2016-08-07

Kur Vjena i bënte konak Titos, Hitlerit e Stalinit

Një shekull më parë një zonë e Vjenës ishte “konak” për Adolf Hitler, Leon Trotsky, Joseph Tito, Sigmund Freud dhe Joseph Stalin.

Në janar të vitit 1913, një person në pasaportën e të cilit shkruante Stavros Papadopoulos, zbarkoi nga treni i Krakow, në terminalin verior në Vjenë.

Ai mbante mjekërr të gjatë dhe një çantë klasike druri, transmeton Klan Kosova.

“Unë isha i ulur në tavolinë, kur u hap dera me një të shtyrë dhe një njeri i panjohur u fut brenda” shkroi personi që më vonë njohu njeriun me mjekërr.

“Ai ishte i shkurtër, i holle dhe aspak miqësorë”

Autori i këtyre fjalive ishte intelektuali rus, kryeredaktor i gazetës radikale të quajtur Pravda (E vërteta), Leon Trotsky.

Njeriu që përshkroi në fakt nuk ishte Papadopoulos. Ai kishte lindur Iosif Vissarionovich Dzhugashvili, ishte i njohur nga miqtë e tij si Koba, dhe tani kujtohet si Stalin.

Trotsky dhe Stalin ishin vetëm dy nga personazhet që shkatërruan shumicën e shekullit të njëzetë, të cilët jetonin në Vjenë.

Ishte një grup më ndryshe. Dy revolucionarët Stalin dhe Trotsky, ishin në arrati. Sigmund Freud ishte tanimë i vendosur aty, dhe mirë.

Psikoanalisti, i vlerësuar lartë nga ndjekësit e tij si njeriu që hapi sekretet e mendjes, jetoi dhe veproi në qytetin Berggasse.

I riu Josip Broz, më vonë i njohur si lideri i Jugosllavisë, “Shoku Tito”, punoi në fabrikën e automjeteve Daimler në një qytet në jug të Vjenës, në kërkim të punësimit, parave dhe kënaqësisë.

Kalojmë tek 24 vjecari nga Austria veriperëndimore, ëndërrat e të cilit për të studiuar artin në Akademinë e Arteve të Bukura të Vjenës u shkatërruan dyë, dhe tani jetonte në Meldermannstrasse, në afërsi të Danubit, Adolf Hitler.

Frederic Morton tek “Thunder at Twilight” e imagjinon Hitlerin duke mbajtur leksione në komunitetin e tij lidhur me moralin, pastërtinë racore, misionin gjerman dhe tradhëtinë sllave, për çifutët e masonët”

Kryesuesi mbi të gjithë, në Pallatin e qytetit Hofburg, ishte perandori Franz Joseph, i cili sundoi që nga revolucioni i madh i vitit 1848. Pasardhësi i tij, Archduke Franz Ferdinand, banonte në afërsi në Pallatin Belvedere, i etur për fron. Vrasja e tij vitin pauses do të jetë shkëndija e Luftës së Dytë Botërore.

Vjena në 1913 ishte kryeqyteti i perandorisë Austro-Hungareze, që përbëhej nga 15 kombe dhe mbi 50 milion qytetare. Më pak se gjysma e popullësisë ishin autokton, qereku ishte nga Republika Ceke që njohim sot, dhe në këtë perandori fliteshin disa gjuhë. Kjo shkrirje kulturore qoi në krijimin e një fenomeni kulturor, kafenenë Vjeneze.

“Kultura e kafeneve dhe debati e diskutimet në kafene, janë pjesë e jetës në Vjenë tani, po aq sa ishte atëher” shpjegon Emerson, 1913.

Vendi i preferuar i Frojdit , Cafe Landtmann, ende është pjesë e bulevardit të renovuar i cili rrethon pjesën historike të qytetit Innere Stadt.

Trotsky dhe Hitler frekuentonin Cafe Central, ku ëmbëlsirat, gazetat, shahu dhe mbi të gjitha “llafet” ishin pasion i pronarit.

Askush nuk e di nëse Hitleri është takuar me Trotsky apo nësë Tito dhe Stalini janë njoftuar, megjithatë publikime si “ Dr Freud Will See You Now”, dhe “Mr Hitler” mbeten imagjinatë e prekshme e takimeve të tilla.

Perandoria u shkaterrua më 1918, perderisa nisën karrierat e Hitlerit, Stalinit, Trotsky dhe Titos e që do të ndryshojnë historinë botërore përgjithmonë.

Vdiç shkrimtari dhe avokati i njohur dardan Zeqir Berdynaj (1934-2025)

Zeqir A. Berdynaj, u lind më 6 qershor 1934, në Firzë, ish katundi i Ri i komunës së Pejës.  Shkollën fillore dhe të mesmen e kreu në vendli...