XHENC BEZHI
Lindur me 15.11.1961 në Gjakovë.
Shkollen e mesme në “Hysni Zajmi” Gjakovë dhe pastaj diplomon Gjuhë dhe letersi në shkollen e lartë pedagogjike “Bajram Curri”në Gjakovë. Ka punuar në arsim, dhe organizonte aktivitete të ndryshme kulturore pranë SH.L.P dhe amaterizmit në qytetin e Gjakovës nëpërmes trupes së Teatrit amator “Emin Duraku”.
Me shkrime merret prej shkolles së mesme, ka botue nëpër shtypin periodik të asaj kohe dhe në revisten lokale letrare “Shtigje”të klubit letrarë “Gjon Nikoll Kazazi në Gjakovë. Prej vitit 1992 pa deshiren e tij migron në Austri ku jeton edhe sot.
Nënë madhe
A e kishe
orën fjetur
kur vrazhdësia e moteve
na e vodhi dheun
ndër këmbë
kur bjeshkë lartat
u plasariten
e lumenj gjaku
ndanë brigjet
kur mushkrit
frymë s´u ngopen
e terri dritën nxiu
kur treqind grosh
kushtonte
vrima e një miu
Të ndërtojmë ura
puna tash u pa
brigjet t´na bashkohen
kala Rozafa
prej Sharri deri në Jon
veç një Marigone
të kemi veç një emër
emër shqiptar
apo si zogj
të qyqes të mbesim
te shpërndarë
5.03 2009
Dy para tre mbrapa
Nga njëherë
kujtojmë te rënët
ne përvjetor,
nuk ua dimë as varret
te gjorëve dëshmorë.
Qytetet natën
si metropole te rralle,
ditën grumbull mbeturinash
te vura mullar.
Ne mal as ne fushe
bujkun se vëreni.
plugun dhe sëpatën
ia ka ngrënë qeni.
Rruga integrimit
na ka dal me leqe.
dikush me qellim
ka hedh fare te keqe.
I kanë hekë dhe shenjat
qe tregojnë drejtimin,
te na kthejnë nga erdhëm
duket kanë qëllimin.
Si vallja e vdekjes
e Suljoteve te ngrata,
dy hapa përpara
e tre hapa mbrapa.
Për halle te popullit
kurrkush se kruan veshin,
vete i ka krejt fajet
ua ka leshu kopreshin.
Si këmisha me trupin
si koka me plisin,
udhëheqësit “e dashur”
janë lidh me bisnisin.
Nënë madhe
A e kishe
orën fjetur
kur vrazhdësia e moteve
na e vodhi dheun
ndër këmbë
kur bjeshkë lartat
u plasariten
e lumenj gjaku
ndanë brigjet
kur mushkrit
frymë s´u ngopen
e terri dritën nxiu
kur treqind grosh
kushtonte
vrima e një miu
Të ndërtojmë ura
puna tash u pa
brigjet t´na bashkohen
kala Rozafa
prej Sharri deri në Jon
veç një Marigone
të kemi veç një emër
emër shqiptar
apo si zogj
të qyqes të mbesim
te shpërndarë
5.03 2009
Dy para tre mbrapa
Nga njëherë
kujtojmë te rënët
ne përvjetor,
nuk ua dimë as varret
te gjorëve dëshmorë.
Qytetet natën
si metropole te rralle,
ditën grumbull mbeturinash
te vura mullar.
Ne mal as ne fushe
bujkun se vëreni.
plugun dhe sëpatën
ia ka ngrënë qeni.
Rruga integrimit
na ka dal me leqe.
dikush me qellim
ka hedh fare te keqe.
I kanë hekë dhe shenjat
qe tregojnë drejtimin,
te na kthejnë nga erdhëm
duket kanë qëllimin.
Si vallja e vdekjes
e Suljoteve te ngrata,
dy hapa përpara
e tre hapa mbrapa.
Për halle te popullit
kurrkush se kruan veshin,
vete i ka krejt fajet
ua ka leshu kopreshin.
Si këmisha me trupin
si koka me plisin,
udhëheqësit “e dashur”
janë lidh me bisnisin.
FYELL I RINISË
Janë këto pak vargje
të dalura
nga rruga
nga ara
nga shkolla
nga lëvrimi i diturisë
nga errësira e shtrydhur në dritë
nga disa vrima
në rripin e babës së pa epur
të dalura
kokrrat e thara të djersës
nën plisin prej reve të vrugtë rrufegoditur
të dalura nga të pa dalurat.
Gjakovë Prill 1982.
KRUSHKU I MERGUAR, SHKRUM SHPIRTI
Athua kullat mbulua i ka bari?
athua motrat digjen nga malli?
athua nënat presin të ngrata?
athua dita ndryshon nga nata?
Të fala Kosovë të çojmë nga mërgimi
jeta larg teje s`na sjellë pikë gëzimi
ditët e gjata netët pa gjumë
shpirti nga malli po behët shkrumb
Si tufë e trembur në vende tjera
pa diell,pa lule na vjen pranvera
ku stinë e vite shkojnë pa vënë re
un femiu i yt përjetë,o Mëmëdhe
Kur te vij dita jep kushtrim
Jam i gatshëm për rreshtim
mos ju njohtë as guri i varrit
kush s`vjen te vdes për dhe të t`parit.
Salzburg 10.05.1994.
MALLË
Sy të iu shikoj nuk kam
shoh vetëm sytë e juaj;
të pa tharë
o motër madhe, o mëmë
jetoni në mua ,pa mua
unë në dysh i ndarë
i vetmuar me shumë shokë
kalorësit e shekullit te ri
pa kalë.
Salzburg, 07 08 1994
MASAKRES SË TIVARIT
Tivar a u ngope gjak
Tivar a të patëm hak
Shpella ,deti a u ngopën
koka ,trupa e gjymtyrë
Rrugët në gjak a tu lanë
nga katërmijë e njëqind shqiptarë
në besë rob të nxënë ?
Gjakovë, Shtatorë 1992
NATA E PURGATORVE
Te lutem nënë
mos ndez qira për ne sonte
te mërguar jemi,por të vdekur jo.
Vdekjen kurrë se deshe
E qirinj gjithmonë të vdekurve u ndeze.
Ti i deshe djepat nënë;
në Evropë ninulla shqipe u këndohen nipave tu.
Lutu ne këtë natë
për të vdekurit
e këndo për ata që duan të jetojnë.
Lutu edhe për djemtë tu të shpërndarë,
e na mallko nënë
po nuk erdhëm ne dasmën e parë.
Edhe ne si ti
e urrejmë mërgimin
në gjumë e zgjuar
e ëndërrojmë bashkimin.
Salzburg 1994
NË PRITJE
Çdo agim të prita
në pjesën time
të qiellit e të tokës
i armatosur me durim
trupova Golgotën
gjanë e gjatë
në stacione të prita
çdo ditë çdo natë
e ti ngjalë e plagosur
binarëve të luftëpaqes
rrëshqet me mund
ti gëzosh ata
që të presin në fund
Salzburg 10.09 1994
PREMIERË
Në teatrin e Evropës
tragjedia në skenë, Kosova
Ballkani në rrezik.
Regjisori
sjell hellin
pjek mish të njomë
të kënaq ambiciet
e Zonjës plakë.
Aktorët
interpretojnë vdekjen
në token e ndezur flakë
Statistët
i ranë honorarit
Spektatorët
i fryjnë zjarrit
sipas skenarit të plakur.
Salzburg 11 .11 .1998
TRENI SHTEGTAR
Natën,ditën
në çdo stinë
treni bartë shtegtar,
të ndjekur,te rrahur
fajtor se janë shqiptar.
Në perëndim
gjeten “parajsën” që ua premtuan
refugjat, të huaj i pagëzuan.
me vete morën,
vetëm shpresën e kthimit
atje lanë çdo gjë
në mëshirën e shkatërrimit.
Salzburg 1998
KËPUCËT E LEHTA
Edhe sa na mbeti festa?
- pysnim të moshuemit,
edhe sa po do pranvera,
t’shkrihet akulli i lumit?
Prisni, djem, të dëhet bora,
të marrë udhë ndër vija,
ta shpëlajë shiu i pranverës,
e t’çeli qershija.
Sa ma shumë afrohej dita,
aq ma shumë zgjateshin netët,
e pafud na bahej pritja,
dimnin tash urrenim.
Plakë na ishin dordolecat,
çizmat lodhë edhe zhbirue,
gjith’ ma i ftohtë na dukej dimni,
edhe bora ish zverdhnue.
Ndoshta nesër, sa t’ zbardhë dita,
ndoshta nesër do të trokasë
dita e festes me kepuce te reja,
që t’vraponim jashtë ...
Po shpesh zgjoheshim plot trishtim,
“shkundeshin plakat", bora n’gju,
t’vjetra çizmet, hedhë m’njanë
duhej rishtas me i këkrue.
Andërr shihnim gjithë një dimën,
kur do t’vinte festa,
gjith’ një dimen tue dëshirue
këpucët tona t’lehta.
LULËZOI THANA
Gjethe të ashpra vizake,
i dru i fortë hiqesh.
Lulëzon e para
dhe e fundit piqesh.
Të brishtë sa s’thuhet
gardhin tënd thure.
Lis për mriz s’u bane kurrë,
mbete një shkurre.
( Ç )KURDISJE ORËSH
Bota luajti shenjat;
shtyni orën para,
e na fajësoi për vonesën.
Ne dalzotësit e fjalës
vazhdojmë me te moçmen...
t’ ngulim kambë
për saktësinë
e orës allaturka,
kurdis me të hoxhës.
NJË LINDJE E RE
Në mes territ e dritës,
dritëcunguem.
Në mes parajsës e ferrit,
gjatë të gjykuem.
Në mes dy lumejëve,
për stom përplasë,
të lagun e të palamë.
Në mes dy stolave
në gjujë si të ngujuem.
Në mes Përendimit e Lindjes
marrëzisht të flijuem.
KOSOVË
Thellë mbas mesnate
unë gjumëtretuni yt
përkund me mallë në kujtesë
një jetë të bjerrun,
një djep rreze ylberi,
një derë të hapun
në kopshtin me lule
një varr të qetë
në parkun e lirisë;
unë,
një pikë
nga gjaku i yt i bjerrun,
unë, plaga jote.
LULE MBI GUR
Kur gjuhën e kishim të lidhun,
varg mbinin tinëz lulet mbi gur.
Strukë në struherë,
të djeguna nga jugu,
të thame nga veri,
të laguna sa herë derdheshin retë.
Kur kacafyteshin vetëtimat
mbi rranjë shpatesh,
mbi maja malesh,
hapej qielli
e binte rrufe
mbi kullat e vetmueme të malësorëve;
andrrat për dragoj
baheshin synet
e shtoheshin prrallat “për ibret”.
Poeti Xhenc Bezhi, pasi që, repretoarin e tij me poezi në gjuhë shqipe e ka pasuruar dhe lexuesit shqiptar i ka dhënë një kënaqësi dhe relaks, qoft me ndjenjën kombëtare, qoftë edhe me konfrontimin me dukuritë négative të shoqërisë tonë, Ai, pra, Xh.Bezhi sot del edhe jashtë etnicitetit shqiptar, mèrr guximin dhe me plot suksese paraqitet në gjuhë Gjermane.
Urojmë që poeti të n’a përfaqësoj edhe në tregun letrar Gjerman me dinjitet dhe krenari për ne shqiptarët kudo që gjindemi…!
AUSWENDIG
Mein liebster Großvater –
dessen Schule
das Leben war,
rief mich
ihm zu helfen,
wenn er Holz schnitzte.
Sein Schnurrbart,
weiß wie der Schnee
mit den Spitzen nach oben gezwirbelt,
eine handbreit Lang,
wie ein Vordach
über dem Mund;
aus dem ein Pfeifen
wie Flötenmelodie,
mit unterschwelligem Stöhnen kam.
Auswendig gelernte Lieder
aus Lahuta e Malcisë
sang er mir vor,
um mich zu nähren
mit der Liebe zur Heimat.
Viel Wasser floss unter der Brücke,
seit ich ihn fragte:
„Großvater,
wer hat die Verse
so fein geschrieben?“
„Dein gebildeter Vater,
kann dir das besser erklären!
Ich weiß nur
es waren verbotene Verse eines Priesters.“
– Antwortete er mir.
BRIEF AN MEINEN KÖNIG
Vater der Nation,
Du, unser großer Kastriot
Lange habe ich dich gesucht
in Lezhe
in diesem Sommer
Doch alles vergebens;
Nicht in der Festung
Und auch nicht in der Kirche
Wurde ich fündig
Weshalb ich mich entschloss
Dir diesen Brief zu schreiben:
Türken –Türken, mein Vater
Sind wieder zurückgekehrt
Sie haben ihre Zelte aufgeschlagen
In Shkup und Ulqin
Wie auch in Tirana und Prishtina
Sind ihre Lager aufgebaut
Sie missbrauchen unser Land
Als wäre es der Garten ihres Vaters.
Sie kommen und sagen uns
Dass du, unser König
Dich nicht gut benommen hast
Und dass
Du ihnen keine Ruhe gelassen hast
Sie haben einen Hass aufgebaut
Deinen Anblick können sie nicht
ertragen
Auch nicht im Palast unserer
Scheinkönige.
Sie kommen und sagen uns
Das Albaner und Türken
Brüder gewesen wären,
Und dass Blut nicht getrennt werden darf,
Unsere Geschichte wäre Fehlerhaft verfasst
Worden und sie müsse erneuert werden.
Es ist Zeit für die Rückkehr,
Mein König,
Wir sind zu schwach,
Wir sind nicht im Stande Istanbul Paroli zu bieten,
Entweder kehrst du zurück,
Oder sie werden uns verjagen.
Müll
Zu wenige Eimer,
überfüllte Tonnen
von zu viel Müll.
Egal wo du hin blickst
man sieht nur Müll,
ob alt oder jung,
bunt oder schwarz.
Die Straßenkehrer
schaffen es nicht,
den Müll weg zu fegen,
da er sich bewegt.
Ein Müllberg,
im Adlerland.
Ob am Meer oder Strand,
man kann nicht näher treten,
ohne von Fliegen
belästigt zu werden.
Raben gehen baden,
und ich weiche zurück.
DER OBDACHLOSE
Er ist nicht wie die anderen,
seine Hosentaschen
immer leer,
mit Steinen füllt er sie;
Nicht um jemanden anzugreifen,
oder sich mit ihnen zu wehren.
Mit diesen Steinen umrandet er die Blumen.
Mit seinen krustigen Händen.
hat er sie in einer Ecke eingesetzt,
am Rande der Straße,
am Fuße der Staatsbrücke,
unter der er sich schützt,
wenn es regnet
oder ein Schneesturm weht.
Woher er die Pflanzen nimmt,
und den Willen,
oder wo er die Nacht verbringt,
weiß ich nicht,
ich sehe nur seine Hilfsbereitschaft
ohne Worte,
immer fürsorglich,
dass die Seele und die Augen
uns Freude machen
dir und mir.
EDEL
(D. G.)
Es war Winterende,
oder Spätherbst.
Glaube ich.
Frühling war es nicht,
denn Trauerweiden beklagten das.
Als ich den Dichter traf.
Umzingelt von Schnecken
vertrieb er mit einem Stock
böse Geister, falsche Lächeln und
verachtende Blicke.
Seine Feder
führte den rechten Weg,
und beseitigte Hindernisse,
um Brücken zu bauen.
Vielleicht ist das ein Zeichen,
dass der Frühling kommt.
FIEBER ZEIT
Eine matschige Sprache,
eine Sprache wie tropfender Schleim
am Ende von Wörtern,
sie sprachen in unser Land
öffneten Löcher
und pflanzten Schlangeneier ein.
Umsonst kochen wir Wasser zweimal
bevor wir trinken;
Land der Adler
Lässt Reptilien
Mäuse und Würmer wachsen.
Bevor wir uns erholt haben von
der Tuberkulose,
jetzt diese trockene Bronchitis,
die unsere Lungen beinahe vom Husten zerreißt.
Sind wir in der Vorhölle oder in der Hölle?
An welchem Ort werden wir verbrennen,
Wenn das Gehirn
im Schweiß schwitzt.
FREUNDSCHAFTSANKER
Segmente der Freundschaft,
wie die der Liebe.
Reichen bis hin zur Naivität.
Wie einen Anker,
Stück für Stück
in die Brust gesetzt.
Bis zur Obsession.
Doch wird er auch
Stücke des Lebens heraus reißen,
wenn das Vertrauen schwankt
und man den
Anker der Freundschaft wieder einholt?
– Denke darüber nach.
GESEGNETES BROT
Gesegnetes Brot
hatten wir vor uns
wenn das Dach
über unseren Köpfen zerbarst.
Der Himmel,
wie ein Monsun
hämmerte er hinein.
Mit den Kindern unter den Armen
flohen wir.
Einzig Schornsteine,
trotzten dem Flammenmeer,
übrig war,
die Hoffnung auf Rückkehr.
Die Hoffnung auf Rückkehr verblasst,
Priester segnen keine Brote mehr,
welche Trojas Pferde in sich bergen.
GESPRÄCH MIT DEM BRUDER AUF SKYPE
Ein einfaches Zimmer hier,
das Andere dort,
zwei Kontinente,
dazwischen
ein Ozean voller Sorgen,
ein Ozean voller Bitterkeit,
durch die Trennung zwischen ihm und mir.
Unsere Kinder,
knieten wie Statuen vor einem Altar
als sie erst ihn, dann mich betrachteten.
Sie konnten nicht glauben,
wer hier war, und wer dort.
So eine Ähnlichkeit war
zwischen uns.
Ein “Hallo” auf Deutsch,
ein “hi” auf Englisch.
Ah ja! – unsichere
Wörter auf Albanisch
aus kindlichem Mund.
Dennoch ist es ein
Herz und Blut.
Dann hat jemand,
(ich erinnere mich nicht mehr wer)
die Finger
zum zweiköpfigen Adler geformt.
In diesem Moment schien es,
als erleuchten die Räume
das albanische Emblem.
Aber die Sprache,
die Sprache stockte.
“Hallo” auf Deutsch,
“hi” auf Englisch.
Ah ja! – unsichere
Wörter auf Albanisch
aus kindlichem Mund.
Dennoch ist es ein
Herz und Blut.
GOOGLE EARTH
Dort wo Ereniku (Fluss) sie trennt
Und wo die Tabakubrücke sie wieder
zusammen bringt,
Meine Siedlung in der Stadt
Jeden Abend von oben aus
Suche ich mein Haus
Sehnsucht wird befriedigt
Gefolgt von verstärktem Verlangen
So allein,
unbemerkt,
auch von Jenen,
die bei den Eichen ruhen
und in Ewigkeit warten
ob jemand die Haustür öffnet.
Wir verschlungen vom Exil
wissen warum
kein Rauch vom Kamin aufsteigt.
Wir wissen auch,
warum keine Kinder im Hof zu sehen sind,
ob der Brunnen erschöpft ist,
oder wo die Nachbarn sind.
Nein das wissen wir nicht,
Google Earth
nur aus oberflächlicher Sicht.
PËRGATITI: FLORI BRUQI
