Remzi Salihu: Poezi nga Günter Gras

CREDO

Dhoma ime është një bunacë.
e përshpirtshme, një cigare,
kaq mistike, që asnjë nuk guxon
një mesatare të mbajë
ose të marr leje nga gruaja ime.
Kur dje miza ngordhi,
këtë unë e kuptova pa kalendar,
tetor, një mësues vallëzimi përkulet,
do mua të mi shes, të voglat, të ndaluarat fotografi.
Mysafirët i pres unë para derës,
letrën e postës të ngjitur nga jashtë,
e lexon shiu.
Brenda, dhoma ime është bunacë,
asnjë qortim nëpër tapeta,
puthjet nga ora janë gëlltitur,
kurrë s‘ pengohen, gjunjët goditen,
sepse çdo gjë përkulet,
e përshpirtshme, një cigare
vertikalisht bindet,
vertikalisht merimanga si një sondë,
e shpon çdo humnerë prapa-
asnjëherë ne nuk do të ngecim në rërë.

TORZO FEMËR

Në një të mërkure, Helene,
tri javë e gjysmë pas lindjes tënde,
u bë një torzo(Pjesë gjoksi, që të lë të dyshosh)
nga një liri gropimi dhe gjetje e bukur.
Njeriu vallëzonte në rrugë, thërriste me fjalë në gjuhë greke të vjetër.

Kjo ndodhi dy javë pas mbarimit të Watergates.
Ti mund ta lexosh këtë më vonë,
se kush nga ishulli Qypros
pengonte pushimin.
Sa zakonshëm numërohen të vdekurit:
turist turk grek.

Por historia përsëritet përherë
e që duhet të përmirësohet,
çka bëjmë pa krah e pa këmbë
përherë të mbetur trung
me kokë të bartur në kthesë të qafës
mbi të ngjiturën e vendit të thyer.

Demokracia- gurë femre.
Të them unë ty, Helenë, asnjë burë-
dhe kjo do të ishte punë burrash, vendosja-
mundte këtë dorë ta ngritë,ta hedh;

prandaj qeshet thyeshëm.

KARIKET

Sa të trishtueshme janë ndryshimet.
Njerëzit ç’vidhosin targe me emra,
e marrin tenxheren me lakër të kuqe,
e ngrohin në një vend tjetër.

Çfarë mobileje janë këto,
që konkurrojnë për thyerje?
Njerëzit i marrin karriget
dhe bredhin jashtë.

Me mall dhe me të pështira anijet e ngarkuara
bartin mundësinë e uljeve të patentuara
dhe të patentuarit pronar
brenda dhe jashtë

Në të dy anët e ujit të madh
qëndrojnë vetëm karriget e mbërthyera;
sa të trishtueshme janë këto ndryshime.

DASHURIA E KORIGJUAR

Molla jote-molla ime.
Tashmë ne e kafshojmë:
Pa shiko ç’ndryshim i amshueshëm.
Tashmë mollën e ngjisim me mollën
Kafshimin përballë kafshimit.

IMAZH I BUKUR

Me tingëllimën e orës 10 e 15 minuta
u shtua edhe një fëmijë më tepër,
në fillim ia prenë kërthizën,
e peshuan, e matën dhe e pagëzuan,
pastaj nuk u diskutua më në përgjim.

Që tani do t’i ngjaj dikujt.
Një vajzë më tepër
me një shenjë
që duket,
siç duket pamja e saj e gozhduar.

MBIVLERË

Ose ngazëllim i ngrirë,
që e mblodha për ta shikuar.

Gotat mbi dërrasën time me dritë anësore;
secila gotë nuk bëhet bohemi.

Për çdo ditë bëhen nga dy të posaçme.
Dashuria e madhe e përshkon copëtimin.

Frymëmarrje e thellë, që s’është e thyer.
Ashtu përjetohet pa emrat

Ajri dhe mbivlera e tij:
Fryrësit e qelqit, lexojmë, nuk plaken.

SAKTËSISHT

Një kat më poshtë
një grua e re
e rrah në çdo gjysmë ore
fëmijën e vet.
Për këtë arsye
e kam shitur orën time
dhe lë veten tërësisht
në dorën e shtrënguar
ndër mua, cigaret
e numëruara
pranë meje;
koha ime është rregulluar.

NGA FJALËT QË THUHEN

Unë sot me veshët e mi
katër here e kam dëgjuar zjarrfikësin.
Qëndroja ulur me veshin tim pranë tryezës
dhe thosha:
ja përsëri zjarrfikësi.
Unë po ashtu do të thosha:
Një fërshëllimë e madhe.
Ose:
Këpucë duhet të shkojnë te këpucari.
Ose:
Nesër e shtunë.
Por unë thosha:
Ja përsëri zjarrfikësi;

Por kush më kupton drejtë,
E dinë
Që unë fërshëllej,
rrugën e këpucëve për te këpucari,
që mendonte të shtunën,
fundjavën.

NARCISI

Kah po ia mban zagar
pa litar
që më udhëheq për në shëtitje?

Ai gërvisht në derë,
pshurr në dysheme,
deri sa unë pasqyrohem.

I bukur jam unë.
Këtë e thotë qeni im, që është besniku im.
Të marrë jemi të dy- por të pavdekshëm.

PA OMBRELLË

Në kohën kur filloj të bjer një shi i fortë,
një grua plakë fillojë të qajë.
Patrulla e policisë që kaloi andej
i thoshin asaj: Mbajeni veten zonjë.
Nuk bie shi për shkakun tuaj.

KAMXHIKU

Ngase çdo kufomë diçka lind,
ngase çdo lëkurë e ngjeshur
nuk mban sekretin e perçinës-dhe gozhdimin e fortë,
fillon ngadalë si floriri
gjatë pranverës nën dëborë.

Akoma flenë kamxhiku dhe në kamxhik
është mbështjellë prilli.
Dikush akoma sharron drurë, duke menduar për dimrin;
dhe një grua që kalon aty pranë,
nuk ua kthen vëmendjen për rreth.

Një djalosh që qëndron në oborr,
vëngëron dhe mban një kamxhik.
Dhe ai rrotullohet ngadalë,rrotullohet
dhe nuk vëngëron më, jo ai rrotullon
dhe përplas kamxhikun sa është shtëpia lartë.




GYNTER GRAS

Shkrimtari, piktori dhe poeti gjerman Gynter Gras,(Günter Grass) u lind më 1927 në Danci. Në fillim punoi si gurgdhendës, pastaj studio Akademinë e arteve në Dizeldorf dhe Berlin. Ka qenë nxënës i Karl Hartungut. Më 1954 Grassi martohet me baletanten Zvicerane Anna Shvarc dhe nga ajo bashkëshortësi sjellin në jetë katër fëmijë. Më 1972 Anna Shvarci dhe Gynter Grassi ndahen. Pastaj gjatë vitit 1970 njihet me artisten Veronika Schroter, me të cilën bashkëjetoi disa vite. Më 1979 Grassi martohet me pianisten Ute Grunert, me të cilën jetoi një vit në Indi, gjegjësisht në qytetin Kallkutë. Gjatë qëndrimit të tij në Dizeldorf, Paris e Kallkutë Grassi është marrë me pikturë dhe grafikë. Tani për tani ky poet jeton në Berlin. Gynter Grasssi është krijues me renome botërore. Ai njihet si prozator, dramaturg dhe lirik i shquar. Veprat kryesore të tij janë: “Daullja e llamarintë”, “Njëzet e dy dhëmbë”, “Vite qensh”, “Një fushë e gjerë”, “Poezi dhe proza të shkurta”. Veprat e këtij krijuesi të madh janë përkthyer në shumë gjuhë të botës. Më 1999 laureohet me shpërblimin Nobel, që është çmimi më i madh në botë për letërsi.

Perktheu nga gjermanishtja: Remzi Salihu

Dita ndërkombëtare e librit për fëmijë dhe java e leximit në Bibliotekën Kombëtare

Nga Flori Bruqi 

• 
• 

Për herë të parë Biblioteka Kombëtare bëhet pjesë e aktiviteteve botërore kushtuar librit për fëmijë në Ditën  ndërkombëtare të librit për fëmijë. Që prej vitit 1967, 2 prilli, ditëlindja e një prej shkrimtarëve më të dashur për fëmijë,  Hans Christian Andersen, është shpallur si ditë e veçantë e nxitjes dhe inicimit të dashurisë së leximit te lexuesit e vegjël.

 Duke iu përgjigjur interesimit gjithnjë e më të madh të fëmijëve për aktivitete të tilla, si dhe duke iu përshtatur kalendarit shkollor në vend, Biblioteka Kombëtare e Shqipërisë  hap javën e saj të letërsisë fëminore që më 26 mars ora 11 me lexime të ndryshme të përzgjedhura nga vepra e Andersenit si dhe e shumë autorëve të tjerë të letërsisë fëminore.

Kjo ditë shënohet me qëllim që tek fëmijët të promovohet dashuria për librin dhe leximin, por edhe të tërhiqet vëmendja në atë se sa ndikim kanë librat te fëmijët.

Dita Ndërkombëtare e Letërsisë për Fëmijë shënohet çdo 2 prill, në ditëlindjen e shkrimtarit Hans Christian Andersenit, që nga viti 1967 me iniciativë të shkrimtarit gjerman Jella Lepman.

Jella Lepman, shkrimtare gjermane

Kjo ditë shënohet me qëllim që tek fëmijët të promovohet dashuria për librin dhe leximin, por edhe të tërhiqet vëmendja në atë se sa ndikim kanë librat te fëmijët.

Librat për fëmijë ose literatura e fëmijëve përfshinë gjithçka që shkruhet për fëmijët, që nga përrallat e deri te këngët. Periudha e artë e letërsisë për fëmijë konsiderohet fundi i shekullit 19 dhe fillimi i shekullit 20, kur u botonin shumë libra e që sot merren si klasikë të letërsisë për fëmijë.

Dita Ndërkombëtare e Librit shënohet me organizimin e Qendrës Ndërkombëtare të Librit për të Rinj e themeluar në vitin 1953 në Cyrih. Kjo qendër tani ka degë në më shumë se 70 vende të botës, ndërsa çdo vit është vendi i dytë nikoqir i këtij manifestimi ndërkombëtarë.

Veprat e Hans Christian Andersenti në trashëgiminë botërore të përrallave zënë vendin kryesor. Është e vështirë të gjendet person i cili nuk e njeh të paktën një përrallë të Andersenit ose që nuk di ta rrëfejë.

Përrallat më të njohura të tij janë “Sirena e vogël”, “Çakmaku”, “Klausi i madh dhe Klausi i vogël”, “Mjellmat e egra”, “Rosaku i vogël i shëmtuar”, “Bredhi” etj. Ato janë përkthyer e botuar në më shumë se 100 gjuhë.

Hans Christian Andersen

“Është shumë e rëndësishme që fëmijës t’ia afroni librin sa më herët që të jetë e mundur. Mënyra më e mirë për ta arritur këtë është leximi i librave. Leximi i librave në fëmijëri të hershme ndikon në afërsi, e zhvillon kujtesën dhe të folurin. Krijesa e vogël që sot lexon libër atë do ta mbajë gjatë gjithë jetës – ngase ai (libri) do ta gdhend, ndikon në personalitetin e tij, mëson nga ai, e mban në mend, e ruan për vete. Mund të thuhet lirisht se libri për fëmijët është më i rëndësishëm se libri për të rritur”, ka thënë Sonya Hartnett, shkrimtare australiane dhe laureate e çmimit Astrid Lindgren.

Sonya Hartnett, shkrimtare australiane

Kush ishte e Hans Christian Andersen?

Anderseni lindi më 2 prill të vitit 1805, në një qytet të vogël të Danimarkës, në Odensë, që ndodhet në ishullin Fyn, në familjen e një këpucari të varfër, ndërsa të ëmën e kishte rrobalarëse.

Jeta e tij nuk ishte fare e lehtë. Shkollën thuajse nuk e ndoqi fare. Ai ishte një djalë i çuditshëm, aspak i pashëm, i cili ëndërronte të lexonte shumë. Kur i vdes i ati, familja ngelet në gjendje të rëndë ekonomike.

Andersen lë shkollën dhe fillon punën në një fabrikë stofrash. Në moshën 14-vjeçare, largohet nga vendlindja dhe vendoset në Kopenhagë, ku provon të futet si aktor në balet, në kor, por askund nuk arrin të futet ngase të gjithë e cilësonin si të paaftë.

Ai mësonte vjersha përmendësh dhe i recitonte nëpër kafene, në rrugë. Në moshën 16-vjeçare paraqiti një tragjedi të cilën nuk ia pranuan. Atëherë hyn në punë si zdrukthëtar. Por në Kopenhagë ai njihet me Jonas Collins, drejtor i Teatrit Mbretëror, miqësinë e të cilit e ruajti gjatë gjithë jetës.

Statuja e Hans Christian Andersenit ne Kopenhage

Me ndihmën e tij fiton bursë studimi e hyn në gjimnaz, ku nxënësit 12-vjeçarë të klasës talleshin me djaloshin 18-vjeçar.
Pasi mbaron gjimnazin “shkëlqyeshëm”, me ndihmën e Collinist hyn në universitet, ku mori titullin shkencor “Kandidat filozofie”. Gjatë kohës së studimeve shkruante komedi, vjersha humoristike etj., që të jetonte.

Pas punës së palodhshme, më së fundi arriti të shfaqte dramën e tij të parë, dhe iu duk se kishte prekur qiellin me dorë. Dhe i tillë mbeti gjithë jetën, një fëmijë i madh që entuziazmohej lehtë, por që prekej edhe më lehtë; madje edhe kur ishte në kulmin e famës, mjaftonin vërejtjet e ndonjë kritiku pa vlerë që Anderseni të vuante aq shumë.

Andersen shkroi një sërë veprash. Romani “Improvizator”(1835), i pari dhe më i suksesshmi nga gjashtë romanet autobiografike, e bëri të njohur edhe jashtë Danimarkës. Ishte historia e fatit të një poeti italian të dalë nga populli, tragjedia e artistit në shoqërinë ku marrëdhëniet njerëzore janë nën pushtetin e interesit dhe të paragjykimeve.

Sapo fitoi honorarin e parë, Anderseni nisi të udhëtonte nëpër Evropë. Gjersa vdiq, ai s’pati një vend të përhershëm banimi, një shtëpi në kuptimin e vërtetë të fjalës. Asnjëherë s’u martua, por ishte vazhdimisht në lëvizje nga njëri vend në tjetrin.

U njoh e pati miqësi me Balzakun, Dikensin, Dymanë, Hajnen, Vagnerin, Shumanin, Mendelsonin, Rosinin, Listin dhe, siç i pëlqente të shprehej, shkëlqimi i mendjes dhe i shpirtit të këtyre njerëzve të shquar e mbushte edhe atë plot forcë e freski.

Shkroi shumë drama, romane, shënime udhëtimi, poezi. Por, siç thotë një kritik, nëse romani “Improvizatori” e bëri Andersenin të famshëm, ishin përrallat ato që e bënë të pavdekshëm. U deshën të kalonin 10 vjet që ai vetë ta kuptonte këtë.

Përrallën si formë artistike ai e zbuloi thuajse rastësisht. I ndodhte shpesh të sajonte, të improvizonte histori të çuditshme e fantastike për t’ua treguar fëmijëve. Më pas, në kohën e lirë, i hidhte në letër si për t’u zbavitur, por ato e bënë të madh.
Nga viti 1835 – 1872 botoi gjithsej 168 përralla.

Përrallat më të mira të Andersenit, ku gjejmë moral, po kurrë moralizim, janë njëlloj interesante si për fëmijët, ashtu edhe për të rriturit. Fëmijët i tërheq subjekti, kurse të rriturit domethënia, mendimi që fshihet thellë në to.

Anderseni ishte poet i të varfërve, por edhe mbretërit e quanin për nder të shtrëngonin dorën e tij të thatë, siç thotë një nga shkrimtarët e shumtë të dashuruar pas tij.

*****

Në Danimarkë u gjetë përralla e parë e Hans Christian Andersenit

Një studiues danez zbuloi dorëshkrimin e një përralle të panjohur më parë të Hans Christian Andersen "Tallow candle". Dorëshkrimi ndodhej në fundin e një kutie midis një grumbulli fletësh të tjera.

Një studiues danez zbuloi dorëshkrimin e një përralle të panjohur më parë të Hans Christian Andersen "Tallow candle". Dorëshkrimi ndodhej në fundin e një kutie midis një grumbulli fletësh të tjera.

jo është historia e një qiriu dhe shkëlqimit të tij të rigjetur, përralla e panjohur më parë e mjeshtrit të përrallave, Hans Christian Andersen. Dorëshkrimi i titulluar “Qiriu prej dhjami” është ekzaminuar nga dhjetëra ekspertë, të cilët kanë pranuar se kemi të bëjmë me një vepër që autori i mirënjohur i përrallave e ka shkruar në rininë e tij të hershme, në kohën kur ndiqte shkollën e mesme.

E përditshmja daneze “Politiken” ka publikuar një version integral të përkthyer në anglisht, ndërsa një ndër ekspertët më të mirë të fushës, Ejnar Stig Askgaard, e ka cilësuar gjetjen e kësaj përralle si një zbulim sensacional. Ai ka theksuar se duhet të hiqet çdo dyshim, pasi autori i përrallës është pa diskutim Hans Christian Andersen.

Në fund të një kutie

Esben Brage po kërkonte diçka tjetër mes dosjeve dhe kutive të Arkivit Kombëtar të Funenit, kur ka gjetur rastësisht dorëshkrimin me 700 fjalë, mbi të cilin shkruhej qartë dedikimi: Zonjës Bunkeflod, me dashuri nga HC Andersen.

Ekspertët thonë se zonja në fjalë mund të jetë një vejushë, të cilën i riu Christian e vizitonte shpesh në shtëpinë e saj, ku lexonte dhe merrte libra.

Qiriu prej dhjami

Përralla e shkurtër flet për një qiri të bërë prej dhjami kafshësh, i cili u shndërrua në një dritë të bardhë e shkëlqyese. Por bardhësia e qiriut përballet me duart e pista të njerëzve që e prekin dhe e konsumojnë pa pikë dashurie, deri sa e hedhin tutje si një diçka të pavlerë. Qiriu pyet veten vazhdimisht në lidhje me domethënien e ekzistencës së tij. Më pas, qiriu takohet me atë që anglezët e quajnë tinderbox (një lloj seti për ndezjen e zjarrit me gurë stralli dhe kallamishte), i cili e ndez qiriun, duke i dhënë sërish mundësinë të  rrezatojë dritë për vite me radhë.

Stili i HC Andersenit

Pavarësisht se ekspertët bien dakord me idenë se “Qiriu prej dhjami”nuk ka rafinimin stilistik që kanë veprat më të mëdha të autorit, tek përralla e gjetur ndodhen elementët tipikë të stilit të Andersenit. Për shembull, tema e bukurisë së humbur apo të pa nxjerrë në dritë si tek “Rosaku i shëmtuar” është prezente në përrallë.

Një tjetër element është tendenca e Andersenit (që vjen nga tradita e fabulave të Ezopit e më pas La Fontenit) për të përdorur si personazhe kafshë apo objekte me karakteristika, dilema dhe defekte tipike njerëzore.

*****

Ekspertët sugjerojnë se Hans Christian Andersen e shkroi përrallën "Candle" gjatë kohës së studimeve në shkollë në vitet 1820. Madje më tepër se kaq, kopja e gjetur, sipas mendimit të tyre, është dorëshkrimi i tekstit fillestar.

*******

Gunter Grass, "Andersen dhe unë"

Autori i "Daulleve", fitues i çmimit Nobel në vitin 1999, Gunter Grass, rrëfen për botimin e ri në Gjermani, të përmbledhjes së përrallave të titulluara "Hija" të Andersenit, ilustrimet e të cilës mbajnë vulën e tij


Na ishte njëherë fituesi i çmimit Nobel të letërsisë, Gunter Grass dhe djali i këpucarëve më të varfër të Odensës, Hans Christian Andersen (1805-1875), i cili arriti në sajë të përrallave të tij të ndërtojë shkrimtarin më të lexuar, më të përkthyer dhe më të njohurin në botë. Për të festuar 200-vjetorin e lindjes së danezit të madh, Gunter Grass, artisti i talenteve të shumëfishtë, që thyen vullnetarisht kufijtë midis fjalës dhe figurës, ka ilustruar me shkumës të zi këtë përmbledhje me 30 përrallat të Andersenit, duke shpjeguar filozofikisht përsenë. Grass shkruan:


"Në rast se do të kisha qenë bashkëkohës i Andersenit, i cili dëshironte të ishte romancieri i parë i Danimarkës, do të kishim qenë dy miq shumë të mirë. Të paktën, nuk do të kishin qenë aq të trazuara sa ato që ai pati me Soren Kierkegaard, tetë vjet më i vogël se ai. Akoma më i shquar në teologji, ai shkruajti në 1838 një vepër të plotë, një kritikë shpartalluese, të pasur me terminologji hegeliane, "Asgjë më shumë se një violinuc", një roman pak a shumë autobiografik i Andersenit. Një ditar intim, ku ai përshkruan "vuajtjet e turbullimit shpirtëror". Më vonë, ai prezanton një tjetër kritikë të pamëshirshme te "Kopshtari dhe mësuesit e tij", një aluzion i maskuar me shumë mundim, për ata që nuk shikonin dot të mirat e tyre, por shikonin me shumë zili kopshtin e fqinjit... Një nga legjendat në lidhje me të, a nuk e prezanton si djalin natyral të mbretit danez? Fakt që ka krijuar edhe fjalinë e mrekullueshme: "Pak rëndësi ka nëse ke lindur në ambient jo fisnik, në rast se ke dalë nga veza e mjellmës!". Në rrjedhën e viteve, Andersen shkruajti "Tulla", "Ushtari prej plumbi", "Shitësja e vogël e shkrepëseve", e shumë e shumë të tjera (plot 156), ku autori, një njeri i vetmuar, fatkeq në dashuri, pa familje, me zor fshinte shkatërrimin e tij. Shumë nga personazhet e Andersenit njihen në mbarë botën, po aq shumë sa heronjtë shekspirianë, Mbreti Lir apo Hamleti.


Në këto kohë të turbullta që jetojmë, ku bota e tërë vuan nga mizerja, e tronditur nga krizat politike dhe dhuna, ankthi kërkon shpesh të qetësohet nga përrallat me zana, edhe në rast se kanë forma të ndryshme. Për sa më takon mua, që me "Daullet", gjithmonë kam përdorur elementët e përrallave, në një tregim që ledhaton fantastiken. Në kapitujt e këtij romani, çdo paragraf fillon me "na ishte njëherë e njëkohë", i shëndrruar në leitmotiv edhe në të tjera. Në "Vitet e qenit", kronika ime e para luftës, luftës dhe pasluftës është treguar me mënyrën e "na ishte...". Apo në romanin tjetër "Mijushja", vihet në pah rreziku i katastrofës ekologjike, për pyjet që vdesin dita-ditës para syve tanë. Ky është realiteti i epokës sonë. Zanat nuk mund të jetojnë pa pyje dhe, pa pyje s'ka përralla.

Mimoza Hysa, “Çmim kombëtar për përkthimin”në Itali

• 
• 

Përkthyesja Mimoza Hysa, është nderuar në Itali me “Çmimin kombëtar për përkthimin”, ceremonia e të cilit do të mbahet në datën 25 mars në  Bibliotekën Kombëtare, Romë. E njohur si përkthyese e autorëve më të rëndësishëm italianë në gjuhën shqipe si Buzzatti e pretendentëve për Nobel, Magris e Tabuçhi, Mimoza Hysa nderohet nga juria prestigjioze e Ministrisë së Kulturës me motivacionin: për kontributin në përhapjen e letërsisë italiane në botë. Ky çmim i jepet nga Ministria e Kulturës Italiane një herë në vit një përkthyesi italian për kontributin në përkthimet nga gjuha e huaj në italisht dhe një përkthyesi të huaj për kontributet për përkthimin nga gjuha italiane në një gjuhë të huaj, si dhe për ndihmesën në përhapjen e kulturës italiane në botë. Lista e përkthimeve nga shqipja në italisht e Mimoza Hysës është shumë e gjatë, por mund të përmendim: “Shpirt pezull”, M. Mazzantini; “Net të vështira”, D. Buzzati; “Mistere të padukshme”, D. Buzzati;  “Dëshmon Pereira”, A. Tabuçh; “Tristani vdes”,  A. Tabuçhi, etj.

Web: www.librari.beniculturali.it/…/novi…/novita_0321.html

DocuTIFF 2015

• 
• 

DocuTIFF ka hapur aplikimet për edicionin e parë të këtij festivali, që do të zhvillohet për herë të parë nga data 9 – 13 maj 2015 në Amfiteatrin pranë Universitetit të Arteve në Tiranë.
Ky edicion i DocuTIFF organizohet nga Tirana Film Institute, Adriapol dhe  Albania Art Institute me mbështetjen financiare të Ministrisë së Kulturës dhe Qëndrës Kombëtare të Kinematografisë.

Nevoja për të krijuar këtë festival të ri lindi si pasojë e një numri të madh aplikimesh gjatë edicionit të 12-të TIFF 2014, rreth 5,400 filma në të gjitha kategoritë. Në pamundësi për t’i prezantuar publikut gjatë TIFF kualitetet më të mira nga këto prurje menduam të krijojmë çdo vit një kompeticion të ri për çdo kategori si, DocuTIFF, AnimaTIFF, ExpoTIFF për filmin dokumentar, të animuar dhe eksperimental.

Zgjodhëm ta fillojmë me filmin dokumentar si një nevojë për krijimin e një klime të favorshme në Shqipëri dhe rajon për zhvillimin dhe bashkëpunimin e prodhimeve të tilla.

DocuTIFF ka për qëllim të inkurajojë prodhimin e filmit dokumentar në Shqipëri dhe për t’iu dhënë më shumë shanse kineastëve tanë për të gjetur bashkëpunim dhe duke bërë të mundur kontakte reciproke me kolegët e tyre në rajonin tonë.
 

PROGRAM
E hapur për çdo regjisor nga e gjithë bota DocuTIFF do të shfaqë gjithshka të mirë të kinemasë dokumentare nga e gjithë bota, programe dhe projeksione speciale, seminare dhe masterklasa, retrospektiva, homazhe dhe tribute, mysafirë të huaj si dhe një ceremoni Galá të ndarjes së çmimeve si dhe ngjarje të tjera të veçanta.
DocuTIFF fton të gjitha dokumentaristët, veteranë apo debutues qofshin që të paraqesin filmat e tyre në këto kategori:
Konkurrimi Ndërkombëtar
Konkurrimi në Shqip
Konkurrimi rajonal
Programi Rajonal presupozon filmat e prodhuar ose bashkë-prodhuar në vendet e mëposhtme: Austria, Bosnje-Hercegovinë, Bullgari, Kroaci, Greqi, Hungari, Itali, Kosovë, Maqedoni, Mali i Zi, Rumani, Serbi dhe Slloveni.

REFLECTING ALBANIA është një program special që i dedikohet autorëve të huaj, të cilët kanë xhiruar filmat e tyre në Shqipëri, trajtojnë tema, histori dhe personazhe shqiptarë apo flasin në gjuhën shqipe.

JURIA
Me rastin e këtij edicioni të parë të DocuTIFF, dy juri ndërkombëtare do të vlerësojnë dhe më pas do të zgjedhin dokumentarët më të mirë duke i shpallur çmimet në ceremoninë e mbylljes. Juritë e tjera janë Juria e Medias dhe Juria Shqiptare.

Çmimet do të prezantohen në kategoritë e mëposhtme:
Best Feature
Best Middle Length
Best Short
Best Film in Albanian
Best Regional Film
Best First Film
Media Aëard
Audience Aëard
Internet Vote

Çmime speciale mund të jepen nga organizatorët, Drejtori i Festivalit, sponsorët dhe partnerët, organizatat profesionale, shoqatat, media, etj.
 

Adresa dhe kontakte:
DOCUTIFF - DOCUMENTARY
TIRANA INTERNATIONAL FILM FESTIVAL
P.O. Box 8361
Phone: +355 693181539
Mobile: +355 672088771
Address: Rr. Frang Bardhi, Selitë,
Tirana, ALBANIA
docutiff@gmail.com
 

AFATI I FUNDIT:13 prill 2015
APLIKIMET ONLINE:tiranafilmfest.com/index.php?option=com_wrapper&vieë=wrapper&Itemid=514

Jeton Neziraj, premierë ballkanike në Podgoricë

 

Vepra e dramaturgut Neziraj do të vihet në skenën e teatrit popullor të Malit të Zi. Shfaqja e re, me titull “ o.REST.es IN PEACE - legjendë e një familje ballkanike”, shkruar nga Jeton Neziraj do të ketë premierën në datën 3 prill në Teatrin Popullor Malazez (TP i MZ). Vepra është përkthyer nga Shkëlzen Maliqi, përkthyes, publicist dhe gazetar nga Prishtina i cili këtë drame e ka përkthyer nga gjuha shqipe në gjuhën malazeze, si dhe drejtori i Teatrit Popullor Malazez, Janko Lumoviq. Jeton Neziraj, dramaturg dhe shkrimtar nga Prishtina, është autor i më tepër se 15 shfaqjeve të paraqitura në skenat evropiane dhe në SHBA.  Tekstet  e tij janë përkthyer dhe publikuar në mbi 15 gjuhë botërore. Neziraj ka qenë drejtor artistik i Tetarit Popullor të Kosovës (TPK) dhe është anëtar i parlamentit kulturor evropian, drejtor i këshillit të teatrit popullor të Kosovës dhe koordinues për Kosovën i rrjetit “EURODRAM”.

“Arturo Ui’’ në Teatrin Kombëtar Eksperimental

http://www.kultura.gov.al/al/newsroom/lajme/arturo-ui-ne-teatrin-kombetar-eksperimental

Autori : Bertolt Brecht
Përktheu : Robert Shvarc
Regjia: Kiço Londo
Skenografia: Kristo Çala
Kostumografe: Sofi Kara
Me aktorët : Denis Kurushi, Fatjon Mici, Rezart Barjoti, Ergys Çekrezi, Erjon Hinaj, Amir Hasanlliu, Elidon Alika, Dervish Biba, Erlin Visha, Roland Saro, Redian Mulla, Ina Morinaj, Oriana Cama, Xhuliano Briskaj, Endri Çela, Donald Shehu, Arjola Basho, Sara Jaupaj, Ilirda Bejleri, Kristiana Dodaj, Endri Hekurani

Arturo Ui është një dramë alegorike, e shkruajtur me qëllim për të shkatëruar respektin e rrezikshëm që zakonisht ndihet për vrasësit e mëdhenj. Drama që Brecht paraqet, është e njohur në kohë të tjera, në të shkuarën, të tanishmen dhe në të ardhmen. Ai tregon për një kohë që ishte në reçencion: njerëzit janë duke vuajtur rritjen e vështirësisë në rrethana të përkeqsuara, krimi është në rritje, papunësia gjithashtu, dhuna ka shpërthyer në rrugë, drejtësia është e gjunjëzuar.
Shfaqja e Teatrit Kombëtar Eksperimental “Kujtim Spahivogli” duke mbajtur parasysh të gjitha këto është një shfaqje për heshtjen dhe bashkëfajsinë për gjëndjen e rëndë në të cilën ndodhemi, sepse lejuam që një grusht kriminelësh të veshur me petkun e politikanit të vjedhin, të vrasin, dhe të kërcënojnë të ardhmen tonë. Kurrë nuk e ngritëm seriozisht zërin tonë kundër bëmave të tyre. I mbyllëm sytë dhe në një farë mënyre me heshtjen tonë i përkrahëm krimet e tyre. Me heshtjen tonë i përkrahëm këta kriminelë të shkatërojnë shtetin, ekonominë, arsimin, shëndetësinë, kulturën dhe të ardhmen e fëmijëve tanë. Ata kapën për fyti çdo institucuion të shtetit, degraduan, vodhën dhe me para të pista privatizuan çdo fabrikë dhe ndërmarrje publike. Heshtëm përballë një grushti gjysmmë-analfabetësh që s’dinë të lidhin dy fjalë. Njerëz të paditur, një tufë injorantësh e kriminelë të paskrupullt që udhëheqin shtetin. Lejuam që kjo “tufë” të na fyejë inteligjencën. Të tallen dhe të shkelin mbi dinjitetin tonë. Me heshtjen tonë i lejuam të bëhën “dikushi”kur në fakt nuk ishin dhe nuk janë askushi. Nuk e ngritëm zërin kurrë për pasuritë e tyre marramendëse që e krijuan me djersën tonë, duke e vjedhur shtetin ndërsa shumica e popullatës mezi po e siguron bukën e gojës.
Lejuam gjithçka.
Çfarë është më e keqja nuk ke çfarë i bën.
Shfaqja “Arturo Ui”  e Teatrit Kombëtar Eksperimental “Kujtim Spahivogli” mbështetet besnikërisht mbi përkthimin e mrekullueshëm të Robert Shvarc , por ajo edhe pse bën fjalë për dhunë, vrasje, grabitje dhe terrorin nuk ka asnjë krismë, asnjë të bërtitur madje asnjë ngritje zëri. Gjithshka është fine dhe elementët e mësipërm rrëshqasin nën të dhe më tepër ndihen sesa duken. Për ta bërë më social problemin personazhet tona janë pa gjini, heteroseksual. Kjo ndihet shumë edhe në veshjet e kostumografes Sofi Kara por edhe në dekorin e kursyer dhe mjaft të gjetur të Kristo Çalës. Muzika e shfaqjes është LIVE dhe luhet nga një “muzikant rruge”.
Rritmi I shfaqjes është i shpejtë dhe rezonanca politike e shfaqjes vjen nga mardhëniet, ndërkohë që projeksionet midis akteve janë zëvendësuar me element të natyrës, dhunës dhe jetës së përditëshme.
Loja e aktorëve është mbështetur mbi një trajtim modern të stilit Brehtian duke alternuar natyrën njerëzore me zhvillimin e personazhit. Aktorët janë interesantë dhe argëtues.

Duke filluar nga data 4 prill 2015 çdo të mërkurë, të enjte , të premte, të shtunë dhe të dielë, ora 20:00.

(Të mërkurë dhe të enjte shfaqje me çmim bilete 200 lekë)

NOLI / KONICA – Albumi i një bashkohësie

• 
• 

Biblioteka kombëtare përuroJë  ditën e hënë, më 30 mars,  në ora 17:00, në prani të Ministres së kulturës znj. Mirela Kumbaro, ekspozitën kushtuar dy figurave të shquara të jetës kulturore, letrare,  politike e shoqërore të mbarë botës shqiptare,  që nga kolonitë e largëta e deri te zemra e saj në Ballkanin e ndërliqshëm: NOLI / KONICA – Albumi i një bashkohësie.

Pikërisht në përkujtim të 50-vjetorit të vdekjes së Fan Nolit dhe 140-vjetorit të lindjes së Faik Konicës (13 dhe 15 mars 2015), kjo ekspozitë i propozon publikut një qasje të veçantë, e cila ndjek dialogun kompleks që karakterizoi të dy personalitetet poliedrike, duke vënë në dukje njëkohësisht kontributet e tyre të përbashkëta si shkrimtarë, përkthyes, kritikë letrarë e kritikë socialë, dijetarë të hollë në debatet ndërkombëtare të kulturës botërore por edhe polemistë të fuqishëm ndaj zhvillimeve politike jo vetëm Shqiptare por edhe rajonale e europiane.

Kjo ekspozitë u konceptua në trajtat e një albumi sekuencial, në tekste dhe imazhe, të cilat përzgjedhin rrugëtimet dhe pikëtakimet mes tyre, realitete ende kërshëritëse të historisë sonë kulturore e politike, ku përkthyesi i flet shkrimtarit, ku muzikanti i gjegjet muzikologut, ku shkrimtari thërret kritikun, ku politikani i përngjason artistit e njeriu i Perëndisë kuvendon me aktivistin,  ku publicisti qesh me pseudonimet  e kundërshtari përmallet me mikun. Homazh admirues por dhe vështrim thellues mbi dy figura të papërsëritshme, koncepti i kësaj ekspozite shpie natyrshëm te një bashkohësi e dyfishtë, ajo realja, ndërmjet tyre, dhe ajo e sotmja, po aq fuqimisht reale, me të tashmen tonë. 

http://www.kultura.gov.al/al/newsroom/lajme/noli-konica-albumi-i-nje-bashkohesie