Halil Haxhosaj u lind në Prekolluk (Preklukaj) të Vokshit, më 1946. Mësimet fillestare, shkollën Normale dhe SHLP – Dega Gjuhë dhe letërsi shqipe i kreu në Gjakovë, ndërsa Fakultetin në Universitetin e Kosovës në Prishtinë
Një kohë punoi mësues dhe arsimtar në Cërmjan të Dushkajës, profesor i Gjuhës dhe letërsisë shqipe në QAMO, në Gjimnazin “Hajdar Dushi”, Shkollën e mesme të mjekësisë “Hysni Zajmi” në Gjakovë, etj.
Është edhe anëtar i Lidhjes të Shkrimtarëve të Kosovës, W.P.S (Shoqata e poetëve të botës) dhe Kryesisë së Klubit letrar “Gjon Nikollë Kazazi” në Gjakovë.
Me shkrime letrare ka filluar të merret që kur ishte nxënës i shkollës fillore. Me shkrimet e veta është fitues i disa shpërblimeve letrare dhe poezia e tij është e përfshirë në disa antologji të poezisë kombëtare shqiptare, evropiane dhe botërore. Poezia e tij është e përkthyer në rumanisht, gjermanisht, anglisht, italisht, polonisht, serbisht si dhe në disa gjuhë të tjera.
Në vitin 2006 ka fituar çmimin e tretë për kritikë letrare në konkursin e shpallur nga Lidhja e Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë dhe gazeta “Drita” në 75 vjetorin e lindjes së Dritëro Agollit.
Po ashtu në Mitingun e 50-të të Poezisë, mbajtur në Gjakovë më 2014 fitoi Çmimin e parë “Din Mehmeti” me veprën poetike “Ekspozitë në stinën e re” si vepra më e mirë e botuar në mes dy mitingjeve.
Halil Haxhosaj shkruan poezi për të rritur dhe për fëmijë, poezi haiku, prozë, kritikë letrare, shkrime për teatër, romane, drama, skenar për film e televizion dhe shkrime publicistike.
Është i pari që deri tani ka shkruar triptik me haiku që përbëhet nga tri vëllime (libra) që janë: “Puhizë zemre”, Haiku shqip-anglisht, “Egnatia”, Elbasan, 2009; “Puhizë shpirti”, Haiku, NSH “Jeta e re”, Prishtinë, 2010; “Puhizë përjetësie”, haiku, “Klubi letrar “Gjon N. Kazazi”, Gjakovë, 2015.
Deri tani ka botuar këto vepra:
“Damarë të ringjallur”, poezi, Klubi letrar “Gjon N. Kazazi”, Gjakovë, 1992,
“Në kafaz me pantera”, poezi, “Rilindja”, Prishtinë, 1993.
“Këngë të ngrira”, poezi, “Jeta e re”, Prishtinë, 1996.
“Zëra të grisur”, poezi, “Rilindja”, Prishtinë, 1998.
“Hija e orëligës”, poezi, “Rilindja”, Prishtinë, 2000,
“Pastaj bëhu relikt”, poezi “Rozafa”, Prishtinë, 2003,
“Umbra viselor – Hija e ëndrrave”, Bukuresht, 2004
“Pakohësi”, tregime, “Buzuku”, Prishtinë, 2005.
“Përimtime letrare”, kritika letrare, KL “Gjon N. Kazazi”, Gjakovë, 2006
10.“Fjalë e plagë”, poezi, KL “Gjon N. Kazazi”, Gjakovë, 2007.
11.“Histori në natën e vranët”, roman, “Ombra GVG”, Tiranë, 2008.
12.“Puhizë zemre”, Haiku shqip-anglisht, “Egnatia”, Elbasan, 2009.
13.“Përkushtime”, poezi, Klubi letrar “Gjon N. Kazazi”, Gjakovë, 2009.
“Puhizë shpirti”, Haiku, NSH “Jeta e re”, Prishtinë, 2010,
“Vështrime në prozën romanore të Petrit Palushit”, kritika, “Ombra GVG”, Tiranë, 2011.
“Kur u mësova me dritën”, poezi, botoi LULU, SHBA, 2011.
“Shi pa vranësira”, tregime, botoi NSH “Jeta e re”, Prishtinë, 2011,
“Pavdekësia e poetit”, poezi e shkrime për D. Mehmetin, botoi KL “Gjon N. Kazazi”, Gjakovë, 2011,
“Klubi letrar “Gjon Nikollë Kazazi”, Monografi”, botoi, Klubi letrar “Gjon N. Kazazi”, Gjakovë, 2012,
“Lot e lakmi”, drama, NSH “Jeta e re“, Prishtinë, 2012.
“Lexime të poezisë”, kritika letrare, NSH “Jeta e re”, Prishtinë, 2013.
“Pasi ngrihet perdja”, shkrime për teatër, NSH “Jeta e re”, Prishtinë, 2013.
“Nyjëtime letrare”, vështrime kritike, botoi “Albanezul”, Bukuresht, 2014,
“Ekspozitë në stinën e re”, poezi, Klubi letrar “Gjon N. Kazazi”, Gjakovë, 2014
“Puhizë përjetësie”, haiku, “Klubi letrar “Gjon N. Kazazi”, Gjakovë, 2015.
“Hapësirave të letërsisë”, kritika dhe studime, botoi Klubi letrar “Gjon N. Kazazi”, Gjakovë, 2016.
Në dorëshkrim ka edhe disa libra të tjerë.
Shkrimet për poezinë, prozën, romanin e dramat mund t’i merrni nga parathëniet në libra, por edhe në Google duke shënuar emrin e tij, titullin e librit dhe autorit të shkrimit.
Për veprimtarinë e tij kanë shkruar: Din Mehmeti, Ali D. Jasiqi, Agim Vinca, Abdullah Konushevci, Petirt Palushi, Luan Topçiu, Besim Muhadri, Qemajl Juniku, Agim Byci, Muharrem kurti, Tahir Bezhani, Gjon Neçaj, Asllan Osmanaj e disa të tjerë.
TRIPTIK PËR NËNËN
1.
Sa herë më kaplonin sëmundjet
Nëna ofshante dhe mërmëriste
Pastaj një kokërr kripë
Ma sillte rreth kokës
Të mbërthyer në grusht
E hidhte në zjarr
Duke pëshpëritur
Plastë si kokrra e kripës
Si kokrra e kripës
Hedhur në zjarrin e vatrës
Paste syri i keq
Shërohej sëmundja ime
2.
U përbirove
Nëpër hallkat e një shekulli
Edhe në tjetrin
E nusërove një mot
As Lija e Madhe as Mortja
Nuk të lanë vërragë në fytyrë
Edhe pse të kaluan pragun e shtëpisë
Trokëllimat e shtrëngatave
T’i çakorduan
Fijet e endura shekujve
Nëna ime
Kurrë nuk njohe sulltanë as krajla
Edhe pse zërin ua dëgjove
3.
Mbrëmë derisa po flija
Më erdhi nëna në ëndërr
Me një këmishë të arnuar
Në dorë
Merre më tha
Mbështille lëkurën e prerë
Në sallën e operacionit
Sepse nuk lëngon më
I përmalluar dhe i gëzuar
Desha ta përqafoj e ta përkëdheli
Ajo iku e shndërruar në aromë
Në mëngjes
Një buçetë me lule të freskëta
E kisha të vendosur te koka
Kur u mora erë
Diçka lëvizi në dhomë
Pranvera ia çeli
Petalet natyrës
METAFORË KOHE U BËRE
(Tahir Deskut)
Nuk më kujtohet asnjë ofshamë e jotja
Në orët letrare në amfiteatër në Prishtinë,
Në sallën solemne të pallatit në Gjakovë
Në Orën e Madhe të Mitingut të poezisë
Vetëm metaforë fitoreje dëshiroje
Të bëheshe në të gjitha seancat
Afshin e Dheut të Drenicës Dukagjinit
Të Kosovës e të Arbërisë e thithe
Duke gulçuar për rreze lirie
Tituj veprash e bëre jetën
Rrokje të tyre rropatjet e saj
Dashurinë për të kurrë s’e trete
Në secilën metaforë ndriçoi ylli
I rrezeve të larta të flijimit
Më tri shkronja UÇK në ballë
Në kraharor në zemër
Dheu i kësaj toka ta fali amshimin
Prehu i qetë e me krenari në të
Sepse e ke Medaljonin e përjetësisë
Metaforë kohe u bëre …
ZBRITE NGA ËNDRRAT
(Ali Ibër Nezajt)
Zbrite nga ëndrrat madhërishëm
Erdhe në Gjakovën e dashurisë
Erdhe në Gjakovën e rinisë
Gjoksi plisi shoka xhamadani
Koburja ta shtojnë krenarinë
Në qendrën e Gjakovës
Në zemrën e saj trimëreshë
Sytë i kanë drejtuar kah Ti
Shkëlzeni Gjeravica Pashtriku
Zanat e Malësisë këngës ia thonë
Me ujë të Valbonës ta freskojnë
Fytyrën faqet ballin e sytë
Krenaria të shkëlqen e praruar
Në qendër të Gjakovës
Në zemrën e shpirtin e saj
Merr frymë lapidari i krenarisë
Të madhëruan e të përjetësuan
Trimëria Kosova e Shqipëria
Ali Ibër Nezaj të përtëriu historia
ZEMRA IME
Shtrëngoi dhëmbët
Mos u ligështo
Syri vër mos të të bëj
Ti je e mësuar
Të matesh me vdekje
Zbuti shikimet
Bëri të ëmbla
Sepse ta ka lakmi
I pari e i fundit
Zemra ime
Mos u ligështo
Vetëm krenohu
Për epitetin
Që more
Në Aortën e Perandorit
Mos qaj kokë për valvulin
As për aortën e mitralës
Ke nënshtetësi Kosove
Hapu e mos u tkurr
Zemra ime
Hapësirat na presin
FRYMË E RE
Në zemrën e legjendës
Kënga shpirtëzon gjakun
Jehona mbështjellë dheun
Për t’i ngritur në lapidar
Prekazi frymë e re
Prekazi erë e re
Prekazi epokë e re
Në shekullin e ri XXI
Për Kosovë
Për shqiptari
(Prekaz, më 27.09.2014)
EJANI MIQTË E MI
Ejani miqtë e mi
Do të gjeni vend në zemrën tim
Që është shndërruar në sy
Do t’ju përqafoj me shikimet e mia
Që janë shndërruar në mall
Do t’ju përkëdheli me duart e mia
Që janë shndërruar në kallinj
Ejani
Trokitni në portën e pritjes
Ajo do të jetë e hapur
Shtypeni sustën e ziles
Cingërimat do t’i gjeni në veshët e mi
E zërin në gjakun tim të përvëluar
Mos u frikësoni nga sëmundja ime
Ajo nuk është e pashërueshme
Mjekët ia kanë zbuluar ilaçin
Infermieret ia kanë ndërruar fashat
E këngët ia kanë mbytur gjëmat
Ejani miqtë e mi
Në vend të verës
Do t’ju gostit me djersët e mia
Që nuk duan lustra
Që s’janë të dehura me:
Erë benzine e nafte
Erë peshqish të prishur
Që nuk durojnë të freskohen
As me ujëra mineralë
As me lëngje pemësh të fabrikave
Ejani miqtë e mi
Me projekte kundër ndotjes
Kundër nxehjes globale
E më sillni pak qetësi
Sepse në barnatoret e qytetit
Është shpenzuar
Ejani miqtë e mi
Ejani
Mos ngurroni ...
PSALM
Më fal o Zot
Më fal
Kur qaj
Kur qeshi
Kur bërtas
Më fal
Më fal o Zot
Më fal
Kur kthehem
Kur fshihem
Më fal
Më fal o Zot
Më fal
Kur gënjej
Kur gënjehem
Më fal
Më fal o Zot
Më fal
Kur mashtroj
Kur mashtrohem
Më fal
Më fal o Zot
Më fal
Kur mallkoj
Kur mallkohem
Më fal
Më fal o Zot
Më fal
Kur e harroj
Të mirën Tënde
Kur e harroj
Mëshirën Tënde
Më fal
BALADË PËR FËMIJËT
E dashur
Mos u habit
Sepse fëmijët tanë nuk vdesin
Kur i vrasin barbarët
Veç shndërrohen në flutura
Kur frynë puhiza
Në tingëllima e polen shndërrohen
Emrat e tyre në lule i gjejmë
Në çdo behar pranvere
Kur barbarët i vrasin
Fëmijët e Kosovës
Ata shndërrohen në lule
Ata shndërrohen në polen
Ata shndërrohen në rreze
Dhe kurrë s’vdesin
MATEMATIKORE
Zbritën e zbritën
Mbledhën e mbledhën
Kurrë tamam
Të gjitha ekuacioneve
Ua dhanë nga një vlerë
Për puthitjen e koordinatave
Nuk hyri në veprim
As plusi as minusi
I kohërave të lëmuara
Zbritën e zbritën
Mbledhën e mbledhën
E kurrë i saktë përfundimi
KREMTA E RRUDHAVE
Dhe u vendos të ma kremtojnë ditëlindjen
U bën të gjitha përgatitjet
Torta, qirinj, pijet alkoolike
Pijet freskuese e ekzotike
Ftesat miqtë muzika këngëtarët
Vallëzueset palaçot aktorët
Dhe erdhi çasti i shumëpritur i kremtimit
Në tavolina ishin ulur të gjithë
Askush nuk mungonte
Vetëm në mua
Zmadhohej pritja
Zmadhohej dyshimi
Zmadhohej lakmia
Në ballë shtoheshin rrudhat
Që kremtonin ditëlindjen e tyre
