Dov Keren: Plane për një film shqiptaro-izraelit

Dov Keren

Gjatë vizitës së tij të parë në Tiranë për edicionin e 13-të të Tirana International Film Festival, producenti i filmit izraelit “Dove Flyer”, Dov Keren flet rreth realizimit të filmit që rrëfen historinë e komunitetit hebre në Bagdad, i pari i realizuar në gjuhën arabo-hebraike në kinemanë izraelite. Ai zbulon edhe planet për një bashkëprodhim kinematografik me Shqipërinë. Një rrëfim për holokaustin, por në një këndvështrim të ri

“Dove Flyer” i njohur edhe si “Lamtumirë Bagdad” është një film izraelit, i bazuar në romanin me të njëjtin titull nga shkrimtari hebre i lindur në Irak, Eli Amir. Regjia dhe skenari i filmit janë realizuar nga Nissim Dayan, ndërsa ideja fillestare për filmin është ngjizur nga aktorja Ahuva Keren, e cila përktheu edhe skenarin në gjuhën e folur prej kësaj bashkësie, një përzierje e gjuhës hebraike – arabe. Ky film është i pari në hebraisht-arabisht në historinë e kinemasë. Filmi është realizuar në vitin 2013, ndërsa premierën e pati në mars të vitit 2014. Për publikun shqiptar filmi u shfaq mbrëmjen e 4 nëntorit në Kinema “Millenium” në kuadrin e edicionit të 13-të të Tirana International Film Festival.

Në rreth dy orë dhe përmes rrëfimit të një djali 16-vjeçar, ky film ekranizon historinë e ditëve të fundit të komunitetit hebre të Bagdadit në vitet ’50, në mbrëmjen e Aliyah-ut ( migrimi i hebrenjve drejt tokës së Izraelit) i gjithë komuniteti lëvizi drejt izraelit në operacionin Ezra dhe Nehemiah. Ishte koha kur Mbretëria e Irakut po përpiqej të harronte disfatën e vitit ’48 të luftës Arabe-Izraelite kundër lindjes së Shtetit të Izraelit dhe u nda mes monarkizmit, separatizmit dhe komunizmit. Nga ana tjetër komuniteti më i vjetër hebre, që në atë kohë përbënte një të gjashtën e popullsisë së kryeqytetit të Bagdadit, gjithashtu të mbërthyer mes marrëdhënies së tyre historike e kulturore me irakianët, rritja e mbështetjes për lëvizjen komuniste dhe solidariteti i tyre me shtetin e Izraelit dhe Zionizmin.

I ftuar në një leksion të hapur me studentët e Dizajnit në Universitetin Europian të Tiranës, producenti i filmit izraelit “ Dove Flyer”, Dov Keren foli rreth realizimit të filmit dhe në një intervistë për Mapo-n, zbulon edhe planet për një bashkëprodhim kinematografik me Shqipërinë. Një rrëfim me holokaustin, por në një këndvështrim të ri.

Filmi bazohet në romanin me të njëjtin titull të autorit Eli Amir. A ju erdhi ideja për ta kthyer në një film qysh kur lexuat për herë të parë librin?

Ideja, në fakt, ishte e sime shoqeje (Ahuva Keren). Ajo është shoqe e ngushtë e autorit Eli Amir dhe është me origjinë irakiane. Ka lindur në Izrael, por prindërit e saj kanë ardhur nga Iraku, në të njëjtën kohë kur Eli Amir –i dhe familja e tij erdhën në Izrael. Ajo kishte lexuar librin dhe më rrëfeu se do donte të interpretonte në film, pasi është aktore. Donte të luante në film dhe të fliste në gjuhën e nënës së saj. Ideja ishte ta adaptonim këtë libër në film dhe ajo do të luante rolin kryesor. Praktikisht e bëri për veten e saj. Kjo është shumë e mirë për komunitetin hebre të ardhur nga Iraku në Izrael.

A është e gjithë historia e bazuar në roman, apo ju bëtë kërkim të mëtejshëm rreth ngjarjeve?

Ne kemi për disa kërkime dhe kishim dorë të lirë të adaptonim dhe ndryshonim historinë. Për shembull, ne vendosëm që personazhi i Hazkel-it të varej dhe kjo nuk është në libër. Ishte ideja ime ta varnim, sepse donim të mbyllnim rrethin. Filmi nis me arrestimin e tij dhe fundi është varja. Kjo mbyll rrethin.

Me ç’vështirësi është përballur komuniteti hebre në Irak?

Kam mbajtur një leksion të tërë për këtë problem. Komuniteti hebre në Irak është një prej më të vjetrit në vendet arabe. Prej më shumë se 70 brezave apo dy mijë viteve që jetonin atje ishin bërë pjesë e arteve, kulturës, politikës, diplomacisë, ekonomisë, sistemit bankar dhe gjithçkaje tjetër në jetën sociale të vendit. Propaganda naziste e vitit ’38, mbërriti derri në Irak dhe zgjoi ndjenjën kombëtare të arabëve dhe ata nisën t’i shohin hebrenjtë jo më si pjesë e Irakut, por si komunitet i ndarë. Nisën t’i nxjerrin probleme këtij populli, sidomos pas Deklaratës së Pavarësisë së Izraelit më 1948-ën. Hebrenjve të Irakut iu desh të largoheshin duke lënë gjithçka pas.

Duket se politika dhe feja janë dy tema kryesore në film. Si ndikoi politika në këtë komunitet dhe në bashkekzistencën e myslimanëve me hebrenjtë?

Nuk kemi bërë një film politik, por një rrëfim mbi familjet, ndaj edhe e gjithë historia rrëfehet nga një djalosh 16-vjeçar, Kabi. Ky është një vendim artistik në mënyrë që të fokusohej historia te njerëzit dhe jo te politika.

Përse zgjodhët arabishten si gjuhë të filmit?

Ishte vendim shumë i thjeshtë, sepse e dinim se popullata irakiane në Izrael, nuk e kanë parë këtë histori të jetës së tyre në film dhe e dinim se do u pëlqente të dëgjonin gjuhën e nënës dhe të vendit tyre të vjetër, ndaj u pëlqye. Gjithashtu vendimi për ta shpërndarë edhe jashtë Izraelit në gjuhën arabe mendoj se ishte ide e mirë. Ishte hera e parë që një film izraelit shfaqej në një gjuhë tjetër, në gjuhën origjinale, në vende të tjera të botës. Zakonisht në filmat izraelitë, flitet hebraisht. Ishte hera e parë që ndodhte dhe qe një sukses.

Duke folur në arabisht, a ishte besimi fetar i vetmi tipar identitar për këtë bashkësi ?

Komuniteti hebre në Irak kanë folur një gjuhë të veçantë mes tyre. Secili nga hebrenjtë duhet të dinin dy gjuhë: mes tyre atë që kishin shpikur, që ishte një përzierje e hebraishtes me arabishten dhe me të tjerët flisnin gjuhën e vendit.

Filmi përshkruan miqësinë mes myslimanëve dhe hebrenjve. A e shkatërroi politika këtë? Dhe duke qëndruar te tema, mes izraelitëve dhe palestinezë, a ka gjurmë miqësie, pavarësisht konfliktit?

Ne donim të rrëfenim një histori rreth “Nakba”, një term që palestinezët e përdorin për eksodin e tyre, kur hebrenjtë erdhën në Izrael i detyruan të largoheshin nga vendi e të jetonin në kampe refugjatësh. Palestinezët flasin gjithë kohës për këtë. Ne donim të rrëfenim një histori për një lloj të ngjashëm “Nakba”, për hebrenjtë e vendit tonë 70 vjet më parë. Ishte e njëjta rrethanë. Njerëzit tanë u përzunë nga vendet arabe dhe u desh të linin gjithçka e të ktheheshin në Izrael.

Nëse nuk gaboj, Irakun e lanë afro 130 mijë hebrenj të këtij komuniteti në vitet ’50. A ka ende ndonjë hebre që jeton në Bagdad nga ky komunitet?

Pjesa më e madhe, rreth 95 për qind e tyre u larguan ne fillim të viteve ’50. Po ishin 130 mijë njerëz. Qeveria irakiane vendosi ligjin që hebrenjtë të largoheshin në emigracion kudo ku kishin dëshirë. Ata menduan se vetëm 10 apo 15 mijë do të largoheshin. Nuk e dinin se nëse një familje do të vendoste të ikte, do të ndiqej nga një familje tjetër… si zjarr në fushë. Ata u larguan të gjithë për dy vjet.

Të përzënë nga vendi i tyre, Iraku, ku ky komunitet kishte jetuar me mijëra vite, a e ndjenë Izraelin shtëpinë e tyre hebrenjtë e Bagdadit, apo ndjeheshin ende të huaj?

Situata e refugjatëve nga Iraku ishte e njëjta me ata refugjatë që erdhën nga Polonia, Rusia, Gjermani drejt Izraelit në të njëjtën periudhë dhe ndërtuan komunitetin së bashku. Situata nuk ishte e thjeshtë, u desh të jetonin në kampe. Por komuniteti irakian është potencialisht mendjehapur. Ka njerëz të arsimuar, të cilët ndodhen në pozicione të larta ekonomike e politike në Izrael në 20 vitet e fundit. Është komunitet shumë i suksesshëm në të gjitha sferat e jetës.

Cila është simbolika pas “Dove Flyer” dhe ç’mesazh doni të përçoni te njerëzit në ditët e sotme?

Ne donim vetëm të rrëfenim historinë e këtij grupi refugjatësh që erdhën nga vendet arabe. Njerëzit nuk e njohin situatën. Simboli është t’i lësh njerëzit të ikin. Vendimi nëse do të rrinin në Irak apo të ktheheshin në Izrael ishte shumë i thjeshtë për këta njerëz, pasi situata ishte shumë e keqe për ta. Donim t’ua rrëfenim të gjithë botës dhe veçanërisht studentëve të rinj izraelitë, sepse nuk e njohin historinë.

Filmi ka qenë sukses qysh prej premierës në Izrael. Cili ka qenë çelësi i këtij suksesi?

Gjuha origjinale. Si edhe rrëfimi i një historie të mirë. Në Izrael, i gjithë komuniteti i Irakut, erdhën të shihnin filmin bashkë me familjet një, dy e deri tri herë… për shkak të gjuhës dhe rrëfimit. Sukses është edhe që filmi është bazuar mbi një libër të mirë.

Diçka rreth Shqipërisë, a është kjo hera juaj e parë këtu? Besoj keni dëgjuar për mikpritjen e shqiptarëve ndaj hebrenjve gjatë Luftës së Dytë Botërore…

E di këtë pjesë të historisë dhe kam lexuar dhe jam shumë i lidhur me këtë pjesë të historisë shqiptare. Kam ardhur si mik i ambasadës dhe festivalit TIFF dhe më duket shumë bukur këtu. Mendoj të kthehem pas dy vitesh. Ndoshta do të bëj një bashkëprodhim izraelit-shqiptar, një histori të mirë që më ka rrëfyer një regjisor shqiptar. Një histori rreth holokaustit pa ushtarë nazistë apo viktima hebrenj. Një këndvështrim i ri i së njëjtës histori. 

Bileta në teatër sa një pako cigare

Të ndërgjegjësohemi që nuk është më e udhës ta paguajmë sa një paket cigaresh biletën për të hyrë në teatër.Ta ndjejmë nevojë të brendshme se Teatri i bën mirë shpirtit dhe shëndetit tonë emocional. Teatri ofron mundësi, sepse emancipon. Prandaj publiku s’duhet ti ndahet për asnjë arsye Teatrit dhe të mësoj ta vlerësoj më shumë

Vilma Hodo

Edhe Teatërbërësit e jetojnë çdo ditë epokën e konsumit duke qenë  dëshmitar  fjalëpak të saj. Ajo që sociologët quajnë “Shoqëria e konsumit” është mjaft sfiduese. Shpesh kritikohet për egoizmin dhe pasivitetin që përhap në shoqëri. Ajo blen shtrenjtë mallra me lustra që shkëlqejnë dhe do të paguaj pak kur “konsumon “ art dhe Teatër. Ajo vret orë të tëra nëpër kafene  të mërzitshme e klabe shurdhuese dhe hera-herës s’ka durim të shoh një shfaqe në teatër 2 orë e 15 minuta. Ajo konsumon në mënyrë kompulsive  yndyrna e sheqera të dëmshme  për shëndetin,  ndërsa jo rrallë e sheh lehtësisht  të zëvendësueshme kënaqësinë që merr nga një shfaqe në Teatër. Sfiduese apo jo?

Kur Jerzy Grotowski tha se “ kemi arritur në përfundimin që duhet të shtrenjtojmë biletën e hyrjes në Teatër” arsyeja ishte e fuqishme dhe shumë domethënëse.“ Ata që do të vinë në teatër duhet të jenë të ndërgjegjshëm se po pushojnë në një vend special, ku është e mundur të lënë pas krahëve jetën e përditshme dhe ku mund të jenë plotësisht vetvetja” ( “Towards a Poor Theatre”, J.Grotowski 1965)

Kohë pas kohe ne ngremë të njëjtat pyetje. Edhe sot e ndjejmë këtë nevojë. A ka ardhur koha të shtrenjtojmë edhe ne biletën e hyrjes në teatër?Ndodhemi në një kohë që Arti dhe Teatri mbijetojnë më shumë nga pasioni dhe dashuria e pakusht e njerëzve që dinë ta bëjnë atë më mirë se sa nga pagesat dhe fondet minimale. Drejtues institucionesh kulturore që përballen me sfida financiare  duke sakrifikuar pashmangshmërisht dhe nivelet artistike të produksioneve Teatrore. Sfidë e rëndësishme është që Teatri në Shqipëri  duhet të gjeneroj ide dhe mekanizma të mirëstudiuara për të nxjerr të ardhura të reja si “fonde ekstra” për ti përdoruar më pas  me transparencë dhe mjeshtëri në funksion të nivelit artistik dhe estetik të produksioneve të tij.

Teatri duhet të thith sa më shumë publik. Të shndërrohet në një alternativë të parë për publikun. Duhet te provokoj, të tërheq vëmendje, të bëhet kryefjalë, të diskutohet për të, të flitet për problemet e tij për shfaqet, për artistët dhe për rëndësinë e madhe që TEATRI ka për shoqërinë në çdo kohë. Teatërbërësit s’duhet të harrojnë që skenat, sallat, vendet ku bëhet Teatër janë të shenjta,  sepse Teatri është mision.

Francezi i madh, fituesi i çmimit Nobel, filozofi dhe autori Albert Kamy edhe pse në karrierën e tij punoi vetëm disa vite në Teatër , teatri la shenjë të çmueshme tek ai. Në esen e tij të  famshme dhe të vetmen për teatrin “ Why I work in Theatre?” “ Pse unë punoj në Teatër?” ai shprehet \"Për mua Teatri është vendi i të vërtetës. Të them të drejtën njerëzit zakonisht e quajnë  “vendin e iluzionit”. Mos i besoni kësaj! Është shoqëria mbi të gjitha ajo që jeton mes iluzioneve. Me siguri që ju do të gjeni më shumë “aktorë të këqij” në qytet se sa në skenat e Teatrit.” ( A.Kamy ,1960)

Në një vend të shenjtë, pa ikona, në qetësi , çdo mbrëmje aktorë, regjisor, skenograf, kostumograf,muzikantë, puntorë skene...,  derdhin mjeshtërinë e tyre për të krijuar artin e gjallë të Teatrit . Arti i tyre është magjik dhe i brishtë si shpirti njerëzor dhe ju si publik jeni dëshmitar të vetëm të tij.Padyshim që është e pamundur të paguajmë çmimin që meriton vlera e vërtetë e një shfaqje Teatri,  por si publik ne mund dhe duhet të bëjmë më të mirën tonë. Të ndërgjegjësohemi që nuk është më e udhës ta paguajmë sa një paket cigaresh biletën për të hyrë në teatër.Ta ndjejmë nevojë të brendshme se Teatri i bën mirë shpirtit dhe shëndetit tonë emocional. Teatri ofron mundësi,  sepse emancipon.  Prandaj publiku s’duhet ti ndahet për asnjë arsye Teatrit dhe të mësoj ta vlerësoj më shumë.

Fluidi Arben Bajraktaraj, aktori që bartë Kosovën me vete

Arben Bajraktaraj

Arben Bajraktaraj, aktori kosovar që po bënë nam në Francë e më gjerë, vazhdon të mbetet me të dy këmbët në tokë. Ai për KultPlus me dashuri e kujton Isniqin e tij, dhe e quan vendin më të bukur në botë, pavarësisht se me sytë e tij bojë qielli ka parë peizazhe të ndryshme nëpër botë. Me mbi 40 role filmike, në mesin e tyre edhe ai në “Harry Potter”, dhe në filmin “Taken”, Bajraktaraj vazhdon të mbetet jo shumë i njohur për Kosovën. Ai për këtë fakt edhe ec lirshëm rrugëve të Prishtinës, sepse, sipas tij nuk i ndodhë që ta ndalë dikush në rrugë, edhe pse e kundërta është me rrugët e Parisit. Ai do të duhej të ishte në Prishtinë, më 17 shkurt, në premierën e filmit “Heroi”, ku luan rolin kryesor. Por në atë datë ai duhet të jetë në Kamboxhia, në një projekt teatral, që tashmë edhe i janë rezervuar datat. Pos filmit, ai ka edhe dhjetëra role në teatro të ndryshme, sikurse që është angazhuar edhe në reklama televizive. E veçantia e tij është se ai vjen nga Kosova, dhe prejardhjen e tij, ai e bartë të shënjuar në trupin e tij, kështu të paktën thotë vetë Bajraktaraj

Ardianë Pajaziti 

KultPlus: Nisim me prejardhjen tuaj, Isniqin, fëmijërinë tuaj, rininë, dhe së fundi, suksesin që ke shënuar në pjesën filmike, teatrale, televizive dhe atë të marketingut, në shtetin e Francës, por duke shkuar edhe më larg, në filmat hollivudian, nëse do të bëje një krahasim se ku ishe dhe tashti çfarë bënë, si reflekton me veten? 

Arben Bajraktaraj: Vërtetë shumë mirë kam qenë në Isniq. Në Isniq kam përjetuar vitet më të mira që i kam përjetuar deri tashti. Kanë qenë kohë të vështira, por si fëmijë nuk i kam përjetuar si kohë të vështira, por i kam shijuar lojërat, bukurinë e natyrës. Isniqi me të vërtetë është një vend shumë i bukur, jo vetëm Isniqi por i gjithë Rrafshi i Dukagjinit, ka peizazhe me të vërtetë të hatashme. Me të vërtetë kam udhëtuar nëpër botë , por ne e kemi një vend shumë të mirë.

KultPlus: Mos po jeni subjektiv se Isniqi është vendi më i bukur? 
Arben Bajraktaraj: Jo nuk jam subjektiv, por ka ujë, ka diell. Uji është aq i pastër sa isha rritur vetëm me atë ujë, bukë e djathë, pastaj i kemi bjeshkët, me të vërtetë është vend i mirë. Normalisht, sa më shumë që plakesh, kthehesh më shumë te fëmijëria. 

KultPlus: A mos je me një pikë që po reflekton më shumë me vetveten për vendlindjen tuaj, se në moshën e rinisë ndoshta të ka ardhur turp të flasësh rreth prejardhjes, prej atij kompleksit, se vjen nga një vend jo i zhvilluar, me një kinematografi jo të nivelit botërorë ? 
Arben Bajraktari: Jo, jo nuk kam qenë aso tipi. Mund të them se e kam pas tiketën e një nacionalisti. Nga kam shkuar kam folur për prejardhjen time. Nuk ka nevojë njeriu shumë që të tregoj se prej nga vjen, sepse shihet pak edhe në trup. Është detaj shumë i rëndësishëm, sidomos për aktrimin, sepse, në një formë njeriu shënjohet, mbesin disa shenja në trup. Mënyra se si qëndron, mënyra se si flet, si ec. Nuk jetojmë të ndarë nga pjesa që e kemi jetuar, sepse, atë që e kemi jetuar është gjithmonë me ne, ne mundemi ta injorojmë, ta lëmë anash, por e kaluara jonë vjen me ne. Të mirat dhe të këqijat e Kosovës i bartim me vete, sepse janë pjesë të jetës sonë. Unë nuk e kam kompleksin a jam katundar apo qytetarë , por të qenit katundar ka një përparësi, sepse jemi të lidhur me tokën, si thuhet me këmbë në tokë, nuk kemi ecur nëpër rrugë të asfaltuara por në tokë, në dhe. Pastaj jeta në rrethe urbane është një rreth i mbyllur, ndërsa natyra është e gjerë, e ka fuqinë e vet, sikurse që e përbënë edhe rrezikun. 

KultPlus: Ju po ndiheni shumë lirshëm me këtë epitetin e të qenit katundarë. Si bëhet që një katundar i Kosovës të merr një rol në filmin e famshëm “Harry Potter”? 
Arben Bajraktaraj: Shumë mirë. Kam qenë i kënaqur, por më shumë se me rolin kam qenë i kënaqur për besnikërinë në punën time nga ana e regjisorit. Ne e kemi bërë një film më herët me të njëjtin regjisor dhe më pat thënë se shihemi herën tjetër, që i mora si fjalë në erë. Faktikisht dy vite më vonë më cingëroi telefoni dhe mora ofertë për këtë film, më erdhi mirë. Ka qenë një rol kalimtarë, por ka qenë kënaqësi me qenë në atë ekip, njeriu kur i ka përballë gjithë atë ekip profesional, mëson, kjo është e rëndësia më e madhe. 

KultPlus: Po në filmin “Taken”, ke një rol të një mafie shqiptare, si u bë që e pranove këtë rol, sa ke hezituar që ta pranosh këtë rol, pasi që shqiptarët nuk janë paraqitur me një imazh të mirë para botës. Thjesht, cila është përvoja e juaj me këtë film? 
Arben Bajraktaraj: Thjeshtë ka qenë audicion, i kanë ftuar të gjithë aktorët shqiptarë, por kanë kërkuar edhe gjithandej, ata më kanë përzgjedhur mua, dhe kaq ka qenë puna. Ka qenë një problem se nuk është sqaruar mirë skenari. Por, tek e fundit është film i zhanrit aksion, unë kam luajtur edhe në shumë filma të tjerë, role të mafiozëve serb, grekë, rusë, të vendeve baltike... Ata me mua ose pa mua e kishin bërë filmin, të kuptohemi. Edhe vetë produksioni është habitur me suksesin e filmit “Taken”, nuk e ka pritë një shikueshmëri kaq të madhe në krejt botën. Ndërkaq, duhet të them se një aktor nuk mund të gjykoj personazhin. Unë kur kam luajtur një hebre në Luftën e Dytë Botërore, ose një mafioz rus, nëse do të gjykoja personazhin, më mirë do të ishte të mos ja nisja hiq kësaj pune. Personazhet e kanë një lloj aktiviteti për aktorin, së paku në zgjerimin e paletës së ngjyrave, ngjyrave emotive, me të cilën janë pjesë themelore e artit krijues. P.sh, në teatër një nga rolet më tërheqëse që ekziston është Ricardi III, që është një vrasës i tmerrshëm, që është vrasës edhe i fëmijëve. 

KultPlus: Pse gjithë kjo lidhshmëri me këto role negative, po ndodhë rastësisht apo kjo është përzgjedhja e regjisorëve? 
Arben Bajraktaraj: Në të vërtetë këto vitet e fundit kam pasur krejt role të tjera, dhe falë Zotit, verën që shkoi jam paraqitur në rolin e një shkencëtari shqiptar, por definitivisht nuk është e rëndësishme nacionaliteti i personazhit sa ka rëndësi identiteti i tij. Unë nuk kam nevojë që të arsyetohem për këtë, por unë mendoj se kam bërë edhe shumë gjëra të tjera. Shqiptarët për imazhin e vetë, ndoshta duhet ta pyesin pak më shumë vetveten. Ka shumë gjëra që ndikojnë. 

KultPlus: Nëse flasim nga ana profesionale, duhet më shumë mund në realizim të një karakteri negativ në film? 
Arben Bajraktaraj: Nuk ka asgjë në botë bardh dhe zi, sikurse që nuk është as te personazhet bardh edhe zi. Mënyra e ndërtimit të rolit varet nga rrethanat: ndërtimi psikologjik, ai energjik dhe fizik, të gjitha këto bëhen përmes paletës emotive, dhe kur ia nisim kësaj pune, ndalemi te situatat që i përshkon personazhi. Dhe në ndërtim të rolit ka diçka fascinante, gati është si drogë. Andaj shumica e aktorëve kur nuk luajnë janë depresiv. 

KultPlus: Si e sheh prej distancës zhvillimin kulturor në Kosovë e Shqipëri? 
Arben Bajraktaraj: Nuk e di, pasi nuk jam afër i bie sikur po shes mend prej këtu. Natyrisht unë kam miq, me disa prej tyre kemi bashkëpunuar edhe kemi punuar në Kosovë , e di që e kanë një energji krijuese shumë të mirë.Të punosh me një regjisore si Lendita Zeqiraj është kënaqësi, me të vërtetë është kënaqësi. Mandej ka histori të ndryshme. Sa i përket filmit u mungojnë ekipet teknike. Në të vërtetë Kosova dhe Shqipëria duhet që ti bashkojnë resurset e veta, se më pas bëhet tepër vonë , jemi një popull pak me numër, këtë duhet ta kuptojmë, nuk jemi as më inteligjentë, as më të fortit e as më të zotët, kemi potencial, por nëse këtë potencial nuk e fusim në punë, do të mbetet një potencial ëndërr. Në Kosovë presin sikur se gjërat do të vijnë nga qielli, me të vërtetë duhet që të punojmë shumë, shumë. Mirëpo, fatmirësisht unë njoh disa në Kosovë që janë punëtorë të jashtëzakonshëm dhe besoj në ta. 

KultPlus: Kthehemi prapë në Kosovë, si e mendoni angazhimin tuaj në filmat kosovarë, ju keni luajtur në filmin e metrazhit të shkurtë “Ballkoni”, dhe atë të metrazhit të gjatë “Heroi”, që pritet të jepet së shpejti si premierë. A mendoni se pritët shumë deri në angazhimin me një projekt shqiptarë? 
Arben Bajraktaraj: Askush nuk më thirri, shumë thjeshtë. Askush nuk më propozoi. Unë kam qenë në të vërtetë në Kosovë në vitin 2001, me pjesën “Udhëtimi në Unmikistan”, mirëpo për herë të tjera nuk ka pas asnjë propozim konkret as për film e as për teatër. Kjo nuk ka qenë nga mos dëshira ime apo mos dëshira e të tjerëve, ndoshta janë problem edhe financat, pas unë jetoj jashtë mund të jenë problem harxhimet pasi që duhet të paguhet bileta, fjetja..., dhe i kuptoj plotësisht, por ndodhë që edhe nuk më shohin në rolet e tyre. Është normale.

KultPlus: Si ishte përvoja gjatë xhirimeve të filmit “Heroi”, në Kosovë. Ndoshta je mësuar me një tretman tjetër, me një profesionalizëm tjetër, thjeshtë si ishte? 
Arben Bajraktaraj: Filmi është proces shumë i gjatë, punë ekipore, ka shumë hallka, nëse vetëm një hallkë nuk punon si duhet, bie e gjithë puna. Andaj shpresoj të ketë përfunduar si duhet procesi i postproduksionit . Falënderoj të gjithë ekipin xhirues për mundin e derdhur në krye me Roger Simonnsz-in. Mendimet e mia shkojnë posaçërisht për të afërmit e asistentit tonë të kamerës, Taulant Veselit, djalë i vyer e i dashur, me plot talent, që vdiq në një aksident trafiku, një vit e ca pas përfundimit të xhirimeve. Ka qenë tronditëse për të gjithë ne kur kemi marrë vesh. 

KultPlus: A do të jesh në premierën e filmit “Heroi”, pasi që është paralajmëruar se premiera do të jetë më 17 shkurt të këtij viti? 
Arben Bajraktari: Normalisht jam në Kamboxhia me një projekt teatror, me një regjisor amerikan, natyrisht që unë do vija me shumë qejf, edhe pse zyrtarisht për datën e premierës ma thatë ju. Por shpresoj që një pjesë e ekipit mund të shkojë. 

KultPlus: Kthehemi pak te pjesa teatrale, keni dhjetëra role në teatrot franceze, bukur sfidë e madhe të paraqitesh me role skenike, para një audience franceze, me çfarë të rrëqethurash i pret rolet? 
Arben Bajraktaraj: Në fillim ndoshta e ka pas rëndësinë e vet që e kam menduar sfidë paraqitjen para audiencës franceze, sot për mua publiku është i njëjtë, i dashur gjithandej, edhe pse Franca i jep vend kulturës. Ne aktorët kur dalim para publikut e kemi një lloj zhveshjeje shpirtërore para publikut, dhe siç thash, nuk e gjykoj më personazhin, sikurse që nuk e paragjykoj publikun. Publiku mund të të gjuaj edhe me domate, sikurse që na ka ndodhë një herë nga disa ekstremistë fetarë. Mirëpo, hera e parë kur kam qenë para publikut kosovarë kam pas një tërmet fiziko shpirtërorë, ka qenë krejt më ndryshe, ishte ndoshta edhe nga fakti se po luaja shqip, kisha një lloj të rizbulimit të vetvetes, një pjesë timen që ndoshta nuk e kam njohur, dhe kjo mandej ndryshon gjithë qasjen ndaj punës. Kënaqësia më e madhe e imja është që të luaj shqip, jo se jam shqiptarë, por nëse kemi parasysh përtacinë është më lehtë të luhet shqip. 

KultPlus: Në pika të shkurta, na trego praninë tuaj në Kosovë, një njeri me kaq famë, një njeri që po prek majat e kulturës franceze dhe më gjerë, si gjendet në Isniq e në Prishtinë. Në kafe me miqtë, si njerëzit e rëndomtë, apo ka pas ndonjë tentative më të thellë? 
Arben Bajraktaraj: Janë gjërat shumë të thjeshta. Falë Zotit që kam miq nga të gjitha fushat. E në rrugë nuk më njeh askush, kush jam e si jam. Këtu në Paris më ndodhë ndonjë herë të më ndalin, kurse në Kosovë jo. Një herë më ka ndodhë në Kosovë që të më ndalë në rrugë një njeri, ka qenë shumë i dashur, shumë i respektuar. 

KultPlus: A ka pasur ndonjë tentativë nga udhëheqësit e institucioneve që të i’u takojnë kur të jeni në Kosovë?
Arben Bajraktaraj: Institucionet e kryejnë punën e tyre, ne tonën. Kurse me drejtuesit e QKK-së dhe me ata të teatrove po, por me të tjerët jo. 

KultPlus: Keni qenë edhe imazh i një reklame të një kompanie të orëve, një fytyrë shqiptare me orë zvicerano- franceze, si e gjeni lidhjen në këtë pikë? 
Arben Bajraktaraj: Është përzgjedhur me audicion, kanë kërkuar fytyra më të veçanta se sa ato të zakonshmet. Nga meshkujt kemi qenë unë dhe nipi i Marlon Brandos.

KultPlus: Ju personalisht e mbani at tip të orës? 
Arben Bajraktaraj: Nuk mbaj orë. 

KultPlus: Nëse i numëroni rolet filmike, sa janë bërë deri tashti? 
Arben Bajraktaraj: Nuk di për besë, nuk i kam numëruar, ndoshta janë mbi 40 role. 

KultPlus: Dhe për fund, a ka diçka më të veçantë në planet e tua? 
Arben Bajraktaraj: Aktualisht jam në përgatitje të dy shfaqjeve teatrore, ndërsa gjatë sezonit janë të parashikuara edhe disa angazhime filmike

Isniqasi ,Arben Bajraktaraj është njeri prej aktorëve me me famë ndërkombëtare, i cili është zgjedhur aktori më i mirë në festivalin online “The Monthly Film Festival” në Britani.

Isniqasi ,Arben Bajraktaraj është njeri prej aktorëve me me famë ndërkombëtare, i cili  është zgjedhur aktori më i mirë në festivalin online “The Monthly Film Festival” në Britani.

Këtë çmim ai e mori për rolin e tij në filmin “Lapsus”. Emri i filmit përkon me ngjarjen. “Lapsus” sjell një lapsus vizual për shikuesin.

Në 30 minuta, trajton një ngjarje që shikuesin e vë në dyshim nëse ndodh vërtet apo është imagjinatë e personazhit kryesor, Terryt. Por çmimi për aktorin isniqas nuk është i vetmi që ka marrë “Lapsus”.

Filmi nën regji të Karim Ouraet, i cili bashkë me Julien Diris ka shkruar edhe skenarin, mori edhe katër çmime të tjera.




 “Lapsus” u shpërblye po ashtu me çmimet si “Filmi më i mirë”, “Skenari më i mirë”, “Aktorja më e mirë” që i takoi aktores Sophie Meister dhe “Best Original Score”.

“TMFF” është festival i cili këtë vit nisi një formë tjetër të vlerësimit të filmave, duke e bërë këtë në mënyrë online. Në ueb faqen zyrtare të këtij festivali, shkruhet se qëllimi i festivalit, i cili ndan çmime çdo muaj, është që të promovojë sa më shumë punën e regjisorëve të rinj. 

Flori  Bruqi

Plas sherri mes Iva Tiços e Valdrin Sahtit

Gazetarja Iva Tiço dhe stilisti i Këngës Magjike, Valdrin Sahiti, duket se nuk i kanë mirë marrdhëniet me njëri-tjetrin.

Ka qenë pikërisht Sahiti i cili pak ditë më parë deklaroi në emisionin “Opinion”, se nuk i pëlqente që Tiço fliste vazhdimisht për modën, ndërkohë që vetë nuk di të vishet.

Por ka qenë i menjëhershëm dhe reagimi i Tiços, e cila me një koment në Instagram ka treguar se, stilisti i Këngës Magjike i ka të vjedhura modelet e fustaneve.

Sipas saj, fustani që ka veshur Albërie Hadërgjonaj është identik me modelin e koleksionit të 2016-të të “Pronovias Fashion Group”.

Miss Suedia dëshiron burrë shqiptar

Në Suedi ka shumë shqiptarë që kanë nënshtetësi suedeze të cilët pëlqejnë jetën dhe kulturën e këtij shteti. Por shumë rrallë mund të dëgjosh që një suedeze pëlqen të jetë shqiptare. Aq më tepër një bukuroshe që bartë titullin e misit.

Është kjo Maria Taipaleenmaki “Miss Earth Suedia”, e cila e përfaqëson Suedinë në “Miss Earth” që mbahet sonte në Vjenë.

Bukuroshja suedeze, në një bisedë për “albinfo.ch”, ka thënë se do të dëshironte të ishte shqiptare.

“E dua shumë kulturën shqiptare, njerëzit janë shumë të ngrohtë, të shoqëruar dhe të hapur. Më pëlqen që bëjnë shumë për njëri-tjetrin. Kurse më së shumti më pëlqen vallëzimi tradicional dhe organizimet që i zhvillojnë për festa të ndryshme”, ka thënë ajo.

Maria pranon se në Suedi ka shoqëri shumë të madhe më shqiptarë. Sipas saj, populli shqiptar është besnik dhe me ta kuptohet me mendje dhe zemër, kurse vitin e kaluar ka qenë edhe në Kosovë për vizitë. “Kam qenë një herë dhe kam vizituar disa qytete atje, jam ndarë shumë e lumtur madje kam menduar që të blej edhe një shtëpi në Kosovë”, pohon “Miss Earth Suedia”.

Maria ka simpati edhe për meshkujt shqiptarë, kurse nuk e mohon se në të ardhmen mund të bëhet edhe nuse e Kosovës.

“Meshkujt shqiptarë janë shumë të pashëm, burrërorë, dhe pse jo, ndoshta një ditë edhe do të martohesha me një shqiptar të Kosovës”, shprehet bukuroshja suedeze pa dashur të flas më shumë se mos ndoshta është në lidhje më ndonjë shqiptarë.

Maria është shoqja më e ngushtë e “Miss Earth Kosova”, Kaltrina Nezirit. Që të dyja sonte në mesin edhe të shumë vajzave nga mbarë bota do të garojnë për titullin “Miss Earth” që zhvillohet në Vjenë të Austrisë.  

 

Rusia bën gati armët bërthamore kundër NATO-s

Vendosja e dhjetëra raketave ndërkontinentale në një territor rus ekuivalent me disa vende evropiane, tregon se Kremlini po e sheh si rrezik zgjerimin e NATO-s drejt kufijve të saj, shkruajnë mediet e huaja, transmeton Republika.info.

Ishte i qartë paralajmërimi i presidentit rus, Vladimir Putinit, i cili më 6 qershor të këtij viti kishte deklaruar se para çfarëdo kërcënimi të sigurisë nacionale, Moska nuk do të ketë zgjidhje tjetër përpos t’i kundërvihet forcave nga të cilat vjen rreziku.

Paralajmërimi i mandatarit rus po del të bëhet realitet pas rrëzimit të avionit rus, Su-24, nga forcat turke. Pak kohë pasi u tensionuan marrëdhëniet ndërmjet Moskës dhe Ankarasë, blloku verior-atlantik u zhvendos në Detin e Zi, i prirë nga aeroplanmbajtësja ‘shkatërrimtare’ amerikane, Ross, të cilës iu bashkuan edhe Francis Almejida nga Portugalia, el Blas Lezo nga Spanja dhe Winnipeg nga Kanadaja.

Në një komunikatë të Flotës së Gjashtë të ushtrisë amerikane thuhet se zhvendosja e aeroplanmbajtëses së saj në ujërat afër Rusisë, ka për qëllim që të “sigurojë paqen dhe stabilitetin në rajon”, si dhe të “shtojë bashkëpunimin dhe ndërveprimin e partnerëve dhe aleatëve tanë”.

Në këto rrethana, autoritetet ruse informuan rreth manovrave dhe patrullave të forcave raketore strategjike përmes raketave ndërkontinentale. Dhjetëra raketa që mund të shkojnë deri në dhjetëmijë kilometra, janë pjesë e këtyre operacioneve ruse që do të zgjasin ndërmjet dy javëve deri në një muaj.