Cikël poetik nga Hasan Hasani

Hasan (Malë) Hasani u lind më 16 janar 1947 në fshatin Shqiponjë (ish Jabllanicë) të Dushkajës, rrethinë e Gjakovës. Shkollën fillore e kreu në vendlindje, Zhebël, Gërgoc dhe Baran. Shkollën Normale e kreu në Gjakovë. Studimet e larta, Dega Gjuhë e Letërsi shqipe në Universitetin e Prishtinës.
Me krijimtari letrare dhe publicistike merret që nga viti 1965, kur edhe e botoi poezinë e pare në revistën letrare “Jeta e re”. Krijimet e tija letrare dhe publicistike i botoi në të gjitha gazetat dhe revistat që u botuan në gjuhën shqipe në Kosovë, Maqedoni dhe më vonë edhe në Mal të Zi. Si student i vitit të parë në vitin 1969 nisi punën si bashkëpunëtor i rregullt në gazetën e studentëve “Bota e re” ku punoi deri në qershor të vitit 1971, kur edhe kaloi si gazetar i rregullt në gazetën arsimoreshoqërore dhe pedagogjike “Shkëndija”.
Në vitin 1976 kalon në revistën për art, kulturë e letërsi “Fjala” në fillim si gazetar, e më vonë edhe si redaktor. Në vitin 1987 emrohet redaktor e më vonë edhe kryeredaktor në revistën letrare për fëmijë “Pionieri” ku punoi deri në vitin 1996, kur edhe kalon në revistën letrare “Jeta e re”. Nga viti 2003 përsëri e gjejmë në revistën letrare për fëmijë “Pionieri” si redaktor, përkatësisht nga janari i vitit 2004 punon si kryeredaktor po në revistën “Pionieri” ku gjendet edhe tash.
Paralelisht me shkrimet publiccistike është marrë edhe me krijimtari letrare, për fëmijë dhe për të rritur. Nga viti 1967 kur ka botuar librin e parë me vjersha e deri me 2007, botoi gjithsejt 47 libra, prej tyre: 19 përmbledhje me vjersha për të rritur; 5 përmbledhje me tregime për të rritur; 8 përmbledhje me vjersha dhe poema për fëmijë; 3 romane për të rritur: dhe 12 libra nga fusha e publicistikës dhe kritikës letrare përkatësisht leksikografisë.
Hasan Hasani përveç veprave letrare dhe publicistike që ka botuar për 39 vjet me radhë, pra nga viti 1967 kur edhe botoi librin e pare, ka përgatitur për shtyp veprën e plotë letrare të Ernest Koliqit në gjashtë vëllime, të Nermin Vlora Falaskit në dy vëllime, të Musine Kokalarit në një vëllim etj. të cilat janë botuar në Prishtinë. Po ashtusi ka përgatitur numra tematikë (të veçantë) të revistës letrare “Jeta e re” për Ernest Koliqin, Gjergj Fishtën, Nermin Vlorën, Musine Kokalarin, Mehdi e Mithat Frashërin, Vinçenc Prenushin, Azem Shkrelin dhe Beqir Musliun.
Jeton në Prishtinë.


VEPRA TË AUTORIT
Krojet e bardha, 1967
Dallgët e vërrinit, 1969
Dy legjenda, 1969
Më bekoi pa gjuhë, 1971
Suferinë, 1977
Ajkuna e Rugovës, 1978
Njeriu që grindej me qiellin, 1979
Emoniana, 1980
Shenasa, 1980
Mici e topi, 1980
Gurëkala, 1981
Unazëforta, 1984
Zhurmë në pyll, 1985
Tali i Budalinës, 1986
Përkolajt, 1988
Ulërima, 1989
Lojë me shamia, 1990
Nermin Vlora Falaski, 1992
Gurëdurimi, 1992
Emira, 1992
Vallja e shkrimtarëve, 1993
Leksikoni i shkrimtarëve shqiptarë 1501-1990, 1994/1995
Gjëmim baladash, 1994
Ylberi i shkronjave, 1995
Miftar Spahija korife i Lumës, 1995/2002
Ezopi e breshka, 1995
Gruaja që grindej e pluhurin, 1996
Muzgu i hyjneshës, 1996
Harfë e Antikës, 1997
Plak urtak e mençurak, 1997
Muza shqiptare, 1997
Idhuj adhurimi, 1998
Qafëtuli i Shavarinës, 1999
Qerpikë me lot, 1999
Shqipet e Shqiponjës, 2000
Emra shqip për fëmijë, 2001/2006
Të pavdekshmit e Dukagjinit, 2002
Leksikoni i shkrimtarëve shqiptarë 1501-2001, 2003
Abetarja e UÇK-së, 2005
Haxhiu i fshatit Pykë, 2005
Të anatemuar, 2005
Nijazi Sulça mall Kosove që djeg, 2005
Jehon një gjëmë mes mureve, 2005
Nëntë biseda për Kosovën, 2005
Kohë të egra, 2006
Gavril Dara (i Riu), 2007
Faqe libri, 2007
Tek uji i zi, 2009
6500 Emra shqip për fëmijë, 2010
Princesha e Shalës, 2010
Leksikoni i Nobelistëve të Letërsisë, 2011
BAJRUSH DODA - një jetë e shkrirë në këngë 2011
Letërsia si art dhe komunikim poetik - 2011
SHENJËZIME - 2011
Shpirtvrarë -2012
Shivegimi - 2012
Palaqo në Prishtinë - 2012
Buka e mëkatit - 2013
HelmShtare - 2013


Poezi nga Hasan Hasani

VARGJET HESHTOJNË

S'e meritoni t'shkruaj vargje për ju bukëpërmbysës
Këtë që bëj, e bëj nga amaneti i bijve që dritësojnë,
Kosova u shndërrua n'meteorë drite t'mos ketë lypës
Kaq do bëj për ju, nën hije lisash vargjet bulojnë!

Vizitat s'i ndali kohërave, një copë toke e ruaj qefin
Për ditët e kremtet unë do bëhem edhe varri juaj,
Ua ruaj këngët e mbetura ndër degë lisash kushtrim
Gatitu qëndroj para jush djem, nga vendi nuk luaj!

Dimër,2009


NË BISHT TË SORRËS

Ulur n'divan shikoj e nuk shoh asgjë para syve
S'thuhet kot: njeriu sheh me mend;
Kyqe fati mbështjellë me mjegull për ne të dyve
Mbetëm t'humbur si kojrila n'varg!

N'fyt është mbledhur një lëmsh i zi dhembjeje a vaji
Kur qielli i vendlinjes iku nga loti;
Trishtimi luan me ne, po vallë i kujt është faji
Kur n'shesh me shtamba derdhet moti?

Kotia çela zemrën këngës bilbil gjaku n'ligjërim
Sonte kur s'di, jam gjallë a vdekur;
Qerpikët blerojnë shikimet e vapa derdhet n'vërshim
Kur unë shikoj i heshtur, i mekur!

Vera zbret n'qepalle e n'mua ngjallet loti e harrimi
O Zot, para syve kënga avullohet;
Buzët tharë e çarë e vrarë nga kujtimi e mallëngjimi
Gjyshi n'kullë mbyllur n'qark hutohet!

Shpejtoj hapin nga dhembja e vasha m'fali bekimin
T'ia vesh xherdanin lotit e metaforës;
Kërkoj si i verbëti ujin e bekuar ta lehtësoj trishtimin
Kështu vjen fundi, në bisht të sorrës!

2008


HOMAZHE NË DITËN E LAVDISË

Sadri Zenelit

Sadri i dashur, u rritëm bashkë nën këto hije lisash
E futboll luajtëm n'Rrah t'Hysës, mbas Zabelit,
Luanime rriteshim si minaret mjedis bishash –
Vitet zbritnin dhe shtrëngonin si darat e çengelit!

Sadrii dashur, n'shkollë shkuam bashkë n'Zhebël
E shkelëm shtigjeve t'parrahura për yje dhe diej,
Para se t'ktheheshim, e bënim edhe një lojë n'Zabël –
Jetën dhe amshimin i kërkonim si fëmijë në qiej!

Sadrii dashur, Normalen n'Gjakovë e bëmë bashkë
Ishe më i ri se unë që lëshoja klithma në vatër,
Kaluam nëpër gjëmba pa e njomur buzën në ashtë –
Studentë banuam n'rrugën Bregdeti numër katër!

Sadri i dashur, jetës ia mësuam huqet strukur në gji
Edhe kur u burrëruam: ti inxhinier e unë shkrimtar;
Rrugëtimi gjatë ishte ky nëpër shekuj dhe histori –
Vetëm unë t'i njihja dëshirat e heshtura o skofjar!

Sadrii dashur, erdhi ajo ditë që me zjarr n'sy e prite
T'ndesheshme armikun që njëqind vjet egërsi solli,
Legjendat shtrihen horizontalisht në t'zezat vite –
Shkollë e gjyshërve: kur t'jeni ngushtë ngritni dolli!

Sadrii dashur, këtu n'Zabël, mes shokësh e trimash
E vdekjeve u morët gjak n'sy anembanë Dukagjinit,
Mbuluar tymërash e duhish, krismash e vetëtimash –
Sollët diellin e madh duke larguar këngën e hutinit!

Sadri i dashur, pranë teje e trimave që dhatë betimin
Bashkë me dushkajasit po bëj homazhe edhe unë,
Lumti vëlla, ku kalove fëmijërinë po bën amshimin –
Dogje këngën dhe ëndrrën n'zjarret dehë n'furtunë!

Maj 2008



COPË KUJTIMI

E ruajnjë fjalë për ty pasha këtë dhe,
E ruajnjë këngë për ty pasha kryet e nënës,
E ruajnjë lot për ty, n'tokë e qiell bëj be,
E ruajnjë puthje për ty si dritën e hënës!



HESHTJA AR

Të heshtësh s'do t'thotë që ke vdekur i dashuri mik
Heshtja shpeshherë nuk matet me karat as me ar,
Ashtu mund t'mendojë vetëm njeriu me shpirt të lik
Ai që i shikon njerëzit me shpirtin e tij – hileqar!

Unë heshta bukur kohë që t'ju shoh ju të gëzuar
Duke uruar dështimet gojëmëgojë e veshmëvesh,
Kullat e fildishta s'qëndrojnë dot pa u rrëzuar –
Ato i ndërtuan njerëzit sytë e mbuluar plot lesh!

Heshta dhe u kënaqa duke ju shikuar si urithë të zi
Që lërojnë tokën tinëz e fshehur gjurmët-këmbët,
Vëllau vëllanë duke ngrënë, kobin duke e përbi
Pastaj mbi gur duke u lëpirë e skërmitur dhëmbët.

Ky varg që po shkruaj sot krahaqafë armën ka varë
Plumba ka epitetet, anaforat, simbolet, metaforat,
Një nga një skutave me rend kanë për t'i vrarë –
Ajri t'vijë i pastër n'mushkëri me ozonin e amforat!

Andaj miku im, të heshtësh s'do t'thotë se ke vdekur
Se heshtja e poetit me ar as me diamante nuk matet,
Ikni tash, mos t'ju shoh më, ju o poetucë të lëmekur–
Mua me Ju kurrë nuk na kanë lidhur fjalët as fatet!

2005



SHALL I ZI

Ta zgjata dorën e padjallëzuar mes kësaj dhembjeje
I bindur se do gjej mikun e ditëve t'ikura t'fëmijërisë,
Gushti pa mëshirë gëlltit arat e bukës t'një shembjeje
Që m'gurëzoi para varrit t'mos i përulem hipokrizisë!

Koronë hëne nuk e di pse m'varet shall i zi rreth qafe
I përulur në gjunj si para dashnores që rri kokëlartë,
Më kanë thënë, po s'kam besuar në jetën me gafe –
Nga pafundësi horizontesh jeta njerkë sot më bartë!

Përreth vjen erë gjaku! Të rënët frymojnë ndër këngë
Duke ëndërruar mëngjesin të etur, qiellin dhe yjet,
Unë po ik me ta, nipa dhe mbesa po i lë me brengë –
Po kthehem atje nga erdha, atje ku m'presin pyjet!

E dal n'Kodër t'Madhe e shtrihem n'kokërr t'shpinës
E numëroj yjet ngeshëm n'qiellin e kaltër një nga një,
Jam ëndërr a zhgjëndërr, ç'përgjigje t'i jap brymës
Me moton e t'urtëve: besnik bahu, besë kujt mos i zë!

2008



E ZEZA

Çudi, më shumë se çdo ngjyrë tjetër, e dua të zezën
Kjo i veshi t'gjashtëdhjetat e mia me velin e ngjyrën,
Duke ikur vitet edhe kësaj blane ia zbulova gjenezën
Unë, i fundmi i Përkolajve që e varrosa mënxyrën.

Edhe fëmijërinë e kisha t'veshur me thyerje dhe kobe
I goditur me armë në kokë, i therrur me brisqe etela,
Çudi si më ndoqën të zezat ndër këngë edhe hobe -
Mbi supet e pleqërisë rrinë hapur pelerina n'çengela!

Dhe hapat e parë kur bëra n'mjeshtërinë e t'shkruarit
Nga toka dolën lugetër që s'dinë gjë tjetër, veçv rasin,
U rropata mes thikave e helmeve n'stilin e t'muruarit
Kurrsesi të zezat nga jeta e nëpërkëmbur të shkasin!

Dhe e zeza hap pas hapi m'përcolli këtu deri më sot
Në jetë e vargje kur secili përfundon misionin e vet,
Po po, u dashurova në të zezën përherë këtu dhe mot
Edhe e zeza ka bukurinë e vet thoshte një mik poet!

2008



TELEFONATË NGA HAGA DITËN E FLAMURIT

Lahi Brahimajt

T'falemnderitvëlla Lahi që shpesh m'telefonove
Këtatre vjet që u ndodhe larg miqve, luftëtarëve;
Larg Shqiponjës, vëllezërve dhe fëmijëve u flijove
Për Kosovën dhe historinë e gjakosur të të parëve!

Imadh e i vogël n'Shqiponjë ruajnë kujtimin për Ty
Nëzemrën e zbrazët, në zemrën me shtatë plagë;
Qysh fëmijë ta kam vërejtur krenarinë e t'parëve n'sy
Qës'të mposhti lufta e krenar qëndrove në Hagë!

N'vibrimine zërit tënd dëgjoja burrëri t'kuqrremtë
Gjithëkrenar mbrojte Kosovën përplot me plagë;
-Shumë mirë jam baca Hasan, si a' shoqja, djemtë? –
-Ashtu si n'luftë, dalsh faqebardhë edhe në Hagë!

Çdojavë telefonata jote më dha kushtrim, qëndresë,
T'vazhdojt'shkruaj vargje për ty dhe luftëtarët;
M'bëremë t'fortë fjalët duke spërkatur me vesë
Tekulla, te Varret e Dëshmorëve, n'Zabel t'Gojanit!

-Baca Hasan, nga Haga edhe sot po të telefonoj
Duket'uruar Ditën e Flamurit ngritur në Vlorë;
Vitin tjetër në Kosovë bashkë me ju do t'kremtoj
Ashtusi kremtova me luftëtarët në shi dhe borë!

28 nëntor 2007



DUSHKAJAËSHTË EMRI DHE MBIEMRI IM

Pesëdhjetëvjet u bënë që po këndoj për ty Dushkajë
Si baridhe intelektual me diellin pogaçe në zemër,
Vargjetm'u bënë lisa, fyej, peizazh i zhgrehur n'vajë
Ngadoshkova Dushkajë m'u bëre emër e mbiemër!

Ngado hapërova mbi supe t'mbajta t'gjallë dhe epike
Dukeshkundur pluhurin e supeve shkruam historinë,
Zëri imbubullimë malesh e vetëtimash, gurrë lirike –
Vesamjegull bore mbështjellë Sukën e madhështinë!

Njerëzit nga Dushkaja, dashurinë pelerinë mbi supe
Gjithnjëm'frymëzuan që t'i këndoj trimërisë suaj,
Dardhapikë nën dardhë, kurrë durimin s'e humbe-
Brezat uapërcollën brezave këngën me nipat tuaj!

Bëra çka ç'bëra, isha vetëm një kronist i krismave
I këngëvee rapsodëve që n'breza mbollën kushtrim,
Unë aszogjtë s'e njohëm kurrë gjuhën e klithmave -
Dushkajaishte, është e do mbetet emri e mbiemri im!

1.11.2008

Cikël poetik nga Adem Zejnullahu

Adem Zejnullahu lindi, më 13. 10. 945 në Banjë (Banjskë), Komuna e Vushtrrisë. Shkollën fillore e kreu në Smrekonicë dhe në Vushtrri, ndërsa Shkollën Normale në Mitrovicë, më 1967.
Studimet në Degën e Gjuhës dhe të Letërsisë Shqipe në Fakultetin Filozofik të Universitetit të Prishtinës i mbaroi më 1972. Magjistroi më 1979, kurse më 1986 mbrojti tezën e doktoratës nga fusha e shkencave filologjike. Deri më 1982 punoi mësimdhënës i gjuhës dhe letërsisë shqipe në shkolla të ndryshme në Prishtinë e në Mitrovicë. Prej vitit 1982 deri më 2010, punoi në Institutin Albanologjik të Prishtinës, ku ishte këshilltar shkencor në Degën e Folklorit dhe përgjegjës i kësaj dege.
Është autor i më shumë se 300 njësive bibliografike-studimeve, trajtesave, artikujve, recensioneve për probleme të ndryshme nga fusha e folklorit dhe letërsia e shkruar.
Është pjesëmarrës i shumë kongreseve, konferencave , simpoziumeve e tryezave shkencore, kombëtare dhe ndërkombëtare, të mbajtura nëpër qendra të ndryshme të rajonit dhe Evropës. Është autor dhe kautor i më shumë se 25 veprave shkencore dhe letrare. Fitues i shumë shpërblimeve letrare për poezi. Në Festivalin Ndërkombëtar, Drini Poetik, 2014, mori çmimin “ Metafora I ”.
Një numër i konsiderueshëm nga opusi letrar dhe studimeve nga letërsia i janë përkthyer në gjuhë të huaja.

Përmbledhje me poezi:
Kur zgjohen ernat, Rilindja, Prishtinë, 1969;
Përshëndetje Ditës së Kthjelltë, (bashkautor), Mitrovicë, 1970;
Mote Hiri, Rilindja, Prishtinë, 2000;
Zogu i Stuhive, (poezi për fëmijë, Prishtinë, 2001; Vetëm me ëndrrën, Faik Konica, Prishtinë, 2007;
E di vetëtima, Faik Konica, Prishtinë, 2009;
Erërat e mbarsura me mjegull, SHSHM, “Jakup Ceraja”, Mitrovicë, 2011;
Dhembje shiu, SHSHM” Jakup Ceraja”, Mitrovicë, 2012;
Me ty çel trëndafili (poezi për fëmijë e të rritur), SHSHM, Mitrovicë, 2014.


Poezi nga Adem Zejnullahu


ZË BRENDËSIE

Rrëfimet e ullirit dymijë vjeçar në Tivarin e Vjetër,
plak i botës

E përshëndes në gjuhën e rrënjës
Bëhet sikur s’ më njeh
Përmallshëm i flas
Jam degë e thyer nga erërat
Ulli i moshuar
Me zgavër të hapur rrufesh
Gjatë shekujve të përdreqt


NIS E FLET

Kuvendojmë në gjuhën e trungut
Gjethet e degët lëvizin
Ndoshta era na kupton
Dhe rrënjët thellë në tokë

Idhshëm trand kujtimi
Deti djallëzohet
E përshkon e kuqja
Plisat thellësia i gëlltit

E thërras afër e larg
Fjalët bëhen gurë kalaje
E kohët përbirohen zi

I pëshpëris afër e larg
Ty s’të merr harresa
Vetëm unë e di
Në cilën baladë të verdhë
Ndryhesh me shekuj
Ulli plak
I ashtit të shpuar
Larë me gjak

Lotin kurrë s’e ndal


KALOI DYMBËDHJETA

Ora dymbëdhjetë e një minutë
Fund a fillim
Ndërrim qenësie
Të ecim lakinave t’ mëdyshjeve
Të rrimë na kapërdinë harresa
Ata që na njihnin
Kthyen shpinën

Nisi udhëtimi i panjohur
Kah vetvetja...

Në stacionin e fundit
Këmbora është shurdhuar
Ëndrra ëndrrën e shalon
Takimet s’ndodhen
Valixhja e kujtimeve në duar
S’ duket vezullimi i yllit

Miku im i ditës pa bardhësi
Të rrimë a të ecim
Treni i fundit ka ikur
Jemi vonuar për një lindje
Për një rritje
Për një këngë më shumë
Për një dhembje më pak
Sofra varfërohet
Me motet e humbura

Dymbëdhjetë e një minutë
Fillim a fund
E shumëpritura humbi udhë
Në mrizin e zanave
Fryjnë erërat e dreqnuara
Urti tjetër duhet për udhëtim


E PATHËNË

Fryn erëra të ngrohta jugu
U harlisen dallgët
E heshtja doli nga guaska
Nga fundi i detit
Fjala mori udhë
Asnjë ëndërr s’u shpjegua
Deri në fund
Asnjë këngë s’u këndua
Deri në fund
Asnjë plagë s’u shërua
Deri në fund
Dhe as një det s’u shter
Deri në fund
Që të mbijë lulekripa
E gjuha ta bekojë të pathënën


SA PAK TЁ PREMTE PASKA

Sikur të mos kishte të marte
Lulet s’do ta humbnin ngjyrën
Në blerimin e moteve

As shi s’do të binte i njelmtë

Lindëm n’orët e së martës
Kur Fatitë i ndanin fatet
Në mes lindjeve e vdekjeve

Me emra yjesh e rrufesh

E martja shndërrohet në të dielën
Gurëzon buzëqeshjen e javës
Muzgu sëmbon në pritje

Eh, sa pak të premte paska

Në vezullimin e yllit polar
Shfaqet Kepi i ëndërruar
Sikur të mos kishte të marte

Lumi do të rridhte i kthjelltë


KUJTIM NGACMUES

U përvodhëm
te Kroi i Kërshit
atë ditë gushti
Djalo
mali ka vesh
e fusha sy
U bëra i shurdhur
ndezëm zjarret
lumi vërshoi
etje pas etjeje
muzgu ra

Vetullhënë, moj fytyrëhënë
ç’më përfytyrohesh
këmishë grisur
faqeflakë
syshkëndijë

Shumë vite ikën
në këto orë të vona
vjen puhizë malli
Vetmia ma sjell
fijen e kujtimeve
ike si zanë mali
pas Zabelit t’ Kerollëve
s’u pamë më
e na dogji malli


DHEMBJE SHIU

Ai që s’e ka prekur zjarrin
S’di ç’është
Gurëzimi i zogut n’ fluturim

Le të ikë me erën

Ai që ka dashuruar dy herë
S’di ç’është
T’i marrë erë lules së paçelur

Ore vetëm shiu ndjen dhembjen

Cikël poetik nga Dibran Fylli

Dibran Fylli ka ardhur në jetë më 29.09.1956, në Açarevë të Skënderajt. Ka mbaruar Akademinë për Teatër, Radio, Film dhe Televizion (AGRFT), në Lubjanë, drejtimi Regji. Ishte anëtar i Shoqatës “Migjeni” dhe Revistës “Alternativa” në Lubjanë.
Dibrani ka qenë pjesëtar i radhëve të para të UÇK-së dhe udhëheqës i Njësitit të parë “Shkoza2” në Açarevë. Pjesëmarrës i shumë betejave dhe i plagosur në betejën e Llapushnikut më 8 maj 1998.Themelues i Trupës Artistike Ushtarake “Hamëz Jashari” të UÇK-së. Ideator, skenarist e organizator i Manifestimit Përkujtimor “Ditët e Përndritjës” tash “Epopeja e UÇK-së” (5, 6 dhe 7 mars - e njohur si “NATA e ZJARREVE). Shef i TAU “Hamëz Jashari” të UÇK-së dhe TMK-së (1998-2002). Ideator, skenarist e regjisor i Festivalit Folklorik „I këndojmë lirisë“- kushtuar figurës madhore të UÇK-së Mujë Krasniqi-KAPUÇI (Klinë 6, 7 dhe 8 Qershor). Autor dhe skenarist i programit artistik “Ai është i gjallë” pjesa -I- dhe -II-. Po ashtu, autor i shumë skenarëve dhe organizator i dhjetëra Akademive Përkujtimore e Solemne.
Duhet cekur se Dibran Fylli ka qenë i arrestuar nga gjykata e UNMIK-ut dhe i privuar nga liria për 4 vjet-1365 ditë,( i liruar i pafajshëm.)
Është anëtar i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës dhe i Klubit të Shkrimtarëve “Vorea Ujko” në Klinë.

Vepra të botuara:
Përmbledhje poezish “Të fala nga Stambolli” Tiranë 1998
Argumente “Drenica dikur dhe sot” Tiranë 1998
Përmbledhje poezish “Ai është i gjallë” Rilindja Prishtinë 2000
“edhe kjo është pjesë e jetës” roman “KSH “Vorea Ujko” Klinë 2006
“Ditari i Tafrruk Tafrrukuci të Tafrrukajve” komedi-humor, KSH “Vorea Ujko” Klinë 2006
“Sharkia e Drenicës” këngë për luftën dhe Dëshmorëve të UÇK-së Klinë 2007
“1365 ditët e jolirisë”, Përmbledhje poezish – LSHK (2012)
“Prekazi brezni trimash” kronologji në 7 gjuhë - LSHK (2013)
“edhe kjo është pjesë e jetës”, roman – ribotim LSHK (2013)
“Sharkia e Drenicës” – ribotim LSHK (2014)
Hasan Prishtina, stërnip i Avdullah Veliqit, monografi – PrishtinaPress (2013)
“Tahir Meha-5 breza pushkë lirie”, kronologji (shqip dhe anglisht) “Meshari” (2014)
“Lulëkuqet e lirisë”, antologji poetike– “Meshari” (2015)

Fotografi dhe xhirime ekskluzive gjatë luftës 1997/’99:
Mbi 200 fotografi
Mbi 400 minuta xhirime filmike


Filma të realizuar
“Deri kur...?” - film artistik në dy pjesë i realizuar në vitin 1996
„Kalanica e Kadiut“ - komedi (1996)
“Qyteti i zi” - film i shkurtër (2014)

Role të realizuara:
Filmi “Rrënjët” – Hazir Dema
Filmi “Deri kur?” – Demë Sinani
Komedi “Kalanica e Kadiut” – Tafrruk Tafrrukuci
Filmi“ Vdekja në sy të motrës”- Babai
Filmi “Azem Galica”- Bejtë Galicën
Filmi artistik i metrazhit të gjatë “Azemi” – polici serb
Filmi i shkurtër “Qyteti i zi” – polici serb (pjesëmarrës në tri Festivale)
Filmi artistik “Balkan Scam” – plaku

Filma dokumentar dhe 2 monologje:
„Gjaku i Kosovës“, dokumentar për luftën e UÇK-së dhe shërimin e të plagosurve (filmi është punuar gjatë luftës në TV Klan dhe është edituar ne TVSH 1998)
Organizimi i shëndetësisë gjatë luftës“, dokumentar i promovuar ne Simpoziumin Ndërkombëtar (Prishtinë 29.09.1999)
Film dokumentar kushtuar jetës dhe veprës heroike të Dëshmorit Skënder Çeku (2000)
Film dokumentar kushtuar heronjve Nebih e Tahir Meha (kooproduksion me RTK-2001)
Dokumentar „Lindja dhe rrita e Bat. 40 të shëndetësisë të TMK-së“,(2001)
Dokumentar „Thyerja e kufirit, ideal i bashkimit kombëtar“,kushtuar Betejës se Koshares (2001)
Dokumentar „Akademia e Mbrojtjes Tempull i dijës ushtarake” (22 prill 2002)
Film dokumentar „Vepër, jo fjalë“ (2008)
Film dokumentar kushtuar jetës dhe veprës heroike të Dëshmorit Muhedin Morina (2008)
Film dokumentar „Fryma e lirisë zbutë dhembjen për liri“ kushtuar Dëshmorit Faruk Elezi (2008)
Film dokumentar kushtuar jetës dhe veprës së Dëshmorit të Brigadës 112 Arben Haliti (2008)
Film dokumentar „Jeta dhe lufta për liri“ kushtuar Dëshmorit Avni Zhabota (2008)
Dokumentar „Korbi, pjesë e betejave të përgjakshme për shthurjen e Jugosllavisë“-Mirush Dakaj-(2008)
Monolog kushtuar luftës çlirimtare të ZO të Pashtrikut (2008)
Film dokumentar poetik „Krushqëzimi“ kushtuar 24 Dëshmorëve të Jezercit (2008)
Film dokumentar informativ „Libri ne shtegtim“ për krijimtarinë e krijuesit Isak Guta (2008)
Monolog “Amaneti i kullës së lashtë” (2009)
Film dokumentar „Gjaku i lirisë“ kushtuar jetës dhe veprës heroike të Dëshmorit Fehmi Rama, (2009)
Film dokumentar “Krisma e Këngë”, për Dëshmorin Milaim Krasniqi (2010)
Dokumentar “FASHIKO” (2011) (për sportin e karatesë në Kosovë)
Emision ekskluziv dokumentar në 12 vazhdime “LUFTË PËR JETËN”, i edituar në RTK gjate sezonit (2010-2011)
Dokumentar “MBIJETESA” (2012) - pjesëmarrës në “Javën e filmit” në Nju Jork
Dokumentar “KRIMI” (2012) - pjesëmarrës në “Javën e filmit” në Nju Jork
Dokumentar “AI JETON NE SHPIRTIN E POPULLIT” kushtuar Hasan Prishtines (2013)


Poezi nga Dibran Fylli

NË SHESHIN E LIRISË

... dje tinguj kitare e krisma armësh
sot ligjërues i përjetshëm
kuqezi
në palë të flamurit ...

... në beteja
tinguj zjarri dëgjohen
telave të mprehtësisë së mendjes
udhëtim i pafund
qëndrojnë të pafjetur mendimeve
kotjen e hoqën nga sytë...

... prushin e këngës së pavdekshme
e ruajtën në bërthamën e shpirtit
Ata nuk të prekë vaji i nënave
as rënkimi i etërve
madhërisht
rininë e tyre e mbyllen në shtigjet e lirisë ...

(Kjo poezi është shpërblyer me Çmimin letrar “Metafora 1” për poezinë e lauruar, në Festivalin ndërkombëtar të poezisë “Drini poetik 2012)



NDERIM PARA LEGJENDËS

zgjuar je Komandant
dëgjon çdo gjë që flitet mbi tokë
prijatar betejash
kërkimtar lirie
armik për armiqtë

idol
ikonë e i gjallë pavdekësie
simbol në kulla burrash
ligjërues i përjetësisë
shembull për njerëzimin

pse u bëre aq joshës për armiq?
sa pamje të bukur kishe
me pushkë kraharorit hero
me mjekër diellore kastriotësh
shami t’kuqe rreth kokës
kalorës i një mijë baladave

qielli
mendja
yjet
dielli
nderojnë madhërishëm
e shumëçka për botën
lidhet me ty o vëlla ...

(Kjo poezi është shpërblyer me Çmimin “Shën Jeronimi Ilir”-Vendi i parë, në Takimet e “Dom Mikelit 2012” , në Stubëll)



NJË SHESH, NJË PËRMENDORE
(Zahir Pajazitit)

Aty
me buzagaz burrëror
përherë me pamje djaloshare
qëndron vertikalisht
Aty
nën hijen e armës sate
pushojmë
gjejmë lirinë
Aty
kënga s’pushon
fëmijët të nderojnë
rreshtim e parade ushtarake
Aty
përherë të gjejmë zgjuar
me ballin diell
e gjoksin mal
Ti
largove vajin e nënave
rënkimin e etërve
lotin e morave
solle lirinë
Ti
deshe dhe u bëre shteg lirie
mbete me pamje djaloshare
buzëqeshjen ua ktheve fëmijëve

(Poezi e shpërblyer me Çmimin e parë, në Festivalin Nderkombetar te letersise i mbajtur ne Besiane, 22/8/2013, Ora e madhe letrare - "Çmimi i Diaspores")


ATY KU ISHE TI
(Nënë Terezës)

...aty ishte
një jetë e shpëtuar
një sëmundje e shëruar
aty loti e mrrolat e fytyrave
shndërroheshin në buzëqeshje

...të pastrehët
Ty të kishin strehë
të varfrit magje buke
e bonjakët Nënë...

Aty ku ishe Ti
s’kishte urrejtje
e doje paqen
mbete shembull për njerëzimin

Aty ku ishe Ti
ishte Zoti...

...është gabim
e pa qelluar
mund të jetë gënjeshtër
apo fjalë koti

kush e thot
se nuk mund takohem
të flas
ta përshendes
madje edhe ta ledhatoj
shpirtin e saj engjullor...



BEKIMI I GJERGJIT

Shporru zijosh përtej stepave
gjuhën tënde s’e kupton
thembrën tënde s’e duron
Toka arbërore!
-foli Gjergji i Madh
dhe shpatën vringëlloi
përtej detit.
Gjergji erdhi më vonë
Nëntorin 1955
flamurin ia dhuroi Ademit
e bekoi mbi kaptell:
Ti do ta bësh Shqipërinë!
Ademi fluturoi me Shqipen
preku qiell e bjeshkë
shpatën ngriti flamur
Diellin Liri bëri,
Kosovën Ademjashariane
Shqipërinë Skënderbejane!

2014


EMRA LIRIE

Atëherë kur skuqej Drenica
e diellit ia vrisnin rrezet,
te Qyqevica këndonin pushkët.
Nga istikamet
vinin zëshqiponja:
unë jam Shotë
Qerime
Xhevë
me thërrasin Antigona e UÇK-së!
Jetën ia kam borxh atdheut
jam emër lirie
dashuruar në mëmëdheun,
kam edhe ca fishekë në arkën e nënëlokes
për ta ruajtur votrën.
Nga istikami tjetër
shkreptinte si vetëtima
pushka e trimit këndonte:
Ndal armik gjakatar!
Unë jam Azemi e Ademi
Drenica më quan Ilaz Kodra!
Jam emër lirie
kam fishekë e barut
për ta bërë Shqipërinë trime.

2014



I DASHURUAR

Kur m’i shihni lotët në sy
mos kujtoni se jam ligështuar.
Kur më shihni duke qeshur
mos mendoni se jam gëzuar.
Kur flas me vetveten
mos pandehni se jam çmendur.
Flas me të pavdekshmit,
i dashuruar në vdekjen e tyre...

2014


DY EMRA, NJË QËLLIM

...ik turkolosh nga trojet e mia
foli Gjergji
shpata i vringëlloj
në ndjekje
deri përtej detit
nuk ta dua gjuhën
as kulturën turkomene
e dua Shqipërinë e lirë...
...kaluan shekuj e vite
copë më copë e bënë Shqipërinë
Gjergji heshti
në Nëntorin e vitit 1955
flamurin ia dhuroi Ademit
e shikoj në bebëza syri
i foli mbi djepin e tij
ah po ç’fjalë të madhe i tha
ti do ta bësh Shqipërinë Shqipëri...
...lind e rritë e burrërua
në frymën Skënderbegiane
shpatën e bëri pushkë
gjithë ato vite kërkimtar lirie
vra e pre e mbush gjak
ai s’ndaloj së kërkuari udhën e lirisë
derisa e bëri Kosovën Ademjashariane
e Shqipërinë Shqipëri

2014

Pesë poezi nga libri “Kumritë prej deltine”

ADEM ZAPLLUZHA



NË BALLË U PRINTE I MADHI ADEM



Mbi qilimin e kafshuar nga molat

I hapa letrat

I hapa hartat e të gjitha kohërave

I shpalosa edhe kujtimet



Nga rafti i vjetër

Zbrita disa lloje librash

Të grisura nga barbarët

Dhe të shqyera nga koha



Në anën e djathë të tavolinës

Vendosa Mesharin

Kurse në anën e majtë

Historinë e Skënderbeut



Nëpër dhomën e djersitur

Ndjeva trokun e kuajve të luftës

Dhe zërin kumbues të Lekës



Përjetova shijen e vdekjes dhe erën e gjakut

Dritaret u hapën krah më krah

Papandehur hynë në dhomën time

Hynë me radhë legjendat e kohërave

Në ballë u printe i Madhi Adem





NËPËR QYTET VALLËZOJNË



Kolliten njerëzit

Kolliten edhe pemët në kopsht

Rosat e egra

Sivjet nuk e pritën as vjeshtën



Ikën disi pa paralajmërim

Nëpër çati s’duken lejlekët



Ky dimër i bardhë

Zbriti një vjet para kohe

Mbase çdo ditë këtu është dimër



Pastruesit e rrugëve në grevë urie

Kurse nëpër qytet vallëzojnë

Kontejnerët e zbrazur





DYNDJET E ZOGJËVE SHTEGTARË



Nëse i humbi duart

Si mund ta mbaj flamurin e betejës

Kjo lojë e lashtë e pantomimës



Me gjasë

Qenka përzier

Me amalgamën e pasqyrës

Më ndjeni miqtë e mi



Më ndjeni për këtë dhembje

Gjymtyrët i lashë te lisat

Të çelin lule të reja për lirinë

Ta çelin ardhmërinë

Nëpër zgërbonja betejash të plagosura

Sa e sa herë i përjetuam



Dyndjet e zogjve shtegtarë

Përjetuam si në skëterrë

Gjuhët e thikave të topitura

Por ecjet i kishim të pastra

Dhe mbërrimë në cak para agimit





NA U DESHTË TË ZGJOHET FORCA

E JONË TITANIKE



Kjo lëkurë e tokës

Mbështjellë është me shtatë

Lloj dhembjesh e dënesash



Cila nënë i ndjeu në zhgjëndërr

Shtërzimet e atdheut të plagosur

Nëpër të gjitha hartat e dynjasë



I kërkuam fashat

Deshëm t’i lidhim plagët

E Gjergjit tonë

T’i lidhim në shtatin e plagosur të atdheut



Deshëm të ecim si të gjithë

Por lukunitë e zeza

Na i prenë udhët e shtigjeve



Deshën të na mbjellin frikën në shpirt

Por ja u mbollën rrapet e qëndresës

Mbi dhjetë dekada zgjati ecja e jonë

Për të mbërri në cak



Na u deshtë të derdhim shumë gjak

Na u deshtë

Të zgjohet forca jonë titanike





NUK I NDAVA SYTË NGA AJO



Për habinë time

Ëndrrat më dukeshin në qiell

Si balona të fryra

Të verdha

Ngjashëm me verdhëzën



Herë fluturonin nëpër dhomë

E herë unë fluturoja hapësirës

Por gjithsesi ëndrrat e mia

Ishin ëndrra të fryra

Balona të ngjyrosura

Me qindra lloje ngjyrash



Një ditë fluturoja mbi male

Kurse ditën tjetër

Sa të thella më dukeshin detet



Kurrë s’mund ta harroj çastin

Kur i pikturoja balonat në sytë e tu

Me të shtatë ngjyrat e ylberit



Aq e bukur dhe madhështore

Dukej nusja ime atë natë

Sa që kurrë më

Nuk i ndava sytë nga ajo

Cikël poetik nga Jorgo Sofokli Telo

Jorgo Sofokli Telo, i lindur në 6 janar 1945 në fshatin Konckë të Zagorisë (Gjirokastër), pas shkollës së mesme pedagogjike, mbaruar në Gjirokastër në 1963, vazhdoi studimet e larta në Institutin pedagogjik “A. Xhuvani” në Tiranë, fakulteti gjuhë-letërsi-histori, të cilin e mbaroi, duke përftuar diplomën e mësuesisë në vitin 1965.

Veç profesionit u angazhua tërësisht vit pas viti në veprimtari kulturore në shkollë e në fshatrat ku punonte si mësues, duke krijuar humor e satirë si lëndë e parë për estradat, koncertet tematike, krjoi shumë librete për mbasditet argëtuese, sidomos skeçe, parodi, kuplete gjer te tablo të zgjeruara; ndërkohë shkruante poezi, duke startuar qysh në vitet e arsimimit shtatëvjeçar e më tepër në të mesmen e të lartën, si pjesëtar ì rretheve letrare. Mjaft nga shkrimet në poezi a prozë ì niste që të pasqyroheshin në organet e shtypit të kohës që nga gazeta “Mësuesi”, “Zëri ì Rinisë”, “Hosteni” e gjer te organet periodike të rrethit, “Pararoja”, më pas “Java” e “DitaJug”,"Floripress","Floart",
''Floart-press " apo “Gjirokastra”, “Policia pranë” , duke shtuar edhe kontributin si redaktor apo zëvendëskryeredaktor ì gazetës “Pegasi”, organ ì Lidhjes letrare me të njëjtin emër. Ka shkruar dhe për gazeta të tjera rajonale.

Kontribut më të spikatur, ku është nderuar dhe me çmime, ka dhënë në fushën e krijimtarisë rapsodike.

Në periudhën para vitit 1990 u përpoq të botonte librat e parë, por ndeshi në zvarritjet burokratike të kohës e individëve redaktorë, që ì nxirrnin arsye nga më absurdet, por që ia prenë disa herë hovin krijues e sidomos atë botues Jorgos mjaft prodhimtar në fushën e letrave në vitet rinore të tij.
Vetëm në vitin 1998 mundi të nxirrte librin e parë poetik ”Evë, moj, si u gënjeve?” që u pasua pas një viti me 3 libra të tjerë radhazi: “Bubushi e Dikushi” (poemë humoristike për fëmijë”, “Babi, keq mos të të vijë!” (poezi për fëmijë), “Verë dhe uthull” (fabula).

Kurse në vitin 2000 nxori librin e dytë poetik “Klithja e yjeve”; në vitin 2001 vëllimin e tretë poetik “Tingujt e shpirtit”. Vëllimin me epigrame “Humorpipereska” dhe librin me lirika: “Kumte dashurore” e nxori në vitin 2004.

Kurse në vitin 2005 doli me dy vëllime të tjerë: poemën epiko-lirike “Sfidanti legjendar” dhe romanin e parë “Hedhja e zareve”. Në vitin 2007 sapo nxori fantareportazhin “Mysafirët e rinj të Çajupit” ose “Intervistë me Babanë e “Baba TOMORI”- t” dhe “Kush ì gjen, të lumtë ì them” (gjëegjëza e pyetje lodruese për fëmijë)

Në vitin 2009 botoi librin Diloiada (Poemë-Baladë), dedikuar familjes më të madhe zagorite e njëkohësisht më të persekutuarës nga vitet '44 e gjer në '90.

Ka redaktuar mjaft libra që janë botuar prej disa autorëve të jugut. Ka marrë pjesë edhe në dy konkurse ndërkombëtare në Greqi, ku ka fituar një çmim të dytë me fabul e një çmim të parë me poezi-poemth, respektivisht në vitet 2005 e 2006. Është dekoruar dy herë me medaljen “Naim Frashëri” përpara vitit 1990. Është “Anëtar nderi” i Lidhjes së krijuesve “PEGASI” qysh në vitin 2005. Ndërkohë bën pjesë në Shoqatën e Poetëve të Botës (W.P.S) prej 19 gushtit 2006.


DESHMIA E GJALLE - BESARTA E JASHARËVE

Poemë – baladë

(Në kujtim  të Luftës legjendare të Prekazit )

O m’e vogla e fisit t’Jasharajve,
Me diellin - kuvend
në mëngjes, mbrëmje.
Kredhur e tëra në vorbullën e ngjarjeve…
Kush di ç’bluaje
në të dëlirtën mendje…

Në lëndinë fluturat e në pemë zogjtë
Në vapë mërdhinin
kundruall syve të tu.
Dhe t’i shihje përpjetë, mandej edhe teposhtë;
E etur si Kosova
për një qiell blu….

E etur si Kosova për jetë të pavranët
Për jetë gazmore,
Gazmend në çdo vatër
E etur për një truall ku s’gjenden tiranët;
Ku jeta rrit shtatin
në troje të pastër…

Ngarendja në traditë, vlerat qet në dritë.
Ç’gërmohet nëpër shekuj,
latohet në kujtesë…
Me yjet e Prekazit – bashkuar yjësitë
Të ngjizur në flamur
me të thekshmen besë…

Zgjedhin dallëndyshet, mandej ngrënë çerdhen;
Punojnë nën skërmitjet
e maçokut të zi…!
Kështu dhe jasharët tok në kullë kthehen
Në kullën – kështjellë
t’etur për liri.

Besarta ndër ëndrra jetonte tjetër jetë.
I shprehur gazmimi
nëpër buzëqeshje.
Ia shihte veç mëma buzëqeshjen e lehtë
Përlindur te buza
në të gjumit heshtje.

Po rritej me ëndrra një trembëdhjet’ vjeçare.
Me dashurinë e Adiles,
Me virtytet e Ademit
Më të brishtës lule të fisit të Jasharajve
Oh, ç’i panë sytë
në ditët e tmerrit!


Ata sy që shihnin veç lule lëndinash
U desh të vështronin
më makabret pamje…
Harroi Besarta bukuri rudinash
U ndesh me çnjerëzoret
masakrat serbiane…

“S’na tremb dot, o shkja, - thirrte gjysh Shabani
S’jemi siç mendon,
s’jemi bagëti!
Predhat mbi çati shembën dhe tavanin
Në rrethim të dytë
prej ujkut lubi…

Si kështjella e Krujës para 500 vitesh
U mbajt e rrethuar
Kulla e Adem trimit…
Polic’ e ushtarë – rrethim mbas rrethimesh;
Adem komandantin
në dorë të shtinin…

Përdorën soje armësh gjer dhe minahedhëse
Ta shkrumbonin kullën,
Kullën qëndrestare…
Shikonte Besarta, njomzakja lulembledhëse
Si shembej çatia
Dyer e dritare…

Kërkonin Ademin, ku dinin gjë bishat;
Nuk binte në kurth
aq kollaj luani…
Tutje në shpin’ kodrash trandnin degët pishat ;
Pishat sikur flisnin:
Mizorinë të ndalnin.
Pemët paqësore u përfshinë në luftë.
Shihnin kriminelët
turrur n’errësirë.
E dinin…Ademi… ai mjekërxhufkë
Në mungesë dënuar,
s’pranonte zixhirë…

Si mund që luani të mbyllej n’kafaz?
A gjendej burrë nëne
ta shtinte në kurth…?
Ndaj makina sërbe u kredh në “maraz”
Dhe mbas çdo të shtëne
shfrynte plot me duf…!

Njëzet vjet vendimi… mbyllje në qeli.
I dyti rrethim
shpejt u përgatit.
Kulla s’njihte heshtje… priste me qetësi
Shabani me Hamzën
U gjendën në pritë…

Si mund ta lëshonin qetas atë kullë?
Si ta shkelnin besën
Dhënë Adem birit?
Qe luft’ e vërtetë e jo thjesht’ një shpullë;
Kafshonte kuçedra
dhe foshnjat e gjirit.

Ku ta dinin “-içët” se në atë strehë
Tjerrur nëpër mote
Ngjarje e kujtime…
Ku ta dinin “-içët” , heu, se sa jetë
çelën n’atë kullë,
që nuk ulte krye…
Lum, hej, trimëria që gjëmon si shpellë!
Turrin nis te sheshi,
Ngjit malet e larta…
Lum, hej, trimëria që hyn në legjendë!
Nuk e tremb rrebeshi,
nuk e mbraps shtrëngata.

A mund të lëshohen leht’ e qetë – qetë
vatra ku je lindur,
trojet ku je rritur?!
Veç një Sllobodan, një fytyrë zbehtë
Si një sharlatan
Mbet’ duke u skërrmitur…

Pse hyre, çakall, në shtegun e drerëve?
Nuk e dije, dreq,
Sa e çmojn’ lirinë?
Doje të gëlltitje jetën e të tjerëve…
Porse liridashësit
Si të vdesin dinë…

Nepsi për grabitje rikthen historinë
Në rrethim të tretë
Horrat u vërvitnë…
Sulmin mbi Prekaz për në mars i shtyrë
Me shkulme e gulçe
Shkiau – egërsirë…

Përsëri në shenjë – kulla e Ademit
Ta shkallmonin shpejt
zemrën e lirisë…
Mbi njëzet pjesëtarë përjetuan tmerrin
Në emër të jetës,
të përjetësisë…
Jasharët e tjerë ishin në mërgim.
Ndërsa vetë Ademi
u gjend brenda kullës.
Sulmi agresorit nisi me tërbim.
(Lidhën besë nderi
Zogjtë e furtunës…)

E kush mund të flinte, kishin ndjerë rrethimin.
“Sot do kemi luftë, -
foli Komandanti.
Të tjerët në sy shihnin kryetrimin
Dëgjuan, kur shtoi:
“Me ne qoftë fati…!”

Në mëngjes beteja shpërtheu e ashpër
Shtet i babëzitur
Përmbi një familje.
U vërvit mbi kullë një arsenal armësh.
Blerim i përzhitur
prej një shteti – skile…

Ç’kish lindur Kosova! Një fis besëlidhur.
Për liri të etur,
të etur për jetë.
Një fis i patrembur, durimtarë të lindur
Tejet trimërorë,
Heronj të vërtetë.

Me këngë Ademi – në ballë të betejës:
“Jo, jo, nuk ka vdekje
më të mirë për mua!”
Mori ajo kullë nurin e Kështjellës,
Tri dit’ nën goditje;
Shkiaut s’iu dorëzua.
Shumic’ e familjes mbledhur te një kthinë;
Dhe atje ra predha
Ashtu… verbërisht.
Ra atje ku mbledhur ishin gra, fëmijë
Ra atje ku jeta
vritej barbarisht .

Trembëdhjet’ prej tyre shpejt ndërruan jetë.
E para – Adilja
Zonja e shtëpisë.
Shpëtoi Besarta, tri dit’ e tri netë
Strukur ndën një magje
Shpres’ e ardhmërisë…

E ndërkoh Ademit iu soll në kujtesë
Idhulli legjendar,
trim Ahmet Delia.
Me sopat çetnikëve u ra mespërmes;
Siç e deshi nderi,
Gjithë Shqipëria…

Zbraz e rimbush armët, hutoi zagarët.
Ato armë Ademit
i shkonin për shtat.
Tërbimi banditëve tejkaloi “gradët”…
Kujtoi babanë,
ç’i rrëfeu një natë:
“… Kur u linde, bir, gjëmoi Drenica.
Ishte ditë feste,
Dita e Flamurit.
Dita e lirisë festohej me krisma;
O sa jam gëzuar!
T’flas si burri burrit…

Bir, në qarjen tënde shihja tjetër klimë.
Fymëmarrje për trojet,
Ëndrrën për liri…
Te balli, te goja vështroja lavdinë;
Të dua të fortë,
Kreshnik për liri.

Besoj që Adilja të ka thënë, mor djalë;
Si të kam mbështjellë
me flamur kuqezi.
Se kur linde ti, kish krisma, jo fjalë.
Me kujdes u rrite
burrë për shtëpi.

Mos kesh trembje syri, as dridhje qerpiku.
Të nderosh, o bir
ditën kur u linde.
Jasht’ nga vatrat tona hasmi dhe i ligu!
Të mos harrosh kurrë
të flaktën Rilindje…

Me të dy vëllezërit, Rifatin e Hamzën
Të kesh dashuri,
Mos u ndajë kurrkush.
Siç t’ua dojë zemra, do t’ua gatit dasmën.
Veç të më nderoni
me fis e me krushq…”

Ja, ç’rrëfim kujtoi, duke mbush’ gjerdanët;
Kujtoi krejt Kosovën
Atje prenda pragut.
Ashtu siç i donte, s’i lëshoi armët
Në kullën e lindjes,
te Kështjell’ e gjakut…
Pa ngrënë’ e pa pirë Besarta në makth;
Mbuloi dyshemenë
gjaku në çdo cep.
Ademi qëndroi, luftoi nëpër gjak;
gjersa ra siç bien
Trimat e vërtet’…

Ra në kulm të jetës, në kulm të lavdisë;
Ashtu siç i ka hije
bestarit kreshnik.
Ndaloi rrahjet zemra te pragu i shtëpisë,
U përjetësua
me aktin fisnik…

Buçitje betejës iu qarkua Globit.
Gjaku depërtoi
tokën tejpërtej.
Me eshtra u ngrit përmendore kombit.
Përmbi jetdhënët
Trimat zulmmëdhenj.

Prekaz i Drenicës shungulloi tokën.
Lajmi mori dhenë
sa hap e mbyll sytë.
Bëma e jasharëve u përhap në botë
Zogjtë nëpër pemë
Stisën meloditë…

Të tridhjet milicët ishin mish për top
Adem legjendari
Zgjoi trimërinë…
Rrethimit të ujqve s’u shpëtonte dot
Edhe nëse mundej…
S’e linte shtëpinë.
N’ atë kullë qëndrese hynë dhe komshinj
Me bacën Adem
bënë besa – besë.
Ademi dhe Hamza ndën atë betim
Veç’ te gryk e pushkës
mund të kishin shpresë…

Kështu mori duhmë luft’ e UÇK-së
S’mund ta ndalte kush
Atë vrull shqiponje.
Në themel të saj një Legjendë është:
Mbeti Kryekëngë
e çdo shpirti dhe goje…

Si të mos krenohesh, tek shikon ekranin!
Fëmijë jasharajsh,
stërnipër, stërmbesa
Emrat e të rënëve i mbajnë krenarë
Rriten për të ardhmen
Për Kosovën – shpresa.

Shoh te sy’ e tyre çiltër krenarinë
Sy të vezulluar
Fytyra dritëplota.
Tashmë që Kosova lirshëm po merr frymë
Veten ka në duar,
Pret ta njohë bota.

E çuditshme bota… edhe tekanjoze
Qeveritë kurrë
s’bien në një mendje.
Pret Kull’ e Jasharëve, kulla misterioze
OKB Kosovën
ta pranojë me ëndje.
Gjaku i të parëve – në rrënjët e lirisë
Ja, Pavarësia
Bujis nëpër gjethe.
Kulla e Jasharëve - streh e historisë
A do ta shoh, vallë,
A do mund të vete?

Gjirokastër,13.03.2011



PËRBALLË TEJE, NAIM!

Or’ e çast, poet, të kam përballë.
Po të shoh të gdhendur në profil.
Dhe më vijnë vargjet radhë – radhë,
Dhe më vjen zëplotë, zëbilbil!

Më vjen me Ty “Bagëti e Bujqësia”
Më sillen ndërmend vargjet e saj.
Më hyn në shpirt krejt Shqipëria.
E vargjet nëpër buzë i bëzaj.

Ato çka the për gjuhën shqipe
Gjithkush i ka gdhëndur në shpirt.
Me veprën tënde majat ngjite.
Çdo fjalë jotja pareshtur shndrit.

Për fikjen tënde vajtoi Çajupi.
Sikur ta dije, si foli mes vargjesh...!
Të mban atdheu si pjesë trupi.
Më madhështor sot na përshfaqesh.

Duket sikur flet e të mbaj në dorë
Sikur mbaj vende edhe shekuj.
Sikur diellin mbaj në kraharor.
Para teje mbetemi dishepuj...

Teksa të shoh kaq pranë vetes,
Nuk ndihem i vetëm kurrsesi.
Idhull i artë për mua mbetesh.
Model atdhetarie – gjithsesi...

Iljaz Prokshi (15.11.1949-28.04.2007) : Mozaik lirik i një ditari intim

Iljaz Prokshi lindi në Fortesë të Drenicës më 15 nëntor 1949; vdiq më 28 prill 2007. Shkollën fillore e përfundoi me rezultate të shkëlqyera. Edhe në shkollën e mesëm ishte nxënës i dalluar, duke u shquar për zgjuarsinë, vizionin dhe vokacionin prej krijuesi. Studimet i mbaroi në Fakultetin e Filologjisë, dega për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe (Albanologji), në Universitetin e Prishtinës me nota të larta.
Si gjatë shkollës së mesme dhe gjatë studimeve universitare bashkëpunoi me të gjitha gazetat dhe revistat e kohës si gazetar dhe krijues. Më vonë punësohet në gazetën Kosova të Korporatës Energjetike të Kosovës, në Prishtinë, në fillim si gazetar, e më vonë si redaktor përgjegjës i kësaj gazete. Një kohë të gjatë bashkëpunoi si gazetar edhe me disa gazeta shqipe që dilnin jashtë Kosovës, si Top Kultura, Spektri në Zvicër, Trojet tona,Floripress,Floart,Floart-Press,Art-Kafe etj.


Poezi:
Pikë e bardhë ëndrre, Rilindja, Prishtinë, 1983
Satana në ferr, Fjala, Prishtinë, 1992
Fytyrë në pergamenë, Rilindja, Prishtinë, 1995
Psalm arbëror, Rilindja, Prishtinë, 1998
Sonatë e dhembshurisë, Lidhja e shkrimtarëve të Kosovës, Prishtinë, 2003


Tregime:
Libri i kujtimeve, Rilindja, Prishtinë, 1987
Daullet e natës, Rilindja, Prishtinë, 1990
Vdekja në ëndërr, Rilindja, Prishtinë, 1996
Magjia e mjegullës, Lidhja e Shkrimtarëve të Kosovës, Prishtinë, 1997
Vajza e trëndafilave, Rozafa, Prishtinë, 2002
Pallati i Helenës, Prishtinë, 2003
Ka edhe dy libra të gatshme për shtyp me tregime.

Romane:
Fundi i zemërimit, Rilindja, Prishtinë, 1997 (Për këtë roman, autorit iu dha Çmimi letrar si romani më i mirë i vitit i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës më 1997)
Dashuri në labirint, 2001

Iljaz PROKSHI

SIMBOLIKA E FJALËS POETIKE

Gëzim Ajgeraj; "Klithmë malli", poezi, Rilindja, Prishtinë 1997

Gëzim Ajgeraj është emër i ri në letrat shqipe. Mirëpo, ai me vëllimin e tij të parë poetik "Klithmë malli", te lexuesi shqiptar vjen me ndikim të mrekullueshëm si përkrah ligjërimi poetik, motivet dhe temat që vështron, stili i kapshëm dhe njëherësh mesazhi që sjell kjo poezi. Pikë e parë e përceptimit është malli për atdheun, vibrimi i sekuencave shpirtërore mbi dashurinë, njerëzit e tij, të menduarit estetik, qasjet psikologjike të subjektit, si dhe një varg përjetimesh tjera.

Diaspora si frymëzim

Autori poezinë e shkruan me mjaft sukses, me tone të çlirshme, kuptimplote, me sens meditativ për çfar në këtë plan shquhet lirika peisazhiste, që bart me vete mesazh të caktuar me parime të qarta poetike. Poezia e përfshirë në këtë vëllim kap një botë të shqetësuar të subjektit lirik, botën e vetmuar larg atdheut, në diasporë, larg fëmijëve, gruas dhe të dashurëve të tij. S'do mendd se te ky poet të gjitha përjetimet gjat mërgimit, kontaktet me njerëzit e tij që kanë vajtur larg atdheut, ato kontakte të përhershme me ata njerëz, si dhe shqetësimet shpirtërore të tyre kanë lënë gjurmë të pa shlyera. Prandaj kjo poezi del e kapshme, si një ditar intim, e standardizuar në aspektin e procedimit të figurës poetike brenda strukturës së poezisë që krijohet te ne.
Vëllimi përbëhet nga njësit ciklike: "Tinguj dhembjesh", "Botë pa orkestër" dhe "Heshtje e thër". Jo rastësisht në poezinë hyrëse "Larg atdheut", Gëzim Ajgeraj përcepton dhembjen e individit të mërguar, që nis nga gjendja e ndieshme e tij dhe vjen gjer te shpresa se gjakimi për liri nuk do të shuhet kurrë, por do të vazhdoi të egzistojë. Është një poezi që në thelb ka aftësinë e të shprehurit, unitetit motivor e tematik. Ky djalosh që mërgoi si shumë bashkatdhetarë të tij mori guximin t'i publikojë këto poezi, motivet e të cilave janë të përshkuara nga një frymë pa hezitime, por përherë të ndieshme, të ngashëryera. Nëpërmjet qenies së vet poeti bën thirrje për ta ndjerë "vetminë dhe ëndrrën e tij". Së dyti kërkon që lexuesi ta kuptojë flirtin që bart bota e tij e brendshme ndaj të bukurës, vetë poezisë. Sepse është një poezi që vjen në kohën kur fluksojnë libra gjithfarësh, me vlera të dyshimta...
Gëzim Ajgeraj starton, pra mjaft bindshëm, meqë arrin që idetë, motivet, frymëzimet t'i shkrijë natyrshëm në vargje, vjen tamam në çastin kur do të "shpëtojë" të mërguarin dhe mbase vetveten. Për më tepër kjo poezi do të gjej lexuesit e vet, nga se poeti ia di origjinën gamave të individit dhe kolektivitetit të vet, mënyrën e klithmës së mërgimtarëve, imazhet, ironinë poetike me kontraste, por që kanë një kuptim të caktuar, që me pak fjalë të përfshihet gjithë drama në diasporë.

Mozaik lirik i një ditari intim

Lirika e këtij krijuesi është mjaft e shqetësuar, ai ndjen dhembjen për faktin e subjektit, i cili gjakon përherë lirinë që i mungon, duke bredhëritur nëpër botë, duke ngritur zërin e et, vlimin e brendshëm, që kuptohet vetëm përmes figurave dhe simboleve, fjalës magjike.
Është me rëndësi të veçohen tri motivet bosht të këtij vëllimi: nëna që simbolizon atdheun, gruaja që shënjon dashurinë e mallëngjyer, natyra-pikturimi i rrethit, janë pra opcione lirike të këtij poeti, që kanë njëherësh një rezonancë: atdhedashurinë, që merr funksion të caktuar stilistik, sematik dhe ideoestetik.
Vëllimi "Klithmë malli" është vëllim për njeriun që botën e kundron nga një kënd vetjak, me interesim të thellë, herë-herë i mbushur me emocione të tepruara, por mbi të gjitha me një sens poetik. Është kaq i thjesht objektivi i përceptimit, sa edhe shqetësimi vjen virgjëror, me ngashërime të mëdha, duke bërë mbase një rizbulim mbi këtë dhembje, të cilat janë thënë çlirshëm dhe me maturi.
Mirëpo nëse emocionet e këtij poeti paraqiten në një formë më të shtërnguar, ato nuk janë abstrakte, sepse lufta për çlirim vjen vetvetiu dhe kuptohet vetëm gjatë leximit ndërmjet rreshtave, si lufta për egzistencë, m¨në fund edhe për art të mirfillshëm, për qfarë Gëzim Ajgeraj e ka ndjerë, kuptuar dhe do të vazhdojë ta kultivojë edhe më tepër.
Poezitë e përmbledhura në këtë vëllim kapin jo vetëm indin verbal, por edhe metaforik, të qasjes poetike të subjektit lirik: kapen ato shtresat e kujtimeve, mallit të përhershëm, që në brendi përbëjnë një mozaik lirik i shpaluar si në ditarë intim.
Poezia e Gëzim Ajgerajt mund të thuhet ndërkaq se është një zë i mëvetësishëm, që gjërat i vështron në heshtje, frymëzimet e gjejnë përherë me penë në dorë, në vetmi, pa zhurmë, i hedh ato në letër dhe bën initerarin e tyre të mbarë "për shpirtin e trazuar/që ia ka plasur zemrën", siç thotë poeti. Gëzimi e shkruan poezinë e vet me ndjenja i vetëdijshëm për misionin që ka krijuesi, pa mendje të turbulluar, por me interesime të mëdha për botën, njerëzit e vet. Ai është një talent që ka potencial krijues që padyshim do të pasurohet me libra të tjerë dhe vlera edhe më të avancuara.

Prishtinë, 5 tetor 1997

Cikël poetik nga Mazllum Baraliu

Prof. Dr. Mazllum Baraliu ka lindur në Bukosh të Komunës së Therandës. Shkollimin fillor dhe të mesëm e ka mbaruar në Therandë dhe Prizren, ndërsa atë superior në Prishtinë dhe Zagreb të Kroacisë.
Mazllum Baraliu është profesor në Universitetin e Prishtinës. Është autor i shumë botimeve dhe i mbi dhjetë veprave artistike, shkencore dhe profesionale.
Profesor Baraliu me vite të tëra ka dhënë një kontribut të jashtëzakonshëm në sendërtimin e Republikës së Kosovës dhe pavarësisë së saj. Në periudhën e pasluftës, ka vazhduar të kontribuojë në ndërtimin dhe udhëheqjen e institucioneve të Republikës së Kosovës, me shkencë, arsim dhe në letërsi. Edhe tani në mënyrë intensive punon në konsolidimin dhe avancimin e shtetit të Kosovës dhe kauzës kombëtare. Aktualisht është profesor i Universitetit "Hasan Prishtina"
Mazllum Baraliu është anëtar i rregullt i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës.
Mbi 43 vite jeton dhe punon në Prishtinë.

Veprat letrare:
"Lumëzime dashurue", "Rilindja"- Prishtinë;
"Dëshira të qëndisura", "Rilindja" - Prishtinë;
"E bukura Ilire", "Eurolindja" - Tiranë;
"Valët e Madrigalit", "Rilindja" - Prishtinë;
"Mësimi i pa mësuar", "faik Konica" - Prishtinë;
"Bulëzat e Blerimit"; "Faik Konica" - Prishtinë;
"Qyteti i shkronjave".


Poezi nga Mazllum Baraliu

EMTIO SPEI*

Ia verbonin sy e mendje
me injektime ultra violete
e ai: "Vapa do duruar, se të heq
reumatizmin kolektiv"…

Hijet e natës ia herrnin tufën,
ai u lutej "engjëjve bukëpërmbystë"
që në prapaskena e tallandi
shekujt i ngjyrosën
me gjak e me hi-gri.

Ua thanë trutë e ua prenë në pyje
(shkurt) drutë,
me rulet e serenadë shkelmore,
ata më shtrenjtë se lëkurën e Adamit
e të leopardit,
kërcunërisht blejnë shpresa të mjegullta…

Ruajnë e humbin çdo gjë e asgjë,
salutojnë, këndojnë e çirren horizontalisht
hidhen e përdridhe vërdallë
si drerë e sorkadhe në rruzare,
vallë, ç’i thonë kësaj?
shpresë në thes, ecje apo valle,
tregtim kohe, apo emtio spei!

Demiurgët nga neveria
në ndërdyzje paranoike
e dehje somnambuloze
zëngjirur mezi këlthasin:
-karvanë të nëmur, keni mendjen,
Piratët e shekujve në kthesë…


DILEMË PËR KATRENË

Duke shkruar një katrenë
thellë u kredha në dilemë

Fjala është për arë e farë,
cila më shumë vlen në kandar?

Mendja bluan këtë gjykim:

Pa arë ç’vlen fara,
Pa farë s’bin ARA!

Të bekoj shoshën, zë në thua
të mallkoj farën, nuk dua

Dialektikë materialiste
do të thoshte Marksi

Ç’të donë profetët le të thonë,
Kah të sillesh-z e z o n ë…


NJË LUMË MËSHIRË

Thonë është humane dhe mirë
të kesh një lumë mëshirë

të pabëra e mëkate të mos bësh kurrë
edhe kur inkvizitorët të vënë në turrë

mëshirë e mëkat
dy qarkore takuar në lak…

Zotërinj, ndërtoni një gotë mëshirë
mëkatet lindin me hir o pahir…!

Kullëshpresat nga jashtë ndërtohen,
nga Brenda shkatërohen.


DËSHIRAT DHE SHPRESAT

Çudi, përse dëshirat janë yjet
nga do shkojnë thurin kurorë!

Janë si ëndrrat fëmijërore
shpeshherë të ëmbla të dashura
por prore të pakapshme!

Janë si ylberi spektrorë
të bukur e laryshorë
por si idhnakë që janë
papritmas zhduken e muken!

Janë si drita e rrita shpresat dhe dëshirat
me ty janë s’preken me dorë
shtojnë vullnet mbase dhe prita,
(me shungullimë të mbushin gëzim)
Na bëjnë kalorës të shtegut DIELLOR.


PANAIR SILUETASH

Sa durim na duhet për ta kaluar detin
një qiell I tërë guxim për ta qetësuar rrëmetin

kohët lozonjare korbë-mbarsur mëkatesh
panair siluetash të miliona fatesh

s aura "sejratesh" ne duhet sprovuar
artin e qëndresës në legjendë shndërruar

drunjtë e pyjeve tona horizontalisht rriten
për blerim të uritur brejtjes ia zënë pritën

sa kohë buzëgremine shkëmbi ta mbajë bjeshkën
"kurbaneve" të paradoksit tash do hequr rreshkën

A t’i shijojmë frytet e pemës së Tantalit
t’i shërojmë pa hile ligatinat dhe moçalet…

le ta marrë flijimin e caktuar
që të mos riudhëtojmë rrugës së përshkruar.


PËRTYPJET SFINGORE

Nga përtypjet sfinksit
shkumëzonte mjerimi,
fijet e fatit shkunden
si gjethet e dyllta vjeshtore

Toka dërdëllit e lëngon
kur e pështyn e ndrydh marrëzia!

Mos këputni blerimin
se buzëqesh shkretëtira

Zogjtë vdesin në këngë e pa fole…


AGIMET E SHTERRURA

Qëlloi të ishte darkë djajsh
në sheshin e nimfave,
këndohej e pihej
dhe qonin dolli
në kupën e bardhësisë
së plisit…

Golgotë e dragonj
mëkatojnë
për pre e trofe…

I dëgjuan ujqit
të ulërinin në pyll,
frengjitë e kullave gulçonin.

Dekadencë drite,
Kadencë skëterre!

Shterej e shterej agimi
Qielli i stërkequr ,
Shi e dritësi askund

Në kllapi flitet
Me verbëri
Mu në ditën e Shën Gjergjit!


ENGJËLLIMI I MËKATARËVE

Mëkatarët para gjyqit
(ditën e gjykimit)
filluan të fajësohen reciprokisht,
si gjelat e dehur të grinden
për mëkatet e bëra
dikush nga porota
propozoi që të shndërrohen në engjëj
pastaj të përgjigjen
me radhë një nga një…

Dita e gjykimit sapo mbaroi,
Mëkatarët bijë të Hadit
Si gjithherë
Vazhduan këngën e vjetër!
Kryegjyqtari dhe porota
Caktuan seancën tjetër,
(u lanë kohë
Pendimi e përmirësimi),
Azraili i ftoi sërish në gjykatore
Por kurrë s’i futi më në dorë
H e r ë n t j e t ë r!