Një libër album për krimet e komunizmit në trevën e Vlorë

 

"Krimet e komunizmit në trevën e Vlorës, përgjatë luftës dhe regjimit komunist, janë të panumërta dhe të përbindshme si në të gjithë Shqipërinë, por krahasuar me krahinat e tjera janë më të shumta e më të përgjakshme, sepse Vlora ka qenë tradicionalisht një trevë me tradita e kontribute atdhetare, qytetare e demokratike dhe në atë periudhë ishte tërësisht nacionaliste, që iu kundërvu komunizmit e diktaturës", shkruan historiani Uran Butka në hyrje të librit album "Të quajturit armiq të popullit, krimi komunist në Vlorë", të autorit Fahri Shaska. Ky libër, që ka dalë në qarkullim ditët e fundit, jep një pasqyrë të asaj që ndodhi në periudhën 1945-1990 në rrethin e Vlorës, ku u vranë nga diktatura 426 persona, vdiqën në burg 49 të tjerë, ndërkohë që u dënuan me burg 864 vetë dhe u arratisën 498. Gjatë kësaj periudhe u shpallën "Armik i Populli", 1837 familje, të cilat sot përfaqësojnë rreth 9000 familje në të gjitha trevat e Vlorës. Duke dhënë një pasqyrë të kësaj lufte klasash, që u shoqërua me një bilanc të tillë, studiuesi Fahri Shaska, thotë për ATSH-në, se "me këtë botim, përmes fotove, kemi për qëllim të përjetësojmë ata që punuan për Shqipërinë, firmosën pavarësinë më 1912 dhe komunistët i dënuan dhe i quajtën armik populli, ata që më 1920 vulosën ekzistencën e shtetit shqiptar, i dënuan dhe i quajtën armik populli". Sipas tij, në këtë libër përmblidhen disa nga ata që megjithëse u internuan nga fashistët, apo u vranë nga nazistët, u cilësuan gjithashtu armik populli, ashtu sikundër edhe ata që kërkuan vendosjen e pluralizmit dhe të demokracisë dhe që morën të njëjtin epitet dhe pësuan të njëjtin fat. Përmes këtij libri-album, Shaska ka arritur të përcjellë etapat e luftës së klasave dhe mënyrat se si u aplikua ajo gjatë periudhës së regjimit komunist në Vlorë. Ai e nis me periudhën e tetor-dhjetor 1944, kur u arrestuan 327 persona, prej të cilëve u dënuan 213, për të vazhduar më pas me periudhën tjetër deri në shkurt të vitit 1947, kur ishin hapur 300 dosje për të dënuar, 296 për të arratisur, 2170 për të dyshuarit, 96 për të ekzekutuarit. Dhe kështu, përmes fotove të shoqëruara me një historik të shkurtër të çdo personazhi, studiuesi Fahri Shaska sjell për herë të parë një botim të tillë. Përmes ngjarjeve tronditëse dhe jetës së personazheve, ai përcjell mesazhin, se e kaluara e dhimbshme e periudhës së komunizmit nuk duhet harruar, sepse e ardhmja e këtij vendi nuk mund të ndërtohet pa zbardhur këto krime. Shaska sqaron për ATSH-në se, libri mbetet i hapur, sepse ka ende mjaft viktima që nuk janë pasqyruar në të dhe për këtë arsye, ai do të plotësohet në të ardhmen.