Ekskluzive: Kosova dhe Shqipëria krijojnë një doganë të vetme

“Bota sot” zbulon parapërgatitjet e Kosovës dhe Shqipërisë për krijimin e një unioni doganor
Gazeta “Bota sot” nga burime zyrtare merr vesh se në këtë njëqind vjetor të pavarësisë së shtetit shqiptar, institucionet e Kosovës dhe Shqipërisë në mënyrë të fshehtë dhe të heshtur kanë nisur përgatitjet për të krijuar unionin (bashkimin) doganor Shqipëri – Kosovë...

Para dhjetë ditësh në mënyrë simbolike ekskavatorët e një kompanie ndërtimesh asfaltuan dhe lidhën autostradën e re të Kosovës me atë të Shqipërisë në vendkalimin kufitar të Vërmicës - Morinit. Aty u shemb ura e vjetër që për më shumë se gjysmë shekulli kishte shërbyer për t’i mbajtur shqiptarët të ndarë në dysh.
Ndërkohë, gazeta “Bota sot” nga burime zyrtare merr vesh se në këtë njëqind vjetor të Pavarësisë së shtetit shqiptar, institucionet e Kosovës dhe Shqipërisë në mënyrë të fshehtë dhe të heshtur kanë nisur përgatitjet për të krijuar union doganor Shqipëri – Kosovë. Doganat e të dyja shteteve po përgatisin infrastrukturën ligjore përkatëse.
E tëra kjo po bëhet duke marrë shembull unionin doganor të BE-së. Kjo do jetë thelbësore për Shqipërinë dhe Kosovën që në këto hapësira të funksionojë një treg i vetëm. E jo dy tregje të ndara sikurse deri më tani.

Ajete Beqiraj nga Strellci i Deçanit , me vargjet e saja është e praruar nga vetë Hyji

Autorja

Valdete Antoni: ...Një vajzë e vogël që quhet Ajetë, ecën nëpër rrugën e fshatit ku ka lindur. Herë herë rruga e detyron që të ecën drejt, herë-herë rrëzohet sepse pengohet në gurë. Mirëpo, kupton që hollësia dhe brishtësia e trupit të saj, është në kërkim të një fuqie që e lidh me tokën, me atë çka ndjen, me zërat e atyre që janë lindur, janë rritur dhe me ato këngëtime, që duket se burojnë së thelli. Por askush s'e di se ajo ikën...Herë-herë ka frikë nga hija e vet, nga zhurmat, nga vetëtimat, nga shushuritja e pemëve, megjithatë vrapon e vrapon...

Ky është një përfytyrim që më është ngjallur duke përshkuar rreshtat dhe fjalët e tua, përmes rrëfimeve të dy librave në prozë dhe dy vëllimeve me poezi. Janë kthjelluar mjaft situata të jetës që kalon një vajzë me një shpirt të pastër, pavarësisht që ngjarjet më pas janë pengime të mëdha të jetës. Janë dëshmi të një shpirti delikat dhe të ngjarjeve mjaft të trishtueshme. Një besnikëri e pafund. Një besnikëri tejet e fuqishme dhe cuditërisht, e ruajtur për vite me radhë. Duke iu lexuar aty, unë kam dëshirë që në këtë udhëtim për tek vetja ta ndjejnë portretin tuaj edhe dëgjuesit tanë sonte.

Ajete Sh. Beqiraj: Po, Valdete, unë po iu shpie nëpër jetën time. Vi nga një fshat I vogël I Kosovës. Strellc I Poshtëm quhet, të cilin e dua shumë! Një fshat shpirtmadh, me një traditë të vjetër, me një traditë të pasur e sidomos me një natyrë të mrekullueshme. Ka peisazhe pikërisht çfarë I duhen një poeti, i cili synon të krijojë apo të pasqyrojë shpirtin e vet.

Rruga e shtepisë sime

 Unë në fakt jam rritur atje dhe kam marrë diçka nga natyra e Strellcit, nga peisazhet e bukura, nga çiltërsia e tij. Vi nga një  familje fisnike fshatare. Jemi gjashtë fëmijë. Kemi pasë një babë, mjerisht-jo intelektual, sepse rrethanat ia imponuan të mbetet I tillë. Por, ai lexonte dhe e kuptonte jetën më mirë se ndoshta, të them, një doktor shkence.

Valdete Antoni: Dhe, poezinë e parë ta rrëfeu babai?

Ajete Sh. Beqiraj: Jo. Duket se shkrimet I kam më shumë nga nëna! Sepse, ajo kur u martua, edhe atëbotë e shprehte dashurinë përmes vargut. Mirëpo, që nga fëmijëria e deri sa pati jetë baba im, unë më tepër kam qënë e lidhur me babanë. E kam dashur shumë! Privilegjet  dashurinë e mbështetjen që I kisha unë, nuk i pati asnjeri fëmijë. Prandaj, kur iku nga jeta më është shkëputur një copë e shpirtit, më është thyer një krahë dhe kam pas vështirësi edhe të ngritem dhe të vazhdoj pas tij. Megjithatë, jeta të mësoka t'I duash edhe  rënjet e tua dhe të ngritesh, serish...

Valdete Antoni: Ajete, kush të ka thirrur për herë të parë me këtë emër?

Prinderit e mi 

Ajete Sh. Beqiraj: Po, është një rrëfim I cuditshëm, egjithatë, unë do t'ua besoj juve. Fëmija I parë prindërve të mi, kishte emrin Ajete.Por,  motra pas pak ka vdekur  një ). Pas saj më ka lind një vëlla tjetër, edhe një motër tjetër por, nëna ime s'ka pas fuqi që t´i emërojë me emrin e saj. Halla ime, me t'I lindur vajzë ia ka vënë këtë emër. Por, gjyshja nga babai, kur jam lindur unë ka thënë: "Emri ka qënë imi dhe unë kurrë s'do t'ia lë vajzës së bijës sime, por do ta gëzojë vajza e birit tim".

Valdete Antoni: Po si të thoshte mëma. I ngjaje motrës?

Ajete Sh. Beqiraj: Jo. Ajo ka qënë shumë e bukur! Nëna thotë, fëmijë më të bukur nuk kam pasë as nuk kam pa. Dhe sigurisht, fëmijët që I merr Zoti e kanë një bukuri më në vete!

Valdete Antoni: Po vetja si të është dukur kur ke qënë e vogël?

Ajete Sh. Beqiraj: S'e di! Gjithnjë kam pas bindjen se isha e shëmtuar. Ai kompleks më ka përcjell deri  atëherë kur jam vetdijësuar aq sa të njoh vlerën e vërtet të cdo gjëje që m'ka rrethuar.

Valdete Antoni: Më sa kam kuptuar unë nga ajo që kam lexuar, ka qenë një dorë magjike e një qënieje tjetër që t'ka vënë në këtë lëvizje bukurinë dhe të ka bërë që ta shikosh veten në një pasqyrë të besueshme.

Ajete Sh. Beqiraj: Kjo mund të jetë e vërtet! Dhe, kur them kështu mendoj se deri në një moshë të caktuar isha një fëmijë rrebele, e cila kalonte kohën mureve e pemëve, pa bërë asnjëherë çfarë bënin qupat. Aq më pak i jam dhënë librit. Asnjëherë nuk jam ulur të lexoj sic bënin të tjerat. Dhe, mbase kjo 'dorë magjike' më preku në një formë tjetër, kur në moshën 16 vjeçare krejt papritur, fillova të shkruaj. "Ylli që ndriçon...", ishte vargu im I parë dhe I vetëm që më kujtohet. Atëbotë mendoja se I kisha lexuar diku. Mirëpo, koha e dëshmoi se mua po më frymëzonte dicka.Që atëherë kam filluar të shkruaj romanin e parë, sepse dëshira që të jesh e lirë dhe provinca janë dy gjëra që gjithnjë janë në përplasje me njëra-tjetrën. Pikërisht duke jetuar në një provincë si fëmijë I dy prindërve jo të pasur...

Valdete Antoni: Dhe, me dëshirën e jashtzakonshme për të qënë vetvetja. Me një temperament shumë të vecantë...

Ajete Sh. Beqiraj:...Pastaj, mentaliteti që të detyronte të ndrydhje vetveten, kanë ndikuar në mua. Prandaj, atë Ajeten që nuk kam mundur ta kem në jetë, jam munduar ta kem në vepër. Romani im I parë(ishte një tërësi e vetme, më vonë u bënë dy pjesë), i shkruar në moshën 17 vjeç, 99 për qind, mos të them 99.9, është imagjinatë e pastër. Sepse, ato që s'kam mundur tí kem në botën reale i kam krijuar në botën time. Me kohë, të gjitha më kanë ardhë, por atëbotë unë nuk I kisha! Nga ana tjetër, forma e familjes të cilën e kam ndërtuar...Unë, në një familje të tillë jam rritur, në atë frymë, të ndershme, plot dashuri, plot afërsi, mirëkuptim njerëzor. Ajo ka qënë familja ime!

Valdete Antoni: Pra, ti parandjeve dhe e pe tek vetja gjithë atë që mund të të ndodhte më pas?

Ajete Sh. Beqiraj: Unë këtë nuk e di! Por, është një fakt se gjërat e bukura që I kam shkruar m'I ka sjell jeta. Atë lirinë, atë të qenit vetvetja, realizimin e shumë dëshirave të cilat I kam shkruar në letër e megjithatë më janë dukur të pakapshme!

Valdete Antoni: Pra, në moshën 17 vjeçare t'I shkrove romanin e parë?

Ajete Sh. Beqiraj: Po. Është e vërtet!

Valdete Antoni: Ndërsa, unë do të ndalem që disa radhë t'ua jap edhe dëgjuesve.

"...Perdja e natës po ngrihej e agimi po rrëshqiste I larë në vesën e fshatit.

Kokrrat e rrumbullakta të vesës ishin derdhur nëpër fusha si margaritarë. Kënga e bilbilave po hapte kurorat e luleve e kori I shpendëve zgjonte ëmbël fshatarët nga gjumi I  natës. Edhe dielli shkëlqeu mbi majat e pishave dhe, duke depërtuar nëpër degë, I fali shkëlqimin e artë panoramës së bukur të fshatit. Një rreze u shkëput nga tufa dhe , duke u përvjedhur nëpër dritaren e hapur, u shkri në nurin e bukuroshes së fjetur. Ajo hapi qepallat e gjata dhe shikimin e freskët hodhi përjashta, duke përzier një psherëtimë të përgjumur me gugatjen e pëllumbave në parmakë..."

Valdete Antoni: Dhe, si titullohet ky roman?

Ajete Sh. Beqiraj: Është pikërisht siç ishte dhe poezia e parë: "Ylli I Fatit...i pushonte në dorë".

Valdete Antoni: Të kujtohet pse u nxite që ta shkruaje fillimisht?                                         

Ajete Sh. Beqiraj: Nuk e di!... Ishte natë vere. Ajo erë e ngrohtë e muzgut në fshat, ajo aromë e pastër, tarracë e drunjtë... Kushedi Shtepia ime ç'më frymëzoi?

    Valdete Antoni: Në poezitë e tua ka mjaft dhimbje...Dhimbje, dhimbje dhe përhershmërisht një gjëndje pritjeje! Gjithmonë ke një besim se dicka do të ndodh. Se do të meritosh atë që ke tek vetja. Se do të të kthej Zoti pikërisht atë që është nisur për ty...

Ajete Sh. Beqiraj: Valdete. Cdo sukses sikur është I destinuar të paguhet me një humbje në jetë! Kjo si duket ka ndodhur edhe me mua. Në një anë kam fituar-në tjetrën kam humbur, si cdo njeri që ka ato rënjet dhe ngritjet e veta. Është një etapë e dhimbshme e jetës sime, e cila mjerisht u përmbyll edhe me vdekjen e babait tim!...Ato poezi janë pasqyra e vërtet e shpirtit tim, e jetës sime... Këtë do të doja ta dinë edhe ata që i lexojnë, ndonëse ata që e kuptojnë vargun e dine se cdo poet kapet për diçka që të krijojë. Sidoqoftë, unë besoj se një njeri njerëzor, një njeri me ndjenja të çiltëra, mbase do të përplaset në jetë, por në fund, fitorja është e tij. Unë besoj fort dhe nuk dyshoj, sepse Zoti I do të mirët. Dhe, nëse asgjë tjetër nuk kam, Zoti më fali një shpirt të çiltër dhe kjo më mjafton!

Amanet

Cdo ditë me rrezet e diellit ta puth dheun baba

Në heshtje lus qiellin
Me shi t´na vajtojë fatin

Amanet ua lë engjëjve 
Roje të t´bëjnë mbi gur
Me shkrumbin e shpirtit
Ta shkruaj epitafin

Se bota e mashtrimit
Ishte e panjohur për ne
Fushë e tradhtisë
Fushë e pashkelur
Djerrinë
Ti shkove pranë Zotit
Të gjesh të vërtetën
Unë në botën e djallit
Do t´mundohem gjithë jetën
Ta kthej bekimin tënd

Valdete Antoni: Me sa lexova në biografinë tënde të shkurtër, ke punuar edhe në sallon bukurie. A vërtet zbukurojë vasha e nuse, pikërisht duke parë që kishe dëshirë të zbukuroje vetveten?

Ajete Sh. Beqiraj: Është vërtet. Por, kjo është një rrugë të cilën më shumë ma kanë imponuar rrethanat. Sepse, siç e thashë dhe më lart, familjes sime asgjë nuk I mungonte, por me tepricë nuk kishte. Dhe, për botimin e librave duhej shumëcka. Prandaj, duke qënë se deri në promovimin e librit të parë nuk kam deklaruar prirjen për shkrimet, është dashur...

Valdete Antoni: A I përshtatej natyrës tënde?

Ajete Sh. Beqiraj: Deri diku, po! Por, dua të them se më duhej një rrugë e shkurtër që të arris deri tek paraja dhe kështu të botoj librin e parë, sepse në ato rrethana ishte e pamundur. Kështu që, u detyrova që për një kohë ta lë shkollimin anash që t'I përkushtohem zejes, dhe me thonjtë e mi e me ndershmëri, t'I jap dritë vargut tim. Kësaj edhe ia dola. Por, sa është I vlefshëm ta shohë dritën, këtë le ta vlerësojë lexuesi...Po edhe dëgjuesi, në këtë rast!  Me kohë, unë edhe fillova ta dua atë zanat sepse, ai m'i hapi të gjitha dyert. Gjithë cfarë desha në jetë unë edhe mora se paranë kisha në dorë dhe me atë I hapja dyert e mia...

Valdete Antoni: Të ndodhte që t'I thoshe dikujt që ishe e trishtuar kur e zbukuroje edhe ndonjë fjalë të ëmbël kur vinte para pasqyrës aty në sallon?

Ajete Sh. Beqiraj: Po. Dhe cka është më e cuditshme ato shumë herë edhe më janë hapur. Më kanë besuar! Ndoshta, sepse këtu brënda gjithnjë kam pasur një dry që s'më ka lejuar të shpërndaj ato që m'I kanë besuar njerëzit. Gjithnjë më janë hapur gjithnjë dhe kam biseduar me to si një mike e mirë. Jam munduar t'I kuptoj problemet e tyre, ndonëse unë jetoja në një botë krejtësisht tjetër.

Valdete Antoni: Paramendo: është një vajzë ose një grua e ulur në karriken e sallonit dhe po shikohet në pasqyrë. Ti je pas dhe teksa ia rregullon flokët, ndërkohe sheh dy sy të trishtuar. Rikujton një portret të tillë?

    Ajete Sh. Beqiraj: Kam parë...Kam parë mjerisht, edhe me vrragë të cilat më është dashur tua mbulojë me pudër. Sepse, si mbrëmë, burri I dehur e kishte rrahur dhe të nesërmen ajo duhej të shkonte me vjehrrën mysafire, e detyruar të aktronte gruan e lumtur ndonëse përbrënda ishte fare e kundërta. Ato kanë ndikuar shumë në jetën time dhe, në librat e mi nuk është vetëm një femër por janë të gjitha në  një! Jam munduar që nga çdo këndvështrim t'I shoh hallet e femrës. Sidomos në këtë dhjetëvjecarin e fundit, qëkur regjimi serb I detyroi meshkujt të marrin rrugët e botës, shumë  femra e kanë vuajtur. Shumë nuse kanë mbetur me dhjetë vjet me 12 vjet, me fëmijët e vegjël dhe me pleq. Shumë vajza kanë mbetur me lule në dorë nëpër stacionet e Evropës! Sepse, janë fejuar dhe shenja me të cilën do të gjendeshin ishte një lule në dorë. Dhe, nëse djalit nuk I ka pëlqyer, ai e ka lënë aty! Pastaj, të tjera, të cilat kanë shkuar me ëndrrën e madhe të perëndimit dhe atje kanë gjet një ferr të vërtet, një llahtar. Dhe, nuk kanë gjet rrugëdalje tjetër vec largimit,apo shumica prej tyre kanë shkuar deri në vetvrasje. Është një tmerr, por kjo ka ndodh me vajzat tona në Kosovë. Për Shqipëri nuk kam informacion. Më vjen keq që nuk di më shumë! Por, në Kosovë kështu ka ndodh. Sepse, shumica e djemve tanë, thjesht, duke e parë Evropën kanë harruar ku janë lindur, ku janë rritur, kanë harruar traditën...

Valdete Antoni: Po ti a e ke përgatit pajën tënde?

Ajete Sh. Beqiraj: Po...

Valdete Antoni: Janë qendisma vetëm nga dora jote apo edhe të nënës?

Ajete Sh. Beqiraj: Të nënës, të motrave të mia, por kryesisht të miat.

Valdete Antoni: Dhe, sa vite ato presin e presin...Qarqafë, jastekë dhe mbulesa, shami te bukura...

Ajete Sh. Beqiraj: Valdete!

Valdete Antoni: ...A të trishton hapja e asaj arke?

Ajete Sh. Beqiraj: Unë nuk e hap më...Ka vite e vite, që nuk e hap më dot as nuk dua ta shoh më!

Nënë!!!

A ke dëgjuar ndonjëherë
Të vritet zemra
Vetëm pse dashuron
A ke provuar si vetmohet gruaja
Pa u nusëruar mirë...

Zgjodha verbërisht nënë
Me sytë e zemrës...
Dashurova çiltër
Shpresova kurorën
Pse më linde besnike
Mbeta
Pre e dashurisë tradhtare!

Tash jam tretur në natë
Velloja më mbet shkret
Kërpudha myku
Në shtratin e larë me lotë
Fotografitë
M'i ka mbuluar pluhuri
Ai nuk deshi t'i ruaj
As për kujtim

Andaj nënë
Mos m'kërko më ndër nuse
Do të martohem me mortjen
Veshur e tëra me lule
Në varreza do të kurorëzohem

Mos ma dëshiro as jetën
Do të ik atje ku bie aromë parajse
Praruar në dritën hyjnore
Meloditë engjëllore
Të m'a përkundin shpirtin

Do të shkoj nënë
Oh të çmallem
Me babën zemërplasur
Mallkuar çoftë jeta
Në këtë botë mëkatare!!!

28 Tetor 2001

Valdete Antoni: Ke udhëtuar dhe ke jetuar për disa kohë në Gjermani. Po aty ke punuar?

Ajete Sh. Beqiraj: Kam punuar. Kam punuar por më shumë kam krijuar. Librin tim të dytë e kam ristrukturar dhe e kam botuar po nga atje. Kuptohet me komunikim elektronik këtu te Toena, sepse ishte e pamundur në atë kohë meqë leje qendrimi nuk kisha dhe nuk mund të lëvizja shumë. Pastaj, edhe librin e tretë...

Valdete Antoni: Po aty çfarë pune kreve?

Ajete Sh. Beqiraj: Nuk kam qenë edhe e pafat në punë, sepse mjerisht, shqiptarët është dashur të bëjnë lloj-lloj pune për të ekzistuar dhe për të siguruar bukën për familjet në Kosovë. Në Gjermani jetova pesë vjet, por punova vetem dy, sepse kisha dy vëllezërit, kishim nusen dhe ata punonin...

    Valdete Antoni: Dhe studioje?

Ajete Sh. Beqiraj: Jo. Nuk studioja. Pasi jam i jam rikthyer Kosovës u jam përkushtuar studimeve. Dhe kjo vetëm për faktin se hasja në atë : "Ta kam lexuar librin. Ah, sa I mirë ishte! Cka keni studiuar?" Dhe, thashë se ishte koha ta bëja atë që do duhej ta kisha bërë kohë më parë. Kështu, për dy vjet iu përkushtova studimit, e mbyllur pa punuar asnjë gjë nga krijimtaria derisa përfundova Shkollën e Lartë të Gazetarisë “Faik Konica“. Mjerisht,tek tani është shpallur fakultet!

Valdete Antoni: Nuk të pa asnjë fytyrë e vëmendshme gjatë kohës që jetonit në Gjermani?

Ajete Sh. Beqiraj: Sigurisht! Por ata kryesisht ishin grek, italian, gjerman. Ndërsa, unë jam shqiptare dhe dua të kem përkrah vetëm një shqiptar!

Valdete Antoni: Nuk I ndalet sytë asgjëkundi?

Ajete Sh. Beqiraj: Unë në fakt kam ndalur sytë kohë më parë...Dhe, nuk mendoj se ishte e domosdoshme t'I ndal diku tjetër. E edhe po mos ta kisha bërë, unë vetëm shqiptar dua përkrah vetes!

Valdete Antoni: Nuk mundi t'I shemb dashuria këto lloj rregullash?

Ajete Sh. Beqiraj: Jo. Te unë jo! Cdo respekt për të gjithë ata që përcaktohen për të tjerët. Por, unë kam këtë pikëpamje nga kjo anë.

Valdete Antoni: Tani, të mendojmë se je pranë mikrofonit, në atë studion e radios ku punon.  Si do ta nisësh përshëndetjen në këtë mbrëmje?

Ajete Sh. Beqiraj: "Miq të dashur, mirëmbrëma kudo që jeni dhe përshendetje nga valët e ngrohta të Radio-Pejës. Duke shpresuar se pas jush keni një ditë të mirë e të mbarë, ju ftojmë të qëndroni prane nesh, sepse për juve kemi përgatitur dicka shumë të veçante. Por, atë do ta mësoni pas një kënge. Pra, le ta dëgjojmë bashkë në vazhdim!"

Valdete Antoni: Dhe pas këngës, të nderuar dëgjues, do të ndjejmë këngëtimin e Ajetës përmes vargjeve të saj.

Rini mynxyrë

Mos më pyetni mua të sfilituren
Përse zemren pa faj burgosa
Ishte e çiltër e kthjellët si vesa
Mbrujtur e gatuar në mirësi
Mos më gjykoni përse në thelb
Çdo hap thika të egra i vura
Me vuajtje të përgjakshme
Shpagova jetën këtë Mëkat të Zi

Mos m'ia përtërini shkrumbin zemrës
Mos m'ua gërrithni plagëve dregzën
Heshtur më përcillni edhe ndër varre
Kur n'qepallë stepur të mbetet shikimi
Trupin në arkivol kur t'ma shtrini
Mos m'vajtoni por lutuni për mua
Ato duar që m'u prenë në jetë
Të më zgjaten drejt amshimit

Trupi i dergjur do të gjej prehjen
Vetëm në varr ku mbretëron heshtja
"Rinia ime ishte Mynxyrë"
Në gur të varrit gdhendni mbishkrim
Kur në Ditën e Madhe të Gjykimit
Zemra në shpirtin tim të ankohet
Aty të gjithë do ta kuptoni
Domethënjen e Amanetit tim

27 Mars 2001

Valdete Antoni: A keni ndonjë peng në këtë mbrëmje?

Ajete Sh. Beqiraj: Mendoj se do t'I mbetem borxh dëgjuesit, do t'iu mbetem borxh ndoshta edhe juve, poqese nuk ua them se kjo është hera e parë që kam pranuar të intervistohem nga dikush. Dhe, për asgjë tjetër veç për faktin se kam menduar se ende nuk kam çfarë t'I them lexuesit. Sepse, mua me habisin njerëzit që bëhen të mëdhenj me një poezi, me një libër? Unë mendoj se krijuesi duhet të krijojë në heshtje dhe jo të imponohet apo të ekspozohet para kohe me vlerat e tija. Vlerat do t'I identifikojë koha, vet koha! Kështu që, sado që kam pasur rastin, unë gjithnjë jam tërhequr e bindur se ende nuk është koha. Duke u nisur nga respekti që ndjej ndaj jush dhe sidomos nga respekti që ndjej ndaj këtij mikrofoni dhe dëgjuesit tuaj, e kam për nder të jem mysafire juaja dhe të bëj prezantimin tim të parë si krijuese para mikrofonit të Radio-Tiranës...

Valdete Antoni: Dhe unë dua t'iu them një të fshehtë: këtu, para mikrofonit është një gur mademi dhe kur ai ndjen zona të tilla ndjeshmërie, fillon e ndrit më shumë. Të jeni e sigurt se tani, siç po e shohim edhe vet, ai shëndrit. Dhe unë jam e bindur se dëgjuesit dhe miqtë e këtij emisioni e kanë ndjerë pasurinë shpirtërore, mendimin tënd dhe dlirësine e një vajze që vjen nga Kosova dhe sjell me vete edhe universalitetin e pasurisë së saj!

Ajete Sh. Beqiraj: Unë ju falenderoj shumë...Faleminderit për respektin! Përshëndetje për të gjithë dëgjuesit dhe respekt në vazhdimësi, sidomos për kolegët e mi, të cilët mjerisht më duhet t'I lë se më duhet të kthehem në Kosovë. Po marr me vete përshtypjet më të mira. Me të  vërtet, është mëkat pse kam shkel Evropën më parë se të shkel Tiranën. Mirëpo, gjithnjë ka mbetur një ëndërr e palosur në gjirin tim. Tash më erdhi rasti në rrethanat më të mira ta shoh Tiranën. Kam njoftë njerëz të mrekullueshëm! Kam marrë përvoja të mira nga këtu dhe dua t'iu them dëgjuesve se janë fatlum pse kanë pranë vetes një staf të tillë, I cili mundohet të japë gjithçka nga vetja vetëm që ata të ndjehen mirë. Do të doja të jem edhe unë pjesë e tij. Mirëpo, mua Kosova më pret... Vendi im më do dhe do të kthehem atje!

Valdete Antoni: Rrugë të mbarë....          

                                                                 

Radio Tirana,12 maj 2004

Autore e emisionit: Valdete Antoni
12 maj 2004, në Shqipëri

Operator zeri: Vjosa Luto

Weblinks:

• Ajete Shaban Beqiraj - Cmimet ne gazetari

Zemra e Di


Botuar ne vitin 2000, "Iliriku",Prishtine.





Kuptime shenjtëruese e hyjnizuese për tri besnikëri apo tri dashuri I gjejmë pikërisht në vëllimin me poezi me titull "Zemra e di" të poeteshës së re(në moshë) por jo edhe në pjekuri të krijimeve, të z.Ajete Beqirajt. Në këtë mare sacrum(det të shenjtë) të kësaj poetesheje bëhen të pavdekshme deri në hyjnizim dashuria në kuptimin e thellë të një ëndrre të pastërt si burimi malit, për një djalosh, më pastaj ajo e vendlindjes, sepse autoren si duket valët e jetës e hedhin edhe nëpër botë, e në këtë edhe një dashuri skofiare atërore, që zgjohet vetëm nga një zemër e pastër, që di, që ndjen dhe që tkurret për t'et.

Kur Zemra e Di, edhe metafora e saj e di se ka për detyrë të qëmtojë varg të ri, të lirë, të figurshëm dhe të prirur nga butësia njërëzore. E shtyë nga forca e brendshme për të thënë atë që di zemra, autorja Ajete Beqiraj ka hapur një prolog dhe brenda një universi poetik ka futur gjithë ëndërrimet e saja për të thënë gjëra të pathëna apo motivet jetësore për t'I shprehur në një mënyrë tjetër, vazhdimisht dhe në një rrjedhë të pasosur për t'I shkrirë në kredon krijuese. Që nga hapja e gjer në mbyllje të librit sikur ndodh një tërmet shkundullues në shpirtin e saj, sepse ajo brënda është vetëvetja e autores, ku shpreh individualitetin njerëzor e qytetar në trajtën e vet, që deri në këtë process e con gjëndja e trazuar shpirtrore.
Kujtimet e përfytyrimet e saj lidhur me vende, situata e njerëz të dashur, marrin një trajtë të gjallë dhe u blatohen këtyre ndjenjave në mënyrë origjinale, me një zë të vetin e tingëllimë të përpiktë, më përjetim personal po edhe universal.

Meritë e A-Jetës është se ajo di të mbrujë poezinë apo ëndrrën e vet me jetën e psikologjinë në kohë dhe në hapësirë të caktuar. Te kjo vërtetësi e con frymëzimi, lënda shpirtërore e cila pa u thënë kështu nuk bën se E di Zemra ose Zemra e Di, që është e shqetësuar, sic është e shqetësuar poezia e saj që mëton të jetë larg cdo imitimi formal. Kriteret e përzgjedhjes për botim të poezive qenë në shije të autores po dhe të redaktorit e të recenzuesit, që iu nënshtruan asaj që na e preku shpirtin, asaj që na u imponua me vlerat që bart.

ZEJNULLAH HALILI





Plagë e gjallë

Plagë mbi plagë
Baba I mbolla shtatit
Vec të shpërlaj shpirtin
Nga bloza e mëkatit
E përulur e përplasur
Lus vdekjen t'më rrëmbej
Me një varr aty pranë teje
Rininë time dua ta shkëmbej

Se drita e jetës
Më është fikur në sy
E gjithë bota ime
Është kthyer në skëterrë
Dritë e shenjt e Zotit
Kot ma ndricon rrugën
Asnjë hap më tutje
S'kam fuqi ta hedh

Dua të lirohem
Barrës së rëndë të jetës
Këtë zemër të përgjakur
Përjetë ta palos në dhe,
Dyert e shpëtimit
Shpirtit le t'mi happen
Trupit tim të dergjur
Pranë teje le t'm,I gjejnë strehë



Tetor '97

Nëse unë vdes


Mallkimi im me shekuj
Do t'rëndojë mbi atë shtëpi
Vajet e mia të gjata
Do të shembin muret,
Tjegullat si gjaku im
Do t'përplasen përtpokë
Si lotët e syve të mi
Do të rrokullisen gurët


Pesha e tij Shkëmb
Do të mbyll atë derë
Hija ime do të bredh
Edhe mbi atë gërmadhë,
Ofshamat do të mbysin këngën
Tupana dasmeje
As vaj fëmije kurrë
S'do të degjohen në atë prag


Do të vijë koha kur do t'kuptosh
Vdekja s'është dënim për të gjithë
Rëndë e egër godet jeta
Mëshiron më pak se vrasësi,
Në gjirin e varrit
Prore është shpëtimi
Kur troket ora e mallkuar
Të paguajmë borxhin-t'lajmë mëkatin

Download PDF: Zemra e di

YLLI i FATIT i pushonte në dorë
***

Në qiellin e kthjellët yjet vezullonin, titëronin si të përgjumur. Edhe deti pushonte e bënte gjumë.

Agimi me kaltërsinë e tij, dalngadalë po dëbonte natën që kishte lodhur sytë e saj të pagjumë dhe atje ku deti e qielli përqafohen, dielli kishte nxjerrë syrin e tij të zjarrtë. Qielli kishte gdhirë I buzëqeshur dhe me qiltërsinë e tij sikur mundohej të shpëlante një zemër nga vuajtja. Nga larg shihet nje copë deti, si një ishull I kaltër e në zemrën e saj përtërintë mallin që digjte, ende pa u larguar. Orët iknin. Koha rrëshqiste nën këmbët e saj. Castet që e afronin orës së ndarjes, e torturonin. Rrjedha e jetës do të ecte e qetë si gjer atëherë. Por, ajo e tëra do të mbetej vetëm tentim për një dashuri, por kurrë kurorëzim I saj. Si do të mund të largohej nga ai vend, në të cilin pa anën më të bukur të jetës? Si do të mund të largohej nga ajo buzëqeshje që I ofronte lumturi? Si do të gjënte fuqinë për të braktisur atë që e bëri të ndjehej si femër, që ishte e dashuruar dhe dashuronte?!...Dy lotë të valë iu shkëputën nga qepallat dhe I rrëshqitën në krahëror. Një fllad mëngjesi edhe mes dhëmbjes përkundte dashurinë e me puhinë që ia fshinte lotet, sikur I përshpëriste: "Mos...Mos u jep!...Ndoshta, ti do të jesh dashuria fatlume!"


"YLLI I FATIT I pushonte në dorë"
(Novelë-Pjesa e parë,vazhdon me pjesen e dyte, "Syte e Fatit te Mire")
Biblioteka "SHKËNDIJA"
Redaktor:Jonuz FETAHAJ
Recenzent: Hajro ULQINAKU
Lektor: Rrahman PAQARRIZI
Prishtinë, prill 1995
Download PDF: YLLI I FATIT i pushonte në dorë

Sytë e fatit të mirë


Në horizontin letrar të viteve ’90-të, në prozën femërore fillojnë të shfaqen krijues, emra të rinj dhe shpresa të reja që vinë nga diaspora, si I themi në mënyrë përmbledhëse të gjithë shqiptarëve të shpërndarë në të katër anët e këtij dheu.

Njëra prej tyre është edhe Ajete Beqiraj, e cila jeton në Gjermani.

Po të bëjmë një rrugë të gjatë historike letrare, të pashkëputur nga ngjarjet e mëdha të popullit tonë, tragjeditë dhe shpresat, mund të kujtojmë me këtë rast penën e dhuruar nga vajzat shqiptare Dora D’ Istrias, duke shprehur kështu dëshirën e tyre për të hyrë në botën e madhe të letrave të zërit femëror shqiptar.

Rilindja Kombtare Shqiptare, e cila po vazhdon deri në ditët kur nga dheu që u takon shqiptarëve mes kësaj botë të madhe po vahdojnë të ikin dhe të braktisin trojet e tyre qindra e mijëra njerëz për të mos folur për masakrimet e vendbanimeve prej të cilave vjen edhe autorja, ndjehet edhe në dritën që vjen prej një shpirti femëror, I cili tradicionalisht ka qënë vetëm se I ndrydhur. Por, ka ditur të frymëzojë me nina-nanën dhe me djepin në krah. Ajo është e vetmja grua e botës ndoshta, që e ka kënduar nina-nanën në këtë eksod pa fund.

Duke lexuar librin e A-Jetës, befasohesh nga tema e zgjedhur, ai idil I bukur që rrjedh nga kujtimi për atdheun, ajo botë romantike dhe e idealizuar, jashtë halleve dhe derteve, por që tregon nje shprishje dhe ndeshje shpirtërore brënda botës tradicionale, e cila hyn në qytetërimin e sotëm përmes të rinjve.

Brenda këtij imazhi fshihet sigurisht ajo marrëdhënie e martesave ose dashurive që lindin në mënyrën më komplekse, duke pasur brenda edhe ndjenjën e fajit, në një rrugë realiste kompromisesh midis të kaluarës dhe të sotmes.

Ajo që të bën të jesh më I interesuar për këtë liër të shkruar me një mundim gjuhësor, vecanërisht për sintaksën, si mund të jetë për cdo njeri të shkëputur nga burimi I parë I gjuhës shqipe, është përshkrimi I detajuar I marrdhënieve familjare dhe shoqërore në detaje të imta, krijimi I një jete e cila është brënda zemrës së autores. Në këtë rast unë kujtoj shkrimtaren e madhe Ketrin Mensfild, jo për paralelizëm, por për t’ju kujtuar lexuesve se botimet e saj të mbushura plot jetë nuk kanë qënë asnjëherë paralele me tragjeditë e viteve kur janë shkruar tregimet më të bukura për botën shpirtërore të njeriut.
Kështu ndodh edhe me këtë libër dhe kjo e papritur njerëzore krijon vlerën më të mirë.

Natasha LAKO







***


Dita ishte plot rreze; sytë e tij plot shpresa!


Dëshpërimi I tij ishte si një erë e cila për një cast përfshin e bën rëmujë cdo gjë por, pas pak ikën dhe cdo gjë shkon në vendin e vet. Vetëm tani kur ecte përkrah saj e kuptonte se sa të zbrazta kishin qënë vitet e ikura. Se sa e zbrazët kishte qënë gjithë rinia e tij! Dikur, në moshën tetëmbëdhjetë vjecare, ecte në të njëjtën rrugë dhe nuk e dinte se c’drejtim do të merrte jeta e tij. Sikur fati t’ia kishte pëshpëritur atë që do t’I ndodhte, nuk do të kishtë besuar. Por fati thur vet rrugët e njerëzve të cilët ecin në të verbërisht. Në jetën e tij shumëcka kishte ikur e vajtur. Por, vetëm fuqia e fatit kishte mundur të bënte atë kthesë në rrugën e tij. Këtë e dëshmonte gjetja e serishme në vendin e vjetër, pas një shtegtimi të gjatë. Ndërsa ura që e lidhte me flokëverdhën e dikurshme, nuk ishte vetëm dashuria por ishte dikush që kishte mbështetur letrën në atë lojë për nëntë vjet të gjata.

Degët e derdhura të shelgjeve ua ledhatonin flokët. Ajo fliste, me zërin që tingëllonte si një këngë e bukur bilbili e cdo fjalë që nxirrte, e shoqëronte me gjeste plot gjallëri. E ai e dëgjonte heshtur, ndërsa zëri I saj e kthente prapa me vite, duke I sjell serish para syve vogëlushen flokëverdhë. E dëgjonte dhe përpiqej të mësonte cdo detaj të jetës, në vitet që I kishte qëndruar larg: për fëmijërinë jo të largët, për rininë e saj e cila mund të numërohej me orë, duke u munduar të depërtojë në mendimet më të fshehta, në dëshirat e strukura në zemër, që brënda ditës t’ia bënte realitet. Me gishtërinjë ia lëmonte fytyrën e njomë e flokët e gjata. E mbështeste në krahëror ngadalë, sikur frigohej se do ta lëndonte. Ishte aq e re…Aq e njomë e trupi I saj I derdhej ndër duar. E ledhatonte si një foshnjë, që fati e kishte hedhur në duart e tij ta rriste e ta mbronte gjithë jetën. Si një xhevahir që vetëm ai kishte të drejt ta prekte. Si një gonxhe, e cila ende pa hapur petalet vetëm atij po ia falte aromën!



"Sytë e fatit të mirë"novelë,
(pjesa e dyte, vazhdim i „Ylli i Fatit i pushonte ne dore“)
BOTIMET TOENA
mars 1998
Redaktore: Rina Cela
Recenzente: Natasha Lako
Përkujdesja grafike: Irena Toçi
Botues: Fatmir Toçi
ISBN 99927-1-145-5
Copyright: Autorja

Download PDF: Sytë e fatit të mirë

Tretur në natë

ese e vogël


Të kërkosh të rrëfesh dhembjen tënde, gëzimet e tua, fatin vetë në tempullin e poezisë është një besim i vërtetë dhe sinqeritet ndaj njerëzve përtej tempullit. Poezia kështu shndërrohet në një forcë hyjnore ku vetmija jote copëzohet nëpër të gjithë si kristale drite dhe prej andej të rikthehen vezullime ndjenjash e persiatje nga më të bukurat.Emocione të tilla po ndillja,teksa po lexoja poezitë e reja të Ajete Sh. Beqirajt,poete kosovare.

Duket sikur s'ka rëndësi se ku jeton poeti, por unë do të këmbëngulja se ka rëndësi për poezinë.Kosova është truall i poezisë dhe me të drejtë Poeti i Detit Tonë i quan kuajt e Kosovës si vëllezër të Pegasit.

Kuajt e Kosovës janë koha dhe kënga të ngarkuara me ëndrrat dhe mundin, ndërsa shtegtojnë karvan drejt ardhmërisë që lëkundet si një pllajë ku po mugëllon drita.
Poetja Ajete Sh.Beqiraj është një nga kalorëset e bukura, e kapur pas jeleve gjithë hënë të vargjeve dhe trokon, trokon dhe pelerinën ja përhap era nën yje mbi barin plot vesë,lotë dhe përshkënditje gjaku.Me vete ka marrë si pajime brengat për të mbërritur atje ku pret fëmijëria ose sinqeriteti që megjithëse shpesh i mashtruar dhe i zhgënjyer, është njerëzor dhe si i tillë, duhet pranuar, edhe duhet dashur.

Duhet të mësohemi të duam edhe humbjet tona,që ndonjëherë na bëjnë më të pasur.Për të më besuar,mund të lexoni poezite e A-Jete-s, që pranon të tretet në natën e të gjithëve për të qenë pjesë e dashurisë së të gjithëve. Dhe kështu poezia arrin të bëhet lumturi në muzg,në cilindo lloj muzgu. Kurse zemra e kalit me flatra qenka varkë mbi dallgët e ndjenjave që u ngjajnë vargjeve...që do të lexoni.

VISAR ZHITI



Muri i shenjt

Kur fati dikur na pat buzëqeshur
Me thonjtw e duarve qendisa diellin
Mes botërave që ndanin oqeanet
Shtriva krahët t'u bëra urë
Me gërsheta gardh kurore thura
Rriskun e jetës gurw kalaje bëra
Në themele palosa ëndërrat
Foshnjen tonë flijova në mur

Kur të hapen portat e rruzullimit
Vetëm një dritë botën praron
Gjurmët e mëkateve ndaj shpirtit tim
Do t'i shohësh në Librin e Shenjtë
Do të rrëfehet Syri i Drejtësisë
Që gjithë jetën me mua ka qarë
Në ballë mallkimin do të të vulos
Zoti i Madh që vran e kthjell


Vajtim ne nate


Xixllonja qe vini
Bashkë me pranverën
Ua kam lakmi dritën në natë
Do të doja edhe unë
Të kem një fanar
T'më bëj dritë njëherë
Në këtë rrugë të gjatë


Ju flutura të bukura
Që hareshëm sjellni verën
Ndaloni njëherë
Edhe në kopshtin tim
Fluturoni përreth
Trëndafiles së vyshkur
Ndoshta do t'ngreh kokën
Në ju do të gjej shpëtim


Qyqe moj e zeza
Netwve kur të fluturosh
Në dritaren time
Ndalo njëherë shtegtimin
Nën llambën e ndezur
Do t'më shohësh Qyqe
Tek vajtoj si ti
E vetmuar mjerimin


Njëditëzaj

Ahu i zemrës sime
Do t'i mbërthej gjymtyrët
Bryma e acarit orëzi
Do të t'a ngrij shikimin
Me blozë mbuluar
Do të kujtosh
Brishtësinë e trupit tim
Të burgosur në vetmi
Do të kërkosh faljen e Atij
Që nën hijen i blirit I dergjen eshtrat me mote




Botoi dhe shtypi: "VATRA", Shkup, me 2002

Redaktor: Visar ZHITI
Recenzent: Ali PODRIMJA
Ilustrimet & kopertina: Ajete Sh. BEQIRAJ
Botues: Halil ZENDELI

Download PDF: Tretur në natë




Përgatiti  për Floripress:Flori Bruqi

Gjimnazistet e pare decanas shembull i punes dhe suksesit

Nga Ajete Shaban Beqiraj

Gjenerata e pare e gjimnazit “Vëllezërit Frashëri” në Deçan, ka diplomuar ne vitin 1971. Te regjistruar ne vitin e pare 165, per shkak te rrethanave te kohes vetem 84 prej tyre diplomuan. 40 vjet pas, te gjalle jane ne majat e shoqerise duke nderuar profesoret e vet dhe vatres se diturise e ata qe s´jane me, i takojne perjetesise...
Reportazhi nga Ajete Beqiraj sjell sekuenca nga kremtimi i 40 vjetorit te diplomimit te te kesaj gjenerate.

Nje salle e madhe e madhe e objektit hoteliere “Swiss”ne Decan ishte piketakimi i gjenerates se pare te gjimnazisteve decanas, te cilet megjithese ne kohe te veshtira per arsimin shqip, mbeten gjenerata me e forte nga te gjithe ata qe do te vine pas tyre. Ata, si dikur ne bankat e shkolles, sot jane ulur perballe profesoreve te vet si: inxhinjere e juriste, profesorw e doktore, gjeodetw, magjistwr e doktorw shkence: tituj qe nderojne vatren e tyre arsimore ne te cilen volen diturine dhe moren shprehine e punes qe do t´i shtyje drejt caqeve qe i vune vetes si maturante te pare...



Bajram(Januzaj)Isniqi, ligjerues i gjuhes dhe letersise shqipe ne pension, ishte profesor i pare i gjimnazit i “Vellezerit Frasheri” ne Decan, i cili ndihmoi venjen e themeleve te tij.


Bajram Isniqi,profesori i pare

“Une kam qene profesor i pare edhe gjate kohes kur jane ba pergatitjet dhe organizmi, m´kane marr dy perfaqesuesit politik qe kane vendos me e hap kete shkolle: Beke Llulluni dhe Faik Alaj, qe t´iu ndihmoj nw sigurimin e kuadrit. Ua kam sjell profesorin e matematikes, i cili me t´u kthyer nga ushtria ishte pranu n´Gjakove. Por, ate na ka leju drejtori Shkolles Normale te Gjakoves, ne vitin 67-68 duke i thane:”M duhesh si buka, por me m´ngu mua shkon tek ta, se une e kam shpine me kulm e me krejt e kta sot po ia vene themelin”.

Gjimnazi “Vellezerit Frasheri” ne Decan u hap ne vitin 1967

Dhe themeli i kesaj “shtepie” ishte nje sfide e madhe per mesimdhenesit e athershem te cilet ishin te vetdishem vleres se diturise. Kjo iu ndihmoi atyre ne tejkalimin e cdo sfide.

“Mu ma s´shumti m´ka mbet n´kujtese sigurimi i kuadrit dhe hapja e shkolles, sepse kemi pas pengesa prej drejtorit te shkolles fillore “ish-Bratstvo” e Decanik, Millan Backovici. Ai ka pengu me cdo kusht hapjen e gjimnazit. Ka shkue edhe n´Prishtine edhe ne Beograd. Ndersa, kta dy persona politik, Beke Lluluni edhe Faik Alaj kane thane: “Ose e hapim kete shkolle ose nuk punojme ma ne Jugosllavine e Titos”, rrefen profesor Bajram i cili pas daljes nga burgu punonte si keshilltar pedagogjik, ne Shkollen Normale ne Gjakove.

Gjimnazi dy vjetet e para u vetfinancua

“Katunart thone: “Kam ra prej kali n´gomar”. Pese shoke t´klases kemi qene keshilltare pedagogjik. Por, kur m´i ka permend keto fjale Faiku, une e kam lane dhe jam ardhe. Ky fare drejtori na lypte vazhdimisht me i pagu qira. Na nuk i paguanim qira, se thoshim: “Fillorja eshte e Decanit, por edhe gjimnazi eshte i Decanit”. Kemi pas veshtiresi shume derisa e hoqem qafe”, shton profesori Bajrami.

Por, kjo heqje qafe do te zgjase dy vjet. Sepse me nderhyrjen ketij ish drejtorit serb, gjimnazit “Vellezerit Frasheri” ne Decan per dy vjet do t´i mungoje financimi nga buxheti i Krahines se athershme Autonome te Kosoves.

“Dy vjet krahina nuk na ka financu me nderhyrjen e atij Backovicit. Kta dy personat politik kane bisedu me udheqesit e kooperativave bujqesore edhe me organizatat punonjese. Qeto na kane financu dy vjet. Ramadan Ramosaj ka lujt rol t´madh si kontabilist. Prej Beogradi kane ardhe me e nxane, cka po bejme e si financohet puna e gjimnazit. Fale tij, s´kane mujt me e nxane”.


Profesori dot´vallzoj edhe ne 50 vjetor

Profesori 82 vjecar: “Do ta kremtojme bashke edhe 50 vjetorin”

Profesor Bajram Jonuzaj i cili nga dashuria per fsahtin e tij, nderroi mbiemrin Isniqi, doli ne pesnion ne vitet ´90-t. Por, sa here mblidhet me gjeneraten e pare te nxenesve, ai ka ndjenjen se nuk u nda prej tyre kurre:

“Kur mblidhem, ta merr mendja si s´kem qene kurre t´ndame edhe tash po e bejme nje ndeje. Aq jemi te afert me njeri-tjetrin”,thote profesori duke shprehur deshiren qe edhe krahas moshes se shtyre, 50 vjetorin ta pres ne gjirin e tyre:

“Nje nxenes i asaj kohe qe eshte ktu me ne sot, m´tha nje dite: “Si je?” I thashe: “S´jam mire”. M´tha: “Profesor, deri me 28 maj s´guxon te vdesesh. Ne pervjetorin e 40-te vjen, e kremtojme e pastaj t´percjellim prej aty kah e ke njet me shku(dmth,me vdek...). I thashe:”S´dua. Dua ta pres edhe 50 vjetorin me ju”, rrefen profesori 81 vjecar me te qeshur.


                               Osmon Tolaj


Gjimnazi i Decanit dikur nder me te suksesshmit ne ish-Jugosllavi

Dhe keshtu, nga vullneti i forte, etja per dituri dhe puna e palodhshme e gjenerates se athershme te profesoreve, gjimnazi “Vellezerit Frasheri” ne Decan i themeluar ne vitin 1967, per nje kohe te shkurter u radhit nder shkollat me te suksesshme ne territorin e ish-Jugosllavise. Osmon Tolaj, pas vetem nje viti pune si profesor i fizikes(68-69), ne vitin shkollor ´69-´70 me konkurs te rregullt emerohet drejtor i pare i ketij gjimnazi.



“Duke e ditur se arsimi eshte baze e te gjitha te arriturave nje mesi te nje populli, nje numer i madh i profesoreve ne ate kohe ju kane rrek punes, me te gjithe vullnetin, me seriozitetin me te larte per perparimin dhe edukimin dhe arsimin e gjeneratave te reja. Kjo ishte gjenerata e pare, shume e interesuar per pune e per mesim, sikurse edhe ne stafi qe pergatiteshim per cdo dite te kemi rezultate edhe me te medha”, rrefen drejtori i athershem, Tolaj.

Ish-drejtori Tolaj meritat e suksesit ua dedikon profesoreve dhe nxenesve

Profesor Osmon Tolaj ishte drejtor i pare i gjimnazit “Vellezerit Frasheri” ne Decan, angazhimi i te cilit permendet edhe sot e kesaj dite. Por, edhepse njerezit qe njohin punen e tij thone se nese gjimnazi ka arrit te nxjerr kuadro nder me te fortat ne vend, merita se pari i perket atij, drejtori Tolaj shprehet me modesti:“Keni te drejt. Se ajo periudhe pas sa viteve nuk eshte harru dhe permendet per suskese te medha. Por, une kam aps fatins e kisha nje kolektiv te pergatiru dhe e perkushtuar per pune. Ne ne ate kohe njiheshim si gjimnazi me i pergatitur, por edhe me te dhanunit pas punes, ngritjen e pergjithshme te shkollimit ne komunen tone edhe me gjere, keshtu qe kemi pas te gjitha mirenjohjet, diplomat qe ua jepshin ne ate kohe per arsim te gjimnazit “Vellezerit Frasheri” ne Decan. Gjate kohes kemi marre diploma po edhe mirenjohje edhe nga ish Jugposllavia. Keshtu qe puna dhe villneti kane bere te na njohin jo vetem ne Kosove por edhe me gjere, si gjimnaz i mire, si gjimnaz i perparua dhe si nje gjimnaz ku punohet ne edukim e dituri”.

Dhe, angazhimi i stafit shihej ne pergatitjen e larte te gjimnazisteve decanas te cilet deshmonin njohurite e tyre neper gara te ndryshme te asaj kohe, si: “Klasa me e mire”, “Flamuri Kalimtar”, “Mesim, mesim dhe vetem mesim”, etj. Suksese keto, te cilat do t´iu hapin porta te reja drejt se ardhmes.


                   Drejtori  Osman  Tolaj me ish nxenesen e tij

“E vecanta ka qene se nxenesit tane gjate regjistrimit ne fakultete te ndryshme ne Prishtine dhe ne mese te tjera, kane pas perparesi krahas qendrave tejera. Ka mjaftuar te dihet se eshte prej Decani dhe eshte kuptuar vetvetiu se ata jane te afte dhe mesojne. Por, kete e kane deshmu edhe ne studime me rezultatet e arritura dhe pjesa e tyre dermuese e kane kry fakultuetin”.

Gjenerata e pare e gjimnazisteve decanas diplomoi ne vitin 1971

Gjenerata e pare e gjimnazisteve decanas diplomoi ne vitin 1971. Prej gjithsejt 145 nxenesve te regjistruar ne vitin e pare, per shkak te rrethanave te kohes vetem 84 prej tyre pefundojne maturen. Dhe sot, kur si para 40 vjetesh profesor Osmon Tolaj gjendet ne mesin e gjimnazisteve te pare te cilet kane kaluar neper duart e tij, kur kthehet prapa ne kohe e kupton se kjo gjenerate i ka tejkaluar te priturat e tyre:

“Eshte kenaqesi e vecante te gjendem ne mesin maturanteve te pare te gjimnazit“Vellezerit Frasheri”. Dhe, kur kujtoj ato qe thame mberemjen e matures dhe shoh te arriturat e tyre, e kupto jse ata i kane tejkaluar te priturat tona. Sot kemi inxhinjere, juriste e profesore e nje numer i mire prej tyre, edhe doktor shkence. Keshtu qe eshte kenaqesi e madhe!”, thote ish drejtori Tolaj, te cilit i shihet kenaqesia ne sy.

Aktori Nimon Mucaj ne gjeneraten e gjimnazisteve te pare

Nder nxenesit e kesaj gjenerate eshte edhe aktori i mirenjohur decanas Nimon Mucaj, i cili pas matures megjithese fillon sutdimet ne anglisht, krahas tyre studion edhe ne shkollen e larte per aktor. Dhe kjo, fale dy profesoreve te tij te cilet qe atehere e pikasen prirjen e tij per aktrim:


                         Aktori decanas, Nimon Mucaj


“Une duhet falenderuar dy profesore te mi, Bajram Jonuzin dhe Nimon Lokajn, sepse kta te dy ma nguliten ne koke qe une te merrem me aktrimin, me shkrimin, sepse une ne ate periudhe isha nxenes ne grupin shkencor”, thotw aktori Mucaj, i cili pas punes si arsimtar i gjuhes angleze ne Dranoc dhe Isnqi dhe pak vite me pas,edhe ne lendet e kultures, ai ne vitin 1977 punesohet si aktor ne Teatrin Popullor te Gjakoves, ne te cilin punon 30 vjet. Aktori Nimon Mucaj, aktualisht eshte drejotr i Teatrit Istref Begolli ne Peje.

“Kete dite qe jemi tubu ne pervjetorin e 40-te, une me mburrje them se n´ mesin tone ka shume mjek, shume specialiste dhe une si njeri i kultures dhe shkrimit, mburrem me gjeneraten time. Dhe edhepse, sic me pat rrefyer nje mik imi fjalen e profesorit te tij ne 300 vjetorin e Universitetit te Prages:“Mjerisht ne nuk kemi asnje nobelist, nuk kemi asnje shkrimtar te madh te kalibrit boteror”, megjithate ne kemi arrit dicka”, thote aktori Mucaj.

Gjenerata e pare e gjimnazisteve takohet per here te dyte

Gjenerata e gimnazisteve te pare decanas, me anganzhimin e shokut te gjenerates Skender Pajazitajt, para dhjete vitesh kremtoi edhe 30 vjetorin e matures. Z. Pajazitaj, sot jurist i diplomuar i cili me te mare diplomen ne vitin 76 punesohet ne gjimnazit Vellezerit frasheri ne decan ,eshte angahzhaur qe te bashkoje gjenratene ti jedhe ne pevjetorin e 40-te te diplomimit si gjimnazist.


                Skender Pajazitaj,sekretar i gjimnazit

“Kenaqesi e vecante, ne menyre te vecante kur i sheh mesimdhenesit e tu ne moshen 76 vjecare, 80 vjecare kurse na, masa me e madhe eshte ne moshen 60 vjecare. Eshte kenaqesi kur i sheh te disponuar edhe ne moshe te shtyre ata mesimdhenes qe kane kontribu per neve mjaft ne koherat e veshtira”, thote z.Pajazitaj, i cili doli si maturant nga dyert e gjimanzit dhe u kthy si sekretar i tij. Ai ka percjellur neper vite angazhimin e seciles gjenerate dhe prandaj mund te bej nje krahasim te se kalures me te sotmen:

“Gjenerata jone ka qene me e perkushtuar per mesime. Kemi qene ne numer me pak, krejt 84 maturante. Kurse sot kemi 426 maturante. Edhe atehere ka pas nxenes mjaft te mire. Por edhe kjo kohe ka nxenes shume te mire. Por nje mase e vogel e nxenesve, ndoshta nje 5-6 per qind ua prish nivelin atyre te tjereve. Perndryshe, inteligjenca eshte ndoshta edhe me e lart se atehere, duke ju falenderu teknologjise informative dhe mjeteve te informimit, te cilat ne nuk i kemi pas. As televizion as gazete vec ndonje tranzistori te vogel apo ndonje libri qe na ka ra n´dore aty ketu, dhe kemi arrit ketu ku kem arrit dhe nje numer i vogel i gjenerates sone kane mbet pa e kry nje fakultet”, thote z.Pajazitaj, i cili fale shprehise se punes qe mori ne kete vater diturie, edhe ai si shumica prej tyre, arriti dhe mbeti ne profesionin e deshiruar.


                      Skender Pajazitaj(djathtas)me shokun e klases Selim Cacaj

“Si profesion e kam deshiru drejtesine, kam mbet n´drejtesi, jam punesu i pari n´gjimnazin “V. Frasheri”, si nxenes i asaj shkolle dhe eshte kenaqesi e madhe qe edhe sot as 40 vjetesh u sherbej asaj gjenerate, kur kane nevoje per dokumentacione, diploma, deftesa te gjimnazit te asaj kohe”.

Gjimnazi i Decanit terhoqi edhe nxenes te komunave fqinje

Gjenerata e pare e gjimnazisteve decanas perbehej jo vetem nga komuna e Decanit, por edhe me gjere. Dhe kjo fale rezultateve qe dolen ne pah shume shpejt, thote profesor Nimon Tolaj, ish drejtor.

“Nxenesit kryesiht ishin nga komuna e Decanit. Mirepo vinin edhe nga komuna e Gjakoves dhe e Pejes, duke e pa diciplinen dhe interesimin per shkolle. Dhe, shprehia e punes e krijuar ketu kane korr suksese edhe ne studime.Pra, ishin keto arsyet qe edhe nxenesit e komunave fqinje te orjentoheshin kah gjimnati i Decanit”.

Dhe, merita i takon kolektivit dhe angazhimit te tyre te pamohueshem, thote profesor Tolaj.“Sepse, une kam qene drejtor. Mirepo, fati i mire ishte qe kam pas kolektivin me profesore shume te mire se vetem, sigurisht as une as kurrkush nuk mundet me dhane. Ishim nje kolektiv n´teresi i pergatitur per pune dhe t´iu them te drejten, edhe gjate pushimit ne bisedonim per metodat e punes dhe cdo bisede zhvillohej rreth shkolles dhe menyres se si mund te perparojme me mire. Prandaj, merita na takon te gjithe neve qe ishim aty”.

Serioziteti i punes rrit interesimin per shkollimin e vajzave

Si rrjedhoje e angazhimit dhe seriozitetit ne pune, numri i vajzave ne bankat e shkolles rritet.

“Se shpetji u shtua edhe numri i vajzave. Profesroet punonin me to dhe u krjua nje rreth i mire ne shkolle por edhe jashte shkolle, se interesimi per mesim ishte i larte dhe s´kish vend per gjana te tjera. Mirepo, krahas interesimit te profesoreve dhe nxenesve, edhe prinderit kane qene shume te interesuar t´i shkollojne femijet, sidomos vajzat. Keshtu qe, numri i vjazave u rrit me te shpejt, jo me 100 as 200 por me 400-500, te cilat erdhen ne gjimnazin e Decanit . Dhe, t´iu them te drejten, ketu jo vetem eshte percjell puna por jane percjell edhe neper autobuse, keshtu qe nuk kemi pas probleme shume gjate udhetimit dhe as probleme te natyres se atyre te sotmeve”.


                  Hate Sadrijaj sot eshte doktoreshe


Hate Sadrijaj eshte nder gjimnazistet e para te komunes se Decanit

Hate Sadrijaj, nga Lebusha eshte nder vajzat e para te komunes, e cila vazhdoi shkollimin.

“Jam nder vajzat e gjenerates se pare te ketij gjimnazi; gjenerate, ndoshta me e mira dhe me e kompletuara...Per fat te keq, s´kemi qene shume femra, krejt 10-te apo 12-te, te cilave na ka nda rruga e jetes. Keshtu qe sot vec une jam ketu”, thote Hata e cila e para nder femrat e fshatit Lebushe, vazhdoi shkollimin.

“Kam qene nje nder femrat e para te komunes, nga fshati im gjithsesi e para qe kam vazhdu shkollimin. Kemi pas peripeti te ndryshme por i kemi tejkalu, se vullneti i madh na ka ndihmu me i kalu te gjitha sfidat. Me siguri me ndihmen e familjeve tona fshatare te cilat kane dhene ndoshta kafshaten e gojes per me na shkollu neve. Por, tash edhe ata jane krenar me neve”, thote Hate Sadrijaj-Hoxha, sot specialiste e semundjeve te lekures me banim dhe pune ne Prishtine, e cila e di mire se cfare sfide perbente shkollimi i femres atebote.

“Pasi ja kam dal te shkollohem, te gjitha me jane duk te mira atehere. Por kur e shoh prej prizmes se sotme, shkollimi ka qene sfide e madhe ne ate kohe. Rrethanat, mentaliteti, cdo gje krejt ndryshe. Udhetimi ka qene me i veshtire se s´ka pas mjete transporti dhe tri kilometra prej Lebushe i bajsha ne kembe. Po, per atehere kjo ka qene ne regull. Sot me mallengjim e kujtoj ate pjese te rruges me peme kur bie bore dhe natyra me duket aq e bukur”, thote doktoresha Sadrijaj-Hoxha, se ciles gjetja ne mesin e profesoreve dhe shokeve te gjenerates i sjell emocion te vecante.

Nje gjenerate si nje familje e madhe

“Eshte ndjenje e papershkrueshme. Ndjehem e lumtur me ta dhe me duken familja ime. Se kater vjet, e me dike jemi shkollu bashke prej klases e pare te shkolles fillore, pastaj ne gjimnaz e ne studime. Keshtu qe per mua ata jane nje familje”.

Nje familje e shperndare neper shtigjet e jetes, por e cila me deshire dhe dashuri i pergjigjet cdo ftese per t´u bashkuar qofte dhe per pak caste. Sepse, thote Selim Cacaj nga Keshilli Organizativ:

“Neve na mbledh nostalgjia, na mbledh e kaluara jone. Kemi pas fatin te jemi gjenerate e pare e shkolles se mesme dhe kemi mbaruar gjimnazin “Vellezerit Frasheri” ne vitin 70-71. Dhe me kete takim, kemi deshiru te kthehemi serish atje ku kemi fillu...Une me t´vertet ndjej nje mall, sidomos kur shoh disa prej shokeve dhe profesoreve qe nuk i kam pa me vite te tera”, thote z.Cacaj, duke bere nje krahasim me te kaluaren dhe te sotmen:“Ka qene shume ma veshtire, kem kalu neper katrahura te ndryshme, ka pas batica dhe zbatica, me buke pa buke, me lokale pa lokale, por e kemi kry ashtu si e kemi kry. Sot jemi ketu ku jemi: te gjithe inxhinjere, mjek. Me te vertet eshte kenaqesi, eshte nje strukture e forte, jane 70-80 juriste, advokat, mjek inzhinjer, teknologe. Sikur te ishim edhe kompakt...Kjo pak na mungon, sepse ne pune ekipore arrihet gjithcka”.

                                   Mr.sc.Selim Cacaj

Selim Cacaj, i lindur dhe i shkolluar ne Decan, sot eshte magjister i shkencave te gjeodezise dhe gjeoinformatikes, i cili jeton dhe punon ne Prishtine.

“Une do doja t´ia perkujtoj sot kryetarit te kuvendit qe ta shfrytezoje rastin. T´i them: “O z.Kryetar, mblidhna te gjitheve tok, gjithkush punen e vet ne lemin e vet dhe ke me pas projekte dhe pune shume te mira. Ne jemi ata qe kryjme projekte te ndryshme, si ne Prishtien, si ne ferziaj, si ne Gjakove, Decan e kudoqofte. Por eshte e kryetarit vetem te na thirr te na grumbulloje te din te na shfrytezoje. Puna ekipore ka rezultate”.

Ata qe s´jane me, i mbajne veprat ne jete...

Ne kete pervjetor te 40-te, shumica prej profesoreve dhe nxenesve te dikurshem, sot nuk jane me. Ata ju mungojne profesoreve dhe gjenerates se vet...

“Po...Mua me mungojne!...Na mungojne te gjitheve! Por aq sa na mungojne, une s´di qysh te shpreh mirenjohjen time, kur po mos te ishin ata une nuk do te isha ketu por diku matane detit. Eshte se pari Tafil Kasumaj, shoku i bankes, i cili balle per balle me armikun e ka mbrojt pragun e deres ne Lloqan. Profesori i anglishtes Njazi Ferizi. Une si gjimnaziste nuk e dia c´eshte sendiviqi. Dhe, mua edhe sot me mbetet n´kujtese ai sqarim qe me beri ne gjuhen angleze te cilen mundohej ta perjetoje. Pastaj, Nezir Istrefaj, i cili per fat te keq humbi jeten trasgjikisht por mbetet nder dramaturget e mire, artistet e mire, reporteret e mire te televizionit, nder njerezit e penes qe na mungon poashtu. Por, edhe Zeqe Hasaj, kolegw jo vetem i klases por edhe i studimeve ne Kroaci. Ai ka udhehequr nje njesit n´Prilep dhe prej aty ka ra n´duar te armikut. Ata e kane mbajt n´burg e kane maltretu maksimalisht dhe shtate dite pas lirimit nga burgu, ka vdek. Serbt e kane liru prej burgut se e kane pa si s´ka gjw n´tw, sepse e kane shakterru...E kane mbyt per se gjalli”, thote z.Cacaj.

Gjimnazistet e pare decanas sot jane udheheqes te projekteve nderkombtare


Gjenerata e pare e gjimnazisteve sot kremton 40 vjetorin


Por kujtimi i atyre qe s´jane mbetet i perjetshem dhe emrin ua mbajne veprat ne jete. Perderisa te gjallet vazhdojne rrugen e jetes me shpresen te arrine pavdeksine dhe lavdine e moshatareve te vet, te vetdishem se ata kane bere shume per jeten e tyre e me kete edhe per Ksooen.

“Kjo gjenerate qe sot po kremton 40 vjetorin e diplomimit, eshte profesionalisht e pergatitur. Nuk eshte “me tableta” por eshte e rritur me uje natyral dhe si te tille, jane komplet. Sepse, brenda nesh kemi avokat qe udheheqin konteste nderkombtare. Kemi inxhinjer qe udheheqin projekte nderkombtare. Kemi mjek cilet marrin pjese ne operacione shume te nderlikuara. Ketu i kemi te gjitha profilet e mundshme qe eshte dem te mos te shfrytezohen. Deshiroj qe ne te ardhmen te jete ashtu”.

Gjenerata e pare e gjimnazit “Vellezerit Frasheri” ne Decan e cila me 28 maj 2011 kremtoi 40 vjetorin e matures, diplomoi ne vitin 1971.

Brigjeve të Lumëbardhit… Reportazh nga Prizreni

Namik Selmani


Vështirë se mund të gjendet një lumë në të gjithë viset shqiptare me e pa kufinj administrativë që të ishte kimetli ose që t’ia kalojë në lumturimin e tij si LUMBARDHI që kalon si fjongo e kaltër mes për mes qytetit karakteristik të Prizrenit. Duket se përkrah simbolikës së BASHKIMIT që të kujton ky qytet, sa herë e kujton e viziton, apo edhe bujt për disa netë në pragjet bardhoshe të tij të mbushura me aq e aq histori, pse jo edhe me gojëdhëna, është edhe ai i LUMIT .

Një ditë më parë isha ulur në kinemanë ABC të Prishtinës, në atë kolltuk ku vetëm 2 vjet më parë për muaj të tërë ishte ulur i madhi dhe i paharruari Artist i Kombit BEKIM FEHMIU, deri sa ai gjeti një vdekje tragjike. Me orë të tëra miku i tij Milazim Salihu, një mikpritës i shkëlqyer dhe një artist edhe i fjalës së shkruar (na ofron edhe një shkrim që posa e kishte botuar për dyvjetorin e vdekjes së Bekim Fehmiut në gazetën kosovare “Bota sot” me titull “Shqiptarët nuk e kuptuan dot Bekim Fehmiun”) që edhe tani po sakrifikon aq shumë për të mbajtur gjallë artin e kinemasë, na kujton rrëfimet e Bekim Fehmiut e të një tjetri Artist si ai i Daltës së Kosovës e të mbarë Kombit si Asim Lokaj.

 Edhe Asimi kishte krijuar me artin e tij idenë e bashkimit. E kishte bërë këtë bukur mirë me skulpturën monumentale “BESLIDHJA” që para gati 20 vitesh kur ëndrra e bashkimit ishte aq utopike. Po, po, Asimi dhe Bekimi, të shoqëruar nga ky artist idealist i ekranit shqiptar si Milazim Salihu, krijonin prej vitesh një Kosovë tjetër. Kosovën e artit. Kosovën e ëndërrës së gjyshërve. Kosovën e së ardhmes. Një Kosovë që po e fitonte artin e bukur edhe ja, ku na vjen Bekim Fehmiu që ka jetuar shumë vite në Prizren me një amanet të dhimbshëm që, kur të vdiste, të mos kishte varr si të gjithë shqiptarët, po ta kishte në këto valë Lumbardhi. E në atop pak minuta qëndrimi në heshtje në brigjet e Lumëbardhit ku ende të duket se sheh hirin e trupit të aktorit, duke pirë kafen prizrenase, mendova se po bëja më të paktën në obligimin tim për të…


E përtej këtij krenimi njerëzor e kombëtar, të bashkuar edhe me dhimbjen e largimit nga jeta të parakohshme të artistëve aq të njohur, fort po ndjeja brengën se në asnjë shitore, në asnjë librari, nuk po gjeja një foto të Bekim Fehmiut, të Vaçe Zelës, të Nexhmije Pagarushës, të. Ndoshta edhe një bust të tyre krah luftëtarëve të lirisë që ranë me armë në dorë. Aty në brigjet e Lumëbardhit më kishte kaluar trishtimi se nuk po kërkoja identitetin e kombit tim. Dy tre ditë më parë se të bënim këtë vizitë, në Prizren kishin ndalur rreth 100 poetë nga trojet shqipfolëse dhe nga Bota. Për të tretin vit. Të organizuar nga Lidhja e Shkrimtarëve të Kosovës që ka në krye një Mandela shqiptar si Adem Demaçi. Madje kishin ardhur deri nga Amerika e largët. Fort e bukur të duket sot një udhëtim prej rreth 10 000 kilometrash qiellore për të recituar një poezi e për të takuar poetë që flasin gjuhën tënde apo edhe që flasin me frymën e poetëve të mbarë botës.

Vetëm një muaj më parë në këtë qytet një grua (edhe kjo poete) me një libër të ri ta sapobotuar me titull “Flakë e valë” në gjuhën shqipe e atë italiane ishte bërë nismëtare e krijimit të një dege të UNIKOMBIT. Dhe quhet Mirvete Kabashi (Leku). Mirë–vete. Ëndërr e një kombi që të shkojë mirë jeta. Bashkim bashkim..bashkim. O, sa herë që përmendet në këtë qytet bashkimi, dhe mbarë trojet shqiptare aq më shumë të lind dëshira për të bërë sa më shumë për paqen.

E ja, një e papritur tjetër po më priste që në ditën e parë lumbardhase. Diku, në auditorët e Universitetit të Prizrenit, më ftuan në një takim shumë simbolik. Senati i Universititet kishte propozuar që kjo vatër e madhe e dijes së Kosovës e të mbarë shqiptarisë të merrte emrin e një tjetër legjendari si UKSHIN HOTI. Kishin marrë me mijëra firma. Ishin gati që të shkonin në të gjithë Kosovën për të marrë edhe mijëra të tjera. E drejtonte këtë senat Avdul Skuka, vëllai i një dëshmori të lirisë së Kosovës. Dega e UNIKOMBIT ishte atë ditë një mbështetje për këtë nismë të madhe e patriotike. Dhe në takim asnjë debat që e njohim shumë herë në mjediset shqiptare ku ka shumë debat, pse jo edhe sherr.

Po ato ditë një shoqatë, nga më të mëdhatë në gjeografinë e shpërndarjes së saj si ajo “Bytyçi’me një kryetar energjik si Agron Gjedia po formonin degën e kësaj Shoqate në këtë zonë. Vitin e klur në dajt ku ata bëjnë takimin e përvitshëm kishin MOTIVIN e PLISIT të bardhë kishte edhe dhjetra miq nga Prizreni, Peja, Gjakova.

E ishin me qindra që e donin një gjë të tillë Me plane e aktivitete që presin të bëhen sa më shpejt. Në duar kishin gazetën “Bytyçi” dhe ndër të rrallat gazeta letrare që kishte bërë kjo krahinë “Rrezja e Shkëlzenit” Duket se në të këto ditë në brigjet e Lumëbardhit ku ka aq shumë njerëz, poezi, dashuri, kujtime lufte, kryefjala është “Atdheu ka nevojë për shërim plagësh” E ky bashkim të dërgon te kjo simbolikë apo filozofi që e kanë kombe me dëshirë të jashtëzakonshme për përtëritjen e tyre. Poeti pejan Agim Desku kishte bere nje poezi te re per bashkimin dhe po na kujtonte ende mbresat e librit “Dua te pi vere Çamerie”

Duket se një nga ilaçet më të rëndësishëm që kanë zgjedhur në Prizren është PUNA. Në këtë qytet na u dha rasti të shkonim për të takuar një veteran të shërbimit. Shumë luftëtarë kishim takuar në rrugët e qytetet e Kosovës në këto 10 vjet, po ja që historia e re e kësaj krahine nuk do të ishte e plotë pa këngën, poezinë, pa këta veteranë që e dërgojnë në shkallë të reja nderi emrin e shqiptarit.

Më saktë, të njeriu që e njohin për një punë të jashtëzakonshme, pse jo, edhe të pabesueshme. Ishte një lokal ku tregtoheshin pula të pjekura. “E nuk po na thua ndonjë gjë të jashtëzakonshme,–thashë me naivitetin tim kur hyra në atë lokal ku kapiteni ose Baca, si i thonë në Kosovë, ishte Halim Gashi e lokali quhej thjesht “Te Halimi”. Një zonjë kishte thënë para disa ditesh “Pasi të shkosh në atë lokal, duhet që të puthësh duart e atij mjeshtri”. Nëse ai ishte kapiten, një tjetër administrator si djali i tij Valoni të jepte me dy fjalë portretin e tij, punën që bëhej aty me një shprehje gati të përnatshme “Të stërlodhur nga puna”. Pa koment!”Dy breza që po plotësonin më së miri njeri-tjetrin.

Gjëja më interesante e Halim Gashit që shërbente prej 40 vitesh në shërbimin e kuzhinës ishte një lloj salce që i përdorte për pulat që ai i shërben në local. E veçantë ishte se ai i merrte ato prej dekadash në Slloveni. Për “Sekretin” e salcës që ai prdor në tavën e çdo pule të pjekur flitet shumë në të. Shpesh edhe në hullinë e gojëdhënës. Njihet jo vetëm në Prizren, po edhe më gjërë. Valoni, djali i tij, që menaxhon lokalin, na thotë se shumë pushtetarë, politikanë artistë të Kosovës e të Shqipërisë vijnë në këtë lokal për të provuar shijen e salcës. Një sekret më kujtoi një çast bisedën me një mikun tim Hilmi Bimbashi që ka qenë për shumë vite ka shërbyer në Ambasadën e Shqipërisë në Çeki. Na tregonte se pushtuesit gjermanë kur e pushtuan Çekinë nisën agjentë në të gjithë fabrikat e lokalet ku tregtohej birrë që të merrnin formulën e birrës çeke. Duhet të kishte qenë “pushtimi“ i vërtetë po të merrje këtë formulë”

Si për rastësi, në lokalin e Haslim Gashit vijnë shumë gjermanë nga ata që shërbejnë në Kosovë.
Një turist gjerman i ditëve të fundit kishte ardhur përsëri në lokalin e tij dhe kishte ardhur vetëm për shijen e salcës. Një ditë më vonë isha në një intervistë televizive në Radio Televizionin e Kosovës (RTK) dhe duke kujtuar dhe folur me respekt për këtë punëdashje e të shumë njerëzve në Kosovë ndërmenda një kuzhiner të famshëm të Beratit si Novruz Lala kur kishte ardhur për vizitë në Shqipëri kancelari gjerman Shreder. Pasi u bë vizita protokollare me pushtetarët e kohës, e sollën në Berat për drekë. Ngarkuan atë ditë Mjeshtrin Novruz Lala që të gatuante dashin e drekës miqësore. Në momentin kur do të provonte pjekjen e dashit, duke e ngulur thikën, u godit rëndë në sy.

 U qorrua. Pas pak minutash, kur mishi i pjekur u shtrua në tavolinë mes miqsh të shumtë, mbahet mend edhe sot thënia e tij, paksa miqësore, po edhe shakatore, kur i afruan që të hante edhe pak nga ato të tjerat që e shoqëroi mishin . “ JOOO, asnjë nuk dua nga këto se të gjitha ato i ka vetë ky dash që është shtruar.” Nuk e di a i treguan se para pak çastesh Mjeshtri Lala ishte verbuar në gatimin e bërë.

Edhe Halim Gashi quhej ndryshe në prizrenase “Njeriu i duarve të djegura” se për vite e vite të tëra duke skuqur pulat e panumërta, atje në kuzhinën e padukshme prizrenase nga klientët e lokalit, ishte djegur sa e sa herë nga vaji i skuqur. Përtej kësaj kënaqësie, pse jo edhe lavdie që të jep puna e ndershme, e mençur, po edhe modeste e mjeshtërve të shumtë na ve pranë edhe anonimatim. Duke shetitur në brigjet e Lumëbardhit, mes qindra fëmijëve, të dashuruarëve, veteranëve të Luftës, poetëve, miqve të ardhur nga larg, me mikun tonë Mehdi Leku shohim se ai herë pas here kthehej dhe rregullonte ndonjë gur, hiqte ndonjë bar të tepërt në muret që ishin vendosur në lokalet e shumtë karakteristikë të Prizrenit.

Para shumë vitesh e kishin thirrur në Komunë dhe e kishin pyetur se a mund të bënte disa fragmenete muresh antike si vazhdim i mureve që kishin mbetur. Dhe Mehdiu e kishte bërë si jo më mirë. Nuk e përmend aspak vlerësimin financiar të punës së kryer. Jo, ai ishte i lumturuar se kishte bërë një gjë të bukur për qytetin e tij shumë më tepër se poezitë e poetëve të Kosovës e të botës. Kishte rregulluar furrat, qemerët dhe gëzohej gati si fëmijë. Dhe nuk e shqetësonte aspak anonimati,si ndodh me shuë njerëz që duan edhe gjëra të pamerituara. Pamundësia për të vënë në çdo cep, në çdo qoshe muri emrin e tij, ashtu si vë një shkrimtar emrin në ballinën e librit, një këngëtar në këngën e tij. Edhe në shtëpinë e tij ai të befason jo vetëm për arkitekturën e shtëpisë, por edhe për kopshtarinë.

Ka sa e sa perime dhe shumë lule zambaku karakteristik të Prizrenit. Në këtë bahçe që të bën të mëmërish nën buzë me dhjetra motive këngësh qytetare të Prizrenit m’u kujtua një mik çam që banonte prej vitesh në Tiranë e sot nuk jeton më. Mbillte shumë perime dhe, në kohën që ato piqeshin në bahçe, niste djalin që të shkonte te fqinjët e t’i jepte falas fruta, kunguj të shijshëm, domate speca, kastravecë, etj.

Ishte shumë mirë në gjendjen ekonomike dhe ato që prodhonte e për të cilat kujdesej bashkë me gruan dhe fëmijët për shumë ditë, gati nuk i provonte fare për vete. Dikush e kishte pyetur: “Po pse e bën këtë gjë?”

-Dua që toka të jetë e bukur,- i kishte thënë çami punëtor që besoj se nxirrte edhe mallin e pashuar të Çamërisë me atë tokë. Ky mall kishte bërë fole në shpirtin e tij të bukur.
Mehdiu ka ardhur këtu para 40 viteve nga Drenica, po shkon shpesh atje dhe e ka për nder të quhet edhe prizrenas, edhe drenicar në të njëjtën kohë.

Pak kohë më vonë në një nga tavolinat e fjalëurtëve prizrenas nisi biseda urtake. Pak po flitej për luftën. Bashkëjetesa mes serbëve dhe shqiptarëve u bë palca kryesore e bisedës. Murat Gashi na tregonte pasionin e tij të leximit dhe poezitë që kishte shkruar. Gëzohej se i kishte shkolluar fëmijët, edhe pse me shumë sakrifica. Mirvetja po na tregonte dorëshkrimet e vëllimit të dytë poetik mes shumë ndjenjë. Në takimet që po bënim njëri pas tjetrit në këto brigje të një lumi me një emër të veçantë si Lumëbardhi, duket se po bëheshim edhe ne pjesë e ripërtëritjes së jetës në këtë qytet, ashtu si edhe në mbarë Kosovën.

 Këtv radhë m’u rishfaq sërish jo vetëm Bekimi i hirëzuar dhe i varrosur në ujërat e lumit, por edhe Asim Lokaj me skulpturën e tij “Beslidhja”, të bustit të Nënë Terëzës. Dy duart të një trupi bashkohen fort, bukurisht me dëshirën që jo vetëm të luftosh, por edhe të punosh shumë në atë detyrim që ke ndaj atyre që nuk kanë lindur. Të atij detyrimi për të ruajtur edhe identitetin e kombit tënd. Pa i hyrë në hak kombeve të tjerë, po edhe pa lejuar që dikush të të errësojë dritën e shpirtit tend.


Dy ditë më pare, një grup i madh nga Prizreni, Gjakova, Peja, Prishtina e nga shumë vende të tjera të Kosovës kishin vënë gurët e parë në Shtëpinë Muze të veprimtarit të shquar të çështjes kombëtare Ukshin Hoti. Edhe Ukshini është pa varr dhe është bërë frymë lirie dhe bashkimi për kombin tonë. Do të doja që të citoja fjalët e Ambasadorit të Shqipërisë në Kosovë zotit Islam Lauka: “Ukshin Hoti është nga ata njerëz që ka datë të lindjes, por për shkak të madhështisë dhe veçantisë ai nuk ka varr, sepse varret e tyre i kanë patur frikë diktatorët dhe kundërshtarët tanë.”

Edhe ne ishim bërë në ato ditë LUMË. Ishim bërë Drin i Bardhë e Drin i Zi. Ishim bërë Erenik Gjakove. Ishim bërë Valbonë Tropoje. Ibër Mitrovice,. Ishim bërë Shkumbin, Vjos, Devoll. Osum,…Ishim bere Kalama Çamerie Në këto lumenj që flenë rreth vetes kishim dhe kemi hisen hirit të të parëve tanë, lojërat, ëndrrat e tyre të përgjakura, dhimbjet, dashuritë që kanë lindur kaherë në brigjet e lumenjve. Në brigjet e Lumenjve të vetvetes sonë po vinin dallgë nderimi për ata që sollën lirinë, që bënë luftën për shkronjën shqipe, por edhe për ata që ndërtojnë mure më të forta për të ardhmen. Në brigje të tillë të lumit të vetvetes sonë ne kemi nevojë ende të bëjmë më të mirën, më të bukurën, më të dobishmen. Të zgjasim krahët e paqes, krahët e bashkimit.



-------------------------


Namik Ibrahim Selmani lindi më 18 nëntor 1950 në fshatin Ninat të rrethit të Sarandës. Ka mbaruar shkollën e mesme pedagogjike “Luigj Gurakuqi” më 1968 në qytetin e Elbasanit dhe më tej ka mbaruar studimet e larta në Fakultetin e Historisë dhe Filologjisë, në degën gjuhë-letërsi shqipe pranë Univeritetit të Tiranës. Ka punuar mbi 35 vjet si mësues i gjuhës e letërsisë shqipe në disa shkolla të mesme, kryesisht në rrethin e Beratit. Aktualisht është mësues i gjuhës e letërsisë shqipe në shkollën e mesme pedagogjike “Kristo Isak” në qytetin e Beratit.

Krijimtaria letrare e tij është shumë e pasur dhe e larmishme, ka shkruar gjashtë vëllime me poezi, disa libra publicistikë, monografi, libra për kulturën e të folurit e të të shkruarit në shkolla të mesme, libra të karakterit fetar, etj. Ka botuar me qindra shkrime të karakterit studimor, kryesisht të fushës së kulturës kombëtare, opinone të ndryshme në organe të shumta të shtypit shqiptar e të huaj. Pra, prej disa vitesh ai është një autor, i cili me botimet e tij është përfaqësuar denjësisht edhe në disa vende të botës si në SHBA, Zvicër, Maqedoni, Kosovë, etj.

Në krimtarinë e tij zë vend edhe publicistika. Ka punuar si kryeredaktor i gazetës “E vërteta” në qytetin e Beratit, ka qenë edhe bashkëpunëtor i disa gazetave kombëtare. Namik Selmani ka patur shumë suksese edhe në lëmin e fotografisë artitike duke hapur disa ekspozita vetjake në Shqipëri, Itali, Maqedoni, Kosovë, etj. Është fitues i disa çmimeve kombëtare në letërsi e në publicistikë. Ka marrë pjesë në disa tubime krijuesish në shkallë kombëtare.

Namik Selmani është anëtar kryesie në OJQ Shoqata Kulturore "Bilal Xhaferri" dhe zëvendëskryeredaktor i revistës “Krahu i shqiponjës”. Është anëtar i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë dhe anëtar i Klubit të Shkrimtarëve “Kostandin Kristoforidhi” me qendër në qytetin e Elbasanit, etj.




Qershor, 2012