Intervista/ Ardian Ndreca - Besimi fetar keqpërdoret për qëllime politike

 Ardian Ndreca 

 Cili është raporti që kanë sot shqiptarët me besimin dhe a mund të quhet toleranca e rrezikshme… Kritika ndaj Ben Blushit, duke i quajtur sulm deklaratat e tij ndaj kreut të Kishës Ortodokse…
Kemi asistue së fundi përpara nji sulmi që nji përfaqsues i popullit i bante nji drejtuesi të naltë të Kishës ortodokse tue kufizue lirinë morale që ai ka mbrenda nji ndërtese kulti me përdorë për arsye komunikative nji gjuhë të huej. Sulmi vinte nga nji përfaqsues i popullit dhe nji jobesimtar, pra krijonte nji precedent dyfish të rrezikshëm.

Për me ia ba ma të kuptueshëm problemin atyne që nuk e kapin, po jap nji shembull: pse duhet që nji besimtar i krishterë t’u kërkojë autoriteteve të bashkësisë islame që hoxha në xhami të mos falet arabisht? Le t’ua kërkojnë besimtarët myslimanë në qoftë se nuk u pëlqen ajo gjuhë. Pse duhet që nji ateist të fusë hundët në punët e komunitetit katolik apo bektashi?


Alda Bardhyli


Ardian Ndreca e quan Volterin antisemitin më të ashpër të kohës së tij, ndërsa i beson më shumë shpirtit të lirë të Locke. Por toleranca dhe çështja e lirisë te Volteri dhe Locke ndahen në dy mendësi të ndryshme që kanë themeluar dy botë: e para kalon prej revolucionit francez, tek revolucioni i vitit 1948, deri tek ai bolshevik, e dyta projektohet nga idetë e liberalizmit anglez te revolucioni amerikan. Nisur nga “Traktati i tolerancës”, libri i kthyer në një himn kundër fanatizmit fetar, sjellë në shqip nga “Saras”, Ndreca vjen në një intervistë më poshtë mbi raportin e brishtë mes shqiptarëve dhe besimit, por dhe për ndërhyrjet që politika bën shpesh te çështjet fetare. Ai merr rastin e fundit duke e quajtur atë të një deputeti, por që i referohet një deklarate që deputeti i PS-së, Ben Blushi, bëri kundër përdorimit të greqishtes në liturgjinë fetare. Për Ndrecën, sa më modern e ligjor të jetë shteti, besimi fetar nuk do të jetë problem për të.
Ju e quani Volterin ati i antisemitizmit modern, ndërsa tolerant të vërtetë quani Xhon Lok. Ku ndryshon “Traktati i tolerancës” së Volterit nga “Letra mbi tolerancën” e Lok?
Varri i VolteritQë Volteri ka qenë nji prej antisemitëve ma të ashpër të kohës së tij e edhe ma vonë, tue pasë parasysh se shkrimet e tija janë përdorë deri edhe prej qeverisë së Vichy gjatë pushtimit nazist të Francës, nuk e mohon kush. Shpeshherë ka ndodhë që ndjeksat e iluminizmit, tue u turpnue për antisemitizmin e tij janë mundue me e mbulue diellin me shoshë. Për shembull, ka shumë botime, sidomos përkthime, të “Dictionnaire philosophique”, që i dorëzohen lexuesit pa skajin “Juifs”, ku Volteri derdh gjithë vnerin e mundshëm kundër hebrenjve, tue i quejt popull injorant, barbar, koprrac, që përfiton prej popujve tjerë që i japin strehë e shpifje tjera që un parapëlqej mos me i citue këtu. “Traktati mbi tolerancën” mishnon atë lloj tolerancet që ushqeu ma vonë revolucionin francez dhe u projektue përfundimisht në terrorin revolucionar. Në bazë të saj qëndron pikësëpari instanca themelore e arsyes (l’apanage de la raison) dhe ideja e kundërshtisë së dogmës kristiane të “mëkatit të rrjedhshëm” nëpërmjet idesë të së keqes të interpretueme si injorancë. Pra, kemi natyralizimin e së keqes në histori e si rrjedhojë edhe mundësinë njerzore me e çrranjosë atë pa ndihmën e Zotit apo të nji realiteti metahistorik. Identifikimi i besimit fetar me supersticionin dhe lufta ndaj iluzioneve të fesë, sjellin me vete shumë konsekuenca politike e në këtë pikë princat e kohës duhet të toleronin të gjithë ata që ndiheshin të çliruem prej autoritetit të besimit. Revolucioni asht hapi i dytë, mbasi mohon autoritetin e “ancien régime” dhe themelon nji rend të ri. Mund të themi se toleranca volteriane asht premisë e nji veprimi politik shumë ma të thellë në histori, krejt ndryshe prej tolerancës dhe iluminizmit deist kantian e aq ma shumë prej tolerancës së Xhoh Lok. Ky i fundit si në “Letrën mbi tolerancën” ashtu edhe në “Esenë mbi tolerancën” tregon nji shpirt liberal. Asht po ai shpirt që themeloi qytetnimin e ri përtej oqeanit. Lok sheh nevojën e ndamjes së pushtetit të magjistratit prej atij kishtar, dhe i koncepton të dy pushtetet të lira e të pamvaruna. Filozofi anglez kërkon me ia pre hovin absolutizmit tue kërkue struktura kushtetuese solide për me ruejt paqen, pronën dhe me shmang grumbullimin e pushtetit në pak duer dhe si rrjedhojë edhe mundësinë me humbë paqen për shkak të vullnetit të pak vetëve. Toleranca dhe çështja e lirisë te Volteri dhe Lok ndahen në dy mendësi të ndryshme që kanë themelue dy botë: e para kalon prej revolucionit francez, te revolucioni i vitit 1948, deri tek ai bolshevik, e dyta projektohet nga idetë e liberalizmit anglez te revolucioni amerikan.
Në kohën kur Volter shkroi këtë libër, kritikat e tij binin mbi Kishën Katolike. Ishte kjo e fundit që dënoi thjesht duke u ndikuar nga fanatizmi Zhan Kalasin, protagonistin e këtij libri.
Nuk due me hy në hollësinat historike të çeshtjes së Jean Calas, pse do t’i hiqja etjen lexuesit për me marrë në dorë veprën e Voltaire, e cila meriton me u studjue me vemendje, tue shijue stilin e tij pikant. Protagonizmi i masës injorante dhe fanatike në rastin Calas ia vodhi skenën Kishës, por kjo gja nuk e ulë numrin e atyne që Kisha katolike asokohe ka dënue dhe ia ka dorëzue forcës shekullare. Pse kanë ndodhë këto gjana? Arsyet janë të shumta, simbas rasteve dhe rrethanave historike. Rasti Calas i përket vitit 1762 dhe lidhet me luftat fetare në Europë, të cilat janë të ndotuna rranjësisht me interesa të forta politike. Fillimisht Kisha katolike asht nji prej aktorëve, por në fazën e dytë, me ndërrimin e disa Papëve, del në plan të dytë. Por, po kthehena mbrapa, në fillimet e shek. XVII. Asokohe Kisha, tue e ndie valën e shekullarizimit dhe progresin e shkencës, nuk e kishte kuptue në tansi, se asnjena prej tyne nuk e rrezikonin misionin e saj të mirëfilltë, e aty ku dukej se e rrezikonin nuk ishte “domaine” i saj. Sot ketë keqkuptim po e kalojnë besime tjera që paraqiten me vonesë përpara procesit të pashmangshëm të shekullarizimit.
Volter parashikonte një Europë të trazuar vite më parë…”Sa bukur do të dukej Europa e veshur me kapuç e maskë dhe me dy vrima të vogla të rrumbullakëta për sytë! Vërtet besojnë se në vend të rrobave të zakonshme Zoti do të parapëlqente këtë lloj veshjeje? …”, shkruan ai. A është Europa e veshur me kapuç e maskë sot?
Jo, nuk besoj aspak. Bashkimi Europian, siç shkruente para do vitesh te The National Interest, studiuesi Peter Berger, asht kthye në nji agjenci shekullarizuese dhe homogjenizuese. Ekziston rreziku i humbjes të karakteristikave të veçanta, të cilat i mbartin edhe religjioni e kultura e kombeve pjesëmarrëse në BE.
A mund të flasim sot për një luftë mes besimeve… një dëshirë për të dominuar, duke u nisur nga lajmet e trishta që vijnë çdo ditë nga lëvizjet ekstremiste?
Luftë mes besimeve apo edhe mes qytetnimeve! Këtu na del në shteg Samuel Huntington. Nuk mendoj se ka luftë mes besimeve. Besimi fetar keqpërdoret, si në rastin e fondamentalizmit islamik, për qëllime politike. Në qoftë se divergjencat politike dhe problemet ekonomike, do të zgjidheshin, tue rritë njikohsisht nivelin e kulturës, edhe konfliktet do të tulateshin disi. Sigurisht, nuk zgjidhen vetëm me bomba, nga asnjena palë.
Një nga pikëpyetjet që ngre Volter dhe e lë pa përgjigje është fakti në është toleranca e rrezikshme?
Toleranca absolute asht mohimi i thelbit të tolerancës, lirisë. Mbas Volteri reflektimi rreth tolerancës asht zhdrivillue e përpunue gjithnji e ma shumë. I. Kant asht pesimist për “drunin e shtrembt të njerzimit”, siç e quen ai. Ndërsa J.G. Fichte për shembull, tek nji vepër kushtue së drejtës natyrale, thotë se nuk mund të ketë tolerancë ndaj së keqes, dhe se shoqnia asht e autorizueme me përdorë nji forcë të arsyeshme e të përpjestueme ndaj çdo shfaqjet që e rrezikon bashkëjetesën dhe sferën e përbashkët.
Shqipëria është një vend ku dominon harmonia fetare, megjithatë kohët e fundit shihet një nevojë identitare për të ndarë dy skajet në veri dhe jug. A mund të flasim për dy identitete?
Jam kundër idesë së dy apo ma shumë identiteteve. Nuk ka identitet toskë apo gegë, apo edhe kosovar. Gjithçka të mirë e kemi bashkë, e po bashkë duhet të përpiqemi me zhdukë të metat tona. Te ky identitet i vetëm ndërthuren vlera të ndryshme, që s’kanë autonomi të marruna veçmas. Mendoni sesa e vorfën do të ishte kultura jonë pa polifoninë labe apo eposin e kreshnikëve. Në të kaluemen mosnjohja ka sjellë mosbesim, sot punët kanë ndryshue, njohja ka sjellë nji besim që asht në proces diskutimi të ndërsjellë. E randësishme asht të qëndrojmë mbrenda nji diskursi dhe asnji të mos ndihet i autorizuem me dalë prej tij. E kam fjalën si për disa shfaqje folkoristike të nacionalizmit shqiptar ashtu edhe për disa tendenca centrifugale të ndonji pakice. Me nji gjuhë të vetme që asht ajo politike, mundet dhe duhet të zgjidhim gjithçka. Për shembull nji gjuhë e papranueshme asht ajo e përdhosjes së simboleve dhe emblemave kombtare prej ndonji individi të randomtë, tue shpikë figuracione tjetërsuese të idealeve tona bashkimtare. Asht kundër ligjeve të sotme themelore të Republikës, edhe në qoftë se Shqipnia do të donte të bashkohej vullnetarisht me Islandën, që dikush të ndryshonte arbitrarisht flamurin tonë kombtar. Por, çka të bajmë kur garanti i unitetit asht nji figurë qesharake dhe e pakuptimtë dhe nuk ka hapsinën e duhun shpirtnore me i konceptue këto gjana! Shqipnia e sotme politike asht fryt i nji padrejtësie historike. Këtë e dijmë. Mirëpo në nji rend ku drejton ligji dhe jo historia, ne, që jemi të vegjël, kemi shumë ma pak arsye se të tjerët me dalë kundër ligjeve. Nji padrejtësi nuk mund të shlyhet tue shkue kundër ligjeve, konventave, premtime solemne që kemi nënshkrue përpara familjes së kombeve dhe partnerëve tanë. Ne jemi pjesë e sistemit demokratik, kemi aspirata integruese, jemi vend që gjithmonë ka mbështetë paqen në rajon, dhe nuk kemi pse të humbim durimin sidomos tashti që betejën e kemi të fitueme, tue veprue në nji mënyrë që çon ujë vetëm në mullinin e atyne që nuk e duen bashkimin e shqiptarëve.
Megjithatë, shpesh përballemi me zëra që kërkojnë të nxjerrin në pah një truall të hershëm otoman ku janë ngulitur shqiptarët. Vetëm një javë më parë një imam në Kosovë tha se kosovarët duhet t’u jenë mirënjohës turqve që i sollën në këto toka?
Do të ishte shumë e thjeshtë me e vulos imamin në fjalë si tradhtar, injorant, spijun, neo otoman etj. S’do të kishte kurrfarë vleret nji gja e tillë. Ajo që do t’i vlente bashkësisë shqiptare asht nulifikimi social i individëve të tillë në funksionin që ata kryejnë. Sigurisht që ai imam apo ndonji tjetër nuk mund t’i mësojë kujt historinë, pse ai s’din ku ka kryet e vet. Bashkësia e besimtarëve myslimanë, e cila ka ndjenja kombtariste dhe nuk e pranon falsifikimin e historisë as kur bahet prej podeve të nalta të besimit, duhet ta izolojë imamin në fjalë, atëherë fjalët e tija do të kthehen në nji monolog pa sens. Ne kemi të drejtë ta presim nji veprim të tillë nga bashkësia në fjalë, pse imami nuk po merret me çeshtjet e fesë, por po ban politikë dhe po përdorë për ketë gja madje keqeshkronjat serbe të shekullit XX. Por nga ana tjetër imami asht pararoja groteske e nji aradhe pseudo-studiuesish e bloggersash shqiptarë që tue pasë mbetë jetima prej komunizmit, janë hedhë në krahët e nji ideologjie tjetër. Disa prej tyne ishin ma pak të damshëm kur ishin komunista mirëfilli apo famuj të përkëdhelun të atij sistemi.
Sa të brishtë e kemi raportin mes shqiptarëve dhe fesë?
Un nuk e mendoj të brishtë raportin mes feve dhe as mes shqiptarëve dhe feve. Në qoftë se shteti do të jetë modern dhe ligjor, besimi fetar nuk do të përbajë kurrë nji problem për të. Sa dhe si besojnë shqiptarët? Ekziston ma shumë sensi i përkatësisë sesa vetëdija fetare! S’asht për t’u çuditë, kemi kalue nji shekullarizim të dhunshëm dhe intensiv që ka prodhue indiferencë, por edhe injorancë të thellë në çështjet fetare, kjo gja vehet re edhe kur bahet fjalë për vetë klerin. Te ne bashkësitë fetare gëzojnë liri legale dhe liri morale, të dyja të pacenueshme dhe të harmonizueme me sistemin. Rreziqet ekzistojnë, por jo gjithmonë vijnë nga ndonji imam çaprashitës. Për shembull kemi asistue së fundi përpara nji sulmi që nji përfaqsues i popullit i bante nji drejtuesi të naltë të Kishës ortodokse tue kufizue lirinë morale që ai ka mbrenda nji ndërtese kulti me përdorë për arsye komunikative nji gjuhë të huej. Sulmi vinte nga nji përfaqsues i popullit dhe nji jobesimtar, pra krijonte nji precedent dyfish të rrezikshëm. Për me ia ba ma të kuptueshëm problemin atyne që nuk e kapin, po jap nji shembull: pse duhet që nji besimtar i krishterë t’u kërkojë autoriteteve të bashkësisë islame që hoxha në xhami të mos falet arabisht? Le t’ua kërkojnë besimtarët myslimanë në qoftë se nuk u pëlqen ajo gjuhë. Pse duhet që nji ateist të fusë hundët në punët e komunitetit katolik apo bektashi? E para e punës ai nuk asht antar i atij komuniteti, e dyta këto lloje bashkësish nuk janë parti politike dhe mbrenda tyne nuk bahen diskutime politike, ndjekja e të cilave mund t’i interesonte nji jobesimtari, aty për definicion kultivohet raporti me Zotin. Mënyrën e kultivimit të raportit me Zotin mbrenda nji bashkësie fetare nuk e dikton as nji deputet dhe as nji jobesimtar apo besimtar i nji feje tjetër. E kam të qartë se deputeti në fjalë hedh shashka të tilla, pse jehona e librave që shkruen i zgjat veç dy javë, nga ana tjetër në partinë e tij nuk e përfill fort kush. Tue i pasë zgjidhë problemet e zonës së tij elektorale s’i mbetë se çka me ba tjetër: o me shkrue ndonji libër ose me fut hundët ku nuk i takon. Po ku ishte ky zotnia, që ushqehet me paret e taksapaguesve shqiptarë, kur komisioni famëkeq vendoste kufinin detar me Greqinë, mos kishte shkue me leje krijimtarie? E pra në atë komision nuk kishte asnji klerik vendas apo të huej, por disa palo politikanë dhe eksperta shqiptarë, disa prej të cilëve vijojnë ende me u pague prej shtetit shqiptar. U desht të dilte nji ushtarak pensionist ta denonconte planin, pse sa për deputetët tanë, Shqipnia ka mbetë kërcune.

Volter “Traktati i tolerancës”

I shkruar në vitin 1763 nga Volter “Traktati i tolerancës” është kthyer në bestseller jo vetëm në Francë pas ngjarjeve në revistën satirike “Charlie Hebdo”.

“Toleranca dhe harmonia fetare, nuk i ka bërë keq askujt, është mostoleranca ajo që ka shkaktuar këtë kasaphanë në të cilën jemi bashkëjetues”. Kështu shkruan Volter më vitin 1763 në librin “Traktat mbi tolerancën”, një nga librat më të mirë të shkruar ndonjëherë për besimin fetar dhe raportin mes fesë dhe individit. Në qendër të rrëfimit të Volterit është historia e Zhan Kalasit, një tregtar protestant i cili akuzohet për vrasjen e djalit të tij, pasi ai dëshironte të ndryshonte besimin fetar, duke u kthyer në katolik. Ngjarja ku bazohet libri ka ndodhur në Francë, në një zonë të Tuluzës. I bindur për pafajësinë e të atit, Volteri e merr sërish çështjen në dorë duke shkruar këtë traktat mbi tolerancën. Aty ai paraqet të gjitha gjasat e rreme dhe mangësitë e padisë së procesit kundër plakut Kalas dhe shpjegon se si paragjykimi kundër protestantëve shtyu njerëzit dhe gjykatësit të merrnin vendimin më të rëndë: dënimin me vdekje. Gjykata e Tuluzës, më 9 mars të vitit 1762 , megjithëse ky nuk ishte një krim i kryer prej tij, pasi i biri kishte vrarë veten. Torturat ndaj Kalasit e bënë atë të pranonte krimin. Volter e merr këtë histori të ndodhur në Tuluzë për ta kthyer në një himn të akuzave që bëheshin në emër të fesë, dhe se si kjo e fundit shpesh keqinterpretohej duke u akuzuar dhe për krime. “Atje ku rreziku mbart edhe anë të mira, frika davaritet dhe mëshira fashitet. Por, kur një baba i pafajshëm bëhet pre e gabimit, pasionit, apo fanatizmit; kur i akuzuari ka për mbrojtje vetëm virtytin; kur nëse dënojnë dikë, gjykatësit e fatit të tij ia hedhin pa u lagur dhe ky dënim quhet thjesht një gabim; kur ia shkojnë kokën në satër dikujt, por nuk u hyn gjemb në këmbë, atëherë zëri i popullit çan qiejt, gjithkush kërkon të ruajë kokën, duket që askush nuk është i sigurt para një gjykate të ngritur për të mbrojtur jetën e qytetarëve dhe të gjithë zërat së bashku thërrasin për të kërkuar shpagim. Në këtë mesele të çuditshme, bëhej fjalë për fe, vetëvrasje dhe atëvrasje. Çështja ishte nëse babai dhe nëna kishin mbytur birin e tyre për hir të Zotit, nëse vëllai kishte mbytur vëllain, nëse miku kishte mbytur mikun, apo nëse ishte edhe faji i gjykatësve që kishin shpënë mbi rrotën e vdekjes një baba të pafajshëm, apo që i kishin falur jetën një nëne, një vëllai, një miku fajtor”, shkruan Volter në kapitullin e parë të librit. I konsideruar gjithnjë si një nga traktatet më të mira të shkruara ndonjëherë për besimin dhe mënyrën sesi duhet ta shohim atë, ky libër është kthyer këto kohë në një nga librat më të shitur në Francë pas ngjarjeve në revistën satirike “Charlie Hebdo”, ku humbën jetën 20 vetë. Redaktori i “Charlie Hebdo”, Stephane Charbonnier, i cili humbi jetën gjatë sulmit fatal, kishte shkruar dy libra bazuar në historinë e Volterit. Më shumë se dy shekuj jetë, libri i Volterit vazhdon t’i flasë kohës dhe shoqërisë së sotme, duke apeluar mbi rëndësinë e tolerancës fetare. Shtëpia botuese “Saras” pritet ta nxjerrë shumë shpejt librin në treg për lexuesin, duke e futur gjuhën shqipe në hartën e gjuhëve në të cilat ka folur ky libër. I përkthyer nga Fari Laçka, libri i cili mund të quhet dhe një ese e gjatë filozofike, nuk tregon thjesht një histori, por të bën të lexosh përmes saj. Duket sikur Volter e parashikon të ardhmen, atë çfarë po ndodh sot në emër të fesë, trazirat në Lindjen e Mesme, apo vrasjet në emër të IS. Në paragrafin e parë të librit ai shkruan se “kjo është jo vetëm një ‘nga ngjarjet më të pazakonta që meritojnë vëmendjen e brezave të sotëm dhe atyre të ardhshëm’, por edhe një mësim i mirë që duhet të nxjerrin të gjitha kombet e shoqëritë e sotme”. Traktat mbi tolerancën është ese e shkruar në vitin 1763 nga shkrimtari dhe filozofi i shquar francez, François Marie Arouet, ose siç njihet ndryshe, Volter. Lindur më 21 nëntor të vitit 1694, ai ishte një nga ata filozofë të shekullit të Përndritjeve, një figurë shumë komplekse që u dallua për mprehtësinë, kritikat e ashpra drejtuar fesë, në veçanti asaj katolike, mbrojti lirinë e besimit, të shprehjes, ndarjen e shtetit nga kisha dhe luftoi sidomos kundër dogmave fetare dhe mostolerancës. Shekulli i tetëmbëdhjetë kur jetoi Volteri, është kohë ndryshimesh të mëdha në shumë aspekte të jetës, veçanërisht në shkencë e filozofi dhe siç thotë ky shkrimtar ‘në shpirtrat e mendjet e njerëzve ka ndodhur një revolucion’… “Drita po përhapet nga të gjitha anët”, shkruan ai në vitin 1765. Por, edhe në këtë atmosferë të re ku ishte futur shoqëria njerëzore, siç shprehet ai përsëri “te njeriu ka mbetur ende zgjyra e fanatizmit”. Ndaj dhe ky shkrimtar i jashtëzakonshëm bëhet pishtar i lirisë dhe armik i përbetuar i paragjykimeve, fanatizmave, dogmave dhe fesë, por asaj feje që në disa periudha e zhyti njerëzimin në padituri dhe rrënim, pavarësisht se, me sa kuptojmë nga ato që shkruan, vetë Volteri e pranon se Zoti ekziston. Kjo ese është një kambanë e cila lajmëron se fanatizmi i ka rrënjët ende të forta dhe vështirë se mund të shkulen nga mendja dhe shpirti i disa njerëzve, të cilët besojnë te feja ose verbërisht, ose qëllimthi për të përfituar prej saj. Mjeshtërinë e tij e kanë vlerësuar të gjithë ata që kanë lexuar edhe vepra të tjera të njohura, apo të panjohura. Mjafton të përmendim këtu Zagigun, apo Kandidin, dy pamflete të fuqishme kundër dhunës, urrejtjes, vrasjeve, luftërave e gjëmave të historisë, shtypjes dhe zvetënimit të qenies njerëzore. Historia e Zhan Kalasit është kthyer në një histori simbol të krimeve në emër të fanatizmit fetar. Si njohës i mirë i çështjeve fetare dhe ligjore, gjatë gjithë esesë shkrimtari sjell fakte mbresëlënëse nga epoka, shoqëri dhe bashkësi të ndryshme fetare dhe duke i gërshetuar me njëra-tjetrën, ai përfundon librin pikërisht aty ku ka zanafillën, rehabilitimi i figurës së plakut Kalas si nder i tolerancës dhe turpi i mostolerancës, një tregues i qartë se deri ku mund ta shpjerë fanatizmi mendjen dhe shpirtin e njeriut. Volteri është një nga ata luftëtarë të cilin arsyeja e udhëheq gjithmonë drejt qëllimit që i ka vënë vetes: të jetë avokati mbrojtës i dinjitetit njerëzor dhe armik i përbetuar i çfarëdo lloj shtypjeje, tiranie e fanatizmi. Ashtu si në shumë vepra të tjera, ironia e tij shumë e hollë dhe therëse, nxjerr më në pah paradokset njerëzore të ndikuara nga rryma e teori të ndryshme fetare. Nuk ngurron ky shkrimtar i guximshëm të kritikojë edhe figura të njohura fetare, në shënjestrën e të cilit vihen edhe vetë ‘mëkëmbësit e Zotit mbi tokë’, papët e Romës, duke treguar se vetëm duke pasur guximin t’u kundërvihemi dukurive të tilla, atëherë do të mund njeriu që ta shndërrojë shoqërinë dhe vlerat e krijuara deri më sot në një qytetërim më fisnik, më të dhembshur e fundja, thjesht më njerëzor.

Lutje Zotit*
Volter
Tani nuk po u drejtohem njerëzve, por ty, Zot i të gjitha qenieve, botëve dhe kohërave. Nuk e di nëse lejohet që krijesa të dobëta, të përhumbura në pafundësi dhe të papërfillshme në gjithësi, të guxojnë të të kërkojnë diçka ty që ke dhënë gjithçka, në bazë të rregullave të pandryshueshme dhe të përjetshme, të denjosh të shikosh me zemërgjerësi gabimet që edhe pse vijnë nga natyra jonë, të mos bëhen mynxyrat tona. Nuk na ke dhënë zemrën të urrejmë, e duar të theremi. Bëj që t’i ndihim njëri-tjetrit për të mbartur barrën e kësaj jete të vështirë kalimtare; që dallimet e vogla mes rrobave në trupat tanë të dobët, mes gjuhëve tona të cekëta, mes zakoneve qesharake, mes ligjeve të papërsosura, mes opinioneve të pamend, mes kushteve kaq të ndryshme në sytë tanë, por që s’kanë dallim para teje; që të gjitha këto çikërrima mes thërrmijave të quajtura njerëz të mos jenë shenja urrejtjeje dhe përndjekjeje; që ata të cilët ndezin qirinjtë në mes të ditës për të kujtuar emrin tënd, të përkrahin ata që kënaqen me dritën e diellit që u fale; që ata të cilët mbulohen me pëlhurë të bardhë për të thënë se duhet të të duam, mos urrejnë ata që thonë të njëjtën gjë, por nën rasën e zezë; që adhurimi ynë të jetë njësoj, qoftë në një gjuhë të lashtë, qoftë në një të re; që ata të cilët veshin petkun e kuq, që zotërojnë një grusht baltë nga kjo tokë dhe që kanë copëza metali vezullues, të gëzojnë përultësisht atë që e quajnë madhështi dhe pasuri dhe të tjerët t’i shohin pa smirë. Sepse ti e di që për këto kotësira nuk ka, as pse të zilepsesh, as pse të mburresh. Kurrë mos u harroftë se njerëzit janë vëllezër! Paçin urrejtje vetëm për tiraninë që rëndon mbi shpirtra, ashtu siç neveriten nga banditizmi që rrëmben me dhunë frytet e punës dhe të djersës. Nëse gjëmat e luftës nuk shmangen dot, mos e urrejmë, mos e shqyejmë njëri-tjetrin në prehrin e paqes dhe ta përdorim këtë jetë për të bekuar njësoj nga Azia në Amerikë, në mijëra gjuhë, mirësinë tënde që na ka sjellë në këtë botë.

STRATEGJIA E SERBOCENTRIZMIT AUTODESTRUKTIV

Analiza

Prof.Dr.Mehdi HYSENI

STRATEGJIA E SERBOCENTRIZMIT AUTODESTRUKTIV

*** Shkaku i paknaqsisë së minoritarëve serbë në Kosovë (2000-2015), qëndron në faktin se, ata nuk e njohin shtetin e pavarur të Kosovës, edhe pse janë të përfaqësuar dhe pjesëmarrës të drejtpërdrejtë në institucionet dhe në organet e tij. -Edhe pse ata janë deputetë, ministra dhe zëvendësministra, ata nuk e njohin, por vetëm e shfrytëzojnë politikisht, ekonomikisht dhe financiarisht shtetin e pavarur të Kosovës, sepse Serbinë e njohin si shtet të tyre. Vetëm për këtë qëllim, Beogradi zyrtar ka “lansuar” dialogun në Bruksel me palën shqiptare të Kosovës, duke shpresuar se një ditë, Serbia (duke keqpërdorur minoritetin e saj në Kosovë), me ndihmën e BE-së dhe të Rusisë, do të rikthente sovranitetin e saj të dikurshëm kolonial në Kosovë (1912-1999).

Rikthimin në institucionet e filluan me “Povratakun” dhe e mbyllën me “Srpska Lista” të Aleksandar Jabllanoviqit në qeverinë e koalicionit Thaçi-Mustafa (dhejtor 2014).

Edhe pas inaugurimit të institucioneve shtetërore të Parlamentit dhe të Qeverisë multietnike të Kosovës(2000-2015), në të cilat participon edhe minoriteti serbomalazez, sipas përqindjes së paritetit të vet, pala serbe(me gjithë hipotekën e saj, si levë nismëtare dhe kryesore e viktimizimit të shqiptarëve dhe të Kosovës nga ana e regjimit gjenocidal të Serbisë), kursesi të pajtohet me realitetet e reja, të krijuara në Kosovë pas dështimit të politikës gjenocidale dhe të agresionit luftarak të "RFJ-së"(Serbia+Mali i Zi), kundër Kosovës, të drejtuar nga Slobodan Milosheviqi, vrasësi i shqiptarëve, i kroatëve dhe i myslimanëve boshnjakë të Bosnjë-Hercegovinës. Nuk pajtohet sepse ushqehet dhe vepron sipas strategjisë së serbocentrizmit autodestruktiv shekullor të përmbajtjes programore të Serbisë së Madhe(1844-2015).

Këtë konstatim, e provojnë edhe përpjekjet e para (pas përfundimit të luftës në Kosovë) të përfaqësuesve të "Povratakut" (të komanduar dhe të këshilluar drejtpërdrejt nga qeveria serbe e Beogradit me nënkryetarin e saj në krye, Nebojsha Qoviq ),që të nxirrnin "extra" koncesione nga kryeshefi i UNMIK-ut, Mihael Shtajner, ashtu siç vepruan paraprakisht, edhe me kryeshfat paraprakë të UNMIK-ut, francezin Bernard Kushner dhe danezin Hans Hekerup.

Histeria e serbocentrizmit autodestruktiv

Për këtë syndrom të pakënaqësisë dhe të rebelimit të serbëve në Veriun e Kosovës, të cilët të ndihmuar nga qeveria e Beogradit, plot 15 ia arritën ta copëtojnë qytetin e Mitrovicës në dy pjesë, me ç’rast , duke përdorur forma të ndryshme të terrorizmit shtetëror serb, të drejtuar drejtpërdrejtë nga struktura të kamufluara policore, paramilitare dhe të sigurimit, jo vetëm që t’i dëbojnë mbi 30 mijë shqiptarë nga banesat, nga shtëpitë dhe nga pasuritë e tyre të patundshme, por edhe të zbatojnë ligjet dhe Kushtetutën e Serbisë në pjesën e okupuar veriore të Kosovës.

E, së fundi, ajo që është më skandaloze dhe më e papranueshme, strukturat e barrikaduara parale serbe së bashku me Beogradin ia arritën që të “internacionalizojnë” problemin e Kosovës Veriore, duke shpikur “dialogimin historik” kinëse në emër të zgjdhjes së “çështjeve teknike” të minoritetit serb, përkatësisht të “normalizimit” të marrëdhënieve ndërshtetërore midis Kosovës dhe Serbisë. Këtë e provon edhe lidhja e Marrëveshjes së Brukselit (19 prill 2013), të nënshkruar nga ish-kryeministri i Kosovës, Hashim Thaçi dhe kryeministri i Serbisë, Ivica Daçiq në Bruksel nën monitorimin e shefës së diplomacisë së BE-së Katherine Ashton.

Është me interes që në formë të një kronologjie të shkurtër dhe përmbledhëse, të trajtojmë historikun e histerisë së serbocentrizmit autodestruktiv, karakteristikë kjo,e cila gjatë gjithë periudhave historike ka mbisunduar,duke luajtur rolin më negativ në marrëdhëniet serbo-shqiptare. Pikërisht, duke u ushqyer me recidivat e këtij fenomeni patologjik, serbët kanë kryer disa gjenocide mbi kombin dhe truallin etnik shqiptar,në veçanti nga viti 1842 e deri në vitin 1999(prill). Mirëpo, në saje të mbështetjes së përhershme dhe të njëanshme të aleatëve të tyre tradicionalë sllavë(Rusia cariste) dhe të atyre prosllavë (Franca dhe Britania e Madhe), asnjëherë nuk kanë dhënë llogari para bashkësisë ndërkombëtare për krimet gjenocidale ndaj shqiptarëve.

Përkundrazi , këto akte të shëmtuara kundër njerëzimit, Serbia ua ka atribuuar shqiptarëve të pafajshëm ngase ata nuk gëzonin kurrfarë përmbajtje, as mbrojtje ligjore të bashkësisë ndërkombëtare (1878-1999)

Ndërkombëtarizimi dhe mbështetja e UÇK-së në Rambuje

Nuk ka asnjë dyshim se me daljen në skenë të Ushtrisë Clirimtare të Kosovës(UCK) në vitin 1998, e cila në saje të luftës së saj çlirimtare kombëtare dhe antikoloniale kundër Serbisë gjenocidale dhe agresive, bashkësisë ndërkombëtare iu imponua si faktor vendimtar ushtarako-politik, si rrjedhim u përfundua Marrëveshja e Rambujesë (mars 1999).

Në rastin konkret, për herë të parë në historinë e marrëdhënieve ndërkombëtare, shqiptarët arritën që të përkrahen dhe të gjejnë mirëkuptim objektiv nga ana e bashkësisë ndërkombëtare. Në ndryshimin e baraspeshimit të forcave politike ndërkombëtare, përkatësisht në kthimin e "balances" diplomatike të kancelarive diplomatike evropiane në favor të faktorit shqiptar, rolin kryesor e ka luajtur zhvillimi i luftës drejtë çlirimtare të UCK-së dhe mbështetja e saj direkte nga administrata amerikane me presidentin Bill Klinton në krye, këta dy faktorë relevantë sollën në ndërkombëtrarizimin dhe në çlirimin e Kosovës nga bandat kriminele serbe të regjimit pushtues gjenocidal të Serbisë.

Më pas (me të përfunduar kufta në Kosovës, pas kapitullimit të Serbisë militariste, policore dhe paramilitariste të Sloboda Milosheviqit), në kohë paqeje regjimet reformuese “demokratike” të Vojsilav Koshtunicës, Zoran Gjingjiqit dhe të Nebosha Çoviqit, (edhe pse kryetari-përfaqësuesi i tij, S.Milosheviq ishte nxjerrë në bangën e zezë të Gjykatës Ndërkombëtare në Hagë), kursesi të vetëdijësohej dhe të kuptonte gjendjen reale në Kosovë. Në vend se të ndikonin pozitivisht në minoritetin e tyre, duke i motivuar që, në përputhje me ligjet dhe me ligjshmëritë, të dala nga Korniza kushtetuese e Kosovës, si dhe nga paragrafët e Rezolutës 1244 të OKB-së, të kooptoheshin në organet dhe në institucionet përkatëse të Parlamentit dhe të Qeverisë multietnike të Kosovës, sikurse përfaqësuesit e minoriteteve të tjera, Beogradi (sikurse gjatë mandatit të kryeadministratorëve të mëparshëm, Bernard Kushner dhe Hans Hekerup), e nxiste palën serbe, që të vazhdonte me shantazhe dhe me obstruksione të pajustifikueshme të bojkotit, që kishin përllim të fundit destabilizimin e gjithë asaj, që kishte investuar dhe kontribuar bashkësia ndërkombëtare në Kosovë për të ndërtuar një shoqëri të re civile me parime dhe me standarde demokratike të botës së qytetëruar moderne, të pavarur nga Serbia, ku të të gjithë qytetarët e saj, do të ishin me të drejta dhe detyrime të barabarta para ligjit.


Kisha ortodokse dhe shkenca serbe në funksion të gjenocidit serb në Kosovë

Ndër forcat centrifugale të politikës pushtuese serbe ndaj territoreve etnike shqiptare dhe të ushtrimit të sundimit të sistemit kolonial të saj, janë pa dyshim Kisha ortodokse dhe kuazishkenca serbe, institucione këto, që ndër shekuj, objekt parësor të programit të tyre nacionalshovinist kanë pasur asgjësimin e qenies shqiptare dhe të sundimit kolonial të territoreve indigjene të Shqipërisë etnike.

Mirëpo, zbatimi në praktikë i një programi të këtillë me karakter afatgjatë historik nga ana e politikës serbe, është provuar si i suksesshëm vetëm në një segment të saj-ankesimin dhe kolonizimin e trojeve dhe të popullit shqiptar, por jo edhe në asmilimin dhe në shfarosjen definitive të shqiptarëve nga trungu i tyre i lashtë etnik.

Me gjithë pretendimet territoriale megalomane (që nga Beteja e Kosovës 1389 e deri në qershor të vitit 1989, kur në saje të makinerisë së terrorizmit dhe të gjenocidit të institucionalizuar shtetëror serb, u pezullua përfundimisht autonomia e Kosovës së vitit 1974, duke dëbuar, duke përndjelur, duke vrarë, duke plagosur, duke torturuar dhe duke burgosur me mijëra shqiptarë të të gjitha moshave.

Këtë tragjedi të shqiptarëve të pambrojtur të Kosovës, e vulosi para gjithë botës, kryekrimineli i Ballkanit, Slobodan Miloshviq me fjalimin e tij të mbajtur në Gazimestan, me rastin e kremtimit të Vidovdanit (28 qershor 1989). I sfaqur si "feniksi", i ndërsyer dhe "i bekuar" nga Kisha Ortodokse Serbe, i cili mbajti "liturgjinë politike", duke apostrofuar se Serbia sërish do të hidhet në beteja të reja të përgjakshme, por të "suksesshme" sikurse ajo e Kosovës (1389), gjithnjë duke llogaritur në mbështetjen e kryegjësë sllave-Rusisë dhe të aleatëve të tjerë tradicionalë saj për asimilimin dhe për spastrimin e shqiptarëve nga Kosova, duke qenë se sipas mitilogjisë së krijuar ndër serbë, kjo pjesë e territorit të Shqipërisë etnike, gjithmonë paskësha qenë "zemra dhe djepi i Serbisë").

Pikërisht në prag të kremitimit të 610-vjetorit të disfatës së betejës së Kosovës, më 24 Mars 1999, Serbia okupatore mposhtet dhe thyhet edhe më keq sesa në Betejën e Kosovës, si rrjedhim i luftës së drejtë çlirimtare kombëtare të UCK-së dhe të bombardimeve 78-ditëshe të Aleancës së Atlantikut Verior(NATO),sepse me këtë rast përfundimisht "përshëndetet" nga zotërimi i mëtejmë kolonial i Kosovës.

Ia vlen të nënvizojmë se "humbja" e Kosovës nga jurisdiksioni dhe sovraniteti kolonial serb, në perspektivën e afërt, paralajmëron edhe çlirimin e territoreve të tjera shqiptare nga çizmja shekullore barbare sllave në Ballkan. Një shthurje e tillë, së shpejti pritet të manifestohet edhe në Anamoravë(Preshevë, Bujanoc dhe Medvegjë). Këtë, do ta stimulojë dhe do ta përshpejtojë pikërisht "agjenda" e kërkesave permanente të skjashme dhe nacionalshovinste të minoritetit serb në Kosovë, të cilat janë vazhdimisht të njëanshme dhe në disfavor të ineteresave vitale të palës shqiptare dhe të përpjekjeve serioze të misionit paqësor të bashkësisë ndërkombëtare në Kosovë, e cila pareshtur akuzohet nga pala serbe: Kisha Ortodokse Serbe (si gjithnjë “flamurtare” për shfarosjen e shqiptarëve nga territroret e Shqipërisë etnike) dhe regjimi aktual i Beogradit, se gjoja, minoriteti serb në Kosovë, edhe pas përfundimit të luftës, “është zhveshur” nga të të gjitha të drejtat dhe liritë themelore të njeriut dhe, "jeton i getoizuar" në Kosovë(!)


Antinomia e ndërrimit të tezave-vazhdimësi e paranojës dhe e deformitetit shkencor të "kujtesës historike" serbe


Duke mos pretenduar, që të hedhemi në historinë e largët të këtij fenomeni absurd të politikës dhe të historiografisë falsfikatore serbe, ia vlen të përqëndrohemi në pasqyrimin e tij, që i përket periudhës më të re të marrëdhënieve serbo-shqiptare, duke filluar që nga viti 1981, kur përmes demonstratave studentore shqiptare në Prishtinë dhe në qendrat e tjera të Kosovës, të organizuara dhe të prira nga vepritarët e dalluar të Lëvizjes Kombëtare për Clirimin e Kosovës, siç ishte z. Hydajet Hyseni, botërisht iu bë e ditur si regjimit të egër kolonialist serb, ashtu edhe mbarë opinionit ndërkombëtar, se kërkesa e popullit shqiptar, që Kosova të jetë republikë mëvete ishte e drejtë dhe imperativ i domosdoshëm historik i kohës.

Mirëpo, fatekqësisht edhe në këtë rast, regjimi totalitar çetniko-fashist-komunist i Serbisë (sikurse të gjitha regjimet e mëparshme hegjemoniste serbe), duke u mbështetur drejtpërdrejt nga agjenturat e klerikëve të Kishës ortodokse serbe dhe të shërbimeve sekrete të zbulimit dhe të kundërzbulimit policor dhe ushtarak serb, jo vetëm se u tregua i "shurdhër" ndaj kërkesës Kosova Republikë, por këtë e sofistikoi sipas "shijes" së politikës tradicionale të antinomisë së ndërrimit të tezave të deforimitetit të "kujtesës historike" dhe të paranojës kolektive serbe kundër ekzistencës dhe të drejtës historike të popullit shqiptar në Kosovë. Për arritjen e një objektivi të këtillë antishqiptar, përpos ushtrimit të forcës ushtarake, policore dhe paramilitare kundër shqiptarëve në Kosovë, regjimi shtypës i Beogradit angazhoi dhe shfrytëzoi në maksimum "shërbimet e vullnetit të mirë" të Kishës ortodokse serbe dhe të Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Serbisë, ku pa u penguar fare nga faktori ndërkombëtar, institucionalizoi terrorin gjenocidal në Kosovë, i cili mbretëroi tërë dekadën e fundme të shekullit XX.

Sipas së “drejtës ndërkombëtare” serbomadhe, - “Kosova republikë-gjenocid”!!!



Në funksion të mbështetjes dhe të avancimit të politikës kolonialiste dhe militariste të Serbisë dhe të Malit të Zi kundër qenies shqiptare në Kosovë ( në prag të përmbysjes së ish-RSFJ-së nga virusi nacionalshovinist-çetniko-serb), janë shkruar vëllime të shumta tekstesh nga autorë të fushave të ndryshme të shkencës, të publicistikës, të informimit serb etj. Mirëpo, ne në këtë rast po japim vetëm një shembull karakteristik nga "shkenca e së drejtës ndërkombëtare publike” serbe, që autorët e saj prof.dr.Smila Avramov dhe prof.dr.Milenko Kreqa, përmes librit të tyre:"Medjunarodno javno pravo"(E drejta ndërkombëtare publike", botuar më 1990, e "zgjerojnë" përkufizimin e nocionit të gjenocidit, duke i shtuar "atributin": Republika e Kosovës(!)


Kjo përpjekje tendencioze e qarqeve të caktuara politike, kishtare dhe shkencore serbe për të mistifikuar të vërtetën historike të shqiptarëve në Kosovë, nuk është kurrfarë risie për opinionin shqiptar. Këtë e provojnë edhe dokumentet historiko-diplomatike gjermane dhe austriake, të cilat vënë në dukje se Patrikana e Pejës(1557) e ka luajtur rolin dominant në ndërtimin dhe në përhapjen e ideve serbomëdha.

“Shfaqja e kësaj ngrehine të re shtetërore teokratike ortodokse serbe(në kuadrin e shtetit turk), 100 vjet pas shthurjes së Serbisë Mesjetare(1459-1557), i kishte vënë vetes për detyrë, që në emër të idesë ortodokse serbe, të pushtonte gjithë Ballkanin, në veçanti pjesën veriperëndimore të tij”.


Duhet të nënvizojmë se shtrembërimi i historisë së popujve të Ballkanit, sidomos të popullit shqiptar, nga ana e kishës dhe e shkencës serbe, ndikoi negativisht edhe në rrjedhat e politikës dhe të shkencës evropiane, të cilat Serbisë i hapën shtigje të reja për shtrirjen e hegjemonisë dhe të pushtimeve ekspansioniste koloniale.

Prof.Dr.Smila Avramov, një antishqiptare e tërbuar!

Pikërisht, mbi këto baza edhe shkenca e sotme serbe është në funksion të zhvillimit të politikës së këtillë. Këtë e provon edhe botimi i tekstit ("Medjunarodno javno pravo",Naucna knjiga, Beograd,1990), shkruar nga prof.Dr.Smila Avramov dhe prof.Dr.Milenko Kreqa, nga përmbajtja e të cilit shihet, se këta autorë, nuk kanë mundur të lirohen nga paragjykimet dhe konceptet stereotipe të nacionalshovinizmit serb, edhe pse ky tekst është me përmbajtje juridike ndërkombëtare,ku sipas metodologjisë dhe kritereve shkencore, assesi nuk lejohet,që normëzimi i së drejtës ndërkombëtare, të ndërtohet dhe të interpretohet sipas "riformulimeve" arbitrare dhe tendencioize individuale, siç kanë vepruar në këtë rast dr.Smila Avramova dhe dr.Milenko Kreqa.


Edhe pse në këtë tekst universitar janë eliminuar njësitë e mëparshme mësimore të karakterit ideologjik të sistemit paraprak komunist, autorët e theksuar, të prirur nga idetë nacionalshoviniste serbomëdha nuk kanë mundur të heqin dorë nga recidivat e dikurshëm të historiiografisë tendencioze dhe subjektive serbe , të krijuar në dëm të interesave të popullit shqiptar. Këtë e ilustrojnë "shkencërisht", me këtë shembull:" Na primer, genocid na Kosovu ostvaruje se pod gestom-etnicki cisto Kosovo",f.207, ku flitet për veprat penale dhe për përgjegjësinë individuale me karakter ndërkombëtar.

Në të vërtetë, citati "Për shembull, gjenocidi në Kosovë po realizohet nën parullën:Kosova etnikisht e pastër", këtu është përdorur, me qëllim që, Smila Avramov dhe Milenko Kreqa, të zgjerojnë përkufizimin e nocionit të gjenocidit në mohimin e lirisë dhe të pavarësisë së Kosovës shqiptare.

Mirëpo, për fat të keq, në rastin konkret e kanë bastarduar përkufizimin ekzistues të gjenocidit, ngase deri tani në doktrinën e së drejtës ndërkombëtare publike nuk ka ndodhur që, migrimet e ndryshme të popujve, të trajtohen si elemente të gjenocidit, duke qenë se ato kanë thjesht karakter ekonomik. Futja e "parullës" (Kosova etnikisht e pastër), si element i zgjerimit të përkufizimit të gjenocidit, në normëzimin e kësaj disipline shkencore, jo vetëm që nuk ka kurrfarë peshe shkencore, por mbi të gjitha është një nonsens me elemente barbarie, që në esencë nënkupton kultivimin dhe vazhdimësinë e politikës së egër shtypëse të kolonializmit serb, që tani përputhet plotësisht me kryerjen e gjenocidit serb ndaj shqiptarëve në Kosovë(1998-1999)..

Si mund të cilësohet "parulla" Kosova etnikisht e pastër (që në këtë rast Smila Avramov dhe Milenko Kreqa aludojnë në kërkesën Kosova republikë), se ka karakter gjenocidi?! Kur kjo kërkesë e ka bazën e vet në të drejtën natyrore dhe historike kombëtare, etnikisht, politikisht dhe ligjërisht e qëndrueshme dhe racionale, de jure e pakontestueshme, sepse kjo nuk përmban kurrfarë elementi apo "motoje" diskriminuese a segregacioni ndaj minoriteteve të tjera që jetojnë në Kosovë. Kjo është një tezë spekulative, që ka karakter dhe prapavijë të thellë propagandistike dhe politike antishqiptare, që përputhet plotësisht me “irredentizmin”, "separatizmin" dhe me "secesionizmin", që gjithashtu janë prodhim dhe "zbulim epokal" i kishës, i shkencës dhe i politikës serbe, se gjoja shqiptarët nuk kanë kurrfarë të drejte në truallin e vet etnik shekullor, dhe se janë pakicë, që pretendojnë të shkëpusin territorin "integral të Serbisë-Kosovën, me qëllim që t'ia bashkëngjesin Shqipërisë së Madhe"(!)

Sofistikimet dhe trillimet e këtilla me të drejtën legjitime të popullit shqiptar në njohjen e së drejtës së vetëvendosjes, janë kompatibile vetëm me pikëpamjet dhe me idetë serbomëdha të Kishës ortodokse serbe,që pikëmbështetjen e kanë në Programin e "Naçertanisë" së Ilija Garashaninit(1844), në veprat nacionalshoviniste të Dositej Obradoviqit(1783), në Memorandumin e krijimit të Mbtretërisë së Përbashkët Serbosllave" të mitropolitit të Karllovcit, Stefan Stratimiroviqit(1804),drejtuar Oborrit Mbretëror të Rusisë,gjatë periudhës historike të sundimit të Katarinës II, në veprat e Jovan Subotiqit (1839), i cili konsiderohet si një nga armiqtë më të përbetuar të ilirëve dhe të Ilirizmit. Pra, edhe sot, pas sa e sa shekujsh, nga idetë dhe programet e këtilla serbomëdha, nuk kanë mundur të lirohen(dekada e fundme e shekullit XX) as prof.dr. Smila Avramov,as prof.dr.Milenko Kreqa, edhe pse në tekstin e tyre "E drejta ndërkombëtare publike", nuk bëhet fjalë për "çështjen ilire", megjithatë në kaptinën e tretë "Të drejtat e njeriut-etapa e re në zhvillimin e bashkësisë ndërkombëtare" edhe pse konkretisht nuk i emërtojnë - shqiptarët i akuzojnë me paturpësi për "vepër gjenocidi"(!)


Parulla "Kosova etnikisht e pastër", nuk është "produkt" i shqiptarëve, por në të kundërtën, program afatgjatë i politikës pushteuse të Serbisë, që t'i shfarosë shqiptarët nga territoret e tyre shekullore.

Pra, këtu, nuk kemi të bëjmë me kurrfarë "parulle", që u referohet shpërnguljes së serbëve,malazezëve apo pakica të tjera nga Kosova,por këtu është bërë ndërrimi i tezës, në këtë kontekst Serbia është ajo, e cila në vazhdimësi ka spastruar Kosovën, Anamoravën dhe viset e tjera të banuara me etnikumin shqiptar(ku janë sot shqiptarët e Bllacës, të Kurshumlisë, të Toplicës, të Vranjës etj.?).

Tani në kontinentet e ndryshme të botës ndodhen më se 3 million shqiptarë të shpërngulur nga Kosova, Plava,Gucia, Ulqini,Tivari, Hoti,Gruda, Ilirida dhe Anamorava si rrjedhim i gjenocidit dhe i hollokaustit shekullor serbomalazez e maqedon.

Në këtë vështrim, është dashur të analizohej dhe të trajtohej sintagma "Kosova etnikisht e pastër", e jo, kjo të keqinterpretohet me tendencë, që të inkorporohet si "elementi i ri" i përkufizimit të nocionit të gjenocidit. Këtë "novus" kuazishkencor mund ta zhvatë vetëm paranoja politike kolektive, Kisha Ortodokse Serbe dhe "shkenca" serbe e dr.Smila Avramovit dhe e dr.Milenko Kreqës, e kursesi normat dhe parimet e standardizuara të së drejtës pozitive ndërkombëtare.

ANALIZA

• RIBASHKIMIN KOMBËTAR PO E PENGOJNË PAZARGJINJTË E POLITIKËS DITORE DHE HYZMEQARËT E SAJ, JO SHQIPËRIA ETNIKE NATYRALE, JO! Nga Prof.Dr.Mehdi HYSENI
• KOSOVA “ATDHE I PËRBASHKËT SERBO-SHQIPTAR”-IDE E RREZIKSHME PËR SHQIPËRINË ETNIKE! Barometri diplomatik nga Prof.Dr.Mehdi HYSENI
• IDEJA PËR NJË “JUGOSLLAVI TË RE” NË BALLKAN, ËSHTË PORDHË E FTOHTË E SERBISË SË MADHE!!! Nga Prof.Dr.Mehdi HYSENI

Darwin-i kundër hyjnive

Nga Luan Rama/

Debati rreth Darwin-it dhe Zotit, Darwin-it dhe Gjenezës, Kataklizmës, krijimit të botës dhe njeriut, etj, për më shumë se 150 vjet nuk ka rreshtur së kundërvëni midis tyre «darvinizmin» si shkencë materialiste dhe fenë, e cila në themel të saj ka krijimin e botës dhe të njeriut nga Perëndia. Ky debat duket se mund të jetë akoma më i ashpër, veçanërisht këtë vit që është dhe 150 vjetori i shpalljes së teorisë së tij Teoria e Evolucionit, tekst shkencor që në mënyrë llogjike do të kthehej në një filozofi të re të perceptimit të botës. Në shkurt të vitit 2009, po ashtu do të festohet 200 vjetori i lindjes së Darwin-it, i cili nuk ishte thjesht formuluesi i teorisë së evolucionit të specieve, dhe si rrjedhojë dhe të njeriut, por ai ishte njeriu që u vu në qëndër të një prej revolucioneve më të mëdha shkencore dhe filozofike të të gjitha kohrave.

Njëqind e pesëdhjetë vjet më parë, para Asamblesë Shkencore të Londrës, ai bëri të njohur teorinë e tij, çka tronditi thellë vizionin e deriatëhershëm mbi natyrën, njeriun dhe …. Zotin. Shpejt emri i Charles Darwin-it, (1809-1882), u bë i njohur, edhe pse ishin të pakët ata njerëz që e njihnin atë njeri. Cili ishte ai? Si ndodhi që ai zbuloi një nga mekanizmat më vitalë dhe më të qënësishëm të zhvillimit dhe të evolucionit të botës? Ishte ai një até apo çfarë? Ku bazohej teoria e tij dhe çfarë i solli ajo njerëzimit modern? Përse kjo teori nuk është zbehur edhe me zhvillimin e jashtëzakonshëm të shkencës gjatë shekullit XX dhe këtij fillim mijëvjeçari? Dhe së fundi, çfarë do t’i shtohet si diçka e re kësaj teorie, bazat e së cilës deri tani nuk kanë ndryshuar dhe siç duket nuk do të ndryshojnë?

Charles Darwin (Çarls Darvini) ka lindur në vitin 1809, në një familje në gjëndje të mirë, por mjaft humaniste. Gjyshi i tij, Erasme Darwin, ishte një «deist», autor i një libri të quajtur Zoonomia, që ashtu si ateisti Lamarc, në kohë të tij, edhe ai «deist», mendonte se «evolucioni ishte zhvilluar drejt perfeksionit dhe se apogjeu i këtij ishte njeriu» Por atëherë Charles adoleshent nuk ishte i interesuar rreth evolucionit. I ati, Robert Darwin, ishte një njeri me shpirt të lirë që kujdesej shumë për të varfërit e vëndit ku ata jetonin. Në rini të tij Darwin-i studioi për mjeksi në Edimburg, por gjatë studimeve, seancat e kirugjisë i sillnin të vjella dhe dukej ai ishte i ndjeshëm për ta përballuar këtë anë të mjeksisë. Meqë familja e tyre ishte mjaft e lidhur me Kishën anglikane, i ati e regjistroi në «Christ’s College» për të studjuar teologji në Kembrixh. Por pikërisht aty, ai ra në kontakt me botanistin anglez John Hensow, i cili ishte njëkohësisht dhe gjeolog. Ishte pikërisht ai që do t’i hapte dritaret e para të shkencës.

Vite më vonë, kur kapiteni anglez, i anijes «Beage», Fitz Roy, i cili do të ndërmerrte një udhëtim shkencor rreth botës, kërkonte dikë për ta shoqëruar, Darwin-i shkoi menjëherë pranë tij. Kjo anije do të merrej me hartimin e një kartografie të zonës së Amerikës Latine. Gjatë pesë vjetëve, Darwin-i do të përjetonte një nga periudhat më të lumtura e më frutdhënëse të jetës së tij. Plot 5 vjet midis peripecish të shumta, duke zbuluar botra të reja nga Brazili në Falkland, përgjatë bregut kilian, në ishujt Galapagos, në Tahiti, Tasmani, në Kepin e Shpresës së Mirë, në Shën Helena e përsëri në Brazil, duke iu afruar ishujve Açores në mes të oqeanit Paqësor dhe duke u kthyer në Angli. Gjatë këtyre udhëtimeve të jashtëzakonëshme, Darwin-i zbuloi fosile mamiferësh gjigandë, çka dëshmonte për ndryshime të mëdha klimatike që kishin ndodhur në rruzullin tokësor, në epoka të mëparshme. Ai analizoi në vënd impaktin e tërmeteve në formacionet gjeologjike, shpjegoi formimin e bazamenteve të koraleve, zbuloi fosile të shumta dhe mori shumë shënime rreth faunës, florës, ndryshimeve midis specieve dhe perfeksionimit të llojeve gjatë seleksionit natyral. Madje siç shkruan ai në kujtimet e tij, një ditë, një skllav, i kishte treguar për histori të çuditshme që kishin ndodhur dhe ndodhnin në thellësitë e pyjeve tropikale. Dhe Darwin-i ishte një njeri kurioz… Një nga zbulimet e tjera të tij, veçanërisht në ishujt Galapagos, ishin breshkat gjigande apo zvarranikë gjigandë me struktura që u përkisnin kohrave të dinosaurëve, specie që jetojnë ende dhe sot.

Kur u kthye në Londër, botimet e tij u bënë të njohura dhe koleksionet e tij u panë si gjëra shumë të çmuara për botanistët, natyralistët dhe gjeologët. Në vitin 1836, ai ende mendonte se llojet janë të krijuara e të fiksuara njëherësh sipas llojeve të tyre dhe se ato mund të zhdukeshin vetëm si pasojë e transformimit të mjedisit apo ndryshimeve të mëdha. Por një vit më vonë, ai ndryshoi pikëpamje dhe më 1839 u pranua në Akademinë Mbretërore të Shkencave. Ai filloi të punojë me ngulm për formulimin e tezës së tij me ide të panjohura deri në atë kohë. Më 1853 ai u nderua me medaljen mbretërore të Royal Society. Por një ngjarje interesante që lidhet në këtë periudhë me Darwin-in, ishte dhe ajo e tre indigjenëve, që ata morrën në Tokën e Zjarrit dhe përmes anijes “Beagle” i sollën në Londër, ku u integruan në një tjetër sistem shoqëror, duke venë në dukje efektin social në transformimin njerëzor.



Një surprizë e çuditshme



Darwin-i kishte kohë që po përpunonte teorinë e tij të re. Tashmë ai ishte në mes të udhës së formulimit të veprës së tij më madhore, kur papritur, nga miku i tij Alfred Russel Wallace, i erdhi një letër e çuditshme. Në atë kohë, ky biolog ishte në arqipelagun Moluk (Indonezia e sotme), kur papritur ishte sëmurë dhe ishte gozhduar në shtrat për një kohë të gjatë. Në ethe e sipër, ai kishte zbuluar një teori të re që gjer atëherë nuk ishte përmëndur nga asnjë shkencëtar: teorinë e seleksionimit natyror. Brënda tre ditëve, në disa faqe ai shkroi teorinë e tij dhe ua dërgoi kolegëve të tij në Londër, midis të cilëve dhe Darwin-it. Darwin-i u habit që argumentet e tij përputheshin në këtë pikë me formulimet e Wallace, ndërkohë që Nga ana e tij, konkluzionet e para, Darwin-i i kishte bërë të njohura në një rreth të kufizuar miqsh. Meqë kishte një përkim idesh, dhe duke qënë se Darwin-i e kishte teorinë e tij më të gjërë dhe më të argumentuar, si xhentëllmen që ishte, ai vendosi që këtë «kujtesë» të Wallace, botimet e mëparshme si dhe formulimet e fundit të tij, t’i diskutoheshin në një rreth të gjërë akademikësh. Dhe ashtu do të bëhesh, edhe pse Wallace ishte një biolog i ri, 14 vjeç më i ri se Darwin-i, dhe jo me atë pasuri zbulimesh e vëzhgimesh shkencore. Ky kolegj i dha prioritet Darwin-it, meqë teoria e tij ishte shumë më e hershme dhe më e argumentuar shkencërisht në bazë të vëzhgimeve të tij shkencore, veçanërisht të atyre të bëra me anijen «Beagle».



Teoria e evolucionit



Në vitin 1859, pas deklarimit të teorisë së tij Teoria e Evolucionit, brënda një kohe të shkurtër ai shkroi kryeveprën e tij origjina e llojeve (Mbi origjinën e llojeve përmes seleksionimit natyral, – On the Origine of Species by Means of Natural Selection, që është dhe titulli i plotë). Ai zbuloi kompleksitetin e llojeve për ekzitencë, pra seleksionimin natyral drejt perfomancës dhe këtë jo vetëm tek bimët por edhe tek qëniet. Kjo ishte «lufta për jetën», siç do ta cilësonte atë kohë filozofi Maltus. Kjo teori e luftës brënda llojit, arrin deri në atë fazë zhvillimi, saqë njëri grup performant nuk arrin më të kryqëzohet me grupin tjetër që më parë i përkiste, duke krijuar kështu një lloj të ri brënda species, që është më i fortë, më rezistent, më i përsosur. «Seleksionimi natyror, – shkruante Darwin-i, – kërkon në çdo çast dhe në të gjithë botën variacionet e tij më të mira brënda llojit; ai largon ato që janë të padobishëm dhe ruan të dobishmit; ky seleksionim bëhet në heshtje dhe me këmbëngulje, kudo e gjithnjë, sapo i paraqitet rasti për të përmirësuar kështu të gjitha qëniet e organizuara relativisht në kushtet e ekzistencës organike dhe inorganike.»

Debati i madh rreth teorisë së Darwin-it u bë në Oksford, në vitin 1860, dhe ky ka qënë një nga ngjarjet më të mëdha shkencore të asaj epoke, që analistët dhe filozofët i referohen gjithnjë. Vetë Darwin-i nuk asistoi në këtë debat rreth veprës së tij, meqë atë ditë ai ishte shumë sëmurë. Debati u zhvillua mes mikut të tij, natyralistit Thomas Huxley, mbrojtës i teorisë darviniane, dhe peshkopit të Oksfordit, që njihej si një radikal i madh. Pas debateve të ashpra, kur peshkopi i tha midis të pranishmëve se “çdo të thoshte atëherë po ta pyesnin nëse ai rridhte nga majmuni”, Huxley i ishte përgjigjur: «Mendoj se nuk është turp për një njeri që ka patur stërgjysh një majmun. Nëse do të kishte turp, kjo do të ishte më tepër ndaj një njeriu, i cili në çështje shkencore, të huaja për të, ndërhyn duke kërkuar të errësojë përmes paragjykimesh fetare.»

Në fakt, Kisha angleze, por edhe më shumë ajo skoceze, sundohej nga një rrymë mendimi evolucionist dhe nuk iu kundërvu hapur Darwin-it, edhe pse teza e Kishës ishte gjithnjë krijimi i njeriut dhe i botës nga Zoti. Madje dhe kur Darwin-i vdiq, atij iu bë një nga varrimet më madhështore nga Kisha anglikane. Ai u varros në varrezat e Westminster, disa hapa larg varrit të Njutonit, atje ku ishte dhe kryeqëndra e kishës anglikane. Atë ditë, ku kishin ardhur nga akademitë e gjithë Evropës, arkivoli mbahej nga miku i tij Wallace dhe shkencëtari tjetër Hooker. Pra, në këtë paradoks të madh, Darwin-i ishte bërë një lloj heroi kombëtar, i cili tashmë kurorëzohej nga kisha. Vetëm peshkopët e mbledhur në Këln e dënuan menjëherë teorinë e Darwin-it. Në Romë, Papa Pie IX, foli atëherë për «broçkullat e darvinizmit» por megjithatë Vatikani nuk e dënoi atë zyrtarisht, meqë, sigurisht, evolucioni i botës dhe i specieve egzistonte realisht dhe argumentohej nga fakte të pakundërshtueshme. Natyrisht, kryevepra tjetër e Darwin-it që ishte Prejardhja e njeriut, botuar më 1871, (The descent of Man and Selection in relation to sex), ishte vepra më e diskutuar e tij nga rreth fetare dhe radikale jo vetëm në të gjallë të tij, por edhe më vonë dhe deri në ditët tona. Në Prejardhjen e njeriut Darwin-i shkruan se «objekti i vetëm i kësaj vepre është të konsiderojë së pari që njeriu, si çdo lloj specie, rrjedh nga një lloj tjetër i mëparshëm; së dyti, mbi mënyrën e zhvillimit të tij dhe së treti, për vlerën e ndryshimeve që ekzistojnë midis asaj që quhet racë njerëzore.»

Që në të gjallë të tij, Darwin-in do ta shoqëronin shumë fyerje e karikatura që botoheshin në revistat e kohës, ku Darwin-i kishte një fytyrë majmuni dhe shpesh kacavirej nëpër pemë, çka krijonte të qeshura tek çdo lexues. Pas vdekjes së Darwin-it në vitin 1882, interpretime të shumta u bënë rreth «darvinizmit social», pra interpretimin e teorisë darviniane në fushën sociale, me problematikën e madhe të saj, që do të përfshinte gjer dhe revolucionet e para të fillimit të shekullit XX. Si vallë funksiononte seleksionimi natyror? Vallë a funksionojnë të njëjtat ligje?…



Në vazhdën e zbulimeve të mëdha



Zbulimi i Darwin-it, ashtu si dhe zbulimet e mëvonshme shkencore që i dhanë zhvillimit një interpretim të ri, nuk u bë në një terren djerrë, por në vazhdë të një udhe të pasur me ngjarje shkencore e zbulime të mëdha. Nuk është fjala vetëm për lëmin filozofik dhe zbulimet shkencore të kohës së Antikitetit dhe Mesjetës, por në veçanti të kohës së Copernic-ut, Galile-ut, Giordano Bruno-s, etj. Zbulimet e mëdha shkencore kishin sjellë në atë kohë ndarjen e shkencës nga feja. Tepër të rëndësishme ishin dhe veprat e Decarte-it dhe Newton-it, studimet e Copernic-ut, i cili ishte i pari që mendoi për «heliocentrizmin», (ndërtimin e sistemit diellor dhe diellin si qëndër të botrave), pra që Toka nuk është në qëndër të botës dhe se ajo rrotullohet rreth diellit. Por evolucioni i vërtetë kishte ardhur me Galile-un kur në vitin 1609, ai zbuloi teleskopin për të vëzhguar qiellin, planetet, duke zbuluar shkencërisht hipotezën e Copernic-ut (i vdekur në vitin 1543). Më 1600, Giordano Bruno digjej si heretik në sheshin Campi dei Fiori, në Romë, i akuzuar nga Vatikani se ishte partizan i heliocentrizmit. Bruno në fakt, kishte qënë një prift domenikan që mbronte idenë se duhej të kishte dhe botra të tjera. Por sigurisht, nën influencën e shekullit të Lumières, (filozofëve dhe shkencëtarëve të mëdhenj fracezë të atij shekulli), shkenca do të shkëputej tërësisht nga feja në shekullin e XIX me filozofë si Fojerbah, Marx, Freud e shumë të tjerë. Frojdi botoi veprën e tij të famshme Moisiu dhe monoteizmi, etj.

Edhe pse në enciklikën Humani generis, të vitit 1950, ku Papa Pie XII shpjegoi se nuk ka opozitë midis evolucionit dhe doktrinës së besimit të njeriut, edhe pse më 1966, Gjon Pali II, foli në Akademinë pontifikale të shkencave se «Njohuri të reja na çojnë që të mos e konsiderojmë teorinë e evolucionit si një hipotezë», përsëri, Kisha flet për teori të ndryshme evolucioni, ku disa janë materialiste dhe jo kompatibël me doktrinën katolike dhe të tjera që janë jo kontradiktore me doktrinën. Ky nuancim, është sot një pozicionim delikat i Kishës, kur zhvillimet e shumta shkencore, veçanërisht gjenetika, kanë sjellë deshifrime të habitshme rreth llojit njerëzor, ndërtimit të tij shkencor, etj. Lufta e hapur sot është në fushën e etikës shkencore, lidhur me embrionet, ku feja lufton dhe e dënon përdorimin e shkencës që mund të shpërfytyrojnë llojin njerëzor.



Kreacionizmi kundër darvinizmit



Që prej një shekulli, fondamentalistët amerikanë kanë kërkuar e vazhdojnë të kërkojnë ndalimin e mësimit nëpër shkolla të Teorisë së Evolucionit të Darwin-it. Në fakt kjo luftë është hapur që në fundin e shekullit XIX, kur James Woodrow, një nga përkrahësit e flaktë të darvinizmit, u përpoq të bashkonte pikëpamjet e Kishës me ato të Darwin-it, u akuzua për herezi dhe u përjashtua nga Kisha anglikane. Dihet që debati më themelor është mbi Gjenezën, librin e Moisiut, që siç thuhet nga Kisha, është shkruar nën frymëzimin dhe diktimin e drejtpërdrejtë të Zotit. «Neo-kreacionistët», (Young-earth creationists, apo të cilësuar shkurtimisht YEC), praktikojnë një lexim litral të 11 kapitujve të librit të Gjenezës, duke afirmuar se krijimi i botës është bërë brënda 6 ditëve. Kryepeshkopi James Ussler jep si datë të krijimit të botës vitin 4004 p.e.s;. të tjerë pohojnë për dhjetë mijë vjet më parë dhe disa të tjerë, njëzet mijë vjet. Pra gjithçka, të gjitha speciet, njeriu dhe kafshët janë krijuar «ex-nihilo», nga hiçi. Për kreacionistët, «evolucioni është veçse një mit». Sipas tyre, Bibla tregon qartë dhe me bindje, se si u shfaq jeta në tokë: Adami, Eva, arka e Noe-s, etj… Por çdo të thoshte në të kundërtën sot kozmologu i famshëm Hubert Reeves, kur ai pohon se krijimi i planetit tonë është bërë në 4,5 miliard vjet? Edhe Shën Agustini në fillimet e kristianizmit e kishte kuptuar se krijimi i botës nuk mund të bëhej brënda gjashtë ditëve, duke shtuar se kjo deklarohej kështu sepse mundësitë imagjinative dhe intelektuale të njerëzve të asaj kohe ishin të kufizuara.

Që të kuptosh thelbin e debatit të kreacionistëve, duhet tu referohesh padyshim dhe dy vargjeve të para të librit të Gjenezës: «Në fillim Zoti krijoi qiellin dhe tokën”, (1), dhe pastaj, “Por toka ishte bosh dhe e vagët, errësirat mbulonin humbëtirat, një erë e Zotit vërtitej mbi ujra” (2)… Kur pyet sot ideologë të Klerit, disa prej tyre thonë se sigurisht, nuk janë dashur gjashtë ditë për krijimin e universit, por është dashur një kohë më e gjatë, etj. Sigurisht, fusha më e ndjeshme krahas genetikës është dhe paleontologjia, prejardhja e njeriut, origjina e krijimit njerëzor, prejardhja e tij, ku ende në studimet paleontologjike, shfrytëzohen disa boshllëqe për të hedhur poshtë teorinë e Darwin-it. Po cili është njeriu i parë? “Neandertal man” i familjes së Homonidëve? Cro-Magnon? Eshtë «homo sapiens”? Eshtë Lucie skeleti i kësaj gruaje që mbahet si njeriu më i vjetër, apo janë specie të tjera të gjetura së fundi në Afrikë dhe Azi?…

Më 1925, në shtetin e Tenesse të Amerikës u aprovua një ligj, i cili ndalonte të mësohej në shkolla çdo «teori që mohonte natyrën hyjnore të krijimit njerëzor, siç shkruhet në Bibël». Po kështu dhe në shtetet e tjera amerikane, si në Karolinën e jugut, në Alabama, Texas, Georgie, Florida, Oklahoma, ku darvinizmi cilësohej «subversiv» dhe në shërbim të të «kuqve». Ky ligj qëndroi në Amerikë për një kohë të gjatë, deri sa në vitin 1968, Gjykata Supreme e Amerikës e anulloi këtë ligj. Më 1984, “Natinal Academy of Science” e Amerikës, krijoi një Komitet Special mbi «kreacionizmin». Tre vjet më vonë, një gjykatë amerikane anulloi vendimin për ndalimin e ligjit të 1968, që u lejonte profesorëve tu mësonin nxënësve teorinë e evolucionit. Sipas një ankete të CBS, të zhvilluar në vitin 2004, 55% e amerikanëve besojnë ende se Zoti e ka krijuar njeriun kështu siç është sot. Edhe krerë të judaizmit, si Moshe Feinstein, i kanë bërë një luftë të madhe Darwin-it, duke ndaluar librat e tij në shkollat hebraike, edhe pse rabinë të tjerë të mëdhenj, si ai i Palestinës, Abraham Isaao Ha-Kohen Cook, (i vdekur në 1935), pohonte se «teoria e evolucionit të Darwin-it përkon me teorinë e «kabbale»-s të hebrenjve në librin e Shenjtë. Më 1999, në shtetin e Kansas, nga dhjetë anëtarë të Komitetit Shtetëror për Arësimin, gjashtë vendosën me maxhorancë për të zhdukur nga programet dhe tekstet shkollore çdo referencë rreth Darwin-it dhe teorisë evolucioniste të tij. Ne këtë fillim mijëvjeçari, «kreacionistë» të rinj kanë shpallur luftën kundër Darwin-it në emër të Zotit, dhe kjo në emër të një aleance fetare kundër darvinizmit. Në këtë kuadër ishte së fundi dhe botimi i Atlasit të krijimit, një botim lluksoz i financuar nga radikalë të fuqishëm dhe lobet kreacioniste të Amerikës. Shumë site internet janë krijuar rreth këtij Atlasi të hartuar nga një studjues turk i quajtur Harun Jahja, i cili e akuzon Darwin-in si atin shpirtëror të Hitlerit, Stalinit dhe të terrorizmit bashkëkohor, meqë Darwin-i e konceptonte konfliktin si një koncept natyror dhe njerëzor njëkohësisht. Pra sipas këtij studiuesi, Darwin-i na qënka një «justifikues i luftrave shfarosëse në emër të seleksionimit» dhe në këtë kuadër, ai thërret të treja fetë monoteiste të bashkohen në një kryqëzatë kundër Darwin-it. Por ai harron se t’i kundërvihesh sot Darwin-it, do të thotë t’i kundërvihesh shkencës, thelbit të saj. Sot në betejën e «kreacionistëve» kundër Darwin-it janë angazhuar çuditërisht dhe genetistë të njohur amerikanë të cilët çuditërisht sot pohojnë se «Të gjitha llojet e qënieve janë krijuar nga aktet direkte të krijimit hyjnor». Pra duket qartë pesha e madhe që ka sot feja jo vetëm mbi shoqërinë por dhe mbi shkencën dhe zhvillimet shkencore.



Darwin-i dhe shpjegimi simbolik i botës



Shumë studjues fetarë, duke parë se argumentet darviniane të seleksionimit natyror dhe origjinës së specieve janë të parefuzueshme dhe se pasazhe të librit të shenjtë bien ndesh me historinë e njerëzimit, pohojnë se Bibla nuk i duhet kundërvënë as Darwin-it dhe as të rejave historike të zbuluara së fundi, por Libri i Shenjtë duhet lexuar në mënyrë “simbolike”. Kjo mënyrë e re vështrimi, kërkon të largojë nga ndeshja mes tyre evolucionin shkencor me frymën e shenjtë të krijimit.

Para pak kohësh, në Londër, historiani Georges Smith njoftoi botën shkencore se kishte zbuluar një pllakë të vjetër të kryeqytetit të Perandorisë Asiriane, Ninive, një tregim mbi «Kataklizmën», që datonte shumë kohë më parë se datimi biblik rreth kataklizmës dhe gjenezës. Ky zbulim shkencor e hidhte poshtë me argumente, tezën e formuluar prej dy mijë vjetësh, (por edhe më parë, sipas Testamentit të vjetër), të krijimit të botës drejtpërdrejt nga Zoti. Sigurisht, arkeologët dhe historianët vazhduan të verifikojnë tezat e ndryshme biblike, përmes krahasimit të fakteve dhe gjetjeve të ndryshme, punë që vazhdon edhe sot. Po kështu ndodh dhe kur krahason fragmente të Epopesë së Gilgameshit, të kësaj poeme madhështore me 300 strofa, gjetur gjatë zbulimeve arkeologjike në Ninive. Miti i super të mënçurit ka qënë që në mijëvjeçarin e tretë p.e.s. Kjo histori relaton kataklizmën e shkaktuar nga Perëndia “për të dënuar njeriun që ishte bërë shumë i zhurmshëm”. “Çdo farë të jetës, – këndohet në këtë sagë poetike, – unë e vura në një anije dhe mbylla portën. Sapo agoi, re të zeza filluan të mblidhen. Era dhe kataklizma shkatërruan gjithçka. Kur erdhi dita e shtatë, deti u qetësua, po kështu dhe uragani e kataklizma. Dhe gjithë njerëzimi ishte transformuar në baltë.”

Para dy vjetësh, arkeologu Eilat Mazar, zbuloi në Jeruzalem rrënojat e pallatit të Davidit të shekullit X p.e.s., të Davidit fitues mbi Goliatin gjigand, që ishte mbreti i dytë i Izraelit. Po kështu, është provuar tashmë se tekste, (pjesë), të Dhjetë Urdhërave, (Porosive), gjënden gati fjalë për fjalë në tekste para epokës së Moisiut, të viteve 1200 p.e.s., pra ngjashmëri me tekste të mbretit babilonas Hammurabi, (rreth vitit 1750 p.e.s.), ndërkohë që Bibla thotë se Moisiu i mori porositë nga Mali i Sionit drejtpërdrejtë nga Zoti, tradita mesopotamike bën të njohur se ligjet mbretërore u janë diktuar njerëzve nga Dielli, zoti i Drejtësisë, nga maja e një mali. Po kështu një ngjashmëri e dukshme janë dhe fragmente të ndryshme midis dy kodeve të vjetra. Në Eksodin e Biblës, thuhet se «nëse një dem godet me brirë një burrë apo një grua, i cili vdes, atëherë demi vritet dhe nuk i hahet mishi. Pronari i tij konsiderohet i pafajshëm.» Ndërsa në kodin e Hammurabi-së, në pikën 250, shkruhet: “Nëse një dem, duke kaluar në rrugë godet me brirë dikë, i cili vdes, pronari i tij nuk detyrohet të shpaguaj». Në shekullin e VI p.e.s. shumë hebrenj ishin robër në Mesopotami dhe kuptohet se ata e njihnin kodin e Hammurabi-t, i cili ishte shumë më i vjetër se kodi i tyre, Bibla hebraike. Kuptohet që Bibla e sotme, ajo që i është transmetuar njerëzimit, ka huazuar e integruar brënda saj shumë tregime më të vjetra sesa Bibla Hebraike apo Bibla Kristiane (jo vetëm ringjallja e Krishtit p.sh. të kujton ringjalljen e Osiris të Egjiptit të lashtë, por edhe ngjarje historike, siç është dhe ajo e Arkës së Noe-s, për të cilën dëshmon dhe burimi i parë hebraik i kohës së Krishtit, Flavius Josef-it, etj. Por sidoqoftë, tregimet e ndryshme biblike dhe teoria e evolucionit e shpjegojnë botën, njeriun dhe historinë njerëzore nga kënde diametralisht të kundërta. E megjithatë, ato mund të bashkëjetojnë pa shpallur luftra dhe kryqëzata.

Darwin-i ishte një shkencëtar që i shërbeu jo ideologjive, por shkencës dhe kuptimit të botës, ashtu si dhe Bibla, (hebraike dhe kristiane), apo Kurani, janë tekste që edhe pse e shpjegojnë botën në një mënyrë të kundërt nga Darwin-i, përsëri ato i kanë dhënë njerëzimit një referencë që me sa duket, ai e ka patur të domosdoshme. Jo më kot shkrimtari francez André Malraux, i njohur me letërsinë revolucionare të viteve 30 të shekullit XX (La Condition humaine), etj, deklaroi në fund të jetës së tij se “Njerëzimit të shekullit të ardhshëm do t’i duhet të integrojë mitet”. Eshtë fjala për mitet që i kemi harruar…

NJËLLOJ SI PARAARDHËSIT

Nga Rasim Bebo, Çikago/

Janullatosi e ktheu meshën nga shqip në greqisht. Ai po u thotë shqiptarëve, se vetëm greqishtja është gjuha e kishës. Kishën noliane e quan si shtojcë, apo pjesë të kishës greke dhe quan fitore të madhe që shekullin e kaluar hodhën në dorë K.O.A.SH. Kështu Janullatosi flet vetëm me gjuhën e nënës së tij greqishten. Ndërsa e vërteta është se besimtarët ortodoksë, as që kanë lidhje me greqishten, as u hyn në punë ajo dhe as janë të detyruar të dëgjojnë meshën në gjuhën greke. Gjithmonë kisha greke e ka mallkuar gjuhën shqipe, e cila sipas tyre nuk është “Gjuhë e Zotit” por gjoja vetëm greqishtja është e tillë.
Një nga parimet bazë të autoqefalisë, është gjuha e kombit ku ndodhet kisha. Gjuha shqipe është parimi bazë. Autoqefalia është kombësia e nivelit të lartë drejtues. Është e pamundur që 23 vjet pas ardhjes së Janullatosit, me kontributin e të cilit janë përgatitur qindra klerikë, në Shqipëri, sikur në Sinodin e shenjtë nuk paska tre klerikë shqiptarë. Jo vetëm në Tiranë, por janë edhe peshkopët e Beratit dhe të Gjirokastrës janë vënë me kombësi greke. Përdorimi i greqishtes në mënyrë të rregullt nëpër mesha, jo vetëm qe është veprim antiligjor, por bëhet si veprim urrejtje ndaj shtetit shqiptar, për t’i thënë se ne nuk pyesim fare për ju, pasi e rëndësishme është vetëm Greqia. Nuk është as e para herë as e fundit, që thuhet se shteti grek gjithnjë i ka konsideruar ortodoksit shqiptarë si “grekë”. Ndërsa priftërinjtë shqiptarë që kanë meshuar në gjuhën shqipe, janë masakruar
nga paraardhësit e Janullatosit. Dhe ndonëse e dinin që do të vriteshin nga bandat greke që udhëhiqnin peshkopatet, ata vazhdonin me vendosmëri meshën në gjuhën e tyre amtare. Kundra këtyre pishtarëve të gjuhës shqipe, u përdor helmi dhe gropa e gëlqeres, për Petro Nini Luarasin, sëpata për çarjen e kokës, Papa kristo
Negovanit ia kthyen trupin e tij në ushqim për qentë, prerjen e kokës dhe zhdukjen e saj, përdorën për At Stath Melanin, trupi e të cilit, përmetarët e varrosën pa koke në kishën e tyre. Koto Hoxhin, që u mësonte fshehurazi nxënësve shqipen, peshkopi greke e spiunoi te kajmekami turk dhe pasi e arrestuan, e varrosën së gjalli në burgun e tmerrshëm të “Xhedikulit” në Kostandinopojë.
Janullatosi, si uzurpator, po e kthen Shqipërinë në helenizim, duke e qëndisur me kisha të stilit grek, me kisha në emër të Shën Kozmait të vrarë si agjent grek nga paria e vendit para 235 vjetëve, po ngre shkolla greke dhe varreza të quajtura të ushtarëve grekë pas 73 vjetëve. A ka punë më të pështyrë që bën Janullatosi, gjoja po kërkon kockat e ushtarëve grekë të lëna harcave e kodrave që nga 28 tetori i vitit 1940 deri me 15 prill të 1941, që është koha e luftës italo-greke, dhe kujtohen tani pas 7 dekada për qëllimin politik të helenizmit, që drejton tashmë vetë peshkopi grek. Sot ka filluar një ere e fortë, kundër fqinjëve tanë në Veri e në Jug. Kërkohet “Shqipëria Natyrale”, nga politologu Kocho Dano, me një fjalë që Shqipëria të mos te kufizohet më me shqiptarë, por të kufizohet me fqinjë. Po përgatiten dokumenta për në gjyqin e Hagës, për të denoncuar gabimet e Konferencës
së Londrës të vitit 1913. Kjo ide gjen mbështetje të plotë te Amerika dhe Turqia. Për bashkimin e katër vilajeteve shqiptare në një komb, në një gjuhë, në një flamur, në një histori. Platforma për Shqipërinë Natyrale, e ka trazuar shumë Serbinë, Greqinë, sllavo Maqedoninë, dhe Malin e zi. Kjo ka gjetur mbështetje nga faktorë të rëndësishëm në SHBA. Qëkur u publikua në vitin 2006 “Shqipëria Natyrale” në gjuhët, shqip, anglisht, serbisht, greqisht dhe sllavo – maqedonisht, në Beograd janë publikuar mbi 850 botime të quajtura “Rreziku i Shqipërisë Natyrale”. Ndërsa Greqia, me komisarin e saj në Shqipëri, ka shprehur hapur luftën kundër rilindjes tonë kombëtare, të deklaruar në gazetën kryesore greke “Kathemerini”: “Nuk e kuptoj idenë e shqiptarëve, që feja e shqiptarit është shqiptaria”, shprehet Janullatosi dhe në vazhdim nuk dëshiron të njohë as ligjin e gjuhës shqipe në
kishat tona. Në artikullin nr. 3 të Statutit të Kishës Ortodokse Autoqefale Shqiptare, pёrpiluar në Korçë më 29-6-1929 thuhet se: “Gjuha zyrtare e kishës është shqipja”. I njëjti parim për gjuhën zyrtare është ruajtur në Statutin e Kishës Ortodokse Shqiptare, miratuar me dekretin nr. 1065, datë 5-5-1950 të Presidiumit të Kuvendit Popullor të republikës Popullore të Shqipërisë. Këtë ligj të miratuar zyrtarisht Janullatosi e ka shkelur me të dy këmbët.
Sinodi i Shënjtë është një gardë e krijuar nga Janullatosi që i shërben të zbatojë planin e helenizimit grek në Shqipëri. Që të krijosh një Sinod të Shënjte, duhet që kryepeshkopi i cili e drejton, të jetë aprovuar nga Patriakana dhe nga shteti. Janullatosi, nuk e vlereson fare qeverin Shqiptare dhe Akademin e Skencave. Krijoj Sinodin e Shënjtë një gardë, që i shërben interesave personale të kryepeshkopit. Prandaj mund të shprehem me plot gojën, se ju po e teproni. Mëso, se je i huaj në vendin tonë në Shqipëri, në shtetin shqiptar. Në këtë vend flitet shqip këtu e 10.000 vjet më parë. Këtu nuk jemi në Greqi, ku kisha është mbi gjithçka dhe nuk mund të imitosh peshkopin e Athinës në Tiranë. Por ju punoni mbrapsht, sinodin e keni bërë të ngjashëm me atë të Athinës. Vend-varrimin tuaj e përgatitët, mundet te katedralja në Tiranë ose te kisha në Shënavlash, nuk është çudi se mund të
shenjtëroheni edhe para vdekjes, se pas vdekjes do të keni kishën personale “Shën Janullatos” ashtu si keni bërë për Shën Kozmanë, disa kisha që nga Mursia në Vurgun e Delvinës. Ka pasur figura si ju, që e kanë cënuar këtë popull dhe kurdoherë janë larguar ose kanë lënë kockat këtu. Për Ilustrim” Në pranverë të vitit 1931, u ngrit gjyqi në Tiranë dhe u zhvillua në Gjirokastër, kundër Daut Hoxhës, i cili kishte vrarë shumë persona në Greqi. Qeveria greke përfaqësohej nga avokati Shkarpa, shumë i zoti. Kryetari i gjyqit pyeti të pandehurin: Ç’ke të thuaç? -“Kam vrarë shumë më tepër nga sa përmendi përfaqësuesi grek, por jo për “hakmarrje”, siç tha z. Shkarpa; kam vrarë vetëm pushtetarë, keqbërës dhe pjesëtarë të njësive ndjekëse, ca në luftime ca ku i gjëja, sepse nuk linin të zezë pa bërë në Çamëri…Prandaj mos më pyet në kam vrarë, po më pyet, se ku i kam vrarë,
kur, ku, e pse i kam vrarë. I vrava në vendin tim, e jo në vendin e tyre: I vrava kur këta zunë të na shuajnë; I vrava se këta u lëshuan mbi ne me plumb, thikë, sëpatë, me urë në dorë dhe me vraka zgjidhur, I vrava për t’i shporrur nga vendi im…”Vrasjet e bëra nga Daut Hoxha dhe çeta e tij ishin bërë për qëllime politike-kombëtare. Prandaj gjyqi e quajti Daut Hoxhën “të padorëzueshëm”. Nxjerrja e Daut Hoxhës në gjyq, me kërkesën e qeveris greke, si masë paraprake, nëpërmjet dy nënoficerëve të besuar që kryenin shërbimin në burg, që para daljes në gjyq e pajisën me dy revolverë. Kjo mase ishte e domosdoshme për të parandaluar ndonjë grabitje nëpër udhën burg – ndërtesa e prefekturës, ku bëhej gjyqi, apo qoftë edhe nga salla e gjyqit. Dyshimet për këtë, i shtonte mbërritja nga Janina për në Gjirokastër e disa veturave me 3-4 vete secila. Ishte afër mendjes, se ata qenë të gjithë
të asfalisë dhe të korofillaqisë. Atëherë, në qeverinë e Mbretit Zog, punohej për Shqipërinë. Sot siç thotë Prof. Dr. Eshtref Ymeri: “Shqipëria ka në krye një kastë tradhtarësh në pushtet dhe në opozitë… Janullatosi është guvernatori faktik në Shqipëri i shovinizmit grekokaragjoz…”.

DY ATDHETARË KOMBËTARË

Nga Rasim BEBO/ Chikago/

Ata ishin dy atdhetarë kombëtare, dy trima, dy fshatarë të mesëm, dy familjarë, dy gjysmë analfabetë, dy luftëtarë të lënë në heshtje. I pari, çami Daut Hoxha, pjesëtar i Luftës së Parë Botërore, nga Dhrohomija e Paramithisë dhe i dyti, kosovari Hasan Remniku, nga fshati Remnik i Preshevës, luftëtar në Luftën e Dytë Botërore.
Mbas pushtimit të Çamërisë, filloj menjëherë çarmatimi i popullsisë, në fillim me të butë e me lajka dhe pak kohë më pas, me dhunë të egër. Me porosi të dhespotëve të Janinës dhe të Paramithisë e nën drejtimin e kolonel Ipitit e të Delijanaqit me shokë, njësi të përbëra prej andartësh, nga më gjakatarët, iu vërsulën egërsisht popullatës çame. Përveç grabitjeve dhe përdhunimeve në gjithë Çamërinë, ata grinë me thika, sëpata e plumba ballit, të gjithë atdhetarët që mundën të shtinin në dorë. Vetëm në vendin e quajtur Liver, te përroi i fshatit Selan, më 23-3-1913, hijenat në fjalë, vranë 100 prej krerëve më në zë të fshatrave, ndërmjet Paramithisë e lumit Kalama. Fuat Pronjon dhe Subhi Dinon, nga Paramithia – dy prijësa të shquar atdhetarë të vendit, i rropën së gjalli dhe i flakën në një humnerë. Lajmi i kësaj masakre, u përhap si rrufe në të gjithë Çamërinë. (Ibrahim D. Hoxha “Daut Hoxha”. Bot. 2000, f. 15).
Moshatarë bashkëkohës me ta, dëshmojnë si Hamdi Ruçi nga Kortesi (i datl. 1900), Sali Qemali nga fshati Nihuar (datl. 1891), Shuaip Mete nga Filati (datl. 1888) etj, tregojnë: “Grekët në Çamëri, zunë të vrisnin jo vetëm lulen e atdhetarisë, por edhe luftëtarë në masë. Shumë njerëz morën malet dhe njëri nga këta, ishte Daut Hoxha, djalë i zgjuar, i shkathët, i shpejtë dhe shumë trim. Në jugperëndim të Çamërisë, pas vitit 1913, qarkullonin shumë çeta andartësh gjakpirës përqark Prevezës, Pargës, Margëlleçit, Paramithisë etj. Dauti filloi t’u shkonte pas, për t’u treguar vendin. Dauti me çetën e tij, u bë tmerri i njësiteve ushtarako-andarte dhe i vendkomandave të horofillaqisë (policisë) greke, që qarkullonin për të mbledhur armët, duke i bërë popullit tortura të shumta.“ Në një pusi, Dauti me çetën e tij vrau 17 horofillakë, duke u hakmarrë për poshtërsitë që u kishin bërë fshatrave të Paramithisë.
Një ndër çetat andarte, të udhëhequra nga një prift, kishte arritur kulmin e poshtërsisë kundra popullatës së këtyre fshatrave përqark Margëllëçit e Paramithisë. Ata u takuan ballë për ballë me çetën e Daut Hoxhës, I cili kishte dale ta kërkonte.
-Uratë!,- i thotë Dauti, – Sipas të drejtës, nuk mbetet as borxh pa larë, as hak pa marrë!…
-Po, kur të bëjë emër perëndia… – thotë urata.
-Po kur perëndia nuk kujtohet, njerëzia t’ lërë të harrohen?…
-Hasha! Perëndia nuk lë gjë pas dore.
-Uratë, thuaj të vërtetën, çfarë i keni bërë kësaj krahine?! – dhe Dauti nxori kamën e ia vuri majën në grykë.
-Aman mos më ther! – u tromaks urata duke treguar 4-5 veta të çetës së tij. Por ata ia dhanë vrapit tatëpjetë pllajës. Pa kaluar as 25-30 hapa u bene shoshe nga plumbat e çetës.
Një zë i mbytur nga turma tha që prifti të vihej me shpatulla në mur. Prifti u detyrua të pranonte se ky me çetën e tij kishte vrarë shumë luftëtare të çetës Muharem Rushiti. Kështu ndëshkimi i tyre ishte i pa diskutueshëm. (f. 20) . Duke vepruar kudo me guxim, Daut Hoxha u fut në Paramithi, hyri në zyrën e rrethkomandantit të horofillaqise (policisë) dhe duke drejtuar tytat e dy dhjetçeve turke, që i mbante të fshehura nën kondokapë, i tha:
-Unë jam ai që kërkoni! Ju urdhëroj të ikni si rrufeja nga fshatrat për rreth, se u moret shpirtin njerëzve, ose t’i hodha trutë në erë!…
-Pa dale, mo zoti Daut! Të gjejmë fjalën me të mire!…
-Të thaç, zgjidh dhe merr: ja ti, ja u!…
Kapiteni dha fjalën për urdhrin që ju kërkua. (f. 21).
Me veprime dinake, grekët bindën dy vëllezërit e Murat Bejdo Lilës, Halitin dhe Sejkon djem nga fshati Karbunarë për të vrarë Daut Hoxhën. Me dhelpëritë e tyre pushtetarët grekë kërkonin edhe po t’i vriste Dauti këta djem, atëherë vinin në hasmëri fshatin Karbunarë me çetën e Daut Hoxhës, kështu greku “Hodha lumin , ujkun kalit”. Nuk kaloi gjatë, në Qafe të Dhrizës (ndërmjet Karbunarit dhe Trikopallkës) Haliti dhe Sejkua u vranë. Pushtetarët e sigurimit grek, dridheshin nga frika prandaj ngritën dy djem të tjerë për të u futur në çetën e Daut Hoxhës, Cil Mastoren dhe Nikollë Qamon, duke qenë në çetën e Dautit, ata kishin më shumë mundësi për ta vrarë Dautin dhe trimat e tij, si Koço Suljotin, Shaban Taron etj. Por ata u zbuluan shpejt dhe u pushkatuan. (f.53).
Prefekti i Paramithisë ftoi plakun Jor Suljotin në zyrë. Xha Jori të kam thirrur për një punë me rëndësi të madhe për qeverinë, po e mbaruat do te nderoheni dhe do te merrni shumë para (rreth 750.000 dhrahmi). Qeveria greke kërkon vrasjen domosdo të Daut Hoxhës. Yt bir, Koçua, kur t’i gjëjë anën, të vrasë Daut Hoxhën e të më sjell kokën e tij. -“Dëgjo! Po është që e ëma e ka bërë me mua, Koçua nuk e bën kurrë at turp … Po ësht se e ka zën ferrave me ndonjë pular mundet, i ligu e bën pa i dhënë hiçgjë.” –Xha Jori, ç’thua kështu? -“Më pyete, a jo? “–Po!… – “E u të thaçë atë që di. (f. 56).
Më 1920, në Sajadhë (afër Qafës së Botës) kishin dërguar prokurorin e Janinës dhe komandantin e forcave të Kufirit grek të bënin ç’mos pёr të vrarë Daut Hoxhën e Koço Suljotin. Për këtë, dërgonin njërin pas tjetrin vrasës në Konispol, që fshiheshin gjerdheve, ledheve, nën rrugë, mbi rrugë e ku mundeshin; ruanin ditë e natë për të dalë në pritë Dauti, që ta vrisnin. Natën i vinin vërdallë shtëpisë kur nuk ishte Dauti për t’i therë fëmijët. Mirëpo qeni shumë i forte, nuk i linte të afroheshin dhe u hidhej përsipër. Atëherë ata vranë qenin, dhe si krisi dufeqi, ata krisën e ikën. (f. 58).
Dyndjet e çetave greke këndej kufirit ishte e vazhdueshme. Shumë prita i ngritën Daut Hoxhës, por në asnjërën prej tyre nuk arritën ta vrisnin. Për ta shtënë në dorë Daut Hoxhën, ishte kërkesë ndërshtetërore. Kur ndodhi vrasja e Gjeneral Telinit, më 27-8-1923, e kryesuar nga pushtetarët epror kolonel Plasira nënkolonel Neokli Boçari, Vasil Kollovoi me shokë, të cilët e vranë egërsisht në Zhepë 8 km. përtej Kakavies, grekët për këtë vrasje shpallën nxitimthi Daut Hoxhën dhe bashkëluftëtarët e tij. Zotin Daut e priti nënprefekti në Zyrë, por në atë kohë e mori prefekti i Gjirokastrës në telefon. Ai porositi ta dërgonin Dautin menjëherë. Në Gjirokastër e morën në pyetje nga një komision evropian. E mbajtën dy muaj aty. Nga Parisi erdhi një telegram që Daut Hoxha ishte pa faj. (f. 76). Komisioni i Posaçëm Hetimor Ndërkombëtar ngarkoi qeverinë greke për vrasjen e Enriko Telinit.
Më 25-6-1926 gjeneral Aleksandër Konduli, ministër grek në Tiranë, nënshkroi me palën shqiptare marrëveshjen për dorëzimin njëra-tjetrës të keqbërësve. Njëri nga këta ishte Daut Hoxha. Në pranverë të vitit 1932 dha pëlqimin dhe urdhëroi paraqitjen e tij në gjyqin e posaçëm. Gjyqi u ngrit në Tiranë dhe u zhvillua në Gjirokastër. Në gjyq qeveria greke përfaqësohej nga av. Shkarpa,( Av. shumë i zoti.) Në gjyq av. Shkarpa u mundua të fajësonte Daut Hoxhën për plot e plot “vrasje, vjedhje, e ç’nderime” që Daut Hoxha – sipas tij, kishte vazhduar të bënte “edhe pas vitit 1925-së”. Për këto “faje” gjyqet e Janinës dhe të Prevezës e kishin dënuar disa herë në mungesë me vdekje. Me dëshmitarë u vërtetua se Daut Hoxha vetëm ka vrare dhe asgjë tjetër.
-Po për vrasjet që paditesh, ç’ke të thuaç? –Pyeti kryetari i gjyqit.
-Kam vrarë shumë më tepër nga sa përmendi përfaqësuesi grek, po jo për “hakmarrje”, siç tha z. Shkarpa; kam vrarë vetëm pushtetarë keqbërës dhe pjesëtarë të njësive ndjekëse në ca luftime. Ca ku i gjeja, sepse nuk linin të zezë pa bërë në Çamëri… Mos më pyet në kam vrarë e sa kam vrarë, por më pyet se ku i kam vrarë, kur, ku e pse i kam vrarë… I vrava në vendin tim e jo në të tyren; I vrava kur këta na vunë të na shuajnë të tërëve nga faqja e dheut; I vrava se këta u lëshuan mbi ne me plumb, thikë, sëpatë, me urë në dorë e me vraka zgjidhur; I vrava për t’i shporrur nga vendi im këta që erdhën na shkelën e na robëruan. … Tani këta qahen e më bëjnë mua fajtor e jo vetëhen e tyre. Këta u derdhën me zjarr dhe hekur në një vend që nuk ishte i tyre dhe ne nuk kishëm të drejtë të mbroheshim? Tani zotërinj keni të drejtë të gjykoni se i kujt është faji: i të vuajturit, i të munduarit, i të dëmtuarit, apo i keqbërësit…
Gjyqi e quajti Daut Hoxhën të “padorëzueshëm”. Nga Janina kishin ardhur në Gjyrokastër disa vetura me nga 4-5 veta, dyshohej për ndonjë rrëmbim të Dautit nga agjentët grekë, për gjatë rrugës nga burgu për në gjykatë, prandaj e pajisën me dy kobure me urdhër të prefektit Ismail Gjylbegu. Karabineria Italian në Konispol e çarmatosi Daut Hoxhën. Ishte njësoj sikur t’u thoshje grekëve: “Ja ku e keni Daut Hoxhën, vrajeni po deshët!” Në vendin e quajtur “Sheshi i Rahut” në Vrinë, më 15-6-1940 u gjet kufoma e tij pa kokë, të cilën e çuan pertej kufirit. Prefekti I Gjirokastrës D. Çarçani, në shkrimin e vet nr.251/ date 23-6-1940, që i dërgoi M.P.B., theksoi se vrasja e Daut Hoxhës “është bërë për çështje politike”. (A.Q.SH. F. 252, dos. 99, f. 3,5).
“Tiranë 22 gusht 1940 XVIII Shkëlqesisë Kryetarit të Policisë Romë. “… Vlerësoj të vë në dukje natyrën e vërtetë politike të krimit që nga organet e tjera, zyrtarisht vepruese…”. Për këshilltari i përgjithshëm I Policisë Skaminaçi. (AQSH.F. 253,Dos. 45, f. 66).”
Njoftimi zyrtar mbi vrasjen e Daut Hoxhës u shpall nga agjensia italiane e lajmeve, “Stefani” me 12 gusht 1940. Pas 2 ditëve një zyrtare i lartë fashist arriti nga Tirana në Konispol dhe në prani të zyrtarëve vendas, mori në pyetje të shoqen e Daut Hoxhës, Adile Haxhi Ibrahimi. -Kush ta vrau burrin, moj zonjë? -Pyeti zyrtari I lartë. –Italia! -u përgjigj Adilea. –Pse, për të vrarë burrin tënd erdhi Itailia në Shqipëri?! -“Atë u nuk e di, po di që grekërit e vranë vetëm tani që erdhi Italia, se kjo ia morri armët. Pse s’e kishin vrarë dot më përpara? Grekët u përpoqnë sa u lodhën, po s’e vrisnin dot se i kish supet e mesin të ngarkuara me armë. Tani që ju ja hoqët, s’kish me se të mbrohej”. Përgjigjia i mpiu dhe i hutoi keq të pranishmit. Jasin Zejnua ndërhyri:” Zotërinj, tha ai, ajo e ka humbur nga vrasja e të shoqit, nuk din ç’thotë. Andaj u lutem dilni pakëz jashtë sa të mbledhë vetëhenë”. Si dolën jashtë italianët dhe të pranishëm të tjerë, 2-3 konispolatë që mbetën brenda iu përveshën Adilesë: -“Ç’bëre kështu, moj?! Çish nuk i vë një çikë glishtin kokës? Me këto fjalë humbe timinë (vlerën) e tët shoqi, humbe fëmilën e vetëhenë! -Pa u të vërtetën thaç, s’thaç nonjë gjë të tepërt! -Po jo, moj, s’lipsej të thoshe ashtu. Eni çish doje ta thosha? -Të thoshe që burrin ma vranë grekët e u e kërkoj nga Greqia”.
Pas pak hetuesit u ftuan të ktheheshin brenda shtëpisë dhe vazhduan pyetjet: -Kush ta vrau burrin, moj zonjë?… -Grekërit…
Më 21-22 gusht 1940 një grup i dytë hetuesish, arriti nga Tirana në Konispol. Këtë herë në përbërjen e grupit ishte edhe një anglez, drejtori i zyrës së agjensisë telegrafike londineze në Romë “United Pres”. Reynaldes Packard. –Kush ta vrau burrin zonjë? -Pyeti Packardi… –Grekërit. –U përgjigj Adileja. –Përse këtë e din dhe atë që burri yt kishte therur 75 grekë nuk e din?! – “ Atë e din ti që e thua! Po edhe në i pati vrarë, në vendin e tij i vrau, nuk vate t’i vrit në vendin e tyre; i shkelën shtëpinë e vendin, pa i vrau”. –Po ai vrau edhe njerëz të pafajshëm… –“Jo, aj vrau ata që vrisnë e prisnin; vrau nga ata që erdhën kushedi se nga dhe i grabitën vendin, mallin e gjërin dhe shkelën nderin”. Rainald Packardi doli në fotografi me familjen e Daut Hoxhës , i premtoi se do të bënte të njohur “United Pres-it dhe botës mbarë për përgjigjet e të vesë së Daut Hoxhës. (Flet. “Tomori”, nr. 162, Tirane, 24-8-1940). PJESA E DYTË
Hasan Alia – Remniku, ka lindur më 1910 në një familje kosovare mesatarisht të kamur. Hasani ishte një lloj Robin Hudi shqiptar, se depot e shtetit ishin të mbushura me mall e veshmbathje, ndërsa popullata shqiptare vuante për një kothere bukë, apo për një pale opinga. Ai e djente veten keq dhe në një mënyrë ishte I detyruar që t’i merrte ato nga magazinat dhe tua shpërndante popullit shqiptar. Ai nuk duronte padrejtësitë e komshinjve serbë. Hasani ishte i martuar me Naziren nga Lubishta, lindën tre fëmijë: Naziren, Nurien dhe Aliun (1942). (Nga S. Keçmezi – Basha 19-2-2010).
-Shoku komandant, tha Kurti, baca Demiri më ka çuar t’u them se Hasan Remniku ju pret të dielën mbrëma në kishën e Letnicës, te patër Ndoni. Orce Vapcarovi (i deleguari i shtabit supreme të Ushtrisë Nac. Cl. Të Titos në batalionin “Çlirimi”) iu drejtua Arbenit dhe Pjetër Munellës…” Mos është ky, ai që vrau komandantin e xhandarmërisë në Shkup?” -Pjetri i tha: Po. – Pjetri Vazhdoi: -Në prag të luftës, Hasani ka qenë 30 vjeç, u burgos prej pushtetit të atëhershëm serb në bazë të një shpifjeje, që ia kurdisën disa serbë me qëllim që t’i rrëmbenin tokën e bukës, një arë të mirë që rrallë i gjendet shoqja. E burgosën se gjoja kishte vjedhur 7 teneqe me gjalp (tëlyn). Mirëpo pas ndërhyrjes së priftit të Letnicës, patre Ndon Lekës, xhandarmëria i gjeti teneqet e tëlynit në duajt e grurit të një serbi, pikërisht të njërit prej atyre, që e kishin denoncuar për vjedhje. Me gjithë këtë, Hasanin nuk e nxorën nga burgu. Iu desh të shiste gjysmën e mallit e të gjasë gjallë që të fitonte lirinë. Doli i pafajshëm, ashtu siç ishte, por me gjak të turbulluar. Nuk është gjë e lehtë të turpërohesh në sy të botës, të ç’burrërohesh pa fijen e fajit dhe kur del prej burgu të gjesh hasmin zot në pasurin tënde. Megjithëkëtë, Hasani s’bëri asgjë. Vetëm bleu një pushkë dhe përgjoi kohën. (Kapllan Resuli “Tradhëtia”( f. 95).
Mirëpo në qoftë se Hasani nuk përzihet në punët e të tjerëve, përziheshin të tjerët me punët e tija dhe se linin rehat… Në Zhegër, njëfarë Anastas Gjorgjeviç, ishte bërë njësh me bullgarët dhe gjermanët. Ky Rrëmbeu toka, livadhe dhe bashtina . Mandej nisi edhe me dhunuar e vrarë. Me gjakun e fshatarëve shqiptare ushqente qentë e langonjtë e vet. Në një ditë, në katundin e Hasan Remnikut, ai pushkatoi 12 shqiptarë të pafajshëm dhe u rrëmbeu pasurinë. Me këtë urrejtje të madhe shkoi te shtrati i fjetjes Hasani dhe i nguli disa thika. Më vonë dëgjoi se ia kishin burgosur gruan. Shkon në Zhegër dhe vrau togerin e xhandarmërisë. I la një letër të lidhur me tel të hollë te fyti, shkroi t’i lironin gruan nga burgut, ose do të vriste nga një oficer çdo javë… Pas kësaj ia lëshuan të shoqen. Atëherë Hasani u kërkoi arën e bukës që ia kish rrëmbyer A. Gjorgjeviçi. Nga frika e tmerri, Hasanit ia kthyen çdo gjë të rrëmbyer. Mbas një heshtjeje, Pjetri tha: Vetëm brenda vitit 1942, ka likuiduar 50 oficerë e xhandarë, dhunues e grabitës të ndryshëm. Mbas çdo krimi, që bënin këndej serbët dhe bullgarët, vinte Hasani dhe kërkonte kryefajtorin për ta ekzekutuar. Në ndjekje pas tij, u lëshuan bullgarët me forcat e tyre. Mjafton të dëgjojnte për ndonjë kriminel, mjafton t’i ankohej kush, dhe Hasan Remniku si xhebrail, gjendej te vendi. Kudo ia kishin frikën, leqet e këmbëve u dridheshin prej tij. Paguanin shuma të mëdha për kokën e tij. Një kapter xhandarmërie, ai e kish tredhë. Njëfarë Bozhidari ia kish prerë gjuhën me thikë se e kish spiunuar. Një tjetri i kish shkurtuar dorën, se kish rrahur një shqiptar pa pikën e fajit. (f. 97). Nga Agim Gashi citojmë: “Në vitin 1941, marrëveshja (Ribentrop-Çiano) për ndarjen e territorit, Gjermanët u larguan nga pjesa më e madhe e territorit të Kosovës, duke ia lënë Italianëve dhe bullgarëve: Kaçanikun Karadakun dhe pjesa e Anamoravës. Prej Gërlice dhe tutje mbeten nën administratën bullgare – Kumanovë, Viti, Kaçanik. Bullgarët nisën t’i rrihnin meshkujt kudo që i takonin, në arë, në rrugë, në mulli, në oborr, në familje etj. Me këtë donin t’i fyenin e t’i turpëronin, duke ua ulur dhe përdhosur dinjitetin dhe krenarin e tyre.
Hasan Remniku u betua: “Pasha at’e nanë, qi m’ka dhanë gji, / Pasha Nanën tonë Shqipni, / Trupi i jem n’dhe s’ka me hi- / Pa e marre gjakun për vllaznit e mi! …” Ishte vjeshta e vitit 1940, bullgarët erdhën në Remnik. Tellalli Thirri gjithë meshkujt, nga mosha 16 – 80 vjeç të mblidhen në oborrin e Xhamisë. Hasani i lajmëroi të mos hyni në oborr, po fshataret nga frika e familjes u futën në oborr. Ushtria bullgare rrethoi fshatin ane e kënd. Hasani e shpërtheu rrethimin. Populli u ngujua në Xhami. Bullgaret kërkonin dorëzimin e armëve, fshatarët refuzuan, filloi tortura me vrasje therje dhe thyerje gjymtyrësh për tre dite e net, dyshemeja e xhamisë u mbulua me gjak. Burgosën 60 gra të Remnikut, për tre javë i mbajtën te shtëpia e Muharremit, se nuk kishte vend në burg duke i terrorizuar. Hasani me Ramis Gernicën shkuan te nënprefekti i Gjilanit, ky ndërmjetësoi te komanda bullgare dhe i liruan. Kolonat bullgare vinin natën dhe trazonin familjet shqiptare të Remnikut dhe të Gjylekorit. Këto trazira të shpeshta e të rrezikshme, shtynë Hasanin të organizonte largimin e popullatës. (A. Gashi “Hasani Kaçaku I fundit”, 5-4-2009).
Orce Vapcarovi, Ilia Vuçiqi (të deleguarit), dhe Bilana infermiere në spital, përgatitën kurthin për të eleminuar Arben Preshevën dhe Hasan Remnikun, kur të shkonte në Letnicë, te kisha e Patër Ndonit. -Bilana, letrën ju duhet t’ia dorëzoni tezes tuaj në Letnicë. Keni dëgjuar për Hasan Remnikun? Ai që na urren ne sllavët pa dallim… “Nije kërv voda, drugarice Bilana!” Duhet të mendoni për jetën e tezes tuaj që është në rrezik. “I za sllavu sllavjansku a smert shiftarsku” (për lavdinë sllave, vdekjen e shqiptarëve). (f. 111).
Bilana ia hipi kalit dhe arriti me një frymë te tezja, që urrente shumë shqiptarët. Ndërsa Arben Presheva u nis vetëm pa shoqërues. Për gjatë rrugës takoi Demir Kaçanikun, komandanti i kompanisë së pestë. – Dua të bisedoj me ty, i tha Demiri. Dëgjova se Miodrag Pavlloviçi, përpara 3 muajve ka pushkatuar në kodrat e Miçipapës shtatë shqiptar të pafajshëm dhe ka marrë flamurin shqiptar e ka copëtuar dhe shkelur më këmbë, janë të gjithë të indinjuar, ai duhet nxjerrë në gjyqin partizan. Arbeni, fliste te Patër Ndou i qetë dhe me fjalë të matura. Një fjalë e urtë e popullit tonë thotë: “ armiku i vjetër mik s’bëhet”. … Patër, më thanë se është Hasani në kishë, foli Arbeni. –“Qetu jam, qetu”! Arbeni u kthye menjëherë dhe hoqi duart nga automatiku. Mbas shpinës se tij qëndronte Hasan Remniku, tmerri i krahinës. Ishte me automatik të shkurtër në duar, me shirita fishekësh, me dy bomba dhe kobure në brez. I mbathur me opinga lëkure të lehta, i veshur me tirqe e kësulë të bardhë. -Më falni për mundimin që morët dhe erdhët deri këtu. –Qofsh me nder dhe me faqe të bardhë, se ky mundim për mua s’ashtë gja. –Por mendova, pse kam vrarë ca shkije gjakatare, e thashë, s’do begedisnit të flasësh me mua. –Përsa u përket gjakatarëve qe keni vra, ju lumtë dora! – I lumë qofshi! Pa hë, flisni, ç’keni pasur të më thoni? Ç’dëshironi prej meje? -S’dëshëroj gja, Z. Arben. Ju thirra të merremi vesh për një punë, tha Hasani, – para pak kohe, aj Miodrag Pavlloviçi juaj, ka vrarë shtatë shqiptarë pafaj. Ai e ka hak plumbin tim. Unë ia kisha dhënë, sikur mos të kishte qënë shoku juaj. “Shoku juaj!” Sesi i tingëlloi në shpirt. Sa e rëndë e pështyrë i erdhi. Sa keq. (f. 133).
Edhe unë, o Hasan Remniku, -foli Arbeni me takt prej diplomati e me zë të qetë, -mendoj se jeni trim, njeri i drejtë e i ndershëm. Gëzohem që u njohëm!. –Deri sa t’i keni ata shkijet me vehte, s’vjen Hasani me ju. –Sikur të mos ishin sllavët në radhët e partizanëve tuaj. –I tha ai, dhe sikur të lëshonit kushtrim vetëm për një çlirim kombëtar, për bashkimin tonë me Kosovën, bir kosovari s’do të qëndronte në shtëpi. Edhe Patër Ndou ishte kundra shprehjes “pa dallim kombësie”, jo. E si te luftohej për çlirimin e Kosovës nga shkiet duke i pasur shkiet pëkrah? A e mendonte shkau çlirimin e Kosovës? (f. 138). Pak kohë pas largimit të Hasan Remnikut, kisha u rrethua nga forcat bullgare që kërkonin dorëzimin e Hasan Remnikut dhe të Arben Preshevës. Filloi lufta natën në errësirë, Arbeni gjuante nga dritarja në drejtim të flakës së armëve që gjuani rrethuesit. Arbeni u ngjit te kambanarja e kishës, aty u plagos në krah dhe në kofshë, po kur humbi shumë gjak, zbriti poshtë dhe Padre i lidhi plagët. Prifti për herë të parë filloi të gjuante me automatikun e Arbenit, por u plagos rënde dhe vdiq. Krismat në mes të natës u dëgjuan përreth. Kthehet Hasani dhe filloi të pastrojë vendin, duke ndjellë vdekjen e rrethuesve dhe duke thirur, “Përpara trimat e Arbenit”! Urra-a-a! Përpara!. Rrethuesit morën poshtë lëndinës. Hasani thërriste nga jashtë para derës, Arbeni rrëshqitas i hapi derën, Padra kishte vdekur kurse Arbeni me plage te lidhura prej Pater Ndonit. Mbahu i thotë Hasani, dorën e djathtë nën gju, të majtën në sqetull, e ngriti dhe shkuan te kali i fshehur në pyll. Kjo vërteton se sllavët serbë, janë në lufte me sllavët bullgar, por kundër shqiptarëve ata bashkohen. (f. 151).
-Pjetër!, – thiri Arebeni menjëherë, pasi e shtruan në dyshek, – Ço një korrier përtej Morave me urdhër, të vijë Miodrag Palloviçi këtu. Të dalin të gjithë jashtë dhe t’i afrohu. I tregoi për bisedën me Hasan Remnikun dhe Bajram kaçanikun. Miodrag Pavlloviçi duhet çuar para gjyqit partizan menjëherë. Vrasjet që ka bërë në Kuevishtë e Lubancë janë të pajustifikuara. –Të thirret menjëherë këtu, Pjetër. Do ta hedh në gjyq. Ndërsa Patër Ndon Lekën shënoje në listën e dëshmorëve. (f. 156)
Shtabi i batalionit, në bashkëpunim me Komitetin Qarkor të partisë, vendosi t’i bëhej atentat qark-komandantit të Preshevës, për krimet dhe masakrat para disa ditëve, Demir Kaçaniku u ngrit e tha: -Ma lini mua këtë punë!…
- Demir Kaçaniku! –Mirësevjen Hasan Remniku … -Ke besë Demir Kaçaniku? -Besë shqiptari Hasan Remniku! –Qe atëherë, toke!… Në atë kohë Hasani nxorri koburen e i tha: -Merre këtë që të më marrësh hakun! Demiri ia mori, nxori revolen e vet dhe iu kthye: -Merre këtë, që të më vrasësh hasmin!… Ndihem i vendosur të vrasim kolonel Hristo Kondov, tha Demiri. Ka derdhë gjak shqiptari. Pajtohesh me ne?… Dua vetëm një gjë prej teje. Fol Hasan Remniku! –Të më japësh djalin, – Me gjithë qejf! Edhe djalin ta jap, -iu përgjigj Demiri … Hasani takoi Batushin të birin e Demirit 21 vjeçar. Aty nga ora nëntë e darkës iu afruan klubit të bilardos, panë se lozte koloneli me shokët e tij. U ngjitën kumbullës në kopësht, nëpërmjet dritares te tavolina e bilardos, e shënuan Kolonelin dhe me dy krisma të menjëhershme e lanë të vdekur. Ashtu si erdhën, kopësht më kopësht dhe gardh më gardh, u larguan pa I diktuar kush. (f. 176).
Kalorësi, mbasi mori e dha sinjalin me Kurt Lashticen, shkoi drejt shtabit pa fijen e drojes. Tek dera, roja flinte gjumin e madh me një brakë gjaku dhe me njëherë u fut në dhomë, pasi dalloi mirë personin, nxori thikën, e ia këputi gurmazin Miodrag Pavlloviçit, i preu veshin e djathtë dhe në mur shkroi: Kështu do të pësojnë të gjithë ata që u bien në qafë shqiptarëve. Hasan Remniku.
Tri ditë pas kësaj ngjarjeje, Arbeni liroi nga burgu të gjithë të arrestuarit dhe, me përjashtim të oficërave, të tjerët i dëboi jashtë kufirit të zonës së lirë. (f.276).
Mbas luftimeve me forcat gjermano-bullgare, Arbeni ishte plagosur dhe kishte humbur ndjenjat nga një goditje me gur në kokë, mbi të ishte vrarë e motra Shpresa dhe shoqja e saj Hasija. Hasani i hoqi të vdekurat nga trupi i tij dhe kur e diktoi që ishte ende gjallë, e lëvizi. Mandej pasi erdhi në vete: – A më bëjnë sytë, a po je ti Hasan Remniku? -e pyeti Arbeni burrin me mustaqe. -Hasani jam, zoti Arben. –Po ç’të solli këndej? – Erdha me pa… Mandej i dha mataren me ujë, – pi i tha. – Arbeni e mori dhe piu me gërqe dhe u kthjellua. (f, 320).
Hasan Remniku, organizoi këputjen e telefonave të komandës bullgare, para se të kalohej lumi Moravë në 12 shtator 1941, paralizoi karakollin e Naselës dhe të Kungullarit. Serbët në fillim vranë rreth 20 remnikas duke i varrosur edhe të gjallë. Hasani në fund të vitit 1942, vrau 15 serbë të Remnikut, si shpërblim të vrasjeve që ata bënë më parë. Në Zhegër vrau zullumqarin Sllobodan Jovanoviçin, dhe i ngritën këngë: “Sllobodan, ai luli i s’amës -/- Po i rruan faqet n’dritë të llamës! / Hasani Qazimit iu ka avitë: / Ti në ballë, e unë – fyt! …”.
Më 5 tetor 1951, grupi i Hasan Remnikut, u përcoll nga kulla e Agush Mehmetit në Bresalë, të dielën më 7 tetor 1951, rreth orës 20, Ishin: Hasani, Agush Mehmeti, Qibrie Mehmeti, Mustafa Koka, dhe Rabije Koka. Natën 9 – 10 tetor 1951 të shoqëruar me sahanlëpirës, mbasi kaluan lumin u hodhën në hendeqe, në moment u ndezën dritat e kamionëve dhe ndriçuan grupin, kërciten armët. Pas pak u qetësua, në hapësirën e ndriçuar gjendeshin të shtrirë, Hasan Remniku, i rrethuar nga bashkëpunëtorët e vet të vdekur. Në tradhëtinë, ku Hasani me shokë ishin prerë në besë e të pabesëve, mjerisht shqiptarë.
Më 10 tetor 1951, kufomat u ekspozuan në Prizren, në komunën e Vitisë, në Gjilan dhe Kamenicë. UDB-a për të mbjellë tmerr në popullsinë shqiptare, burgosi mbi 27 jatakë dhe bashkëpunëtorë të Hasanit. (Akllapi Net-Forumi i hapur, Ramadan Asllani 5 prill 2009).
Për akademikun Kapllan Resuli, ka ardhur koha të hidhet dritë, mbi ata që gatuan tragjedinë e Kapllan Resulit, te quajtur përdhunim gjaku. Ramiz Alia, tha me gojën e tij, më keq se një sllavo-grek, gënjeshtrën se Kapllan Resuli kishte vdekur ne burg. Ndërsa në R.D., nr. 6, Tirane 23-1-1991, u botua se Akademiku Kapllan Resuli është gjallë dhe u lirua nga burgu mbas 20 vjet në Spaç-Burrel. Poetja Zhuliana Jorganxhi, poetizon: “Ishte Hero – ishte njeri! / Dhe shok nuk kishte një të dytë. / Foli kur heshtnim unë e ti, / sa çeli zemrën, ai mbylli sytë. / dhe thane se: vdiq i harruar, / Në burg të errët, në vetmi”. / A kish më t’vdekur, të pambuluar, / Se të pagojët, si unë e ti? (U botua Tiranë 26-1-1991