Kontributi i Austrisë në themelimin e shtetit Shqiptar

Nga Ramiz Selimi

-Mag. Günther Rosenitz, Ambasadori i R. Kosoves Dr.Sabri Kiqmari, Zonja Minarolli, Princi Dr. Eduard Karl Habsburg, Ambasadori i R. Shqiperise Dr. Vili Minarolli, Keshilltari Z. Egin Ceka

Me rastin e 100 vjetorit të pavarësisë së Shqipërisë, në ambientet e Akademisë  Diplomatike të Vjenës u mbajt simpozium me temën, „100 vjet shteti Shqiptar”. Synimi ishte që të prezantohej Shqipëria dhe shqiptarët, përfshi këtu edhe komunitetin tonë në Austri.

Simpoziumi kushtuar Shqipërisë përpos historisë tonë dhe sakrificave, përfshinte edhe histori shqiptaro-austriake të njohur, si ajo për Habsburgët, Ministrin e jashtëm Berthold e deri të ndihma ushtarake e oficerit z. Hermann von Kirchner, që në ushtrinë e mbretit Zog në mënyrë aktive nga viti 1928-1939 ndihmoi ushtrinë në organizim,

 

-Ambasadori i Republikës së Shqipërisë Dr. Vili Minarolli dhe Mag. Günther Rosenitz

Kryetari i kësaj organizate Ing. MMag. Günther Rosenitz, përshëndeti mysafirët dhe bëri hapjen e këtij simpoziumi duke i dhënë fjalën Ambasadorit të Republikës së Shqipërisë në Vjenë Dr. Vili Minarollit.

Ai në fjalën e tij tha se, është një nder i madh për të që ishte prezent , në ketë vit të veçantë, 100 vjetorin e themelimit të shtetit shqiptar.”Zonja dhe zotërinj  e përgëzojë dhe urojë organizatorin për organizimin dhe ju uroj me një kënaqësi të madhe mirëseardhje të gjithë juve.  Shqipëria është i vetmi vend në Evropë që pati vuajtje, sakrifica e robëri të pandërprerë, prandaj të arriturat janë të larta dhe duhet respektuar shumë. Jemi krenar për sakrificat e gjyshërve dhe stërgjyshërve tanë që e bënë Shqipërinë të lirë dhe të pavarur. Falënderojmë  edhe miqtë Austriak që na ndihmuan në themelimin dhe ndërtimin e shtetit tonë”.

 

-Princi Dr. Eduard Karl Habsburg dhe Mag Günther Rosenitz

Mbretëria Austro-Hungareze, e dëshironte Shqipërinë natyrale që në themelim

Referatin kushtuar historisë 100 vjeçare e kishte përgatitur këshilltari i Ambasadorit në Vjenë zoti Egin Ceka, i cili ndër tjera tha se:”  Në Vlorë me  28 Nëntor 1912, delegatë nga të gjitha pjesët e banuara të shqiptarëve në Ballkan u mblodhën së  bashku në një Kongres Kombëtar. Këta  Delegat  pas humbjes së Perandorisë Osmane në luftën e parë ballkanike kundër Serbëve, Bullgarëve, Grekëve dhe Malazezëve e shpallën pavarësinë e vendit nga një Perandori që ishte në rënie , për të cilën ishte dëgjuar për më shumë se 400 vjet, dhe në të njëjtën kohë formoi një qeveri provizore. Fuqitë e mëdha evropiane ranë dakord për pavarësinë e Shqipërisë si një principatë”.

 

-Ambasadori i Republikes së Kosoves Dr. Sabri Kiqmari, Princi Dr, Eduard Karl Habsburg, Ramiz Selimi

Pastaj tha ai se, Monarkia Austro-Hungareze ishte kategorikisht që në shtetin e ri të përfshihen të gjitha pjesët e banuara me shqiptarë, por kundër kësaj ishte Franca dhe Rusia që dominuan në ketë tryezë. Shqiptarët mbetën të copëtuar, me shumë se gjysma të robëruar, të cilët i vranë, i masakruan, i larguan për Turqi, ata që mbetën edhe i asimiluan. Rreziku i pandërprerë në shuarjen e këtij shteti vinte vazhdimisht nga fqinjët , si ata verior, jugor apo lindor, ata dëshironin në të gjitha format dhe mënyrat copëtimin e vendit dhe zhdukjen e tij. Referati ishte përpiluar mirë dhe saktë, duke përfshirë të gjitha ngjarjet e rëndësishme të këtij 100 vjetori.

 

-Miftar Kastrati me Dr. Eduard Karl Habsburg

Shqipëria e tërë do të integrohet në BE

Për kontributin e Austrisë në themelimin e shtetit Shqiptarë dhe zhvillimet e mëvonshme të vendit një prezantim “Power Point” e kishte përgatitur zoti Mag. Günther Rosenitz. Ai në prezantimin e tij ofroi numra të popullit shqiptarë nga statistikat, për shtrirjen e tyre në të gjitha pjesët e botës, ofroi harta dhe fotografi të kohës duke u koncentruar kryesisht në fakte të mbledhura nga miqtë austriak. Tregoi për miqësinë e vazhdueshme mes dy popujve, duke treguar se dikur kufiri i ndante këto dy vende, tani kufiri është larguar, por miqësia ka mbetur dhe Austria luan një rrol të rëndësishëm në zhvillimet integruese Evropiane. Shqipëria e tërë ashtu siç e kishte kërkuar Austria me 1912 do të behët me integrimin e rajonit në Bashkimin Evropian dhe për ketë keni mbështetjen nga të gjithë ne, kurse ndryshim kufijsh në formën e viteve 1912 nuk do të ketë tha Kryetari Mag. Rosenitz.

 

Ndërsa përfaqësuesi i familjes mbretërore Princi  Dr. Eduard Karl von Habsburg-Lotheringen, tha se këto lloji simpoziume janë tepër të mirëseardhura, për të përkujtuar dashurit e dikurshme mes popujve tonë, që ekzistojnë nga lidhja e Prizrenit e ndoshta edhe më herët. Të ju them të drejtën  tha ai, nuk e kisha shfletuar këtë histori aq shumë dhe nuk e dija që familja ime kishte dhënë një kontribut kaq të madh në themelimin dhe ngritjen e shtetit tuaj. Por tani, ndihem shumë krenar edhe me familjen time që dha kontributin e saj në themelimin e shtetit shqiptar, duke penguar zhdukjen  e këtij populli të vyeshëm dhe bujar.

Interesimi ishte i madh edhe nga miqtë Austriak, që bënin pyetje për integrime evropiane e deri të gjendja e luftës me Greqinë. Në fund organizatori shtroi një koktej rasti për mysafirët.

Kush është kjo organizatë? Akademia për Paqe është një projekt i Ambasadorëve të Austrisë së Epërme të cilët themeluan ketë organizatë mbipartiake. Ajo bënë promovimin e paqes, sidomos promovimin e bashkëjetesës paqësore të njerëzve të kulturave të ndryshme dhe feve të ndryshme. Në kryesinë e organizatës bënë pjesë shqiptari Miftar Kastrati.

Krimet serbe në Kosovë

Hapet ekspozita „Shkatërrimet e trashëgimisë kulturore në Kosovë 1998/99“
Shkatërrimi dhe rrënimi i monumenteve kulturore është fenomen që rregullisht i prinë, shkon krahas ose i pason tragjeditë e mëdha njerëzore. Kjo praktikë e shkatërrimit të monumenteve të arkitekturës, të artit, të kulturës, objekteve historike e fetare, është zbatuar edhe gjatë luftërave të fundit...


Nga Hazir MEHMETI, Vjenë


Në shënimin e pese vjetorit të shpalljes së pavarësisë së Kosovës, krahas gëzimit dhe krenarisë, ofrohen edhe episode të barbarisë serbe ndaj njeriut të pafajshëm, objektet e kultit, historike, të kulturës, sportit, më rëndësi të veçanta. E tillë është dhe ekspozita “„Shkatërrimet e trashëgimisë kulturore në Kosovë 1998/99“. Dhe kjo vetëm një copëz, e shënuar në dy vjet nga shekujt shkatërrues të dorës së zezë serbe në Kosovë që nga ardhje e tyre në tokat shqiptare.


E organizuar nga Instituti për Hulumtimin e Krimeve të Luftës“ nga Prishtina në përkrahjen e Ambasadës së Republikës së Kosovës në Austri. Ekspozitën e hapi Dr.Sabri Kiqmari, ambasador i Republikës së Kosovës në Austri. Ai i përshëndeti organizatoret, të pranishmit dhe mysafirët e ftuar. Mes tjerash vazhdoi: “ Ndihem i gëzuar që ta përshëndes Prof. Zejnullah Gruda i cili e udhëheq Institutin Shkencor mbi Krimet e Luftës në Kosovë. Ne në fakt nuk dëshirojmë të jetojmë me të kaluarën, por as nuk dëshirojmë që ta harrojmë se çka ka ndodhur. Është një fakt që publiku austriak do të njoftohet sa i madhe ishte shkatërrimi i vlerave të trashëgim kulturore nga regjimi kriminal i Sllobodan Millosheviqit. Një pjesë nga ky shkatërrim në vendin tonë është paraqitur këtu përmes fotografive nga vendi i krimit” Përkthyese dhe leximin e tekstit në gjermanisht e bëri me saktësi studentja Kaltrina Durmishi.


Fjala e Prof. Dr. Zejnullah Gruda, ekspert në lëmin e së drejtës ndërkombëtare. ” Zonja e zotërinj kjo ekspozitë që po hapet këtu, lidhet me dy ngjarje të rëndësishme për shqiptarët, Kosovën, Shqipërinë dhe disa popujve të regjionit, siç është Turqia, Austo-hungaria, boshnjakë mysliman, Bosnja e Hercegovina. Siç dihet para njëqind vjetëve, më 8 dhjetor 1912, shtetet krishtere-ortodokse ballkanike Serbia, Mali i Zi, Greqia dhe Bullgaria, të nxitura ose me miratimin e heshtur të Rusisë cariste, kishin nisur luftërat ballkanike, më qëllim që ta dëbonin Turqinë nga Evropa, t’i kthenin myslimanët në fenë e vjetër t’i konvertonin krishterë-ortodoks ose t’i dëbonin në lindje dhe territoret e pushtuara t’i ndanin në mes vete dhe ata që nuk do të pranonin ti vrisni. Këto luftëra përbëjnë njërën nga faqet më tragjike të historisë së turqve ballkanik, por edhe të shqiptarëve që ishin bërë pre e apetiteve imperialiste të fqinjëve të tyre të Serbisë, Malit të Zi dhe Greqisë. Atëherë Shqipëria kishte shpallur pavarësinë por ma se gjysma e territoreve etnike shqiptare, me afro gjysmën e popullsisë shqiptare ishin okupuar dhe ndarë midis shteteve fqinj. Kosova atëherë ishte aneksuar dhe riemërtuar Serbia e Vjetër sikurse edhe Maqedonia që ishte riemërtuar Serbia e Jugut.


Kam kënaqësinë e veçantë që mund të përmendi, se një dëshmi të jashtëzakonshme, për atë se çka u është bërë shqiptarëve e ka lënë vjenezi Leo Frendling në librin “Golgota shqiptare”, sikurse kleriku spanjoll Bartolome Delas Casas , kishte lënë për zhdukjen e indianëve të Amerikës. Fatkeqësisht, këta skenarë gjenocidal kanë vazhduar të ri përsëriten edhe gjatë luftës së parë botërore, qeveria e Mbretërisë Serbe në krye me Nikolla Pashiqin, në prag dhe gjatë luftës së dytë botërore, Vasa Qubrilloviq, përndryshe i njohur si pjesëmarrës në atentatin ndaj princit trashëgimtar, Franz Ferdinand, në Sarajevë, më 28 qershor të vitit 1914. Pra, pikërisht kur është zhvilluar edhe Beteja e Kosovës, një muaj nga e cila fillon Lufta e Parë Botërore. Gjenerali, Drazha Mihaloviq dhe gjatë dhjetëvjetëshit të fundit të shekullit të njëzetë Qosiqi, Millosheviqi, Shesheli, Kaqagjiqi, Mlladiqi, pjesa e madhe e të akuzuarve në Tribunalin e Hagës për krime të rënda dhe për akte të gjenocidit. Shkatërrimi dhe rrënimi i monumenteve kulturore është fenomen që rregullisht i prinë, shkon krahas ose i pason tragjeditë e mëdha njerëzore. Kjo praktikë e shkatërrimit të monumenteve të arkitekturës, të artit, kulturës, objekteve historike e fetare, është zbatuar edhe gjatë luftërave të fundit në territorin e ish Jugosllavisë. Ajo ka filluar me shkatërrimin e Vukovarit dhe Dubrovnikut që është një ndër perlat më të çmueshme jo vetëm të bregdetit Adriatik, por edhe tërë Mesdheut dhe ka vazhduar me Mostarin, Sarajevën dhe rregullisht llogaritet si Jerusalimi i Europës dhe është përmbyllur me plaçkitjen, djegëjen, rrënimin e shumë fshatrave dhe qyteteve anë e mbanë Kosovës që bëheshin krahas përzënies së qindra e mijëra njerëzve dhe vrasjeve në masë të shqiptarëve të Kosovës. Madje, kjo ndodhte derisa po zhvilloheshin bisedimet në Rambujet të Francës.
Midis objekteve të shkatërruara gjatë luftës në Kosovë vend të veçantë zënë objektet historike të lidhura me Lidhjen Shqiptare të Prizrenit e cila është njëra nder ngjarjet më të rëndësishme të historisë së popullit shqiptar, qoftë për rolin që ka luajtur për kundërvënien e tendencave për gllabërimin e tokave shqiptare nga fqinj që u manifestua kah mesi i shekullit nëntëmbëdhjetë me lidhjen e traktatit preliminar të paqes midis Rusisë e Turqisë në Shenstefan, dhe në prag dhe pas Kongresit të Berlinit, për inicimin e përpjekjeve për bashkim e formim të shtetit kombëtar shqiptar, ashtu siç kishin bërë jo shumë më parë italianet dhe gjermanet, përafërsisht të njëjtën kohë me serbet, malazezët dhe rumunët.
Kjo ka bërë që objektet e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit të përfaqësojnë një pjesë shumë të rëndësishme të historisë, kujtesës kolektive dhe trashëgimisë kombëtare shqiptare. Disa nga këto objekte pas Luftës së Dytë Botërore janë vënë nën mbrojtjen e shtetit, siç është rasti me ndërtesën që ishte rezidenca qeveritare e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit e cila ishte shndërrua në Muze të Lidhjes Shqiptare të Prizreni, Kulla e Haxhi Zekës, në Pejë, Hamam Xhamia, në Pejë e shumë objekte tjera.
...objektet për kinse instalimin e islamit ortodoks në Kosovë dhe si grup që rrezikon Evropën e krishterë dhe që ka për qëllim zhdukjen dhe dëmtimin e të gjitha vlerave kulturore dhe fetare krishtere e ortodokse. Këto akuza të orkestruara kështu janë bërë në biseda me burra të shteteve, në tubimet ndërkombëtare të karakterit politik ose shkencor, në institucione



të specializuara, si UNESCO, në tribuna publike speciale, mjete të informimit. Në këtë fushatë janë përfshirë edhe personalitet më të larta shtetërore, kishtare, shkencore të Serbisë. Me gjithë këto fakte, gjatë fushatës së NATO-s, organet shtetërore e krishtere serbe
vazhdonin të akuzojnë NATO-n për gjëja zhdukjen ose dëmtimin e monumenteve të rëndësishme historike dhe fetare etj, në Kosovë midis së cilave përmendet Graqanica, Manastiri i Deçanit, Patriarkana e Pejës, Kisha e Zonjës së Levishkës, Xhamia e Sinan Pashës në Prizren dhe shumë objekte të trashëgimisë historike kulturore dhe fetare të shqiptarëve, si Muzeu i Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, Xhamia e Hadumit, Çarshia e Vjetër e Gjakovës dhe Pejës, kisha katolike e Shën Antonit në Gjakovë, Ura e Tërzive dhe Ura e Tabakëve, por dy hulumtues të pavarur nga Kembrixh Masaçustes të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Andrew Herscher dhe Andras Riedlmayer menjëherë pas përfundimit të luftës (13.10 deri 31.10. 1999), kishin konstatuar se asnjë nga lokacionet e përmendura nga propaganda serbe nuk kishte qenë e dëmtuar që do mund t’i atribuoheshin sulmeve ajrore dhe se kishat dhe manastiret e përmendura kanë qenë plotësisht të pa dëmtuara Graqanica, Manastiri i Deçanit, Patriarkana e Pejës, kurse objektet arkitekturore me rëndësi dhe trashëgimisë islame xhami, teqe, biblioteka, hamame qe nga shekulli i pesëmbëdhjetë janë sulmuar dhe janë shkatërruar apo dëmtuar me eksploziv që është venë nga brenda dhe që janë prodhim i policisë, forcave paramilitare e civilëve serb. Kisha ortodokse serbe, pa marr parasysh këto fakte vazhdonte të akuzonte me trashëgiminë fetare serbe në të gjitha format, edhe me faqen e internetit ku publikonte fotografi të montuara që ishin vërtetuar të rreme, me të cilat mbillte urrejtje jo vetëm ndaj shqiptarëve por edhe ndaj boshnjakëve, kroatëve, amerikanëve, gjermanëve, Vatikanit, ndaj NATO-s etj.


Zonja e zotërinj, këto fotografi janë një pjesë e historisë sonë të dhimbshme. Këto janë vërejtje, janë apel që askund më të mos përsëriten”- tha në fund Profesor Gruda. Ekspozita do të qëndron e hapur deri më 21 shkurt. Pas Dr. Nusret Pllanës në prezantimin e krimeve serbe në Kosovë, kjo ekspozitë ishte edhe një dëshmi para opinionit austriak mbi krimet serbe dhe propagandën e tyre skajshëm armiqësore ndaj shqiptarëve, dhe jo vetëm ndaj tyre.

PARAKRIJUESIT E ATDHEUT

Ese nga Ahmet Selmani

Në qoftë se për një çast vëmendjen tonë e përqëndrojmë te nocioni atdhe, si një fjalë e përfolur dhe e shqiptuar aq shumë në jetën e përditshme, sigurisht për të shënuar lidhjen tonë me vendin që na përket në kuptimin gjeografik e biologjik, mbase secilën herë do të mund ta identifikojmë në mënyrë formale dhe thelbësore njëkohësisht. E krijuar sipas fjalës latinepatria, edhe te shqiptarët kjo shfaqet në formën e saj variacionale ose të dyzuar, pra herë e gjejmë si atdhe e herë si mëmëdhe. Megjithëse në këtë rast mund të shëmbëllejë si një rivalitet në mes formulimit me topos patriarkal dhe atij me topos matriarkal, prapëseprapë, del se thelbi i këtyre të dyjave përherë mbetet i njëjtë, domethënë vetvetiu kemi të bëjmë me tokën e atit ose të mëmës, pronën që e kemi trashëguar prej tyre, vendin ku ne kemi lindur, qoftë kjo si një atribut metaforik i njërit prind (atit) apo edhe i tjetrit (nënës).


Ahmet Selmani

Nuk ka asnjë dyshim se identifikimi i tij historik mund të bëhet në shumë raste, bie fjala që nga Mbretëria Ilire nën sundimin e Bardhylit, Agronit, Teutës etj., Despotati i Epirit nën sundimin e Mihal Komnenit,Regnum Albaniae nën sundimin e Karlit I Anzhu, Mbretëria e Arbërisë nën sundimin e Gjergj Kastriotit etj.
Pa dashur të ndalemi veças në këto epoka të veçanta historike, për ne është e rëndësishme vetëm periudha e ashtuquajtur moderne, pra kryesisht ajo kohë kur u formuan shtetet në kuptimin e plotë të fjalës. Dhe është krejt afër mendsh se këtu nuk bëjnë përjashtim as shqiptarët, aq më tepër në 100 vjetorin e shtetit të tyre, me ç’rast fjala atdhe ose mëmëdhe përmendet gjithnjë e më shpesh, madje në shumë raste edhe me një konotacion mjaft glorifikues e mitizues.
Porse, në gjithë këtë kontekst me përmasa solemne, teksa e vrojtojmë në çdo situatë të shfaqur, pak a shumë ndodh edhe një paradoks; zakonisht dëgjojmë tek zihen ngoje vetëm bartësit fizik të krijimit të atdheut (shtetit), por thuajse harrohen ose anashkalohen etërit shpirtërorë të tij.
Duke u nisur nga kjo premisë e qartë, ashtu sikundër që themi për çdo gjë tjetër, pa dyshim, edhe për sa i përket çështjes së madhe që ka të bëjë me atdheun, duhet thënë troç se vlen i njëjti parim dialektik; ai, para se të jetë një realitet faktik e konkret, një dëshmi objektive, një formë e kryer, pa asnjë dyshim është një ide konceptuale, një nocion teorik, një nismë shpirtërore, një frymë kolektive.
Prandaj, si rrjedhojë të kësaj qasjeje përkufizuese, lypset të pranojmë faktin se, në çfarëdo aspekti që ta zbërthejmë kontekstin në fjalë, medoemos do të kuptojmë se atdheu gjithmonë i ka edhe parakrijuesit e tij, ata të cilët fillimisht e mbollën atë në shpirtin, vetëdijen dhe qenien e tyre. Pra, nevojitet të përkujtojmë se, edhe përkundër vetëflijimit të pakundshok, përpjekjeve të pareshtura, populli shqiptar thuajse qe nisur drejt zhbërjes së tij përfundimtare nga faqja e dheut, thjesht të kishte fatin e njëjtë me kazarët. Megjithatë, në momentet e fundit të këtij rreziku fatal, dikush u kujtua për ta ringjallur ndjenjën e tyre në pikëpamje të etnosit. S’do mend, ishin pikërisht rilindësit shqiptarë ata që u zotuan dhe ia dolën ta ringjallin frymën e duhur për një projekt të tillë kaq madhor. Duke e derdhur gjithë fuqinë dhe mundin e tyre, përkushtimin e jashtëzakonshëm vetanak, ata ia dolën që ta ndërtonin mitin pozitiv të atdheut, sepse mu atëherë u këndellën për fatin e vërtetë që i priste, mbi të gjitha, e kuptuan se fillimisht nevojitej një vetëdije paraprake për atë që do ta bënin më vonë, si një ecuri për jetësimin e plotë kolektiv.
Kështu, pasi e ngjallën historinë e lavdishme, prejardhjen pellazgjike e ilire, gjuhën e stërlashtë, epokën e Gjergj Kastriotit, krijimtarinë e pasur gojore, shkronjat dhe alfabetin, abetaren dhe librat etj., më pastaj sikur e kuptuan qartë se themelet e vërteta të atdheut i kishin hedhur me sukses, për të vazhduar më tej në fazën tjetër të ngritjes së tij. Me sa duket, gjatë aktit paraprijës të ndërgjegjësimit individual dhe kolektiv, u shfaq kryerilindësi Jeronim de Rada i cili, në veprën e tij të famshme “Këngët e Milosaos”, të botuar më 1836, shpalli vizionin e tij të shtrenjtë me anë të vargut:
Erth ditë e Arbrit
Në të vërtëtë, me këtë kumt ngazëllyes e poetik ai e mbolli farën e njëmendtë për lindjen e atdheut, e cila ndërkohë u bë frymë e plotfuqishme besimi e shprese për atë që mbaskëtej do të bëhej realitet i gjallë.
E gjithë kjo u pa qartë edhe te shumë autorë të tjerë, të cilët, po ashtu, e shprehën qëndrimin e tyre vizionar lidhur me këtë. Pa dyshim, i tillë ishte edhe Naim Frashëri i cili këndoi me një shpresë të fuqishme:
Për Shqipërinë
Ditët e mira
Paskëtaj vinë
Shkoj errësira
Lum kush të ronjë
T’a shoh zonjë!
Edhe i vëllai i tij Sami Frashëri, më 1899, në Bukuresht e botoi veprën programatike me titull “Shqipëria, çka qenë, ç’është e çdo të bëhetë”, e cila do të shndërrohej në një udhëzues konkret për bërjen e Shqipërisë së vërtetë.
Si rezultat i angazhimit dhe mobilizimit të vazhdueshëm, zërat e këtillë u bënë edhe më të theksuar, duke e forcuar besimin dhe optimizmin e tyre. Poeti i mirënjohur Asdreni, më 1904, me anë të disa vargjeve të poezisë “Ardhi dita”, u drejtohej bashkëkombasve me një qëndrim kushtrimtar:
Në jini ju atdhetarë
Dhe thjeshtë shqipëtarë,
Bënie ju sot atdhenë
Siç qe nën Skënderbenë.
Ose, më vonë, pra në prag të themelimit të shtetit shqiptar, më 1912, kur nëpërmjet fjalës poetike atë e shohim sërisht teksa këndonte:
Shqipëri, o mëma ime,
Pas një jete me durime,
Dita e mirë po afëron,
Dita e bardhë, dita e bukur
Kur dhe ti je për t’u dukur
Nd’atë dritë që mburon
Mund të vërehet qartë se ky ishte një besim i patundur dhe një ndjenjë vendimtare për ta realizuar projektin madhor dhe jetik të atdheut. Gjithçka që thoshte ai, ishte tepër bindëse, e kthjellët, joshëse. Ndaj, në përputhje të plotë me këtë frymë ngadhënjyese, më tej ai shtonte:
Një diell i ri, na thonë, se po lindi
Një dit’e re u çfaq për Shqipërinë.
E njëjta ndjesi mund të hetohet edhe te shumë rilindës të tjerë të cilët, po ashtu, nuk përmbahen asnjë grimë me anë të vargjeve të tyre, duke e përhapur gjithandej frymën e parakrijimit. Kështu, edhe Hil Mosi, në veprën e tij “Zani i atdheut”, të botuar më 1906, me anë të disa vargjeve poetike këndonte me shpresë:
Zemra po m’vlon mu t’ngratit,
Dit’t’mira jam kah shpresoj,
Se sot atdhes me pshtumun
Dita tek i afroj
Siç shihet, në këtë fazë të ringjalljes së vetëdijes kolektive te shqiptarët, rolin kryesor e luajtën pikërisht poetët, duke e rrënjosur frymën e një besimi të thellë, me të cilën do të udhëhiqeshin të gjitha nismat dhe veprimet e mëtejme në bërjen e atdheut si shtet.
Gjithsesi, ndjesia dhe bindja e këtillë ishte absolute. Edhe Mihal Grameno, në poezinë e tij me titull “Ardhi dita”, thoshte fare preras:
Ardhi dita e shënuar, për të mjerën Shqipëri
Në këtë mënyrë kuptohet se vizioni i tyre gjithnjë e më tepër po shpiente drejt një realiteti të ri që do të lindte së shpejti, drejt një ngulmimi në hapjen e rrugës së mëtejme për krijimin e vërtetë të atdheut, thjesht të kalohej nga pozita virtuale në atë konkrete. Me këto përpjekje poetike e misionare, rilindësit tanë faktikisht u shndërruan në parakrijuesit e mirëfilltë të atdheut, në ngjizëzit e njëmendtë të tij. Studiuesi Aurel Plasari, në një punim të tij, Naim Frashërin e quan shqipëribërës. Dhe në një aspekt kjo është tejet e kuptueshme, ngaqë secili nga rilindësit ishte pjesë e këtij projekti, ose një shqipëribërës më vete, për arsye se realisht ata bënë çmos që ta realizonin këtë ëndërr kaq të madhe historike, për t’u bërë një ditë kurorëzim i pamohueshëm. Pikërisht këtu qëndron thelbi i këtij vizioni i cili njëherazi ishte individual dhe kolektiv. Bërja e Shqipërisë si atdhe dhe si shtet filloi në radhë të parë në shpirtin e atyre që i prinë lëvizjes së madhe të quajtur Rilindja Kombëtare. Dhe, kur e arritën ndërgjegjësimin e nevojshëm fillestar e themelor, atëherë ishte shumë e qartë se do të arrihej edhe krijimi praktik i atdheut aq të pëshpëritur.
Kur Naim Frashëri e shihte të udhës të bënte identifikimin e qartë të Shqipërisë dhe të shqiptarëve, ai nuk ngurronte të thoshte me mburrje dhe krenari të pashoqe:
Ti Shqipëri më ep nder, më ep emrin shqipëtar,
Kjo duket se ishte e mjaftueshme për të besuar thellësisht se një gjë të tillë mund ta bënin vetëm ata që e quanin veten shqiptarë, për faktin se kryekëput atyre u takonte një detyrë kaq e rëndësishme historike, që, më në fund, të dilnin nga gërmadhat e sundimeve të gjata, nga vorbulla e errët ku ishte katandisur pothuajse çdo gjë që u takonte si trashëgimi.
Kështu, të gjithë ata që ia behën më vonë, ose thënë më saktësisht, ata që u përfshinë në rrjedhën e krijimit të atdheut, në përgjithësi e patën të qartë se nga duhej të orientoheshin, cili ishte vizioni përcaktues që duhej ta ndiqnin, si duhej ta realizonin atë etj. Idenë themelore e kishin marrë nga pararendësit e tyre, pra duke u ndikuar drejtpërdrejt nga jehona e fuqishme që e përhapën rilindësit me aq zell, nga shpallja e famshme deradiane dhe nga optimizmi i pashoq naimian. Thjesht, ata e pritën vetëm momentin e duhur për ta formalizuar këtë ëndërr të shtrenjtë. Me gjithë rrethanat shumë të pavolitshme, në njërën anë të synimeve pushtuese të fqinjëve si Greqia dhe Serbia, dhe në anë tjetër, të pafuqisë së vetë popullit shqiptar, Ismail Qemali, bashkë me shumë të tjerë, arriti ta shpallë pavarësinë e shtetit shqiptar më 28 nëntor 1912 në Vlorë. S’duhet harruar se ishte një kohë shumë e rëndë, sepse u desh që më 1913 fatin e shqiptarëve ta vulosnin njëanshëm Fuqitë e Mëdha në Konferencën e Londrës. Por, sido që të ketë qenë, mund të thuhet se kësaj radhe shqiptarët mezi e bënë një copë atdhe, ndonëse tmerrësisht i paplotë e i cunguar.
Duke e shikuar në këtë mënyrë, vlen të theksohet në veçanti se parakrijuesit e atdheut edhe sot ende janë aktualë, fryma e tyre vazhdon të mbetet vizion i gjallë për të gjitha breznitë shqiptare. Ata e patën vizatuar qartë dukjen reale të atdheut, e dinin shumë mirë se deri ku shtrihej tokësia e tij, cilat vise i përkisnin etj. Njëri nga krijuesit e mëvonshëm, Sejfulla Malëshova, në një poezi të tij thoshte:
Unë e dua Shqipërinë,
me Kosovë e Çamërinë
Koha dëshmoi se kjo dëshirë ishte një ëndërr e natyrshme, një thirrje historike për t’u bërë realitet. Ndaj mund të pohohet se edhe shpallja e pavarësisë së Kosovës më 17 shkurt 2008, ishte një plotësim i saj. Pra, edhe kjo i kishte parakrijuesit e vet, të cilët e kishin mbjellë farën e besimit dhe të realizimit të saj.
Prandaj, kjo çështje ende mbetet e hapur; parakrijuesit e atdheut thërrasin me zërin e tyre për ta bërë mishërim të plotë nga krijuesit fizik. Mjafton t’i dëgjojnë vetëm këshillat e tyre historike. Pavarësisht nga kushtet e vështira që kanë mbretëruar deri tani, atdheu nuk harrohet edhe në mërgim. Kështu, Thoma Kacorri, njëri nga rilindësit e fundit, siç e kanë quajtur herë pas herë, sado që i mërguar gjithë jetën në Sofje, kurrë nuk e hoqi nga mendja ëndrrën e atdheut, andaj jo rastësisht botoi romanin në dy vëllime “Për mëmëdhenë”. Ky ishte vetëm një kushtrim i natyrshëm për ta kujtuar ëndrrën e pararendësve të tij. Nga ana tjetër, Mitrush Kuteli, edhe kur ndodhej keq, nuk mallkonte fare, por thoshte burrnisht: Atdheu duhet edhe atëherë kur të vret. Pra, i tillë është atdheu, herë i bukur e herë paradoksal, herë komik e herë tragjik, por gjithmonë mbetet atdhe në kuptimin e ngushtë dhe të gjerë të kësaj fjale. Atdheu ose mëmëdheu s’është projekt i mbyllur në një kohë të caktuar; ai është gjithëkohor, u përket të gjithë shqiptarëve, atyre që s’jetojnë më fizikisht, atyre që jetojnë sot, dhe atyre që do të lindin në të ardhmen.

„Qingji i butë i thithë dy nëna, servili gjithë kopenë” - Shqiptare

PADRONËT DHE SERVILËT


„Qingji i butë i thithë dy nëna, servili gjithë kopenë” - Shqiptare



Nga Dibran Demaku




Servilët janë kategoria më e urryer e çdo shoqërie dhe në çdo system shoqëror.Ata janë si rodhet që të ngjiten dhe nuk të shqiten dot.Ata janë të gatshëm që të qeshin kur qesh padroni,janë të gatshëm të qajnë kur është i pikëlluar padroni, janë të gatshëm të buzëqeshin kur i shanë padroni. Me një fjalë janë të gatshëm në çdo lloj situate,mjafton që me veprimet e tyre t`i arrijnë synimet që kanë në jetë.
Në sistemin e kaluar komunist Padroni që ishte Një fliste gjithmonë në emër të popullit dhe të partisë, edhepse ai kurrë nuk e pyeste as popullin e as partinë,ndërkaq për të bëmat e tij nuk i jepte llogari as popullit e as partisë!
U besua dhe u shpresua se me rënien e komunizmit iku edhe koha e sistemit njëpartiak, ku lideri i partisë ishte i pari dhe vendoste për gjithçka.U besua se me ardhjen e demokracisë dhe sistemit shumë partiak liderët e partive do të ishin vetëm udhëheqës partiak e kurrësesi lider absolut. Por, ja që në trojet ku jetojnë shqiptarët, praktika e liderit absolute komunist vazhdon edhe më tutje, ku lideri tashmë është shndërruar në pardon, ndërkaq anëtarët e partisë, qofshin ata edhe të veshur me petkun e ministrit apo të deputetit, nuk janë asgjë tjetër vetëm servile të liderit, të cilët flasin me gjuhën e liderit, qeshin kur qesh lideri, qajnë kur pikëllohet lideri…, bëjnë gjithçka çfarë dëshiron lideri apo padroni i tyre.Dhe ky fenomen është present dhe i shprehur tek të gjitha partite politike shqiptare në të gjitha trojet etnike të tyre.
Në demokracinë e sotme(demokraci i thënçin!) kemi shumë padronë sepse tash kemi shumë parti.Dhe secili pardon ka servilët e vet që nëse përkthehen në gjuhën e sotme shqipe, padronët janë kryetarët e partive politike, ndërkaq servilët janë anëtarët e partisë!
Kryetari(padroni) i partisë vendos për gjithçka!Ai është Njëshi dhe do të vendosë për gjithçka, si në kohën e Titos në Jugosllavi dhe në kohën e Enverit në Shqipëri.Vetëm se tash kemi shimë Tito dhe shumë Envera! Ndërkaq anëtarët e partisë janë ata servilët që ulin kokën dhe miraojnë me duartrokitje çdo vendim të liderit apo padronit të tyre,sepse sipas tyre ai gjithmonë ka të drejtë, ai ësht Njëshi dhe i gjithëdijshmi?!
Dhe ky fenomen, siç e cekëm edhe më lart ësht i shprehur tek të gjitha partite politike shqiptare dhe në të gjitha trojet shqiptare.Por, mbase më i theksuari ësht tek dy parti politike në Shqipëri(tek Partia demokratike dhe tek partia socialiste) dhe tek dy parti politike në Kosovë( tek Partia demokratike e Kosovës dhe tek Aleanca për ardhmërinë e Kosovës).
Nëse një analistë paanshëm do të analizonte punën e partive të lartëcekura do të vërente se ato vetëm emrat i kanë të dizajnuara me demokraci ndërkaq veprimet i kanë edhe më tutje të sistemit komunist!Mjafton që një qytetar i zakonshëm ta përcjell një kongres të punës së tyre, apo kongres zgjedhor,si të doni, dhe të vërej ato ngjashmëritë me kongreset e partisë komuniste si në Jugosllavinë e Titos ashtu edhe në Shqipërinë e Enverit!
Kur kryetari i partisë (padroni), ciladoqoftë ajo, do të hyjë në sallë të gjithë anëtarët (servilët) e partisë do të ngriten në këmbë dhe do ta përshëndesin me duartrokitje të zjarrta! A nuk ishte kështu edhe në kongreset e partisë komuniste të Titos dhe të Enverit?!
Ndërkaq për zgjedhjen e kryetarit(padronit) të partisë as mos të flasim.Ai gjithmonë do të jetë pa kundër kandidat( si Tito dhe Enveri në kohën e tyre) dhe do të zgjedhet me shumicën absolute të votive!(Ta kujtojmë me këtë rast vetëm zgjedhjen e kryetarit(padronit) të PDK-së në Kosovë.Ai do të mirrte njëqind e tetëmbëdhjetë vota nga njëqind e nëntëmbëdhjetë të mundshme?!). Vallë kësaj mund t`i thuhet zgjedhje demokratike?!
Fenomen(tragjik-komik) në vete është edhe vizita e liderit (padronit) partiak në ndonjë qytet apo fshat të vendit! Atëherë anëtarët(servilët) e partisë do të kujdesën që pjesëmarrja e populates të jetë sa më e madhe e mundshme(duke sjellur në ato takime edhe nxënësit e shkollave fillore) dhe përveq kësaj duke angazhuar edhe trupa të ndryshme artistike me mjete të zhurmëshme muzikore(si tupanët dhe surlat) me të vetmin qëllim që tek lideri(padroni) i partisë të krijohet përshtypja se ai dhe vetëm ai është i zgjedhuri dhe më i dashuri popullatës së atij qyteti apo fshati?! Ndërkaq lideri do të përshëndetet me thuajse shumicën e pjesëmmarrësve të atyre takimeve duke ua shtrënguar duart dhe duke u buzëqeshur! A nuk vepronte kështu edhe Tito në Jugosllavi dhe Enveri në Shqipëri?!
Si për ilustrim të kësaj që u tha le t`i kujtojmë për një çast të shkurtër vizitat e Titos në Kosovë apo vizitat e Enverit nëpër katunde të ndryshme të shqipërisë! Kur do të vinte Tito në Kosovë i madh e i vogël do të ishte i detyruar(me dëshirë apo pa të) të dilte në skaj rruga nga do të kalonin makinat e tij dhe me lule në dorë ta përshëndesnin duke buzëqeshur e duke kënduar?! Ndërkaq po e njëjta gjë do të ndodhte në Shqipëri kur Enveri do të vizitonte ndonjë qytet a fshat të Shqipërisë, për të “ndejtur gju më gju me popullin”?!
Padronët dhe servilët e trojeve etnike shqiptare duhet ta kuptojnë se këtyre bëmave të tyre u ka kaluar koha dhe duhet të ndërrojnë pllakën nëse synojnë Europën.Sepse Europa nuk i pranon në gjirin e tyre ata që gojën e kanë plotë demokraci, ndërkaq dekorin e punëve të tyre edhe sot e gjithë ditën e kanë të dizajnuar dhe të mbështjellur me komunizëm!...

Dënimi "aforfe" i Major Shaban Elezit

       Nga Kabil Bushati                                                                                           

 

         Aty ku sot ndodhet ndërtesa e Prefekturës Shkodër më parë ka qenë Bashkia, 15m larg saj, matane rruges, me 26 janar 1945 u pushkatuan 8 burra. Shqiperia akoma nuk kishte mbushë 2 muaj nga dita e çlirimit duheshin edhe tre ditë, kur në Shkodër nacional-çlirimtarët po bënin 8 kurbane me bij shqiptarësh. Ky ekzektutim do të ishte preludi i atyre mijra pushkatimeve që u kryen në Shqipëri pa gjyqe apo me dëshmitarë të rremë. E thënë ndryshe ky ekzekutim ishte një hapje sipari e asaj tragjedie që perjetoi populli shqiptar për afro pesë dekada radhazi. Komunizmi nuk u instalua me dhune që rëndom thojnë politikanët tanë, komunizmi në Shqiperi u instalua me terror. Përballë qindra qytetarëve shkodranë që ishin mbledhë me urdhër te forntit (sepse partia në ato vite qëndronte incognito), përballë nxënësve të gjimnazit shtetit që i kishin nxjerrë nga mesimi me urdhër të prokurorit për te pa ketë skenë makabre, qëndronin tetë burra të lidhur. Këta ishin Major Shaban Elezi, Kapiten Sheuki Haliti, Palokë Pikolini, Elez Hoti, Dedë Shabani, Abdyl Bushati, Pjetër Nikë Mihaj dhe Selim Rama. Si Rethkomandat Shaban Elezi  kishte një emer të madh në krejt veriun shqiptar, prandaj duhej ndeshkuar me denim kapital dhe duhej poshteruar para gjithë popullit dhe studentëve të gjimnazit të shtetit. Duhej ta shihte populli Shabanin duke dhënë shpirt në midis të Shkodrës, se vetëm keshtu mund të frikësohej turma që ishte prezent. Prokurori Josif Pashko kishte dhënë urdhër që të arrestuarit të pushkatoheshin pa gjyq, sepse në mendjen e tij ishte fiksuar fjala: bashkëpunëtor i fashizmit. Avokatët e asaj periudhe e cilësonin këtë palo prokuror si të tmershëm për dënimet ekstreme që jepte të cilat tentonin të mbillnin terror e frikë në popull dhe ç'ishte më e keqja, jasht çdo te drejte ndërkombëtare kish filluar te jepte denime me vdekje pa gjyqe. Se ku e kish krye atë shkollë Josif Pashko, djalli e merr vesh, se çdo denim e donte një gjyq që e deklaronte fajtor dhe kjo e drejtë njihej që nga e drejta romake.

            Josif Pashko në fillimin 1944-ës e filloi karrierën e prokurorit ne Shkodër. "Prokuror i tmerrit"- thotë në një vend avokati i vjeter dhe reputativ z.Koliqi, e kemi quajtur, ne avokatët e Shkodrës. Shkodra numëron disa mijra  të pushkatuar dhe të vdekur nder burgjet komuniste. Shoku Pashko denoi (pa faj)  Shaban Elezin me shtatë të tjerë. Ai dha urdhër që ekzekutimi i tyre të bëhet në qendër të qytetit tek Bashkia(sot Prefektura), përfundon shënimet avokat plak z.Koliqi. Dhe Komandanti i Mbrojtes se vendit, Zoi Themeli qendronte gati per te pushkatuar njerëz. Në ate kohë nuk kishte nderruar emertimin me Degë te Brendëshme. Po fillonte instalimi viteve tragjike për nacionalistët shqiptarë, sepse kështu u pelqente fqinjëve tanë shoveno-irredentistë. Komunizmi po i imponohej popullit me terror dhe genocid. Kur hetuesi Hysni Ndoja, që ishte shkodran dhe ne vitet e para të çlirimit ishte hetues, ju lut Zoi Themelit për ta liruar Shaban Elezin, se e njihte për burrë të mirë, hasi në refuzimin e tij kategorik. Zoi Themeli se bashku me Josif Pashkon vendosën "aforfe" dënimin e tij me vdekje, paçka se nuk kishin trup gjykues. Pra mungonte trupi gjykues. Ku pyeste kasapi Zoi, ai kishte ardhë ne Shkodër për të mbjellë terror, kishte ardhur me urdhër për të nënshtruar Shkodrën.

          Ishte paradreke e një dite të ftohtë janari (hamsini siç i thonin pleqtë e at'hershëm) siç i thonin shkodranët. Frynte një murla i ftohtë brisk. Dielli nuk kishte fuqi te ngrohte as njerëzit. "Fort po shndrit njaj diell e pak po xe, ç'po e rreh era rrapin e Jutbinës..."  ishte taman një ditë e ngrirë Jutbine. Komunistet edhe diellin e kishin me racion si buken. Dikush foli para te dënuarvet pa gjyq dhe i cilesoi "këmishëzinj".Pas pak, u dha komanda "zjarr" dhe pushkët e plotonit të pushkatimit krisën me batare. Tetë burrat u përkulën të gjithë dhe pastaj u rrëzuan përtokë. Ndërsa Shaban Elezi u ngrit pak dhe bërtiti "këmishëzi je ti o A.Gj, ti ke dalë nëpër Shkodër me këmishën e fashizmit...Nuk më vjen keq se po vritem, por me vjen keq se po më pushkatojnë hajdutët e maskarejt e Shkodrës...". Nuk e lanë vazhdonte më pasi një partizan tjetër nxorri revolverin dhe i ra dy herë kokës dhe Shabani tashmë u shtri i vdekur duke zgjatur dorën me gishtin tregues si akuzë në drejtim të A.Gj. Turma ndejti aty deri ne drekë, me njerëz që shkonin e vinin. Në kohën që plumbat binin mbi kokën e Shabanit dhe të tjerëve, një nga djemtë e tij, Qemali, që at'here  ishte vetëm 11 vjeç,ndodhej duke pritë tek dera e burgut për t'i çuar strajcën me ushqime të jatit.

             Po cili ishte Shaban Elez Muhaj. I lindur në vitin 1888 në Tuz të Malsisë së Madhe, në Tuzin luftarak që ngriti flamurin shqiptar në Deçiq që më 1911. Kushëri i afërt me Jakup Ferrin i cili me vone u bë një nga komandantet  trima të ushtrisë së Ali Pashë Gucisë, nje ushtarak legjendë që ka hyrë në histori. Lidhje me mbiemrin Feri, kur iku prej Tuzit, Jakupi mbajti për mbiemër emrin e babës së vet, Ferit shkurtimisht Feri.Tuzi është tokë shqiptare, e banuar nga shqiptarët, por tani pa drejtësisht i përket Malit të Zi. Në vitin 1905 vjen në Shkodër ku kryen një shkollë të mesme turke xhandarmërijet. Gjatë pushtimit austro-hungarez, Shabani së bashku me disa ushtarakë të tjerë dërgohet në Austri ku kryen një specializim për armën e xhandarmërisë. Ai fliste shumë mirë gjuhët sllavisht, turqisht dhe gjermanisht. Në grushtin e shtetit të vitit 1924 rreshtohet përkrah forcave të Kongresit të Lushnjës, e cila zgjodhi Ahmet Zogun ministër të brëndshmëm për t'u berë më vonë Kryeministër të Shqipërise. Që nga viti 1925 deri në vitin 1939 shërben në armën e xhandarmerise me gradën kapiten në disa nga rrethet e Shqipërisë si në Lushnje, Berat, Gjirokastër, Peshkopi, Dukagjin, Pukë etj. Kudo që ushtroi detyrën, kapiten Shabani, spikati devocioni dhe ndershmeria e tij si drejtues i xhandarmërisë. Me pushtimin e Shqippërisë nga Italia fashiste Shabani ndodhej me shërbim ne Pukë ku braktisi detyrën dhe arratiset në Jugosllavi ku mbahet nën vrejtje nga autoritetet e atjeshme për tre muaj rrjesht. Pas tre muajsh ai kthehet në Shkodër dhe i kërkohet që të vazhdojë shërbimin, por ai refuzon kategorikisht bashkëpunimin me fashistët. At'here detyrohet që për 21 ditë të shkojë në Pukë e dorëzon komandën e xhandarmërisë të cilën e kishte braktise.
            Kur e panë se Shabani refuzoj të punonte  me fashistët, tentojnnë t'a arrestojnë. Por ku kapej Shabani, sapo e merr vesh se ishin pregatitur hekurat për t'a prangosë , ai arratiset nëpër malësira. Qëndron në arrati derisa Italia fashiste shpalli kapitullimin. Në Qeverinë Shqiptare të Rregjencës të vitit 1944 shërben si Komandant Xhandarmerijet Rrethin e Shkodrës. Llesh Marashi ishte Qarkomandant ndersa Shaban Elez Muhaj ishte Rrethkomandant. Gjatë ketyre muajve që Shaban Elez Muhaj ishte komandant xhandarmërijet, shumë njerez e kujtojnë me respekt, bile edhe ata që ishin të lidhur me lëvizjen Nacional-Clirimtare. Kur xhandarët arrestonin ndonjë komunist, Shabani i lironte, sepse i konsideronte te genjyer nga ideollogjia komuniste.  Ai shpesh here shprehej se komunizmi nuk ka fe dhe atdhe, por keta të rij e te reja i konsideronte të mashtruar nga këlyshët e Moskovit. Në fshehtësi organizon takim  me Misionin Aleat Angles në malin e Cukalit. Anglezet kishin simpati per Shabanin se ishte burre zakonit, fjalen e kishte fjale. Se bashku me anglezet bene disa kordinime veprimesh. Keto i konfirmon me vone Rexhe Meta qe ishte ne ate kohe perkthyes prane misionit anglo-amerikan. Në ato ditë bilë ishte graduar major. Shpejt bie në sy të Gestapos gjermane, dhe Komandanti i saj Majori Hausding i kërkon takim për të bashkëpunuar por Shabani i refuzon kategorikisht. Mirpo të refuzoje në atë periudhë komandantin e gestapos gjermane, ishte të luaje tek a çift me kokën tende e të familjes. Mbas këtij refuzimi gjermanët tentojnë t'a arrestojnë por Shabani arrin të arratiset përsëri dhe familja ndërron banim fshehurazi. Qëndrojnë familjarisht me qera në shtepinë e Tepeliajve dhe më vonë në atë të Uruçëvet. Më pas vetë qëndron i fshehur në fshatin malor Lepurosh në një familje të njohur të tij. Ky fshat i humbur ishte në zonën e Gruemirës, në një skaj të thellë malor të saj. Ketu qëndroi deri sa u çlirua Shqipëria. Me çlirimin e vendit, familja ku strehohej Shabani, emrin e së cilës nuk po e bëj publik për të mos e turpëruar botërisht, e preu në besë mikun që e kishte mbajtë për disa muaj duke e denoncuar atë në brigadën e Mbrojtjes së Popullit dhe duke ua dorëzuar atyre në mënyrën më të pabesë, per te ja dhuruar pako postale Zoi Themelit, i cili e pushkatoi pa gjyq. Por te pushkatosh nje oficer pa gjyq, i cili nuk bashkepunoi me fashizim por me misioni anglez, le per te dyshuar se prishja me anglo-amerikanet ishte e planifikuar nga Enver Hoxha me kohe, qe me mbarimi e luftes.

             Vlen për t'u përmendur në ketë shkrim i vëllai i Shabanit, Smajl Elezi (Muhaj)  i cili në kohën e pushtimit fashist internohet në Itali.Qëndron i inernuar deri ne kapitullimin e Italisë, pastaj kthehet në Shkodër. Edhe ky nuk i shpeton denimit, burgoset e si rrjedhim denohet rëndë politikisht.Pas disa vitesh vdes në burg.

            Në vitin 1951 arrestohen djali i Shabanit,Qemali me gjithë djemtë e axhavet Ymeri dhe Alija. Dënohen respektivisht seicili me nga 10 vite burg politik me një grup studentash të gjimnazit të Shkodrës. Më vonë arrestohet Ruzhdia, djali tjetër e Shabanit i cili dënohet me 18 vite burg politik, të cilat i plotësoi të gjitha në Kampin e Spaçit dhe si rrjedhojë e torturave në hetuesi vuan edhe sot e kësaj dite nga depresioni psiqik. Pra nga familja e Shaban Elezit mund të shprehemi pa frike se u krijua një skuadër pune pa pagesë në minierën e Spaçit.

          Do të mbetet i paharruar për qytetin e Shkodrës djali tjetër i Shabanit, Shyqyriu ose siç e therrisnin moshatarët e tij Cyli. Ai ishte një këngetar i lindur i këngëve popullore shkodrane. Shoket, brezi i tij, e cilësuan  "Bylbyli i Qytetit". Përveç zërit të tij brilant, Cyli ishte edhe virtuoz në kitarre. Këndonte kudo neper dasma e gezime familjare por asnjehere nuk e lejuan te këndonte në skenen e teatrit "Migjeni" apo ne skenat e rretheve. Ai sot, nuk ka asnjë këngë nepër arkivat e Radio Shkodres apo televizionit. Sa keq. Sot ka teknike dhe inxhiniere,spikerë e gazetarë te Radio Shkodres nëpër botë që na japin leksione për demokracine, por nuk ishin të zotët gjatë diktaturës te incizonin e të ruanin makare një këngë të Cyl Elezit ne reprtoret e kengëve popullore shkodrane. Bile kanë mbete proverbiale fjalët e tij para vdekjes se parakohëshmë: "mos thoni që vdiq Cyl Elezi, por plasi"...nga marazi.

           Lufta e tmershme e klasave kunder ketij fisi vazhdoi e rrepte dhe i goditi si Shpatë e Damokleut pa nderprerje për 46 vite radhazi, duke përfshi këtu edhe femijtë e tyre edhe nipër e mbesa të motrave të tyre. Kudo u përballën më diferencimet në punë, me sy të keq nga drejtuesit e lagjes dhe në shkolla. Po ashtu të gjithë meshkujt e ketij fisi e bënë ushtrinë në repartet e punës. Deri me ardhjen e demokracisë nuk u lejua askush nga ky fis të vazhdonte shkollen e lartë. Me ardhjen e demokracisë u vendos në vendin që meritonte  dinjiteti i kësaj familje te vrare e të nëpërkëmbur ndër dekada.

 

                    

CIA vret zëvendëskryeministrin e Kosovës, kreun e krimit të organizuar

Është destinacioni i radhës i operacionit të Njësitit “Divison”, pjesë e shërbimit sekret amerikan të SHBA-së, në episodin më të ri të serialit amerikan “Nikita”. Si raporton KTV, cak është zëvendëskryeministri i Kosovës, Kosta Beqiraj, që seriali e identifikon si kreun e krimit të organizuar, të trafikimit të drogës dhe njerëzve në Kosovë.

Para nisjes për në Kosovë, ka dyshime nëse ndërhyrja në një shtet të pranuar ndërkombëtarisht do të shkaktonte incident diplomatik.

Personazhi kryesor i serialit, Nikita, që luhet nga aktorja Maggie Q (në foto), niset për në Kosovë për të gjetur mjekun Heidecker, i cili vjen këtu për t’ia mirëmbajtur këmbën artificiale Beqirajt.

Ai e kishte humbur këmbën, kur një vit më parë CIA kishte dështuar ta eliminojë zv/kryeministrin e Kosovës.

Por, Nikitia ia del ta gjejë në vilën ku ai mban prostituta. Ndihmësit e tij të shumtë bëjnë që Beqiraj të arrijë t’i marrë peng Nikitën dhe Heideckerin.

Duhet intervenimi i bazës në SHBA, që e dërgon në Kosovë pjesën tjetër të ekipit të “Division”-it, për ta shpëtuar Nikitën.

Në vilën e Beqirajt, fillimisht amerikanët vrasin dy pjesëtarë të FSK-së e më pas hyjnë brenda, ku e heqin përfundimisht qafe edhe zv/kryeministrin, duke e vrarë, por duke e lënë të kuptohet që këtë e bëri një nga rojat e tij.

Pas suksesit të operacionit në Kosovë me vrasjen e Beqirajt, presidenti i jep detyra të reja të rëndësishme Njësitit “Division”.

Seriali “Nikita” është në sezonin e tretë dhe transmetohet në CW Network në SHBA, ku shikohet nga mesatarisht 2.4 milionë shikues çdo natë.

Ai transmetohet edhe në Britani të Madhe, Francë, Holandë, Bullgari dhe në shtete të tjera.

HEU, ZOTI UA THEFTË QAFËN!

Do të gjendet patjetër një melodi për ta kënduar të nesërmen para popullit, por zor e ke të shlyesh gabimet e të së sotmes!)

"Mik, nëse përulesh, atëherë, çohu dhe vdis”

Shkruan: Riza GREIÇEVCI

Vdekja për së gjalli dhe vdekja për së vdekuri
Dakord, i tha Babagjyshi nipit, sytë janë me pa, veshët me dëgjuar: Zor e ke me e dallua të mirin nga i keqi, rrenacakun nga jorrenacaku, punëtorin nga pa punëtori, hileqarin nga i sinqerti, fetarin nga jofetarin. Dhe, qe pse shumë herë e ke dëgjuar, o nip Babagjyshin tënd duke ngrehur zërin: Ka të gjallë që është i vdekur, edhe për së gjalli, edhe për së vdekuri. Me i ndodh i ndodh, kujt tjetër, pos njeriut. S’ka rëndësi ku ndodh? Kur ndodh? E drejta është mirë për ty, o nip të dish pse i gjalli vdes për së gjalli? Kur vdes për së gjalli i gjalli dhe vdes për së vdekuri? Qysh bëhet kjo: Edhe i gjallë, edhe i vdekur? Më parë duhet ta dish, o nip: njerëzit e vdekur për së gjalli janë gjynahqarë. Janë primitivë. Skizofren. Janë mashtrues. Ata thikën ua fusin pas shpine, edhe maleve, edhe fjalës, edhe besës, edhe popullit. Janë lakmitarë. Janë zgrop. Janë sadistë. Ata dinë vetëm me urryer. Ata dinë vetëm me shembur. Ata gëzohen vetëm kur rrëzojnë, vetëm kur kapërcejnë nëpër trupin, nderin, moralin fatkeqësinë e tjetrit. Ata qeshin vetëm atëherë kur miku o shoku o populli, bien në krizë. Ata buzëqeshin vetëm atëherë kur populli bie në krizë ekonomike sociale. Ata përpiqen me u bë pushtetar, sundimtarë, të parë, vetëm me thikë pas shpine. Dhe fare rahmet as marre s’kanë. Mos paq punë me ta, o nip. Me ta: as mos u miqësofsh, as mos u shoqërofsh!

Matrapazët e shelegarët

Haj medet, haj. Po, nip, po. Të vdekurit për së gjalli janë matrapazë e shelegarë. Janë do bylmeza aguridhë e proletarë. Ata luftën s’e bëjnë me pushkë e me top e me gjak, por paqen e bëjnë me urrejtje, me sadizëm, me shembje, me thikë pas shpine. Shpesh të vdekurit për së gjalli i dëgjon duke bërtitur: Rroftë populli! Në emër të popullit! Lehtë e ke o nip me i njohur të vdekurit për së gjalli: Atyre po t’ua humbësh farën e urrejtjes, lakmisë, karrierës, pushtetit, ata vdesin për së gjalli dhe vdesin edhe për së vdekuri. Po, sepse, të vdekurit për së gjalli dinë vetëm me shembur. Me shkelur. Me rrëzuar. Me përplasur hundë e buzë mikun, shokun, e shpesh, pesë para s’i japin, e përplasin për tokë edhe populli. E pse bre me përplasë, me shurdhua popullin duke e thirrur me u ardhur në ndihmë ditën e natën? Vetëm e vetëm me hip vetë maje pushtetit. Lart e më lart. Aq i kanë në qejf lartësitë, pushtetet, karriget, pallatet, kullat shumëkatëshe... Prandaj, mos u habit o nipashi im: Ata edhe kur flasin, flasin në emër të popullit! Edhe kur besojnë, besojnë në emër të popullit. Heu, Babagjysh, po kurrkusha qenkan ata që vaiskan për së gjalli dhe vaiskan për së vdekuri, he Zoti qafën ua theftë!

Guximi: Mik, nëse përulesh, atëherë, çohu dhe vdis

Thuhet, guximi është fillimi i fitores. Të guxosh do të thotë të veprosh. Të kërkosh diçka të re, diçka që duhet ndryshuar nga ajo që e ke në duar. Të kesh guxim do të thotë të ecësh përpara. Të ecësh shtigjeve nga e ke drejtuar shikimin, nga e ke përqendruar qëllimin e ecjes sate, të veprimit, të synimit, për ku je nisur për të arritur, apo e dëshirës për të arritur atë që se ke. Të kesh guxim do të thotë të jesh i liruar nga frika, të mos e mendosh frikën as të mos e parashikosh se frika ekziston rreth teje, para teje, pas dhe përtej teje. Të kesh guxim është burrëri, shkëlqim i personalitetit dhe i species sate prej burri. Të jesh guximtar është punë burrash. Fjalët janë të tepërta. Guximi është cilësi e një shpirti të pastër, të shëndoshë të padjallëzuar, pa gjynahe, pa hile. Guximi është dhunti dhe cilësi e burrit, e trimit.

Kosova, sa dushk e bar me guximtarë

Shumë herë guximin e fusim aty ku s’duhet, ku s’mund të dalë, e tradhtojnë. Trimi tutet, frikacaku s’tutet fare. Trimi tutet nga marrja, nga mallkimi i popullit, nga mallkimi i maleve, nga mallkimi i gjakut. Trimi tutet nga mallkimi i mikut, i prindërve, tutet dhe kur tutet trimi kurrë nuk tutet. Shpeshherë guximin tonë e përdorim për gjera të liga, e përdorim për ta shembur vëllain, për t’ia ngulur thikën pas shpine popullit, miqve e shokëve. Po, sepse, vallë, a është guxim të harrosh malet mbushur me krisma lirie? A është guxim me ia futur në bir të fytit thikën e përçarjes vëllait, mikut, shokut, popullit tënd? A është guxim dhe patriotizëm me e shkel në sofër të bukës, në male, me shkel në besën dhe betimin e ushtarit, të luftëtarit, të atdhetarit që besën i ke dhënë popullit dhe je ngjitur në male, por tash lirisë, pavarësisë, popullit, atdheut, i kërkon 100 fish më shumë sesa meriton? A është guxim me dhunua, me vjedh? A është guxim me i mësua fëmijët me sha e me fye, me u bë hajna, poshtërues, dashakeq, tinëzarë, qyqarë, me i mësua keq, me u bë 100 herë ma i keq sesa që është prindi? A i duhen sot kaq shumë guximtarë Kosovës? Fjala është për guximtarë azganë! Ata që fjalën e kanë top, zemrën zog. Ata që shpresojnë që samari i gomarit ngarkuar me thasë floriri, bëhet flori. Ata që mendjen e kanë hu, punën pus. E Kosova me fusha e livadh, plot me azganë, kuaj, gomarë! Azganët çojnë krye, jo në male si çlirimtarë, por çojnë kokë pas luftës çlirimtare. E rrahin gjoks, e shtiren trima.
Azganët vdesin për së gjalli, kurse burri (trimi) jeton për së vdekuri!