Shtatë persona, 5 drejtues farmacish dhe dy zyrtarë të Fondit të Kujdesit Shëndetësor, kanë përfunduar në prangat e policisë, për skandalin e ndodhur me rimbursimin e ilaçeve.
Dy zyrtarët e arresstuar, sipas prokurorisë, kanë favorizuar dhe lejuar farmacitë private që të përfitojnë padrejtësisht.
“Këta punonjës kanë mundësuar lidhjet e kontratave me këto farmaci, në kushtet kur farmacitë nuk kanë përmbushur kriteret e kërkuara nga ligji dhe aktet nënligjore në fuqi”, thuhet në dosjen e prokurorisë për të akuzuarit.
Gjithashtu Pjerin Xhuvani është ndaluar si pjesë e zyrtarëve të dyshuar se kanë abuzuar me fondin e ilaçeve të rimbursueshme. 7 persona të tjerë, 2 vartës të tij dhe 5 farmacistë u arrestuan një natë më parë. Pjerin Xhuvani ka mbajtur detyrën e drejtorit psikiatrik të Elbasanit. Ai është kryetar i LSI -së në këtë qytet dhe anëtar i Këshillit Bashkiak në Elbasan, si përfaqësues i LSI.
Personat e arrestuar
E.Mara, jurist pranë Drejtorisë Rajonale të Fondit.
K.Mahmutaj, punonjës pranë Drejtorisë Rajonale të Fondit.
H.Roci, administrator i farmacisë, Lundër
M.Tufi, drejtuese teknike e farmacisë Lundër.
N.Thanasi, drejtues teknik i farmacisë “Nutrimed”.
A.Spahiu, drejtues teknik i farmacisë Bërzhitë.
A.Manaj, drejtuese teknike e farmacisë “Adelina.
Pritej që policia të kryejë të tjera arrestime për këtë çështje.
Nëpërmjet recetave fiktive, të dyshuarit kanë përfituar 1.5 miliard lekë rimbursime për barna të pashitura, të cilat janë pasqyruar në receta me vula mjekësh të falsifikuara.
Nën hetim janë dhjetëra zyrtarë e farmacistë.
Në pranga ka rënë pak më vonë edhe drejtori Rajonal i Fondit te Detyrueshem te Kujdesit Shendetesor Tirane, Pjerin Xhuvani.
Një recetë mjekësore, e lëshuar në nëntor 2014 në Tiranë i rekomandon një pacienti me Osteoperozë që të marrë çdo mëngjes, para buke dhe esëll, një dozë Acidi Ibandronik. Kjo kurë dhe 13 të tjera të ngjashme me gjasë do t’i kishin “vrarë” të sëmurët. Protokolli mjekësor për trajtimin me këtë medikament lejon vetëm një dozë në muaj.
Fatmirësisht, këto nuk janë receta të lëshuara prej mjekësh për pacientë të vërtetë. Fatkeqësisht, përmes këtyre recetave false, drejtues farmacish dhe zyrtarë të Fondit të Sigurimeve të Detyrueshme të Kujdesit Shëndetësor, FSDKSH dyshohet se kanë përfituar 150 milionë lekë (1.07 milionë euro) gjatë vitit të fundit.
Më 5 qershor 2015, Prokuroria e Tiranës arrestoi nëntë persona, mes të cilëve edhe drejtorin e FSDKSH së Tiranës, Pjerin Xhuvani për abuzime me fondin e ilaçeve të rimbursueshme.
Prokuroria hetoi një skemë mashtrimi me katër farmaci “fantazmë”, që përmes recetave të falsifikuara kishin përfituar rreth 56 milionë lekë nga Fondi i Kujdesit Shëndetësor.
Megjithatë, një raport i Njësisë së Kontrollit të Brendshëm dhe Antikorrupsionit pranë qeverisë, të cilin BIRN e disponon tregon se Prokuroria ka hetuar deri më tani vetëm majën e ajsbergut të këtij abuzimi. Ky raport evidenton një dëm që e kalon vlerën e 150 milionë lekëve, ndërsa e ka zgjeruar skemën e abuzimit edhe me shtatë farmaci të tjera.
Njësia e Kontrollit të Brendshëm dhe Antikorrupsionit, NJKBA evidenton gjithashtu se drejtuesit e Fondit u përpoqën të fshihnin shkeljet ose ta shkarkonin përgjegjësinë vetëm zyrën rajonale të Tiranës. Zyrtarët e arrestuar deri më tani i përkasin vetëm kësaj drejtorie.
Ndërsa dokumenti i kontrollit, i siguruar nga BIRN, i shtrin përgjegjësitë deri tek zv.drejtori i Përgjithshëm i Fondit të Sigurimit të Detyrueshëm, Sokol Skura. Tre farmacitë e të afërmve të tij kanë përfituar shumë të konsiderueshme parash nga rimbursimi i ilaçeve gjatë vitit 2014, deri në prill të 2015.
Sipas raportit të NJKBA, Skura, i cili është anëtar i Asamblesë së Partisë Socialiste dhe kandidat për Këshillin Bashkiak të Librazhdit në këto zgjedhje, dyshohet se është në konflikt interesi për të paktën 3 farmaci, që drejtohen nga kunata dhe bashkëshortja e tij.
Skura refuzoi t’i përgjigjej kërkesës për koment të BIRN.
Ndërsa zëdhënësja e Fondit të Sigurimit të Detyrueshëm të Kujdesit Shëndetësor, Etiola Kola i tha BIRN se drejtori i Përgjithshëm ka kërkuar mendimin e ILDKP-së, nëse Skura ishte apo jo në konflikt interesi, teksa të afërm të tij përfituan para nga skema e rimbursimit.
“Deri tani nuk kemi marrë një përgjigje nga ILDKP,” tha ajo.
Abuzimi me skemën e rimbursimit
Hetimi administrativ i NJKBA për skemën e abuzimit me ilaçet e rimbursueshme filloi më 18 mars 2015, pas një urdhri të kryeministrit Edi Rama. Një anëtar i grupit të kontrollit i tha BIRN në kushtet e anonimatit se Njësia ishte vënë në lëvizje pas ankesës së një pensionisti.
I moshuari kishte këmbëngulur të takonte kryeministrin, pasi nuk merrte barna të rimbursueshme prej muajsh. Ai pretendonte se fqinji i tij i merrte ato rregullisht.
Fondi i Kujdesit Shëndetësor është krijuar për të financuar mjekimin e shtresave në nevojë, pensionistët, fëmijët apo pacientë me sëmundje të rënda. Në raportin vjetor të FSDKSH thuhet se fondi i rimbursimeve për 2014 ishte 8.2 miliardë lekë, nga të cilat u shpenzuan 98 për qind.
Në faqen 30 të raportit vjetor vitin 2014 thuhet se “kategoria Pensionistë ka një ulje prej 140 milion lekësh më pak në krahasim me vitin 2013”. Megjithatë, FSDKSH evidenton se numri i recetave të rimbursuara për kategori ishte rritur me 283 810 më shumë, falë uljes së çmimit të ilaçeve.
Raporti vlerëson gjithashtu një rritje me 19 milion lekë të reja për të sëmurët me kancer, të cilëve u është dedikuar një shifër prej 500 milionë lekësh rimbursim gjatë 2014.
Pensionistët dhe të sëmurët me kancer janë kategoritë më të prekura nga skema e recetave të falsifikuara.
Në raportin e kontrollit prej 47 faqesh, të cilin BIRN e disponon rezulton se 11 farmaci janë pjesë e skemës së abuzimit. Një pjesë prej tyre nuk kanë pasur asnjëherë aktivitet, ndërsa të tjerat kanë përfituar rimbursim përmes recetave false.
“Në të gjitha rastet nuk ishte e vështirë të dallohej vula e falsifikuar e mjekut në receta që rezultojnë deri në 90 për qind fiktive,” thuhet në raport.
Burimi pranë grupit të kontrollit i tha BIRN se vulat ishin blerë në kancelari; të ngjashme me ato që përdoren nga fëmijët e shkollave, pasi rindërtohen nga shkronja të ndryshme.
“…Vulat e mjekëve dallohen me sy të lirë që janë të falsifikuara, pasi duket që janë bashkim shkronjash,” thuhet në pjesë të Akt Kontrollit.
Në disa prej farmacive si Nutrimed, Lundër, Bërzhitë dhe Adelina, të cilat janë marrë në hetim edhe nga prokuroria, numri i recetave false shkon nga 90 deri në 100 për qind. Vlerat e tyre kanë qenë gjithmonë të larta, ndërsa barnat e përshkruara në të gjitha rastet, sipas kontrolluesve nuk i përmbahen protokollit të mjekimit. Sidoqoftë, ato duket se i kanë shpëtuar verifikimeve edhe pse “gafat” në to ishin të dukshme dhe të rrezikshme.
Kontrolluesit e Kryeministrisë kanë zbuluar gjithashtu se kontratat e nënshkruara me farmacitë, thuajse të 11 të marra në shqyrtim, janë me probleme dhe në shkelje të ligjeve. Në rastin e farmacisë Nutrimed 2012, pronar i të cilës është i arrestuari Hysni Roçi, NJKBA ka zbuluar se në kontratën me Fondin janë përdorur tre NIPT-e të ndryshme dhe emër i rremë pronari. Në rastet e tjera, NIPT-i nuk gjendet i regjistruar në QKR (Qendra Kombëtare e Regjistrimit të Bizneseve) edhe pse me këtë NIPT është lëshuar leja/licenca prej QKL-së (Qendra Kombëtare e Lejeve/licensave).
Gjatë procesit të kontrollit, NJKBA ka kontaktuar mjekët që pretendohej se kishin lëshuar receta në këto farmaci. Në të gjitha rastet, mjekët kanë mohuar t’i kenë lëshuar recetat.
NJKBA thotë se dëshmia e mjekëve ka qenë e saktë, pasi recetat e lëshuara nuk janë të shënuara në regjistrat përkatës, pacientët e supozuar nuk janë pacientë të këtyre mjekëve dhe se në disa raste mjekët nuk kanë qenë në punë në qendrat shëndetësore prej nga vinin recetat.
Kontrollet selektive të Fondit
Kontrolli i NJKBA ka vërejtur se drejtuesit e Fondit urdhëronin kontrolle të shumëfishta mbi farmaci të rregullta dhe pa arsye dyshimi, ndërsa mbyllnin sytë para luhatjes së shifrave në farmacitë e përfshira në skemën e mashtrimit.
Raporti i kontrollit tregon se farmacia “Adelina” kishte përfituar zero lekë nga fondi në gusht dhe 74 mijë lekë të reja në shtator. Në muajt tetor, nëntor dhe dhjetor, kjo farmaci ka përfituar 1.7 milionë, 1.6 milionë dhe 3 milionë lekë nga fondi i rimbursimit. Megjithatë, ajo nuk ishte kontrolluar asnjëherë.
Në listën e farmacive të pakontrolluara janë edhe tre farmacitë e të afërmve të zv.drejtorit të Përgjithshëm të FSDKSH, Sokol Skura. Dy prej tyre janë në pronësi të kunatës ndërsa e treta në pronësi të bashkëshortes.
Sipas NJKBA, farmacia e bashkëshortes së Skurës nuk ishte kontrolluar që prej ditës së regjistrimit në QKR.
Raporti i kontrollit evidenton se këto raste janë të rënduara nga rrethanat e konfliktit të interesit, pasi “zv.drejtori ka për detyrë të bashkërendojë punët mes strukturave të fondit dhe të kontrollojë marrëdhëniet me subjektet e kontraktuara”.
Pavarësisht se gjatë gjithë raportit flitet për shkelje e falsifikime të kapura lehtësisht me sy të lirë, NJKBA vëren se pati përpjekje për ta fshehur atë që kishte ndodhur prej kontrollit.
“Fondi u vu në lëvizje për subjekte farmaceutike të caktuara, pas evidentimit të tërheqjes së dosjeve problematike nga ana e grupit të kontrollit në Drejtorinë Rajonale Tiranë”, thuhet në faqen 44 të raportit të NJKBA-së.
Sipas shënimit, kjo ishte një provë që Fondi kishte dijeni për aktivitetin e paligjshëm. Njësia e Antikorrupsionit thotë se Fondi urdhëroi dy kontrolle të tjera mbi DRFSDKSH që u kryen paralelisht me atë të njësisë. Qëllimi i këtyre kontrolleve, sipas grupit të dërguar nga kryeministri ishte mbulimi i problemeve dhe shmangien e përgjegjësive ligjore të FSDKSH dhe ngarkimin e shkeljeve mbi drejtorinë rajonale.
“Në momentin e tre kontrolleve, drejtoria rajonale kaloi në kaos të plotë pasi tre grupe të ndryshme inspektimi kërkonin të njëjtat dosje,” thuhet në raport.
Pas arrestimit të nëntë personave dhe shpalljes në kërkim të dy të tjerëve, Prokuroria po vazhdon hetimet për zbardhjen e plotë të abuzimit me skemën e rimbursimit të ilaçeve. Një burim nga organi i akuzës i tha BIRN se numri i personave që mund të ndiqen penalisht mund të shkojë në 50.
Përveç raportit të NJKBA-së, dyshime për përfshirjen e drejtuesve të lartë në këtë skemë ka hedhur edhe njëra prej specialisteve të arrestuara.
Frida Lamçe, njëra prej specialisteve të arrestuara, gjatë dëshmisë së saj para gjykatës tha se “kontratat i kishte firmosur, pasi kështu kishin urdhëruar shefat”.
“Unë debatova dhe nuk isha dakord për këtë firmë, por juristja më tha se nëse nuk e bëja, do të kisha probleme,” shtoi Lamçe.
Megjithatë, edhe pas shpërthimit të skandalit, Fondi vazhdoi të disbursonte shuma të majme parash për farmacitë me probleme.
Në prill 2015, FSDKSH vendosi të publikojë online listën e farmacive që rimbursoheshin dhe vlerat përkatëse.Raporti i detajuar për muajin prill 2015 gjendet në faqen online të fondit.
Pesë nga 11 farmacitë e kapura me shkelje nga Njësia e Kontrollit dhe Antikorrupsionit gjenden sërish mes 15 përfituesve më të mëdhenj nga fondi i rimbursimeve në Tiranë. Në prill 2015, këto farmaci kanë përfituar së bashku më shumë se 44 milionë lekë rimbursime ilaçesh.
*****
Të gjitha farmacitë në kryeqytet, në “sitë” nga akuza. Verifikimet fillojnë nga janari 2014 deri në qershor 2015
HETIMET
4 Farmaci – Fiktive kanë marrë rreth gjysmë milioni USD nga rimbursimet e ilaçeve, kryesisht ato kancerogjene. Organizatori e ka pranuar
1 Janar 2014 – Pas kësaj kohe, e deri në qershor 2015, akuza do të kontrollojë farmacitë në Tiranë, që dyshohet se kanë përfituar nga kjo skemë
2 Të pandehur – Ndodhen aktualisht në qeli, Pjerin Xhuvani, drejtor i Fondit të Kujdesit Shëndetësor dhe Hysni Roci, pronar i katër farmacive fiktive
Sokol Çobo
Të gjitha farmacitë në Tiranë, me kontratë nga sigurimet shëndetësore, të cilat kanë përfituar rimbursimin e barnave, do të verifikohen nga prokuroria, pas një hetimi që ka filluar pak javë më parë, ku nën akuzë janë disa zyrtarë dhe farmacistë. Deri më tani, prokuroria ka vepruar për katër farmaci, të cilat kanë falsifikuar rreth 700 fatura të mjekëve për ilaçe për sëmundje kancerogjene, me vlerë të lartë në treg, ku dëmi ishte rreth gjysmë milioni USD. Tashmë, hetimet do të shtrihen për të paktën 200 farmaci, ku dyshohet se dhjetëra të tilla mund të kenë abuzuar me këto rimbursime, që mund t’i kenë shkaktuar shtetit miliona dollarë dëme. Prokuroria thotë se pret një bashkëpunim me Antikorrupsionin në qeveri apo me Fondin e Kujdesit Shëndetësor në Tiranë, për të parë se cila farmaci është rimbursuar apo çfarë recetash ka paraqitur në këtë institucion. Më pas fillojnë veprimet krahasuese apo dëshmitë, ku mjekët e secilës farmaci merren në pyetje. Nëse rezultojnë se nuk kanë firmosur atëherë farmacitë apo zyrtarët që lëshuan rimbursimet do të ndiqen penalisht, siç edhe ndodhi për disa shtetas disa ditë më parë.
Verifikimet
Prokuroria thotë se do të kalojë në “sitë” të gjitha farmacitë që kanë përfituar miliona lekë nga rimbursimet e ilaçeve për 18 muaj. Kështu, që nga muaji janar 2014 e deri në qershor 2015, akuza do të marrë nga fondi listëpagesat e kryera për këto farmaci. “Fondi i Sigurimeve Shëndetësore ka një listë pagesë të të gjitha farmacive që kanë përfituar nga rimbursimet. Koha që do të verifikojmë do të jetë pas janarit 2014, për shkak se duhen një mori veprimesh për të zbardhur nëse ka apo jo parregullsi. Fillimisht do të krijohet një listë e pagesave dhe do të kontrollohen ato që kanë marrë më shumë para. Do të shikohen recetat e dorëzuara në Fondin e Kujdesit Shëndetësor dhe më pas do të verifikohen në terren, ku në pyetje do të merren mjekë dhe infermierë”, pohojnë burimet nga akuza e kryeqytetit.
Zgjerimi i hetimeve
Akuza thotë se, krahas konstatimit se katër farmaci përfituan gjysmë milion USD, hetimet për këtë skandal do të shtrihen edhe ndaj farmacive të tjera. Dyshohet se janë të paktën 200 farmaci që do të kontrollohen, ku të paktën 50 farmaci kanë përfituar nga rimbursimet me anën e falsifikimeve. Hetimet ngjasojnë me skemën e mashtrimit me TVSH-në, ndërsa akuza thotë se do të kryhen një mori verifikimesh në QKR apo në QKL, për të parë regjistrimin e farmacive, nëse janë apo jo fiktive, siç ishin edhe katër rastet e para.
Prokuroria sqaron se skema e falsifikimit mund të jetë bërë me ndihmën e Drejtorisë Rajonale të Fondit të Tiranës. Punonjësit e këtij institucioni duhet të verifikojnë zbatueshmërinë e kritereve të lidhjes së kontratës me farmacitë për rimbursim në terren. Nëse rezultojnë me seli apo kanë receta, atëherë lidhet edhe kontrata. Dyshimet janë se zyrtarët nuk kryejnë kontrolle dhe rimbursojnë farmaci fiktive apo me receta false.
Për rastin e parë, akuza tha se “nga hetimi ka rezultuar dyshimi se në këto farmaci nuk është kryer verifikim inventari. Farmacitë kanë depozituar numrat e llogarive bankare dhe vlera monetare e rimbursuar për periudhën 1 tetor 2014 deri më 31 mars 2015 është 55 milionë lekë të reja”, thotë akuza.
Mjekët dhe infermierët
Krahas punonjësve të Drejtorisë Rajonale të Fondit të Tiranës, akuza do të shtrijë hetimet edhe ndaj disa infermiereve, në poliklinikat e Tiranës apo në QSUT. Infermieret, sipas akuzës, dyshohet se i kanë dhënë blloqe me receta Hysni Rocit, madje disa edhe të plotësuara. Këto receta të falsifikuara, Roci i ka përdorur për të përfituar rimbursimin. “Nga hetimet ka rezultuar se disa infermiere kanë bashkëpunuar me shtetasin Hysni Roci, i cili ka qenë edhe ideatori dhe organizatori i kësaj skeme. Ato i kanë dhënë disa blloqe me receta të disa mjekëve dhe më vonë janë plotësuar. Infermieret janë në disa poliklinika në Tiranë, por edhe në qendrën spitalore QSUT”, pohojnë burimet nga akuza e kryeqytetit. Sipas tyre, vetë i pandehuri Roci ka shpjeguar të gjithë skemën, madje edhe disa nga emrat e këtyre infermiereve, të cilave u ka marrë këto blloqe. Akuza po vijon me pyetjen e këtyre shtetasve, për të vendosur më pas nëse do i marrë apo jo nën përgjegjësi penale.
Gjithsesi, hetimet mund të shtrihen edhe ndaj mjekëve. Akuza po kryen ekspertiza për disa firma apo shkrime të disa mjekëve, të cilat janë origjinale. Ka dyshime se në këtë skemë mund të jenë të përfshirë edhe doktorët, duke krijuar edhe të gjithë zinxhirin e këtij abuzimi, që i ka shkaktuar shtetit miliarda lekë dëme.
“Këta punonjës kanë mundësuar lidhjet e kontratave me këto farmaci, në kushtet kur farmacitë nuk kanë përmbushur kriteret e kërkuara nga ligji dhe aktet nënligjore në fuqi”, thuhet në dosjen e prokurorisë për të akuzuarit.
Gjithashtu Pjerin Xhuvani është ndaluar si pjesë e zyrtarëve të dyshuar se kanë abuzuar me fondin e ilaçeve të rimbursueshme. 7 persona të tjerë, 2 vartës të tij dhe 5 farmacistë u arrestuan një natë më parë. Pjerin Xhuvani ka mbajtur detyrën e drejtorit psikiatrik të Elbasanit. Ai është kryetar i LSI -së në këtë qytet dhe anëtar i Këshillit Bashkiak në Elbasan, si përfaqësues i LSI.
Personat e arrestuar
E.Mara, jurist pranë Drejtorisë Rajonale të Fondit.
K.Mahmutaj, punonjës pranë Drejtorisë Rajonale të Fondit.
H.Roci, administrator i farmacisë, Lundër
M.Tufi, drejtuese teknike e farmacisë Lundër.
N.Thanasi, drejtues teknik i farmacisë “Nutrimed”.
A.Spahiu, drejtues teknik i farmacisë Bërzhitë.
A.Manaj, drejtuese teknike e farmacisë “Adelina.
Pritej që policia të kryejë të tjera arrestime për këtë çështje.
Nëpërmjet recetave fiktive, të dyshuarit kanë përfituar 1.5 miliard lekë rimbursime për barna të pashitura, të cilat janë pasqyruar në receta me vula mjekësh të falsifikuara.
Nën hetim janë dhjetëra zyrtarë e farmacistë.
Në pranga ka rënë pak më vonë edhe drejtori Rajonal i Fondit te Detyrueshem te Kujdesit Shendetesor Tirane, Pjerin Xhuvani.
Një recetë mjekësore, e lëshuar në nëntor 2014 në Tiranë i rekomandon një pacienti me Osteoperozë që të marrë çdo mëngjes, para buke dhe esëll, një dozë Acidi Ibandronik. Kjo kurë dhe 13 të tjera të ngjashme me gjasë do t’i kishin “vrarë” të sëmurët. Protokolli mjekësor për trajtimin me këtë medikament lejon vetëm një dozë në muaj.
Fatmirësisht, këto nuk janë receta të lëshuara prej mjekësh për pacientë të vërtetë. Fatkeqësisht, përmes këtyre recetave false, drejtues farmacish dhe zyrtarë të Fondit të Sigurimeve të Detyrueshme të Kujdesit Shëndetësor, FSDKSH dyshohet se kanë përfituar 150 milionë lekë (1.07 milionë euro) gjatë vitit të fundit.
Më 5 qershor 2015, Prokuroria e Tiranës arrestoi nëntë persona, mes të cilëve edhe drejtorin e FSDKSH së Tiranës, Pjerin Xhuvani për abuzime me fondin e ilaçeve të rimbursueshme.
Prokuroria hetoi një skemë mashtrimi me katër farmaci “fantazmë”, që përmes recetave të falsifikuara kishin përfituar rreth 56 milionë lekë nga Fondi i Kujdesit Shëndetësor.
Megjithatë, një raport i Njësisë së Kontrollit të Brendshëm dhe Antikorrupsionit pranë qeverisë, të cilin BIRN e disponon tregon se Prokuroria ka hetuar deri më tani vetëm majën e ajsbergut të këtij abuzimi. Ky raport evidenton një dëm që e kalon vlerën e 150 milionë lekëve, ndërsa e ka zgjeruar skemën e abuzimit edhe me shtatë farmaci të tjera.
Njësia e Kontrollit të Brendshëm dhe Antikorrupsionit, NJKBA evidenton gjithashtu se drejtuesit e Fondit u përpoqën të fshihnin shkeljet ose ta shkarkonin përgjegjësinë vetëm zyrën rajonale të Tiranës. Zyrtarët e arrestuar deri më tani i përkasin vetëm kësaj drejtorie.
Sipas raportit të NJKBA, Skura, i cili është anëtar i Asamblesë së Partisë Socialiste dhe kandidat për Këshillin Bashkiak të Librazhdit në këto zgjedhje, dyshohet se është në konflikt interesi për të paktën 3 farmaci, që drejtohen nga kunata dhe bashkëshortja e tij.
Skura refuzoi t’i përgjigjej kërkesës për koment të BIRN.
Ndërsa zëdhënësja e Fondit të Sigurimit të Detyrueshëm të Kujdesit Shëndetësor, Etiola Kola i tha BIRN se drejtori i Përgjithshëm ka kërkuar mendimin e ILDKP-së, nëse Skura ishte apo jo në konflikt interesi, teksa të afërm të tij përfituan para nga skema e rimbursimit.
“Deri tani nuk kemi marrë një përgjigje nga ILDKP,” tha ajo.
Abuzimi me skemën e rimbursimit
Hetimi administrativ i NJKBA për skemën e abuzimit me ilaçet e rimbursueshme filloi më 18 mars 2015, pas një urdhri të kryeministrit Edi Rama. Një anëtar i grupit të kontrollit i tha BIRN në kushtet e anonimatit se Njësia ishte vënë në lëvizje pas ankesës së një pensionisti.
I moshuari kishte këmbëngulur të takonte kryeministrin, pasi nuk merrte barna të rimbursueshme prej muajsh. Ai pretendonte se fqinji i tij i merrte ato rregullisht.
Fondi i Kujdesit Shëndetësor është krijuar për të financuar mjekimin e shtresave në nevojë, pensionistët, fëmijët apo pacientë me sëmundje të rënda. Në raportin vjetor të FSDKSH thuhet se fondi i rimbursimeve për 2014 ishte 8.2 miliardë lekë, nga të cilat u shpenzuan 98 për qind.
Në faqen 30 të raportit vjetor vitin 2014 thuhet se “kategoria Pensionistë ka një ulje prej 140 milion lekësh më pak në krahasim me vitin 2013”. Megjithatë, FSDKSH evidenton se numri i recetave të rimbursuara për kategori ishte rritur me 283 810 më shumë, falë uljes së çmimit të ilaçeve.
Raporti vlerëson gjithashtu një rritje me 19 milion lekë të reja për të sëmurët me kancer, të cilëve u është dedikuar një shifër prej 500 milionë lekësh rimbursim gjatë 2014.
Pensionistët dhe të sëmurët me kancer janë kategoritë më të prekura nga skema e recetave të falsifikuara.
Në raportin e kontrollit prej 47 faqesh, të cilin BIRN e disponon rezulton se 11 farmaci janë pjesë e skemës së abuzimit. Një pjesë prej tyre nuk kanë pasur asnjëherë aktivitet, ndërsa të tjerat kanë përfituar rimbursim përmes recetave false.
“Në të gjitha rastet nuk ishte e vështirë të dallohej vula e falsifikuar e mjekut në receta që rezultojnë deri në 90 për qind fiktive,” thuhet në raport.
Burimi pranë grupit të kontrollit i tha BIRN se vulat ishin blerë në kancelari; të ngjashme me ato që përdoren nga fëmijët e shkollave, pasi rindërtohen nga shkronja të ndryshme.
“…Vulat e mjekëve dallohen me sy të lirë që janë të falsifikuara, pasi duket që janë bashkim shkronjash,” thuhet në pjesë të Akt Kontrollit.
Në disa prej farmacive si Nutrimed, Lundër, Bërzhitë dhe Adelina, të cilat janë marrë në hetim edhe nga prokuroria, numri i recetave false shkon nga 90 deri në 100 për qind. Vlerat e tyre kanë qenë gjithmonë të larta, ndërsa barnat e përshkruara në të gjitha rastet, sipas kontrolluesve nuk i përmbahen protokollit të mjekimit. Sidoqoftë, ato duket se i kanë shpëtuar verifikimeve edhe pse “gafat” në to ishin të dukshme dhe të rrezikshme.
Kontrolluesit e Kryeministrisë kanë zbuluar gjithashtu se kontratat e nënshkruara me farmacitë, thuajse të 11 të marra në shqyrtim, janë me probleme dhe në shkelje të ligjeve. Në rastin e farmacisë Nutrimed 2012, pronar i të cilës është i arrestuari Hysni Roçi, NJKBA ka zbuluar se në kontratën me Fondin janë përdorur tre NIPT-e të ndryshme dhe emër i rremë pronari. Në rastet e tjera, NIPT-i nuk gjendet i regjistruar në QKR (Qendra Kombëtare e Regjistrimit të Bizneseve) edhe pse me këtë NIPT është lëshuar leja/licenca prej QKL-së (Qendra Kombëtare e Lejeve/licensave).
Gjatë procesit të kontrollit, NJKBA ka kontaktuar mjekët që pretendohej se kishin lëshuar receta në këto farmaci. Në të gjitha rastet, mjekët kanë mohuar t’i kenë lëshuar recetat.
NJKBA thotë se dëshmia e mjekëve ka qenë e saktë, pasi recetat e lëshuara nuk janë të shënuara në regjistrat përkatës, pacientët e supozuar nuk janë pacientë të këtyre mjekëve dhe se në disa raste mjekët nuk kanë qenë në punë në qendrat shëndetësore prej nga vinin recetat.
Kontrollet selektive të Fondit
Kontrolli i NJKBA ka vërejtur se drejtuesit e Fondit urdhëronin kontrolle të shumëfishta mbi farmaci të rregullta dhe pa arsye dyshimi, ndërsa mbyllnin sytë para luhatjes së shifrave në farmacitë e përfshira në skemën e mashtrimit.
Raporti i kontrollit tregon se farmacia “Adelina” kishte përfituar zero lekë nga fondi në gusht dhe 74 mijë lekë të reja në shtator. Në muajt tetor, nëntor dhe dhjetor, kjo farmaci ka përfituar 1.7 milionë, 1.6 milionë dhe 3 milionë lekë nga fondi i rimbursimit. Megjithatë, ajo nuk ishte kontrolluar asnjëherë.
Në listën e farmacive të pakontrolluara janë edhe tre farmacitë e të afërmve të zv.drejtorit të Përgjithshëm të FSDKSH, Sokol Skura. Dy prej tyre janë në pronësi të kunatës ndërsa e treta në pronësi të bashkëshortes.
Sipas NJKBA, farmacia e bashkëshortes së Skurës nuk ishte kontrolluar që prej ditës së regjistrimit në QKR.
Raporti i kontrollit evidenton se këto raste janë të rënduara nga rrethanat e konfliktit të interesit, pasi “zv.drejtori ka për detyrë të bashkërendojë punët mes strukturave të fondit dhe të kontrollojë marrëdhëniet me subjektet e kontraktuara”.
Pavarësisht se gjatë gjithë raportit flitet për shkelje e falsifikime të kapura lehtësisht me sy të lirë, NJKBA vëren se pati përpjekje për ta fshehur atë që kishte ndodhur prej kontrollit.
“Fondi u vu në lëvizje për subjekte farmaceutike të caktuara, pas evidentimit të tërheqjes së dosjeve problematike nga ana e grupit të kontrollit në Drejtorinë Rajonale Tiranë”, thuhet në faqen 44 të raportit të NJKBA-së.
Sipas shënimit, kjo ishte një provë që Fondi kishte dijeni për aktivitetin e paligjshëm. Njësia e Antikorrupsionit thotë se Fondi urdhëroi dy kontrolle të tjera mbi DRFSDKSH që u kryen paralelisht me atë të njësisë. Qëllimi i këtyre kontrolleve, sipas grupit të dërguar nga kryeministri ishte mbulimi i problemeve dhe shmangien e përgjegjësive ligjore të FSDKSH dhe ngarkimin e shkeljeve mbi drejtorinë rajonale.
“Në momentin e tre kontrolleve, drejtoria rajonale kaloi në kaos të plotë pasi tre grupe të ndryshme inspektimi kërkonin të njëjtat dosje,” thuhet në raport.
Pas arrestimit të nëntë personave dhe shpalljes në kërkim të dy të tjerëve, Prokuroria po vazhdon hetimet për zbardhjen e plotë të abuzimit me skemën e rimbursimit të ilaçeve. Një burim nga organi i akuzës i tha BIRN se numri i personave që mund të ndiqen penalisht mund të shkojë në 50.
Përveç raportit të NJKBA-së, dyshime për përfshirjen e drejtuesve të lartë në këtë skemë ka hedhur edhe njëra prej specialisteve të arrestuara.
Frida Lamçe, njëra prej specialisteve të arrestuara, gjatë dëshmisë së saj para gjykatës tha se “kontratat i kishte firmosur, pasi kështu kishin urdhëruar shefat”.
“Unë debatova dhe nuk isha dakord për këtë firmë, por juristja më tha se nëse nuk e bëja, do të kisha probleme,” shtoi Lamçe.
Megjithatë, edhe pas shpërthimit të skandalit, Fondi vazhdoi të disbursonte shuma të majme parash për farmacitë me probleme.
Në prill 2015, FSDKSH vendosi të publikojë online listën e farmacive që rimbursoheshin dhe vlerat përkatëse.Raporti i detajuar për muajin prill 2015 gjendet në faqen online të fondit.
Pesë nga 11 farmacitë e kapura me shkelje nga Njësia e Kontrollit dhe Antikorrupsionit gjenden sërish mes 15 përfituesve më të mëdhenj nga fondi i rimbursimeve në Tiranë. Në prill 2015, këto farmaci kanë përfituar së bashku më shumë se 44 milionë lekë rimbursime ilaçesh.
*****
Të gjitha farmacitë në kryeqytet, në “sitë” nga akuza. Verifikimet fillojnë nga janari 2014 deri në qershor 2015
HETIMET
4 Farmaci – Fiktive kanë marrë rreth gjysmë milioni USD nga rimbursimet e ilaçeve, kryesisht ato kancerogjene. Organizatori e ka pranuar
1 Janar 2014 – Pas kësaj kohe, e deri në qershor 2015, akuza do të kontrollojë farmacitë në Tiranë, që dyshohet se kanë përfituar nga kjo skemë
2 Të pandehur – Ndodhen aktualisht në qeli, Pjerin Xhuvani, drejtor i Fondit të Kujdesit Shëndetësor dhe Hysni Roci, pronar i katër farmacive fiktive
Sokol Çobo
Të gjitha farmacitë në Tiranë, me kontratë nga sigurimet shëndetësore, të cilat kanë përfituar rimbursimin e barnave, do të verifikohen nga prokuroria, pas një hetimi që ka filluar pak javë më parë, ku nën akuzë janë disa zyrtarë dhe farmacistë. Deri më tani, prokuroria ka vepruar për katër farmaci, të cilat kanë falsifikuar rreth 700 fatura të mjekëve për ilaçe për sëmundje kancerogjene, me vlerë të lartë në treg, ku dëmi ishte rreth gjysmë milioni USD. Tashmë, hetimet do të shtrihen për të paktën 200 farmaci, ku dyshohet se dhjetëra të tilla mund të kenë abuzuar me këto rimbursime, që mund t’i kenë shkaktuar shtetit miliona dollarë dëme. Prokuroria thotë se pret një bashkëpunim me Antikorrupsionin në qeveri apo me Fondin e Kujdesit Shëndetësor në Tiranë, për të parë se cila farmaci është rimbursuar apo çfarë recetash ka paraqitur në këtë institucion. Më pas fillojnë veprimet krahasuese apo dëshmitë, ku mjekët e secilës farmaci merren në pyetje. Nëse rezultojnë se nuk kanë firmosur atëherë farmacitë apo zyrtarët që lëshuan rimbursimet do të ndiqen penalisht, siç edhe ndodhi për disa shtetas disa ditë më parë.
Verifikimet
Prokuroria thotë se do të kalojë në “sitë” të gjitha farmacitë që kanë përfituar miliona lekë nga rimbursimet e ilaçeve për 18 muaj. Kështu, që nga muaji janar 2014 e deri në qershor 2015, akuza do të marrë nga fondi listëpagesat e kryera për këto farmaci. “Fondi i Sigurimeve Shëndetësore ka një listë pagesë të të gjitha farmacive që kanë përfituar nga rimbursimet. Koha që do të verifikojmë do të jetë pas janarit 2014, për shkak se duhen një mori veprimesh për të zbardhur nëse ka apo jo parregullsi. Fillimisht do të krijohet një listë e pagesave dhe do të kontrollohen ato që kanë marrë më shumë para. Do të shikohen recetat e dorëzuara në Fondin e Kujdesit Shëndetësor dhe më pas do të verifikohen në terren, ku në pyetje do të merren mjekë dhe infermierë”, pohojnë burimet nga akuza e kryeqytetit.
Zgjerimi i hetimeve
Akuza thotë se, krahas konstatimit se katër farmaci përfituan gjysmë milion USD, hetimet për këtë skandal do të shtrihen edhe ndaj farmacive të tjera. Dyshohet se janë të paktën 200 farmaci që do të kontrollohen, ku të paktën 50 farmaci kanë përfituar nga rimbursimet me anën e falsifikimeve. Hetimet ngjasojnë me skemën e mashtrimit me TVSH-në, ndërsa akuza thotë se do të kryhen një mori verifikimesh në QKR apo në QKL, për të parë regjistrimin e farmacive, nëse janë apo jo fiktive, siç ishin edhe katër rastet e para.
Prokuroria sqaron se skema e falsifikimit mund të jetë bërë me ndihmën e Drejtorisë Rajonale të Fondit të Tiranës. Punonjësit e këtij institucioni duhet të verifikojnë zbatueshmërinë e kritereve të lidhjes së kontratës me farmacitë për rimbursim në terren. Nëse rezultojnë me seli apo kanë receta, atëherë lidhet edhe kontrata. Dyshimet janë se zyrtarët nuk kryejnë kontrolle dhe rimbursojnë farmaci fiktive apo me receta false.
Për rastin e parë, akuza tha se “nga hetimi ka rezultuar dyshimi se në këto farmaci nuk është kryer verifikim inventari. Farmacitë kanë depozituar numrat e llogarive bankare dhe vlera monetare e rimbursuar për periudhën 1 tetor 2014 deri më 31 mars 2015 është 55 milionë lekë të reja”, thotë akuza.
Mjekët dhe infermierët
Krahas punonjësve të Drejtorisë Rajonale të Fondit të Tiranës, akuza do të shtrijë hetimet edhe ndaj disa infermiereve, në poliklinikat e Tiranës apo në QSUT. Infermieret, sipas akuzës, dyshohet se i kanë dhënë blloqe me receta Hysni Rocit, madje disa edhe të plotësuara. Këto receta të falsifikuara, Roci i ka përdorur për të përfituar rimbursimin. “Nga hetimet ka rezultuar se disa infermiere kanë bashkëpunuar me shtetasin Hysni Roci, i cili ka qenë edhe ideatori dhe organizatori i kësaj skeme. Ato i kanë dhënë disa blloqe me receta të disa mjekëve dhe më vonë janë plotësuar. Infermieret janë në disa poliklinika në Tiranë, por edhe në qendrën spitalore QSUT”, pohojnë burimet nga akuza e kryeqytetit. Sipas tyre, vetë i pandehuri Roci ka shpjeguar të gjithë skemën, madje edhe disa nga emrat e këtyre infermiereve, të cilave u ka marrë këto blloqe. Akuza po vijon me pyetjen e këtyre shtetasve, për të vendosur më pas nëse do i marrë apo jo nën përgjegjësi penale.
Gjithsesi, hetimet mund të shtrihen edhe ndaj mjekëve. Akuza po kryen ekspertiza për disa firma apo shkrime të disa mjekëve, të cilat janë origjinale. Ka dyshime se në këtë skemë mund të jenë të përfshirë edhe doktorët, duke krijuar edhe të gjithë zinxhirin e këtij abuzimi, që i ka shkaktuar shtetit miliarda lekë dëme.
