“Tre musketierët” e Evropës, thirrje për zbutjen e tensioneve mes Iranit dhe SHBA

Kryeministri britanik Boris Johnson dhe homologët e tij francezë dhe gjermanë, Emmanuel Macron dhe Angela Merkel, bënë sot thirrje që të gjitha palët të punojnë me urgjencë për një zbutje të tensioneve në Gjirin Persik.

Në një deklaratë, tre udhëheqësit dënuan sulmet e fundit kundër forcave të koalicionit në Irak dhe shprehën shqetësim të thellë për rolin “negativ” që Irani ka luajtur në rajon. Deklarata bën thirrje që të gjitha palët të tregojnë përmbajtje dhe përgjeshmëri maksimale.

Në deklaratë i bëhet gjithashtu thirrje Iranit të frenohet nga veprime të tjera të dhunshme ose nga zhvillimi i armëve, duke i kërkuar të heqë dorë nga masat që nuk përputhen me marrëveshjen bërthamore të vitit 2015.

“Një tjetër krizë rrezikon të prishë përpjekjet shumëvjeçare për stabilizimin e Irakut,” thuhet në deklaratë. “Ne gjithashtu riafirmojmë angazhimin tonë për të vazhduar luftën kundër Shteti Islamik, që mbetet një përparësi e lartë,” thanë udhëheqësit.

Ndërkaq në Teheran, pjesmarrja në funeralin e Kasem Sulejmanit, kreut të gardës revolucionare iraniane të vrarë nga SHBA ishte e madhe. Sipas policisë iraniane, miliona njerëz morën pjesë. Njeriu që do të zëvendësojë Sulejmanin në këtë post deklaroi se Irani do të hakmerret.

Irani ka njoftuar se do të braktisë kufijtë e lejuar për pasurimin e uraniumit dhe aktivitetet kërkimore të përcaktuara në marrëveshjen bërthamore, një akt që mund ta sillte atë më pranë ndërtimit të një bombe atomike.

Zhvillimet e fundit gjithashtu mund të lejojnë rikthimin e grupit Shteti Islamik në Irak dhe ta bëjnë Lindjen e Meme një rajon shumë më të rrezikshëm dhe të paqendrueshëm.

Plani i vërtetë i Amerikës, për të “rimarrë” Lindjen e Mesme

Irani si Vietnami: jo aq nga pikëpamja ushtarake, se sa nga ajo gjeopolitike. Krahasimi midis këtyre dy vendeve është i përsosur për të përvijuar atë që mund të jetë fati i Teheranit, aq i largët, por në të njëjtën kohë, nga pikëpamja strategjike, aq i ngjashëm me Hanoin. Sot tensioni mes Shteteve të Bashkuara dhe qeverisë iraniane është në rritje, megjithatë, në një të ardhme jo shumë të largët, Yankee-t dhe pasdaran-ët mund të bëhen miq të ngushtë, ashtu si ndodhi midis vetë amerikanëve dhe trashëgimtarëve të Vietcong-ëve. Në sipërfaqe, një skenar i tillë është i paimagjinueshëm: megjithatë kjo është një ngjarje që vlen të merret në konsideratë. Nëse Uashingtoni hyn në luftë kundër Teheranit (ka të ngjarë) ose nëse zgjidhet rruga diplomatike e paqes (sot për sot e komplikuar), herët a vonë Shtetet e Bashkuara do të hyjnë gjithësesi në Iran.

Krahasimi me Vietnamin

Ideja e “hyrjes” është shpjeguar në mënyrë të përsosur nga sinologu Francesco Sisci gjatë një interviste të gjatë për Sussidiario.net. “Nëse do të kishte një paqe me Iranin, vendi do të afrohej me Uashingtonin, deri në një farë mase – nënvizon Sisci – Ne jemi shumë larg këtij eventualiteti, por një paqe, më në fund do të mund ta afronte Teheranin me Amerikën, dhe kjo mund të rifusë përsëri SHBA në lojë. Nuk është e pamundur”. Dhe kjo është pikërisht çështja: Uashingtoni është rikthyer në Lindjen e Mesme. Saktësisht siç ndodhi në Azinë Juglindore pas çtensionimit me Vietnamin, i cili nga një armik i Amerikës, është bërë partner, herë pas here i besueshëm, mbi të cilin mund të mbështeten për t’i dhënë fund ekspansionit të Kinës. “Sot SHBA ka zhvilluar një marrëdhënie gjithnjë e më të mirë me Vietnamin, një proces i ngjashëm mund të ndodhë me Iranin. Nuk është diçka që ndodh me sot e me nesër – përfundon Sisci – por mund të mos jetë e pamundur”.

Rikthimi në Lindjen e Mesme

Në çdo rast, rreziku më i madh është për Kinën. Siç thekson edhe vetë Sisci, Pekini pritet të firmosë një mini-marrëveshje tregtie me Shtetet e Bashkuara në ditët e ardhshme (në datën 15 janar). Sidoqoftë, “loja iraniane i ngatërron kartat. Nëse ka një luftë, ajo praktikisht arrin deri në kufirin kinez dhe ndërpret segmentin më të rëndësishëm të Rrugës së Mëndafshit. Nëse ka një marrëveshje, SHBA me të vërtetë hyn në Iran, kështu që një pjesë tjetër e Rrugës së Mëndafshit shkon nën kontrollin e Amerikës”. Duke marrë parasysh që Kina shpesh ka investuar miliona në Iran, përfshirë infrastrukturën dhe puset e naftës, perspektiva për të parë Teheranin të marrë rrugën drejt Uashingtonit nuk është aspak e pëlqyeshme nga drejtuesit e Partisë Komuniste Kineze, duke filluar nga presidenti Xi Jinping.

Kjo edhe sepse një nga objektivat e Pekinit është që të shtrijë tentakulat e veta në skenarin e Lindjes së Mesme, ku Amerikanët kanë lënë hapësira të mëdha për të “pushtuar”. Lëvizja e Trump (që nga ana e tij ka theksuar në mënyrë të përsëritur se është e kotë të dërgosh ushtarë të vdesin nëpër botë) mund të rikthejë Uashingtonin në mes të kaosit të Lindjes së Mesme. “Eshtë e mundur që pas një lufte me SHBA, Irani të bëhet një shtet i dështuar, siç është Iraku apo Libia, ose të copëtohet si Siria. Por Irani i sotëm politik nuk ka gjasa t’i mbijetojë një konfrontimi ushtarak me SHBA. Ajatollarët e dinë këtë. Këto konsiderata mund të shtyjnë Ajatollahët, të cilët mund të jenë armiqësorë, por nuk janë çmendur, drejt negociatave me SHBA”, përfundon Sisci.

Europianët në grackën e Donald Trump

Nga Barbara Wesel

Sërish evropianët vuajnë pasojat e politikës së Donald Trump-it, që vepron si ta ndiejë. Iluzionet se me qeverinë në Uashington mund të ketë bashkëpunim të arsyeshëm në politikën e jashtme janë zhdukur prej kohësh.

Nga Barbara Wesel

Ishte një fillim dramatik për një vit që kërcënon të bëhet një udhëtim i ashpër me zigzage. Evropianët, që u tronditën në paqen e tyre të pushimeve nga lajmi për vrasjen e papritur të njeriut të dytë më të fuqishëm të Iranit, tani duhet të paguajnë pasojat. Të painformuar dhe të pafuqishëm si zakonisht, ata përballen sërish me pasojat e vendimeve të njëanshme spontane të Presidentit të SHBA. Ata ndodhen të kapur në kurthin e Trumpit dhe nuk mund ta çlirojnë veten prej saj.

Asnjë iluzion

Të gjitha iluzionet se me qeverinë në Uashington mund të ketë një bashkëpunim të arsyeshëm racional në politikën e jashtme janë zhdukur prej kohësh. Thëniet cinike të ministrit të Jashtëm të SHBA Mike Pompeo, i cili i akuzon evropianët për mungesë mbështetjeje në Lindjen e Mesme, theksojnë pafuqinë e tyre. Mund të pyesësh veten se ku i vete mendja atij pas vdekjes së Soleimanit – për trupa për një luftë të udhëhequr nga SHBA në Lindjen e Mesme? Është porcioni i marrëzisë në deklaratat e tij dhe të Presidentit Trump që e bën situatën e rrezikshme edhe më shqetësuese.

Tani presidenti amerikan në të vërtetë kishte premtuar se do t’u jepte fund luftërave të pafundme në Lindjen e Mesme dhe do t’i sillte ushtarët amerikanë në shtëpi. Edhe vëzhgues me përvojë të politikës amerikane në Lindjen e Mesme nuk mund të shpjegojnë se si përshtatet kjo me goditjen kundër Soleimanit. Frika është se thjesht mungon një strategji e mëtejshme pas aksionit dhe sulmit me dron në Aeroportin e Bagdadit.

Kjo nuk ka të bëjë as me “America First”, me qëllimin e deklaruar të Trumpit, kur bëhet fjalë për marrëdhëniet ekonomike.

Përsa i përket politikës së jashtme, evropianët e gjejnë veten të bllokuar në një politikë amerikane të formuar nga turbullimet emocionale të një presidenti të paparashikueshëm dhe mbështetësve të tij neokonë të dehur nga pushteti, që janë rikthyer në pushtet në Uashington. Në thelb, shpjegimi i vetëm për vrasjen e Suleimanit në këtë pikë është: “Because we can – sepse jemi në gjëndje ta bëjmë”.

Evropës i mbetet vetëm diplomacia

Padyshim: evropianët duken të dobët dhe të pafuqishëm, kur kërkojnë në deklaratat e tyre të përbashkëta deeskalim, pasi partneri i tyre i dyshuar SHBA ka bërë gjithçka për të përkeqësuar situatën.

Por mund të ketë një dritare për përpjekjet diplomatike për të parandaluar të ndodhin gjëra më të këqija. E qartë është se Teherani po planifikon një kundërsulm; detajet do të vendosin, nëse do të ketë një përshkallëzim të mëtejshëm apo jo. Vendimi mund të jetë ende i hapur. Shefi i diplomacisë së BE-së Borell ishte i pari që kërkoi kontakt me ministrin e Jashtëm iranian dhe dëshiron të ndikojë ndaj tij në një takim krize të evropianëve.

Vërtet që Teherani ndërkohë ka njoftuar fundin e detyrimeve të tij për të ndaluar pasurimin e uraniumit sipas marrëveshjes bërthamore, të cilën Britania e Madhe, Franca dhe Gjermania luftuan ta mbanin gjallë vitin e kaluar. Por, edhe kjo derë nuk është e mbyllur përgjithmonë, për sa kohë që inspektorët lejohen ende të qëndrojnë në vend. Ende ekzistojnë disa sinjale që qeveria iraniane mund të bisedojë me evropianët.

E qartë është se askush në Evropë nuk po derdh ndonjë lot për Ghassem Soleimanin. Ai ishte përgjegjës për qindra e mijëra vdekje, veçanërisht në Siri dhe Jemen, dhe ishte mbrojtësi i atyre luftërave me prokurë dhe i milicëve që synojnë të çimentojnë supremacinë e Iranit në rajon. Shtypja e përgjakshme e gjithë rezistencës ishte pjesë e programit. Megjithatë, vrasja e tij e papritur shkaktoi një valë shoku.

Në fillim të vitit vështrimi në humnerë

Evropianët tani duhet të përdorin kontaktet e tyre ekzistuese me qeverinë iraniane dhe t’i bëjnë thirrje vullnetit të regjimit për të mbijetuar. Teherani e di se do ta humbiste një konfrontim të drejtpërdrejtë ushtarak me Shtetet e Bashkuara. Dhe situata ekonomike në vend është tashmë e tensionuar, siç tregon vala e fundit e protestave.

A ka akoma vend për një zgjidhje politike? Negociatorët evropianë nuk kanë asnjë shans, por duhet ta përdorin atë. Kërcënimi i luftës së hapur mund t’i intensifikojë përpjekjet diplomatike. Nga ana tjetër, viti i ri do të tregojë shpejt se sa e fortë është tendenca e vetëvrasjes te të gjithë ata që janë përfshirë. Ky vështrim në humnerën politike mund të na ishte kursyer edhe për disa muaj.

Ministri i Jashtëm iranian, Mohammad Javad Zarif, thotë se Shtetet e Bashkuara i kanë refuzuar vizën që do t’ia mundësonte atij të marrë pjesë në një takim të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, më 9 janar në New York.

Kryediplomatit iranian i refuzohet viza amerikane

Refuzimi i vizës, më 6 janar 2020, pason një rritje të tensionit midis dy vendeve, pasi një komandant ushtarak iranian u vra në një sulm ajror amerikan më 3 janar.

“Ata kanë frikë se dikush shkon në SHBA dhe zbulon realitetet. Bota nuk është e kufizuar në New York, pasi ju mund të bisedoni me popullin amerikan nga Teherani, gjë të cilën ne do ta bëjmë atë”, tha Zarif.

Departamenti amerikan i Shtetit nuk iu përgjigj menjëherë një kërkese për të komentuar këtë çështje.

Më 3 janar, Shtetet e Bashkuaram, përmes sulmeve ajrore e vranë udhëheqësin e forcës Kuds të Iranit, Qasem Soleimani.

Tensionet midis Shteteve të Bashkuara dhe Iranit janë rritur qëkur presidenti amerikan, Donald Trump, në vitin 2018, u tërhoq nga marrëveshja bërthamore e fuqive botërore me Iranin.

Administrata e Trumpit e ka quajtur tërheqjen, dhe sanksionet që pasuan, si pjesë të një politike të “presionit maksimal” ndaj Iranit që përfshinte gjithashtu përcaktimin e Forcës Kuds si një “organizatë terroriste e huaj”.

Vrasja e Soleimanit pason gjithashtu një periudhë të tensioneve të shtuara, pasi Shtetet e Bashkuara goditën një milici të mbështetur nga Irani në Irak dhe Siri, të cilën Uashingtoni e fajësoi për sulme të përsëritura në bazat irakiane që strehojnë trupat e SHBA-së.

Pas këtij sulmi, një turmë që përfshinte pjesëtarë të grupeve paramilitare pro-iraniane sulmuan Ambasadën e SHBA-së në Bagdad. Protesta e dhunshme përfundoi më 1 janar.

V

Tensionet SHBA-Iran, Gjermania tërheq një pjesë të forcave nga Iraku

Rritja e tensioneve mes SHBA dhe Iranit si pasojë e vrasjes së gjeneralit iranian Kasem Sulejmani nga forcat amerikane, ka bërë që Gjermania të tërheqë një pjesë të trupave të saj.

Sipas mediave ndërkombëtare bëhet me dije se Gjermania këtë të martë ka bërë me dije se do të tërheqë një pjesë të trupave të saj në Irak.

Gjermania tha se forcat e saj që janë në një mision trajnimi për ushtarët irakianë do të vendosen në Jordani dhe Kuvajt. Gjithashtu ushtarë gjermanë përveç Bagdadit, gjenden edhe në rajonin e Kurdistanit në Irak, ku ata trajnojnë forcat lokale të sigurisë.

Qeveria gjermane tha se forcat mund të zhvendosen përsëri në Irak, nëse misioni i tyre i trajnimit rifillon.

Ndërkohë nga ana tjetër parlamenti irakian ka thënë se dëshiron tërheqjen nga Iraku të koalicionit ndërkombëtar ushtarak të udhëhequr nga SHBA-ja, që lufton militantët e grupit ekstremist të ashtuquajtur Shtetit Islamik (IS) në Siri dhe Irak.

Gati për luftë? SHBA i përgjigjet Iranit pas thirrjeve për hakmarrje

        

Presidenti Donald Trump ka reaguar pas sulmit nga irani me 15 raketa ndaj dy bazave ushtarake ajrore të SHBA, al-Asad dhe Irbil, në Irak.

Në një postim në Twitter Trump është shprehur se SHBA ka ushtrinë më të fuqishme në botë.

“Gjithka është mirë! Irani hodhi raketa në dy baza ushtarake në Irak. Eshtë duke u bërë vlerësimi për viktimat dhe dëmet. Deri tani, mirë! Ne kemi ushtrinë më të fuqishme dhe më të pajisur në botë, shumë më tepër se kushdo! Do të bëj një deklaratë nesër në mëngjes.”, shprehet ai.

Irani e ka nisur hakmarrjen ndaj SHBA-së, pas mesnate. Sipas raportimit të televizionit shtetëror, Teherani ka sulmuar dy baza ajrore të ushtrisë amerikane në Irak.

CNN raporton se 10 raketa kanë goditur bazën al-Asad, në afërsi të Bagdadit.

Garda Revolucionare e Iranit e ka paralajmëruar SHBA-në dhe aleatët e saj të mos provojnë kundër-reagim pas këtij sulmi. Përshkallëzimi i konfliktit mes dy vendeve vjen pas vrasjes nga SHBA të gjeneralit iranian Kasem Souleimani.

Tensionet mes SHBA dhe Iranit janë në kulmin e tyre pas vrasjes së gjeneralit të fuqishëm Qasem Soleimani nga amerikanët.

Irani vijon me thirrjet për hakmarrje ndaj, SHBA ka realizuar me sukses një stërvitje të madhe.  Ditën e sotme, teksa në Teheran po zhvillohej ceremonia mortore e gjeneralit, me mijëra qytetarë të pranishëm, Forcat Ajrore të SHBA dhuruan një shfaqje gjigante, duke lançuar në “paradë ushtarake” 52 avionë F-35A.

Avionët në fjalë, të cilët kapin shifrën 4.2 miliardë dollarë, u ngritën me sukses nga Baza Hill e Forcave Ajrore. Përmasat e forcës ushtarake amerikane u demonstruan përmes ushtrimeve të shumta të kryera nga F-35 A-të.

SHBA mundi të siguronte një F-35A, katër vite më parë. Që prej asaj kohe, krahët e fuqishëm luftarakë të tyre duket se mund të përballojnë shumëçka.

“Ky është vetëm fillimi i operacioneve të qëndrueshme luftarake F-35A dhe ne do të jemi gati për t’u vendosur sa herë, kudo që të na duhet”, u tha gjatë një prononcimi nga pala amerikane.

ashtu shkroi në Twitterin e tij se nuk ka viktima. Ai shtoi se “SHBA ka ushtrinë më të fortë në botë”.

Gjermania, Danimarka, Norvegjia dhe Polonia thanë se asnjë nga trupat e tyre në Irak nuk u dëmtua. Britania, e cila gjithashtu ka personel në Irak, dënoi sulmin iranian dhe ka njoftuar se brenda 48 orëve do të marrë vendimin për të dërguar trupa në Irak.

Anije luftarake, helikopterë dhe disa qindra ushtarakë britanikë janë vënë në gatishmëri prej 48 orësh ose më pak për dislokim në ose afër Irakut, të gatshëm për t’iu përgjigjur nëse kriza e Iranit përshkallëzohet.

“Nëse vriten civilë britanikë apo edhe personeli ushtarak si rezultat i veprimeve iraniane ose terroriste, ne do të kundërpërgjigjemi. Përgjigja pa dyshim do të ishte proporcionale, “tha sekretari i mbrojtjes Ben Wallace.

Linjat ajrore të mëdha ndërkombëtare kanë filluar devijimin e fluturimeve nga hapësira ajrore iraniane.

Në Shtetet e Bashkuara, Administrata Federale e Aviacionit lëshoi një njoftim që kufizonte avionët jo-ushtarakë amerikanë “nga operimi në hapësirën ajrore mbi Irakun, Iranin, dhe ujërat e Gjirit Persik dhe Gjirit të Omanit”.

Ndërkaq në Iran u tha parmes televizionit shtetëror se nga sulmi i tyre humbën jetën 80 “terroristë amerikanë” por ata nuk paraqitën asnjë provë për këtë dhe as një mënyrë se si e kishin verifikuar.

Hasan Hasani (1947-)

Hasan Hasani u lind më 16 janar 1947 në fshatin Shqiponjë (ish-Jabllanicë) të Dushkajës, rrethinë e Gjakovës. Shkollën fillore e kreu në vendlindje, Zhebël, Gërgoc dhe Baran. Shkollën Normale e kreu në Gjakovë. Studimet e larta, Dega Gjuhë e Letërsi Shqipe, në Universitetin e Prishtinës. Me krijimtari letrare dhe publicistike merret që nga viti 1965, kur e botoi poezinë e parë në revistën letrare “Jeta e re”. Krijimet letrare dhe publicistike i botoi në të gjitha gazetat dhe revistat që u botuan në gjuhën shqipe në Kosovë, Maqedoni dhe më vonë edhe në Mal të Zi. Si student i vitit të parë, në vitin 1969 nisi punën si bashkëpunëtor i rregullt në gazetën e studentëve “Bota e re”, ku punoi deri në qershor të vitit 1971, kur kaloi gazetar i rregullt në gazetën arsimoreshoqërore dhe pedagogjike “Shkëndija”. Në vitin 1976 kalon në revistën për art, kulturë e letërsi “Fjala”, në fillim gazetar, e më vonë redaktor. Në vitin 1987 emrohet redaktor e më vonë edhe kryeredaktor në revistën letrare për fëmijë “Pionieri”, ku punoi deri në vitin 1996, kur kalon në revistën letrare “Jeta e re”. Nga viti 2003 përsëri e gjejmë redaktor në revistën letrare për fëmijë “Pionieri”, dhe nga janari i vitit 2004 përsëri e gjejmë kryeredaktor po në revistën “Pionieri”. Përveç me shkrime publicistike është marrë me krijimtari letrare, për fëmijë dhe për të rritur. Nga viti 1967, kur ka botuar librin e parë me vjersha e deri me 2013, botoi gjithsej 60 vepra të ndryshme letrare.Hasan Hasani për 55  vjet me radhë, (në vitin 1967 botoi librin e parë), ka përgatitur për shtyp veprën e plotë letrare të Ernest Koliqit në gjashtë vëllime, të Ethem Haxhiademit në dy vëllime, të Nermin Vlorës në dy vëlli¬me, të Mehdi Frashërit në një vëllim, të Rrahman Dedajt në katër vëllime, të cilat janë botuar në Prishtinë. Ka përgatitur numra tematikë (të veçantë) të revistës letrare “Jeta e re” për Ernest Koliqin, Gjergj Fishtën, Nermin Vlorën, Musine Kokalarin, Mehdi e Mithat Frashërin, Vinçenc Prenushin, Azem Shkrelin dhe Beqir Musliun.

Hasan Malë Hasani jeton në Prishtinë.

Krononlogjia e veprave të Hasan Hasanit

Poezi për të rritur:

1. Krojet e bardha, 1967; 2. Dallgët e vërrinit, 1969 ; 3. Dy legjenda, 1969 ;  4. Më bekoi pa gjuhë, 1971;  5. Suferinë, 1967 ;  6. Emoniana, 1980 ; 7. Shenasa, 1980;  8. Gurëkala, 1981; 9. Unazëforta, 1984; 10. Përkolajt, 1988; 11. Emira, 1992 ;12. Gurdurimi, 1992; 13. Gjëmim baladash, 1994 ;
14. Harfë e Antikës, 1997; 15. Plak urtak mençurak, 1997; 16. Muza shqiptare, 1997; 17. Idhuj adhurimi, 1998 ;18. Qerpikë me lot, 1999; 19. Haxhiu i fshatit Pykë, 2005; 20. Tek uji i zi, 2009 ;
21. Shivegimi, 2012 ;22. Shpirtvrarë, 2012;23. Helmshtare, 2013; 24. Buka e mëkatit, 2013; 25. Shiba, 2013

Tregime për të rritur:

26. Njeriu që grindej me qiellin, 1979; 27. Zhurmë në pyll, 1985 ;28. Lojë me shamia, 1990;
 29. Gruaja që grindej me pluhurin, 1996 ;30. Muzgu i hyjneshës, 1996

Romane për të rritur:

31. Ulërima, 1989 ;32. Qafëtuli i Shavarinës, 1999 ;33. Kohë të egra, 2006

Poezi për fëmijë:

34. Ajkuna e Rugovës, 1978 ; 35. Mici e topi, 1980 ;36. Tali i Budalinës, 1986 ; 37. Vallja e shkrimtarëve, 1993 ;38. Ylberi i shkronjave, 1995 ; 39. Ezopi e breshka, 1995; 40. Shqipet e Shqiponjës, 2000 ;41. Abetarja e UÇK-së, 2006 ;42. Princesha e Shalës, 2010; 43. Palaço në Prishtinë, 2012

Kritikë letrare:

44. Të anatemuar, 2005; 45. Faqe libri, 2007; 46. Gavril Dara i Riu, 2007 ;47. Shënjëzime, 2011;
 48. Letërsia si art dhe komunikim poetik (me Sh. Vishajn), 2011; 49. Metafora e dhembjes, 2012;
 50. Arti i fjalës dhe i rrëfimit, 2013

Monografi:

51. Bajrush Doda, 2011

Vepra publicistike:

52. Nermin Vlora Falaski, 1992; 53. Miftar Spahija korife i Lumës, 1995/2002;  54. Nijazi Sulça mall Kosove që djeg, 2005 ;55. Nëntë biseda për Kosovën, 2005 ;56. Jehon një gjëmë mes mureve, 2005

Vepra leksikografike:

57. Leksikoni i shkrimtarëve shqiptarë 1501-1991, 1994/1995; 58. Leksikoni i shkrimtarëve shqiptarë 1501-2001, 2003; 59 Të pavdekshmit e Dukagjinit, 2003; 60. Emra shqip për fëmijë, 2001/2006/2010 61. Leksikoni i nobelistëve të lertërsisë, 2011

Etj.