla. Sherbetori nuk
me kuptoi. Shkova vete, shalova kalin dhe ia hipa. Ne largesi degjova nje thirje kumbuese. E pyeta se cfare ishte. Ai s'dinte gje madje nuk kishte degjuar asgje. Tek dera me ndaloi dhe me pyeti : "Per ku po nxitoni keshtu imzot ?" "Nuk e di", i thashe, "Larg prej kendej, tutje. Gjithmone=20 larg prej kendej, vetem ashtu do te mund te arrij ne vendmberritjen time". "Pra ju e dini vendmberritjen, a s'eshte keshtu imzot ?", pyeti. "Po", ju pergjigja, "a nuk ta thashe sakaq? Larg-Prej-Kendej. Atje eshte vendi im". "Por nuk keni marre asnje furnizim me vete", me kujtoi ai. "Nuk me duhet asgje", i thashe, "Udhetimi eshte aq i gjate sa do te vdes urie nqs nuk marre ndonjne gje rruges. Asnje furnizim nuk do te me shpetoje dot.=20 Fatmiresisht, eshte nje rrugetim teper i gjate".

---------------------------------------------------------------------------
ROJTARI

Duke vrapuar i shpetova rojes se pare. Pastaj, per nje cast u tmerrova, u ktheva dhe i thashe: "Une kalova kur ju nuk e kishit mendjen". Ai pa per nje cast dhe nuk tha asgje. "Me duket se nuk duhet ta kisha bere kete gjest", i thashe. Ai serish ndenji pa folur. "Heshtja juaj a do te thote gje miratim per te kaluar ?".

Franz Kafka

Lufta për dokumentet e Kafka-s kthehet nëpër gjykatat e Izraelit


Nga Christoph Schult, “Der Spiegel” Para se të vdesë, në vitin 1924, Franz Kafka ia kishte lënë letrat e tij Max Brod-it, i cili i kishte nxjerrë nga Çekosllovakia para avancimit të nazistëve. Tani, vajza e sekretares së ndjerë të Brod-it dëshiron t’ia shesë ato një instituti gjerman. Por beteja ligjore në Izrael i është bërë Kafkes.

Dikush duhet të ketë shpërndarë gënjeshtra rreth Eva H. sepse, megjithëse ajo nuk mban gjëra me vlerë në apartamentin e saj, një infiltrues kishte hyrë vonë një natë. Macet e saj papritmas kishin ngritur kokat e tyre dhe pastaj silueta e një burri muskuloz, që mbante dorëza të bardha, u duk përballë xhamit të derës së dhomës së saj të fjetjes.

Eva Hoffe, 75 vjeçare, e mori telefonin celular dhe thirri 100, numrin e policisë së Izraelit.
“Është një hajdut në shtëpinë time, Spinoza Street, Tel Aviv," pëshpëriti ajo.“A jeni e sigurt se ai është ende në apartamentin tuaj?” pyeti zëri në fundin tjetër të linjës. “Ai po qëndron përballë derës së dhomës së fjetjes,” u përgjigj plaka. Derisa erdhi policia,infiltruesi misterioz kishte ikur.

Hoffe nuk beson se kjo ka qenë koincidencë. Disa ditë para përplasjes së papritur të natës, një artikull i hollësishëm rreth saj ishte paraqitur në gazetën izraelite Haaretz – saktësisht asi lloj vëmendjeje që ajo nuk e kishte dashur.

Eva Hoffe është vajza e Ilse Ester Hoffe, ish sekretare e shkrimtarit të ndjerë Max Brod.

Brod kryesisht është i njohur si mik, mentor dhe biograf i Franz Kafka-s. Kafka ishte bërë i njohur botërisht vetëm atëherë kur Brod ia kishte botuar, pas vdekjes së tij, në vitin 1924, librat “Procesi” dhe “Kështjella”. Pa Brod-in, veprat e Kafka-s do të ishin harruar.

Kafka ka vuajtur nga një varg i gjendjeve fizike dhe mendore dhe, para se të vdiste nga komplikimet që kishin të bënin me tuberkulozin, në vitin 1924, ai ia kishte besuar Brod-it një kapule me dokumente të shkruara dhe i kishte kërkuar që pas vdekjes së tij t’i shkatërronte dorëshkrimet e pabotuara.

Brod e kishte injoruar dëshirën e fundit të mikut të tij. Kur nazistët e kishin pushtuar Çekosllovakinë në vitin 1939, ai i kishte paketuar dokumentet në një valixhe dhe kishte ikur në Tel Aviv. Brod kishte vdekur atje në vitin 1968 dhe ato letra ia kishte lënë trashëgim sekretares së tij Ester Hoffe. Kur ajo kishte vdekur para dy vjetëve, në moshën 101 vjeçare, dy vajzat e saj, Eva Hoffe dhe motra e saj e madhe Ruth Wiesler, e kishin trashëguar koleksionin – së paku kështu kanë menduar ato.

Thesari misterioz

Tani kjo trashëgimi letrare është bërë subjekt i një konflikti Kafkaesk, i cili duhet të zgjidhet në gjyq. Një pjesë e madhe e kontradiktës mbetet enigmatike, pohimet e bëra nga anë të ndryshme janë vështirë të kuptueshme dhe duket se askush nuk e di se çka mund të përmbajë thesari misterioz.

Biblioteka Kombëtare e Izraelit ka përgatitur dosjet për një vendim gjyqësor mbi ekzekutimin e testamentit. Madje edhe gjatë kohës sa ka qenë gjallë Ester Hoffe, ky institucion ka tentuar më kot të sigurojë të drejtat e arkivit Kafka/Brod.

Për më shumë se një vit motrat Hoffe kanë qenë duke pritur një vendim nga gjykata e Tel Avivit. Një numër në rritje i grupeve duan të marrin pjesë në proces gjyqësor. Procesi i filluar nga biblioteka izraelite pretendon se Ester Hoffe në mënyrë të paligjshme e ka marrë në zotërim letrat nga Brod-i dhe ilegalisht një pjesë të tyre e ka shitur jashtë.

Në vitin 1988, Sotheby’s në Londër kishte vënë në ankand dorëshkrimin origjinal të romanit “Procesi” të Kafka-s. I ishte shitur për 1.8 milionë euro Arkivit të Letërsisë Gjermane në Marbach.

Çfarë thesaresh mbesin të fshehura në kutitë e sigurta të depozituara të së ndjerës Ester Hoffe?

Gjatë jetës së tij të shkurtë, a mos ndoshta Kafka ka shkruar vepra të tjera letrare që ende janë të panjohura? Dhe çfarë depërtime të reja mund të fitohen duke i lexuar shënimet personale të Brod-it mbi Kafka-n?

Kalon pa u folur se kjo gjithashtu ka të bëjë me paratë dhe aq më shumë për ndjeshmëritë gjermano-izraelite. A duhet që trashëgimia letrare e autorit hebre Max Brod, i cili duhej të ikte prej nazistëve, të përfundojë në Gjermani? Në çdo rast, motrat Hoffe janë duke e konsideruar shitjen e dorëshkrimeve të mbetura arkivit letrar në Marbach. Para dy muajve, instituti i njohur gjithashtu ka aplikuar në gjyqin familjar në Tel Aviv për t’u bërë pjesë e debatit për trashëgiminë.

Dhe një tjetër pretendues ka dalë në skenë:

botuesi izraelit Amos Schocken. Gjyshi i tij Salman Schocken, i cili gjatë viteve njëzetë zotëronte një zinxhir të dyqaneve në Gjermani, i kishte blerë të drejtat e autorit të dorëshkrimeve prej prindërve të Kafka-s. Nipi i tij, Amos, sot e boton gazetën izraelite Haaretz, raportimet e së cilës kanë tërhequr vëmendje të madhe për procesin gjyqësor.

Në luftë me ‘gënjeshtrat dhe shpifjen’

Gazeta ka botuar një portret të Ester Hoffe dhe dy vajzave të saj si familje kokëforte, të krimbur në para, që po i pengon hulumtuesit nga marrja e mundësisë për të pasur qasje në trashëgiminë kulturore botërore. Jo vetëm që gazeta ka pasur dyshime ndaj të drejtës së tyre për trashëgiminë letrare, por gjithashtu edhe në mundësinë e tyre për t’u përkujdesur për dorëshkrimet.

Tani Eva Hoffe ka folur për Spiegel dhe, për herë të parë, e ka rrëfyer versionin e saj të ngjarjeve. Ajo thotë se dëshiron të ngrehë padi kundër ‘gënjeshtrave dhe shpifjes’.

Hoffe po qëndronte në zyrën e avokatit të saj, me një raft librash të mbushur me vëllime librash të drejtësisë prapa saj dhe një pirg dokumentesh të grumbulluara përballë saj. Ajo ishte e veshur me modesti, me këpucë tenisi dhe një pulovër të zi. Sytë e saj të kaltër të vegjël lëviznin të shqetësuar dhe bërrylat e saj ishin vendosur gjerësisht në mënjanë tavolinës, sikur shmangej nga ndonjë sulm.

Franz Kafka

Prosessen (1924)

Vi har nå sett filmatiseringen av Franz Kafkas kjente roman Prosessen. Der Prozess er originaltittelen på romanen, og tittelen på filmen er The Trial.
Etter å ha sett filmen i klassen, var det delte meninger. De fleste syntes den var en dårlig film. Grunnen var at den var helt uforståelig, med tanke på at det ikke var noen sammenheng i hva som skjedde og hvorfor det skjedde.
Jeg har lest boka, og fikk lyst til å sette meg bedre inn i historien om bankfunksjonæren Josef K, som en morgen, helt uforberedt, blir arrestert uten å vite hvorfor og uten noensinne å få vite det. Situasjonen er absurd – og akkurat det er kanskje ikke så uvanlig i vår tid, heller.
Kafka var ellers en meget beskjeden person, helt ulik mange nålevende forfattere, kanskje. Han levde det meste av sitt korte liv i gamlebyen i Praha, og han studerte ved Kinský universitetet. Det mest forbløffende ved Kafka som forfatter var ikke de utrolige mesterverkene han skrev, men at han aldri hadde tenkt å utgi dem. Da han lå på sitt dødsleie, spurte han sin beste venn om han ville brenne alle hans verk. Kompisen gjorde det helt motsatte, han fikk dem trykket og lansert, og Kafka ble berømt, etter sin død. Men kanskje er det det beste, for det virket jo som han ikke ville bli en offentlig forfatter. Det er laget en film om livet hans med Jeremy Irons i hovedrollen – den lånte jeg på biblioteket, og da ble også Prosessen mer forståelig. Bildet under til venstre er Franz Kafka som folk så han.
Vi i klassen har drøftet dette fenomenet som noen kaller Kafka-stemning.
Bildet under til høyre er en tsjekkisk plakat fra Praha, og den illustrerer klart Kafka-stemningen: en ensom mann på vandring. Hvor skal han hen? Er han egentlig på veg noen steder?



Franz Kafka var en underlig mann. Alle hans verker er underlig sammensatte og skaper en nysgjerrighet ut av en annen verden. Han skrev noe som han kalte : «En liten fabel», den går sånn:

Å, sa musen, - verden blir trangere for hver dag. Først var den så bred at jeg var redd. Jeg løp videre, og var lykkelig da jeg endelig så murer til høyre og til venstre i det fjerne. Men disse lange murer løper så fort sammen at jeg allerede er i det siste værelse, og i kroken står fellen som jeg går i. - du behøver bare å løpe i en annen retning, sa katten og åt den.

Et underlig stykke skriftlig arbeid. Mang en hjerne har tenkt nøye igjennom den der. Og av fem linjer med fabel, kommer mange 1000 sider opp og sider ned med diskusjoner og debatter.
I Praha fikk vi virkelig bevist hvor mye Kafka har betydd for byen. Museer, Franz Kafka-galleriet på det gamle bytorget, restauranter og cafeer inneholdt Kafka-stoff og forskjellige påminnelser om han og det han stod for. Vi så bøker i butikkvinduene og gatenavn, ja, Kafka setter sitt preg på Praha. Når vi gikk i byen, kunne vi også se Kafka-typer over alt, - ensomme mennesker som rusler under et tre, skyggen fra treet kaster bilder på vegen og lager en litt mystisk affære.



Her er det bildet av en cafe, men ikke hvilken som helst cafe: dette er Café Franz Kafka i Den gyldne gaten, som ligger på Hradčany-høyden, inne i borgen rundt den enorme St.Vitus-katedralen.
Grunnen til kafeens navn, er at Franz Kafka selv bodde i denne gaten, i nr. 22.
André.

FLORI  BRUQI
http://floart-press.blogspot.com/2009/11/nga-flori-bruqibiblioteka-kombetare-e.html

NGA FLORI BRUQI:Si te behesh Mason?

Mason, mund te behet njeriu i cili ka nje energji apo konture aurore me te madhe ne raport me qenjet tjera njerezore, dhe kur ai realisht e ka te zhvilluar sistemin e vetkontrollit, apo me mire te themi forcen e nderdijes, sistemi i analiaztorit tek ai, eshte ne te shumten e rasteve i varur pikerisht nga ai, ekziston nje harmoni, mes nderdijes dhe vetedijes se tij, perkatesisht mezodijes se tij, ai mund te shenderrohet ne nje qenje e cila i harmonizon proceset psikike te tij siq jane ato njohese, emocionale, motivuese, pastaj gjendjet dhe cilesite psikike te tij.

Ajo cka e bene mbi te tjeret eshte aftesia superiore e vetkontrollit, dhe shfrytezimi i energjise trupore dhe shpirterore mbi te tjeret duke i injoruar stimujt dhe ngacmuesit qe vijne nga jashte apo brenda tij, kur atij nuk i pershtaten apo konvenojne, ai sherbeht vetem me in formata te cilat ia rrisin vetebesimin dhe unin e tij, perndryshe ato qe mund te lansohen ne dem te tij ato i marrin si te paqena, joekzistente besa edhe i transformojne si te dobishme, ne qendrat e tyre trunore, apo ne zonen e nderdijes se tyre.



Masonët - Sekreti (Tempulli i Salomonit)
Masonët jane nje grupim si mijëra te tjerë por se çfare fshihet brenda lozhes masonike dhe se çfarë shkruhet janë spekullime dhe hipoteza, pasi sekreti ruhet në mënyrë perfekte... andaj thuhet se edhe sot, problemi më i madh mbetet fshehtësia e tyre, edhe pse masonët kategorisht e mohojnë këtë, duke arsyetuar, siç u tha më lartë, se të ghjitha veprimet e tyre janë të hapura, dhe se të gjitha publikohen, bashkë me regjistrin e emrave të anëtarëve në lozhat përkatëse...(nga Interneti)

Popovski, lidhur me fshetësitë masone, shkruan: ... masonët besonjnë se çdo fshehtësi që “besohet”- shkruhet me ngjyrë dhe letër, nuk është më fshehtësi, ndërsa religjioni i tyre esencën e ka në fshetësi-misteriozitet. Kështu, sipas masonëve, pas këtyre ngjarjeve biblike, fshehtësinë e jetës ose “shkëndijat e dritës” i ka ditur vetëm i urti Moisi, të cilit ia ka zbuluar-shpallur në Sinaj, Arkitekti i Madh i Gjithësisë, duke ia dorëzuar pllakat me këto fshehtësi...

Këto fshehtësi, Moisiu ua zbuloi 70 urtakëve. Librat e Moisiut janë shkruar në gjuhën kabalistike, andaj fshehtësitë e tyre mund të zbulohen, vetëm përmes interpetimeve mistike, të cilat sot, si besohet, i njohin vetëm rabinët dhe masonët. Në Bibël, libri i dytë i Kronikave, shkruan se si mbreti Salomon kishte vendosur të ndërtojë tempullin dhe se si kishte kërkuar nga Hirami, mbreti i Tirit, t’i dërgonte arkitektë dhe muratorë. (Në mitin e Master Hiramit,).

Muratorët kanë shtuar shumë rrëfime rreth ndërtimit të tempullit. Rrëfenin për një tjetër Hiram – Hiram Abifin, i cili i dinte fshehtësitë e tempullit. Tre banditë e kishin rrëmbyer dhe kërcënuar me vdekje nëse nuk ua zbulonte parullat – fshehtësitë e muratorit... Meqë Mjeshtri nuk zbuloi fshehtësitë ata e vranë. (Diku thuhet se Abifin e mbytën dy çirakë, dhe e groposën nën një bagren, apo nën një akacie...)

Kur Salomoni e mori vesh, kërkoi ta di se cila ishte fshehtësia e Hiram Abifit, apo mos është varrosur, me Hiramin, edhe fshehtësia. Salomoni dërgoi tre muratorë ta gjejnë trupin e Hiramit dhe të zbulojnë fshehtësinë, e nëse nuk mund ta zbulojnë, fshehtësia e tempullit – parulla do të jetë gjymtyra e parë e trupit të Hiramit që do të shihet.

Pas gjetjes së trupit të Hiramit, së pari u pa dora e tij, dhe meqë nuk mundën të zbulojnë fshehtësinë, shtrëngimi i dorës dhe shenja të tjera të njohjes të cilat i pranuan muratorët, u pranuan si fshehtësi të reja... Me rastin e ceremonisë së pranimit në ritin “Rrethi mbretëror”, kandidatëve u zbulohej emri i Zotit, Arkitektit të gjithësisë.

Kjo është njëra ndër fshehtësitë më të mëdha të masonëve. Dezertorët nga masoneria kanë publikuar se emri Jahbulon, 'Jah' dotë thotë Jahve, 'Bul' Baal, ndërsa 'On' Oziris.

Me shndërrimin e emrit Baal-i në emër të përbër të Zotit, anëtarët e Rrethit mbretëror janë identifikuar me viktimat e mizorive të Mojsiut, thekson Iva Zhic. „Njohuritë“ e veta e fshehtësitë e mundshme i ruajnë për anëtarët e vet, ndrësa nga literatura e shfytëzuar qart shihet se ka të bëjë me përzierjen e një klubi me prestigj shoqëror me llomotitje ezoterike filozofike mbi vetëzhvillimin, dashurinë e përgjithshme mes njerëzve dhe mbretërinë botërore gati sipas vëllazërisë socialiste“, thotë Emil Çiq.

Anri shton se sa i përket sekretit, muratorët nuk mund t’i tregojnë askujt sekretet e zanatit…Kah fundi i sh. 17 në Londër masonët ishin jopopullor. (jo fort të dëshiruar) në disa rrethe. Pyetja që shtrohej më së shpeshti ishte: Përse ajo fshehtësi, nëse masonët janë një shoqatë e ligjshme dhe me autoritet?

Njerëzit nuk i mbulojnë virtytet dhe veprat e mira, por dëshirojnë t’i mbulojnë të metat dhe veprat e këqija.” Iva Zhic, shton se masonët mundohen t’na bindin se nuk janë shoqata të fsheta meqë publikojnë vjetarin me emrat e Mjeshtërve të mëdhenj dhe të funksinarëve të lozhave të mëdha dhe të mijëra emrave të mjeshtërve të tjerë të lozhave në tërë Anglinë dhe Uelsin; se kanë publikuar libra ku zbulojnë fshetësitë e më parshme të ritualeve të tyre dhe “besën masone”, etj.

Megjithatë nëse ndonjë jomason shtron ndonjë pyetje, vetëm përgjegjësitë më të lartë tregojnë mirëkuptim, derisa anëtarët e kategorive më të ulta u ikun këtyre pyetjev, çoftë edhe me heshtje.

Papa Klementi, si dhe kundërshtarët tjerë të masonëve, pyesshin: përse ajo fshehtësi nëse ata punojnë mirë e jo keq? Ata janë njerëz të shfrenuar, thoshte papa, të pamoralshëm dhe heretikë, meqë “gjithësesi, sikur ata njerëz të mos bënin keq, kurrë nuk do ta urrenin dritën”. Mu për këtë Papa, duke u kërcënuar me shkishërim ua ndaloi katolikëve të bëhen masonë., thekson Ridli.

Por, miti mbi Fshehtësinë masone, sipas Gustav Rafit, mjeshër i madh i Lozhës së masonerisë italiane, është një spekulim i antimasonëve – masoneria nuk është më shoqatë e fshehtë… Në 50-të vitët e fundit çdo veprim është i hapur, publik… Nuk ka mistere në punën tonë, as në jetën tone e as në ritualet tona… nuk ka nevojë që aktiviteti ynë të fshihet, përfundon Gustav.

TeoGrupi i Bilderbergut

Tentativat e një grupi të fuqishëm për të marrë kontrollin e botës

Numri i teorive konspirative shtohet nga ditë në ditë. Gjithashtu shtohet dhe baza e subjekteve që përfshijnë këto teori. Jo të gjitha janë për rendin e ri botëror e masonët që duan të udhëheqin botën.

Ekzistojnë teori të tjera që pretendojnë se energjia e lirë ekziston, ose se makina elektrike mund të ishte shpikur me kohë nëse kompanitë amerikane të naftës do e lejonin.

Dhjetë teori të reja konspirative supozojnë se Stonehenge është ndërtuar nga jashtëtokësorët dhe se aeroporti i Denverit është në fakt vend mbulimi për zyrat nëntokësore të stafit të Rendit të Ri Botëror.

Shumë pak teori konspirative janë të përpunuara aq mirë sa Rosuelli i Anglisë. Më 26 dhjetor 1980, një objekt fluturues i paidentifikuar (UFO) u raportua nga një patrulle sigurie pranë urës lindore në Udbrixh.

Policët fillimisht panë se ishte një mjet fluturues i rrëzuar dhe kur hyrën në pyll për të hetuar panë drita të çuditshme që lëviznin mes pemëve si dhe një dritë verbuese që vinte na objekti i paidentifikuar.

Dritat ishin të kuqe, blu, të verdha dhe një e bardhë. Disa prej personave të pranishëm aty pretendojnë se kanë parë një objekt metali në formë konike dhe se largohej sa ato afroheshin.

Sipas kësaj teorie personat e pranishëm atë natë u kërcënuan me vdekje dhe u urdhëruan të firmosin një dokument ku betoheshin se nuk do flisnin për këtë gjë; një prej tyre pretendonte se ishte detyruar të deklaronte se dritat që kishin parë i përkisnin një fari.

Sipas teorisë konspirative bëhej fjalë për një takim rutinë mes alienëve dhe ushtrisë së Britanisë së Madhe dhe asaj amerikane për të diskutuar me armët bërthamore.

Sipas teorisë standarde Sfinksi është gdhendur nga gurët gëlqerorë që kanë dalë në sipërfaqen e Gizës pas vitit 2540 para Krishtit. Teoricienët konspirative pretendojnë se ai është ndërtuar rreth 10 mijë vjet para Krishtit nga banorët e Atlantisit.

Është fakt se në vitin 1996 dy arkeologë nga Florida zbuluan dhoma dhe tunele para Sfinksit. Një vit më parë ishte zbuluar një derë anash tij, ku autoritetet egjiptiane e kishin ndaluar hyrjen.

Sfinksi është një pikë referimi madhore në masoneri dhe masoneria egjiptiane mëson se mençuria dhe tradita e saj vjen direkt nga të mbijetuarit e Atlantisit, të cilët e ndërtuan Sifnksin pasi Atlantisi u zhduk nga faqja e tokës e më pas themeluan civilizimin egjiptian.

Sipas teorisë konspirative, egjiptologët masonë e mbajnë të fshehtë këtë të vërtetë dhe çdo sekret që Sfinksi mund të fshehë në thellësi të tij.

Dhomat dhe tunelet në Sfinks rezultuan të ekzistojnë vërtet në shkurt të vitit 2000, kur arkeologët egjiptianë zbuluan varrin e Osirit ndërmjet piramidës Khafre dhe Sfinksit.


Incidenti “Rendlesham”

Shumë pak teori konspirative janë të përpunuara aq mirë sa Rosuelli i Anglisë. Më 26 dhjetor 1980, një objekt fluturues i paidentifikuar (UFO) u raportua nga një patrulle sigurie pranë urës lindore në Udbrixh.

Policët fillimisht panë se ishte një mjet fluturues i rrëzuar dhe kur hyrën në pyll për të hetuar panë drita të çuditshme që lëviznin mes pemëve si dhe një dritë verbuese që vinte na objekti i paidentifikuar.

Dritat ishin të kuqe, blu, të verdha dhe një e bardhë. Disa prej personave të pranishëm aty pretendojnë se kanë parë një objekt metali në formë konike dhe se largohej sa ato afroheshin.

Sipas kësaj teorie personat e pranishëm atë natë u kërcënuan me vdekje dhe u urdhëruan të firmosin një dokument ku betoheshin se nuk do flisnin për këtë gjë; një prej tyre pretendonte se ishte detyruar të deklaronte se dritat që kishin parë i përkisnin një fari.

Sipas teorisë konspirative bëhej fjalë për një takim rutinë mes alienëve dhe ushtrisë së Britanisë së Madhe dhe asaj amerikane për të diskutuar me armët bërthamore.

Sfinksi



Sipas teorisë standarde Sfinksi është gdhendur nga gurët gëlqerorë që kanë dalë në sipërfaqen e Gizës pas vitit 2540 para Krishtit. Teoricienët konspirative pretendojnë se ai është ndërtuar rreth 10 mijë vjet para Krishtit nga banorët e Atlantisit.

Është fakt se në vitin 1996 dy arkeologë nga Florida zbuluan dhoma dhe tunele para Sfinksit. Një vit më parë ishte zbuluar një derë anash tij, ku autoritetet egjiptiane e kishin ndaluar hyrjen.

Sfinksi është një pikë referimi madhore në masoneri dhe masoneria egjiptiane mëson se mençuria dhe tradita e saj vjen direkt nga të mbijetuarit e Atlantisit, të cilët e ndërtuan Sifnksin pasi Atlantisi u zhduk nga faqja e tokës e më pas themeluan civilizimin egjiptian.

Sipas teorisë konspirative, egjiptologët masonë e mbajnë të fshehtë këtë të vërtetë dhe çdo sekret që Sfinksi mund të fshehë në thellësi të tij. Dhomat dhe tunelet në Sfinks rezultuan të ekzistojnë vërtet në shkurt të vitit 2000, kur arkeologët egjiptianë zbuluan varrin e Osirit ndërmjet piramidës Khafre dhe Sfinksit.

“Stonehenge”

Teoria aludon se egjiptian udhëtuan në Angli për të ndërtuar “Stonehenge” rreth viteve 3500-2500 para Kirshtit ose se është ndërtuar nga alienët.

Të dhënat më bindëse për ndërtimin e kësaj strukture nga jashtëtokësorët është gjithë vendi nuk përmban mbetje gurësh apo veglash të papërdorura. Zona rreth “Stonehenge” është e mbushur me barë dhe nuk është rast i piramidës së Gizës sepse ka blloqe gurësh në gjithë shkretëtirën përreth piramidave.

Si mund t’i kenë lëvizur njerëzit primitivë blloqet e gurëve rreth 400 kilometra pa lënë asnjë gjurmë? Shumë prej blloqeve dihet se janë marrë rreth 40 kilometra larg, por prapë fakti se një bllok peshon 25 ton e bën të çuditshme këtë vepër.

Duke lënë mënjanë mjedisin rrethues pa tëmetë e gjithë struktura është ndërtuar mbi bazën e rrënjës tre. Egjiptianët ishin astronomë të shquar dhe i ndërtuan piramidat e Gizës që të korrespondonin me yjësinë e Orionit dhe trajektoren e diellit e hënës.



Stonehenge bën të njëjtën gjë. Sipas kësaj teorie konspirative, nëse atë nuk e kanë ndërtuar alienët atëherë e kanë ndërtuar egjiptianët duke përdorur teknologji aliene, në nder të vizitorëve jashtëtokësorë. E njëjta teori ekziston dhe për piramidën e Gizës.

Odesa

Një teori konspirative duhet të ketë një emër ngjethës. Supozohet që pranë fundit të luftës II Botërore, kur Gjermania e dinte se gjithccka kishte mbaruar, shumë prej oficerëve nazistë të rangut të lartë u arratisën në mënyrë sekrete drejt vendeve që s’kishin polici ekstradimi si Argjentina dhe Indonezia.

Këto nazistë, duke përfshirë dhe Hitlerin nuk janë kapur kurrë, sipas teorisë. Odesa ndahej në tre divizione. I pari drejtohej nga Otto Skorzeny, i cili krijoi mënyrën e nxjerrjes së nazistëve nga Evropa.

I dyti drejtohej nga Reinhard Gehlen, shefi i inteligjencës naziste ishte një organizatë globalë spiunësh nazistë me bazë në Mynih, e vetëquajtur “the Org”.

Divizoni i tretë, i drejtuar nga Martin Bormann parashikoi nxjerrjen e floririt nazist, pjesa më e madhe e vjedhur nga hebrenjtë, jashtë Evropës. Por kapitulli më tinzar i kësaj teorie konspirative përfshin bashkëpunimin e qeverisë amerikanë.

Projekti “Paperclip”, i cili është faktik ka pasur në fokus importimin e shkencëtarëve nazistë, të cilët u morën në punë nga NASA dhe sipas teorisë pa asistencën naziste s’do kishte pasur asnjëherë CIA apo ulje në hënë.

Trekëndëshi i Bermudeve



Tashmë dihet shumë për Trekëndëshin e Bermudeve. Tre pikat e tij janë Bermuda, Majemi dhe Puerto Riko. Shumë aeroplanë dhe më shumë se 50 anije janë zhdukur pa gjurmë në këtë zonë dhe askush s’ka rënë dakord mbi një shkak universal.

Teoricienët konspirative kanë ofruar disa mundësi të çuditshme të asaj që trekëndëshi është dhe ata të gjithë pretendojnë se ka të bëjë me udhëtimin në kohë.

Është fakt se trekëndëshi i Bermudeve është një prej dy vendeve në tokë ky busulla nuk drejtohet nga veriu. Vend i tjetër është Poli i Veriut. Në trekëndëshin e Bermudeve busulla del jashtë përdorimit.

Rasti më bindës se ka diçka supernatyrore (ose shkencë e pashpjeguar) që ndodh në trekëndësh ndodhi më 7 qershor 1964, kur Carolyn Cascio fluturoi me avionin e saj Cessna me një pasagjer nga Nasau, Bahams për në ishullin Grand Turk.

Ky udhëtim është rreth 600 kilometra. Cascio la aeroportin e Nasaut duke udhëtuar në juglindje drejt ishullit dhe në kohën kur duhej të mbërrinte ajo kontaktoi me aeroportin e e Nasaut për të thënë se busulla po “rrotullohet në mënyrë të ccmendur” dhe më pas la radion hapur që të dëgjohej nga aeroporti.

Sipas raportimeve ajo u rrotullua rreth 30 minuta mbi aeroport dhe mund të shihej me sy të lirë nga poshtë, ndërkohë që ajo s’e shihte aeroportin. Më pas ajo s’u pa më. Sipas teorisë mendohet se ajo ka kaluar në një rrip tjetër kohor dhe s’ka mundur të kthehet në kohën ku ishte.

Baza aliene nën Antarktidë




Sipas kësaj teorie besohet se aktualisht nën akullin e Antarktidës jetojnë alieno ose aty ndodhen mbetjet e një civilizimi alien. Ata kanë krijuar artificialisht akullin për të mbuluar bazën e tyer dhe aty tani punohet për eksperimente që studiojnë ngjizjen embrionike aliene në trupat njerëzore.

Pjesa më shtangëse e kësaj teorie konspirative ka një artikull monumental evidence që e mbështet: Harta e Piri Reis e skicuar në vitin 1513. Piri Reis ishte një admiral arabik (dhe pirat), i cili lundroi në gjithë Oqeanin e Atlantikut jugor dhe sipas kësaj teorie ai nuk e vizatoi vetë hartën, por ia dhënë alienët, të cilët skicuan bregun aktual të Antarktidës.

Vija bregdetare e Antarktidës nuk shihet sot sepse është mbuluar nga akulli. Si e vizatoi atëherë Piri Reis? NASA ka përdorur rrezet X, apo fotografi satelitore të kontinentit dhe rezultatet e tyre janë njësoj me ato të hartës së Piri Reis.

Ata kanë argumentuar se harta është një mashtrim i fundit të viteve 1800. Por Antarktida s’ishte zbuluar deri në vitin 1818. Sipas kësaj teorie NASA do të mbajë të fshehur bazën aliene në shkëmbim të teknologjisë, ose të mbajë mbetjet sekrete me qëllim studimin e tyre privat.

Shpërthimi i portit të Çikagos

Më 17 korrik 1944 magazina e portit të Çikagos shpërtheu, duke vrarë 320 marinarë dhe shkaktoi plagosjen e 390 të tjerëve. Shumë prej të vdekurve dhe të plagosurve ishin marinarë me ngjyrë.

Porti shërbente si një depo municionesh për anijet që niseshin në Pacifik. Marinarëve me ngjyrë u kërkohej të shkarkonin dhe ngarkonin këto municione të të gjitha llojeve, edhe pse asnjë prej tyre s’ishte trajnuar në manovrimin e municioneve.

Marinarët me ngjyrë në atë kohë ngarkoheshin për të bërë punët më të rëndomta si gatim, pastrim dhe ngarkim anijesh etj. Shpërthim fatal i 17 korrikut shkaktoi një dëm të madh në njerëz dhe materiale.

Dëmi arrinte një kosto prej 9.9 milionë dollarësh (120 milionë sipas vlerës së sotme). Sipas teorive konspirative ky shpërthim nuk u shkaktua nga një gabim i thjeshtë njerëzor, por nga një test i vullnetshëm i bombës bërthamore.



Ekipi që punoi në projektin “Manhattan” në atë kohë arriti në përfundimin se shpërthimi ishte një shpërthim tipik bërthamor, e jo një i zakonshëm. Teoricienët konspirativë mendojnë se testi u krye në marinarët me ngjyrë për të parë efektet e shpërthimit mbi njerëzit, meqë kjo s’ishte vëzhguar më parë.

Karen Silkwood

Karen Silkwood ishte një teknike kimiste në centralin bërthamore “Kerr-McGEe” në Oklahoma nga viti 1973 e deri në vdekjen e saj, më 13 nëntor të vitt tjetër.

Puna e saj ishte të prodhonte plumba Plutoni për shufrat e reaktorit bërthamor. Sapo filloi punë ajo iu bashkua nj sindikate dhe u bë një prej zëdhënëseve kryesore të saj dhe organizueseve të grevave, duke u ankuar për dhunimin e kodit të shëndetësor:

Punonjësit ishin të ekspozuar ndaj ndotjes bërthamore dhe pajisjet e tyre të frymëmarrjes ishin difektoze, mbetjet bërthamore nuk depozitoheshin si duhet dhe më e keqja nga të gjitha, nuk kishte mjaft dushe për të gjithë punonjësit.

Kjo do të thoshte që pas orësh të të tëra pune në kontakt me plutonin-239, i cili është jashtëzakonisht i rrezikshëm, punonjësit duhet të shkonin në familjet e tyre me mbetje Plutoni në rroba.

Më 5 nëntor 1974 ajo kreu një kontroll rutinë dhe pa se niveli i Plutonit në gjak ishte 400 herë mbi limitin e lejuar. Ajo dhe fëmijët e saj u dërguan në labarotr për t’u testuar dhe askush nuk e ka kuptuar deri më sot si arriti të helmatisej në një mënyrë të tilla brenda tre ditësh.

“Kerr-McGee” pretendoi se ajo ishte vetëhelmuar për të fajësuar kompaninë, ndërsa Silkwood, në shtëpinë e së cilës u gjetën mbetje Plutoni deklaroi se kompania po përpiqej ta helmonte për t’i mbyllur gojën. Më 13 nëntor makina e saj u gjet e përplasur në një urë betoni.

Grupi Bilderberg

Nga gjithë teoritë konspirative mbi rendin e ri botëror në botë kjo duket më e besueshme. Grupi Bilderberg është një organizatë reale që takohet një ose dy herë në vit duke marrë me qira kate të tëra hotelesh luksoze.

Askush nuk e di kush janë anëtarët, përveç vetë anëtarëve të cilët mund të jenë 20 ose qiendra të tillë. Mendohet se ata janë financierë të fuqishëm, biznesmenë, politikanë dhe gjeneralë, qëllimi i vetëm i të të cilëve është të kontrollojnë ekonominë e botës, luftërat, politikën dhe gjithçka që i ndihmon të bëjnë para.

Henry Kissinger dihet se ka qenë dikur anëtar. Tony Blari është përfolur si i tillë. Të dy presidentët Bush janë përfolur si anëtarë, si dhe Vladimir Putin.
Badigardët në këto takime janë mercenarë të marrë me qera privatisht.

Grupi u formua gjatë luftës së Ftohtë nga Joseph Retinger, i cili ka qenë shef ekzekutiv i Lëvizjes Evropiane, një organizatë progresive me qëllimin e një qeverie të vetme botërore.

REtinger mendonte se bota mund të jetonte në paqe nëse paqja arrihej mes një grupi të elitës së botës, duke e lënë publikun jashtë kësaj gjëje. Problemi me idenë e Retinger është se grupi Bilderberg duhet të ketë fuqi absolute dhe nëse e ka atë fuqi lufta mund të shpërthejë po aq shpejt sa paqja.

Sipas teorive konspirative, grupi Bilderberg ka krijuar luftërat më të mëdha të gjysmës së fundit të shekullit, që nga lufta Koreane e deri tek ajo e Afganistanit.

Aeroporti ndërkombëtar i Denverit

Aeroporti ndërkombëtar i Denverit është aeroporti më i madh në SHBA dhe i treti më i madh në botë. Teoritë konspirative e konsiderojnë këtë si vendin e fshehtë që qëndron mbi zyrat nëntokësore të Rendit të Ri Botëror.

Ky arsyetim vjen nga fakti se sipas kësaj teorie, baza është në mënyrë aspak normale rreth 40 kilometra nga qendra e Denverit. Aeroporti është jashtëzakonisht i madh dhe ka një pamje arkitekturale të çuditshme.

Ndërtesa kryesore përbëhet nga strukturë tende, si tendat e cirkut, prej cohe të bardhë që ka si qëllim t’u kujtojë vizitorëve imazhet e maleve Rocky, të cilët mund të shihen nga aeroporti.

Por sipas teorisë konspirative qëllimi i kësaj tende është t’i ngjajë tendave indiane në përpjekje për të kënaqur indianët e varrosur këtu. Është fakt që ndërtesa e aeroportit është vendosur pikërisht mbi vendin që dikur ka qenë varrezë indiane.

Antarktida në hartën e Piri Reisit........dhe sekreti qe e mbulon ate vend ditet e sotme..



Piri Reisi hartuesi i hartes se Antarctides ne vitin 1513.

...Piri Reis, një admiral i flotës detare arabo- turke, përpiloi një hartë deri diku të hollësishme të botës më 1513, gjysma e së cilës mbijetoi deri më 1929,kohe kur u zbulua dhe u vendos në Muzeumin Pallati Topkapi në Stamboll.


Disa pohojnë që harta e Piri Reisit përfaqëson vijën bregdetare të bregut Princes Marta të Tokës Mbretëreshë Maud (Queen Maud Land) në Antarktikë, ashtu siç ka qenë dukur ajo para se të mbulohej prej akullit.



Nje pjese e hartes te perpiluar nga Piri Reis''i


Nëse me të vërtetë harta përfshin Antarktidën, e cila nuk ishte e zbuluar deri më 1818 prej Evropianëve, atëhere lënda burimore e përdorur prej Piri Resit duhet të ketë ardhur në fund të fundit nga lundërtarë të lashtë apo krijues të lashtë hartash.

Një thënie e tillë u parashtrua fort prej Carls Hapgud (Charles Hapgood) në librin e tij ,Hartat e mbretërve të lashtë të detrave të botuar më 1966.

Hapgudi mendon se hartat burimore të Piri Reisit ishin vetë të mbështetura në harta të tjera të krijuara prej lundërtarëve të cilët qartësisht patën lundruar përgjatë brigjeve pa akuj të Antarktidës mijëra vjet para historisë së njohur si të regjistruar.

Në qoftë se Hapgudi është i saktë, atëhere hartat burimore duhet të kenë qenë vërtetë të lashta.

Burime akademike të besueshme, që përdorin analizat e mostrave të akujve të marra në zemër të Antarktidës, mendojne se akullnaja që shihet tani në Antarktidë ka qenë plotësuar midis viteve 38000 - 4000 p.e.s.

Ndërsa sipas gjeologëve, koha e fundit kur Antarktida ishte plotësisht pa akull ka qenë ndoshta rreth 14 milion vjet më parë.

Atehere c'fare te vertete fsheh kjo harte per Antarktiden,a ka te beje kjo me faktin se atje ekziston nje baza alienesh dhe qe mbahet sekret nga fuqite e medha....?

Masonët francezë tentojnë zgjerimin në Kosovë e Shqipëri


Atë që e diskutuam me vëllezërit tanë në Maqedoni është se mund të ndërmarrin rolin e urës që do ta lidhin Shqipërinë, pasi shumë mirë e njohin dhe e dinë se disa nga shqiptarët të cilët janë të interesuar që t’iu bashkohen muratorëve të lirë dhe kjo është diçka për çka po punojmë po ashtu së bashku me vëllezërit tanë këtu. Kosova është një shembull tjetër për bashkëpunimin të cilin mund ta zhvillojmë

Masonët francezë tentojnë zgjerimin në Kosovë e Shqipëri



Sekretari i punëve të jashtme të lozhës më të vjetër në Evropë “Orienti i Madh i Francës” Patris Bijo, në një intervistë për Tv Alsat, tha se po punojnë intensivisht që aktivitetin e tyre të shtrijnë edhe në Kosovë dhe Shqipëri për ta rritur sa më shumë bashkëpunimin rajonal. Intervistën e plotë me Sekretarin e punëve të jashtme të lozhës më të vjetër në Evropë “Orienti i Madh i Francës”, do të mund ta ndiqni sonte në Tv Alsat, pas edicionit të lajmeve të orës 20.

“Së pari në Shqipëri mbajtëm shumë konferenca në universitete me studentët dhe në njëfarë mënyre morën sinjale për ekzistimin e interesimit. Ne nuk kemi lozhë në Shqipëri, kështu që është vështirë kur nuk je i përfaqësuar dhe kur nuk ke disa vëllezër që të ndërmarrin masa konkrete dhe për shembull që të iniciojnë aderimin e shqiptarëve në masoneri.

Atë që e diskutuam me vëllezërit tanë në Maqedoni është se mund të ndërmarrin rolin e urës që do ta lidhin Shqipërinë, pasi shumë mirë e njohin dhe e dinë se disa nga shqiptarët të cilët janë të interesuar që t’iu bashkohen muratorëve të lirë dhe kjo është diçka për çka po punojmë po ashtu së bashku me vëllezërit tanë këtu. Kosova është një shembull tjetër për bashkëpunimin të cilin mund ta zhvillojmë, ndërsa disa kosovarë janë të interesuar që të bëhen masonë.

Krahas kësaj, mendojmë se është shumë më e dobishme, më efikase dhe më e urtë që të shkojmë përmes vëllezërve tanë këtu, pasi ata janë të njoftuar shumë mirë me situatën politike, me pozitën gjeografike, me kulturën, në vend se nga Parisi të merren vendime, do ta bëjmë këtë ose atë, pasi ne mund edhe të gabojmë nëse e bëjmë këtë. Pra, ideja jonë është që të promovohen vlerat tona në Shqipëri dhe në Kosovë, me ndihmën e vëllezërve tanë këtu në Maqedoni”, deklaroi Patris Bijo, sekretar i punëve të jashtme të Orientit të madh të Francës.