NDRIÇIMI I JETËS DHE I VEPRËS SË HEROIT DHE INTELEKTUALIT HASAN PRISHTINA

Hasan Prishtina, stërnip i Abdullah Veliqit

NDRIÇIMI I JETËS DHE I VEPRËS SË HEROIT DHE INTELEKTUALIT HASAN PRISHTINA

Akademik Dibran Fylli, HASAN PRISHTINA, Prishtinë (2017/2020)

Nga Flori Bruqi

Për jetën dhe veprën e Hasan Prishtinës kanë shkruar shumë studiues shqiptarë e të huaj, historian, shkrimtar e profesorë universitarë. Kontributin më të madh prej të gjithëve e ka dhënë Dibran Fylli, ngase ai më fakte shkencore e ndriçojë veprën e heroit dhe kolosit të kombit shqiptar, Hasan Prishtina.

 Studiuesi Dibran Fylli ka falënderuar të gjithë ata që i kanë ndihmuar rreth këtij libri duke kontribuar në sigurimin e shumë dokumenteve dhe fotografive e në veçanti falënderon pasardhësit e familjes së gjerë të heroit Hasan Prishtina pa të cilët nuk do të ishte e mundur hedhja në dritë e këtij libri historik. 

Në fokus të librit Fylli e ka vënë gjenealogjinë e familjes së Hasan Prishtinës, pasi që viteve të fundit ka pasur shumë paqartësi dhe pasaktësi rreth prejardhjes së heroit tonë kombëtar.

Qëllimi i tij në botimin e tretë të librit ka qenë orientimi i gjenealogjisë së Hasan Prishtinës dhe familjes së gjerë nga ana e babës dhe nga ana e nënës ngase kjo çështje sipas autorit nuk është rrekë sa duhet nga studiuesit e deritanishëm, ose edhe ata qe janë marrë me biografinë e Hasan Prishtinës, ngase nuk përputhen për disa çështje, prandaj ai ka dashur që përmes dokumenteve të ja jap publikut një të vërtetë në këtë libër.

Vitet e fundit janë paraqitur edhe pretendentë duke u thënë se janë pasardhës të Hasan Prishtinës pra si nipa të tij por autori i librit e shpjegon një gjë të tillë duke thënë se Hasan Prishtina personalisht nuk ka pasur fare fëmijë.

Hasan Prishtina, sipas studiuesit personalisht nuk ka pasur fëmijë me zonjën Igballe, ata dy kanë adoptuar Sadakanë një vajzë nga Shkodra me origjinë çerkeze ajo pastaj ka pasur një vajzë dhe një djalë, por për fat të keq të dy fëmijët i vdesin Sadakasë pra trashëgimtarë të vërtet Hasan Prishtina nuk ka, përveç familjes së gjerë axhallarëve dhe fëmijëve të axhallarëve.
Ideja e autorit Dibran Fyli për të ribotuar për herë të tretë librin e përmasave të tilla i ka lindur qysh moti dhe konkretisht ka filluar të merret me mbledhjen e fakteve dhe materialeve mbi 30-të vjetë.

Vepra e autorit Dibran Fylli (ribotimi II dhe III) ka zgjuar interes të veçantë, për hartimin e librit studimorë për intelektualin dhe luftëtarin e denjë të kohës, Heroin kombëtar Hasan Prishtina. 

Autori ka shfrytëzuar një material të bollshëm burimor, dokumentet arkivore pranë Arkivit të Vjenës dhe Gjenevës, Institutit të Historisë në Tiranë, Arkivit ë Kosovës si dhe arkivit personal të studiuesit tonë kosovar Akademik Prof. Dr. Hakif Bajrami, Ph.D., si dhe literaturë shkencore nga autor të huaj e ato shqiptar si dhe shtypin e kohës.

 Krahas pjesës hyrëse ka edhe vështrime të shkurtra rreth disa 246 mendimeve nga autor dhe politikan të kohës për Hasan Prishtinën, që veçohen nga autori Dibran Fylli. 

Në librin studimor të akademik Dibran Fyllit, përshkruhet për ofensivën diplomatike të Austro-Hungarisë, për krijimin e shtetit shqiptar, ku Austro-Hungaria kishte prej 100 vjetësh marrëdhënie me popullin shqiptar katolik dhe kishte zhvilluar 15 vitet e fundit para luftës Ballkanike një veprimtari, me qëllim të gulçonte ndjenjat kombëtare të shqiptarëve e të përgatiste kushtet e nevojshme për krijimin e një pavarësie kombëtare.

 Po në këtë pjesë të veprës, jepen qëndrimet edhe të Fuqive tjerë të Mëdha, si dhe të shteteve ballkanike, rreth problemit shqiptar.

Kështu, siç vë në dukje autori, edhe pse Italia si qëllim parësor pati “krijimin e një Shqipërie vasale”, përkatësisht për “ta përvetësuar për veten e vet”, atë e obligonte marrëveshja e mëhershme me Austro-Hungarinë, që “në rast të status qua-së në Ballkan” të krijohet shteti shqiptar.

Për dallim nga Austro-Hungaria dhe Italia, qëndrimi i Anglisë ishte për një Shqipëri autonome, ndërsa Rusia dhe Franca, sikurse edhe shtetet ballkanike ishin kundër dhënies së çfarëdolloj autonomie për shqiptarët.

Ndërkohë, Perandoria Osmane, binte dakord për dhënien e autonomisë apo të pavarësisë së Shqipërisë, pasi siç shprehet, Fylli, ajo “ja dha vetë një status të tillë”.

 Fjalën e ka për Marrëveshjen e Shkupit (18 gusht 1912), përkatësisht miratimi i 12 nga 14 kërkesat e Hasan Prishtinës, me çka, siç dihet edhe pse një kohë të shkurtë shqiptarët fituan autonominë në kuadër të Perandorisë Osmane.

 Gjithnjë në mbështetje të dokumenteve të kohës, Dibran Fylli, hedh dritë mbi përpjekjet këmbëngulëse të Serbisë, për t'u shtrirë deri në Adriatikë, përkatësisht, deri në Durrës, dhe kjo çështje, sipas autorit, me siguri se do të realizohej, po të mos ishte veto-ja e Austro-Hungarisë.

Sipas Fyllit letra e Brtholdit dërguar më 3 nëntor Peterburgut – nuk mund të japim votën tonë kurrsesi, që të lidhet Serbia me Adriatikun nëpërmjet tokës shqiptare duke qenë se në këtë mënyrë do të binin në kundërshtim me parimin e autonomisë etnike, që kanë shpallur vetë shtetet ballkanike dhe që do të kalonte medoemos nëpër tokën e pakundërshtueshme të një populli tjetër ballkanik; kjo do të quhet si hapi i parë i Serbisë për t'u bërë një fuqi detare në Adriatik. 

Sipas Dibran Fyllit, Austro-Hungaria, madje ishte e gatshme që qëndrimin e vet, sa i përket mosdaljes së Serbisë në det, ta mbronte edhe me luftë. Ishte pikërisht ky qëndrim i prerë i qeverisë Austro-Hungareze, që e detyroi Rusinë Cariste, të tërhiqet nga kjo kërkesë.

 Ministri i jashtëm rus, Sazanov, njoftonte diplomacinë franceze se qeveria perandorake i deklaronte kategorikisht Serbisë, se ajo nuk duhet të shpresojë të tërheqë Rusinë, e cila është e vendosur të mos shkojë deri në luftë të armatosur për një port serb në Adriatik. 

Autori hedh dritë mbi bisedimet e zhvilluara në Konferencën e Ambasadorëve në Londër, për statusin juridik të Shqipërisë, që sipas Dibran Fyllit,Austro-Hungaria e përkrahur nga Italia dhe Gjermania insistonte për një pavarësi të plotë të Shqipërisë, ndërkohë shtet e Antantës, në radhë të parë Anglia ishte për një autonomi.

 Pas një beteje të madhe diplomatike midis dy grupimeve, më 29 korrik Konferenca e Ambasadorëve miratoi statusin përfundimtar të Shqipërisë.

Në nenin 1, të këtij dokumenti thuhej: “Shqipëria është një principatë autonome, sovrane dhe e trashëguar sipas rendit të paralindur nën garancinë e gjashtë Fuqive të Mëdha. Princi do të caktohet prej gjashtë Fuqive të Mëdha.”. 

Ndërsa neni 2, përjashtonte çdo lidhje “suzereniteti” midis Turqisë dhe Shqipërisë, ndërsa në nenin 3 thuhej se “Shqipëria është neutralizuar” dhe se neutraliteti i saj ishte i garantuar nga gjashtë Fuqitë e Mëdha.

Autori ndalet në debatin e zhvilluar në Konferencën e Ambasadorëve në Londër, rreth përcaktimit të kufijve të Shqipërisë, që sipas tij, në tryezë ishin shfaqur dy propozime, austro-hungarez dhe rus.

Projekti austro-hungarez, siç vë në dukje autori, parashikonte, që në “veri vija kufitare të kalonte nga gryka e Bunës në rrjedhën e saj deri afër Razhnicës, pastaj në gjysmë rrethi nga Jugu i Gucisë e Plavës, të drejtohej në Pejë, Gjakovë, Prizren” duke i lënë këto qytete brenda shtetit shqiptar. 

Nga Prizreni vija kufitare do të kalonte në Jug deri në Ohër e në liqenin e Prespës duke përfshirë Dibrën dhe Ohrin brenda Shqipërisë. 

Në Jug kufiri përfshinte brenda Shqipërisë Korçën, Janinën dhe nëpërmjet rrjedhës së lumit Kallamas dilte në Detin Jon... Për dallim nga projekti austro-hungarez, projekti rus përfshinte një territor shumë të ngushtë në shtetin shqiptar. 

Vija e kufirit në Veri ishte lumi Drin deri në pikën e bashkimit të Drinave, pastaj dilte në liqenin e Ohrit, ndërsa në jug Korçën, Delvinën dhe Sarandën i linte jashtë kufijve të shtetit shqiptar.
Pra, me një fjalë projekti rus linte jashtë Shqipërisë: Shkodrën, Prizrenin, Pejën, Gjakovën, Ohrin, Dibrën, Janinën, Korçën, Delvinën dhe Sarandën. 

Projekti Austro-Hungarez - vë në dukje Fylli - ndeshi në kundërshtimin e rreptë të Rusisë, që nuk e merrte fare parimin e etnisë. 

Kufiri që propozoi Austro-Hungaria i jepte shtetit të ri mundësi të arsyeshme për të arritur stabilitet e përparim. Por, këtë nuk e dëshironin as Rusia dhe as Franca, e as aleatët e Ballkanit. Kufiri që u vendos në fund fare ishte dhunimi i të gjitha argumenteve etnike, historike, ekonomike dhe gjeografike, 

dhe në të vërtetë i të gjithë argumenteve të rëndësishme.

Edhe pse Austro-Hungaria, shprehet Fylli, fillimisht këmbëngulte që brenda kufirit të shtetit shqiptar, të përfshiheshin Dibra, Prizreni, Peja, Hasan Prishtina, Stërnip i Abdullah Veliqit 248 Gjakova dhe Shkodra, ajo më vonë, për shkak presioneve të shumta nga ana e shteteve të Antantës, u tërhoq nga Dibra, Prizreni e Peja dhe së fundi edhe nga Gjakova, vetëm e vetëm që ta mbroj Shkodrën.

Më 24 mars, Bertohld i dërgoi një telegram Mensdorfit, që ai ta dorëzoj Gjakovën. Kështu nën kërcënimin e Rusisë e gjithë Kosova, Rrafshi i Dukagjinit dhe më pas një pjesë e Maqedonisë shqiptare i kaloi Serbisë.

Kjo ishte humbje për diplomacinë e Vjenës, por nuk kishte alternativë tjetër veç luftës midis Fuqive të Mëdha, që do të çonte me patjetër në një luftë botërore..., shkruan ndër të tjera akademiku Dibran Fylli.

Në librin studimor të Dbran Fyllit përshkruhet situata politike dhe e sigurisë brenda kufijve të shtetit shqiptar të përcaktuar nga ambasadorët e gjashtë Fuqive të Mëdha. Në përputhje me vendimet e 29 korrikut, Austro- Hungaria, insistonte që forcat ushtarako-policore serbe, malazeze dhe ato greke të tërhiqeshin sa më parë që ishte e mundur nga territori shqiptar, mirëpo një kërkesë e tillë nuk përfillej nga qeveritë përkatëse.

Rrjedhimisht, pasuan reagimet e ashpra të Austro-Hungarisë, drejtuar Beogradit, që filluan më 14 shtatorit 1913, kur ajo për herë të parë e paralajmëroi Beogradin, për të vazhduar me demarshin e 29 shtatorit, pastaj me paralajmërimin e dytë që ndodhi më 7 tetor, me notën kërcënuese të 14 tetorit të kontit Berthold drejtuar Pashiqit, dhe së fundi me Ultimatumin e 17 tetorit, përmes së cilit, Austro-Hungaria, kërkonte nga Beogradi që në një afat prej 8 ditëve, t'i tërheq të gjitha fuqitë e veta ushtarake nga territori shqiptar, në të kundërtën “qeveria perandorake dhe mbretërore, me keqardhjen më të thellë do ta shihte veten të detyruar që të përdorte mjetet e përshtatshme për ta realizuar kërkesën e saj.”.

Ashtu siç edhe parashihej në Ultimatum, në ditën e tetë, përkatësisht më datë 25 tetor, kishte përfunduar tërheqja e trupave serbe nga territori i shtetit shqiptar. Masa të ngjashme sikurse ndaj Serbisë, Austro-Hungaria, ndërmori edhe kundër Greqisë, e cila mbante të pushtuara Korçën dhe qendrat tjera shqiptare të Jugut.

Autori sjell konkluzionet e veta, rreth rolit të Austro-Hungarisë në krijimin e shtetit shqiptar, ku thekson se historiografia shqiptare “nuk e ka shkruar të vërtetën e krijimit të shtetit shqiptar” dhe se ajo e “ka zbehur rolin e Austrisë në këtë proces” duke e nxjerr në plan të parë “faktorin shqiptar”.
E vërteta është, se faktori shqiptar ishte i paorganizuar dhe përdorej nga Fuqitë ballkanike për interesat e këtyre shteteve.

 Krijimi i shtetit shqiptar është meritë e Austro-Hungarisë, që donte një shtet të fortë dhe të madh shqiptar për arsye gjeo-strategjike, sepse me anën e tij ndalohej Serbia të dilte në Adriatik dhe të zgjerohej deri në atë pikë, saqë të  kërcënonte vetë Monarkinë e Danubit. Autori duke ofruar fakte dhe dëshmi burimore, ka arritë të zbardh rolin e madh e vendimtar të Austro-Hungarisë, në krijimin e shtetit shqiptar, si dhe kontributin e çmueshëm të saj, në ndërgjegjësimin e vetëdijes kombëtare shqiptare.

Krejt në fund, më duhet të prononcohem rreth disa vlerësimeve të akademikut Fylli, për faktorin e atëhershëm politik shqiptar në përgjithësi, e të Ismail Qemalit, Isa Boletinit, Hasan Prishtinës dhe Preng Bib Dodës në veçanti. 

Tërë atë që e thekson autori, në lidhje me Austro-Hungarinë dhe rolin e saj në krijimin e shtetit shqiptar është mase e vërtetë. 

E vërtetë është edhe ajo pjesë ku, autori hedh dritë mbi bashkëpunimin krerëve të sipërpërmendur shqiptar me Serbinë, Malin e Zi dhe Greqinë. 

Mirëpo, është e vërtetë edhe ajo se, për dallim nga Ismail Qemali (roli i të cilit ishte shumë i fuqishëm jo vetëm në Jug të Shqipërisë, por në mbarë hapësirat shqiptare), në anën tjetër, Isa Boletini dhe Preng Bib Pasha, nuk ishin krerët kryesor verior.
Faktet tashmë të dokumentuara, flasin se Lëvizjes Kombëtare Shqiptare në Vilajetin e Kosovës i printe intelektuali i kohës, Hasan Prishtina, i cili sipas dokumenteve serbe dhe ato jugosllave konsiderohej si “armiku i përbetuar i popullit serb”.

Përkrah tij, qëndronin një numër i konsiderueshëm i intelektualëve dhe i atdhetarëve shqiptar si Nexhip Draga, Rexhep Mitrovica, Sait Hoxha etj. Këtë e pohojnë shumë autorë vendor e ndërkombëtar, si dhe dokumentet e kohës, që me këtë rast po i referohem shkrimit të Mustafa Merlika Krujës, me titull “Kosova në Kongres të Vlonës”, botuar më 25 shtator 1930 nga “Lirija Kombëtare”. 

Në të ndër të tjerave ai hedhë dritë mbi mbledhjen e mbajtur më 13 tetor 1912 në Shkup, në shtëpinë e atdhetarit Sali Gjuka, në të cilën kishin marrë pjesë këta personalitete: Nexhip Draga, Salih Gjuka, Mi'that Frashëri, Mustafa Kruja, Qemal Kumbaraxhiu, Rexhep Mitrovica dhe Beqir Shlika.

 Në mungesë të Hasan Prishtinës, i cili asaj kohe qëndronte në frontin e luftës kundër ushtrisë serbe, me mbledhjen kishte udhëhequr Nexhip Draga. 

Në fund të mbledhjes, siç vë në dukje, Kruja, është sjellë vendimi, që t'u komunikohej Shteteve të Mëdha, deklarata si më poshtë: “Populli i Shqipnisë po i kap armët jo për ta mbrojtë ekzistencën e Turkis në Ballkan, por, për t'i dalë zot tokave të veta.

 Pra, sido qi të jetë fati i luftës, populli i Shqipnisë ngul kambë për nji Shqipni të lirë e me nji formë studimi të vetme”.

E pash të arsyeshme ta them këtë, jo për ta kundërshtuar vlerësimin dhe qëndrimin shkencor të Dibran Fyllit, në lidhje me politikën e gabuar të Isa Boletinit e të Preng Bib Pashës, por për ta thënë edhe atë që Zoti Fylli, e përmend me fakte historike rolin parësor dhe kontributin e jashtëzakonshëm të Hasan Prishtinës, si në shpalljen e autonomisë shqiptare nga ana e Portës së Hasan Prishtina, Stërnip i Abdullah Veliqit (250) Lartë, poashtu edhe në shpalljen e Pavarësisë së shtetit shqiptar.

Caktimi i Isa Boletinit si përfaqësues i Kosovës në Vlorë, erdhi në mungesë të Hasan Prishtinës, Nexhip Dragës, Sait Hoxhës e disa krerëve tjerë të Kosovës, të cilët asaj kohe ishin arrestuar nga forcat ushtarake serbe dhe dërguar në burgun e Kalamegdanit në Beograd...

Libri i akademik Dibran Fyllit “Hasan Prishtina stërnip i Abdullah Veliqit”(2020) është ndriçim i jetës dhe i veprës së Heroit dhe intelektualit Hasan Prishtina.

“Na luftojmë,e ndoshta nuk e gëzojmë, por ata që vinë mbas nesh, kanë me i gjet shejet tona.”-Hasan Prishtina

PSE RA QEVERIA ALBIN KURTI MË 25 III 2020

Akademik Prof Dr Hakif Bajrami,Ph.D

A është tani Vetvëndosja fuqi e pafuqushme, sepse gjëndet e ndrydhur nga zbatimi i Kushtetutës dhe militantëve të interpretimit saj. 

Jam për zbatim të Kushtetutës.E interpretimin e ka në “sovranitet” vetëm Gjykata Kushtetuese e Republiks Kosovës në çdo kohë dhe situatë.Pra ta afirmojmë zbatimin e saj.

Pas 25 marsit 2020 në Kosovë sikur ka marrë hov një fushatë të spjegojë pse ra Qeveria Kurti, kur erdhi pas zgjedhjeve aq shumë të lavdruara nga bashkësia ndërkombëtare. 

Të themi në fillim, se rreshtimi i partive politike ishte i sistemuar nga shpallja e zgjedhjeve jo i natyrëshëm.

 Lidhur me këtë, për çdo ditë kemi komentime nga juristët me një anë, dhe ata të shekncave politike dhe gazatarëve, të cilët janë ose në detyrë të kronistit, ose nuk kanë lidhje me zhurnalistikën investigative (hulumtuese).

 Shtrohet  pyetja, a e meriton populli këtë dhunim, kur dihet se kush dhe kur mundet të njihet e vërteta.

 E për të ardhur deri te e vërteta duhet të NDAHET PUNA:
a është fjala për ZBATIM  i Kushtetutës (juristi), a është fjla për INTERPRETIM të Kushtetutës (politologu, sociologu, gazatari).

 Edhe një pyetje duhet shtruar këtij ABSTRAKTI. 

A është shkenca e historisë ajo që duhet ta thotë të vërtetën dhe a mundet ta thotë mënjëherë, apo i duhet kohë kualitative-kvantitaive 20 vjeqare, që të jipet verdikti –gjykimi i drejtë objketivë  pa asnjë subjektivizëm.Përgjegja është relative.

Pra del se “ZOTI” i lejon të flasin si çakalla.

Duke provuar që të njihet e vërteta, njeriu i cilit do nivel profesional, mund të jetë HEDONIST, nëse nuk është serioz, dhe të ndiejë kënaqësi në atë që thotë , se “realitetin e ka NDIE me veshët e vet, e ka PARË me sytë e vetë”. 

Dhe ky nivel i “realitetit” të jetë objektivë në hulumtim, nuk është i saktë shkencërisht, si do thoshte juristi,në këtë rast. 

Kështu do të mendonte historiani i pjekur dhe serioz, në hulumtimin e marrëzive të politikës.

Bie fjala.Rrevolucioni Francez (14 korrik 1789), ishte rrevolucion sespe i dha fund bashkëveprimit të shtetit me kishën, “për popullin” e në emër të tij, kundër çdo progresi.

Prej kësaj kohe zhvillohet një luftë e papushuar se çdo e keqe që i servohet shoqërisë i vjen nga SUBJEKTI, për ta vënë në lëvizje OBJEKTIN.

Tani shtrohet pyetja, cila është masa kritike që të dihet pse ra Qeveria Kurti.

 Në këtë nivel të shtruarjës së pyetjës historisnit që duhet “nxjerrë dhëmbët e ri nga goja e smurë”, duhet t` i shtrohet pyetja imediate:

 Kush sundon me botën sot? 

Sundojnë: SHBA, Kina, Rusia, BE, apo brenda këtyre suerfuqive ka “pllumba”-korporata dhe institucione ( brenda Fuqisë  së fuqishme), që e dirigjojnë kapitalin dhe historinë e Globit.

Të diturit i ndajnë punët i këtij veprimi në ata që PRODHOJNË informata dhe në ata që i KONSUMOJNË informata- pozita.

Dhe tash shtrohet pyetja si KUALIFIKOHËN njerzit që janë kompetent ta shpejgojnë realitetin objektiv me metoda eksplikative shekncore. 

Bje fjala sot shumë VLERËSOHET shembja e Murit të Berlinit,dhe thue se çdo gjë lidhet me “Epokën e re” historike se çdo gjë ishte konsumuar drejtë dhe në interes të demokracisë me atë ngjarje.

E saktë historikisht.Tash, kur Kosova e ka një “Mur të Berlinit” në Mitrovicë, a ka llogari të shkohet në NEGOCIATA kur e dinë fare mirë se ke psuar AUTOGOL, pa fajin tënd dhe lojatar për ta kthyer rezultatin nuk ke, sepse po këta ishin edhe më 1999 në “kulmin e fuqisë me në Krye “”Presidentin historik””!?

 Ku jemi shqiptarë, pse Adem Demaçi u luftua edhe nga “korneri” dhe pse nuk e mori pozitën që e meritointe kur kishte guxim t` i thot R. Hollbrukut, Kukut, Kushnerit, Ahtisarit: “Nuk është UÇK terroriste, jeni kah interpretoni mjegulla në dëm të drejtësisë, dhe nuk jeni kah gjykoni drejtë”. 

Dhe Hollbruk ndryshoi qëndrim e tij që  kishte për pasojë edhe të ndryshojë Klintoni dhe OLBRAJT (nga fillimi e sinqertë)

 Analistë duhet ta shiqojnë filmin  dokuemntarë të CIA-s dhe duhet ta lexojnë   “Khohën ditore ” besnikërishtëtë  përkthyer, (e posedojë edhe origjinalin-HB), që i botoi më 2018 (sidomso vazhdimin X-të).

Pse nuk e dëgjuan KushneriN, AhtisariN etj Bacin kur nuk e dëgjonte klani politik shqiptar.

Nuk është çudi fare.Tani e zbërthejmë një trajektore të sukseshme historike (politike, kombëtare shtetërore) serbe. 

Deri më 1903 Serbia përmes Dianstisë Obreniviqëve na ka dëmtuar deri në gjenocid (  pushtetar ishin Jovan Ristiqi, V. Gjorgjeviqi etj).

 Serbia e shfrytëzojë po VJENËN deri në maksimaum, sa që më 1877 përmes tyre duke e shfrytëzuar Marrëveshjën SEKRTE të 15 janarit  1877 Vjenë-Peterburg, u zgjërua për 107922 kilometra katrorë duke i shfarosur 714 fshatra dhe 6 qytete shqiptare. 

Këtë politikë e shfrytëzuan   Karagjorgjeviqët me që ishte KONSUMUAR, e qitën jashtë rrjedhave hsitorike duke e vrarë drejtuesin e dinastisë dhe qeverinë ( Nikolla Pashiq më së shumti) që ta konsumojë fuqinë e Rusisë. 

E përmes Rusisë më 1912, Serbia do të zgjërohën në dëmë të tokave shqiptare (sërish), për 61400 kilometra katrorë.

Ndalemi këtu.Shtrohet tash pyetje a pati Hasan Prishtina qendër të fuqisë për konsumim kombëtar.

Përgjegja është lakuriq se, JO.

A pati Komiteti i Kosovës, Jo. 

A pati Fadil Hoxha-Jo, a kishte Shaban Polluzha –Jo.

 A kishte Adem Demaçi me progarmin e tij evolutivë, nga demonstratat e deri te lufta e armatsur (Prograni 1963 –lexone dhe mos më besoni mua!). Si i rreshton çështjet Baca Adem , jashtë ideologjisië, : “Nuk ka rëndësi a na ndihmon Lindja apo Perendimi, lufta jonë do të jetë e gjatë, e vështirë dhe e drejtë”!.

 Pra NATO nuk erdhi nga qielli në ndihmë UÇK-ës, por KOMBI shqiptar kishte plasuar prova se e meriton Lirinë dhe Pavarësinë Kosova  dhe së është i gatshme ta paguajë edhe  ÇMIMIN  e të skarifikohet, për një fitore të DLIRË që nuk i sjellë plagë tjetrit, që nuk është i kombit tënd.

Me këtë devizë e fituan Baca Adem Demaçi  dhe Ibrahim  Rugova edhe çmimin “Saharov”.

Enver Hoxha kishte mësuar nga Koço Tashko (kominternistë) dhe Drejtori i parë i Bibliotekës Kombëtare Shqiptare ,miku shqiptar i Palmiro Tolatit se: “duhet të konsumohet çdo miqësi me Titon, deri aty ku ai i pranon kërkesat që trojet që i kishte okupauar Serbia t` i kthehën shteti amë". 

Dhe Tito e Kardeli, të paktën kurrë nuk e mohuan një kërkesë të tillë, si të pa arsyeshme. 

Por Everi dijti ta konsumojë edhe Stalinin për ta zbrapsur sulmin titist të mjegulluar me Paktin Jugosllavo -Greko-Turk (1949-1955). 

Jo publikisht deri sa hyri në Paktine Varshavës për ta shpallur Stalinin “ilegalisht” të konsumuar më 1960, dhe për t'i dëshmuar se Nikita Hrushqovi nuk është as i konsumuar e as kosumues. 

Vallë athua si shkoi puna me konsumimin shqiptar?!
 Dihet pastaj dhe nuk ka nevojë këtu të ngarkohet teksti. 

Por një fakti nuk i lejohet historianëve :  më 1968 ,historia rifilloi të rishkruhet, me gabime , por me perspektivë që shpërtheu më 1981, për të kulmuar pozitivisht më 1992.

Konkretisht a aështë KONSUMUAR miqësia KOSOVË-SHBA?

 Unë mendoi dhe nuk e di a do të më besoini se KONSUMIMI nuk është asë në horizont, së pakut edhe për 100 vjet. 

A duhet të jemi edhe më BE-në  kur dihen çarjet e tanishme në vet BE (BREXITI) plus çarjet me SHBA-të.

 Më duhet të themë se ai që synon në politikë duhet fare mirë ta kuptojë se SHBA-të  kanë PËRPARËSI, por edhe BE duhet të na kuptojë se kemi aspitrtat të jemi në atë familje ekonomiko-politike dhe civilizuese, e jo të na izolojë si Corona virusin me viza. 

Shumë analistë po e harrojnë se si Riçard Hollbruk e shpalli Millosheviqin “paqë bërës” më 1995; po harrojnë se çka dekalroi në aeroplan Hashim Thaçi më 13 mars 2020, se do t` i drejtohet Parlamentit për atë që ishte folur në Vashington DC.

 E në realitet se çka ishte folur, nuk u bë publike kurrë deri me sot . 

Sido që të mirret një plan “AHTISARI PLUS” është në çarkullim, sikur kur iu dha një afat presidentit serb Sllobodan Millosheviqit  për ta shkatrruar UÇK-ën.

Ashtu sot atyre që kontaktojnë po u jipën afate që të arrihet Marrëveshja e “paqenë”.

E vërteta se si bëjnë pazare me territore e sisteme FUQITË E MËDHA , vetëm duhet të lexohet TRASKRIPTI i JALLTËS 1945.

Në fiskultura të këtilla duhet llogaritur, por ne nuk e kemi asë fuqinë e as luksin të shfaqim kokëfortësi. 

Dhe kur e pyetëm Hollbrukun, pse e kishte quajtur Milosheviqin “paqe bërës” do të përgjigjet si prej pushke: “E provuar se nuk është paqe bërës, sepse është naiv  dhe ju sulmoi duke kujtuar se e ka bekimin tonë… E ne i tham kur e pamë se kush është, se synon Serbinë e madhe: Priti Tomahokët! 

Hapëni sytë pra, politikanë dhe punoni në ekipe e jo individualisht duke dëshmuar injorancë strategjike.

Çka prishi Albin Kurti në planin e jashtëm që ra kaq shpejtë?

Po mos të ekzistonte Plani sekret për ndarje të Kosovës (këmbim territoresh dhe popullsisë) Grenell nuk do ta ftonte Aleksandër Vuçiqin dhe Hashim Thaçin në Vashington DC. 

E tash shtrohet pyetje kush e pengoi nënshkrimin, unë nuk e di, por ka zëra që e prishi Lobi serb , i grumbulluar rreth Bolltonit, sepse aspiron që në vijim ta fitojë “jo diçka por tërësinë-tërë Kosovën, Malin e Zi dhe Maqedoninë me 69% të Bosnjës”, pra synon Serbinë e madhe të “Naçertanisë”. 

 Ky pohim lehtë mund të objektivizohet me hulumtimin se pse shkuan Vuçiq-Thaçi me aq lehtësi në WashingtonDS... 

Pse Skender Hyseni të shkojë për infromata shtesë dhe a është ajo shkaurje për ta “sjellë lajmin e gëzueshëm”, se duhet të shkëputët “kurora” me VV-ën së pari, për ta raelizuar “ngjarjen e madhe” në vijim. 

Këtu, Skender Hyseni ,  e kreu  një punë me apo pa vetëdie. 

Por faji i tij është i pjestuar me nxitësin Isa Mustafa, e ky me padronin Hashim Thaçi i cili synon që t` ia lëshoi pozitën ashtu si janë marrë vesh kur lidhën “kurorë” për ndarje të kulaqit pushtatar.

 Ti së pari President e unë pastaj president. 

E këto pazare Albin Kurti është “fajtor’, se po i prishë punën .Ata  janë harmonizuar edhe jashtë rrathëve politikë, jashtë Kosovës.

Çfar planesh prishi Albin Kurti në planin e brendëshëm që ra kaq bindshëm (82 kundër) dhe 1 abstenim!

Skenari për ta rrëxuar Albin Kurtin nga Qeveria ishte i jashtëm, por oreksi ishte i brendshëm, sepse Avdullah Hoti aspiron pozitën e drejtuesit të Qeverisë, ndërsa Agim Veliu e kishte detyrën e nxitësit të sherrit duke aspiruar nesër postin e Kryetarit të LDK-s sepse Bosi po i bëhët President pas një viti. 

E skenari duhej mjegulluar, duke kërkaur gjendje të jashtzakonshme.

Në gjendjën e jashtzakonshem dihet se Hashim Thaëi i merrte të gjitha kompetencat e drejtimit të Shtetit. 

Këtu Albin Kurti  ndihet i pafuqishëm, sepse legalisht Isa Mustafa  iu bashkua Ramush Haradini dhe Fatmir Limaj. Kadri Veseli.

Nuk patë  nevojë t` i shkojë në zyre “Mbretit  mafioz të Kumrovcit”, për faktin se punën ia kryente vetë presidenti Hashim Thaçi, ne shumë lehtësi nga “toreadorët” jashtë Kosovës.

Emruesi i përbashkët që u rrëzua kaq bindshëm me 82 vota kundër , 1 abstenim në Parlamentin prej 120 frymëve që oksigjenoterapinë e marrin  nga jashtë. 

Themi  shkurt e shqip. Janë dy popuj që MIQËSINË me SHBA e kanë të garantuar: Hebrenjët me DITURI dhe Shqiptarët me BESË.

 Të dy konceptet trusti mendor i SHBA-ve i njeh deri në hollësi. 

Për pikënisje ka besën shqiptare ndaj Hebrejëve në Luftën e Dytë Botëore dhe diturinë hebreje që është e respektuar në çdo pushtet serioz, edhe pse hebrenjët duken problematik dhe lakmues të filigranizuar.

Tani, theksimi i reparacioneve që duhet t` i paguej Serbia si dëme lufte Kosvës, i friguan të gjithë antarët e Këshillit të Sigurimit në  OKB , sepse  sipas tyre në atë njollë të zezë, duhet të mbetet vetëm Gjeramnia naziste.

 Ky parim nuk është në kokat e politikanëve të verdhë dhe shumë shpejtë lëshohën në “avanturë” për një kauzë që është racionale, por nuk është oportune për të fortit dhe ata që në mënyrë konzervative u përmbahen pozitave që i kanë siguruar nga forca dhe madhësia e fajeve te të tjerëve jashtë tyre.

Konfiskimi i pasurisë së grabitur prej individëve apo grupeve në Kosovë, po u hap si obligim qeveritar, duhet patur një ushtri shumë të fuqishme; duhet pasur një polici shumë profesionale; duhet pasur një prokurori dhe Gjyqësi që është nën “mbrojtje ushtarake”.

Unë nuk them që kjo ndërmarrje është e pa arritëshme, por është shumë e vështirë të realizohet, sepse metastaza është shumë e thellë dhe fuqia është  mininamle për realizim e sajë, sado që LIGJI për KONFISKIM , nacionalizim apo eksporoprijim, mund të jetë ideal dhe mbështetet në fuqi respektive demokratike.

Çështje që e ka zbuluar Albin Kurtin se çka synon, e prej të cilit synim janë FRIGUAR të gjitha qevritë për rreth Kosovës, është bashkimi kombëtar.

 Kjo ndërmarrëje do fuqi ushtarke e mbi të gjitha kërkon intelegjencë të fuqishme, që ka funksion pozitivë e jo negativitet politikë , në luftë pas tarifave dhe partive të mëhallave, siç janë të pozicionauara institucioent tona shkencore dhe kulturore. 

Shiqoni se si Akademia e Kosovës dhe  ajo e Shqipërisë, vetëm e qajnë hallin e antarëve të tyre dhe i botojnë  fletërrufetë  e tyre në rreshtim. 

Këto Akademi, nuk kanë kuadro për invencion kombëtare.

Qe 50 vjet nuk patën dituri ta pasurojnë kombin me një ENCIKLOPEDI së paku në  20 vëllimshe.

 Aty brenda tyre, është stralluar një kala pozitash që vështirë mund të gjenden  në  ndonjë vepër që ka peshë gjithë kombëtare, që vlen kudo dhe kurdo.

 Pra Akademitë janë rënduar në inovcione politike, bile edhe jo prefsionale, sepse aty hyhet sipas çelsit që nuk e hapë asnjë derë kalaje.

Ky fenomen është edhe në institute që kanë nxjerrë  kuadro të kohës së thyerjës së sietemeve dhe këta shumë vështirë e kanë të krijojnë rrenjë të thella , sepse janë shkolluar me trefertal. 

E me çka rrezikohet tani Klanin 83 në kushtet e krijuara në Kosovë?

Nga dueti Albin Kurti-Vjosa Osamni. 

Klani 83 është në hall shumë të rrezikshëm, sepse me të gjitha mjetet do të provojë që Republika e Kosovës mos  të shkojë në ZGJEDHJE PARLAMENTARE. 

Kjo për faktin, se aty nuk ka mundësi t` u ndihmoi asnjë mafi politike e kujtdo qoftë fitore, sepse MONITORIMI në zgjedhje, do të jetë i shtuar sidomos nga OJQ-të  e shumta që aspirojnë t` i arsyetojnë buxhetete e tyre.

Tani për tani rreziku për LDK+PDK+Nisma+ Lista Serbe+ Minoritarët e shnatazhaur, është mbajtja e ZGJEDHJEVE të reja PARLAMANTARE, ku ky trust-koncern politikë, do t` i fitonte në këto rrethana më së shumti 25-29% të votave, së bashku.

 E lufta e Hashim Thaçit dhe Isa Mustafës është tash që Kushtetuta mos të zbatohet, por të INTERPRETOHET.

Ka mundësi që detyrën e tyre ta kryej edhe Gjykata Kushtetuese e Kosovës. 

Por ajo që vërehet është se pas debaklit që Presidenti ta dërgojë në Kuvend propozimin për Gjendje të jashtëzakonshme, ku ai pastaj do të dirigjonte, pushtetin ta marrin trekëndëshi: Isa Mustafa-Adullah Hoti-Agim Veliu, dështoi. 

Pra shumë më tepër ka psuar LDK se sa Albin Kurti në VV do të deshmohet se vetëm çka ka FITUAR në një matje muskujsh politik.

Në këtë trekëndësh  të Bermundeve : Isa Mustafa e synon presidencën, Abdullah Hoti  Kryeqeveritarin, Agim Veliu e synon drejtimin e LDK-ës. 

Këtë plan Hashim Thaçi nuk e fërkon në tru fare, sepse e ka hall Marrëveshjën dhe Gjykatën Speciale, së cilës vet ia ka dhuruar tapinë, të hetojë dhe pastaj të gjykojë viktimën me një racizëm politik. 

E pra me gjakftoftësi askush nuk është KUNDËR që edhe në Kosovë të veprojë Gjykata Speciale  për krime lufte, e cila do të ishte qoftë e dhe e monitoruar, por jo. 

E deri me sot asnjë krimnel serbnuk është ftuar nga Gjykata Speciale, kur tërë bota e di peshën e krimeve ndaj shqiptarëve.

Kurorzimi me atë që nuk di çka është “kurora” qe 21 vjet, sepse nuk ka parti që nuk i ka hyrë nën jorgan LDK-ës, vetëm për të mbijetuar në kaosin e shoqërisë që bren më shumë se miza hekur, e yshtur nga UNMIK-u dhe EULEX-i.

A e dinte Albin Kurti këtë aksiomë, se aktivistin më të mirë ia mbytën në burg dhe askush nuk ka përgjigje qe tri vite.

 Busollën kur e ke në dorë nuk duhet të lejohet për të drejtuar andej kah nuk shkohet. 

E busollën (LDK), ALBIN i nderuar, e keni zgjedhë vet, tash kur nuk i kanë lexuar këshillat e publikuara para se të lidhet marrëveshja, çdo gjë është vonë, aq më parë kur Albin Kurti dhe ekipi i tij i kanë dituar të gjitha detalet e PËRÇARJËS në LDK, nga themlimi e deri te zgjedhjet e Kryetari me dhunë, ku Agim Veliu ishte një ‘bokser’ i shkelqyeshëm. 

Por, pse po harrohet se LDK përqarjën nuk e ka fenomen, por dukuri, ashtu si edhe Partitë tjera insufience në Kosovë.

Tash shtrohet pyetja për FUND. 

Kah erdhi marrëveshja për vijën ajroe; për hekurudhë, dhe a ishte shkuarja e  Hashim Thaçit dhe Aleksandër  Vuçiqit te Grenelli në Washington DC  për Marrëveshje përfundimtare.

 A nuk ishin dy të parat të firmosura sikurse demarkacioni me Maqedoninë dhe Malin e Zi, me dorëzimin e mësuesëve turq ilegalë ? Po. Këtu pushon friga e VV se asgjë Presidenti  Hasim Thaçi nuk kryen me trasparencë.

Tash Presidenti Thaçi provon të marrë dorë nga Ambasadorët e QUINTIT për të themeluar një qeveri GJITHËPËRFSHIRËSE.

Kësisoji vërehet se “topi është zëvendsuar me mbretëreshë”, se nuk pati SUKSES vënja e jashtë zakonsisë në Kosovë, e provohet me gjithpërfshirëje të partive në Qeveri.

 Kësaj pune në popull i thonë:“Hyp se të vrava, zbrit se të vrava”. 

Prap  presidenti Hashim Thaçi provon me çdo kusht ta zëvendësojë  Albin Kurtin  me çdo kusht.

Këtu flenë lepuri... 

DheVV duhet të insitojë, në zgjedhje parlamentare, sepse nëse do të mbaheshin të dielën që vjen (bje fjala), Albini dhe partia e tij me vijën e drejtë të LDK-ës (Vjosa, Antoni, Lumiri, Bajrami e shumë të terë patriotë dhe personalitete të respektuara të LDK-ës-HB), ky trust, do t` i fitonte 52-54% të votave, në total.

 Në këtë realitet duhet të llogaritë edhe GRENELLI i nderuar, sepse me arrogancë dhe ndryshim të figurave nuk zgjidhet asgjë.

E vërteta, nuk ka njeri që nuk e di se çka kanë folë e diskutuar Hashim Thaçi, A. Vuçiqi e i ka nxitur Mogerini etj.

Këtë realitet i nderuarai GRENELL e dinë shumë më mirë se unë.

Pra marrëveshja SEKRETE ekziston, dhe ajo ka qenë në tavolinat e diploamtëve respektivë. 

 Forca mundet ujit t` i thot:  folë se të bëra guri, por uji mbetet ujë si diniteti i Galileo Galilelut.

 E ne duhet ta respektojmë edhe dinitetin e ELIOT ENGELIT, e sidomos të Familjës emblematike: 

SHABAN AZEMINE=RIFAT,HAMZË E ADEMJASHARI.

Prishtinë,  më 31 mars  2020

Lamtumirë Dr.Sami Gjoka

Flori Bruqi

Shërbimi Spitalor dhe Klinik Universitar i Kosovës, me pikëllim të thellë ka pranuar lajmin për vdekjen e kardiologut invaziv, dr. Sami Gjoka. Qendra Klinike Universitare e Kosovës (QKUK), ka humbur një mjek dhe humanist të shquar që deri në momentet e fundit dha kontributin e tij profesional për të ndihmuar pacientët që kishin nevojë për shërbime shëndetësore. ShSKUK, iu shpreh ngushëllime familjes, miqve dhe kolegëve me rastin e vdekjes së dr. Sami Gjoka.

Sami Gjoka  lindi në Terstenik të Drenasit  më 22 mars 1968, nga një familje qytetare intelektuale me traditaKombëtare..Shkollën fillore e kreu në vendlindje,gjimnazin në Drenas,ndërsa Fakultetin e Mjekësisë e keru në Bukuresht të Rumanisë. Specializimin në Kirurgjinë Invazive e kreu në Tuzllë,  në Bosnje dhe Hercegovinë.
Ishte pjesëmarrë aktiv në Luftën çlirimtare të Kosovës.

Ishte mjek i njohuri i Kriurgjisë Invazive në Qendren Klinike Universitare të Kosovës.   Ishte autor i shumë punimeve   mjekësore, shkencore dhe publicistike.

Samiu është testuar për koronavirus COVID 19 , shkaku i dyshimeve që kishin lindur si rezultat i problemeve me frymëmarrje tek ai.

Kjo është bërë e ditur nga burime të  brenda QKUK-së.

Dr.Sami Gjokajt i ishin shfaqur të hënën problemet me frymëmarrje dhe ai ishte futur në respirator....“Ai është testuar për COVID-19 mbrëmë. Rezultati ka dalur negativ”

Samiu , një javë më parë, kishte qenë në vizitë në Klinikën e Pulmologjisë, por nuk ishte hospitalizuar.Ai vdiç  sot më 31 mars 2020.Ke qenë një djalë i edukuar,i zëllshem,bujar dhe mbi të gjitha trim e guximtar ku atë e ke dëshmuar si gjatë studimeve,si gjatë Luftës Çlirimtare duke i dalë zot atdheut si ushtarë i UÇK-së dhe në Liri duke mos kursyer në asnjë moment vetën për ti dalë në ndihmë shoqërisë dhe atdheut.

****

Mjekë i mirë, i përkushtuar betimit të Hipokratit, asnjëherë nuk i ka thënë jo askuj.

I dashuruar në vendlindje.

Ka dhënë kontribut të veçantë në formimin e Kiurgjisë Invazive në Kosovë.

…

Vdekja e Dr.Samiiut  është humbje për familjarët e tij, por edhe për të gjithë Kosovën si edhe vendeve ku ai ka punuar gjatë shërbimit mjekësor ....

 Ishte njëri i fjalës, këmbëngulës, asnjëherë nuk e uli krytin askuj.

Nuk ka dashur funksione, vetëm i ka interesuar mjekësia dhe pacienti.

Berishë, Spitali Ushtarak 19.05.1999

Do të më lejohet personalisht të shpreh emocionet e mia.

Me Samiun  kemi qenë së bashku mbi 21 vjetë, e kam pasur më tepër se  shok.

Ngushëllime dhe respekt të gjithë familjarëve të doktor Samiut.

Dr.Sami Gjoka  i takon elitës së mjekëve më të mirë që ka patur Kosova.

Lamtumirë  miku im  Dr.Sami!

Recension i librit “Hasan Prishtina stërnip i Abdullah Veliqit” – Dibran Fylli , Prishtinë 2020.

Nga Flori Bruqi

Libri i akademik Dibran Fyllit “Hasan Prishtina stërnip i Abdullah Veliqit”(2020) është ndriçim i jetës dhe i veprës së Heroit dhe intelektualit Hasan Prishtina.




Për jetën dhe veprë e Hasan Prishtinës kanë shkruar  shumë studiues shqiptarë e të huaj, historian, shkrimtar e profesorë universitarë .

Kontributinmë të madh prej të gjithëve e ka dhënë  Dibran Fylli,  ngase ai më fakte shkenëcore e  ndriçojë   veprën e heroit dhe kolosit të kombit shqiptar , Hasan Prishtina.

Studiuesi Dibran Fylli ka falënderuar të gjithë ata që i kanë ndihmuar rreth këtij libri duke kontribuar në sigurimin e shumë dokumenteve dhe fotografive e në veçanti falënderon pasardhësit e familjes së gjerë të heroit Hasan Prishtina pa të cilët nuk do të ishte e mundur hedhja në dritë e këtij libri historik.

Në fokus të librit Fylli  e ka vënë gjenealogjinë e familjes së Hasan Prishtinës, pasi që viteve të fundit ka pasur shumë paqartësi dhe pasaktësi rreth prejardhjes së heroit tonë kombëtar.

Qëllimi i tij në botimin e tretë të librit ka qenë orientimi i gjenealogjisë së Hasan Prishtinës dhe familjes së gjerë nga ana e babës dhe nga ana e nënës ngase kjo çështje sipas autorit  nuk është rrekë  sa duhet nga studiuesit e deritanishëm, ose edhe ata qe janë marrë me biografinë e Hasan Prishtinës ,ngase nuk përputhen për disa çështje, prandaj ai ka dashur që përmes dokumenteve të ja jap publikut një të vërtetë në këtë libër .

Vitet e fundit janë paraqitur edhe pretendentë duke u thënë se janë pasardhës të Hasan Prishtinës pra si nipa të tij por autori i librit e mohon një gjë të tillë duke thënë se Hasan Prishtina personalisht nuk ka pasur fare fëmijë.

Hasan Prishtina , sipas studiuesit  personalisht nuk ka pasur fëmijë me zonjën Igballe, ata dy kanë adoptuar Sadakan një vajzë nga Shkodra me origjinë çerkeze ajo pastaj ka pasur një vajzë dhe një djalë, por për fat të keq të dy fëmijët i vdesin Sadakasë pra trashëgimtarë të vërtet Hasan Prishtina nuk ka, përveç familjes së gjerë axhallarëve dhe fëmijëve të axhallarëve.

 Ideja  e autorit Dibran Fyli për të ribotuar për herë të tretë  librin  e përmasave të tilla i ka lindur qysh moti dhe konkretisht ka filluar të merret me mbledhjen e fakteve dhe materialeve mbi 30-të vjetë...

Vepra e autorit Dibran Fylli( 1,ribotimi 2 dhe 3) ka zgjuar interes të veçantë  , për hartimin e  librit studimorë për intelektualin dhe luftëtarin e denjë të kohës, Heroin kombëtar Hasan Prishtina.  

Autori ka shfrytëzuar një material të bollshëm burimor,  dokumentet arkivore pranë Arkivit të Vjenës ,Institutit të Historisë në Tiranë,Arkivit ë Kosovës si dhe arkivit personal të studiuesit tonëkosovar Akademik Prof.Dr.Hakif Bajrami,Ph.D., si dhe  literaturë shkencore nga autor të huaj e ato shqiptar si dhe shtypin e kohës.

Krahas pjesës hyrëse ka edhe vështrime të shkurtëra  rreth disa mendimeve nga autor dhe politikan të kohës për Hasan Prishtinën, që veçohën nga autori Dibran Fylli.

Në librin studimor të akademik Dibran Fyllit , përshkruhet për ofensivën diplomatike të Austro-Hungarisë, për krijimin e shtetit shqiptar, ku Austro Hungaria kishte prej 100 vjetësh marrëdhënie me popullin shqiptar katolik dhe kishte zhvilluar 15 vitet e fundit para luftës Ballkanike një veprimtari, me qëllim të gulçonte ndjenjat kombëtare të shqiptarëve e të përgatiste kushtet e nevojshme për krijimin e një pavarësie kombëtare….

 Po në këtë pjesë të veprës, jepen qëndrimet edhe të Fuqive tjerë të Mëdha, si dhe të shteteve ballkanike, rreth problemit shqiptar. 

Kështu, siç vë në dukje autori, edhe pse Italia si qëllim parësor pati “krijimin e një Shqipërie vasale”, përkatësisht për “ta përvetësuar për veten e vet”, atë e obligonte marrëveshja e mëhershme me Austro-Hungarinë, që “në rast të status qua-së në Ballkan” të krijohet shteti shqiptar. 

Për dallim nga Austro-Hungaria dhe Italia, qëndrimi i Anglisë ishte për një Shqipëri autonome, ndërsa Rusia dhe Franca, sikurse edhe shtetet ballkanike ishin kundër dhënies së çfarëdolloj autonomie për shqiptarët.

 Ndërkohë, Perandoria Osmane, binte dakord për dhënien e autonomisë apo të pavarsisë së Shqipërisë, pasi siç shprehet, Fylli, ajo “ja dha vetë një status të tillë”.

 Fjalën e ka për Marrëveshjen e Shkupit (18 gusht 1912), përkatësisht miratimi i 12 nga 14 kërkesat e Hasan Prishtinës, me çka, siç dihet edhe pse një kohë të shkurtë shqiptarët fituan autonominë në kuadër të Perandorisë Osmane. Gjithnjë në mbështetje të dokumenteve të kohës, Dibran Fylli , hedh dritë mbi përpjekjet këmbëngulëse të Serbisë, për t’u shtrirë deri në Adriatikë, përkatësisht, deri në Durrës, dhe kjo çështje, sipas autorit, mesiguri se do të realizohej, po të mos ishte veto-ja e Austro-Hungarisë.

Sipas Fyllit letra e Brtholdit dërguar më 3 nëntor Peterburgut – nuk mund të japim votën tonë kurrsesi, që të lidhet Serbia me Adriatikun nëpërmjet tokës shqiptare duke qenë se në këtë mënyrë do të binin në kundërshtim me parimin e autonomisë etnike, që kanë shpallur vetë shtetet ballkanike dhe që do të kalonte medoemos nëpër tokën e pakundërshtueshme të një populli tjetër ballkanik; kjo do të quhet si hapi i parë i Serbisë për t’u bërë një fuqi detare në Adriatik…

Sipas,Dibran Fyllit, Austro-Hungaria, madje ishte e gatshme që qëndrimin e vet, sa i përket mosdaljes së Serbisë në det, ta mbronte edhe me luftë. Ishte pikërisht ky qëndrim i prerë i qeverisë Austro-Hungareze, që e detyroi Rusinë Cariste, të tërhiqet nga kjo kërkesë. Ministri i jashtëm rus, Sazanov, njoftonte diplomacinë franceze se qeveria perandorake i deklaronte kategorisht Serbisë, se ajo nuk duhet të shpresojë të tërheqë Rusinë, e cila është e vendosur të mos shkojë deri në luftë të armatosur për një port serb në Adriatik….

Autori hedh dritë mbi bisedimet e zhvilluara në Konferencën e Ambasadorëve në Londër, për statusin juridik të Shqipërisë, që sipas Dibran Fyllit, Austro-Hungaria e përkrahur nga Italia dhe Gjermania insistonte për një pavarësi të plotë të Shqipërisë, ndërkohë shtet e Antantës, në radhë të parë Anglia ishte për një autonomi.

 Pas një beteje të madhe diplomatike midis dy grupimeve, më 29 korrik Konferenca e Ambasadorëve miratoi stausin përfundimtar të Shqipërisë. 

Në nenin 1, të këtij dokumenti thuhej: “Shqipëria është një principatë autonome, sovrane dhe e trashëguar sipas rendit të paralindur nën garancinë e gjashtë Fuqive të Mëdha. Princi do të caktohet prej gjashtë Fuqive të Mëdha.”. 

Ndërsa neni 2, përjashtonte çdo lidhje “suzereniteti” midis Turqisë dhe Shqipërisë, ndërsa në nenin 3 thuhej se “Shqipëria është neutralizuar” dhe se neutraliteti i saj ishte i garantuar nga gjashtë Fuqitë e Mëdha.

Autori ndalet në debatin e zhvilluar në Konferencën e Ambasadorëve në Londër, rreth përcaktimit të kufijve të Shqipërisë, që sipas tij, në tryezë ishin shfaqur dy propozime, austro-hungarez dhe rus. 

Projekti austro-hungarez, siç vë në dukje autori, parashikonte, që në “veri vija kufitare të kalonte nga gryka e Bunës në rrjedhën e saj deri afër Razhnicës, pastaj në gjysmë rrethi nga Jugu i Gucisë e Plavës, të drejtohej në Pejë, Gjakovë, Prizren duke i lënë këto qytete brenda shtetit shqiptar. 

Nga Prizreni vija kufitare do të kalonte në Jug deri në Ohër e në liqenin e Prespës duke përfshirë Dibrën dhe Ohrin brenda Shqipërisë. Në Jug kufiri përfshinte brenda Shqipërisë Korçën, Janinën dhe nëpërmjet rrjedhës së lumit Kallamas dilte në Detin Jon…

Për dallim nga projekti austro-hungarez, projekti rus përfshinte një territor shumë të ngushtë në shtetin shqiptar. Vija e kufirit në Veri ishte lumi Drin deri në pikën e bashkimit të Drinave, pastaj dilte në liqenin e Ohrit, ndërsa në jug Korçën, Delvinën dhe Sarandën i linte jashtë kufijve të shtetit shqiptar.

 Pra, me një fjalë projekti rus linte jashtë Shqipërisë: Shkodrën, Prizrenin, Pejën, Gjakovën, Ohrin, Dibrën, Janinën, Korçën, Delvinën dhe Sarandën…

“Projekti Austro-Hungarez – vë në dukje Fylli – ndeshi në kundërshtimin e rreptë të Rusisë, që nuk e merrte fare parimin e etnisë…. 

Kufiri që propozoi Austro-Hungaria i jepte shtetit të ri mundësi të arsyeshme për të arritur stabilitet e përparim. Por, këtë nuk e dëshironin as Rusia dhe as Franca, e as aleatët e Ballkanit. Kufiri që u vendos në fund fare ishte dhunimi i të gjitha argumenteve etnike, historike, ekonomike dhe gjeografike, dhe në të vërtetë i të gjithë argumenteve të rëndësishme…

Edhe pse Austro-Hungaria, shprehet Fylli, fillimisht këmbëngulte që brenda kufirit të shtetit shqiptar, të përfshiheshin Dibra, Prizreni, Peja, Gjakova dhe Shkodra, ajo më vonë, për shkak presioneve të shumta nga ana e shteteve të Antantës, u tërhoq nga Dibra, Prizreni e Peja dhe së fundi edhe nga Gjokova, vetëm e vetëm që ta mbroj Shkodrën,.

Më 24 mars Bertohld i dërgoi një telegram Mensdorfit, që ai ta dorëzoj Gjakovën. Kështu nën kërcënimin e Rusisë e gjithë Kosova, Rrafshi i Dukagjinit dhe më pas një pjesë e Maqedonisë shqiptare i kaloi Serbisë.

 Kjo ishte humbje për diplomacinë e Vjenës, por nuk kishte alternativë tjetër veç luftës midis Fuqive të Mëdha, që do të çonte me pajtetër në një luftë botërore…”, shkruan ndër të tjerava akademiku Dibran Fylli .

Në librin studimor të Dbran Fyllit përshkruhet situata politike dhe e sigurisë brenda kufijve të shtetit shqiptar të përcaktuar nga ambasadorët e gjashtë Fuqive të Mëdha. 

Në përputhje me vendimet e 29 korrikut, Austro-Hungaria, insistonte që forcat ushtarako-policore serbe, malazeze dhe ato greke të tërhiqeshin sa më parë që ishte e mundur nga territori shqiptar, mirëpo një kërkesë e tillë nuk përfillej nga qeveritë përkatëse.

 Rrjedhimisht, pasuan reagimet e ashpra të Austro-Hungarisë, drejtuar Beogradit, që filluan më 14 shtatorit 1913, kur ajo për herë të parë e paralajmëroi Beogradin, për të vazhduar me demarshin e 29 shtatorit, pastaj me paralajmërimin e dytë që ndodhi më 7 tetor, me notën kërcënuese të 14 tetorit të kontit Berthold drejtuar Pashiqit, dhe së fundi me Ultimatumin e 17 tetorit, përmes së cilit, Austro-Hungaria, kërkonte nga Beogradi që në një afat prej 8 ditëve, t’i tërheq të gjitha fuqitë e veta ushtarake nga territori shqiptar, në të kundërtën “qeveria perandorake dhe mbretërore, me keqardhjen më të thellë do ta shihte veten të detyruar që të përdorte mjetet e përshtatshme për ta realizuar kërkesën e saj.”.

Ashtu siç edhe parashihej në Ultimatum, në ditën e tetë, përkatësisht më datë 25 tetor, kishte përfunduar tërheqja e trupave serbe nga territori i shtetit shqiptar. 

Masa të ngjashme sikurse ndaj Serbisë, Austro-Hungaria, ndërmorri edhe kundër Greqisë, e cila mbante të pushtuara Korçën dhe qendrat tjera shqiptare të Jugut.

Autori sjell konkluzionet e veta, rreth rolit të Austro-Hungarisë në krijimin e shtetit shqiptar, ku thekson se historiografia shqiptare “nuk e ka shkruar të vërtetën e krijimit të shtetit shqiptar” dhe se ajo e “ka zbehur rolin e Austrisë në këtë proces” duke e nxjerr në plan të parë “faktorin shqiptar”. 

E vërteta është, se faktori shqiptar ishte i paorganizuar dhe përdorej nga Fuqitë ballkanike për interesat e këtyre shteteve…

Krijimi i shtetit shqiptar është meritë e Austro-Hungarisë, që donte një shtet të fortë dhe të madh shqiptar për arsye gjeo-strategjike, sepse me anën e tij ndalohej Serbia të dilte në Adriatik dhe të zgjerohej deri në atë pikë, saqë të kërcënonte vetë Monarkinë e Danubit…

Autori duke ofruar fakte dhe dëshmi burimore, ka arritë të zbardh rolin e madh e vendimtar të Austro-Hungarisë, në krijimin e shtetit shqiptar, si dhe dhe kontributin e çmueshëm të saj, në ndërgjegjësimin e vetëdijes kombëtare shqiptare.

Krejt në fund, më duhet të prononcohem rreth disa vlerësimeve të akademikut Fylli, për faktorin e atëhershëm politik shqiptar në përgjithësi, e të Ismail Qemalit, Isa Boletinit , Hasan Prishtinës dhe Preng Bib Dodës në veçanti. 

Tërë atë që e thekson autori, në lidhje me Austro-Hungarinë dhe rolin e saj në krijimin e shtetit shqiptar është mase e vërtetë. 

E vërtetë është edhe ajo pjesë ku, autori hedh dritë mbi bashkëpunimin krerëve të sipërpërmendur shqiptar me Serbinë, Malin e Zi dhe Greqinë. 

Mirëpo, është e vërtetë edhe ajo se, për dallim nga Ismail Qemali (roli i të cilit ishte shumë i fuqishëm jo vetëm në Jug të Shqipërisë, por në mbarë hapësirat shqiptare), në anën tjetër, Isa Boletini dhe Preng Bib Pasha, nuk ishin krerët kryesor verior. 

Faktet tashmë të dokumentuara, flasin se Lëvizjes Kombëtare Shqiptare në Vilajetin e Kosovës i printe intelektuali i kohës, Hasan Prishtina, i cili sipas dokumenteve serbe dhe ato jugosllave konsiderohej si “armiku i përbetuar i popullit serb”.

 Përkrah tij, qëndronin një numër i konsiderueshëm i intelektualëve dhe i atdhetarëve shqiptar si Nexhip Draga, Rexhep Mitrovica, Sait Hoxha etj. 

Këtë e pohojnë shumë autorë vendor e ndërkombëtar, si dhe dokumentet e kohës, që me këtë rast po i referohem shkrimit të Mustafa Merlika Krujës, me titull “Kosova në Kongres të Vlonës”, botuar më 25 shtator 1930 nga “Lirija Kombëtare”.

 Në të ndër të tjerave ai hedhë dritë mbi mbledhjen e mbajtur më 13 tetor 1912 në Shkup, në shtëpinë e atdhetarit Sali Gjuka, në të cilën kishin marrë pjesë këta personalitete: Nexhip Draga, Salih Gjuka, Mi’that Frashëri, Mustafa Kruja, Qemal Kumbaraxhiu, Rexhep Mitrovica dhe Beqir Shlika. Në mungesë të Hasan Prishtinës, i cili asaj kohe qëndronte në frontin e luftës kundër ushtrisë serbe, me mbledhjen kishte udhëhequr Nexhip Draga. 

Në fund të mbledhjes, siç vë në dukje, Kruja, është sjellë vendimi, që t’u komunikohej Shteteve të Mëdha, deklarata si më poshtë:
“Populli i Shqipnis po i kap armët jo për ta mbrojtë egzistencën e Turkis në Ballkan, por, për t’i dalë zot tokave të veta. 

Pra, sidoqi të jetë fati i luftës, populli i Shqipnis ngul kambë për nji Shqipni të lirë e me nji formë studimi të vetme”.


E pash të arsyeshme ta them këtë, jo për ta kundërshtuar vlerësimin dhe qëndrimin shkencor të Dibran Fyllit , në lidhje me politikën e gabuar të Isa Boletinit e të Preng Bib Pashës, por për ta thënë edhe atë që Zoti Fylli, e përmend me fakte historike rolin parësor dhe kontributin e jashtëzakonshëm të Hasan Prishtinës, si në shpalljen e autonomisë shqiptare nga ana e Portës së Lartë, poashtu edhe në shpalljen e Pavarësisë së shtetit shqiptar.

 Caktimi i Isa Boletinit si përfaqësues i Kosovës në Vlorë, erdhi në mungesë të Hasan Prishtinës, Nexhip Dragës, Sait Hoxhës e disa krerëve tjerë të Kosovës, të cilët asaj kohe ishin arrestuar nga forcat ushtarake serbe dhe dërguar në burgun e Kalamejdanit në Beograd…

Prishtinë , 31 mars 2020.