Parathënie e librit „Shqiptarët dhe grekët…“ i shkruar nga Nuri Dragoj

„SHQIPTARËT DHE GREKËT”NJË LIBËR QË LEXOHET ME NJË FRYMË




Shkruan: Akademik, Prof. Dr. Beqir Meta ( * )



Një libër i ri për marrëdhëniet me fqinjin jugor, që sjell meditime, përsiatje dhe analiza të shumta mbi lashtësinë e popujve shqiptarë e grekë, mbi trashëgiminë e tyre historike dhe mbi marrëdhëniet plot dritëhije, shpresa dhe iluzione, për miqësi që janë fashitur dhe mbytur nga politikat e armiqësisë, pushtimit, asimilimit dhe nacionalizmit.
Nuri Dragoj ka vënë shpirtin, patriotizmin e humanizmin e tij, në kandarin e drejtësisë së historisë për të denoncuar çdo fenomen e mentalitet negativ në marrëdhëniet midis Shqipërisë e Greqisë, që ka tendencën të fanitet edhe në ditët tona dhe të helmojë e rrezikojë të ardhmen. Një libër, ku historia dhe publicistika gërshetohen natyrshëm.
Autori, me ndershmëri dhe me ndërgjegje të pastër intelektuale, ka dhënë historinë për të shpjeguar të tashmen, ka kryer depërtimet në thellësi të historisë për të pohuar lashtësinë e të dy popujve, vezullimin e pashuar të qytetërimeve pellazge, ilire e greke, kapërcimet në mesjetë, ku fatet e të dy popujve u bashkuan në një emërues që ishte - fatkeqësia e tyre.



Më tej, rezistenca heroike e arbërve nën udhëheqjen e Skënderbeut dhe përpjekjet foshnjarake të një pjese të historiografisë greke për të përvetësuar identitetin e heroit kombëtar të shqiptarëve, vijnë përmes një kritike logjike dhe të pakompromis. Ndihma e shqiptarëve për revolucionin grek dhe shndërrimi i asaj ndihme në një fatkeqësi, përbëjnë një tjetër linjë interesante të këtij botimi.
Autori ka dhënë me imtësi lindjen e politikës së “Megaliidesë” dhe helmin permanent që ajo shpërndau në marrëdhëniet midis dy popujve. Aleanca e heshtur, por shumë efektive, e Fanarit me Portën e Lartë Osmane, për të ndaluar emancipimin kombëtar në Ballkan, lufta e ashpër e sistematike që ata i bënë kombit shqiptar e ndërgjegjes së tij, janë dhënë me nota sa dramatike, aq edhe realiste.
Iluzionet, shpresat, përpjekjet e udhëheqësve të Lëvizjes Kombëtare Shqiptare, - qysh nga periudha e Rilindjes Kombëtare, deri pas krijimit të shtetit shqiptar, - për të krijuar një aleancë me grekët, e cila do të bazohej mbi parimet e barazisë, miqësisë dhe respektit reciprok; dështimet e mjera e fatkeqe të këtyre përpjekjeve, - si rezultat i politikës dominuese dhe ekspansioniste greke, e cila kishte në thelb “Megaliidenë”, - përbëjnë një bosht tjetër solid të këtij botimi.
Një tablo therëse dhe plot realizëm pasqyrohet për momentin e lindjes së shtetit të ri shqiptar dhe vitet e para, të dhimbshme, të jetës së tij. Greqia ishte në krye të politikës vrastare kundër këtij shteti, politikë që u shpreh me aneksimin e territoreve shqiptare dhe me masakrat e tmerrshme kundër popullsisë së pafajshme shqiptare, të cilat kanë lënë gjurmë të pashlyeshme në kujtesën tonë kombëtare.
Me mprehtësi janë dhënë aleancat ndërkombëtare të politikës greke në funksion të aneksimit të Shqipërisë së Jugut, karakteri i tyre dhe amoraliteti e miopia e politikës së jashtme greke. Politika e Fuqive të Mëdha, gjatë dy luftërave botërore dhe gjatë Luftës së Ftohtë, analizohet në evolucionin e saj, duke vlerësuar veçanërisht në mënyrë pozitive, politikën amerikane, që kontribuoi për pavarësinë dhe tërësinë territoriale të Shqipërisë.
Dragoi sqaron se kyçi i zhvillimit, unitetit dhe modernitetit të kombit shqiptar, është harmonia, toleranca dhe bashkëjetesa fetare. Por ai zbulon, si rrënjët historike, ashtu dhe betejën moderne që po zhvillon Greqia e sotme, për ta shkatërruar këtë bazament fondamental.
Çamëria, natyrisht që do të përbënte një prej ndjeshmërive të veçanta të autorit. Me sensin racional të së drejtës dhe sidomos me dashuri, Dragoi, me penën e tij, udhëton nëpër dhimbjen çame, nëpër koordinata hapësinore e shpirtërore, duke sjellë përpara vëmendjes së çdokujt, jo thjesht faktin historiko-tragjik të shqiptarëve çamë, por edhe përjetimin individual, duke e tejkaluar pozitën vrojtuese apo shqyrtuese të studiuesit, dhe duke ardhur te lexuesi, si “një prej tyre”, mbi të cilët ra mizoria greke në dy shekuj.
Veçoria e këtij libri është se i merr një nga një të gjithë elementët e marrëdhënieve shqiptaro - greke dhe i zhvillon ato që prej thellësive të historisë e deri në ditët tona, duke bërë një paraqitje vertikale, që zbulon qartësisht dhe pa ekuivokë objektivat e politikës së sotme greke.
Duke lexuar këtë libër, çdokush mund të krijojë një përfytyrim konkret për pasojat e ofensivës së helenizmit në Shqipërinë e Jugut dhe më gjerë, në shoqërinë shqiptare në ditët tona, si dhe rreziqet reale që rrjedhin prej saj. Botimi është gjithashtu edhe një homazh për martirët dhe dëshmorët e shumtë shqiptarë, që u persekutuan dhe u vranë nga dora e zezë e nacionalizmit grek. Ata ishin lulja e elitës kombëtare shqiptare. Për këtë arsye, ai ka vlera edukative për brezin e ri, i cili ka njohuri relativisht të pakta për historinë e marrëdhënieve shqiptaro-greke.
Për të gjitha këto risi dhe vlera, kam besimin e plotë se ai do të jetë një botim shumë i preferuar dhe i dobishëm për lexuesit shqiptarë, të të gjitha kategorive e moshave. Ai është shkruar me kulturë, me një gjuhë të thjeshtë, por të pasur dhe me një stil tërheqës, i cili e rendit këtë botim në kategorinë e atyre librave që lexohen me një frymë.

( * Akademik Prof. Dr. Beqir Meta është Drejtor i Institutit të Historisë në Tiranë. )

http://www.kubon-sagner.de/opac.html?record=7030133

Titel:	Shqiptarët dhe grekët: realitete historike.
Untertitel:
Autor:	Dragoj, N.
Jahr:	2009
Ort:	Tiranë
Verlag:	Vesso
Land:	Albanien
Seiten:	Geb., 585 S., Literaturverz., Glossar, Register.
ISBN:
Medienart:
Annotation:	History - Albania - Greece.
Gewicht:	750 g.
Preis:	23,00 Euro
Bestellnummer:	7030133 Title Shqiptarët dhe grekët: realitete historike Author Nuri Dragoj Publisher Shtëpia botuese "Weso", 2009 ISBN 9994349538, 9789994349531 Length 585 pages Subjects Albania Greece Titulli Shqiptarët dhe grekët : realitete historike Autorët Nuri Dragoj Anila Salla (red.)  Botuar Tiranë : Weso, 2009 Të dhëna fizike 585 f. : me harta ; 21 cm. Shënime Bibliogr.: f.560-585. - Indeks dhe fjalorth shpjegues. - L.1000, pa tir. Fjalët kyçe Historia Shteti shqiptar i pavarur, 1912-1939 Çështja çame Marrëdhënie me jashtë  Termat gjeografikë Shqipëri Epir Greqi  Klasifikimi dhjetor 94(496.5) .085/.087 94(=18:495) 327(496.5:495) (091)

Burracaku sahanlëpirës i Janullatosit me emrin Pirro, më sulmon me shpifje si një qen i pabesë

Prof.Dr.Eshref Ymeri


Në faqen e internetit “Forumi Shqiptar” të datës 12 gusht 2012, lexova një reagim ndaj shkrimit tim me titull “Historiani grek Nikolas Stavros:“Futja në dorë e kishës shqiptare është fitorja më e madhe e jona në Shqipëri në shek. XX””, të botuar më 08 gusht 2012 në gazetën “Tribuna Shqiptare” të moderatorit të nderuar, zotit Ajet Nuro. Reagimi i këtij sahanlëpirësit të Janullatosit titullohej: “Përse Atë Marku dhe Prof. Eshref Ymeri sulmojnë në mënyrë të përsëritur Institucionin”.
Në atë reagim, burracaku sahalëpirës i Janullatosit, Pirro, i cili ose ka lindur pa burrëri ose burrërinë ia ka shkelur me këmbë kryeshovinisti Janullatos, nuk ka guximin të prezantohet publikisht me emër dhe me mbiemër, por shkruan vetëm emrin, duke u fshehur si miu pas ferrës. Nuk e kuptoj se nga kush ka frikë kjo pece e zhulosur, me të cilën Janullatosi fshin këmbët orë e çast. Sot jemi në demokraci dhe askund s’ka vend për autocensurë.
Në sulmin që ka ndërmarrë kundër Atë Nikolla Markut dhe kundër meje, ky burracaku Pirro shkruan:
“Duke qënë në sinkron me përçarësin Atë Marku, Profesori Eshref vazhdon të mos e kuptojë të vërtetën, por ngatërron politikën shqiptare me komunitetin ortodoks, duke mos qënë fare i këtij komuniteti, por duke hedhur `lotë krokodili` për KOASH-in tonë. Sigurisht, një ateisti ish-komunist si Prof. Eshrefi i ka hije të flasë kodra pas bregut e të lajthisë me dokrra atdhedashurie të shpifura. Kush do të lexojë këtë shkrim mund të shohë se si këta Profesorë ateistë të tipi Eshref Ymeri, nuk e kanë për gjë që ashtu si u lëpinë në kohën e PPSH për të marrë titullin profesor dhe për të gjetur një vënd të ngrohtë në Tiranë, apo në ndonjë zyrë të preferuar, të kërkojnë dhe të japin mendime për probleme që nuk i kuptojnë dhe aq më pak të fesë, e cila për shumë vite ka qënë e shkelmuar nga njerëz të tillë që sot e heqin vehten si atdhetarë 20 karatësh”.
Për të sqaruar lexuesit e nderuar, po ndalem radhazi në shpifjet që ky raja i Janullatosit ngre kundër Atë Nikolla Markut dhe kundër meje.
Së pari, atë Nikolla Marku është figurë e respektuar e ortodoksisë shqiptare dhe mbetet një trashëgimtar i denjë dhe i nderuar i veprës së Fan Nolit, themeluesit të pavarësisë së Kishës Ortodokse Shqiptare. Atë Nikollë Marku nuk është aspak përçarës i ortodoksisë shqiptare, siç shpif poshtërsisht ky Pirro servili i Janullatosit. Përkundrazi, përçarës i ortodoksisë shqiptare, gjatë 21 vjetëve, ka qenë dhe vazhdon të mbetet Janullatosi, që përfaqëson një vatër infeksioni të rëndë grek në Shqipëri.
Së dyti, unë nuk kam qenë kurrë ateist. Kam qenë dhe jam shumë besimtar, se dashurinë për Zotin e Madhërishëm e kam trashëgim nga prindërit e mij të nderuar Hasan dhe Hanko Ymeri, të cilët i faleshin Zotit dy herë në ditë, në mëngjes dhe në mbrëmje, një ritual ky, të cilin e kam praktikuar dhe vazhdoj ta praktikoj rregullisht, së bashku me bashkëshorten, në familjen time.
Së treti, unë asnjëherë nuk kam qenë komunist apo anëtar i Partisë së Punës të Shqipërisë. Sipas shpifarakut Pirro, të sulmosh kreun e shovinizmit grekoleckaman në Shqipëri, Janullatosin, do të thotë të kesh qenë komunist.
Së katërti, atdhedashuria ime nuk është “e shpifur”, siç e karakterizon ky Pirro renegati qëndrimin tim në mbrojtje të dinjitetit tonë kombëtar në raport me shovinizmin grekoleckaman dhe kishën shoviniste greke. Atdhedashuria ime është e mbrujtur mbi bazën e traditave të kahershme të familjes sime, e cila njihet mirë për një trashëgimi të shkëlqyer shqiptarizmi. Stërgjyshërit e mi, Lulo Bajrami dhe Mukë Bajrami, kanë qenë bashkëluftëtarë të Bilbilenjve të famshëm dhe së bashku me ta janë varur në Rrapin e Janinës. Në një libër me vargje rapsodike të zotit Xhevit Zeleli nga Smokthina e Vlorës, janë edhe dy vargje të një kënge të vjetër që u kushtohet stërgjyshërve të mi: Lulua me Mukë Bajramë / Gji në gji ç’e dhanë xhanë.
Veç kësaj, gjyshja e babait tim, Kale Hodja, ka qenë e bija e luftëtarit të dëgjuar Hodo Ali Nivica, një figurë e shquar kjo e kryengritjeve shqiptare në Shqipërinë e Jugut që shpërthyen në vitin 1847 kundër Reformave të Tanzimatit.
Babai im, Hasan Ymeri (1890-1970), ka marrë pjesë me armë në dorë në Luftën e Vlorës të vitit 1920 kundër pushtuesve italianë. Për kontributin e tij në atë luftë, Presidiumi i Kuvendit Popullor të Republikës Popullore të Shqipërisë, me dekret nr. 4040, datë 14 korrik 1965, e ka dekoruar me medaljen “Për veprimtari patriotike”, me këtë motivacion: “Për trimërinë, guximin dhe vetëmohimin që tregoi në luftë kundër pushtuesve imperialistë italianë më 1920 për çlirimin e Vlorës”.
Gjatë Luftës Antifashiste, xhaxhai im, Baxhul Ymeri, dhe dajua im (vëllai i nënës sime), Selim Tahiri, u rreshtuan në radhët e brigadave partizane dhe të dy ranë dëshmorë në betejat me pushtuesit nazifashistë. Eshtrat e tyre prehen në varrezat e dëshmorëve të qytetit të Vlorës.
Pra, atdhedashuria dhe traditat e shqiptarizmit mua më janë mëkuar në familjen time dhe ato janë pjesë organike të formimit tim nacionalist, si qytetar i Republikës së Shqipërisë. Prandaj më kot lodhet sahalëpirësi i Janullatosit të shpifë në një mënyrë shumë të poshtër kundër atdhedashurisë sime.
Së pesti, titullin “profesor” unë nuk e kam marrë në kohën e Partisë së Punës të Shqipërisë dhe as i jam lëpirë asaj ndonjëherë për të marrë një titull të tillë. Titullin “Profesor” e kam marrë me vendimin nr. 53 të Komisionit të Kualifikimit Shkencor pranë Ministrisë së Arsimit dhe të Shkencës, datë 11 maj 2001. Këtë titull e kam marrë pasi kisha fituar fillimisht gradën shkencore “Kandidat i Shkencave” (me vendim nr. 208 të Komisionit të Lartë të Atestimit, datë 16 dhjetor 1989), e konvertuar në gradën shkencore “Doktor” (sipas Vendimit të Këshillit të Ministrave nr. 351, datë 30 qershor 1993), dhe pasi kisha marrë titullin “Asistent Profesor” (me vendim nr. 11 të Komisionit të Kualifikimit Shkencor pranë Ministrisë së Arsimit dhe të Shkencës, datë 13 dhjetor 1994).
Së gjashti, unë kurrë në jetën time nuk kam shqetësuar askënd “për të gjetur një vënd të ngrohtë në Tiranë”, siç shpif për mua ky stallieri i Janullatosit. Arsimin shtatëvjeçar e pata përfunduar me rezultate të shkëlqyera në vendlindjen time, në Smokthinë të Vlorës, në vitin 1955. Me rezultate të larta përfundova Gjimnazin “Ali Demi” në Vlorë në vitin 1959. Pikërisht për këto rezultate të larta, asokohe Ministria e Arsimit më dërgoi në Bashkimin Sovjetik për të vazhduar studimet universitare. Pas prishjes së marrëdhënieve me Bashkimin Sovjetik, studimet e larta i përfundova në vitin 1966 në Universitetin e Tiranës, në degën e gjuhës dhe të letërsisë ruse të Fakultetit të Historisë dhe të Filologjisë. Për rezultatet e larta që pata në mësime, më emruan asistent-pedagog në Katedrën e Gjuhës dhe të Letërsisë Ruse. Arsyet e vërteta se pse më emëruan asistent-pedagog, i di shumë mirë ish-profesoresha ime e talentuar, zonja Vitore Ballvora (Angoni), një zonjë shumë e nderuar kjo, ish-përgjegjëse e Katedrës së Gjuhës dhe të Letërsisë Ruse dhe lektore e letërsisë ruse, e cila e mbylli karrierën e gjatë pedagogjiko-shkencore në Universitetin e Tiranës si Docente dhe Dekane e Fakultetit të Historisë dhe të Filologjisë.
Babai dhe nëna ime nuk kishin ndonjë mik në sferat e larta të partisë dhe të shtetit shqiptar që të mund të ndërhynte “për të gjetur një vënd të ngrohtë në Tiranë” për mua. Miku i vetëm i tyre ishte përkushtimi i admirueshëm që i karakterizonte në qëndrimin ndaj punës, përkushtim, të cilin edhe mua ma patën futur në gjak me shumë kujdes që në moshë të njomë, me porosinë e përhershme që në jetë të çaja me djersën e ballit. Pikërisht rezultatet e mia të larta në mësime qenë ato që e nxitën profesoreshën Vitore Ballvora të ndërhynte në Dekanatin e Fakultetit dhe në Reaktoratin e Universitetit që mua të më emëronin asistent-pedagog. Propozimin e saj për emërimin tim e përkrahu fuqimisht edhe zonja e nderuar Shpresa Zenelaj, profesoresha ime po aq e talentuar, lektore e letërsisë ruse dhe më pas Docente dhe Zëvendësrektore e Universitetit të Tiranës për shumë vite me radhë. Që të bindet për vërtetësinë e fjalëve të mia, gënjeshtari dhe shpifësi sharlatan i Janullatosit me emrin Pirro dhe kushdo tjetër që tërhiqet zvarrë para Janullatosit, le t’i telefonojë zonjës së nderuar Vitore Ballvora dhe ta pyes se si e gjeta unë asokohe “një vend të ngrohtë në Tiranë”. Numri i telefonit të saj është: 2 34 32 17.
Janullatosi - kolonel
i shërbimit sekret grek
Fytyrën e vërtetë të Janullatosit, si kreu politik i shovinizmit grekoleckaman dhe i kishës shoviniste greke në Shqipëri, na e zbulon deri në imtësi zoti Nuri Dragoj në faqet e librit të tij me titull “Grekët dhe shqiptarët. Realitete historike” (Shtëpia Botuese “Weso”, Tiranë 2009). Le të flasim më konkretisht për figurën e Janullatosit, të cilit zoti Dragoj ia çjerr maskën keq në faqet 396-397 të librit në fjalë.
Së pari, Janullatosi takohet me ministra grekë dhe bisedon me ta për problemet e minoritetit, ndërkohë që në Shqipëri është një parti politike që merret me problemet e minoritetit në fjalë, çka dëshmon se ai është dërguar në Shqipëri jo për rimëkëmbjen e Kishës Ortodokse Shqiptare, por për të tjera qëllime që nuk kanë lidhje me fenë.
Së dyti, Janullatosi, në gazetën “Katerinimis” paska deklaruar: “Nuk e kuptoj idenë e shqiptarëve që feja e shqiptarit është shqiptaria. Këtë tezë, - thotë ai, - do ta luftojmë, duke dalë hapur kundër Rilindjes Kombëtare Shqiptare”.
Së treti, ai është shprehur kundër ndërhyrjes së NATO-s në Kosovë, rrjedhimisht, ka marrë anën e serbëve për masakrimin e popullit shqiptar të Kosovës.
Së katërti, ka kërkuar që Bashkimi Evropian të jetë një bashkim politik i krishterë, ku, sigurisht, të mos marrë pjesë Shqipëria që shumicën e popullsisë e ka të fesë islame.
Së pesti, në intervistën që i ka dhënë gazetarit amerikan Fred Reed thotë: “Njerëzit në Perëndim duhet ta kuptojnë se islamizmi është, në thelb, një fe politike”, duke anashkaluar në një mënyrë cinike faktin që feja në Greqi drejton shtetin.
Së gjashti, po në intervistën e sipërpërmendur të vitit 1996, kur president i vendit ishte zoti Berisha, Janullatosi ka deklaruar: “Agjenci të rëndësishme të qeverisë shqiptare janë në duar të fundamentalistëve myslimanë. Forca të fuqishme antiortodokse duan të krijojnë republikën e parë islamike në Evropë, pikërisht këtu, një Shqipëri të Madhe që do të përfshijë Kosovën dhe një pjesë të Maqedonisë”. Ky armik i betuar i kombit shqiptar që ndihet i shqetësuar, siç thotë zoti Dragoj, për humbjen nga Greqia të bregdetit lindor të Egjeut dhe të Qipros Veriore, ngrihet kundër aspiratës për bashkimin e trojeve etnike shqiptare në një shtet të vetëm kombëtar.
Nga këto fakte që zoti Dragoj ka renditur në librin e vet, rezulton se misioni i Janullatosit në Shqipëri, siç u theksua edhe më sipër, nuk është aspak fetar, ai është një mision i pastër politik që atij ia ka ngarkuar shovinizmi grekoleckaman dhe kisha shoviniste greke, në dëm të interesave jetike të kombit shqiptar. Prandaj ne nuk mund të mos e besojmë shqiptaro-amerikanin e mirënjohur, zotin Gary Kokalari, i cili ka deklaruar se Janullatosi është kolonel i shërbimit sekret grek (Gazeta “Shekulli”, 06 qershor 2006).
Ja kjo është fytyra e vërtetë e Janullatosit, e këtij armiku të urryer të popullit shqiptar, të cilin, nga njëra anë e quan “popull të dashur”, kurse në të vërtetë, para një gazetari amerikan, e akuzon për popull fundamentalist që kërkuaka të shtypë ortodoksinë. Harron ky armik i urryer që harmonia fetare ka qenë, është dhe do të mbetet në themel të unitetit të popullit dhe të mbarë kombit shqiptar, që feja ortodokse, siç thekson me shumë të drejtë Fan Noli, është pasuri shpirtërore jo vetëm e ortodoksve, por e mbarë popullit shqiptar. Me deklaratën e mësipërme, Janullatosi vetëdemaskohet si kreu i shovinizmit grekomadh dhe i kishës shoviniste greke në Shqipëri, të cilët kanë pasur, kanë dhe do të vazhdojnë të kenë për mision të përhershëm përçarjen fetare në vendin tonë, zhdukjen e fesë myslimane dhe greqizimin e jugut të Shqipërisë. Faktet e sipërcituara dëshmojnë fare shkoqur se Janullatosi në krye të kishës shqiptare, sipas fjalëve të arta të atë Nikolla Markut, përfaqëson në vetvete një simbiozë të përsosur të Jagos me Tartufin.
Për të realizuar qëllimet e veta shoviniste, Janullatosi ka grumbulluar rreth vetes një grigjë sahanlëpirësish që janë të zhveshur nga çdolloj nderi dhe dinjiteti kombëtar, si puna e këtij Pirro servilit. Për lexuesit do të ishte me interes që mbarë sahanlëpirësit e filialit të kishës shoviniste greke me seli në Tiranë dhe të Janullatosit, para se t’i dalin në mbrojtje agait të tyre, le t’u përgjigjen fillimisht pyetjeve që ka shtruar Atë Nikolla Marku për Janullatosin në numrin e djeshëm (14 gusht 2012) të organit “Gazeta Shqiptare”. Për mbarë lexuesit do të ishte me interest të mësonin se me ç’mjete kolosale financiare është ndërtuar “kalaja” e Janullatosit, e cila u bën karshillëk të gjitha institucioneve të administratës shtetërore në qendër të Tiranës. Përmasat gjigante të asaj katedraleje të krijojnë përshtypjen e rreme sikur Shqipëria është një vend ortodoks, si puna e Greqisë apo e Serbisë. Shqipëria as ka qenë dhe as do të bëhet ndonjëherë vend ortodoks. Shqipëria ka qenë, është dhe do të mbetet shembulli më i shkëlqyer në mbarë botën i harmonisë fetare, themelet e së cilës kërkon t’i minojë Janullatosi me anë të veprimtarisë së nëndheshme antishqiptare. Prandaj edhe të gjitha fetë në Shqipëri janë pasuri shpirtërore e mbarë popullit shqiptar në tërësi dhe e çdo shqiptari në veçanti.
Sipas ca të dhënave që kanë dalë nga vetë selia e katedrales janullatiste, rezulton se brenda saj, në katet e nëndheshme dhe të mbidheshme, ndodhen 312 dhoma. Për ç’qëllime janë ndërtuar gjithë këto dhoma? Moria e gjithë këtyre mjediseve brenda asaj katedraleje, të bëjnë të dyshosh se prapa pamjes së jashtme të katedrales, fshihet selia e një qendre të madhe spiunzhi grek për mbarë Ballkanin, që ka si qëllim afatgjatë shkombëtarizimin e shkallëshkallshëm të popullit shqiptar. Mirë do të ishte që shërbimet inteligjente shqiptare të mos tregohen të paanshme ndaj destinacionit të asaj morie mjedisesh të katedrales janullatiste, ku me siguri duhet të jenë instaluar aparatura të sofistikuara spiunazhi.
Mbetet për të shpresuar se një ditë të bukur në Shqipëri do të dalin në skenën e politikës burra të vërtetë, me nder dhe me dinjitet kombëtar, për të rithemeluar Kishën e Pavarur Ortodokse Shqiptare, veprën e pavdekshme të Fan Nolit dhe të mbretit Ahmet Zogu, dhe për t’i vënë vizën trashëgimisë janullatiste, duke çliruar edhe grigjën e sahanlëpirësve të Janullatosit nga barra e rëndë e servilizmit të pështirë, si puna e këtij zvarranikut Pirro.

Feniks, Arizona
15 gusht 2012

ALI PODRIMJA - POETI QË I KËNDOI GJEOGRAFISË SË SHPIRTIT DUKE E SFIDUAR HARTËN E GRISUR

Nga Mexhid MEHMETI

Lajmi i hidhur, njëherë për zhdukjen, pastaj përpër ikjen e Ali Podrimjes në amshim, ma ndali frymën... Ishte lajm i treishtëpër një vdekje të hijshme që lëkundi themelet e poezisë shqipe e asaj botërore. Lajm që tronditi zemrat e të gjithë atyre që e njihnin, e admironin e që i adhuronin poezitë brilante të tij...


Ka ca ditë që po përpëlitem t'i them ca fjalë për Aliun tonë të dashur, i cili iku në amshim duke i lënë të pikëlluar të gjithë që e deshën dhe e adhuruan. Disa fjalë për Ali Podrimjen - POETIN, padyshim më të madhin ndër shqiptarët të këtejshëm e të andejshëm...! Megjithëse, sa qe gjallë, madje edhe tash pas ikjes së tij në botën e përtejme, ishte i të gjithëve. I donte dhe e donin, si të këtejshmit ashtu edhe të andejshmit. Kam përshtypjen se e njëjta gjë është duke i ndodhurë edhe në kontekst të kësaj dhe të asaj bote?! Sepse: Për Aliun KOMBI ishte një - i pandarë... Tjetër punë është se kishim fatin t'i (mbi)jetonim shekujt me "Hartën e grisur" (titulli i librit të tij në greqishte). Të tjerët na e kishin grisur atë hartë shpirti pa të drejtë. Na kishin ndarë e bërë copë-copë, në pesë shtete e "shtete"! Të kufizuar gjithandej shqiptarët me shqiptarë! Pastaj, ah, diaspora e shprishur, në të gjitha meridianet, kontinentet... Pamëshirshëm na kishin shndërruar në "Torzo" (titulli i një libri tjetër të Aliut). Pa fajin tonë kishim mbetur në "Bisht të sorrës" (shprehje e shpeshtë e tij). Që do të thotë në bisht të Europës hileqare! Ishim popull fatkeq...






Frymonim me poezitë e tij të mekullueshme

Gjenerata ime (pak më e re se e Aliut), kemi frymuar me poezitë e tij, të Esad Mekulit, Enver Gjerqekut, Martin Camajt, Azem Shkrelit, Din Mehmetit, Murat Isakut, Jakup Cerajës, Mirko Gashit etj. Me ëndje i lexonim krijimet poetike të tyre, në fillim gegënisht e pastaj edhe në gjuhën e unjisuar letrare. S'di pse, por Ali Podrimja dallonte nga të tjerët, jo se ishte (atëherë) më i miri, por se kishte disi më shumë liri vargu, laryshi temash, figura artistike e metafora të bollshme dhe një ritëm, rimë të padukshme dhe muzikalitet brendapërprenda poezisë, që nuk të linte të qetë për pa e lexuar edhe një herë, pastaj edhe një herë tjetër... Nuk ngopeshe dot së lexuari ato vargje, ngjashëm me të uriturin që i mungon ushqimi dhe mbetet akoma i uritur, i pangopur sa duhet. Për fat të mirë, Ali Podrimja me krijimtarinë e tij, ishte gjithëherë dhe gjithandej i pranishëm dhe i frytshëm. Asnjëherë nuk i la të "uritur" lexuesit e tij të devotshëm që e adhuronin tepër. Poezia, pra, ishte njohja ime e parë me Ali Podrimjen, të cilin fizikisht e paramendoja "të paprekshëm", ashtu siç i konsideroja të gjithë poetët të jashtëzakonshëm, hyjnor...




Më vonë, gjatë studimeve, pas vitit 1968 (vit ky i kremtimit të 500-vjetorit të vdekjes së Skëmderbeut, të demonstratave të studentëve të Kosovës, të kremtimit të 90 - vjetorit të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit...), pata rasin t'i njoh edhe fizikisht shumë nga "të paprekshmit", poetët që asokohe mbanin mbi supet e tyre, jo vetëm zhvillimin e letërsisë shqipe të këndejme (shqiptarëve në Ish- Jugosllavi), por, deri diku, edhe të andejme, të Shqipërisë londineze. Pra, të zhvillimit të kulturës shqiptare në përgjithësi, pa qenë të ndarë edhe nga momentet më kritike të zhvillimeve politike, nga e cila varej fati i popullit shqiptar gjithandej të martirizuar, madje edhe në përmasa biblike.



Vinte shpesh në Preshevën martire

Pasi kisha kryer studimet, unë, mbase "më i vogli" ndër ta, poetët që i adhuroja aq shumë e nga të cilët mësoja në vazhdimësi alfabetin e shkrimtarisë, isha kthyer në vendlindje, në Preshevën time martire ku zhvilloja aktivitet letrar në krye të "Feniks" - it, klubit letrar që nxirte revistën "Panorama" dhe kishte edhe Edicionin Botues. Në aktivitete të shumta të këtij Klubi, nuk mungonin edhe të ftuarit e shumtë, poetët nga Kosova, në mesin e të cilëve asnjëherë nuk mungonte i madhi Ali Podrimja. Publiku Preshevar e mirëpriste si rrallkë dhe që nga atëherë kishte nisur miqësia ime me të. Pas viteve të nëntëdhjeta, sa herë udhëtonte për Europë, në misionet e tij të shenjta, për të përhapur me poezi atdhetarinë ndër bashkatdhetarë të shpërndarë si vetë e qyqes e për t'i mobilizuar ta ndihmojnë atdheut e rrezikuar, udhëtonte përmes Preshevës për në Aeroportin e Shkupit.


Ditën që qëndronte në Preshevë e kalonim bashkë në shoqëri edhe me shumë miq të tjerë... Me ndihmën e një agjensie turistike ndonjëherë ia siguroja falas biletat kthyese të aeroplanit për në destinacionin e udhëtimit dhe e shoqëroja deri në kufirin shqiptaro-shqiptar midis ish Republikës së Maqedonisë dhe Jugosllavisë së mbetur, përkatësisht Serbisë, i ruajtur aq shumë nga forcat sllave. Madje, ndonjëherë na është dashur që atë kufi të hekurt ta kalonim ilegalisht në këmbë?! O, Zot, në çdo çast mund të ndodhte më e keqja, mirëpo dëshira për të "shpërthyer", për ta "zhbërë" atë kufi, që na ndante pamëshirshëm, ishte më e madhe se vetë frika nga vdekja, qoftë edhe nga ndonjë plumb qorr...

Një kohë punuam bashkë në Rilindja

Pas luftës së Kosovës, me ardhjen time në Prishtinë, pata fatin të jem dhe të punojmë bashkë me Aliun në të njëjtën redaksi, redaktorë të rubrikës së kulturës në Rilindja, gazetë kjo me traditën më të gjatë në Kosovë, botimi i së cilës u ndërpre padrejtësisht më 2002 nga autoritetet vendore e ndërkombëtare. Pas mbylljes së gazetës, mbeta pa punë, kurse Aliu vazhdoi aktivitetin si anëtar i rregullt i Akademisë së Shkencave të Kosovës, anëtar i Bordit të RTK-së etj., mirëpo miqësia mes nesh vazhdoi me takime të shpeshta e gati të përditshme. Jo rrallë m'i ofronte poezitë më të reja që i kishte shkruar dhe gëzohej si fëmija kur ia lavdëroja, jo vetëm sa për sy e faqe, por sepse ato vërtet më pëlqenin. Ishte mjeshtër markant i vargut. E lakmoja për dashurinë që kishte ndaj poezisë, për gjetjet, figurat stilistike e simbolikat që i inkorporonte brenda atyre vargjeve.

Vizita që i bëmë Bërkoviqit në Podgoricë

Një telefonatë, paksa jo e zakonshme, ma kishte nxjerrë gjumin një pasditeje të verës së kaluar. Ishte zëri i Ali Podrimjes: Jevremit i ka vdekur bashkëshortja! Nesër me Smajl Smakën do të shkojmë në Podgoricë. A dëshiron të vijsh me ne, më pyeti nga përtej teli. Po, iu përgjigja pa u hamendur. Të nesërmen, me veturën e Smajlit, më morën në Fushë - Kosovë dhe përmes Pejës e Rozhajës arritëm në Podgoricë. Atje na priti me mirësjellje shkrimtari Mirash Martinoviq, autor i romanit "Teuta" të botuar edhe në shqipe, dhe autor i shumë veprave të tjera cilësore. Kur na pa Jevrem Bërkoviqi (shkrimtar malazias me përmasa europiane), vëllamth me Ali Podrimjen, i ndritën sytë, thuase iu kishte fashitur paksa dhembja nga një humbje aq e madhe. Na kishte falënderuar publikisht për gjestin duke na prezantuar si vëllezër të tij shqiptarë nga Kosova. Edhe me këtë rast isha bindur se Ali Podrimja ishte i respektuar shumë jo vetëm në midisin ku jetonte, nga ata që e rrethonin, por edhe në përmasa më të gjera, gjithandej në botë ku respektohej arti poetik, madje edhe nga njerëzit e kalibrit të Bërkoviqit. Ishte e qartë: Ali Podrimja, tok me ta qëndronte ballëlartë në Panteonin e poezisë botërore...

Gëzohej edhe për sukseset e të tjerëve

Megjithëse ishte i tillë, nuk ia kishte zili të tjerëve. U gëzohej edhe sukseseve të të tjerëve, madje i ndihmonte. Më kujtohet sa me gëzim i kishte marrë lajmet e përfshirjes sime në Antologjinë e Poezisë Botërore të Paqës, në Almanakun e Poetëve të Botës, mandej botimet e librave të mi në gjuhë të huaja si boshnjakisht, rumunisht, kinezisht, italisht... Urime, më thoshte, të lumtë, më shumë jemi duke bërë ne për afirmimin e çështjes së Kosovës se politikajt... I pata treguar ftesën që e kisha për pjesëmarrjen në Maratonën Poetike të Sarajevës (më i madhi i këtij lloji në botë?!), ku më ishte botuar libri në gjuhën boshnjake "Gatanje" (Fall), që duhej të promovohej atje në Sarajevë. Ishte gëzuar për këtë të dhënë dhe gati për çdo ditë më pyeste se kur do të shkoja? Më porosiste t'u bëja të fala, sepse edhe atje më njohin, kam shumë miq edhe në Sarajevë, më thoshte.
Nuk do ta harroj kurrë çasti kur më pati përqafuar në kafiterinë Koha, përballë Pallatit të Shtypit, pas redaktimit të librit tim me poezi "Peizazh i ngrirë". Më pati përgëzuar në prani të recensentit Agim Vinca, duke më thënë se ishte libri i parë që e nënshkruante pa bërë farë ndryshimi, madje as të titullit të librit e të cikleve.
Kohëve të fundit më thoshte shpesh: Për shumkë kam bërë shumëçka, kurse ata s'bënë asgjë për mua, madje ma kthyen me të keq. Ndërkaq ti ke bërë shumë për mua, kurse unë nuk kam bërë asgjë për ty. E kishte fjalën për Edicionin Botues të Rilindjes ku ishte redaktor e ku nuk më kishte botuar asnjë libër, pastaj për Antologjitë që i kishte hartuar e ku asnjëherë nuk kishte përzgjedhur ndonjë poezi timen... E ndiente veten keq për këtë fakt, megjithqë ishte i bindur se në mua nuk kishin ndikuar për të keq. E dinte që e doja pa hile. Se isha mik i vërtetë i tij...

Saranda - udhëtimi i parafundit i Ali Podrimjes

Përjetimi i fundit me Ali Podrimjen ishte udhëtimi për në Festivalin e Poezisë Jonike në Sarandë. Aliu që nga Mali i Robit ku ishte duke pushuar me familje, më kishte telefonuar disa herë për t'ia siguruar një biletë për Sarandë, sepse edhe ai donte të udhëtonte me mua nga Prishtina?! Nuk i kisha premtuar, sepse mbi vete kisha marrë përsipër obligimin ta bëja të njëjtën gjë për Sabahudin Haxhialiqin, shkrimtar dhe mik i imi nga Sarajeva, i cili nga atje për në Prishtinë do të udhëtonte përmes Novi Pazarit një ditë para se të niseshim për në Sarandë. Aliu kishte arritur ta siguronte biletën, kështu që udhëtimin e bëmë bashkë. Udhëtuam tërë natën në një kombibus të Agjensisë "Sharri", unë, Aliu dhe Sabahudini. Bisedat dhe shakatë ishin të pashmangshme. Aliu si gjithnjë printe me prirjet e tij për shaka... Herët në mëngjes arritëm në Sarandë, ku mezi kontaktuam me nikoqirin Bardhyl Maliqin, i cili na vendosi në hotel. Meqë Sabahudini na tha se ishte kërrhaq, vendosëm t'ia lëmë dhomën më vete, kurse unë e Aliu u vendosëm në një tjetër dhomë pranë asaj të Sabahudinit.
Ende pa u vendosur si duhet Aliun e kaploi një shqetësim i pakuptueshëm. Ishte penduar për ardhjen e tij në Sarandë?! Kam gabuar që erdha, më thoshte, dua të kthehem në Prishtinë sepse kam të shkoj në Paris! (Në Paris? O Zot, mos ishte kjo një parandjenjë?! Parandjenjë...?!? Po në Paris kishte të shkonte pas një muaji!...) Eja edhe ti me mua në Prishtinë, më luti?! Pastaj me rrëmbim nxori bagazhin nga dhoma dhe u ul në fotelen e recepcionit! Mezi arrita ta bindë të kthehet në dhomë... U shtrimë për një sy gjumë. Ishim tepër të lodhur, kurse në mbrëmje na priste prezantimi i parë...

Poezia e fundit e tij

Aliun nuk e merrte gjumi! Mbase edhe nuk "donte" të flente?! Herë dilte jashtë, herë hynte brendë në dhomë me shamatë duke ma prishur gjumin. Zgjohu, më thoshte, e tërë bota po lëvizë, të gjithë janë të zgjuar kurse ti po fle! Hynte e dilte duke i rrapëlluar dyert e duke i ndezur dritat, nganjëherë edhe duke m'i gixiluar këmbët. Dhe kjo ndodhte çdo gjysmë ore!? Mëkot i lutesha të më linte të qetë, mëkot i përgjërohesha, ai e bënte të veten, ndërkaq unë nga respekti, mbase i tepruar, nuk më pushtonte mllefi, as hidhërimi ndaj tij! Dikur, rreth orës 14, më "zgjoi" sërish, por tash mbante në dorë blokun e xhepit? Dëgjo, më tha, e kam shkruar një vjershë, dhe filloi ta lexonte. Unë e dëgjova me vëmendje dhe duke i buzëqeshur i fola: Hallall të gjitha maltretimet që m'i bëre Mixhë, paske shkruajtur një vjershë të mirë. Vërtetë?, më pyeti dhe ma lexoi edhe një herë. Poezia titullohej "Fustani i verdhë", sa më kujtohet fillonte me vargun Për hajër të qoftë tradhëtia..., vazhdonte me Kafshim minjësh, gjarpinjsh... fustan të verdhë etj. Më pëlqeu fort. Ia lavdërova edhe një herë. Paksa i lastuar më tha, epo kështu shkruhet poezia bablok, ti nuk e di, je budallë... U qesha me zë dhe në shaka i thashë: Dëgjo çka po të them. Vaj për gruan tënde çka paska hequr me ty! Pse, më pyeti i habitur, pa e kuptuar se ku doja të dilja! Fol, më tha, duke më shikuar drejt në sy si i përhumbur...! Po sa poezinë e ke shkruar ti, o Ali Podrimja, mjerë ajo e mjera... Buzëqeshi hidhur duke e futur blokun në xhep. Gjatë tri ditëve në Sarandë, disa herë më kërkoi t'ia them ato fjalë të tjerëve. Iu tregova Visarit, Sabahudinit, Bardhylit, Fatmirit... Të gjithë e kishin kuptuar, pagjumësia dhe shqetësimet e asaj dite që i ndodhën Aliut. Ishin, siç thonë, dhembjet para lindjes... Asgjë e mirë nuk mund të lindte pa dhembje! Konstatim paksa i çuditshëm edhe për poezinë...
Në mbrëmje Ali Podrimja shkëlqeu. Atë natë në program ishin vetëm ai, Sabahudin Haxhialiqi dhe Gjuzepe Napolitano. Një ndër poezitë që i lexoi Aliu i kushtohej Çamërisë. E lexoi me zë kumbues dhe me mllef të theksuar, ndoshta për inat të poetëve grekë që përpiqeshin të dominonin në Festival...
Pas kthimit në Prishtinë, e takova në byfenë e RTK-së, u ul në tavolinën time dhe më tregoi se e kishte humbur blokun e numrave të telefonit ku e kishte të shënuar edhe poezinë "Fustani i verdhë". Kërkoi nga unë t'ia thoja përmendësh, por unë veç ca parafrazimeve të zbehta, nuk arrita dot t'ia thoja të tërën... Paksa i "hidhëruar" ndërroi tavolinën. Pas kësaj e kam takuar edhe nja dy herë dhe kam pirë kafe me të, por nuk e kemi zënë n'goje poezinë në fjalë. Më nuk e pashë... Kishte vajtur në Paris, në takim me Lumin, me shkrumin e tij. Kishte ikur në pakthim...
U habita tepër kur bashkudhëtarja e fundit e tij Ilire Zajmi më dëftoi se Ali Podrimja në Festivalin e Poezisë në Paris e kishte lexuar poezinë "Fustani i verdhë"?! Bah, si është e mundur, pyeta veten në ato çaste, ose e paska gjetur blokun ose e paska rishkruar atë poezi. Mbase të fundit që e kishte (ri)shkruajtur dhe (ri)lexuar në jetë... Unë isha ai që e kisha dëgjuar i pari, dy herë radhazi nga gojë e tij, me zë drithërues e shikim të përhumbur. Se çfarë fati do të ketë tutje ajo poezi nuk mund ta dijë askush, madje as unë?!
Lajmi i hidhur, njëherë për zhdukjen, pastaj për ikjen e Ali Podrimjes në amshim, ma ndali frymën... Ishte lajm i trishtë për një vdekje të hijshme që lëkundi themelet e poezisë shqipe e asaj botërore. Lajm që tronditi zemrat e të gjithë atyre që e njihnin, e admironin e që i adhuronin poezitë brilante të tij...

Legjenda:

1) Smajl Smaka, Ali Podrimja, Jevrem Bërkoviq, Mexhid Mehmeti dhe Mirash Martinoviq në Podgoricë
2) Mexhid Mehmeti, Ali Podrimja, Gjuzepe Napolitano dhe Sabahudin Haxhialiq në Sarandë
3) Gjuzepe Napolitano, Vilhelme Vranari – Haxhiraj, Sabahudin Haxhialiq, bashkëshorti i Vilhelmes Fitim Haxhiraj, Mexhid Mehmeti dhe Ali Podrimja në Sarandë
4) Ali Podrimja duke e lexuar poezinë për Çamërinë në Festivalin e Poezisë Jonike në Sarandë
5) Bardhyl Maliqi, Fatmir Terziu, Ali Podrimja etj. në Sarandë.

Shqipëria olimpike harron rrugën e kthimit

Sporti ka qenë disa herë protagonist, ndërsa disa herë sportistët dhe të tjera herë polemikat e dështimeve. Shqipëria olimpike bën pjesë vetëm tek kjo e fundit, pasi në Londër 2012 nuk mundi të lërë asnjë shenjë, përjashto disa rekordeve personale të ndonjë sportisti, por që janë shumë pak po t’i krahasosh me objektivat për medalje.

Shqipëria, gjatë këtyre ditëve, zien nga polemikat, përplasjet mes palëve, të cilat e kanë kthyer fajin e dështimit në një top futbolli, që shkon sa këtej andej. E ndërsa pritet të bëhet një analizë e thellë dhe objektive për rezultatet zhgënjyese në Olimpiadë, edhe pse ekipi olimpik që përfaqësoi vendin në Londër 2012 e ka përfunduar prej ditësh misionin e tij në këto lojëra olimpike, ende nuk e ka marrë rrugën e kthimit për në Shqipëri.

Gara e fundit e kuqezinjve ishte ajo e qitësit Arben Kuçana në 50 metra pistoletë. Por pas mbylljes së garave të kuqezinjve, nëntë sportistët shqiptarë dhe delegacioni që i shoqëron ata vazhdon të shijojë fshatin olimpik, ku është akomoduar që 7 ditë para hapjes së Lojërave Olimpike 2012, por edhe bukuritë e kryeqytetit britanik.

Në Komitetin Olimpik Kombëtar Shqiptar (KOKSH) është mësuar se ekipi olimpik shqiptar do të zbarkojë në Tiranë vetëm më datën 14 gusht, vetëm dy ditë pas mbylljes së garave të Lojërave Olimpike, pasi një gjë e tillë është e parashikuar në axhendën olimpike. Kthimi i tyre do të bëhet në dy grupe të ndara, që do të udhëtojnë drejt vendlindjes. Xhudistja Majlinda Kelmendi e ka braktisur ekipin olimpik vetëm pak ditë pas konkurrimit dhe para një jave mbërriti në shtëpi (Kosovë). Menjëherë pas kthimit, pritet të mbahet analiza e shumëpërfolur për gjithçka që nuk shkoi mirë në Londër 2012 në këtë ekip, i cili duket se i mungoi shpirti olimpik. Një nga pikat më nevralgjike është ajo e dopingut të Hysen Pulakut, që ka prodhuar një sherr mes Federatës Shqiptare të Peshëngritjes (FSHP) dhe KOKSH-it. Kjo gjë ka krijuar një atmosferë negative për sportin, që herë pas here shfaqet kur ndodhin episode të tilla, edhe pse shqiptari nuk ishte i vetëm me doping në Olimpiadë. Ndërsa për sa u përket rezultateve, tabuja “medalje” për Shqipërinë do të vazhdojë deri në Lojërat Olimpike Rio 2016. Sportistët tani i provuan lotët e dështimit, por jo ato të fitores që të çon në Olimpin sportiv, që i dhuron një emocion unik një kombi të tërë, i cili i ka sytë te sportistët e tij. Por tashmë do të duhet të presim 14 gushtin për të bërë bilancin përfundimtar.

VDIQ ARBEN XHAFERI

Kryetari i nderit të Partisë Demokratike Shqiptare, Arben Xhaferi ndërroi jetë sot në orën 16 si pasojë e sulmit në kokë që e përjetoi ditë më parë. Lajmin e konfirmuan nga Klinika për neurokirurgji.
“I ndërmorëm të gjitha masat e nevojshme për shërim në këto raste por për fat të keq ndodhi më e keqja” tha dr. Sllobodan Damjanovski.
Informacionin e kanë konfirmuar në PDSH, partia në të cilën Xhaferi ishte kryetar nderi. Ai javën e kaluar është gjetur në shtëpinë e tij në gjendje kome, pasi kishte marrë sulm në tru.


Kryetari i mëparshëm i PDSH-së, disa vite me radhë ka vuajtur nga sëmundja e Parkinsonit dhe për shkak të gjendjes shëndetësore pas 12 vitesh që kishte udhëhequr me PDSH-së, në vitin 2007 u largua nga posti lider partie.
Xhaferi është lindur në Tetovë më 24 janar të vitit 148. Ka mbaruar Fakultetin Filozofik. Deri në vitin 1990 ka punuar radiostacionet televizive në Prishtinë, Kosovë si kryeredaktor i programit kulturor. Ka qenë kryetar i PPD-së në Maqedoni nga 18 prilli i vitit 1995, e më pas lider i Partisë Demokratike Shqiptare deri në vitin 2007.
Në zgjedhjet e dyta parlamentare në Maqedoni është zgjedhur si deputet i pavarur (1994), e më pas si deputet i PDSH-së. Është i njohur për deklaratat e tij kontroverse dhe radikale për rregullimin shtetëror dhe të drejtat e shqiptarëve në Maqedonisë.

Faleminderit z.Zef Pergega dhe Spiro Dede!

Subject:	[Sterkala] Faleminderit z.Zef Pergega dhe Spiro Dede!
From:	Flori Bruqi (floribruqi@yahoo.com)
To:	sterkala@yahoogroups.com; libri57@hotmail.com; albindex06@yahoo.it;
Cc:	naimkelmendi@hotmail.com;
Date:	Wednesday, 15 August 2012, 17:39

Mik i dashur z.Zef Pergega,

Sot ne oret e pasidtes nga Posta Shqiptare gjegjsisht miku yne  i perbashket  Spiro Dede, 

nga Shetpia Botuese  ShB”Albin”Tirane,morra 20 libra  me titujt mjaft domethenes - 

“Zeri im Prishtine” dhe:''Zjarri shqip regetin-Publicistike ne Amerike”,per cka ju Falenderoje

 nga Zemra.

Librat do i dergoje  ne dore sipas amanetit qe me keni   lene:

1.Atifete  Jahjaga,presidente e Republikes se Kosoves

2.Ramush Haradinaj,ish premier i Republikes se Kosoves

3.Rexhep Qosja,Akademik

4.Mark Krasniqi,Akademik 

5.Adem Demaqi,shkrimtar

6.Prof.dr.Agim Vinca,shkrimtar

7. Profesor Mr.sc.Ramiz Kelmendi,shkrimtar

8.Flori Bruqi,shkrimtar

9.Profesor Naim Kelmendi,poet

10.Profesor Nebih Bunjaku,poet

 

Nga ana e ime  perzemersisht Juve dhe  Spiro Deden ju falenderoje.

Shendet,respekt,mbaresi.

Sinqerisht,

Flori Bruqi

 

Prishtine,15 gusht  2011

FLORI BRUQI: Hasan Prishtina tha:Na luftojmë e ndoshta nuk e gëzojmë (lirinë), por ata që vinë mbas nesh, kanë me i gjet shejet tona

Hasan Prishtina (lindi më 1873, Vushtrri - 14 gusht 1933, Selanik), deputet[1], aktivist shqiptar nga Kosova (Perandoria Osmane). Ishte patriot e demokrat revolucionar i shquar që luftoi për lirinë e pavarësinë e atdheut, për demokratizimin e jetës së vendit, për çlirimin e Kosovës nga zgjedha serbomadhe dhe bashkimin e saj me shtetin shqiptar.


Më 1771, një plak me emrin Haxhi Ali Berisha, kapërceu kodrat e Galicës dhe zbriti në Vushtrri.

 Ishte Ali Berisha nga Polanci i Drenicës, i biri i Abdullah Aliut, njeriut të fundit të kësaj familje që vdiq dhe u varros në Polac. Haxhi Ali Berisha kishte me vete edhe të tre djemtë: Mehmetin, Mahmutin dhe Ahmetin.

Mehmeti la pas vetes Sylejman agën, i cili më 1898 arriti të fitojë titullin pashë. Mamuti la një djalë, Zejnullah bej Vuçitërnën. Ahmeti pati dy djem: Hasanin dhe Ymerin.

I ati, Ahmeti, në ortakëri me Ismail pashë Dibrën duke kontraktuar nozullimin e ushtrisë otomane, grumbulloi pasuri tepër të madhe në pak vjet. Hasan Prishtina u lind në Vushtrri, më 27 shtator 1873, por ka edhe mendime se ai ka lindur në vitin 1878. Deri në vitin 1908 është quajtur Hasan Berisha – Polanci, gjegjësisht Hasan Vuçitërni, kurse nga ky vit, kur zgjedhet deputet i Prishtinës në parlamentin turk, nënshkruhet Hassan Prishtina. Fëmijëria e tij dallonte nga ajo e fshatarëve të vet.[2]


Jeta

Mësimet e para (mejtepin) dhe disa klasë të progjimnazit (iptida) i mbaroi në Vushtrri, me sukses të shkëlqyeshëm. Qysh si nxënës u tregua i vrullshëm dhe i guximshëm, duke kundërshtuar disa herë hoxhën. Ai pati fat që mësues letërsie ta kishte profesorin nga Prekazi, Hafëz Arifin, nga i cili edhe u frymëzua me ide atdhedashurie.

 Meqë mësonte mirë dhe kishte mundësi materiale, ai do të vazhdonte shkollimin ne gjimnazin grek të Selanikut ku do ta mësoi edhe gjuhën frënge e do të njihet me veprat e iluministëve francezë, Volterit, Monteskie, Zhan Zhak Rusos, etj[3]; dhe në Stamboll, ku u diplomua në Fakultetin e Drejtësisë, përkatësisht në Fakultetin e Shkencave Politike – Juridike.

 Gjatë shkollimit fitoi kulturë të gjerë dhe u brumos me ide revolucionare e përparimtare evropiane, sidomos sa ishte në Selanik. Ishte ithtar i ideve të Revolucionit Francez (1789-1794). Të gjitha këto u gërshetuan harmonishëm me edukatën e tij të lartë e të thellë familjare, me shumë tipare atdhetare duke formuar kështu një personalitet liridashës.

 Ai njihte shumë gjuhë: anglishten, arabishten, çerkezishten, frëngjishten, greqishten, gjermanishten, italishten, serbishten e turqishten.

Brenda një kohe të shkurtër zuri pozita të rëndësishme në administratën turke dhe arriti të bëhet edhe kryekonsull në shtetin e Turqisë.

 Në kryeqytetin otoman krijoi lidhje të ngushta me bashkatdhetarë të dalluar dhe do të lexojë shpirtërisht veprat e vëllezërve Frashëri, Pashko Vasës, Hoxhë Tahsinit, etj.

Veprimtaria politike 1908-1912

Në vitet 1908-1912 u zgjodh tri herë deputet në Parlamentin osman si përfaqësues i Vilajetit të Kosovës në Prishtinë, të cilin e përdori si tribunë për mbrojtjen e të drejtave kombëtare të shqiptarëve.

Kjo periudhë e viteve, për atdhetarin e madh Hasan Prishtina, do të jetë vendimtare në kthesat historike kombëtare të popullit shqiptar. Ai do të bëhet njëri ndër protagonistët kryesor që do të godiste fuqishëm themelet e Perandorisë Osmane në tokat shqiptare, por edhe ta largonte atë përfundimisht nga Shqipëria.

 Ky veprimtar i palodhur u bë edhe më i njohur pas vitit 1908, kur u zgjodh deputet i Prishtinës në parlamentin turk. Njëkohësisht, ai dha një kontribut edhe në Revolucionin Xhonturk.

Dihet se trojet shqiptare ishin ndër vatrat kryesore të këtij revolucioni, që rezultoi me kthimin e Kushtetutës (Hyrietit) dhe me disa premtime boshe. Kjo lëvizje, e ndikuar nga revolucionet borgjeze evropiane, sidomos nga ai francez i vitit 1789, huazoi prej tyre devizën e njohur: Liri, Barazi, Vëllazëri, e cila u përdor si mjet propagandistik për arritjen e qëllimeve politike .

 Në kohën kur u formua Klubi “Bashkimi” i Shkupit, Hasan Prishtina do të ishte pjesë e këtij klubi. Mirëpo, Turqit e Rinj penguan veprimtarinë e klubeve dhe të shoqërive shqiptare. Edhe kësaj radhe për shqiptarët nuk pat asgjë të re, përpos shtypjes dhe shkatërrimeve.

Kjo e mundonte shumë Hasan Prishtinën. Sidomos, në kohën e ekspeditave të Xhavit Pashës kundër kryengritësve shqiptarë, në vitin 1909, e acaruan gjendjen edhe më shumë . Situatë e tillë mbretëroi edhe në pranverë të vitit 1910. Vala kryengritëse shqiptare kundër Turqve të Rinj u shua me gjak.

Deputetët shqiptarë ngritën zërin kundër këtyre gjakderdhjeve e shkatërrimeve barbare. Më i zëshmi në këtë drejtim ishte Hasan Prishtina, i cili me diskutimet e tij të zjarrta trazoi gjithë parlamentin.

Kështu, ai vendin e deputetit e përdori si tribunë për mbrojtjen e të drejtave kombëtare. Ai duke qenë një nga përfaqësuesit më të përparuar dhe më largpamës të forcave atdhetare, qysh në fillim, së bashku me deputetët shqiptarë si: Ismail Qemali, Shahin Kolonja etj., formojnë grupin opozitar.

Hasan Prishtina ishte mjaft i arsyeshëm në fjalimet e tij para deputetëve dhe godiste drejtpërdrejt qeverinë e Turqëve të Rinj.

“Në radhë të parë dua të theksoj se nga kjo tribunë (...) do të flas jo si mbrojtës dhe partizan i shqiptarëve, por si njeri që mbron një të vërtetë, madje një të vërtetë në kuptimin e saj shumë të gjerë. Do të flas, jo duke iu nënshtruar ndjenjave të mia, por asaj që më urdhëron ndërgjegjja”, thoshte ai në një replikë që zhvilloi me ministrin e Punëve të Brendshme dhe me deputetë të tjerë shovinistë.

Në kohën kur kishte rënë kabineti i Hilmi Pashës, e që në vend të tij ishte formuar kabineti i ri i Haki Pashës, prapë edhe kjo qeveri ishte antishqiptare.

 Në kohën kur një deputet turk kishte folur keq për historinë e shqiptarëve, Hasan Prishtina kishte reaguar duke i thënë atij se “Nuk e njeh ti historinë e tij... dhe nuk zbres nga kjo tribunë pa e nxjerr gjithë mllefin e qenies kombëtare

. Populli im, në asnjë shekull nuk ka vuajtur, siç po vuan sot. Mbi trungun e tij të hepuar derdhen stuhitë aziatike. Edhe rrahin ta shkulin me rrënjë. I mohohet ta ketë dhe ta ruajë botën e vet, e cila e ka zanafillën prej atëherë, kur ju nuk ishit fare...”. Edhe qarqet politike e publicistike serbe ndihmonin politikën antishqiptare të Haki Pashës.

Atyre, më shumë se gjithë të tjerëve u konvenonte pengimi i përparimit të kombit shqiptar dhe shtypja mizore e kryengritësve që kishin kapluar vendin. Sigurisht, mirëpritnin ekspeditat e Xhavit Pashës kundër shqiptarëve . Kryengritja e vilajetit të Kosovës, që shpërtheu në prill të vitit 1910 u shua me gjak nga mbi 50 000 forca të armatosura osmane.

Kjo e kishte tmerruar Hasan Prishtinën, i cili u ngrit në seancën parlamentare dhe kërkoi që të shpërndahej menjëherë kabineti i Haki Pashës, i cili mbante përgjegjësinë për ngjarjet tragjike. Nga fjalët e tij mbrojtëse për kryengritësit u kuptua se ai ishte ideologu i tyre, prandaj gjyqësia turke e dënoi me vdekje. Mirëpo, sulltan Mehmet V Reshit, e amnistoi.

Më 3 mars të vitit 1911, Hasan Prishtina duke përkrahur kryengritësit shqiptarë, parashtroi edhe kërkesat kombëtare të tyre, të cilat u refuzuan nga Turqit e Rinj. Këto kërkesa u përkrahën edhe nga deputeti shqiptar në Parlamentin turk, Ismail Qemali. Ministrat u zemëruan keq.

 Një deputet, Dervish beu nga Serezi i Maqedonisë, e kishte goditur fizikisht Ismail Qemalin. Hasan Prishtinës i erdhi aq keq saqë i kërkoi dyluftim deputetit. Mirëpo, ndërhyri Ismail Qemali: “Biro! Ti i duhesh Shqipërisë!”.

Ai e ndëgjoi atë dhe iu drejtua masës në parlament: “...ta dini se kjo ngjarje do të sjell gjëra shumë të liga!” . Edhe pse pas zgjedhjeve të reja u zgjodhën disa deputet shqiptar, Hasan Prishtina e vazhdoi veprimtarinë e tij për lirinë e kombit. Ai denoncoi paudhësitë shoviniste të xhonturqve ndaj shqiptarëve. Duke ditur karakterin e tij, qeveria xhonturke i ka ofruar Hasan Prishtinës 2000 lira vetëm të mos bëhet deputet.

 Mirëpo, ai u bënte thirrje shqiptarëve të Prishtinës, të Mitrovicës, të Gjilanit, të Preshevës e të Novi – Pazarit të zgjidhnin deputet Hasan Prishtinën. Dhe, në këto zgjedhje, prapë u zgjodh Hasan Prishtina, madje me forcën e popullit.

 Hasan Prishtina, njëri nga drejtuesit e Lëvizjes Kombëtare Shqiptare, në fillim të janarit të viti 1912 në takimin që pati me konsullin austro – hungarez në Selanik deklaroi se pakënaqësia kundër regjimit xhonturk manifestohej kudo në Shqipëri.

 Meqenëse kërkesa e deputetëve shqiptarë për zbatimin e reformave nuk u pranua nga qeveria xhonturke, Hasan Prishtina, i cili u shqua për guxim nga deputetët e tjerë e shtroi përsëri këtë çështje në seancën e parlamentit turk më 11 janar 1912. Ai dënoi terrorin që ishte ushtruar mbi popullin shqiptar gjatë kryengritjes së Kosovës. Ai iu kërcënua qeverisë me kryengritje të re, nëse nuk do të zbatoheshin reformat në Shqipëri. Në parlament luftoi për të drejtat e shqiptarëve, për njohjen zyrtare të kufijve të Shqipërisë, për hapjen e shkollave shqipe, për administratën shqiptare në Vilajetet shqiptare, që ushtria shqiptare të shërbejë në Shqipëri me oficerë vendas, etj.

Kontributi në arsim

Përpjekjet e tij për shkollën shqipe përbënin një krah të luftës së përgjithshme për lirinë kombëtare shqiptare. Në këtë luftë ai mëtonte për literaturën në gjuhën shqipe, për fitoren e alfabetit latin dhe për shkolla shqipe fillore, të mesme e të larta.

Në kohën kur kishin filluar të formoheshin klubet shqiptare, me shkollën shqipe në vilajetin e Kosovës u mor Klubi Shqiptar i Shkupit, i formuar në gusht të vitit 1908 me kërkesën e Hasan Prishtinës, Bajram Currit, Nexhip Dragës, Bedri Pejanit etj. Ndër aksionet e mëdha të këtij klubi ishte inicimi i Kongresit të Alfabetit Kombëtar. Kështu, më 14-22 nëntor 1908, në Manastir, u mbajt Kongresi i Alfabetit. Mirëpo, me gjithë vështirësitë që hasi ky Kongres, veprimtaria për realizimin e synimeve kombëtare nuk u ndal.

Dha kontribut të madh në hapjen e shkollave shqipe si dhe në hapjen e Shkollës Normale të Elbasanit më 1909 ku do të dërgonte djem nga Kosova e Dibra duke u ndihmuar edhe financiarisht, ku drejtor ishte Luigj Gurakuqi[3].

Nga mirënjohja dhe nga një frymëzim i lartë për kontributin e Hasan Prishtinës, Luigji do të shkruaj:

«Rroftë atdhetari i shkëlqyer, ky engjëll i Shqipënies së mjerë! Istoria e kombit t’onë me shkronja t’arta, me shkronja të shkelqyera do të shkruajë ndër faqet e’ saj shërbimet e mëdha, punët e shënuara, që qëndrojnë sipas çdo lavdimi, të cilat asht tue bâmun deputeti i adhurueshëm ndër deputetet t’onë Hasan be Prishtina në fushë atdhesie... brez pas brezi, ati dhe bir pas pas biri zembrat e djegura t’atdhetarëvet emënin t’uaj kânë me bekuar, dhe një shtat i shkëlqyeshmë, një shtat i mermertë që do të ngrehet për ju, pasi moti të kalojnë, kaa me leçitun për para botës së qytetënueme, që një komb i gjithë ju ka detyrë!»[4]

Në vitet 1908-1912 së bashku me Esat Toptanin, Isa Boletinin, Bajram Currin, ishte ndër nismëtarët për organizimin e Kryengritjes së Përgjithshme të Armatosur në Shqipëri ku u shqua si udhëheqës. Qysh nga janari i vitit 1912 ai do të mbajë mbledhje të fshehta së bashku me Ismail Qemalin, në lagjën «Taksim» të Stambollit dhe do të vendosin për organizimin e Kryengritjes së Përgjithshme të Armatosur në Shqipëri. Për këtë vendosmëri e kishte paralajmëruar edhe Parlamentin otaman, kur ky(Parlamenti) nuk merrte parasysh kërkesat e deputetëve shqiptarë, kërkesat e drejta të tyre për një autonomi të Shqipërisë, ku ndër të tjera deklaron:«…një ndër të parët që do marrë në dorë flamurin e revolucionit, ndofta i pari ndër të parët do të jem unë».

Kështu gjatë pranverës së atij viti fillon përgatitjet e një kryengritje me karakter të përgjithshëm kombëtar duke u lidhur me besa–besë me tribunët popullorë, Isa Boletinin, Bajram Currin, Idriz Seferin, Ahmet Delinë, Mehmet Pashë Deralla, kushëririn e vet Zejnullah Begu, etj. Pas një lufte, me betejat triumfale midis 5 majit-18 gushtit 1912, kryengritësit shqiptarë në krye me Hasan Prishtinën e çliruan Vilajetin e Kosovës. Toskë e Gegë ia besuan ngritjen e flamurit kombëtar në Shkup më 12 gusht 1912.

 Me marrjen e Shkupit, kryengritësit shqiptare i çliruan te burgosurit qe ishin mbi 1 000 vete, e shtinë ne dore post telegrafin dhe suspenduan shume qeveritarë dhe administratorë turq dhe përkrahës te tyre ne Shkup dhe shumë qytete tjera të Vilajetit të Kosovës.

Me 18 gusht pas një zhagitjeje të gjatë të përgjigjes qeveria turke doli zyrtarisht se i pranon 12 pika nga 14, kërkesat e njohura me emrin “14 pikat e Hasan Prishtinës”, sa kërkonin me marrëveshjen e Prishtinës kryengritësit shqiptarë.


 Përçarja filloi të mbij mes krerëve të kryengritjes. Kryengritësit shqiptarë, ndonëse arritën ta çlirojnë Kosovë nga perandoria osmane, Fuqitë e Mëdha: Rusia, Anglia, Franca, Austro-Hungaria, Italia… duke qenë kundër interesave shqiptare, intensifikuan fuqishëm aktivitetet e tyre diplomatike, për të penguar realizimin e formimit të një shtetit shqiptar (me kufij etnik) në Ballkan.

 Në tetor 1912 shpallet lufta e parë Ballkanike, me pretekst çlirimin e vëllezërve të tyre. Në fakt, me anë të saj pretendoheshin territoret shqiptare. Hasan Prishtina, është burgosur më 26 tetor të vitit 1912, nga Ushtria okupatore serbe kur e pushtoi Shkupin. Ndërkaq, në fillim të vitit 1913, tre Qeveritë, ajo e Italisë, Anglisë dhe Austro-Hungarise me anë të një memorandumi kërkuan në mënyrë ultimative lirimin e menjëhershëm të Hasan Prishtinës nga burgu dhe ajo ndodhi.

U vendos Shqipëria "londineze". Në vitin 1913 është kthyer në Shqipëri dhe u ngarkua nga Ismail Qemali me detyrën e Ministrit të Bujqësisë në Qeverinë Kombëtare të Vlorës[5].

 Gjatë Luftës së Parë Botërore ishte kthyer në Kosovë dhe duke shfrytëzuar rrethanat e kohës, nën okupimin e Austro-Hungarisë do të bëhet përsëri promotori i arsimimit të shqiptarëve duke hapur shumë shkolla anembanë Kosovës.

 Gjithashtu, në mënyrë sekrete, pengonte rekrutimin e shqiptarëve në njësitë ushtarake austro-hungareze për t’i dërguar në frontin e Galicisë, kundër Rusisë. Dekorohet nga fundi i 1916 me urdhërin austro-hungarez të Franc-Jozefit, me shenjat e oficerit të madh (Gross-Offizier).

Gjatë kësaj kohe bëri përpjekje për të riaktivizuar Lëvizjen Kombëtare edhe në Shkup e rrethinë që ishte pushtuar nga Bullgaria, ku, më 1917, u burgos nga policia bullgare. Hasan Prishtina, do ta thejë dritaren e qelisë së burgut duke shpëtuar nga zhdukja e sigurt; në këtë rast do ta lëndojë rëndë njërën këmbë nga e cila do të vuajë shumë kohë.

 Me themelimin e komitetit "Mbrojtja Kombëtare e Kosovës" në Shkodër më 1918, të udhëhequr nga Hoxhë Kadrija (1878-1925) u zgjodh anëtar i tij, ndërsa në dhjetor të vitit 1919 komiteti e ngarkoi si kryetar të delegacionit të tij në Konferencën e Paqes në Paris ku do të kërkonte bashkimin me shtetin kombëtar shqiptar të Kosovës e të viseve të tjera shqiptare në Jugosllavi. Në këtë komitet ishin edhe këta atdhetarë të njohur: Bajram Curri, Avni Rrustemi, Sali Nivica, Hysni Curri, Bedri Pejani, Azem Galica, Elez Isufi, Sotir Peci, Sotir Kolea, etj.[3]

Mori pjesë aktive në përgatitjen dhe organizimin e Kongresit të Lushnjës 1920 dhe në prill të vitit 1921 u zgjodh deputet i Dibrës në parlamentin shqiptar. Në dhjetor të vitit 1921 kryesoi një ndër qeveritë më demokratike të vendit.

Hasan Prishtina ishte një nga drejtuesit e organizatorët kryesorë të lëvizjes antizogiste të shkurt-marsit 1922. Gjatë viteve 1922 dhe 1923 u shqua si kundërshtar i vendosur i reaksionit të brendshëm. Shquhet si luftëtar për mbrojtjen e "Zonës neutrale" të Junikut nga forcat serbe, si udhëheqës i lëvizjes nacionalçlirimtare dhe i çetave kryengritëse në Kosovë kundër sundimit serb.

Hasan Prishtina mori pjesë aktive në përgatitjen e Revolucionit Demokratiko-borgjez të qershorit të vitit 1924, luftoi për vënien në jetë të programit të qeverisë demokratike të dalë nga ky revolucion.

 Në shtator të vitit 1924 në krye të një delegacioni në emër të komitetit "Mbrojtja Kombëtare e Kosovës" shkoi në Lidhjen e Kombeve në Gjenevë ku protestoi kundër barbarizmave mbi popullsinë shqiptare të qarqeve shoviniste serbe në Kosovë.
Në veprimtarinë e tij do të ketë pengesa të mëdha, si nga ana e shteteve ballkanike, Serbisë, Greqisë, Malit të Zi, Bullgarisë, të përkrahura nga Fuqitë e mëdha, sidomos nga Rusia e Franca, dhe nga shqiptarë, nga Esat Pashë Toptani, Ahmet Zogu, Ceno Kryeziu, etj.

Pas dështimit të revolucionit të 1924-ës u largua jashtë atdheut. Në shtator të vitit 1924 në krye të një delegacioni në emër të komitetit "Mbrojtja Kombëtare e Kosovës", shkoi, së bashku me Fan Nolin, Luigj Gurakuqin, Bajram Currin e Bedri Pejanin në Lidhjen e Kombeve në Gjenevë ku protestoi kundër barbarizmave mbi popullsinë shqiptare të qarqeve shoviniste serbe në Kosovë.


 Në këtë rast, Sotir Kolea, në gazetën dyjavore «L’ALBANIE», që dilte në Lozanë të Zvicrës në gjuhën frënge, do të shkruan më 19 janar 1919 shkrimin me titull: Une voix d’Albanie (Një zë i Shqipërisë), ku ndër të tjera do të thotë« …Dans l’appel si noblement et si virilement patriote qu’on va lire, c’est la voix de tout le peuple albanais, depuis des siècles assoiffé de liberté et d’indépendance, qui retentit. Dans les circonstances actuelles, notre peuple ne pouvait trouver d’interprète plus fidèle et plus autorisé que le groupe de patriotes qui se pressent autour de M. Hassan Béy Prishtina, signataire, en leur nom, de la supplique à M. Wilson.

…Në apelin aq fisnikërisht e me aq burrëri atdhetare që do ta lexojmë, është zëri i gjithë popullit shqiptar, i etur qysh me shekuj, për liri dhe pavarësi, zë që jehon. Në rrethanat aktuale, populli ynë nuk do të gjente përfaqësues më besnik dhe më me ndikim se grupi i atdhetarëve që janë rreth z. Hasan Bej Prishtina, në kërkesën që i bëjnë Z. Wilson, në emër të tyre.[3]

Gjatë tërë kohës në mërgim (1925-1933) qëndroi në krahun më të përparuar të Lëvizjes Kombëtare Shqiptare. Financon "Ora e Shqipnisë" që Dom Lazër Shantoja nxirrte në Vjenë.

E vazhdoi luftën kundër regjimeve diktatoriale e monarkofashiste, kundër regjimit të Zogut në Shqipëri dhe zgjedhës shoviniste serbomadhe në Kosovë. Nën drejtimin e tij, u themelua "Komiteti i Çlirimit të Kosovës" i cili veproi jashtë vendit krahas Komitetit të Çlirimit Nacional.

 Hasan Prishtina luftën çlirimtare në Kosovë u përpoq t'a lidhë e ta bashkërendojë me luftën e popujve të shtypur ballkanikë. Disa herë u bë nismëtar i bashkëpunimit me përfaqësuesit dhe organizatat nacionalçlirimtare të Maqedonisë, të Bosnjës, të Kroacisë e të tjerë që vuanin nën zgjedhën e regjimeve shoviniste të huaja.

Hasan Prishtina kërkonte respektimin e të drejtave kombëtare të të gjithë popujve ballkanikë gjë që do të arrihej sipas tij me krijimin e shteteve kombëtare në bazë të parimit të vetëvendosjes, duke përjashtuar çdo formë të hegjemonisë së njërit ndaj tjetrit. Katër herë armiqtë organizuan kundër tij atentate me armë.

Kështu, vetëm në Vjenë, për vrasjen e Hasan Prishtinës, dërgohen, së paku pesë atentatorë që dihen: Pjetër Kallmeti (nëntor 1927), Ibrahim Lika- Lisi, Kruja (janar 1928), Hasan Sedi (shkurt 1928), Ibrahim Tabaku (prill 1928) e ndoshta, diku në atë kohë, edhe Hasan Kosova. [6]

 Në Paris i vdiq e shoqja, Igballja. Dy herë e burgosën pushtuesit serbë e bullgarë. Gjashtë herë e dënuan me vdekje xhonturqit, feudali Esat Toptani, qarqet shoviniste serbomadhe dhe tri herë qeveria e Ahmet Zogut[7].

Më 14 gusht 1933 u vra në Selanik me atentat nga Ibrahim Çelo, i cili kishte mbi gjashtë muaj që po e përcillte. Hasan Prishtina ka lënë një varg artikujsh si edhe kujtimet e tij për kryengritjen antiosmane të 1912 që kanë vlerë për historinë e lëvizjes sonë kombëtare e demokratike.medina statovci

Vrasja



Kopja e gazetës "Μακεδονικα Νεα", vrasësin dhe kufomën e Hasan Prishtinës.

U vra më 14 gusht 1933 në Selanik nga një "mik" i tiji, Ibrahim Çelo. Vrasja u krye në orën 2 mbasdite më datë 13 gusht 1933. Në rrugën Çimisqi u pa një zotëri i moshuar, i mbajtur mirë dhe me tipare simpatike, të ecte përkrah e të fjaloste me një person të veshur mirë, i gjallë, sa e tradhëtonte dhe toni i zërit. Arritën në kryqëzimin e rrugës Çimisqi-Vogaxhiku dhe po drejtoheshin për tek bakallhane “IVI” dhe në largësi dy hapa nga kinkaleria e invalidit J.Janopullo.

Njeriu me pamje të zymtë nxorri rrufeshëm revolverin e markës “SMITH” dhe shtiu kundrejt bashkëbiseduesit 4 herë, i cili ishte Hasan bej Prishtina, që ra në trotuar.

Kalimtarët e mbledhur nga të dy të shtënat, panë vrasësin të turret me mizori të parrëfyer mbi viktimën dhe t’i zbrazë edhe tre plumba të tjerë, dy në kraharor dhe të tretën në kokë, si e shtënë vdekjeprurëse, për të qenë i sigurtë për përfundimin e aktit të vrasjes.

 Fill pas krimit të tij vrasësi, që t’i ikë rrezikut prej turmës së mbledhur që u vu për ta kapur, ia dha vrapit nga rruga Vogaxhiku.
Në vitin 1977 eshtrat e tij u sollën nga Selaniku në Shqipëri.

Thënie personale

“Na luftojmë e ndoshta nuk e gëzojmë (lirinë), por ata që vinë mbas nesh, kanë me i gjet shejet tona”.[8]

“Luftën dhe kundërshtimin ndaj copëtimit do ta ndaloj vetëm kur të çlirohet dhe të bashkohet kombi im.”

“Dhe, para se gjithash, ruhuni nga mallkimi i historisë dhe mos e harroni atë kur të jepni mendimin tuaj!”[3]

“Mue n’idenë teme patriotike nuk ka mujtë as nuk do të mujë me më shtrue ari i të tanë botës, por as mënia e të tanë armiqve! Ka me më shtrue vetëm vdekja!
Burim i të dhënave

^ Ligjvënësit shqiptarë 1920-2005 - Republika e Shqipërisë KUVENDI . Tiranë 2005

^ Hasan Prishtina: Nji shkurtim kujtimesh mbi kryengritjen shqyptare të vjetit 1912 ─ Shkodër, Shtypshkronja françeskane 1921

^ a b c d e Ideologu i Shqipnisë etnike

^ «Bashkimi i Kombit» nr. 25, 25. II.1910

^ E dyshimtë,- citat i nevojshëm.

^ Dr. Tahir Abdyli, f. 283

^ Verli, Marenglen: Nga Kosova për Kosovën, profile biografike, vëllimi i parë, Tiranë, 2006, f. 247

^ alb-shkencaKryengritja shqiptare e vitit 1915, - në internet prill 2007