Homazh për Dinen, Nuredin
Isufin
Nga
Albert HABAZAJ
Një premte mbasdite më
vjen tek puna Skënder Beqiri, miku im i
vjetër dhe i gjithë vlonjatëve e labëve, që e kam quajtur Marubi i ri i Çamërisë,
i Vlorës dhe Shqiptarisë. Si lastar vinte. I thatë duket ai zotni burrë, por i
thantë. Qëlluar nga erërat e kohës, plaku 87 vjeçar, por i ri, i përvëluar dhe
mallpashuar për çështjen kombëtare. Si pak herë, e pashë lot në sy. Nuk i
dridhej buza, por i dridhej fjala. Pas tungjatjetimit, më kërkon ta shoqëroj
dhe të pijmë një kafe te “Kësulkuqja”, si i themi ne, vlonjatët, lokalit
simpatik të Ceno Gjikës. Duke mbyllur derën, e pyes me merak: Ç’hall ke more Këno
vëllai, se të kam mik e më shqetëson
pamja jote e vuajtshme? - e pyes. - Eja, pa të llafos u’ - ma preu dhe dolëm . Zbresim pa
folur dhe ulemi në një kënd të qetë të lokalit tonë. Porosita dy ekspres e dy
raki. Më pa xixë në sy. Dy liqenë me lot kishte në sy, po unë s’ia pashë. E
mbajti veten. Të mos më lëndonte. - Lem’, o Bert, se jam hidhëruar, - nisi
bisedën. Na la dhe Nuredini. - Kush
Nuredin, more Këno?!- s’po orientohesha unë. Nuredin Isufi, i Dinejve me
histori. Një nga pesë të përkushtuarit e Çështjes kombëtare, që ke shkruar dhe
ti te “Telegrafi” e te “Dielli” sa e sa herë. Dinua… Erdhën kafet. E ngushëllova.
I fola me respekt për pesëshen e pandarë çame për çështjen kombëtare, që qenë model në Vlorë
qysh nga fillimet e viteve ’50 të shekullit XX, që lamë pas: … - Mbaheni mend në
qytet ju, të pesë, pesëshja e famshme, siç quhej: Ibrahim Banushi, Nuredin
(Dino) Isufi, ti, Skënder Beqiri, Servet Iljazi dhe Fadil Zeqiri, se u bëtë
flakadanë të Çëshjes çame me trimëri qytetare. Nuredin Isufi mbahet mend si
vullnetar në Brigadat e Rinisë Shqiptare për rindërtimin dhe ringritjen e
Shqipërisë, shkatërrruar nga Lufta e Dytë Botërore. Ka qenë vullnetar në
ndërtimin e rrugëve në veri të vendit dhe në hekurudhën Durrës - Peqin, Durrës
- Tiranë. Në vitin 1948, emërohet nëpunës i Gjendjes Civile në qytetin dhe në
rrethin e Vlorës dhe shef i këtij sektori të rëndësishëm, ku punoi me
ndershmëri e përgjegjesi, vërtet si ai, kur thonë. Gjithë koha 50 vjeçare, që
kaloi ka shënimet e tij të sakta e korrekte, fakt që ka evidentuar punën e tij
të mirë dhe të dobishme në qytetin dhe në rrethin e Vlorës. Gjurmët e tij
duken. Edhe sot lavdërohet puna e tij me regjistrat e Gjendjes Civile jo të shkruara, por të qëndisura nga duart e
Dinos. Ky volum pune i duhur, i mirë dhe i dobishëm është i verifikueshëm,
sepse regjistrat që ka plotësuar Dinua janë edhe sot në përdorim të përditshëm.
Është dekoruar nga Presidiumi i Kuvendit Popullor (në vitin 1978). Dinua e
arriti moshën e bardhë të pleqërisë, o Këno! 89 vjeç… I paharruar i qoftë
kujtimi Dinos, t’i rrojnë ç’ka lënë pas e ta kujtojnë!- e mbylla fjalën e
kujtesës vetiake. E mblodhi veten. Vijoi rrëfimin:-Erdha
tek ti, se e kam shumë të vështirë që të hedh në letërdy fjalë nderimi e
kujtimi për shokun, bashkëpunëtorin tim prej 70 vjetësh në Vlorën e Ismail
Qemalit. Tok me Ibrahim
Banushin, Servet Iljazin, Fadil Zeqirin e Nuredin Isufin, kemi ardhur nga
trojet e të parëve tanë, kah Çamëria në vitin 1944, të përzënë nga terrori
shovinist grek. Vetëm unë rroj nga ata. Ata nuk jetojnë më fizikisht, porse
puna patriotike prej, jo pak por, 70 vjetësh në Vlorë ka lënë gjurmë të
pashliera në kujtesën e popullit çam e
atij vlonjat. Nuredin Isufi u lind në Arpicë të Çamërisë më 1 janar 1926 dhe u
nda nga jeta në Vlorë, më 11 mars 2015.
Në vendlindje mbaroi shkollën 7 vjeçare shkëlqyeshëm (në gjuhën greke). U rrit
i edukuar me ndjenjat atdhetare të të parëve. Gjatë Luftës, u burgos e u
internua nga shovenët grekë për pikëpamje patriotike në shërbim të çështjes
kombëtare, të asaj që kërkonin të gjithë çamët - bashkimin me shtetin amë,
Shqipërinë. Luftoi me armë në dorë si gjithë bashkëkrahinarët e tij, deri në
gusht 1944, kohë, në të cilën popullata çame u shpërngul e u përzu me dhunë nga
trojet e veta për në Shqipërinë, këtu…S’kishte si të ndodhte ndryshe, me një
komb 8 milionë banorë, ku 30 mijë frimë shqiptarë kah Çamëria morën rrugët si
muhaxhirë. Me ta dhe Dinia. U vendos famijarisht në Vlorë, ku krijoi familje të
shkëlqyer. La 3 djem e 3 vajza, të cilët jetojnë e punojnë në Vlorë. Mbi të
gjitha, la emër. Ai ka gëzuar respekt jo vetëm nga komuniteti çam, por edhe nga
vlonjatët jo më pak. Qe respekt i krijuar në marrëdhëniet e punës në kontakt me
qytetarët. Në kohën e demokracisë, Nuredini përkrahu proceset demokratike. Mori
pjesë në themelimin e Shoqatës Patriotike “Çamëria”, ku dha kontribut të veçantë
në organizimin e aktiviteteve dhe mbarëvajtjen e punëve në shoqatë. Gjithashtu
një ndihmesë të kualifikuar dha në krijimin e Ansamblit “Çamëria”, në
gjurmimin, gjetjen e prurjet me këngë e valle burimore të krahinës së Çamërisë,
në përcaktimin e melodive sipas tabanit kombëtar të krahinës, dëgjuar nga të
parët e tij të folkorit. Nuredin Isufit nuk i rrihej pa e parë Çamërinë. U nis
me traget nga Italia. Pa dokumenta. Si refugjatët e tjerë. Vajti në Çamëri. E
pa me sy Arpicën e tij të bukur, fshatin e dashur ku i bë koka “dënk”. Bëri
shumë fotografi. Edhe këtë fotografi që zgjodhe ti për gazetën, atje e ka bërë,
në Arpicë, në anë të detit. Duket shumë i prekur Dinia. Kujton ne, shoqërinë e
moshës, kur bëheshim tok e laheshim në Detin Jon të Çamërisë... Kishte shpirt
shumë të pastër. Ishte shumë patriot, por s’donte të dukej. Kështu flasin të
gjithë ata që e njohin, çamër e vlonjatë. Shoqëria jonë, sidomos pesëshja, që
ti, Berti e ke njohur mirë ka qenë për 70 vjet kompakte, shumë besnike,
idealiste dhe e palëkundur. Kjo shoqëri qe jetëgjatë se nuk takoheshim për
interesa personale, por se kishim shoqëri të sinqertë, kuvendonim për gjërat që
na bashkonin, si Çamëria, interesi kombëtar, Çështja e madhe...Të të flas për
Nuredinin duhen ditë e net të gjata, që ti të shkruash volume të tëra. Kujtoj
aksionet e Rinisë mbas Çlirimit të Shqipërisë për Rindërtimin e vendit, që
ishte shkatëruuar nga Lufta e Dytë. Kujtoj hapjen e rrugës Kukës-Peshkopi, ku u
radhitën në brigade vullnetare gjithë rinia shqiptare, me një optimizëm e
mobilizim të paparë, me një vullnet e disiplinë shembullore. Atje, në ballë të
aksionit ishin edhe Ibrahim Banushi, Servet Iljazi, Nuredin Isufi e shumë të
tjerë nga çamët e Vlorës, tok me të rinjtë vlonjatë, që ishin aq entuziastë e
sedërtarë e u radhitën në krye të Brigadës Vullnetare. Për kontributin e dhënë
atje, dhe për pjesëmarrje në shumë aksione të tjera më vonë, u dekoruan me
medalje pune nga Kuvendi Popullor. Gazeta “Bashkimi” e datës 20 Maj 1946 ka
shkruar për BRIGADËN E Vlorës dhe ka përmendur, midis emrave të atyre që janë dekoruar për
shembullin e dalluar në aksionet kombëtare të rinisë, edhe emrin e të ndjerit
tonë Nuredin Isufi… Të gjithë jemi të dënuar me vdekje - e mbyll bisedën Skënderi-
por mua, personalisht më goditi më shumë. Më këtë moshë më iku Resmia ime, me
lot të brengosur. Më prishi punë. por unë do të mbahem dhe për të. Balta e
varrit iu bëftë pikë mjalti. Kam djalin, vajzat, nipër e mbesa. Plot. Kam ju.
Por…Nga pesëshja jonë e famshme, nga shoqëria jonë, vetëm unë jetoj akoma… Më
iku Ibrahim Banushi. Më iku Servet Iljazi. Më iku Fadil Zeqiri, atdhetari dhe
shkrimtari, që ti me të drejtë e ke cilësuar zgalemi
i Vlorës, një penë e një pemë e petriti i Çamërisë, një petrit i letrave
shqipe. Tani,së fundmi, më iku edhe Dinia, Nuredin Isufi, që do të ngelet në
kujtesën e bashkëkombasve të tij si një njeri shumë i drejtë, punëtor i rrallë,
i përkushtuar e atdhetar i mirë. Do të kujtohet sidomos për karakterin e tij
besnik.
