Kur Kosova u bë drita e botës

NGA: MARIUS CHELARU

(Shkrim i botuar në Floripress,Facebook,Twiter dhe Bota sot)

Duke e prurë Jahja Llukën në gjuhën rumune, Baki Ymeri ia shton edhe një pjesë magjike misterit poetik nëpërmjet të cilit autori ynë mund të krijojë një përfytyrim mbi mënyrën se si ndjehet dhe shkruhet në gjuhën e sotme shqipe, në vende të ndryshme ku gjenden pasardhësit e dardanëve.

Dy janë koordonatat ndërmjet të cilave mund t’i plasojmë tekstet e Jahja Llukës, poet shqiptar nga Kosova, jeta e të cilit i është përkushtuar edhe veprimtarisë sociale dhe politike, gjë për të cilën ka qenë i burgosur (nga regjimi serb) si pasojë e bindjeve të tij, periudhë të cilën e gjejmë në poezinë „I burgosur” (Në qelinë ku drita e diellit/ nuk futej/ frymova me zor për muaj / s`e dija as kur ishte ditë/ e as kur ishte natë./ I lodhur asht e lëkurë/ lutesha të dilja i gjallë/ vetëm ta puthja edhe një herë / baltën e dheut tim.). Dhe pastaj pason dashuria ndaj atdheut (atdheu është si feniksi/ ringjallet/ nga hiri i tij/ për ta kthyer/ shkëlqimin e humbur/ ndër shekuj), për liri.
Poeti shqiptar shkruan edhe për femrën, për të dashurën, për pritje, për kujtimin e të priturës apo të humburës (Veç kujtimet më mbetën / jam lodhur/ s'e pres më / kthimin tënd.). Apo: “Në portën e shtëpisë sime/ më vjen hija jote/ natë për natë”, një hije e heshtur që iku në pakthim (Bukuria ime/ përse vallë/ ike me furi?). Apo: “Po flas me ty/ duke të përshëndetur/ kudo që je/ për përgëzimet që m’i dhurove.”; “Bukuria zgjat pak/ I lumtur se të njoha!”; “Ti ishe drita ime/ ishe shpresa ime/ ishe fryma ime/ dashuria ime/ ishe çdo gjë për mua/ tani jam një i humbur”, etj. Dhe me siguri, në mënyrën e llojit në të cilin shkruan për përjetimet e tij, ai shkruan edhe për degdisjen e dashurisë (Dalngadalë/ kështjella e vjetër/ e dashurisë / po shembet.). Dhe më tej: “Malli që kam për ty/ më është bë lak në fyt.”. Ndërkaq, në anën tjetër, dashuria konsumon gjithëçka, çfarëdoqoftë lloji bariere zbehet para përmallimit. Poeti është i disponuar të presë kthimin e së dashurës, në njërën apo në mënyrën tjetër të pritjes (Të pres/ deri në pambarim.// E ndjej kthimin tënd/ e dij se më përket.).

Nga ana tjetër, poeti shkruan për Shqipërinë (Më e bukura e dheut / bijë Zeusi/ që gjithë bota të lakmoi), vendi në të cilin, kur atdheu digjet, digjet flaka e ëndrrave si një mallkim. Dhe vjen Kosova (margaritar i vogël/ i Ballkanit të përgjakur), vuajtjet e së cilës janë më të mëdha se shekujt, por ku sot “lotët e fëmijëve tu/ u shndërruan në lule/ plagët e nënave/ u shndërruan në gëzim.”. Poeti shkruan me dashuri për të shkuarën e lavdishme dhe për tanishmërinë, për mitet dhe legjendat e popullit shqiptar (Rozafa: Emër sacrifice/ simbol besnikërie/ mishërim bukurie/ ëndërr burri./ Rozafë / kështjellë/ krenari/ dhimbje / frymë/ gjurmë loti). Pason përshkrimi i femrës shqiptare, “Mbretëreshë e historisë”, me sy shqiponje e trup hyjneshe, bukuria e së cilës “shkund malet”. Në substratin e lirikës së tij, poeti e prek edhe situatën e zonës së Kosovës.

Pasojnë edhe plane tjera të cilat i prek kalimthi, duke na e bërë të ditur se sa të shkurta janë çastet e bukura në jetë (Gjithçka zhduket lehtas/ e ne veten e fajsojmë/ se nuk ditëm vlerën/ e cikrrimave të lumturisë.) Bota e sotme, mënyra në të cilën e ndjen autori, me zhurrmën, marrëzinë, kaosin. Bota sipas tij, për çdo ditë rrëshqet në kaos, dhe gjithçka duket se është e përmbysur (i drejti shkelet/ tradhëtari lartësohet/ e mira përbuzet/ e keqja shenjëtrohet/ dija rrënohet/ injoranca përgëzohet). Dhe jo vetëm që s’e sheh një zgjidhje në vizionin e tij: “nuk e di si do jetë fundi/ se fund nuk ka”, por nuk duket se ku e ka vendin njeriu në të gjitha këto (ku mbeti njeriu/ a thua është vra?). Pason rrjedha e kohës, ardhja e pleqërisë: as vuajtje, as burg, as dhimbje, me të gjitha pasojat (Kur të vjen pleqëria/ askush në derë nuk të troket/ të gjithë të harrojnë/ sikur nuk je më.) Ja poezia “Pa kthim”, njëra nga vjershat më të bukura të poetit kosovar: “Janë disa rrugë/ që nuk shkelen dy herë,/ janë disa ndjenja/ që nuk kthehen dy herë,/ janë disa fjalë/ që nuk thuhen dy herë,/ janë disa ëndrra/ që s'ëndërrohen dy herë,/ janë disa dashuri/ që nuk përjetohen dy herë./ Pa kthim/ shpesh gjërat ndodhin.”

Egzistojnë autorë, siç është Jahja Lluka me këtë rast, për të cilët, tejmatanë poezisë, madje edhe përtej faktit për të qenë poet, më e rëndësishme është ajo që ka për t’i thënë botës. Janë autorë që pikësëpari u japin rëndësi përjetimeve personale, përjetime që ua djegin shpirtin. Për çdo poet, këto përjetime e zënë vendin elementar. Duke i lexuar këto vargje, kuptojmë se nga mënyra në të cilën i parashtron mendimet, sentimentet, opcionet e jetës, përjetimet e mveshura me petkun poetik, poeti kërkon një ekspresivitet të veçantë, një fjalor të sofistikuar, një “lojë” të metaforës në kuptimin e mirëfilltë. Në anën tjetër vjen edhe mënyra për të plasuar vetëveten, duke shkruar faktikisht për dashuri, për atdhe, për historinë e shkuar dhe të tanishme. Poeti kështusoj bën një analizë të ekzistenciales, të gjendjes faktike në të cilën jeton, duke u përpjekur t’i sistematizojë gjërat përrreth, përjetimet, situatat, jetën personale dhe jetën e fjalës, duke u shndërruar në një “rrobaqepës” teshash të bukura, duke i dhënë prioritet konceptit të kuptimit dhe mirëkuptimit.

Mesazhi që duket në qendër të gravitetit, ia shton vlerën diskursit poetik, imagjinatës së bujshme, përfytyrimeve që i parashtron për „vizatimin” me fjalë, duke patur përballë një stil dhe një fjalim të drejtërpërdrejtë. Në këtë kontekst mund të themi se nuk i mungojnë figurat e stilit. Për poetin është e rëndësishme të kuptohet mesazhi i tij për atdhe, për dashuri, për femrën e dashur, për pritje dhe kërkime. Ngase, shkruan duke derdhur lotë, për gjakun e dashurisë, duke e nxjerrë në pah jetën nëpërmjet vuajtjes. Kurse, kur është i lumtur dhe i gëzuar, poeti me penën e tij bën magji. Duke e prurë Jahja Llukën në gjuhën rumune, Baki Ymeri ia shton edhe një pjesë magjike misterit poetik nëpërmjet të cilit autori ynë mund të krijojë një përfytyrim mbi mënyrën se si ndjehet e shkruhet në gjuhën e sotme shqipe, në vende të ndryshme ku gjenden pasardhësit e dardanëve.


--------------

Jahja Lluka veprimtar i kauzës kombëtare, i burgosuri që përjetoi masakrën e Dubravës dhe ferrin e kazamateve serbe, kryetar i Shoqatës për Kthimin e Shqiptarëve të Shpërngul nga trojet e tyre, krijues i disa veprave letrare, sot edhe një herë befasoi këndshëm adhuruesit e fjalës se shkruar duke bërë promovimin e pesë veprave të tij dhe atë “ Kosova nga Naçertanie e deri të Pavarësia 1844-2008”, “Shpërngulja e shqiptarëve nga Peja dhe rrethina në vitet 1912-1994“ si dhe librat me poezi të shkruara në burgjet serbe.


Dr. Muhamet Mala vlerësoi lartë kontributin e Jahja LLukës ne këtA dy libra të tija, ku ofrohen shifra e fakte që flasin edhe për plagën e rendë të popullit shqiptar dhe hemarogjinë e vazhdueshme te tij, për fatin e rëndë të shpërnguljes së popullit të këtyre vatrave dhe të Kosovës, duke filluar nga vitet 1912 -1994 , por duke mos harruar edhe eksodin biblik të viteve 1998 -1999, dhe ikjen e fundit të shqiptarëve nga Kosova .

Një nga e veçantat ne Librin “Kosova nga Naçertanie e deri të Pavarësia 1844-2008”, sipas recensentit Prof.Dr. Hakif Bajrami, është fakti i Konventës Jugosllavo –Turke, për shpërnguljen e shqiptarëve nga Shqipëria Kontinentale. Ndërkaq, për prof,dr. Irna Peshkopia ky libër, ashtu sikurse edhe ai për shpërnguljen e shqiptarëve, janë vepra te formatit akademik dhe universitar, duke sjelle një vështrim te ri historik edhe në rrafshin e marrëdhënieve ndërkombëtare.

Duke folur për krijimtarinë e Jahja Llukës në rrafshin poetik ,krijuesi dhe publicist Pejanë Profesor Sejdi Berisha, ndër të tjera vlerësoi se në vargjet e Jahja Llukës, ngërthen ndijesimi i fortë shpirtëror, i cili pjesën dërmuese te poezive e ka shkruar ne burg. Berisha në veçanti u ndal ne vargjet e botuara në përmbledhjen e Jahës “ Edhe ti atdhe” në të cilën Jaha, i këndon fuqishëm lirisë, dashurisë ndaj atdheut dhe njerëzve të tij, dhe dashurisë madhe ndaj shokëve dhe bashkëveprimtarëve ete tij.

Po kush është Jahja Lluka ?

Jahja Lluka u lind më 17 mars 1952, në Pejë, ku e përfundoi edukimin fillor dhe atë të mesëm, ndërsa studimet e larta të Elektroteknikës i vijoi në Zagreb. Pas kthimit nga Zagrebi, studioi në Shkollën e Lartë Komerciale në Pejë. Magjister i maredhanjeve nderkomtare. Në vitin 1989 filloi aktivisht të merret me angazhimet kundër ndryshimeve kushtetuese të Kosovës. Në vitin 1990, pas protestave të shumta në qytetin e Pejës, themeloi së bashku me shumë shokë Shoqatën për Kthimin e Shqiptarëve të Shpërngulur nga Trojet e Veta, ndërsa në Kuvendin e Parë të Shoqatës u zgjodh kryetar, post të cilin e mban edhe aktualisht. Me largimin me dhunë të punëtorëve shqiptarë nga puna, nga ana e ish-regjimit të dhunshëm serb, u paraqit nevoja për krijimin e një subjekti i cili do të ndihmonte shumë familje të cilat vuanin edhe për kafshatën e gojës. Z. Lluka, bashkë me veprimtarë të tjerë pejanë, themeloi Këshillin e Solidaritetit, këshill ky i cili ndihmoi minatorët e “Trepçës”, të Goleshit, të Kishnicës, të Fabrikës së Municionit në Skënderaj si dhe grumbulluan e dhanë pagat e para për arsimtarët shqiptarë të Komunës së Pejës. Në vitin 1995 u burgos nga regjimi serb, pas organizimit me shumë shokë të përpjekjeve për armatosjen e shqiptarëve të Kosovës për t’u vetëmbrojtur nga hordhitë serbe. Ka bërë disa vite burg në Burgun e Dubravës, të Lipjanit, të Pejës dhe të Pozharevcit. Është edhe krijues letrar. Ka botuar përmbledhjet me poezi “Edhe ti Atdhe” dhe “Vargje vetmie” librin faktografik “Shpërngulja e shqiptarëve nga Peja dhe rrethina 1912/1994” dhe Monografin “Për Shtetin tim, Kosovën”. Aktivitet e tij nëpër vite:

• Themelues i Shoqatës për Kthimin e Shqiptarëve të Shpërngulur nga Trojet e Veta (1990);
• Themelues i Këshillit të Solidaritetit në Pejë dhe Kryetar i sajë (1990);
• Themelues i Partisë Republikane të Kosovës dhe nënkryetar i saj;
 • Themelues i Odës Ekonomike të Kosovës;
• Anëtar i Kryesisë së Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës (AAK)
• Shef i Kabinetit të Kryeministrit të Kosovës z. Ramush Haradinaj (2004/2005);
 • Shef i Kabinetit dhe Këshilltar i Kryeministrit Bajram Kosumi;
• Këshilltar i Kryeministrit Agim Çeku;
•Këshilltar i Kryeministrit  Ramush Haradinaj(2017 -)
• Është anëtar i Shoqatës së të Burgosurve Politikë të Kosovës.
• Themelues i çmimit “Hasan Prishtina” i cili ndahet për merita të veçanta për pengimin e pastrimit Etnik të Kosovës dhe për krijimin e kushteve për kthim, (deri me tani ky çmim ju ka nda: Nënës shqiptare – nënë e cila ka lind 16 fëmij dhe të gjithë kanë qendruar në Kosovë, Presidentit Klinton, Kryeministrit Tony Bler, Sekretares se shtetit znj. Olbrait, Familjes Jasharaj, Familjes Haradinaj, Gjeneralit Klark, Ambasadorit Voker dhe Ambasadorit Wisner);
Botimet: • Shpërngulja e Shqiptarëve nga Peja dhe Rrethina – 1912 – 1994
 • Përmbledhje me poezi “Malli i Atdheut”
• Përmbledhje me poezi “Vargje Vetmie”
 • Monografi – “Për Shtetin Tim, Kosovën”
• Në klanë e zemrës sime(2018)

Flori Bruqi

Letër nga New Yorku : Në Kullēn e Bacës Isē!

Nga Rita Saliu

SHBA, Janar 2018. Si protagoniste në eventin më të rëndësishëm historik, kur u zhvillua Ceremonia e rrivarimit të eshtnave të Heroit tonë kombëtar Isa Boletini, djemve, nipave dhe luftëtarëve të tij të lirisë, po ndaj me ju bashkëkombasit e mi disa momente kujtimi. 

Fotot e mëposhtme janë realizuar në Qershor të vitit 2015 në Mitrovicë. Ishte vërtetë çast shumë emocionues, ku më në fund pushoi odisea e rrivarosjes së eshtnave të heroit Isa Boletini. Ato prehen të qeta në vendlindjen e tij. Me këtë rast përkujtojmë ditën e tij të lindjes së Heroit 15 Janar 1864 dhe vrasjes në Podgoricë më 23 Janar 1916.

Në këtë Ceremoni, e cila u zhvillua ne stadiumin olimpik "Adem Jashari" në Mitrovicë morën pjesë përfaqësuesit më të lartë të Institucioneve të Kosovës dhe Shqipërisë, familjarë, miq e dashamirës të çështjes kombëtare, si dhe familjarë të firmëtarit të Pavarësisë së Shqipërisë, Ismail Qemalit.

Pas këtij eventi madhor, personalisht kam vizituar Kullën e Bacës Isë si dhe familjarët e tij, Gazmend Boletinin që kujdeset për Kullën, nanën, bashkëshorten e fëmijët e tij. 

Po atë ditë i dorëzova Gazmend Boletinit  "Proklamatën e Nderit" që Bronx Borough President Ruben Diaz Jr. i akordoi Heroit tonë Isa Boletini për ditën e lindjes së tij, të cilën ma dha për t'ja dorëzuar familjes në Mitrovicë nipi i familjes së Boletinëve, patrioti dhe ish i burgosuri politik në Shqipëri Enver Dajçi (ndjesë pastë), i cili jetonte pranë së bijës në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, gazetares dhe aktivistes të drejtave të njeriut  Zj. Mimoza Dajçi.

I paharruar qoftë kujtimi dhe vepra e Isë Boletinit!

Jeshile(Tregim)

 Sotir ATHANASI  
    "JESHILE”
( Tregim i Jetuar)

            (Ky tregim ka marrë shkas nga analiza e vëllimit “JESHILE” të poetit: LUAN XHULI. Dhe, si i tillë, është shkruar për t’u paraqitur në trapezën e shoqërisë letrare Xingografia, ku edhe do të vlerësohet. Në rastin më të mirë, do të fitojë një buqetë me lule të freskëta. Kaq është  “buxheti” ynë)
            Lexim të këndshëm,  miqtë e mi ! 

            E ndërpreva  rileximin e  vëllimit “JESHILE  të mikut tim LUAN XHULI kur në “Kafenenë e preferuar”, erdhi e zuri vënd një shoku im.
            – Kush është ky poet?, – më pyeti dhe menjëherë pa kopertinën e librit: -Ah, po, -vazhdoi ai. Kam lexuar prej tij diku, po s’më kujtohet se ku. Në mos gabofsha, ky autor është rreshtuar në dhjetë botimet më të mira të vitit (2014) dhe është anëtarë i “Klubit të Poetëve Grekë të Athinës”. Në qoftëse e mbaj mirë mënd, vëllimi titullohet: “AGJIOS PRODHOTIS” (ËNGJËLLI TRADHËTAR). Dhe për mua është një ËNGJËLL i njëmendtë, ndonëse i tjetërsojtë në poezi.
            Unë buzëqesha dhe nuk e lashë të shtrydhte trurin. Kaq mjaftoi. Tani e kam rradhën vetë të flas për ‘të.
            Luan Xhuli, miku im, është një njeri modest që..., s’ka asgjë prej ËNGJËLL, vetëm se vuan si ata dhe ende s’ka gjetur mënyrën t’i marrë hakun së keqes. Ai  ‘s’u bë dot ç’ka ëndërroi. Dritës i dha besë dhe mbeti gur i rrahur në..., misionin e jetimit pa stinë. Natyrisht i martuar e me fëmijë që, në gjëndjen aktuale, gjithashtu, janë të martuar. Megjithëse datat e tyre, janë po ato. Kurse përvete mbeti kalendar i uritur. Me një çantë ku përzihen receta ilaçesh me ndonjë varg poetik të lindur këtu e atje: rrugës me pluhur. Mëngjesin e quan vëlla të vogël. Kurse stinët, motrat e tij binjake. Psenë e kësaj e di poeti dhe ne (sidomos ne të prozës) s’kemi të drejtë të pyesim. Këtë edhe ai e kupton, prandaj shton si një bashkëbisedim me këdo lexues: “t’i them që të mos çuditesh për asgjë nesër”. Dhe unë vërej se marsin s’e ka zëmëruar asnjëherë. Kuptohet nga që u këndon përherë luleve dhe për vete është kthyer në mushkonjë që bredh nga drita në dritë. E mbase për t’u katandisur edhe në hardhi të plakur hirnosur nga ankthi e pritja. Ah, se gati harrova. Në një çast nervozizmi, ka dashur të pushkatojë yjet. Jo për gjë, por sepse nuk i duron gënjeshtarët me emra yjesh. Veçse,  ky veprim  (për ne prozatorët) ËSHTË SHKAKU PA TË CILIN..., nuk do të sillte zëmërimin e tyre. Dhe të rezikohesh nga mallkimi i Jupiterit, kurajua për këtë, është gjëja më me zarar që mund të bëjë njeriu në Tokë. Mos ndofta për këtë arsye, “një të djelë dhjetori”, iu desh të pranojë se klorofili i fjalës  dhe ngjyra e dritës, iu ndryshkën si dritare të vjetra?  Dhe poeti çuditet pse oborri dhe gjithçka brënda shtëpisë e shohin me frikë! Kur e di se flë në dyshek ajri si “djall” që me ëngjëjt bashkëjeton.
            Ky  njeri pohon se është grindur një jetë me veten, gjysëm jete me gruan, një çerek me fëmijët dhe vetëm një çast me dashurinë. U grind,  por ama është modeli i saj si një grinjar i dashur. Vështirë është të ketë të tillë, por jo e pamundur. Për prototipin e saj, sapo jua citova. Dhe të jeni të bindur që edhe këtu, Ai arrin, renajën. Do të më thoni që ne po flasim për poezinë. E dini?  Ai nuk i mban mënd përmëndësh ato. Se ka një..., memoradium të përbashkët. Edhe poezitë e tij nuk e duan këtë. Atyre nuk u pëlqjenë hollësitë; aq më pak rinumërimi.  Gjithashtu poeti nuk pyetet sa herë ka dashuruar. Mbase edhe për këtë shkak memoria lëviz si merimangë për të pështjellur caqet e veta me skrupujt e saj.
            Shikoni, miqtë e mi! Ai hedh vargjet për dorën përkëdhelëse të nënës dhe unë e përfytyroj se si ajo ia bënte flokët kaçurrel (siç edhe pohon) dhe se si i ranë nga koka ato flokë aq të bukur tani, që nëna s’është më. Kjo thënie sa e mirëgjetur, aq edhe tepër e hollë e shkëputur  për nënën si nga ajo hapsirë drite që quhet spektrum. Kjo sillet nga poeti për t’i ndriçuar asaj rrugën për në amëshim. Se spektrum është vetëtimë që nuk zbret nga lartë poshtë, por nga e kundërta. Ajo ngjitet lart si e dërguar nga ZOTI  për t’i ndriçuar rrugën e të dashurve tonë në amëshim. Se është mbi stratosferë dhe tenton skajin. Lum ata shkencëtarë që e kanë fiksuar në video për të kënaqur shpirtrat tanë. Dhe jo vetëm. Por nga ana tjetër, si të vazhdonte nëna e tij të qe sërish e kësojjetëshme, autori  e ndjen përlotjen e saj. Gjuha e shpirtrave qënkërka e çuditshme. Ajo, edhe në mosdukje, ka kodin e saj të kumtit,  ashtu si pëshpërima në vëndin e lutjeve për Zotin, të drejtën kishtare, ka. Po edhe muzika në të njëjtin çelës harmoninë tingëlluese kërkon. Dhe vazhdon jeta me harresa. Ashtu si gota bosh e uzos rikthehet; ndërsa orës në trapezë i ka mbetur bateria, qiraja e shtëpisë ishte lënë papaguar. Harresa e trëmb poetin mos zvogëlohet papritur. Dhe kështu, lë mënjanë faktin se stadi i kësaj moshe, s’ka mbërrijtur vetëm për ‘të.
            Ç’them dhe unë?  Sapo shkrova dhe i kujtova vargjet që ai ka hedhur për të ikurit nga kjo Botë. Është për të qeshur, por i vërtetë dyshimi i tij se: kur të vijë sahati i mbramë,  edhe lotët mund të jenë bërë elektronikë. Ky shqetësim do të mallëngjente këdo moshatar. Prandaj poeti ynë i ka zili të..., ikurit e tanishëm. Po ashtu e xhelozojnë dhe prillet e dikurshme. Kur mamaja lidhte flokët me shaminë me ojna,  babai vendoste kapelen mbi sy dhe poeti ynë vonohej mbrëmjeve me kaçurrelet e tij lyer me xhelin e diellit. Ky e ndjen të gjallë, (më 14, gusht) vigjiljen e Shën Mërisë. Dhe pohon se fjalën “të dua” nuk e përsërit si këngë gjinkalle, edhe kur me gjasë, është i detyruar që varjantin e saj t’a përdori. Ai, i rikthehet Poezisë për mikun e tij të ikur. Vargu: “Mos u largo, Xake, mos!”,  të rrëqeth. Për të vazhduar me motivet pse ia kërkon moslargimin, mos-braktisjen. Si mik i gjakut? Mbase. Por, ajo që ka më tepër rëndësi është..., se ka nevojë për shtrëngimin e asaj dore, NJERI. Dhe, meqë jemi te NJERIU, LUAN XHULI, nuk do që të duket. Veçse, kjo nuk do të thotë se s’i pëlqen t’a shohin.  Poezia e shkruar për këtë e zbërthen në detaje, si diçka të skeduar pa çmim. Vërtet: ç’vlerë mund t’i vësh faktit që njeriu kujton pregatitjet për te prindërit kur shkonte pranë tyre në fshat? Rakinë për babanë, se për nënën... Dhe kujtesa pas vitesh kur ata s’janë më.

            Shoku im, kur ia lexova këtë poezi, u përlot. Dhe e dini pse? Sepse ai ishte rritur jetim dhe qe nisur nga Tirana për në Shijak te prindërit e së shoqes. Rakinë për babanë e saj, (të cilin ai e nderonte si të qe i tij) ajo i tha se e kishte marrë me vete, si përherë. Në të vërtetë, ekonomia e bëri që t’a kursente këtë shpenzim për këtë rast. Në Maminas,  ky u kujtua dhe e përsëriti pyetjen. Të shoqen e vrau ndërgjegja dhe tha: jo. Nuk e kam marrë. Ndaluan taksinë me të cilën udhëtonin dhe në të vetmin dyqan ushqimor që ishte aty e morën shishen me raki dhe vazhduan udhëtimin. Që atëhere mund të kenë kaluar katër dekada. Gjithkujt nga brezi ynë me gjasë, ka shkelur në këto monopate. Prandaj LUAN XHULI, ka futur detaje të tilla. Jo gjithaq për të zbrazur mbresat  e tij, se sa për të përgjithësuar dukurinë dramatike në sistemin e gremisur. Këtë të zezë që i ka sterrosur jetën një populli të tërë. Ja edhe arsyeja kur flet për ngjyrat. Të zezën Ai e tret me ilaç që të shërojë ikjen. Vishnjen e ngjyros si merakun e nënës dhe portokallinë kujdeset t’a ketë si dhuratë për PUTHJEN E PARË. 
            Kush nuk e kujton atë?!? Thua vërtet të ketë NJERI  që s’ka dashuruar të paktën një herë në këtë Botë e në këtë Jetë?!?
            Luan Xhuli miqtë e mi, akoma mbledh nuancat në kopshtin e vogël dhe fton çudinë e tij, për të ngjyrosur ëndrrat. Ja ku ndryshon poeti nga të tjerë që edhe vegimet në gjumë a syçelë, i shohin vetëm BARDH E ZI.
            Dhe kjo është më e pakta. Se ka nga ata që shohin në çdo gjë, DJALLIN ME BRIRË.
            Prapambetja dhe mediokriteti, fillesat e saj aty i gjen. Si një rrëpirë që ujëvarën përcjell në zhaurrimën e saj shkatërrimtare. Të ketë patur këtë krahasim ndër mënd poeti kur i thuri vargje morfologjisë mbi shenjat e pikësimit në jetën e tij? Mbase. Por shtjellimi për SINDAKSËN,  ai e ka rezervuar kur iu desh të shkruajë për... EMIGRANTIN. Për këtë mbiemër të papërcaktuar. Pa vetë. Pa numur. Asnjëherë të shkruar me gërmë të mëdhe. Unë dhe askush / Të gjithë dhe asnjë. /Lëvizje komete. E papërcaktuar ora kur do të bjerë. / I ikur me profesion lëvizës.
            Dhe, ç’është më tragjikja.  I PA ATDHE! 
            Ai duket sikur nuk  është merakosur asnjë herë për fjalën. Dhe bën shumë mirë. Nuk ka asnjë motiv t’a përkëdheli atë. As t’a veshi me petka të bukura. Ai flet shkoqur kur i duhet të përcaktojë humbjen e cila, ashtu si numuri dy ardhërka me dy gërma. Dhe flet për dramën fare thjesht:
            Nënën e lashë. Babanë e humba. /Dy varre koshere mermeri, /në mbretërinë e merakut. /Nëna loton.  /Babai thërret po s’e dëgjon nëna.../ Lotët bërë stalagtite,  /asnjë shkrirje s’i transformon. /Thatësirë. Rrugë të kripura, /mollëve /shprishur nga rrudhat dhe humbja.
            Poeti, miqt e mi,  nuk pyetet pse i karakterizon ashtu lëndoret, apo edhe frymorët. Për shëmbëll: kur i duhet të shprehet se çfarë është... MOSHA E TRETË, hedh vargjet:
            Dikur/ kisha një qen. /Ngordhi, /pa mbushur sezonin e lejes. /E varrosa,  duke lehur unë, / në vënd të qarjes!
            Pas leximit të tyre, secili nga ne, mediton dhe..., kalibron sjelljen e tij.
            Në faqen pasardhëse, do të shohim se si mësuesi i dikurshëm i letërsisë e korigjoi poetin në përdorimin pa vënd të “rr-së”së fortë.
            Në çast, më detyroi të shkruaja fjalën “varr” /dhe unë nga frika e shkruajta me “r”të butë.
            Më pyeti: / – Po “r” -në tjetër ku e çove?
            – Në varr, zoti mësues,  /asnjëherë nuk adhurova ikjet.
            * * * * * *
            Dëgjoni, miqtë e mi:
            – Po të hedh në këtë shkrim gjithçka lëçita mbi këtë poet, mendoj se gaboj. Në një farë mënyre, përjashtoj. Kë? Atë që duhet  të lexoni (dhe zbuloni ju ) për të kuptuar (dhe nxjerr në pah) me aftësinë  e menjëhershme tuajën ku: panevojshmëria e arsyetimi i vetëdijshëm juaji, përjashtohet. Dhe e dini pse? Ngaqë asnjë poezi nuk është hermetike, siç na janë mësuar sytë (jo rrallë ), të shohim te autorë të tjerë. Jeta këtu ka ardhur e zhveshur nga ornamentet. Vetëm vargu që flet se këtë behar nuk munda të zëvëndësoj këmishën, tregon dramën ekonomike në të cilin kalon vëndi e bashkë me ‘të edhe familjet tona, këtu ku zgjodhëm të kalojmë këtë çerekshekulli e të pleqërojmë.
            Sa më përket mua, ndjej keqardhje që e lexoj kaq vonë këtë vëllim poetik. Këtë dritë jeshile të çelur dy vite më parë. U desh një takim letrar që të më binte në dorë ky libër i cili më freskoi, por edhe më vuri në mendime.
            Më lejoni t’u them se në promovimin e një libri, rastisa të isha pranë dy shokëve me të cilët sapo u njoha. Mua më kishte mbaruar minutazhi mujor i celularit. Por edhe të dy të porsanjohurve, gjithashtu. Kësisoj, nuk mund të këmbenim numurat e tyre. Në çast më lindi ideja për të shkruar tregimin. Se dihet. Që të botohet një libër, jo vetëm nuk merr honorar, por duhet të paguash. Ja ku është konflikti, ose: ajo që kanë thënë latinët: CONDITO SINE QUA. Ose: KUSHTI PA TË CILIN...  Prandaj telefonave tonë celular u mungonin kreditet. Dhe..., s’ishte aspak rastësi. Pasi mbylla edhe faqen e fundit të librit, mendova se mund t’a shkruaja si tregim të gjithë këtë persiatje. Siç edhe e kam zakon, do t’a paraqes në shoqërinë tonë letrare XINGOGRAFIA dhe në qoftëse vlerësohet, do të fitojë një buqetë lule.

            E ndërsa e redaktova dhe po e përgatisja shkrimin për botim, miku im POETI LUAN XHULI, më dërgoi këtë email, të cilin po e hedh të fotokopjuar siç më erdhi.

            “S’ka as dy javë që qarkullon në gjuhën greke vëllimi i ri poatik: “GJIMNOS” (“LAKURIQ” )
            Një jetë përpiqemi që të zhveshim veten dhe të tjerët nga hipokrizia, sjellja jo njerëzore dhe rrugaçëria e ndjenjës...
            Përsëri na rëndojnë supet nga e paqëna,  nga e pabesa, nga puthjet (pështymat) e padenja.
            Dje shtypi i së djelës, kishte shkruar diçka të veçantë për këtë. M’u duk vetja i vogël përpara madhështisë. 
            Edhe një herë përqafime! Mes shokësh të mirë, ngushëllimi bëhet energji e re.
            Luani! “

    SOTIR ATHANASI, 

  Dërguar nga Gjeneva

 11, Janar, 2018! 

Letër nga Ilir Demalia

Vatra e fikur dhe Qirjo Mishto

Nga Ilir Demalia

Vendimi e presidentit Ilir Meta, në dhēnien e nënshtetsisë shqiptare kryepeshkopit Janollatus, pati përkrahjen dhe aprovimin e gjithë skalioneve politike të së njëjtës politikë të këtij 28 vjeçari që përkon edhe me ardhjen e Janolatusit në krye të KOASH. Kjo politikë resulton pakundështueshëm, abozim e korrupsion si  shërbim publik, shtetror, kombëtar, por edhe abuzim , vjedhje të pasurisë publike dhe parasë shtetetrore, tentim për shitje të territoreve shqiptare, e të tjera e të tjera....

Por ajo që më ra në sy dhe nuk mund të anashkalohej, ishte qëndrimi I organizatës Vatra me kryetarin e saj të ri me politik të vjetër Dritan Mishto, pa shkruar këtu për nën/kryetarin Agim  Rexha, si mosdije e padijes që refuzon pë të mësuar të mësoj atë që nuk mëson dot, megjithëse është për karagjozllikun dhe injorancën  shtetrore, I dekoruar nga Presidenti Bujar Nishani, si “ Nderi Kombit”, si dhe shumë dekorime të tjera në diasporë dhe Shqipëri, pa pse dhe pse?  Por kot më kot  si qoka miqsish dhe dekoratash të blera si rëndësi e pavlefshmërise së dekoratave.

Vatra prej largimit të Fan Stilian Nolit nga kjo jetë nuk ka pasur më autoritetin dhe funksionin e një institutioni në diaspore si fuqi venduese dhe kontribuese, krijuese dhe zbatuese  e ndarjes se Kishës Autoqefale, ndikimin në politikën amerikane dhe europine për Pavarsinë e Shqipërisë, ngritjen dhe ndriçmin kulturor nga njerëz të dijes dhe kulturës që mbetën në panteonin e vlerave shpirtrore, kulturore, kombëtare.

Vatra prej 4 dekadash ngjason më një klub pensionistash qe luajnë domino dhe veteranësh që tregojne pallavra folklorizmi patriotik.

Sidoqofte edhe pse kjo gjendje mjerueshme, kishte ruajtur njëfarë simbolike kombëtare dhe në respekt të dy korifejve kombëtar Noli e Konica, si  krijuesit e Vatrës dhe Diellit.

Më qendrimin e fundit të Vatrës, duke mos marr asnjë qëndrim në lidhje me nënshtetsinë e Janollatus, ku është shkelur statusi I KOASH që kryepeshkopi duhet të jetë shqiptar dhe I lindur në Shqipëri, liturgjitë duhet të këndohen në shqip dhe jo në greqisht, siç bën e bëri Janullatos edhe pas marrjes së nënshtetsisë, duke mos shqiptuar as fjalën faleminderit. Me këtë mosprenoncim apo sëpaku një spjegim pse  Vatra me   kryetarin Dritan Mishto, hesht sëbashku me kryesinë,  ka përdhosur dhe më Vatrën e fikur prej kohësh.

Lind pyetja, përse e bën Mishto këtë dhe  çfarë interesash ka?

Përse e aprovon Mishto dhe kryesia e Vatrës dhe vatranët?

Gojët e liga thonë se lidhet me bashkëshorten e Mishtos, Agita Mishto, si anëtare e bordit të grave greko-amerikane dhe secretare e kësaj organizatie!

Disa thonë se lidhet dhe më abozime financiare që fillojnë nga Shqipëria në pozicionet që ka pasur Mishto, dhe pastrohen këtej si investim edhe me financat e Vatrës. Fakti e blerjes së një gondine 1,200000 dollar cash, blerë nga Zef Bala ne emër të gruas së Dritan Mishtos, Agita, flet qartë dhe mban erë...

Tashmë kalimi pronsive si pastrim parash  në emër të familjarëve nga njerëz me  funksione shtetrore që kanë pasur në shtetin shqiptar  njihet.  Një hetim duhet te filloj dhe me Mishton si ish këshilltar i Berishës në vitet e rrupatjes së madhe dhe më vonë si ish konsull në New York dhe se fundi si kryetar i Vatrës.

Këto mbetet të na i sqaroj Qirjo Mishto!

Letër nga New Yorku-ShkruAn Beqir Sina

Kryeministresha Theresa May : “Askush nuk mund të shqetësohet për shëndetin mendor të Presidentit Trump”

Nga Beqir SINA New York

Presidenti është në rregull, me çdo vendim të tij, dhe jemi duke punuar së bashku, tha homologia e tij britanike.

NEW YORK : Kryeministria britanike Theresa May, sipas të përditshmes njujorkeze Daily News,  nuk pranoi të “merret” me sugjerimet se Presidenti Trump, nuk ishte mentalisht i qëndrueshëm pasi autori i një libri të sapo dalë, tregonte në libër për përshtatshmërinë e tij, për Zyrën Ovale.

“Epo!……..”, ishte përgjigjja e thjeshtë, që mund t'i jepej gazetarit nga BBC One kur ai kërkojë një përgjigje autotirative, nëse njerëzit duhet të shqetësoheshin për aftësitë mendore të Presidentit të SHBA, Donald Trump.

"Kur unë flasë me Presidentin Trump, ajo që unë shoh është dikush , ai është i angazhuar për të siguruar që është presidenti i cili merr vendime në interesin më të mirë të Shteteve të Bashkuara," vazhdoi duke thënë ajo në një intervistë të transmetuar sot të dielën.

Javën e kaluar, doli libri "Zjarri dhe furia e Michael Wolff-it: Brenda Shtëpisë së Bardhë Presidenti Trump" një libër ky që ngre pretendimet “eksplozive" se Trump nuk donte të ishte President, dhe luftimet e hollësishme të West Wing gjatë vitit të parë të administratës, ishin shumë domethënëse.

Autori i librit me fragmente dhe intervista televizive, pretendon se shumë njerëz në rrethin e brendshëm të Trump besojnë se ai ka humbur kontrollin e tij mbi realitetin, sipas tij.

Kjo bëri sipas Daily News që Presidenti të shkojë në të shtunën në një konferencë shtypi në Shtëpinë e Bardhë, vet mbrojtje, duke etiketuar veten një "gjeni të qëndrueshëm" dhe "si, njeri me të vërtetë të zgjuar”, në një stuhi shpërthyese për aftësitë mendore të Presidentit të SHBA, hedhur kundra tij me shkas nga libri i Michael Wolff-it.

Kryeministresha May, e njohur si mikesha e Presidentit Trump,  duke u shfaqur në "The Andrew Marr Show" të BBC One, u pyet nëse Trump, ishte një "fëmijë, apo një gjeni i qëndrueshëm".

"Natyrisht, unë kam punuar me Presidentin Trump në një numër çështjesh, dhe ne vazhdojmë të punojmë së bashku me Shtetet e Bashkuara për një numër çështjesh", që mund të jap një përgjigje shumë më pozitve, dhe më të bindshme sesa ajo e librit të Michael Wolff-it.

Lidhur me atë për ata që ajo mendojnë për Donald Trump, sipas thënjeve të librit të Michael Wolff-it, Kryeminitresha britanike Theresa May tha: "Ajo që unë di prej tij është se Trumpi është dikush që merr vendime për atë që ai beson se ajo është në interesin më të mirë të Shteteve të Bashkuara".

"Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar dhe unë do të marrim vendime të përbashkëta me këtë President për ato çështje që ne besojmë është në interesin më të mirë të Britanisë së Madhe dhe SHBA", tha ajo.

Mund të tregojë gjithashtu se Komandanti i Përgjithshëm i SHBA, shumë shpejt do të "vijë në Londër në një vizitë të nivelit të lartë", por nuk tregoi se kur Trump mund të vizitojë Britaninë e Madhe megjithse me telefon kemi biseduar disa herë tha May.

Ndërsa Trump edhe 13 ditë iu afrua një viti në Shtëpinë e Bardhë, ai ende nuk bëri një vizitë zyrtare në Mbretërinë e Bashkuar - një vend ky e cila është një aleate e madhe e SHBA

Disa plane për një vizitë shtetërore janë vonuar ose janë tërhequr për arsye të ndryshme.

Pavarësisht këtyre spekullimeve, kryeministria britanike Theresa May i tha gazetarëve vitin e kaluar ka pasur një ftesë zyrtare për vizitën e Presidentit Trump e ofruar në fillim të vitit 2017, e cila ende qëndron për Donald Trump.

Një javë mbasi Presidenti i SHBA, Donald Trump u betua si Presidenti i SHBA, takimin e parë e pati me Kryeministren britanike Theresa May, ku së bashku morën pjesë në një konferencë të përbashkët shtypi në Shtëpinë e Bardhë më 27 janar 2017 në Uashington DC. Kryeministri May bëri vizitën në Shtëpinë e Bardhë, dhe kishte një takim dypalësh në Zyrën Ovale me Presidentin Trump.

Dritan Demiraj : "Ngritja dhe Rënia e Shtetit Islamik”.

Ish Ministri i Brendshëm Dritan Demiraj,kohë më parë  ka botuar librin e tij të 29-të, që ka 734 faqe ,e i cili titullohet: “Ngritja dhe Renia e Shtetit Islamik”.

Sipas tij ky libër flet me detaje për gjithë historinë e krijimit, zhvillimit, strukturën, strategjinë ushtarake, globale, mediatike, terrorizmit global dhe se si u forcua grupi më i rrezikshëm në histori.

Është ky nje liber qe flet me detaje per gjithe historine e krijimit, zhvillimit, strukturen, strategjine ushtarake, globale, mediatike, terrorizmit global dhe se si u forcua grupi me i rrezikshem ne histori.
Si u krijua Kalifati Islamik, 16 komandat dhe qeverisjet e tij ne provincat e Irakut dhe Sirise. Drejtuesit e tij dhe komandim-kontrolli.

Nje analize e hollesishme e te gjithe sulmeve qe kane zhvilluar deri me sot. Mesime te nxjerra nga Xhihadi ne Siri dhe cilat jane taktikat, teknikat dhe strategjia me e sukseshme per mposhtjen sa me te shpejte dhe efektive te ISIS-it.

Neper 18 kapitujt e librit do te gjeni fakte dhe informacione qe i lexoni per here te pare.

Pas brutalitetit të banorëve që jetojnë nën komandën e tij për më shumë se tre vjet militantët po luftojnë tani të qëndrojnë në xhepat relativisht të vegjël të territorit në Irak dhe në Siri, të rrethuar nga forcat lokale nga të gjitha anët.

Pak, megjithatë, presin që ISIS-i të tërhiqet plotësisht ose që gjakderdhja në të dyja vendet dhe në rajon të përfundojë shpejt.

Ja një vështrim rreth grupit të “Shtetit Islamik”, lulëzimi dhe rënia e “kalifatit” të tij dhe çfarë të presim tjetër: një “Kalifat” jo më ISIS, i cili doli nga mbetjet e “Al-Qaida”-s në Irak, filloi përhapjen e tij në të gjithë Lindjen e Mesme në fillim të vitit 2014, duke kapërcyer qytetin irakian Falluxha dhe pjesë të kryeqytetit të afërt provincial të Ramadit. Në Siri ai mori kontrollin e vetëm të qytetit të Raqqës, pasi hoqi dorë nga fraksionet rebele siriane.

Në qershor të 2014-s, ISIS-i mori Mosulin, qytetin e dytë më të madh të Irakut, nga ku lideri i tij Abu Bakr al-Baghdadi, shpalli një “kalifat” të vetëquajtur, një deklaratë e ngjashme me një tërmet që do të reduktonte përkohësisht kufijtë dhe do të shkundë të gjithë rajonin. ISIS-i premtoi drejtësi, barazi dhe një utopi islamike, fetare.

Por gjatë viteve të ardhshme terrorizoi njerëzit që jetonin nën kontrollin e saj, duke i masakruar sistematikisht anëtarët e komunitetit të vogël të “Yazid”-it në Irak, duke rrëmbyer gratë dhe vajzat si skllave seksuale, duke u prerë kokat gazetarëve perëndimorë dhe punonjësit e ndihmës dhe duke shkatërruar disa nga vendet arkeologjike dhe kulturore të Lindjes së Mesme.

ISIS-i tërhoqi gjithashtu një ekuipazh të varfër të luftëtarëve të huaj, kryesisht të rinj të margjinalizuar evropianë dhe të huaj të tjerë që morën pjesë në kauzën e tyre. Por ai tjetërsoi myslimanët sunitë të zakonshëm, të cilët gjetën te ISIS-i interpretimin e ashpër të islamit që po përhapej edhe në zona larg Sirisë dhe Irakut.

Çfarë mbeti?


Shtetet e Bashkuara filluan fushatën e tyre të sulmeve ajrore kundër ISIS-it në Irak në gusht të 2014-s dhe një muaj më vonë në Siri.

Në Irak ajo u bashkua me forcat qeveritare që punonin me milicitë e udhëhequra nga shiitët, si dhe me luftëtarë kurdë irakianë të njohur si peshmerga.

Në Siri u bashkua me luftëtarët lokalë sirianë të drejtuar nga kurdët, Forcat Demokratike të Sirisë.

Të mbështetur nga dhjetëra mija sulme ajrore të udhëhequra nga Shtetet e Bashkuara, këto forca morën bastionet e ISIS-it gjatë viteve. Goditja më e madhe erdhi në korrik kur Mosuli, i konsideruar gjatë si kryeqyteti administrativ i ISIS-it, u çlirua.

Në Siri ISIS-i duket se po shkon drejt rënies, pasi Forcat Demokratike Siriane të mbështetura nga Shtetet e Bashkuara, SDF-ja dhe forcat qeveritare siriane, të mbështetura nga aleatët e tyre rusë, po i sulmojnë ato në ofensiva të ndara dhe të njëkohshme. Ekstremistët humbën “kryeqytetin” e tyre Raqqan, ku SDF-ja e shpalli fitoren.

Mayadeen, një qytet në zemër të luginës së lumit të Eufratit pranë kufirit me Irakun ku militantët pritej të bënin qëndrimin e tyre të fundit, ra në duart e trupave sirianë gjatë fundjavës.

Në Irakun e Veriut xhihadistët nuk mbajnë më asnjë qytet pasi bastioni i tyre i Hawijës ra këtë muaj. Ushtria e Irakut është duke u përgatitur për të luftuar ISIS-in në territorin e tij të fundit – shkretëtirën zvarritëse të Anbarit, që shtrihet deri në kufirin sirian.

Çmimi i paguar

Shkatërrimi i ISIS-it ka ardhur me një kosto shkatërruese si për Sirinë, ashtu edhe për Irakun, si edhe për vuajtjet e mëdha për ata që pësuan regjimin brutal të militantëve, transmeton "Zeri.info".

Luftimet dhe sulmet ajrore kanë shkatërruar dikur qytete të lulëzuara, duke i kthyer ato në horizonte tragjike të blloqeve të thurura të apartamenteve, duke rrafshuar shtëpitë dhe duke shembur rrugët dhe urat. Në Ramadi, Mosul dhe Raqqa dëmi është tronditës.

Dy javë më parë koalicioni i udhëhequr nga Shtetet e Bashkuara njoftoi se ka kthyer më shumë se 83 për qind të tokës së ISIS-it në popullatat lokale që nga viti 2014, duke çliruar më shumë se 6 milionë sirianë dhe irakianë.

Të paktën 735 civilë janë vrarë pa paramendim nga sulmet e koalicionit, edhe pse aktivistët dhe monitoruesit e luftës vlerësojnë se numri i tyre është shumë më i lartë. Beteja nëntëmujore për të çliruar Mosulin çoi në vdekjen e 1.500 në radhën e forcave irakiane.

Të paktën 1.100 luftëtarë të SDF-së u vranë në betejat për Raqqa dhe Deir el-Zour të Sirisë deri në fund të shtatorit, sipas koalicionit.

Gjatë tre vjetëve që ISIS-i filloi ndërtimin e “kalifatit” të tij janë vrarë mijëra njerëz, janë zhvendosur miliona dhe është punuar shumë për t’i futur fëmijët me doktrinë ekstremiste

Libri “Ngritja dhe Rënia e Shtetit Islamik” flet me detaje për historinë e krijimit, zhvillimit, strukturën, strategjinë ushtarake, globale, mediatike, terrorizmit global dhe se si u forcua grupi më i rrezikshëm në histori.

Si u krijua Kalifati Islamik, 16 komandat dhe qeverisjet e tij në provincat e Irakut dhe Sirisë. Drejtuesit e tij dhe komandim-kontrolli.

Në këtë libër, ish-komandanti  dhe ish Ministri i Punëe të Brendshme ,kolonel  Dritan Demiraj, bën një analizë të hollësishme të të gjithë sulmeve që janë zhvilluar deri më sot nga terroristët.

Mësime të nxjerra nga Xhihadi në Siri dhe cilat janë taktikat, teknikat dhe strategjia më e suksesshme për mposhtjen sa më të shpejtë dhe efektive të ISIS-it.

Libri ka 18 kapitujt që sjellin fakte dhe informacione që siç është shprehur Dritan Demiraj, i lexoni për herë të parë.

Dritan Demiraj është ushtarak karriere. I liruar nga ushtria pas 31 vitesh kontributesh, me firmë të ministres së Mbrojtjes, Mimi Kodheli në vitin 2014.

Demiraj ka 24 medalje në ushtri dhe 27 në sport. Komandant i Forcave Speciale të Ushtrisë, aq sa njihet si “babai”, udhëheqësi i parë luftarak në terren dhe trajnues i misioneve “Eagle” (nga 1-7), pedagog, autor i shumë librave, manualeve e kumtesave deri në kategorinë akademike të kërkimit shkencor.

Është  i dekoruar me “Nderi i Kombit”, dekoratë presidenciale.

Arsimi

Shkolla e Mesme Ushtarake “Skënderbej”. 1983-1987
Akademia Ushtarake “ Skënderbej”. 1987-1991
Universiteti i Sporteve, Tiranë “ Vojo Kushi” 1992-1995
Fakulteti Juridik. 1992-1996
Akademia e Rendit Publik. 1994-1998
Akademia e Mbrojtjes (Kursi i Shtabit të Përgjithshëm), Tiranë. 2007-2008 2008
Universiteti “Iliria” Prishtinë, Master për Marëdhëniet
Ndërkombetare dhe Diplomaci. 2007-2009

Akademia e Forcave të Armatosura,
Kursi i Lartë i Oficerit, Tiranë. 2011-2012

Kolegji Europian i Sigurisë, Qendra Marshall (Kursi i Lartë i Studimeve të Sigurisë
& Terrorizmit) Garmicsh, Gjermani. 01.03.13-05.04.1013

Kolegji i Mbrojtjes, Kursi i Lartë i Sigurisë dhe i Mbrojtjes,
Tiranë. 06.09.13-09.12.2013

Doktoraturë në punim. Tema: Forcat Speciale nën një
perspektivë të re luftimi bashkëkohor.

Rast studimi Afganistani. Akademia e Forcave të Armatosura. 2010-2014

Kualifikime dhe kurse brenda dhe jashtë vendit


Kursin e Forcave Speciale, Alb, 20.11.94-25.03.1995
Kurs për Luftrat e Mbyllura, Belgjikë, 09.99-05.10.1999
Kurs për Mbrojtjen Ekzekutive, FS Turke, 01.00-25.02.2000
Kurs për Bodyguard, FS Turke, 05.00-23.06.2000
Kurs për gjuhën Angleze, Universiteti Riponand York, Angli, 10.00-15.11.2000
Kursi i Snajperit, FS Turke, 04.01-18.04.2001
Kursi i Mbijetesës në Xhungël, 05.02-02.06.2002
Kursi Special Komando Operation, Gjermani, 06.03-15.06.2003
Kursi i avancuar i Bodyguardit, Alb 02.04-08.03.2004
Kursi Themelor i Oficerit të Shtabit, Alb, 03.04-15.06.2004
Kursi Special Komando, Gjermani, 06.04-30.06.2004
Kursi Komando Alpine Verore, Gjermani, 07.04-30.07.2004
Kursi Komando Alpine Dimërore, Gjermani, 11.04-30.11.2004
Kursi i Liderit Alpin, Dimëror,Gjermani 01.05-29.01.2005
Kursi Operacional CIMIC i NATO-s, Itali, 05.05-01.06.2005
Kursi Bazë i Zhytjes nën ujore, Alb, 06.05-30.06.2005
Kursi i Liderit Alpin,Veror, Gjermani, 08.05-12.09.2005
Kursi ushtarak i skive, Zvicër, 01.06-22.01.2006
Kursi i Kërkim Shpëtimit Dimëror, Zvicër, 01.06-04.02.2006
Kursi i Gjuhës Gjermane, Gjermani, 03.06-14.08.2006
Kursi i avancuar i Snajperit,Gjermani, 08.06-03.09.2006
Kursi i hedhjeve tè lira me Parashutë,Gjermani, 09.06-27.09.2006
Kursi i avancuar CQB me FSpeciale Amerikane 05.08-13.06.2008
Kursi për Forcat Speciale “Eagle Strike 09” me MTT US
Special Forces General Dynamics 07.04.09-06.08.2009

Kursi i vëzhgimit dhe i survejimit Jetburg me FS Amerikane, 09.09-07.10.2009
Kursi i Surveimit të avancuar me Amerikanët, 04.10-26.04.2010
Kursi i Anti terrorizmit në Qendrën e Luftës kundër
Terrorit ne Turqi 18.04.11-22.04.2011

Kursi i Luftimit të Afërt, BFS 04.11-05.05.2011
Kursi i Operacioneve Speciale, BFS 06.11-01.07.2011
Kursi për Forcat Speciale “Eagle Strike 11” me MTT
US Special Forces General Dynamics 10.08.11-05.12.2011

Kursi i Shtabit të SOCC në NSHQ, Monx, Belgjik, 04.12-27.04.2012
Kursi i Planizimit të SOCC, Monx, Belgjikë, 0412-04.05.2012
Kursi i Planizimit Operacional SOCC Pjesa I, Universiteti i
Përbashkët i Operacioneve Speciale, USA 14.05.12-25.05.2012

Kursi i Planizimit Operacional SOCC Pjesa II, Universiteti i
Përbashkët i Operacioneve Speciale, USA 08.10.10-18.10.2012

Kursi për Forcat Speciale “Eagle Strike 12” me MTT US Special
Forces General Dynamics 01.08.12-20.11.2012

Kursi i Luftës Kundër Terrorizmit (SOFCbTC) nga FS,
Universiteti i Përbashkët i Operacioneve Speciale, USA 07.01.13-18.01.2013

Kursi i Planizimit Operacional SOCC Pjesa III, Universiteti i
Përbashkët i Operacioneve Speciale, USA 10.04.13-24.04.2013

Kursi i Integrimit të Operacioneve Speciale, (SOIC) Universiteti
i Përbashkët i Operacioneve Speciale, USA 20.05.12-24.05.2013

Kursi i Luftës Asimetrike, (AWC) Universiteti i Përbashkët
i Operacioneve Speciale, USA 02.09.13-06.09.2013

Eksperienca në punë:

Pedagog në Akademinë Ushtarake “ Skënderbej” 02.06.91-20.11.1994
Reparti Special i Antiterrorit (Komandant Grupi) 11.94-03.09.1995
Instruktor i Përgatitjes Speciale, 03.09.95-18.05.1997
Reparti Special i Antidrogës (Shef Stërvitje ) 18.05.97-13.12.1999
Batalioni i Parë i shoqërimit të Presidentit 13.12.99-01.04.2003
Pedagog i Mbijetesës në Akademinë Ushtarake
“Skënderbej” 01.04.03-01.06.2004

Zv/ Komandant i Shkollës së Trupave Speciale 06.04-01.02.2007
Komandant i Forcave Speciale të Ushtrisë 02.07-01.10.2009
Komandant i Regjimentit Komando dhe FS 10.09-25.05.2010
Komandant i Forcave Speciale të Ushtrisë 05.10-16.11.2013
Shef i Qendrës së Simulimit, KDS 11.14-05.12.2015
Pedagog në Universitetin e Sporteve tw Tiranws 12.15-30.08.2016

Ministër i Punëve të Brendshme

Gjuhë e huaj:

Anglisht ( e mbrojtur në Universitet) nota tetë.
Niveli dytë Gjermanisht, shkolla e gjuhës Hurth, Gjermani.
Italisht, Universiteti i Tiranës, nota 10, Tiranë.
Botime enciklopedish, analizash, librash dhe manualesh:



Forcat Speciale dhe Lufta Asimetrike
Specil Forces and Assymtric Warfare
Ushtria e Kalifatit të Terrorit
Nëpër Labirintet e Shtetit Islamik
Afganistani- një paqe e vështirë. Analizë strategjike për luftën 14
vjeçare për luftën në Afganistan. 2014.

Forcat Speciale në Afganistan nën një perspektivë të re
të luftimit bashkëkohor. (Disertacioni). 2014.

Manuali i Planizimit të Grupimit të Forcave të Operacioneve
Speciale (SOCC) 2014.

Perspektivë Zhvillimi i Forcave Speciale Shqiptare. 2014.
Manuali i Planizimit të Forcave të Operacioneve Speciale 2013.
Doktrina e Forcave të Operacioneve Speciale Shqiptare 2013.
Enciklopedia e Mbrojtjes së Personaliteteve të Larta 2011.
Manuali i Planizimit të Forcave Speciale 2011.
Katalog Forcat Speciale Shqiptare në 100-in e Pavarësisë 2011.
Manuali Taktikat e Forcave Speciale Pjesa 1. 2009.
Manuali i Forcave Speciale Pjesa 2. 2009.
Katalogu 10 vjet Forca Speciale të Ushtrisë 2008.
Enciklopedia e Luftimit të Mbijetesës. 2007.
Manuali i Snajper kundër Snajper 2006.
Manuali Snajperit Pjesa 2 2006.
Manuali i Operacioneve Speciale Alpine 2005.
Manuali i luftimit në Qëndra të Banuara, MFT 3-17-1 2005.
Manuali i Operacioneve Speciale në Ndërtesa 2004.
Manuali i Operacioneve Speciale në Mjetet e Lëvizëshme 2004.
Manuali i Luftimit të Mbijetesës, MFT-3-7-1 2003.
Tai-Jitsu(vetëmbrojtje për Forcat Speciale dhe Komando) 2001
Kick-boxing 1998.
Xhudo 1997.
Karate 1996.


Gara dhe Tituj Sportive:



Boks Kampion 1991, vendi i dytë 1994.
Karate Kampion 1991, 92, 93, 94, 95, 96, 97, 98, 99,2000, 2001, vendi i 2-të 2002.
Kick-Box Kampion, Beograd 1995, Shkup 1996.
Alpinizëm Kampion 2004, 2005, 2006.
Mjeshtër i Merituar Sporti.
Instruktor Ndërkombëtar për Artet Marciale, Karate 5 DAN, Kick-Box dhe Tai-Jitsu 3 DAN.
Një nga sportistët më të mirë të shekullit në Karate, FSHK, 29 Nëntor 2012.
“Ushtaraku më i mirë i vitit 2012”, zgjedhur nga Televizioni Top Chanel dhe dorëzuar Trofeu i vitit me datën 23 Nëntor 2012 me rastin e 100 vjetorit të Pavarësisë.


Dekorata dhe medalje:

Medalja e Artë në Karate viti 1991,
Medalja e Artë në Karate viti 1992,
Medalja e Artë në Karate viti 1993,
Medalja e Artë në Karate viti 1994,
Medalja e Artë në Karate viti 1995,
Medalja e Artë në Karate viti 1996,
Medalja e Artë në Karate viti 1997,
Medalja e Artë në Karate viti 1998,
Medalja e Bronxit në Karate, Turqi viti 1998,
Medalja e Artë në Karate, Maqedoni, viti 1999,
Medalja e Artë në Karate viti 1999,
Medalja e Artë në Karate viti 2000,
Medalja e Artë në Karate viti 2001,
Medalja e Argjendtë në Karate viti 2002,
Medalja e Artë në Kick-Box 1995,
Medalja e Artë në Kick-Box 1996,
“Medalje Mjeshtër Sporti” Federata e Karatesë, 1996,
“Medalja e Artë për qitje me pistoletë” Shkolla e Këmbësorisë, Gjermani, 2003,
“Medalje e Argjendtë për qitje në kushtet e dimrit me snajper” Shkolla Alpine, Gjermani, 2005,
“Medalje e Karrierës mbi 10 vjet në FA” SHSHP, 2005,
“Medalje e Karrierës” mbi 15 vjet në FA, KFB, 2007,
“Medalje për Shërbime të Shquara” MM, 2007,
“Medalje për Shërbime të veçanta” SHSHP, 2008,
“Medalje Qitës i Dalluar” KBr 2008,
“Medalje e Shërbimit” KFB, 2008,
“Medalje për “Rrezultate të Larta në Përvetësimin e Programit Mësimor” KFB, 2008,
“Medalje Mjeshtër i Merituar Sporti” FK, 2009,
“Medalja e Komandantit” KFB, 2009,
“Medalja Qitës i Dalluar” KBr, 2009,
“Medalja Nderit për Shërbimin Ushtarak” SHSHP, 2009,
“Medalje për Shërbime të Shquara” MM, 2010,
“Medalje për “Rrezultate të Larta në Përvetësimin e Programit Mësimor” KFT, 2010,
“Medalja Shpëtoj Jetë” SHSHP, 2010,
“Medalje e Shërbimit” KFT, 2011,
“Medalja Artë e Shqiponjës” 2011, Shkurt, 2011, Presidenti i Republikës, Zoti Bamir Topi.
“Medalja e Komandantit” KFT, 2011,
“Medalja e ISAF−it të NATO−s Atikel 5” nga Sekretari i Përgjithshëm Rasmussen, Afganistan, 2011,
“Medalja Army Commendation−s” nga US Army, Afganistan, 2011,
“Medalje e Noble Patron of Armor ”2011 nga US Army, Afganistan 2011,
“Medalja Shqiponja e Artë” , Nr 31, Klik Expo Group, 2011,
“Medalja për Shërbime Ndërkombëtare” MM, 2012,
“Medalje e Karrierës” mbi 20 vjet në FA, KFT, 2012,
“Medalja Ylli i Gjeneralit” , Nr 1931, Klik Expo Group, 2012,
Medalje Trofeu si “Ushtaraku i Vitit” nga Televizioni Top Chanel me rastin e 100 vjetorit të Pavarësisë, 23 Nëntor 2012.
“Medalje e Mirënjohjes si një nga Sportistët më të mirë të shekullit në Karate, FK 29 Nëntor 2012.
“Medalje për Shërbime të veçanta” SHSHP, 2013.
Medalja “Nderi i Kombit” Shtator, 2014, Presidenti i Republikës, Zoti Bujar Nishani.
Dislokime dhe misione jashtë shtetit:



Herat, Afganistan, Shtator 2009.
Kandahar, Afganistan, Maj 2010.
Kandahar, Afganistan, Gusht 2010−Shkurt 2011.
Kandahar, Afganistan, Korrik 2012.
Spin Buldok, Afganistan, Janar-Shkurt 2013.



Flori Bruqi 

*****



NGRITJA DHE RËNIA E SHTETIT ISLAMIK”, kështu e ka titulluar librin e tij të ri kolonel Dritan Demiraj, i cili është në vazhdën e librave të mëparshëm të tij të së njëjtës linjë studimore të trajtuar me profesionalizëm dhe seriozitet. Nuk ka imunitet më të rëndësishëm sesa ai akademik, që na lejon të jemi të ndershëm dhe të vërtetë me historinë, pa qasje propagandistike apo ideologjike, duke i thënë dhe shkruar gjërat ashtu siç janë.
Pikërisht, ministri Demiraj, kur flet për ngritjen e Shtetit Islamik, e nis nga ai që me të drejtë historike e quan “Pushtim të Irakut”, duke përshkruar në detaje fazat e krijimit të rezistencës së parë antiamerikane, riorganizimin BAATH-ist nën drejtimin e ish-numrit dy të regjimit irakian, Izzat Ibrahim al Douri, rezistencën paraushtarake antiamerikane shia të Muqtada al Sadri-t e deri te krijimi i njësisë së parë sunite të udhëhequr nga jordanezi Abu Musab al-Zarkawi, që u bë edhe njësia e gjeneratës së parë të al-Qaeda-s në këtë vend.

Me të drejtë, autori e përshkruan gjeneratën e pestë të ditëve të sotme, e cila edhe pas asgjësimit të al-Zarkawi-t në Bakuba të Irakut, vazhdoi aktivitetin e saj dhe jo rastësisht nga kjo njësi lindi e ashtuquajtura Dawla al Islamija (Shteti Islamik), që aktualisht vazhdon të jetë kërcënimi kryesor i sigurisë ndërkombëtare dhe i terrorizmit me matricë fetare.

Sigurisht, Demiraj ndalet me kujdes te krijimi i të ashtuquajturit Kalifat në Mosul, përshkrimit të figurës së të ashtuquajturit Kalif, edukimit të tij fetar, fëmijërisë, kontekstin social dhe familjar në të cilin ai u rrit, mbështetja për studimet dhe familjen e tij pas rënies në luftë të vëllait të madh si ushtarak në përkrahje të regjimit të Sadamit dhe konsiderimit të tij si dëshmor i Irakut.

Përshkrimi i jetës së tij të mëvonshme deri në momentin që ai i prezantohet botës si drejtuesi i Kalifatit të Ri është i vëmendshëm deri në detaje të shpjegimit të aftësive dhe të dobë- sive të këtij subjekti sa enigmatik, aq edhe interesant. Autori përshkruan me detaje strukturën e Kalifatit, institucionet e tij piramidale, komandat e tij qendrore, rajonale dhe shtrirjen e tyre horizontale nga Siria në Irak, si dhe natyrisht ngarkesën dogmatike ideologjike të individëve që përbëjnë Kalifatin, të liderit të tyre, kalifit Ibrahim, dhe ideologjisë së tyre unike, e cila në fakt është edhe kërcënim për vetë vendet arabe dhe ato islame.Ministri Demiraj bën, gjithashtu, një analizë të gjerë gjeopolitike të kushteve dhe të parakushteve ku zhvillohen këto ngjarje epokale, të aktorëve shtete të orës së parë, atyre që kanë një rol mbështetës dhe të kundërshtarëve reciprokë, si dhe aleatëve të lëvizshëm në bazë të interesave të tyre tipike për luftërat e pista dhe të bazuara në interesa.

Në vitet ‘60-‘70 në Lindjen e Mesme ishte krijuar bindja se nuk ka luftë pa Egjiptin dhe paqe pa Sirinë, duke nënkuptuar këtu Izraelin dhe atë korrelacion gjeopolitik që mbajti stabilitetin e militarizuar të Lindjes së Mesme, që nga viti 1973 deri në fillimin e të ashtuquajturës “Pranverë Arabe”. Në dritën e zhvillimeve të sotme, në përfshirjen e drejtpërdrejtë të SHBAve në teatrin e ri të krijuar post-ISIS, si dhe në rikthimin strategjik të Rusisë në Mesdhe kryesisht në Siri, por dhe planet për zgjerim strategjik në Libi dhe Egjipt, duke na çuar në përfundimin se si rrjedhojë e zhvillimeve dramatike të Pranverës Arabe e deri te krijimi i ISIS-it, është krijuar një hartë tërësisht e re e përplasjes mes fuqive të mëdha dhe e interesave të tyre politike, ekonomike, diplomatike, ushtarake dhe gjeoenergjetike, për të cilën mund të themi se kjo situatë e krijuar nuk mund të ketë luftë të tërësishme pa SHBA-të dhe paqe të plotë pa Rusinë.

Demiraj përpiqet t’i shpjegojë me kujdes të gjitha këto rrethana, në mesin e së cilës zhvillohet dhe lufton Shteti Islamik, si dhe zhvillimet kaq të shpejta në kohë dhe hapësirë, që krijon ky fenomen i identifikuar si “Shteti i Errësirës”. Në këtë libër autori bën gjithashtu një përshkrim të hollësishëm të natyrës së dhunës mbi të cilën bazohet Kalifati. Dhuna, e cila ka ardhur si rrjedhojë e një sërë faktorësh që kanë çuar në ndryshime të pakthyeshme në jetët e qytetarëve të këtyre rajoneve, të luftërave që kanë prishur shtëpitë e pasuritë e tyre, të humbjes së pronave dhe të jetëve të qindra-mijëra njerëzve, të fëmijëve që kanë lindur në luftë, të atyre që u rritën në luftë dhe atyre që humbën detrave apo rrugëve teksa përpiqeshin për t’u bërë refugjatë në Europë, aty ku i konsiderojnë për shkak të propagandës të gjithë terroristë, sepse vijnë nga territoret ku është krijuar i ashtuquajturi Shteti Islamik duke ngatërruar Islamin, një Besim të shtrirë në të gjithë njerëzimin, me një të ashtuquajtur shtet gangsterësh, aventurierësh, të çmendur deri në ekstrem, me një ideologji tërësisht të çartur, e cila shkatërron gjithçka që gjen përpara.

Ky libër është pjesë e kolanës së çështjeve të sigurisë, mbrojtjes dhe terrorizmit në Lindjen e Mesme, të vetmet të botuara deri tani në gjuhën shqipe, është një përpjekje kurajoze dhe serioze me referenca akademike dhe burime të natyrës operative dhe inteligjencës të fituara nga autori drejtpërdrejt në terren, i cili ia vlen ta lexosh. Ky libër vlen jo vetëm për ata që merren në përditshmërinë e tyre me çështje të natyrës politiko-ushtarake-diplomatike-inteligjencës dhe të sigurisë, por dhe të atyre që kanë dëshirë të informohen nga një këndvështrim ndryshe nga ai mediatiko-propagandistik për këto ngjarje epokale të kohës që ne jetojmë.

Ky libër do të ketë vlera analitike dhe krahasimore historike në të ardhmen, kur brezave të ardhshëm do t’u duhet të studiojnë nëpër shkolla apo universitete, pas disa vitesh apo dhe dekadash, kur njerëzit do të jenë më të ftohtë në raport me ndryshimet e kësaj kohe dhe pasojat që këto luftëra do të kenë pasur mbi njerëzimin.

Së fundi, dua të shpreh një falënderim të veçantë për kolonel Dritan Demiraj dhe punën e tij serioze, si dhe një inkurajim për vazhdimin e mëtejshëm të përpjekjeve të tij studimore akademike për të na sjellë libra të tjerë të kësaj natyre, për të zhvilluar më shumë kontribute në fushën e sigurisë kombëtare dhe ndërkombëtare, për të motivuar edhe autorë të tjerë në të ardhmen të interesuar të merren me studime strategjike dhe politiko-ushtarake, për të cilat lexuesi shqiptar dhe jo vetëm ka nevojë(Ilir Kulla)


****

Kohë më parë Koloneli  shqiptar Dritan Demiraj ka prezantuar librin e 29 “Ngritja dhe rënia e Shtetit Islamik”. Libri është një analizë e detajuar mbi të gjitha grupet terroriste që vendosën në rrezik stabilitetin dhe paqen në botë, ndërsa ministri ka reflektuar në të edhe eksperiencën në fushën e betejës. Promovimi i tij bëri bashkë drejtues të shtetit e politikës, bashkëpuntorë dhe dashamirës së librit. "Kushdo që tha se stilolapsi është më i fuqishëm se shpata, padyshim nuk hasi kurrë në armë automatike” thotë në një shprehje të tij Douglas Macarthur por koloneli Dritan Demiraj ka provuar peshën e luftës dhe të penës gjithashtu. Përvojën në fushën e betejës Ministri i Brendshëm e reflekton me lexuesit në një tjetër libër “Ngritja dhe renia e Shtetit Islamik”. Koloneli ndalet me kujdes në të gjitha fazat e evoluimit të ISIS, madje duke bërë edhe propozime sesi mund të mposhtet ky kalifat që vendosi në pikëpyetje stabilitetin dhe paqen në mbarë botën. Demiraj thotë se ka shfrytëzuar të paktën 3 000 burime për të shkruar 734 faqe të këtij libri. Por a përbën rrezik të shkruash për ISIS, madje duke pasur guxim të flasësh për rënien e tij? Për analistët e cështjeve të sigurisë dhe publicistët libri është një kontribut i çmuar akademik “Ngritja dhe rënia e shtetit islamik” është libri i 29 i kolonel Dritan Demiraj, në promovimin e të cilit mori pjesë Presidenti Ilir Meta por edhe bashkëpuntorë e dashamirës së librit. Fjala e ministrit Dritan Demiraj I nderuar Shkelqesia Juaj Presidenti i Republikes, Z. Ilir META. Të nderuar kolegë ministra, deputetë, ambasadorë, gjeneralë, profesorë. Të nderuar Pjesëmarrës! Ndjehem i privilegjuar dhe i emocionuar të prezantoj librin tim të fundit "Ngritja dhe Rënia e Shtetit Islamik, ISIS" përpara një audience të tillë të mbushur me personalitete nga të gjitha fushat e jetës publike. Gjatë gjithë jetës sime profesionale dhe akademike jam përpjekur që eksperiencën time, mësimet e nxjerra nga përvoja ime në ushtri, misionet luftarake, studimet në fushën e sigurisë dhe të mbrojtjes, t'i reflektoj në disa libra dhe botime që mendoj se kontribuojnë në konsolidimin e një komuniteti të mendimit strategjik që është i shqetësuar dhe vlerëson sfidat ndaj sigurisë. Edhe në këtë libër jam përpjekur të shtrydh ekspertizën më të mirë ndërkombëtare të kundër terrorizmit si dhe përvojën time, në mënyrë që të parashtrojë një qasje timen mbi shkaqet e krijimit të ISIS dhe mënyrave më efektive për ta mposhtur këtë të keqe të madhe të kohës sonë. Moskuptimi i natyrës, rreziqeve dhe kapaciteteve të terrorizmit në Irak kushtoi jetën e mbi 230.000 civilëve dhe 4.486 ushtarakëve dhe krijoi premisat e situatës së sotme. 14 vite më vonë, shumë njerëz duket se e kanë harruar këtë situatë e cila akoma dhe sot nuk është ndalur. Botimi i këtij libri do të ndihmojë që të kuptohet më mirë se kush e filloi kryengritjen e Irakut pas ndërhyrjes Amerikane dhe se si kjo kryengritje ka kontribuar në krizën dhe në situatën e sotme? Ky libër është është një analizë e detajuar e al-Qaedës, ISIS-it, dhe të gjithë grupeve të përfshira në këtë konflikt, të cilat demonstruan dhe përdorën terrorizmin në Irak, veçanërisht të ish nëpunësit dhe ish ushtarakët e Sadamit në bashkëpunim me al-Qaedën në Irak dhe Siri. Ky libër gjithashtu është një analizë e hollësishme për të kuptuar sesi Iraku dhe Siria futen në strategjinë e Lindjes së Mesme dhe të aktorëve dhe faktorëve që përplasen për tu ripozicionuar ose mbajtur këtë terren (SHBA-Rusia-Irani-Turqia-Arabia Saudite). Në këtë libër padyshim do të gjendet dhe strategjia politike, diplomatike, ushtarake dhe e luftimit që kundërshtari po aplikon për të detyruar SHBA-të dhe shtetet aleate të saj të tërhiqen nga Iraku dhe arsyet përse qeveria Shia e Nuri al-Malikut dështoi për 48 orë përpara Shtetit Islamik dhe al-Qaedës. Studimi ilustron me detaje strategjinë politike, fetare, strategjinë e luftimit dhe deri në nivelin e taktikave të luftimit në rrugë të kryengritësve në Irak dhe Siri. Pasqyron dhe analizon përpjekjet 8 vjeçare të ushtrisë amerikane, angleze, ushtrisë dhe policisë Irakene kundër kryengritjes Suni, al-Qaedës dhe përballjen këto tre vite e gjysëm të fundit të SHBA-së, Rusisë dhe aleatëve të tyre në luftën kundër Shtetit Islamik. Taktikat e zgjedhura nga kryengritësit kanë qënë vrasja e sa më shumë ushtarëve të aleancës, bashkëpunëtorëve të tyre, forcave të sigurisë Siriane dhe Irakene, kontraktorëve dhe punonjësve të Kombeve të Bashkuara, organizatave joqeveritare të huajve që ndodhen në vend por dhe kundër Shia-ve dhe Alaëitë-ve. Sulmet e inicuara nga zjarri i përpiktë i snajperave, sulmet me makina bombë të improvizuara dhe kamikaz, pritat dhe vrasjet masive, kanë bërë që terroristët të zbatojnë një gamë të gjerë taktikash efiente kundër popullsisë Shia, Alaëite, Druze-ve, Kurdëve, të krishterëve në Siri, Irak dhe kryesisht trupave të aleancës kundër-terrorizmit. Në libër do të gjeni edhe propozime konkrete se si duhet mposhtur Shteti Islamik në pikëpamje taktike dhe strategjike.


*****

Ngritja dhe rënia e Kalifatit në histori 

Kalifati ishte një nga institucionet më të vjetra islame në histori. Kalifati osman ishte kalifati i fundit sunit i epokës së vonë mesjetare dhe të hershme moderne, që zgjati 13 shekuj dhe ra në vitin 1924

Pasuesit e Profetit Muhamed, i cili ishte kreu i shtetit islamik, u quajtën “kalifë”, një term që përkthehet “pasues”. Duke filluar nga shekulli i 11-të, shtetet e ndryshme u vendosën në tokat që sundonin muslimanët, nga Oqeani Atlantik në thellësi brenda Kinës dhe autoriteti i kalifit u bë simbolik në këto vende.

Pas kësaj, kalifi kishte të njëjtin status me perandorët në perandoritë evropiane, ndërsa sulltanët që drejtonin këto shtete islamike ishin si mbretërit dhe princat, nën sundimin e perandorit.

Kur Bagdadi u mor nga Mongolët në vitin 1258, Kalifati Abasid vazhdoi ekzistencën e tij në Kajro. Në të vërtetë, pushteti ishte në duart e sulltanëve, që ishin besnikë ndaj kalifit. Kalifi u bë një simbol shpirtëror, që i kujtonte muslimanëve kohët e arta të unitetit islam. Pas pushtimit të Egjiptit nga Sulltani Otomani Selimi I, titulli i kalifit u kalua tek sulltanët otomanë dhe titulli rifitoi autoritetin e tij të vjetër.

Zyra e Kalifatit shpallte se sulltanët osmanë ishin gjithashtu “udhëheqësit e botës muslimane”. Shajbanidët në Turkistan, Sulltanati Gujarat në Indi (1536), Perandoria Mughal nga sundimi i Humayun (1548), Irani (1727), Sulltanati i Marokut (1579) dhe shteti Kasghar (1868) shpallën të gjithë se njihnin Sulltanin otoman si kalifin musliman.

Muslimanët që udhëtonin nga Turkistani përmes Kaukazisë për haxhin, nuk e humbnin shansin për të vizituar Stambollin dhe për të bërë lutjet e së Premtes me Kalifin.

Një diplomaci delikate

Sulltanët otomanë filluan t’i vendosnin një rëndësi të shenjtë titullit të kalifit në shekujt e ardhshëm. Duke filluar nga shekulli i 18-të, kur tokat e populluara me shumë muslimanë si Krimeja iu morën osmanëve, ky aspekt i sulltanit otoman u bë zyrtar. Për të mbrojtur interesat fetare dhe materiale të muslimanëve që jetonin në këto vende, sulltani osman shpalli pretendimet e tij, si një autoritet shpirtëror, të cilin pjesa tjetër e botës duhej ta pranonte.

Pas Traktatit të Küçük Kaynarca (1774), i cili u firmos pas disfatës osmane në Luftën Ruso-Turke, u krijua fuqia shpirtërore e sulltanit mbi muslimanët që jetonin në ish-tokat osmane. Kështu, sulltanë otomanë, të cilët më parë kishin fuqi materiale mbi subjektet e tyre, tashmë kishin marrë një rol shpirtëror të mundësuar nga Kalifi, një pushtet i ngjashëm me atë të Papës mbi katolikët.

Sulltani Abdulhamid II në veçanti i vuri rëndësi këtij statusi, duke besuar se ai ndihmonte unitetin politik të Islamit. Ai dërgoi libra, studiues dhe ndërtoi medrese në rajonet muslimane që ishin nën pushtim. Prandaj, myslimanët që ishin në robëri u kthyen nga Stambolli Stamboll. Kalifi në Stamboll ruajti dëshirën myslimane për unitet dhe pavarësi, madje edhe me pushtetin e tij politik tashmë  të kufizuar.

Britania në gjendje frike

Myftinjtë dhe kadinjtë (gjykatës muslimanë) të caktuar nga Stambolli vazhduan shërbime në ish-tokat osmane, si Krimeja, Rumania, Serbia, Bullgaria, Qiproja, Bosnja dhe Hercegovina dhe Greqia. Këta zyrtarë u përpoqën të mbështesin ligjin e sheriatit mbi muslimanët, me fuqinë që merrnin nga halifi. Ata mbrojtën vatrat, shkollat ​​myslimane dhe botimet fetare në këto rajone. Deri në ditët e sotme, myftinjtë ende merren me çështjet fetare dhe gjyqësore të muslimanëve që jetojnë në Greqi, falë kësaj tradite.

Kjo politikë gjithashtu ruajti frytet e saj në fillim të shekullit të 20-të. Muslimanët kolonialë, veçanërisht nga Turkistani dhe India, ofruan mbështetje të pabesueshme materiale dhe shpirtërore pas pushtimit të Anatolisë gjatë Luftës së Madhe. Duke sunduar mbi një të katërtën e gjithë botës, Britania kishte një numër të madh muslimanësh nën sundimin e saj dhe kërkoi të ruhej nga fuqia e kalifit. Prandaj, Britania e përqendroi politikën e saj të jashtme në heqjen e kalifit, duke filluar nga gjysma e dytë e shekullit XIX. Britanikët arritën qëllimin e tyre pas revolucionit të Turqve të Rinj në vitin 1908 dhe më pas forcuan fitoren e tyre në Luftën e Parë Botërore. Turqit e rinj që morën pushtetin në Shtetin Otoman, e copëtuan fuqitë tokësore të kalifatit.

Stambolli u pushtua në vitin 1918 nga aleatët. Sulltani i fundit osman, Mehmed Vahideddin, shpërqëndroi vëmendjen e britanikëve kur ai organizoi rezistencën kombëtare në fshehtësi, në Anadoll. Mustafa Qemal Pasha, të cilin Sulltan Vahidedini e caktoi për të organizuar lëvizjen e rezistencës, krijoi një qeveri paralele në Ankara dhe u largua nga Stambolli pas fitores së tij kundër grekëve. Me një taktikë të mbështetur nga britanikët, sulltanati u hoq më 1 nëntor 1922 dhe sulltani i fundit i Perandorisë Osmane u akuzua për tradhëti.

Më pas, Shahzade Abdulmecid Efendi u caktua kalif, duke shkelur autonominë e kalifatit dhe sultanatit për herë të dytë në histori, duke krijuar një kalifat simbolik pa fuqi ekzekutive. Sulltani Vahidedin, i cili duhej të largohej nga vendi, lëshoi ​​një deklaratë ku njoftoi se amendamenti kushtetues nuk mund të hyjë në fuqi pa miratimin e sulltanit dhe, prandaj, binte ndesh me kushtetutën, sa i përket ndarjes së sulltanatit nga kalifati. Ai gjithashtu dënoi kushëririn e tij për pranimin e postit të kalifatit në këto rrethana.

Trysnia prodhon rezultate

Mustafa Qemali e ruajti zyrën e kalifit dhe vazhdoi të luante një rol të rëndësishëm në politikën ndërkombëtare. Ai madje mendoi të shpallej vetë kalif. Megjithatë, nën presionin e britanikëve, që sundonin mbi miliona muslimanë në kolonitë e tyre, qeveria në Ankara hoqi kalifatin më 3 mars 1924. Të gjithë burrat, gratë dhe fëmijët që i përkisnin dinastisë osmane, një nga dinastitë më të vjetra në botës, u dëbuan. Kalifi i fundit, Sulltan Abdulmecid, jetoi në Francë për 20 vjet.

Ky incident shkaktoi habi në botën islame dhe disa figura si Mbreti i Egjiptit Fuad dhe Mbreti Hejaz Sharif Hussein donin të merrnin statusin e kalifatit. Megjithatë, as muslimanët nuk ishin në favor të kësaj dhe as Britania. Asnjë rezultat i frytshëm nuk erdhi nga Këshilli i Kalifatit, i cili përfshinte muslimanë në mbarë botën. Kështu, një nga institucionet më të vjetra në historinë e Islamit u mbyt në harresë.

Dinastia osmane nuk ishte aq e lumtur sa homologët e saj evropianë, pasi perandoria kalonte nëpër kohë të vështira, duke krijuar një shtet dhe duke mbështetur një shoqëri me kombësi të ndryshme. Anëtarët e dinastisë osmane, të cilët nuk kishin ndonjë të afërm jashtë vendit dhe pasuria e të cilëve u konfiskua, ishin në vështirësi serioze kur u internuan. Gratë e dinastisë nuk u lejuan të hynin në Turqi për 28 vjet, ndërsa kohëzgjatja për meshkujt ishte 50 vjet.