Adem Zaplluzha: Poezi nga libri “Një shi prej bryme”

NUK PUSHOJNË AS ETHET E VERËS

Si nëpër disa përralla të lashta
Zgjohen zërat në mua
Shiu i shurdhët i pranverës
Troket
Pandërprerë trokasin hijet
Nëpër muret e sëmura të kujtesës

Nuk pushojnë as ethet e verës
Gjelbërimi i zverdhur
Kafshon drurin mu në lulëzim
Një zi baritoni dëgjohet
Si zëri i lashtësisë
Hukat mbi gurtë e murrmë të atdheut

Nëpër fusha s’pushojnë
Krakëllimat e korbave
Një hije e zezë sterrë
Ra mbi çatitë e djegura
Flaka e verdhë
Çmendurisht lëpin ajrin e shkrumbuar
Të frymëmarrjes

ME UJIN E SHENJTË TË DARDANISË

Pikë uji s’paska mbetur këtu
Për mëllenjat e bardha
Po digjen fushat
Nga zëri i trishtuar i tokës
Oshtinë malet

Si zana e malit
Një vashë e bukur prej mëllenje
Me një shtambë deltine
Shuan etjen e përflakur të atdheut
Nën hijet e rrapeve
Digjen edhe gurtë e stralltë

Dielli i çmendur
Si një saç i zjarrtë
Rri mbi kokat e ushtarëve
Po kallen kallamishtet
Një zjarr i lig e ka marrë dheun
Si breshkat po piqen gurtë e plagosur

Vetëm një vashë sykaltër
Ajo e fushës së mëllenjave
Me ujin e shenjtë të Dardanisë
Shuan etjen
E plagëve që kullojnë trishtim

DËNESIN KUAJT E PLAGOSUR

Mbi flokët e shprishura të plagëve
Po bien shirat e një pranvere
Hingëllojnë edhe kuajt e sëmurë
Çadrat e bardha
Mbuluar e kanë fushën

Diku nga veriu
Depërton një duhmë e djegur
Piqet druri në rrënjë
Në Fushën e Mëllenjave
Dënesin kuajt e plagosur

Beteja e gjunjëzuar
Ngriti sytë kah qielli
Shikoi saçin e përskuqur mbi kokë
Përreth shelgjishteve
Po del flaka nga majat e plepave

Një zjarr i çmendur me qindra vjet
Kullon nga plagët e fushës së mëllenjave
Kullojnë edhe ëndrrat e trishtë
Të një populli që s’u ngop
Nga një uri e pangopshme njerëzore

SIVJET PO FRYN NJË FLLAD I RI
Brenda meje
Një fushë e errët
Si qukapikët mëllenjat e bardha trokasin
Në portat e mbyllura të ashtit
Rrufetë si kamxhikët e perëndive
Shkrepin xixa qiellit të vrarë
Nëpër foletë e braktisura
Disa zogj çelin vezë të ngjyrosura

Qyteti i lënë në harresë
I ushqen mëllenjat e fundit
Një shi i rreptë
Si gjarpri i zi lëshohet ullukëve

Nga malet e mira
Sivjet po fryn një fllad i ri
Nuk pushojnë as fluturimet e zogjve
Dielli sërish pas dymijë vjetëve
Po lind në një formë krejtësisht tjetër

ASNJË ZË NJERIU NUK DËGJOHEJ

Më kujtohet
Ishte një dimër i acartë
Stuhia i shkundte gjethet e ngrira
Nga shpirti i tërbuar i mjegullave

Në stele
Dëgjohej një kuisje e padëgjuar
Kuiste edhe fërfëlliza

Ne kishim dalë nga lëkura e erës
Dhe prisnim
Që ky dimër të shkundej
Dhe t’i shkundte ethet e zeza

Asnjë zë njeriu nuk dëgjohej
Vetëm hapat dhe rrapëllimat e dyerve
Tregonin se diçka po ngjan në qytet

Ne ishim në pamundësi
Të bëjmë diçka më shumë
Na kishte hyrë frika në shpirt

Me habi i shikonim
Me zogjtë e trembur
Vetëm ikjen e kishim parasysh
Dhe me shekuj nuk u ndalëm

DËGJOHESHIN EDHE ULËRIMAT
Ishte një natë e errët
Një kalë i zi
Pa kalorës
Hingëllonte fushave të gjëra
Nga një diell i përskuqur
Binin gjethet e para të një dimri

Mesdita as me diell
E as e errët
Një kohë e dyshimtë
Mes sterrës dhe dritës së padukshme
Tundej si vdekja
Mes çadrave të lidhura me pashnik

Pallje devesh dhe hingëllima kuajsh
Dëgjoheshin edhe ulërimat
E bishave
Si lisat e prerë binin flamujt
Binin koka njerëzish
Mes një fushe mëllenjash të përgjakur

Ishte një natë e errët
Një kalë i zi
Pa kalorës
Hingëllonte fushave të gjëra
Nga një diell i përskuqur
Binin gjethet e para të një dimri

Mesdita as me diell
E as e errët
Një kohë e dyshimtë
Mes sterrës dhe dritës së padukshme
Tundej si vdekja
Mes çadrave të lidhura me pashnik

Pallje devesh dhe hingëllima kuajsh
Dëgjoheshin edhe ulërimat
E bishave
Si lisat e prerë binin flamujt
Binin koka njerëzish
Mes një fushe mëllenjash të përgjakur

Binin hijet e ngrira dhe kryqet
Në honin e pafund të frikës
Një kacafytje e paparë
Nga ndryshku i shpatave
Dëgjohen gjëmat
E pandërprera

Dita tërë ankth shikonte diellin
Në maja shtizash
Fundoseshin kryqet e thyera
Dhe flamujt e të gjitha reparteve
Notonin në gjak njeriu

NJË RE E ZEZË SI NATA

Sonte qenkan çmendur perëndit
I thyen lugët
Në një fushë të pafund
Nuk fluturojnë më zogjtë e imtë
Vetëm krakëllimat e korbave
Dëgjohen si simfonitë
E netëve të gjata e të trishtuara

Një zë i rebeluar si nga varri
Del në shesh
Jehon gjëma e kambanës së sëmurë
Lejlekët nuk kanë më se ku të ndalen
Asnjë oxhak çatie
Nuk lëshon tym në shpirtin e fushës
Mëllenjat e kuqe
Ikën tej bjeshkëve të Nemuna

Një Zot e di
Se çfarë ngjau me devetë
Që notonin mbi gjak njeriu
Engjëjt e tmerruar
I fshehën në kujtesën e një dite
Ikonat e përdhosura nga gjysmëhëna
Një re e zezë si nata
Mbuloi trishtimin e një fushe

KËTU EDHE NETËT DËNESIN

Sa e sa herë ka ngjarë
Që në këtë fushë të shoh
Ose të dëgjoj
Disa zëra të lashtë
Dy kuaj binjak me shekuj
Nuk i ndalin hingëllimat e një trishtimi

Këtu edhe netët dënesin
Një këngë mallkimi
Asnjëherë nuk e mësoi
Gjuhën e heshtjes
Ajo përherë dëgjohet
Dhe mbanë peng në shpirtin e saj
Amanetin e pashkruar të një luftëtari

Disa gur mermeri të kuq
Skuqur nga gjaku i njerëzve
Dhe kuajve të plagosur
Mëngjeseve herët i imitojnë zërat
E mburojave
Që nuk ditën të mbrohen askurrë
Dhe ta mbrojnë atdheun

DERDHUR NGA SQEPI I
NJË MËLLENJE

Ende shoh në muzeun e qytetit
Se si një zog i verbër fluturon
Bredh nëpër raftet e librave të vjetër
Prej një kohe në tjetrën
Kur ndalet nëpër skutat e pluhurosura
I shkund flatrat dhe sqepin

Herë pushon
Në maje të një shpate të thyer
E herë mbi disa shkrime të vjetra
Mbase po hulumton
Diçka të fshehur nga koha
Ose historia lavire e kohës

Kjo prostitute e papërmirësueshme
Akoma nën brekët e saja i fsheh
Lumenjtë e gjakut
Derdhur nga sqepi i një mëllenje

Një hënë e shëmtuar
Nuk e ndalë galopin asnjëherë
Nëpër trupin e vrarë
Dhe të plagosur të atdheut tim jetim
Vrapojnë hienat e zeza

KY TESTAMENT

Në një fushë të vogël
Mbuluar me mjegull prej gjaku
Po ia lë peng kohës
Këtë testament të gurtë

Një zog prej argjile
Dhe një korb i verbër si nata
Në një qivur të shimshirit
I kërkojnë galopet e kalorësve Dardan

Nën një hënë që shndrin
E nuk është në gjendje ta ngrohë
As ashtin e vet të thyer
Çfarë mund të pret një poet si unë

Ky testament i gurtë
Nga mermerët e kuq të Kosovës
Paska mbetur peng i shekujve
Dhe sot po qan me ngashërim si një kalam

ERDHËN EDHE SHIRAT E BRYMTA

Në këtë fushë të gjorë
Nuk paska mbetur asnjë mëllenjë
Kush i vrau fluturat e verdha
Kur deshën atë ditë qershori
Të identifikohen me flakën e zjarrit të verdhë

Një gjëmë e nëndheshme
Për herë të parë i zgjoi
Kalorësit e gurtë të baladave
Erdhën edhe shirat e brymta
Nga ajo tjetër pjesë e botës

I tërë Adi i shkuli flokët e erës
Një botë e huaj qante me hidhërim
Në sqepat e mëllenjave
Dielli për herë të fundit lindi
Pas atyre maleve që u konvertuan në djaj

Eolin e çmendur gjatë tërë shekujve
Nuk e zuri gjumi
S’fjetën as lisat e shkulur
Fluturimet e mëllenjave ëndërrojnë
Tokën e premtuar prej Hyjit

KALI IM I BARDHË

Vetëm ti kali im i verbër
Nuk je duke shkelur në këtë fushë
Mbi kufoma njerëzish
Sa i bukur je kur galopon
Nëpër mjegullat e kohës
E cila i vrau gjyshërit e mi

Kali im i bardhë
Shpirti im i verbër prej kristali
Asnjëherë nuk deshe
Ta ndalësh vrapin
Por në secilin varr të bardhë
Mbolle nga një lule prej dhembjeje

Kali im i bardhë
Kali im i zi
Akoma vrapon si era
Nëpër sqepin e plagosur
Të mëllenjës nënë

kali im i bardhë
Kali im i zi dhe i verbër
Vrapo e mos u ndalë askurrë
Nëpër Dardani
Kali im i bardhë kali im i zi

NUK NGJAJNË ME ASNJË STACION

Rrugët dhe trotuaret
Gjarpërojnë deri në pafundësi
Nuk ngjajnë me asnjë stacion
Të autobusëve të qytetit tim
Paskan emra qesharak
Si të klounëve

Ndonjëherë
Më duken të zbrazëta
Si kungujt e papjekur
Vitrinat zbukurohen me kukulla të gjalla
Që mbajnë dhëmbë artificial prej fildishi

Djemtë nuk duken si në qytetin tim
Pak janë të zbehtë
Ngjajnë kukullave prej dylli
Dhe mbajnë syze
Me dioptri të madhe dhe të pabesueshme

Edhe fushat në këtë vend
Dallojnë shumë
Nuk kanë kurrfarë ngjashmërie
Me ato të atdheut tim
Ku mbinë fasulja
Edhe nëpër shpirtrat e manaferrave

Vetëm diçka dallon në këtë fushë
Gjërat më duken tepër qesharake
Dhe njëkohësisht bonjake
Sepse këto fusha të braktisura
Nuk përkundin asnjëherë varre

Adem Zaplluzha