A është ky qingj I butë qe thithi dy nëna duke rënë në gjuaj, lujtur bishtin për të thith sa më shumë tambel!.Ky përson i njohur ra në dy gjuaj monizmit dhe vjeli aq shumë sa as një hërë prej 50 viteve nuk ra prej froni.duke fillue prej “povereniku”(I besueshmi për arsim) në rrethin e ish Istogut e deri të drejtori i përjetshëm i Gjimnazit tash “Haxhi Zeka” të Burimit.Ky #qengj# e shfrytzojë sistemin monist duke u sjell hërë si dhelpra,herë si qengji!.Si qengji për të zhvatë dhe si dheplra duke nëshkrue Dekrete për eleminim dhe perjashtim in nga puna ish kolegë të vet të ditëve të para të shkollës shqipe sikurse ajo lexhenda e misrit:Paska pas folë kolllomoqi n’at kohë dhe paska porositë prashitsin:”Hiqma shoqin në daq më ta mbush koshin”!Po sipas kësaj lexhenda ka veprue edhe sistemi monist.Duke përjashtue,duke vrar e burgosë patriotët e atdhetarët e njohur jo vëtëm në anën tonë por gjithandej ka ka pasë shqipetar.Nuk thot populli kot:Se marrja nuk ka karar”. Po këta njerëz tradhetuën traditën familjare,idealin kombetar të fisit nga vinë për më shumë se 50 vite të monizmit sllavokomunost,pas demokracis,luftës se lavdieshmë të UÇK-ës,u kyqën edhe në të Djathtën shqipetare duke prezentue përsonalitete të njohura shqiptare për ta rehabilitee vetvehtën!Se pari janë kujdesë qe në çfrdo formë,pra abusive të I hjekun dosjët,ti pastrojnë në mënyrë qe nese qelën ndoj here të jenë të sigurt.A ka gjë më të rendë në histiografinë tonë më të re qe këta kuadra të na shkruejnë dhe të jen konsulent dhe të citohën nëpër bibliografi të librave të një pas njëshme.Në librin e Emin Maksutit:”Orroberrda(Kodër e Shqiponjave),fshat i rrezistencës kundër pushtuesve të huaj”,Istog 2012.Libri ka 153 faqe,literaturën dhe burim i të dhënave.Qe në fillim due të shërbehëm më një citat të autorit Maksutaj:”
Mendoj se ky libër nuk ka mujt të spikatë pa konsultimin e librave të prof.dr. Sylë Dreshaj e sidomos libri:”Fshati kryevrellë”Ky auto I palodhshëm ka spikatë.Mandej gjithashtu se është desht të konsultohët edhe autori Iliaz Bicaj më dy vepra nga kjo trevë.
Pastaj Luxhet e gjakut të autorit Ali Daci,Gjenocidi serrb në Kosovë në prag të shekullit XXI të autorit Ibrahim Koci etj..Autori ka zgjedhë recenzent historianin e mirënjohur të kësaj ane prof.dr.Muhamet Shatrin.Mendoj se nuk është desht të mos botohët fjala e recenzentit,nese vërtët ai ka qenë recenzent!.Kjo është praktikë dhe e domosdoshme.
Lexuesi nuk din:cilat kanë qenë verejtjët e tij,a janë rrespektue ato në përpikeri.Cilat janë lëshimët?
Por le të konstatojmë faktin e pa kontestueshëm:A ka gjë më sinigative se sa biri t’I kushtojë këtë libër babajt dhe mendimtarëve të tij edhe pse të vonuar,pra edhe pas 65 vjetve.Ata qe e lanë kolegun tim të nderuar,bashkëvendasin tim pa bab,jeti m në moshën më të re.
Nuk është çudi se autori këtë mbresë e ka mbajtë kaq gjatë duke mos guxoft siq thuhët më que kryet dhe tërë jetën ka rrnue më këtë brengë.Po si macja nder sini qe prêt dhe gelltitët pa pasë mundësi dhe fuqi të jetë e lirë dhe e ngopur.Ironia dhe brenga e kohës është se po mungon kritika e mirfillt sidomos nga profesionistët.Heshtja e gabimeve dhe leshimeve është një llojë aprovimi apo pajtimi më gjith at mori gabimesh dhe leshimesh me apo pa vetdije.
Historia nuk shkruhët sipas porosive dhe ambicieve apo mundsive materjale.Por le të ndalemi në konsulentin e këtij libri.Nuk mund të jetë konsulent një njeri I korruptuar dhe një ish gazetar I monizmit qe ka ndejt nëpër koridorët e Komitetit të LKJ.një ish gazetar të shperblyer nga ish sistemi monist për diferencime dhe për denime të Demostratave të vitit 1981.
Një njeri qe në librin e vet:”Varrët e përbashketa”,ka berë gabime edhe perkrye verejtjeve dhe sygjerimeve qe ju ka dhenë nga kritika,qoftë ajo edhe e vetmja.Bie fjala ai nuk permend vrasjet,viktimat edhe të kësaj lufte.Nuk përmend as babajn e këtij autori të pushkatuar dhe të humbur pa gjurmë pa guxoftë kush më përmend.Ishte ky hero I pa shpallur apo jo?
Pra ky konsulent,ky gazetar i njohur më shkrimët e veta në vend qe të përmisojë apo të shtojë diq në favor të lehtesimit të dhëmbjeve të familjeve të dametuara .Hamendet nga monopoli qe ka pasë dikur por edhe nga interesi i pa prekshmerisë.Nuk e lëshon në shtyp, sepse në at artikull e kam përmend si vijon:”Bajrami i takonte Levizjës per çlirimin e Kosovês dhe bashkimin e trojeve shqiptare,ky deshmor i pa shpallur u hesht më shumë se 50 vjet dhe për çudi Rrustem Rugova ,në librin e botuar për masakrën në Kullat e Popit,në komunën e Istogut,nuk përmend fare Bajram Met Grabovcin,”Bota sot”,faqe 18,date 31 dhjetor 1999,pa fotografi,nga se gjoja mbetën në teknikën e “Rilindjës”.Nga kjo familje patriotike u masakruën:Dina qe u rrit jetim,Xhaferi me Miradin nga tê njatit barbar,pra u përserit historia e gjenocidit serbo-sllav ndaj shqiptarëve siq u ndodhi edhe familjës Rugova,Jahaj ,Maksutaj,Çetaj,Mavraj e shumë e shumë familjeve vetëm se ishin shqiptar dhe kërkonin të drejtat e veta kombetare.Lirinë dhe pavarësinê si të gjith popujt e botës.
Se është etika e gazetarit në peshojë, flet edhe njê e dhënë.
Gazeta komunale”Gurrat e Bardha”në pjesën ku benë fjalë për Saradranin, nuk i evidenton martirët e familjës:
Grabovci:
Din B.Grabovcin,Xhafer M.Grabovcin,Miradije M;Grabovci,Elshanaj:Hasan R.Elshani,Muharrem R.Elshani,Niman R.Elshani,Avdyel I.Elshani,Myhedin D.Elshani,Shemsedin D.Elshani dhe Nexhmedin D.Elshani,Kreshnik Husaj etj.
Pasë kater muajsh të rivarrimit të tyre gazeta komunale”Gurrat e Bardha” nr. 22 dhjetor 1999.Nese nisemi nga një parim –thënje filozofike:”Neseinformoj drejt,më ndihmo,nëse gaboj me korigjo”.
Martirët e Saradranit do mbesin në kujtesën e kombitFaksimil i gazetês”Rilindja”,04.qershor 02
Pse nuk i përmend masakrën në Muzhevuina të bandave të Miliq Kerstiqit në vitin 1924 të pushkatuarit:
Ukë Jahë Jahaj,Shaban Ramë Jahaj,Abdyel Ukë Jahaj,Sadri Ukë Jahaj dhe Bajram Sylë Alimetaj.Pastaj mbytja ne burgun e Pejes të Gjemajl Blakajn nga Vrella,etj.
Pa pretendue qe te bejë nje rezime të ketij libri,bie fjala në faqën (239-254) po permendi shkarazi:në mësin e 300 të vrarëve,të plagosurve dhe të humburve,nuk i përmend Deshmorëte as martirët e Istogut ,tani Burimi,nuk i përmend fare as emrat e Deshmorëve,e martirëve të laxhës Elshani të Dasamit(ish Saradranit),as të Qetajve në tërsi,as te plagosurit!?
Këta emra i ka sistematizue prof.Dr.Sylë Dreshaj në librin e vet”Levzja e përgjithshme e shqiptarëve në luftë për pavarësi në Kosovë”(UCK-eja dhe lufta e saj heroike kundër rexhimit pushtues serrb,sipas shtypit ditor dhe përiodik dhe revistave të ndryeshme në gjuhën shqipe dhe të huaj), Pejë 2002.
Në faqën 124 të këtij libri është lista e deshmorëve të komunës se Istogut(47).
Në vazhdim në kapitullin:”Historia qe flet” është dhënë Struktura e të vrarëve,të zhdukurve dhe të plagosurve të Komunës se Istogut:Të vrar 175, të zhdukur 43,të plagosur 62.Po ashtu në faqën 131,nënë numrin rendor(322-330) janë ata të vrar e të plagosur nga Saradrani,të cilët nuk i ka përmend fare,z.Rrusta!?.
Po ashtu në Librin e Ibrahim Kocit:”Gjenocidi serrb në Kosovë në prag të shekullit XXI”,Prishtinë,Koha Ditore,2000,në faqen 321 i ke me emer dhe mbiemer të rënët në Saradran më 08 maj 1999.Mungesa e konsultimit të këtyre dy burimeve oficiele ka qenë e pa shmangshme,e mos të flasim për listat e Keshillit për të Drejtat dhe Lirit e njeriut-dega në Istog.Ka edhe shumë burime tjera të cilat nuk i ka shfryetzuar apo nuk ka desht,sepse në punën tande shumvjeçare segregcacioni ka qenë mënyra e veprimtaris tuaj dhe për at edhe ke marrë shperblim!Andaj:”Futja e këtyre kategorive në një grup në njivel të komunës është thjeshtë një degradim i lloit të vet.Është një papërgjegjsi tipike gazetareske të një ploje e shumë të tjerave që më parë është dësht të shkruajsh për to në vazhdime dhe tek pastaj të fitosh kredibilitët qe të shkruajsh libër,është dasht të jesh gazetar i luftës që të fitosh të drejt qe të shkruajsh, është desht që ti vizitosh shum institucione jo qeveritar, familje apo të gjitha,se paku lapidarët e tyre, është desht të jesh me popullin dhe hallët dhe padrejrsit qe i behën akoma këtij populli shumë të vujtur,...Andaj të kota janë fjalët :”Prandaj u jam mirënjohës të gjith atyre qe me dokumente,deshmi,fakte e të dhena të caktuara do të më ndihmojnë ta bejë sa më komplet këtë kontribut timin modest”.Ku ke qënë...,apo ku ishte ajo penda e jote,ajo dhurata qe ta patën ndarë në kohën e monizmit për gazetar.Jam i bindur se këto gjera Emin Maksuti nuk i ka dijtur.A thue nuk paska pasë mundësi më gjetë tjetër konsulent në komunën e Istogut.or lë ti kthehemi kapitullit të formimit dhe veprimit të Islihatit në këtë komunë.
Halit Halili ishte në përberje të "Islihatit"(Pajtimtar i gjaqeve dhe ngatrresave) bashkë me:Bardh I. Maksutaj nga Arbana(Orroberdë), Halit H. Elshani Dasam(Staradran) , Feriz Bajraktari (Radavc), Ramë Tahiri (Cercë), Rexhë Niman Dreshaj i ardhur nga Shqiperia Burim(ish Istogu), Hasan Rexha Salihaj (Shushicë), Mulla Sadria (Uçë), Tahir Bajraktari (Resnik), Vesel Mehmeti Rracaj (Siqevë), Llesh Gjoni (Zllakuqan), Shaban Dreshaj (Vrellë), Idriz Dauti Balaj (Lluga),ky i fundit ishte antari më i rinjë, Kryetar ishte Bardhë Maksutaj, sekretar z.Shaban Dreshaj, arkatar ishte Ferid Bajraktari. Sipas sekretarit Shaban Dreshaj, 90 vjeçar, i lindur në Vrellë (qershor 1914), Proçesi i pajtimit ka pasë mbshtetjën e kryetarit të rrethit Qamil Luzhes dhe popullit. Kemi pajtue:për dame, rrahje, plagosje dhe gjaqe. Të gjitha keto e kanë pasë të caktuar koston (çmimin):Gjaku ishte 120 napolana+60 nap. taksa për shpenzime, varra(plagosja) 60 napolana+3 taksa, rreha 30 nap., dami sipas vleftes. Për çdo rast kishte nga dy dorzan edhe i padituri dhe paditesi, ata vet i propozojshin. Për një kohë rekorde i kemi pajtue të gjitha rastet.Ka pasë sanksione për ata qe nuk pajtoshin. Tri raste nuk jan pajtu, dy raste i kemi të kalljës se shtepive, një rast në Staradran na ka mbet pa e kalle !? Këshilli i pajtimit qe aso kohe quhej "Islihat" beri jehonë të madhe.U liruen nga barra e rendë e hakmarrjes, e të ngujuerve, nga gjendja e hasmeris në një afersi dhe kompatesi për t'u mbrojt dhe për të gjallërue.I gjithë dokumentacioni iu është dorzue Qamil Luzhes në Istog alias Burim..Fatkeqesisht nuk kemi rujt kopje ? Ai gjithashtu deshiron të shtojë: Në kohën e Jug. se parë-Pashiqet, jetonin në Prigodë në do shtepi me drrasa. Na bejshin presion për t'u shperngul, duke thanë se kjo tokë nuk është për musliman ? I kishin regrutue do hoxhallar në ketë funksion. Galë Terziqi dhe Bllagoje Popi nga Llukavci i Begut na kanë sulmue e plaqkitë pa kurrfar shkasi: Nënës ja murren pajën, e torturuen dhe pasë 6 muejsh vdiq, na i vran Mehmet Demen, Shaban Mehmetin, Zojë Mehmetin e cila ishte e pregaditur për martesë. Bllagoj Popi e muer për grue vajzën e hoxhë Gërgurit Rabën, kojshia i parë.Rabes ia ndrroj emrin në Radë ! E kanë keqpërdor !?Në një felton prof.Rexhep Podrimja ka shkrue se si e ka gjetë pasë shum viteve në rrethin e UlqinitEdhe rasti i Salih Hoxhës-Maksutaj,babaj i autorit është një shembull qe as sesi R.Rugova nuk ka mujt me qenë kiosulentKur është rasti të Islihati,shfrytzimi i arhivës në Shkodër,autori fut njerëz qe nujk kanë qenë fare antar.Kjo praktikë e citimit dhe shtremberimit të të dhënave është e denueshme.Ligji i parë i Historis thot:E verteta nuk guxon të mshifet as të heshtët!
Pas vdekjës s'e Halitit kryeplak u bë Gjema, njeriu qe dinte shkrim lexim, disa gjuhë e sidomos italishtën gjatë kohes se okupimit italjan qe ne e konsiderojshim si çlirues,e quanin Shqiperia e madhe edhe pse nuk ishin përfshi të gjitha teritoret etnike.U hapën shkolla,erdhen 200 mësues nga Shqiperia.
Fusnotë
Dr.Muhamet Shatri:Bardhë Isuf Gashi,figurë e shquar e Levizjës Kombetare,Kosova 26/2004
Halit Elshani,intervistë me Shaban Dreshajn, sekretar i “Islihatit”, Vrellë,prof.Rexhep Podrimja-Carallukë
Halit Xhemë Elshani
