MENGJEZET E PRISHTINES ME RAMUSHIN

                ZEF PERGEGA

       Mengjezet e Prishtines do ti kemi me Ramushin. Ata qe kane shetitur ne trotuaret e sheshit “Nana Tereze“ ne Prishtine e kane ndjere se hapi i tyre ka nje plogeshti, zemra e tyre ka nje dhimbje, shpirti i tyre ka nje lutje. Ramushin e duam te ece me ne. Pse jo te na prije. Bashke ti ndajme sukseset e bashke te ndertojme Kosoven e lire dhe demokratike.

 E mbi ato trotuare qe bien cdo mengjez rreze perendimi, qendrojne mbi supe te heronjeve dhe te martireve. Gjaku nuk eshte thare e lulet te mos i shkelim.  Ky eshte dhe kuvendimi shpirteror i Ramushit. Eshte nje rahje zemrash me luftetaret e llogoreve qe kishin dale per ta pritur. Ata nuk do te jene me ne cadra dhe as do te shtyhen me shkop gome e as do te rrethohen me tela…Kaq kerkojne heronjte, mirenjohje dhe mbajtje amaneti. Eshte me lehte te luftosh ne front dhe ne transhe, se te gjithe trimat kane nje ideal: Clirimin e tokes se tyre. Te gjithe kane nje veshje, nje arme, nje xherdan fishekesh dhe nje drite ne balle: amanetin e nenes dhe te lirise…

      Aeroplani rreshqiti si nje shpend i bardhe ne aeroportin “Adem Jashari” te Prishtines. Kishte kohe qe aeroporti nuk perjetonte ulje te tilla. Madje edhe zhurmat ishin pakesuar dhe qielli po merrte dita dites ngjyren e thinjave, ngjyren e plakjes e ndonese sapo kishte lindur. 

Syte e baces Adem shikojne larg. Ata ndalen ne piktakimet e shpreses se madhe, ne shporten qiellore te thurur me indet e gjakut te te reneve qe na e mbushin ajrin e frymemarrjes me dhurata te shenjta. Ata shkendia te gomave te aeroplanit i ngjanin xixellonjave te Prishtines te shoqeruara nga kenga e korit te bilbilave… Shkallet e aeroplanit, Ramushi i zbrriti ne token e tij pikerisht ne kete perjetim shpendesh dhe ne kraharorin e tij u duk se shpertheu e lire ne fluturim nje shqiponje, per ti dhene te tjereve lajmin e mire, lajmin e bardhe…

       Natyra e pati planifikuar kete mengjez, si te gjitha mengjezet e tjera. Me ngrica, me turfullim reshe dhe deget e pemeve te visheshin me akull. Por perendia qe eshte mbi te gjitha me rrufe qelloi cerdhen e korbave dhe dielli ngrohu Prishtinen. Ishin mesuar te vjetrit ta pinin kafen heret edhe pse me shije farmak. Po po farmak, se mungonte sheqeri i lirise Ramush Haradinaj. Tani e kemi…Erdhi Ramushi…

U gezua populli, familja e gjithe bota shqiptare. Edhe ne ne emigracion qe jemi si shpend te plagosur e pengje te mallit. Hapat e Prishtines u ngjeshen me fort me dheun. Nje veprim burreror i Hashim Thacit. E priti birin e llogoreve te lirise, Ramush Haradinaj me frymemarrjen e shtetit, se ai eshte jo vetem nje celize e tij, por Ramushi leviz si nje trung ne arteriet e Kosoves.

     Pashe ne kamera bashkeshoten e Ramushit bashke me femijet tek po priste vendimin. Syte i kishte te mbytur ne lot dhe duart ne lutje. Une gruaja Donika dhe femijet e mi, Marini dhe binjaket Mario e Lorenco na shkuan lot. E dinin si ata cdo te thote ndarja nga babai!

   Kam shkruar muaj me pare se kam nje deshire: “Te trokas ne nje dere ku te jete shkruar: Ramush Haradinaj Kryeministri i Kosoves”

  Viziten e pare te Ramushit e presim ne Amerike, aty ku rritet me mijra krishtlindje pema e lirise e, Kosova mori shume prej llamburitjes se saj!

Detroit 29 nentor 2012

libri57@hotmail.com

Abaz Pllana :Një manifestim madhështor në Lyon të Francës për 100 vjetorin e Pavarësisë së Shqipërisë

Abaz Pllana
Sikur në të gjitha trojet shqiptare, ashtu edhe në diasporë ku ka shqiptarë, valët e festës dhe gëzimit përfshinë mërgatën shqiptare të Lyonit të Francës. Të premten më 30 nëntor 2012, me organizimin e Shoqërisë Shqiptare Iliria të Lyonit, u mbajt një mbrëmje festive që ishte njëra ndër festat më të bukura që janë mbajtur ndonjëherë në Francë apo Evropë.

Prezenca e ambasadorit shqiptar në Paris, në mesin e mërgimtarëve shqiptarë të Lyonit rriti edhe më shumë karakterin festiv të kësaj nate. Aq më shumë i dhanë karakter festiv kësaj mbrëmjeje festive edhe prezenca e dy miqve të mëdhenj të shqiptarëve, dy figurave të shquara publike franceze, Jacques Bruyas dhe Denis di Leonardo.

Mbrëmja festive u mbajt në sallën e mrekullueshme që ka një emër të madh, Victor Hugo, që është pjesë e kompleksit të Komunës së Lyon VI. Një skenë shumë e bukur siç mund ta meritojë 100 vjetori i Pavarësisë së Shqipërisë.

Pas një mori aktivitetesh të Ambasadorit shqiptar dhe Shoqërisë Shqiptare Iliria gjatë gjithë ditës, duhej të finalizohej me diçka të bukur në mbrëmjen e së premtes. U arrit kjo falë mundit dhe punës së organizatorëve duke mos harruar pa përmendur prezencën mjaft të madhe pjesëmarrësve mërgimtarë, që jetojnë larg vatrave të tyre atërore.

Mbrëmja u hap me hymnin e Flamurit, kurse një përshëndetje nga cilësia e organizatorit të pranishmëve iu drejtua nënkryetarja e Shoqërisë Shqiptare Iliria, zonja Rina Çela. Ajo shpalosi pjesët përbërëse të festës duke prezentuar edhe miqtë dhe të pranishmit e nderit që ishin në sallë.

Në fjalën e tij, zoti Ylljet Aliçkaj, ambasador i Shqipërisë në Francë, përshëndeti punën dhe unitetin e shqiptarëve rreth Shoqërisë Shqiptare Iliria. Ai përshëndeti punën dhe aktivitetin e veprimtarëve të kësaj Shoqërie duke konsideruar si një ndër Shoqëritë më aktive të diasporës. Ambasadori shqiptar foli gjithashtu për të arriturat e Shqipërisë dhe shqiptarëve në 100 vjetët e fundit duke vërë theksin në fitoren e Kosovës ndaj pushtuesit shekullor serb.

Në vazhdim të programit foli edhe kryetarja e Shoqërisë Shqiptare Iliria, zonja Ledia Dema , profesoreshë e Semantikës në Universitetin e Lyonit. Ajo mbajti referatin kryesor për rëndësinë historike të 28 Nêntorit. Dita e flamurit dhe e Pavarësisë marrin kuptim edhe më të madh – tha zonja Dema – kur në të njëjtën ditë shënojmë edhe ditëlindjen e komandantit legjendar Adem Jasharit dhe daljes në skenë të UÇK-së që u ngrit në luftën çlirimtare për çlirimin e Kosovës.

Denis Di Leonardo , konsull nderi i Shqipërisë në Lyon, si çdo herë tjetër ishte në përbërjen e këtij organizimi. Ai foli për punën e madhe që bënin veprimtarët e kësaj Shoqërie për promovimin e kulturës shqiptare në Francë. Ai që kishte qenë një ndër bartësit kryesor të shumë aktiviteteve të natyrës ekonomike mes Francës dhe Shqipërisë, sonte ishte në mbështetje të një prezentimi akoma më të madh të shqiptarëve dhe Shqipërisë në Francë.

Një personalitet i njohur i letrave të gjuhës frënge është padyshim edhe intelektuali i madh francez Jacques Bruyas. Siç ndihej i lumtur në mesin e shqiptarëve në 100 vjetorin e pavarësisë, ai ndihej gjithashtu shumë i lumtur për një mbështetje që po i jepte një populli kaq të vjetër dhe kaq të pasur me virtyte të mëdha. Ai sonte foli edhe Justin Godard, një njeri i politikës franceze që ishte një admirues i madh i shqiptarëve. Ai është në krye të një Asociacioni që mban emrin Justin Godard, të njërit nga miqtë më të njohur të shqiptarëve në Francë.

Pas pjesës së parë të programit, këngët dhe vallet duhej ta plotësonin e ta përmbyllnin sa më mirë këtë mbrëmje festive. Dhe kjo përmbyllje e aktiviteteve për 100 vjetorin e Pavarësisë së Shqipërisë, nuk do të mund të bëhej më madhështor seç e bënë dy grupet muzikore – Shoqëria Kulturoro-artistike Iliria nga Saint Julieni dhe ansambli i këngëve dhe valleve Rinia nga Gjeneva.

Këngët tradicionale me sharki dhe çifteli kënduar nga Shoqëria Iliria e Saint Julienit nën udhëheqjen e muzikantit tashmë të dëshmuar, Mufail Hazirit, mbushi sallën Victor Hugo me duartrokitje të mëdha. Këngët atdhetare shqipe tundnin me kaq forcë mbi çatinë e kësaj salle sa të vjetër dhe prestigjioze. Repertori i këngëve nga ky grup entuziazmoi fuqishëm zemrat e mërgimtarëve shqiptarë që me aq mall presin të dëgjojnë zërin e çiftelisë.

Një paraqitje solo e artistes Lule Nikaj gjithashtu u prit shumë mirë në këtë përvjetor jubilar. Kënga "More e bukura More" u përcjell me duratrokitje të gjata.

Në fund të programit ishte paraparë koncerti i Ansamblit të këngëve dhe valleve Rinia nga Gjeneva. Një muzikë shumë e pastër shqiptare, me një përgatitje tejet profesionale, me një koreografi madhështore, me kostumet aq të bukura dhe me shije, ngritën në këmbë sallën. Megjithëse reputacionionin e madh të kësaj salle, nuk besoj se shpesh mund të dridhet me kaq forcë çatia e këtij institucioni kulturor. Të rejat dhe të rinjtë e ansamblit Rinia, tundën edhe më fuqishëm zemrat e pjesëmarrësve me prezentimin e tyre madhështor. Iu lumtë këtyre djemve dhe vajzave kaq të mrekullueshëm për punën në kultivimin e kulturës dhe traditave shqiptare. Një mirënjohje të posaçme duhet t’iu bëjmë atyre që punuan dhe punojnë me përgatitjen e këtij ansambli.

Në Lyon të Francës u shënua në mënyrë madhështore 100 vjetori i Pavarësisë. Valët festive vërshuan edhe mërgatën shqiptare. O sa mirë me kenë shqiptar – ishte një thënie që u dëgjua sa e sa herë edhe në festën e shqiptarëve të Lyonit.

Në fund i entuziazmuar nga një mbrëmje kaq madhështore mund të them edhe njê herë më shumë "Ti Shqipëri më jep nder, më jep emrin shqiptar".

ILJASA SALIHU: MEGJITHATË TË NDARË!

 (Shkup, 30. 11. 2012) - Para se të gëzohemi në këtë përvejtor, është mirë ta shfrytëzojmë rastin që t’i themi të gjithë, mbase edhe ato që dikur vetëm i kemi pështjelluar nëpër mendjet tona. T’i pyesim haptas politikanët tanë se pse edhe pas 100 vjetëve jemi të ndarë, pse edhe pas 100 vjetëve i gëzohemi konceptit fisnor dhe aspak fisnikor të qeverisjes, pse politikanët tanë u pasuruan aq shumë dhe aq shpejtë dhe në të njëjtën kohë pse na gënjejnë se për rrugëtimin e bashkimit duhet shumë kohë???

Rrapëllima e këmbëve drejtë Vlorës ka filluar të dëgjohet. Tiktaku i orës drejtë datës së 28 nëntorit ka filluar të bëhet i këndshëm për veshin e atij që pritet t’i dëgjojë fjalët e atyre që e duan ndarjen nga shkaku se duan të krijojnë nastalgji dhe emocione për dukurinë e bashkimit. Do të shkoqiten ngjarje mbreslënëse me rastin e 100 vjetorit të shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë. Shqiptarët e Shqipërisë nuk do t’i gëzohen gjithaq kësaj date, ngase përjetuan shumë tmerre në këtë Shqipëri, tani këmbadorës përpiqen për një jetë më të mirë ekonomike në këtë vend, që edhe kur t’i shohin sythet nëpër pemë, nuk besojnë në ardhjen e pranverës, ngase dimri i vetmisë së madhe u është bërë gjemb i pështirë në kokë. Ata do të llogarisin më mirë se ata që janë jashtë kësaj Shqipërie, ngase shumica prej tyre e kanë kaluar kohën e dashurisë së zjarrtë për atdheun dhe flamurin si simbole të krenarisë historike dhe kombëtare. Ata duan punë, siguri dhe më tepër dinjitet. Shumica e tyre këtë përvejtor do ta shfrytëzojnë për të hëngër ndonjë pjesë të tortës disa kilogramëshe në mes të Tiranës. Dikush tjetër do të gëzohet se atë ditë nuk do të punohet, mbase disa të rinj do t’i gëzohen edhe asaj se atë ditë do të jetë një rast i mirë për të gjuajtur gjëra të njoma, aq më e lehtë do të bëhej çështja kur dihet se atë ditë feste pritet të ketë dehje, dalldisje dhe degjenerim të skajshëm, madje kjo gamë veprimesh do të arsyetohet edhe prej policisë shtetërore dhe asaj prindërore, ngase atyre që do ta vendosin flamurin në sy, nuk do t’i bëhej vonë edhe nëse bien keqas në greminën e thellë të jomorales. Po si do të sillemi atë ditë ne që jetojmë jashtë kësaj Shqipërie?

Ditë e mërkurë.

Rrezet e diellit nuk shihen, mbase as moti në është me diell apo i vranët, ngase mendja ime është kredhur thellë në rravgimin e ngjarjeve historike. Ku ishim dhe ku gjendemi sot, është thumbi i përsiatjeve që bëj me vetën time. Meqë këto përsiatje i përkasin mendimeve të paprekshme u lodha shumë. Posa gjeta pak guxim që atë bjeshkë mendimesh ta hedhi në letër, më shfaqet fjala ANAKRONIZËM. Nuk di kah t’ia filloj, si të eci dhe ku mund të përfundoj. Në vend të fjalëve, hudha lapsin, të pakën në këtë përvejtor të kënaqem duke menduar, paçka se më mungon një standart shkencor i mendimit. Kryesorja unë po mendoj, edhe pse moti në mendjen time sot është me mjegulla. E rëndësishme është që nuk vuaj prej sëmundjes së astmës! Krejt beftë dëgjoj seç më pëshpëritë diçka në vesh bashkëshortja. Unë reagova çmeritshëm, thuajse dikush më kishte prekur me gacë në kohën kur ndieja shumë ftohtë. Më tha, - nuk e shikon orën dot! As që dua sot ta shikoj orën, - ia ktheva, ngase sot shqiptarët ditën e masin vetëm diell. Në rregull, atëherë vagëllima e diellit tregon se duhet të bëhesh gati për punë. Për punë! Si mund që sot t’ma përmendësh fjalën punë, kur dihet mirëfilli se sot shqiptarët festojnë. Me vrik bashkëshortja mori kalendarin për t’më treguar se 28 nëntori në Maqedoni është ditë pune.

Para se të gëzohemi në këtë përvejtor, është mirë ta shfrytëzojmë rastin që t’i themi të gjithë, mbase edhe ato që dikur vetëm i kemi pështjelluar nëpër mendjet tona. T’i pyesim haptas politikanët tanë se pse edhe pas 100 vjetëve jemi të ndarë, pse edhe pas 100 vjetëve i gëzohemi konceptit fisnor dhe aspak fisnikor të qeverisjes, pse politikanët tanë u pasuruan aq shumë dhe aq shpejtë dhe në të njëjtën kohë pse na gënjejnë se për rrugëtimin e bashkimit duhet shumë kohë???

Mua më vjen keq që ditën e mërkurë në punë duhet të flas maqedonisht, ngase edhe pse zjarrshëm dua të shprehem në gjuhën time zyrtarisht, me ligj e kam të ndaluar, apo ata që për vite të tëra u zotuan se do t’ma mundësonin që edhe në mes të Shkupit, në ministrinë ku punoj do të kem të drejtë të flasë zyrtarisht në gjuhën time amtare, tani janë të zënë me bllokada, sepse ata më në fund zbuluan se mbrojtja është frika më e mirë për ta arsyetuar moslëvizjen. Desha t’ia uroj këtë ditë, por me ngutim më thirrin që ta lexoj një “предмет” që kishte ardhur prej lartë!

PROF.DR.MUHAMET PIRRAKU: PËR HIR TË SË VËRTETËS HISTORIKE HARRONE LIBRIN: 'HASAN PRISHTINA - LIGJËRIMET E MOTRAVE' DHE FILMIN 'DOKUMENTAR' - 'HAJDE VËLLA, SE EDHE VORRET GËZOHEN PËR TY' TË NYSRET PLLANËS!

(Pashtriku.org, 30. 11. 2012) - Hasan Aliuka i Palacit nuk është alias Hasan Vuçitërni – Prishtina. Por, nuk mund të mos shfaqet qortimi publik: Pse z. Nusret Pllana nuk u konsultua me historianë. Së paku me autorin e veprës për HASAN PRISHTINËN!!?? Pse poetët, letrarët, gjuhëtarët, gazetarët kanë marrë guxim të marrin mbi vete përgjegjësi jashtë profesionit. Pse “Rilindja” boton libër dhe RTK-ja emeton dokumentar të pavlerësuar nga profesionistët?! Autor i nderuar, z. Nusret Pllana, shumë i adhuruar imi për angazhimet Tuaja për lirinë e atdheut, tërhiqi, publikisht, librin dhe filmin!. E tëra kjo është në interes të ruajtjes së figurës historike të Hasan Prishtinës, madhor i kombit, nga përdhosja, krejt e paqëllimshme, e idealistëve ndër më të dëshmuarit si të tillë. 

“Mos bëj dëshmi të rrejshme!” - J e z u s i.

Më 11 shtaror 2000, miku dhe i adhuruari im, z. N u s r e t P l l a n a, ma dhuroi librin “publicistik”: “Hasan Prishtina. Ligjërimet e motrave”, me përkushtimin “Përzemërsisht” dhe më ftoi në promovimin e tij që duhej të mbahej në Shtëpinë e Kulturës “Hasan Prishtina” të Vushtrrisë. Librin e lexova menjëherë dhe u ndjeva i shokuar. Informatoret: Shehide e Hajrije Aliuka nuk janë motra të Hasan Prishtinës, as kanë lidhje gjaku vëllazërie me Hasan Prishtinën. I Vëlla i tyre, Hasan Aliuka, nuk është figurë historike.

Nuk shkova në promovimin e librit, sepse në atmosferën e shënimit festiv të një “suksesi” nuk mund ta shfaqja të vërtetën. U përpoqa të gjeja prehje në mendimin e Volterit: “Me librat është si me njerëzit. Një numër i vogël i tyre luan rol të rëndësishëm, kurse të tjerat humbin në shumicë”.I Thashë unit: “Lëshoje teposhtë, edhe kjo harrohet…!”

Dr.Nysret Pllana, autori i librit: “Hasan Prishtina. Ligjërimet e motrave” dhe filmit “dokumentar”: “Hajde vëlla, se edhe vorret gëzohen për ty”!

........................................................

Por, koha vërtetoi se gabova. RTK-ja, më 28 qershor 2002, emetoi filmin “dokumentar”: “Hajde vëlla, se edhe vorret gëzohen për ty!” (citim sipas librit, sepse nuk e kapa fillimin e dokumentarit). “Kuriozitet” i befasishëm, eurekë “shkencore historiografike” e shekullit. Hasan Prishtina, aq i Madh dhe, gjaku i tij (i prindërve dhe i vllezërve) aq i harruar, deri në përbuzje në “djepin e lindjes”. Aliukët që paskëshin“d h a n ë” një Hasan Prishtinë – tashti të vdekur për së gjalli?! Dhe, Ku janë historianët – sikur alarmon ekipi i fakultetlinjve që mori pjesë në bërjen e librit “publicistik” dhe të filmit “dokumentar” të Nusret Pllanës?!!!

Dhjetëra veta nga Drenica, nga Kosova dhe nga mërgata, edhe publicistë e studiues, në ballafaqime dhe me telefonata, kërkojnë shpjegime dhe njëkohësisht akuzojnë: “Ku jeni Ju, historianët…?!”

Këtu nuk dua as mund të flasë gjithanshëm për librin, as për filmin. Realisht, me vetë faktin se fjalët “publicistik” dhe “dokumentar” i kam futur nën thonjëza që nënkupton se librin nuk mund ta kuptojë si pupblicistikë (e botoi Biblioteka PUBLICISTIKЁ e gazetës Rilindja), as filmin për dokumentar. Vepra publicistike dhe filmi dokumentar, nisur nga teoria e përgjithshme, janë kurorëzim i hulumtimeve, janë pasqyrim i rezultateve të hulumtimeve të kryera, janë sublimim i mesazheve të çështjes, dhe jo hetim i çështjes, jo procedim hetimor, aq me pak parapërcaktim i autorit për të arritur diçka, me çdo çmim, siç është dokumentuar në tekstin, drith e miell, të librit: “Hasan Prishtina. Ligjërimet e motrave” dhe në dokumentarin: “Hajde vëlla, se edhe vorret gëzohen për ty”! - shumë të rëndësishëm si autopsikotekst për të caktuar shkallën e paranojes apo të delirium expansivum të ekipit të intelektualëve që morën pjesë në ngritjen e “librit” dhe të “dokumentarit” të z. Nusret Pllana.

Për këto që u thanë më lart, veçant për librin, nuk do të reagoja, përpos, paevitueshëm, në nëntekst të ndonjë vepre historiografike për Hasan Prishtinën, ngase po të reagoja aktualisht do të binte sikur “de lana caprina rixari”, për faktin se në shoqërinë tonë libri lexohet pak dhe lihet, e “harrohet”, kurse filmi shikohet, përfolet dhe krijon opinion. Vërtet, për vërtetësinë e rrëfimeve në librin e Pllanës, për afro dy vjet nga botimi, më kanë pyetur dy-tre veta, kurse për filmin, për tri-katër ditë më janë drejtuar dhjetëra veta, shumica për të më qortuar, me një dozë të sharjes: “Ku jeni Ju, historianët, bre…?!”

Mehmet Kajtazi

........................................

Pse më drejtohen lexuesit e librit dhe shikuesit e filmit të Pllanës vetëm mund të paragjykoj: Se i përkas gjeneratës së vjetër të historinëve të Kosovës, se isha dhe jam bukur publik, se jam marrë me jetën dhe me veprën e Hasan Prishtinës, se jam njohës i kujtesës historike të popullit jo vetëm në Drenicë, se jam nga Drenica dhe, në njëfarë dore, i lidhur ngushtë me të kaluarën, me të sotmen dhe me të ardhmen e saj deri në shkallën e familjarizmit. Ndaj, pse i kam “heshtur faktet”, ose pse “nuk i kam parë ato”, që i “zbardhi” z. Nusret Pllana?!

Dreqi tapall që e lëkundi kujin dhe u bë shamata në përrallë, është Mehmet Kajtazi, gazetar dhe shkrimtar me imagjinatë teke. “Shpikjen” e tij e përvetësuan, pa hezitim dhe pa gjykim, idealistët Nusret Pllana e Zeqir Gërvalla. Në këtë kurth mehmetkajtazian ra i tërë ekipi që ngriti librin dhe filmin e Pllanës. Informatorët: Shehidja (lindur më 114?) dhe Hajria ((lindur më 109?) në kohën e intervistimit kandidate për pacientë potencial për hospitalim në psikiatri me diagnozat: demens, dementia, dementia agitata plus senilis. Dhe, bërësitë e librit dhe të filmit, fatkeqësisht, nuk e kuptuan urtakun Kamer Mëziu (1908), më 15 nëntor 1997, në Marinë: “Ju deri tashti keni kërkuar rrënjën edhe të Hasan Prishtinës, edhe të familjes së Aliukëve. Që besa, nuk e keni gjetur deri sot” (fq. 97)!!

Vërtet, as qenia shoqërore shqiptare e Hasan Ahmet Ali Shishkut nuk përkonte me qenien shoqërore shqiptare të Hasan Ahmet Ali Ukës. Qenia shoqërore shqiptare e të parit ishte qyterare fisnike borgjezo-intelektuale orientale, kurse e të dytit fshatare bujqësoro-blegtorale tradicionale. Faktet janë kokëforta, thonë anglezët!

Sa dihet, gjyshi i të parit, pra Ali Shishku, u shkëput nga Drenica, fillimisht nga Hasaprishtina (ish-Palaci) në Mikushnicë, e pastaj në Vushtrri, aty rreth - sipas Biografit të parë Hasan Prishtinës Ali Berisha shkoi në Vushrri në vitin 1771. Kjo datë nuk mund të konsiderohet e sakt edhe për faktin se në periudhën e Lidhes së Prizrenit djali i Aliut ishte Kryetar i Degës së Lidhjes Shqiptare për Nahinë e Vushtrrisë. Kjo familje në Vushtrri më vonë do të njihet me emrin Shishkoviq, nga fundi i shekullit XIX nisi të quhet Familja e Zejnullah Begut.

Ndërkaq, Aliukët u shkëputën nga Lumëkuqi (ish-Samadrexhë) e Përmalinës, në verilindje të Vushtrrisë, fillimisht në Besnik (ish- Beçiq) e tani në Hasaprishtinë (Palac) të Drenicës.

I pari, Ali Shishko, la Drenicën për shkaqe ekonomike, kurse i dyti, Ali Uka, sa di unë, la Samadrexhën nga “rraxhat”. Nipi i të parit, Hasan Prishtina, u vra për shkaqe politike, kurse nipi i të dytit, Hasan Aliuka, ra viktimë e hasmërive me moh (as i dihet varri). Për Hasanin historik (Hasan Prishtinën) është e pasur kujtesa historike në Drenicë, kurse Hasan Aliuka (pa ndonjë rëdësi për historinë e vendit) është inekzistues në kujtesën historike.

Historiani dhe studiuesi -  Prof.Dr.Muhamet Pirraku.

................................................

Më lartë thashë se burimi i çështjes është imagjinata teke e Mehmet Kajtazit. Ky, më 15 tetor 1997, botoi në “Bujku” shkrimin: “Shpalime historike: Motra e Hasan Prishtinës jeton në Kastriot të Drenicës” (?!!!), të ilustruar me fotografinë e plakës Shehide Ahmeti – Dervishi. Pa vonuar kontaktova me autorin dhe, si miku i tij i moçëm, e qortova: “Mehmet, kam ardhur për të ta rikujtuar një sentencë të një dijetari: “Kurrë nuk dëshiroj të flas me njeriun i cili ka shkruar më shumë libra, se sa i ka lexuar!?”, ndaj, vëlla, lexoje librin: që për autor ka një Burrë- Dr. Tahir Abdyli: Hasan Prishtina në Lëvizjen Kombëtare e Demokratike Shqiptare 1908-1933, botuar më 1990, dhe pikërisht Kreun I: Shënime të shkurtra për familjen dhe fëmijërinë, mjafton faqet 14-24. Do të mësosh diçka reale nga ajo që Ti synon ta gjeshë në kujtesën e një halle fatzeze dhe të sëmurë…!?!”

Pse i thashë kështu?!

E drejta, e njoh bukur mirë kujtesën historike të Hasaprishtinës (Palacit), të Mikushnicës , të Drenicës e të Vushtrrisë për Hasan Prishtinën. Edhe sot më janë ruajtur 29 faqe shkrimi me makinë, “Shënime nga Fazli Barani (Klinë), Osman Kryshefci (Dardhisht), Daut Loshi (Pemishtë) dhe Brahim Rexha (Turiçec)”. Shënimet i realizuan, në fillim të viteve të ’50-ta të shekulli XX, profesorët: Ibrahim Zherka e Sabit Shabi-Uka - me kërkesë dhe për interesa të UDB-ës. Aty flitet edhe për lidhjet e Hasan Vuçitërnit - Prishtinës me Drenicën.

E njoh mirë punën kolosale në terrenin e Drenicës të gjurmuesve të traditës dhe të folklorëve: Halil Kajtazi, Anton Çetta e Mehmet Rukiqi. Kisha shënime nga mësuesit veteranë: Beqir Bajraktari, Ymer Dervish, Islam Fana e Selim Spahia. Kisha një det informatash të hedhura në letër në vitet ’60-80-ta të shekullit XX për kujtesën historike të Drenicës dhe të viseve periferike, nga më shumë se njëqind e pesëdhjetë pleq urtakë të Drenicës e të Kosovës Qendrore, të moshës deri në 98 vjeç. Të përmendi këtu vetëm informatorët nga Palaci: Mulla Abdullah Arif Hoti (1903), Zenel Fazli Hoti (1898), Mulla Jashar Miftar Kabashi (mbi 80 vjeç), Fejzullah Kabashi (70 vjeç), Zukë Xani (1902), Milazim Shaqir Koca (1906), të intervistuar më 28 dhe 29 prill 1977.

Kurrë, para shkrimit të M. Kajtazit, nuk kisha dëgjuar, shënuar as lexuar se Hasan Prishtina ishte drenicar i mirëfilltë (i lindur në Drenicë) as se ishte djalë fshatari, e fshatareje, vëlla i dy motrave fshatare, bija të Aliukëve të Palacit.

Për fëmijërinë, për familjen, për shkollimin dhe për lidhjet e Hasan Prishtinës me djepin e paraardhsve, me Drenicën, tre breza para tij, dija më shumë se sa është në veprën: me autor- Dr. Tahir Abdyli: Hasan Prishtina në Lëvizjen Kombëtare e Demokratike Shqiptare 1908-1933. Kur është shkruar kjo vepër, edhe po të donte autori vetëm aq ka mundur të përbirojë para syrit shumë të mpreftë të botuesit Nazmi Rahmani, kam përvojë të hidhur gjatë përgatitjes së botimit të librit “Hasan Prishtina….”.

Dhe, të mos më përshkruhet për lavd ky konstatim: Jam njohës relativisht i mirë i burimeve për jetën dhe veprën e Hasan Prishtinës dhe jam i sigurt në faktet: Hasan Prishtina nuk ishte i tillë, çfarë portretohet në librin dhe në dokumentarin e N. Pllanës. Nuk është rritur në ambient shqiptar fshatar, nuk ishte bir analfabetie belaxhjije, nuk është i Aliukëve të Palacit, të cilët, dorën në zemër, patën telashe edhe nga pushteti serbo-jugosllav në vitet të ’20-30-ta të shek. XX. Disa nga ta shtegtuan në Shqipëri, si edhe një pjesë nga të gjakut tim. Vëllazëria Aliuka nuk është aq e padenjë ndaj gjakut të vet, siç del në libër dhe në film.

Por, të mos largohemi nga problemi. Në përvjetorin e Shoqatës “Hasan Prishtina” për Kthimin e të Shpërngulurve, të mbajtur në Xhaminë e Palacit, në fillim të vitit 1992, u ligjërua për Hasan Prishtinën, si bir i gjakut të veliqëve-mangjollajve. Ishte i pranishëm i tërë fshati, një pjesë e Drenicës dhe e Kosovës. Midis tyre, mund t’i dalloni, në incizimet filmike dhe në fotografitë, shumë aliukëve. Madje edhe mësuesin Selim Mëziu, të Marinës, i cili, sipas M. Kajtazit e N. Pllanës, e paskësh lëshuar larvën për aferën publicistiko-dokumentare për “Hasan Prishtinë bir i Aliukëve” ?!!!

Ishin aty edhe dy veprimtarët: Idriz Rreci, Gani Koci e, besoj, nuk mund të mos ishte edhe Mësuesi Selim - Spahia, tashti të gjithë “konsulentë” në “eurekën” Kajtazi - Pllana. Të gjithë, fuqimisht u aplauduan konstatimeve për prejadhjen drenicare veliqo-mangjollore të Hasan Prishtinës. Ndaj konstatimi i M. Kajtazit në hapje të librit: “Hasan Prishtina. Ligjërimet e motrave”: “…Unë jam motra e Hasan Prishtinës (…) Të gjithë në Palac e kanë ditur se Hasan Prishtina ka lindur në Palac. Të gjithë heshtnin dhe bënin me dorë nga themelet e djegura … (fq.5)” . Kjo është më shumë se somnabulizëm e poshtësi !!??

Dhe, pse as më parë, as aso kohe, as kurrë më pas, nuk folën Aliukët e shëndoshë për fatin e Hasanit të tyre - as për si Hasan Aliuka e as për si Hasan Prishtina!? Nuk më takon as dua rolin e hetuesit gjyqësor. Këtë ia la atij që dyshon në vërtetësinë e konstatimeve të mia.

Për të mos mbetur në nivel të spekulimeve retorike, detyrohemi të ballaqojmë të “dhënat” nga “procesi” i marrjes në hetuesi me dashamirësi, të Nënëlokës Shehide Ahmet Aliuka - Dërvishi nga “shokët e Hasanit” (fq.19 etj.) me të dhënat historiografike bublike në veprën: Dr. Tahir Abdyli: Hasan Prishtina në Lëvizjen Kombëtare e Demokratike Shqiptare 1908-1933, të cilën grupi i “hetuesve”, me Z. Gërvalla – N. Pllana në krye, i “dhuruan” “Motrës Shehide” (Filmi, Libri, fq. 119, III). Do të shtoj vetëm ndonjë shpjegim të domosdoshëm.

Nuk do të ndalem në llapsuset dhe kundërtshtitë brenda faqeve të librit as të storieve të filmit. Ali Uka i Samadrexhës së Përmalinës (fq. 84 etj.) la djemtë: Ferizin, Abdylin dhe Ahmetin. I pari vdiq rreth 100 vjeç, kurse Abdyli dhe Ahmeti u vranë (fq. 53-54). Familja e Hasan Aliukës, sipas Shehides, ishte puro fshatare patriarkale me 55 anëtarë (fq. 21 etj). Nisur nga gjuha e dy “motrave” – Shehides e Hajrisë, në familjen e Hasan Aliukës gjuhë nëne ishte shqipja. Ahmet Aliuka la tre djem: Hasanin, Hysenin dhe Brahimin dhe tri vajza: Shehiden, Havën dhe Hajrinë (20-21). Ishin nipa të Shalakëve të Gjytetit (ish-Dubofci). Hasani mësoi për hoxhë në Prishtinë dhe “nga Prishtina vinte këmbë në Palac, vëllai i motrës” (fq.85, 89!) dhe ishte i fejuar me Halimen, motër e Azem Bejtës (fq. 56 etj.). Pasaktësitë eventuale për Aliukët nuk janë punë imja.

Por, nëse, më 1997, Hajria ishte rreth 90 vjeç (fq. 43, 44), del se Hasan Aliuka ishte larguar nga shtëpia, pa nishan, rreth vitit 1907, në moshën 34 vjeç. Dhe, nëse është e saktë se Nënë Shehidja ka vu kororë martese më 1912 (fq. 79), pas “largimit” të të vëllait, Hasan Alisë, del se kotnasekoti përmenden Azem Bejta, Isë Boletini e Bajram Curri përkrah Hasan Aliukë Prishtinës - shpikje kajtazo-pllaniane (fq.46, 88 etj.).

Mbështetje e Hasan Aliukës, sipas Pllanës, ishte i ungji, Ferizi (fq. 21, 29, 54), i cili e “këshilloi” nipin, Hasan Aliukën: “Bëju, more bir, kurban për këtë shtëpi, për këtë familje dhe largoju nga këtu, nuk po sheh se duan të na qesin fare” (fq. 84). Ferizi “i ka thënë të largohet nga shtëpia (…) pa këpucë dhe pa çorapë. (fq. 86).

Zerzele!!!?? Halimja është martuar dhe trashëguar në Llaushë, ndaj pse Kajtazi – Pllana nuk dënjuan t’i intervistonin pinjollët e saj - për fatin e nënës, të tezeve dhe të dajallarëve aliukë të Palacit?!!!

Dhe, në thërritjet e motrës, Shehides: “O hajde, more Hasan Aliuka, hajde njëherë…!” Se qe njëqind e më shumë vjet po të pret motra! Hajde, he burrë i dheut… Hajde kalle edhe një herë… Hajde, vëlla, një herë… se edhe varret çohen në këmbë e gëzohen për ty!” a nuk do parë dëshirën e motrës të shtresuar në ndërdijen e saj, në qenien e saj shqiptare, për hakmarrje, për gjakmarrje. Një sensorium et delirium fixum plus delirium hallucinatorium.

Vërtet, i tërë rrëfimi kajtazo-pllanian është intrigues dhe i paqëndrueshëm. Në Letrën e Hasan Aliukës!!??, pak muaj pas “largimit nga shtëpia”, me porosinë për nënën shtatzënë për emrin e fëmijës që do ta lindë (fq.10, 22, 44), do parë mjetin alibi të vrasësit për të humbur gjurmët e viktimës. Edhe vëllau i vogël i Hasan Aliukës, Brahimi nuk u trashëgua, sepse sapo kishte mbaruar ushtrinë, gjithësesi të Mbretërisë së Jugosllavisë, e “mbytën me dru” (fq.20) “fqinjët për asgjë…!?” (54). Nënë Hajrija dinte për këtë tragjedi dhe kërkonte të mos zbardhej shkaku: “Më mirë të mos dihen këto punë për çka jemi vrarë” (fq. 54). Hajrija dinte saktë se i et, Ahmet Ali ukka, i ishte vrarë në Palac “atë vit kur kishte hyrë Shqipëria” (1941), kurse nënë, Zadeja, kishte vdekur në Palac “gjatë Luftës së Shaban Palluzhës” (1945).

* * * 

Tashti të shohim faktet gjenealogjike dhe historike për Hasan be Vuçitërnin – Prishtina, sipas historisë me autor Dr. T. Abyli: Hasan Vuçitërni - Prishtina është brezi i tretë i ambientuar në jetën qytetare orientale të Vushtrrisë. Familja e Hasan Ahmet Ali Shishkos, është degë e vëllazërisë Veliq të Palacit, siç është edhe vëllazëria Mangjolli e Mikushnicës. Haxhi Ali Shishko la djemtë: Mehmetin, Mahmutin dhe Ahmetin. Nisur nga të dhënat arkivale osmane e serbe, së paku nga koha kur lindi Hasan Vuçitërni – Prishtina (më i sigurt është viti 1878, (e as viti 1873) i kalkulimeve mehmetkajtaziane për moshën e Hasan dhe Shehide Aliukës nuk përputhet me realitetin.

Të themi edhe këtë: Aliukët gjuhë e familjes e kishin shqipen, kurse fmilja e Hasan be Vuçitërnin- Prishtina gjuhë të familjes e kishin turqishten.

Djemtë e Ali Shishkos nuk kanë përjetuar hasmëri, gjakosje e vëllavrasje. Të gjithë ishin intelektualë dhe i takonin shtresës shoqërore qyterare borgjeze. Mehmeti ishte haxhí dhe pati pushtet në Rrethin e Vushtrrisë. Ishte në miqësi me Ali pshë Dragën e Zia pashë Gjinollin me Sylejman pashë-Berishën-Prishtinën dhe ishte përfaqësues i Vushtrrisë në Komitetin Qendror të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, i nënshkryar herë “Haxhiu” here Haxhi Mehmet. Ai La djalë Sylejman Agën (I cili më 1898 mori gradën “pashë”, vdiq gjatë Luftës së Parë Botërore në Vushtrri.

Mahmuti ishte bartës i realizimit të projektit të hekurudhës Mitrovicë-Shkup-Selanik, të përfunduar më 1873. Ai la Zejnullah be Vuçitërnin, mbështetja kryesore e Hasan Prishtinës, lidhja e parë e Tij me vendlindjen stëgjyshore, Drenicën. Në Familjen e Zejnullah Beut në fund të shekullit XIX edhe gratë dinin gjuhën e grave të fqinjve – serbisht. Vetë Zejnullah Begu, si edhe Hasan Prishtina, shqipen e fliste me sintaksë turke,- gjuhë tregu.

Djali i tretë i Ali Shishkos, Ahmeti, i et i Hasan Prishtinës, ishte intelektual, ekonomist në shërbim të ushtrisë perandorake osmane. Nga vitet e ’60-ta të shekullit XIX e gjejmë kontraktues dhe furnizues të garnizonit të Selanikut. Nuk ka vdekur në Kosovë. Ahmet Ali Shishko la dy djemë: Hasanin dhe Ymerin. Hasan Vuçitërni, kurrë nuk mësoi për hoxhë, kurse në Selanik e mbaroi liceun frëngjisht. Studioi në drejtësi. I martuar me Igballen, intelektuale çerkeze, e cila frëngjishten e fliste si turqishten, njësoj si Hasani. Nëna e Hasan Vuçitërnit – Prishtinës, ishte qytetare dhe, më 1933, kur u vra Hasani, ishte e vejë. Jetonte në Selanik me Ymerin.

Besoj se mjafton të ndalem këtu me ballafaqim të fakteve. Hasan Aliuka i Palacit nuk është alias Hasan Vuçitërni – Prishtina. Por, nuk mund të mos shfaqet qortimi publik: Pse z. Nusret Pllana nuk u konsultua me historianë. Së paku me autorin e veprës për HASAN PRISHTINËN!!?? Pse poetët, letrarët, gjuhëtarët, gazetarët kanë marrë guxim të marrin mbi vete përgjegjësi jashtë profesionit. Pse “Rilindja” boton libër dhe RTK-ja emeton dokumentar të pavlerësuar nga profesionistët??!!

* * *

Para se të përfundoj, e ndjej për nevojë të rezimoj: Nënteksti i librit: “Hasan Prishtina. Ligjërimet e motrave” dhe filmi: “Hajde vëlla, se edhe vorret gëzohen për ty”!! të Nusret Pllanës me shokë rrezatojnë mesazhe të dëmshme për Fenomenin Hasan Prishtina. Del se Hasan Prishtina nuk ka prejardhje stërgjyshore puro drenicare, porse është përmaliot në lindje të Silnicës (Sitnicës), i lindur në Palac të Drenicës, si bir belaxhie….!!!???

Ndonëse, sipas kursit Kajtazi-Pllana, Hasan Aliukë - “Prishtina” bëri shkollë për hoxhë dhe u bë autoritet, që kur “u largua” nga shtëpia, arriti “grada oficeri”, pozitë “deputeti” perandorak osman dhe të kryeministrit të Shqipërisë, kaluroi për “çështje të kombit”!!?? - Selanik, Shkup e Shkodër - Stamboll, Vjenë e Parisë, por kurrë më, të themi nga viti 1907 (i Pllanës), nuk e ktheu kokën kah vendlindja stërgjyshore, nuk u mejtua të kthente në Palac për të vizituar babanë, mëmën, vëllazërit, motrat, as varret e përgjakura të Aliukëve…!!!??

Faktet thonë krejt tjetër: Pikërisht nga viti 1907, përmes lidhjeve të hershme të Zejnullah Begut nis filli i lidhjes dhe i mbështetjes politike e ushtarake çlirimtare të Hasan Prishtinës në Drenicë, i pashkëputur deri në vdekje.

Të konstatojmë edhe këtë fakt: Në prak të shpalljes së Kryengritjes së Madhe të Kosovës, më 5 maj 1912, i shoqëruar nga Ahmet Deli Prekazi, i vizitoi varret e stërgjyshërve në Varre të Veliqve të Palacit dhe bëri dua para varrit të Abdullah Alisë, aty afër lisit, “Kryevarreve”. Në nishanin e atij varri, shkruan: “Abdull-llah bin Ali, ruhiçyn elfatiha, sene 1213” që i përgjigjet vitit 1798 , në librin: Hasan Prishtina në Lëvizjen Kombëtare e Demokratike Shqiptare 1908-1933 fq.16, është 1797, gabim shtypi). Pse shkoi në Varret e Veliqve e jo te “prindërit e gjallë”, të Aliukët..??!! Kështu veproi për të vetmin fakt se me Aliukët nuk e lidhnin varret, as gjaku.

Gjatë Luftës së Dytë Botërore (1915-1918) Hasan Prishtina dhe Igballja jetuan dhe vepruan kryesisht në Mitrovicë dhe në Vushtrri. Igballe Prishtina kishte pasion etnografinë. Ajo është gruaja e parë e shqiptarit që organizoi ekspozitë etnografike me veshje të femrave drenicare, artakollase, përmaliote e shaljane më 1916. Ka vizituar shumë familje në këto vise. Dhe, a mund të mos i vizitonte babë e nënë, motra e vëllezër të burrit, të cilin jo vetëm e ka dashur, por e ka çmuar pa masë, si edhe Hasani atë.

Dhe, pse të mos pyesim: Çfarë udhëheqësi çlirimtar, çfarë burrështeti, çfarë personaliteti historik yni do të mund t’ishte Hasan Prishtina sikur t’ishte çfarë e konsakruan Kajtazi-Pllana - të pa asnjë interesim shpirtëror, moral e material për prindërit, për vëllezërit, për motrat, të lënë midis katër rrugëve. I tilli as mund t’ishte shqiptar, aq më pak një drenicar.

Në fund, të shtojmë:

Hasan Prishtina ishte ideologu dhe udhëheqësi suprem në prapavijë i Lëvizjes Kaçake në Drenicë (e Kosovë) të udhëhequr nga Shaçir Smaka, Azem Bejta, Çorr Ilazi e Shaçë Pirrakut (1915-1928) e Hasan Aliukën e vrau Azem Bejta.

Ndaj, o shqiptarë, për hir të së vërtetës historike, harrone librin: “Hasan Prishtina. Ligjërimet e motrave” dhe dokumentarin: “Hajde vëlla, se edhe vorret gëzohen për ty”!

Autor i nderuar, z. Nusret Pllana, shumë i adhuruar imi për angazhimet Tuaja për lirinë e atdheut, tërhiqi, publikisht, librin dhe filmin!. E tëra kjo është në interes të ruajtjes së figurës historike të Hasan Prishtinës, madhor i kombit, nga përdhosja, krejt e paqëllimshme, e idealistëve ndër më të dëshmuarit si të tillë.

Unë bëra atë që pata detyrë ta bëja. O ideal, vetëm ti ekziston!!

Prishtinë, 5 korrik 2002

.......................................................

FOTO'DOKUMENTE PËR HASAN PRISHTINËN

http://www.pashtriku.org/?kat=48&id=19

=====================================

(ILUSTRIMET I PËRGATITI KRYEREDAKTORI I PASHTRIKU.ORG)

PROF.DR.MUHAMET PIRRAKU: GJENEALOGJIA E HASAN PRISHTINËS

Prishtinë, 30. 11. 2012 - (“Në jetë je i detyruar të shkelësh shumë rrugë, por nga njëra nuk guxon të largohesh, kurrë! Ajo është rruga e shqip¬tarisë që na vie nga Skënderbeu te Hasan Prishtina...! - Stak Mark Mirdita") Për prejardhjen dhe për Gjenealogjinë e Veprën e HASAN PRISHTINËS kam filluar të interesohem nga fundi i viteve të 60-ta të shekullit të 20-të, në të gjitha Arkivat shtetërore të Jugosllavisë, të Vjenës, të Tiranës e të Shkodrës.

E kam shënuar Kujtesën historike në Drenicë e në të gjitha viset e Kosovës, në Shkup, Tiranë e në Shkodër. Dhe si në burime, ashtu edhe në Kujtesën historike Hasan Prishtina, thuhet se rrjedh nga Vëllazëria stërgjyshore VELIQI të Palacit të DRENICËS.

Prof.Dr.Muhamet Piraku - gjatë hulumtimit të gjenealogjisë së Hasan Prishtinës.

..............................................................

Gjurmëve të këtyre burimeve më 24 prill 1977, duke i pasur me vete pleqtë më në zë të Palacit shkova në “Varret e Katunit” te “Likeni”, ku janë të varrosur Barqet e fisit Berishë nga “Paganizmi”, të varrosur në drejtimin jug –lindje. Aty i hyra leximit të “Nishaneve”, dhe në vendin “Krye vorreve” afër një lisi shekullor e gjeta të vdekurin që ma diktonte Kujtesën historike, Katragjyshin dhe Pestagjyshin e Hasan Prishtinës. Për fatin e problemit që dallkaukët në fushë të historiografisë e bënë Çështje për marre të Zotit, u ruajt Blloku Nr. 5 i shënimeve të 24 prillit 1977. Në Gurin e Varrit shkruan: “El-mehrum vel- magfur Abdull-llah bin Ali, ruhiçyn elfatiha, sene 1213” që i përgjigjet vitit 1798.

Gjyshi i Hasan Prishtinës, Haxhi Ali Berisha del se e

trashëgoi emrin e Gjyshit të vet -Ali Veliqit.

....................................................

Sipas kujtesës historike të ndjekur me kujdes një familje nga Vëllazëria e Veliqëve shkoi në Mikushnicë (fshatë i afërm), e cila me kohë do të quhet Manxholl (nga turqishtja: të bijtë e MAN-it?)

Gjyshi i Hasan Prishtinës, Haxhi Ali Berisha u shkëput nga Manxhollët e shkoi në qëndren e “Nahisë” në Vushtrri. Kujtesa historike në Palac e shënuar më 28 e më 29 qershor të vitit 1977 e saktëson pa asnjë dilemë se Rizah Manxholli i Mikushnicës Hasan Prishtinën, e ka një shokë (brez), më afër se sa Veliqët e Palacit.

Sipas shumë gjasave, Ali Veliqi, Gyshi i Hasan Prishtinës shkoi në Vushtrri i pa martuar, pak vite pasi i kishte vdekur i ati Abdullahu (1798)

Shikimi i fakteve me analizë shkencore tregon se sikur Aliu të kishte qenë i martuar do të ishte ruajtur kujtesa për të bijtë e Haxhi Aliut, si nipa të dikujt në Drenicë. Edhe për faktin se Ata u bënë alamet burra të rëndësisë pushtetore e kombëtare, e veçantë tre nipat e Haxhi Ali Berishës: Syleman Aga (pashë më 1898), Zejnullah Begu, Vuçiterrni e Hasan beg Prishtina, të cilët famën e arritën me mbështetje në lidhje gjaku me Drenicën e jo në lidhje krushqie. Këtu duhet të konstatojmë edhe faktin se së paku nga vitet e 90-ta të shekullit të 19-të pasardhësit e Haxhi Ali Veliqit në burimet konsullore serbe janë quajtur “Shishkoviç”, nga turqishtja “Shishko”( i trashë).

Lexuesin tim kam nderin ta informoj saktësisht se: Nëna e Hasan Prishtinës, gruaja e Ahmet Haxhi Ali Veliqit - Berishës ishte Vushtrriase e pikërisht: Nexhibe Haxhi Sallahu (sipas Z.Fahri Buçinca është quajtur edhe Salih).

Realisht, Haxhi Ali Veliqit, e dimë nga burimet arkivale se i ka pasur tre djem që kanë pasur trashëgimtarë. Të bijtë e Haxhi Ali Veliqit, kishin në miqësi e krushqi: me Mulla Haxhi Zekën (Pejë), me Ali pashë Dragën (Mitrovicë) me Zia pashë Gjinollin (Prishtinë) me Sylejman pashë-Berishën-Prishtinën, me të bijtë e Emin Agës (Sllatinë e Moravës së Epërme), me Begollët e Pejës, me Shaban Pashën e Shkupit.

Djali i madh i Haxhi Ali Veliqit, Mehmeti (nuk ishte i martuar me Drenicase), ishte haxhí me autoritet, në vitet e 70-ta të shekullit të 19-të pati pushtet në Rrethin e Vushtrrisë ishte Kryetar i Degës së Lidhjes Shqiptare të Prizrenit për Vushtrri dhe përfaqësues i kësaj Dege në Komitetin Qendror të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, i nënshkruar herë “Haxhiu” e here Haxhi Mehmet. Sipas kujtesës të ruajtur zymtë në Vushtrri i la djemtë: Sylejman Agën (i cili më 1898 mori gradën “pashë”, vdiq në Vushtrri më 1918), Abdurramanin dhe Jusufin (ishte pashë proturkë jetoi e vdiq në Stamboll) dhe Nefisën e martuar në Vushtrri për haxhi Hysen haxhi Aliun).

Hasan Prishtina, udhëheqësi i Lëvizjes Kombëtare Shqiptare.

..........................................

As djali i Dytë i Haxhi Ali Veliqit, Mahmuti (nuk ishte i martuar me Drenicase), ishte kontraktorë në projektin të hekurudhës Mitrovicë - Shkup - Selanik, e përfunduar më 1873 Mahmuti e la Zejnullah beg Vuçitërnën,( ishte rreth shtatë vjet para: Hasan Prishtinës), e mbështetja kryesore e Hasanit, lidhja e parë e Tij me vendlindjen stërgjyshore, Drenicën.

Djali i tretë i Haxhi Ali Veliqit, Ahmeti, (1848- 1919), ishte intelektual, ekonomist. Nga vitet e ’60-ta të shekullit XIX e gjejmë furnizues të garnizonit të Selanikut. Ahmeti Haxhi Ali Veliqit, tashti e di se i pati tre djem: Hasanin dhe Ymerin dhe Jakupin (e evidencojmë për të parën herë).

Këtu e vlen të shtrohet edhe një pyetje kruciale: Sikur Haxhi Ali Veliqi - Berisha të kishte ardhur në Vushtrri më 1871, siç është futur në historiografi, si një katundar, që mund ta fliste vetëm shqipen, si të gjithë drenicasit, a do të mund të arrinte ti shkollonte djemtë, të lidhte miqësi (krushqi) me haxhinjë “sheherli”, me bejlerë, e me pashallarë. E të bijtë e një katundari a do të arrinin pozitat shoqërore, ekonomike e pushtetore që i kishin së paku nga fillimi i vite të 70-ta të shekullit të 19-të!!??

* * *

Të ndjekim gjenealogjinë e brezit të Hasan Prishtinës e tutje:

Sylejman pasha e la: Ibrahim begun, e Ky i la: Besimen, Xhemilen e Minirën.

Abdurraman beu e la Sabit begun, e Ky: Abdurramanin, Masharin e Isan. Zejnullah beg Vuçitërna, i la: Mynaverën, Qemajlin e ky e la Ismet beun (vdiq më1977, në moshën 75 vjeç).

Ismeti, i la: Abdullahun, Besimin, Shykrijen, Nazirën, Hakanin (i lindur më 2 dhjetor 1930 në Vushtrri), jeton në Mitrovicë me mbiemrin Berisha), e Muazezën.

Të bijtë e Ahmet Haxhi Ali Veliqit- Berishës, Hasani, Ymeri e Jakupi

Hasani ishte i martuar me Ikballën (çerkeze), nuk patën Fëmijë, ndaj thuhet se e birësuan një vajzë, shkodrane e quajtur Sadaka, por e cila nuk pati fat të rritej në prehrin e Hasan Prishtinës.

Ymer beg Ahmeti Haxhi Ali Veliqit Berisha, e la vajzën Allma (vdiq në Tiranë në durtë e Behixhës, motra e Iljaz Agushit, në vitet e 80-ta të shekullit të 20-të. Më 1 maj 1993 në ”Varre të Sharrës”, së bashku me Ali Agushin, mbi Varrin, e Allmës, e vendosëm një “Dorë Lula”

Për Jakup beg Ahmet Haxhi Ali Berishën, nuk kam të dhëna, se a ishte i martuar.

Këtu për hir të realitetit shkencor duhet të konstatojmë: Para se të botohej Libra “Hasan Prishtina në Lëvizjen Kombëtare e Demokratik Shqiptare 1908-1933, Prishtinë, 1991 në bazë të kujtesës se Izet Pertef Badivukut i lindur në Vushtrri në vitin 1931, burri i Besime Ibrahim beg Syleman pashës. Ka qenë e hartuar një “gjenealogji e Mehmet Ali Beut”. Këtë gjenealogji e ka hartuar vushtrriasi Dilshat Bytyqi, i biri i vajzës së Nefise Haxhi Mehmet Haxhi Aliut. Këtë dorëshkrim e kam prej datës 24 dhjetor 2011.

Në këtë dorëshkrim nuk thuhet se Mehmeti ishte Haxhi as përmendet fama e tij. Madje Ahmeti i ati i Hasan Prishtinës tregohet i “Mehmet Ali Beut, Nefise Haxhi Mehmeti tregohet si “Halla e Hasan Prishtinës”.

Nga dokumenti në vijim shihet se Ajo ishte kushërirë e Hasan Prishtinës.

Në këtë dorëshkrim nuk është emri i Nënës së Hasan Prishtinës, aty e kemi emrin e të vëllait të tij Jakupit dhe emrat e vajzave, të Derës së Haxhi Ali Velqit-Bershësi. 

 http://www.pashtriku.org/?kat=60&shkrimi=1056

MEHMET HAJRIZI: JETË ME INTEGRITET

(Prishtinë, 30. 11. 2012) - Reflektim nga libri “Një jetë me integritet Amazing Grace Uilliam Uillberfors dhe fushata heroike për t’i dhënë fund skllavërisë” i autorit Erik Metaksas (Eric Metaxas). Vepra e Metaksas, siç ka sintetizuar në parathënien e saj, Fllojd Flejk, ish kongresmen amerikan dhe president i Universitetit Uillberfors, “do të qëndrojë si pikë e gjallë referimi, jo aq për shkak të prozës së bukur që e karakterizon, apo rrëfimit të detajuar të jetës së Uillberforsit, por për faktin se ajo rrok në mënyrë mjeshtërore thelbin e fuqisë shpirtërore, qartësisë morale, brishtësisë njerëzore dhe synimit hyjnor që karakterizonin njerëzit në fund të shekullit të tetëmbëdhjetë e në fillim të shekullit të nëntëmbëdhjetë.”

1. Erik Metaksas, autor dhe folës i shkëlqyer

Autori amerikan, Erik Metaksas, përveç monografisë së tij për Bonhoeffer, është bërë i njohur edhe me librin për Uilliam Uillberfors, një deputet i famshëm britanik i para më shumë se dy shekujsh. Vepra është shpallur nga "New York Times" si libri më i shitur. Figura historike e Uilliam Uillberforsit, gati e harruar, u skalit mrekullisht nga pena e Erikut, duke e rikthyer në kujtesën e njerëzimit, si një vlerë të lartë të së kaluarës së tij. Libri i Erik Metaksas është përkthyer në gjuhën shqipe me titull “Një jetë me integritet Amazing Grace Uilliam Uillberfors dhe fushata heroike për t’i dhënë fund skllavërisë” Tiranë, 2010.

Kopertina e librit të Erik Metaksas (Eric Metaxas) në anglisht.

Erik Metaksas, tashmë shkrimtar i shquar, njihet edhe si orator i madh, prandaj presidenti Obama e kishte ftuar këtë vit të mbante fjalë në Lutjet e Mëngjesit.

Vetë autori Metaksas, i shoqëruar nga dr. James Neathery, një intelektual tjetër i mprehtë, ka ardhur në Tiranë dhe në Prishtinë, për të mbajtur fjalime përpara deputetëve të kuvendeve tona.

Vepra e Metaksas, siç ka sintetizuar në parathënien e saj, Fllojd Flejk, ish kongresmen amerikan dhe president i Universitetit Uillberfors, “do të qëndrojë si pikë e gjallë referimi, jo aq për shkak të prozës së bukur që e karakterizon, apo rrëfimit të detajuar të jetës së Uillberforsit, por për faktin se ajo rrok në mënyrë mjeshtërore thelbin e fuqisë shpirtërore, qartësisë morale, brishtësisë njerëzore dhe synimit hyjnor që karakterizonin njerëzit në fund të shekullit të tetëmbëdhjetë e në fillim të shekullit të nëntëmbëdhjetë.”

2. Uilliam Uillberfors, reformatori më i madh shoqëror në historinë e botës

I lindur në një familje të pasur, Uillberforsi i ri ishte dhënë pas dafrungave e kënaqësive, por shpejt e ndryshoi ekuacionin e jetës, duke iu përkushtuar përmirësimit shoqëror e mbrojtjes së të vuajturve e të varfërve. Ai, si besimtar i vërtetë dhe metodist, në veprimtarinë e tij jetësore abolicioniste dhe reformiste, udhëhiqej nga parimi i mbipartisë, nga vendosmëria dhe përkushtimi, duke u shndërruar, siç thotë Metaksas, në “viktimën fatlume të suksesit të vet”.

Uilliam Uillberfors, në veprën e Metaksas, vjen si një hero, jo i hipur në kalë me shpatë të zhveshur, por nga bankat e buta të Parlamentit të Britanisë së Madhe, ku një jetë të tërë ia kushtoi luftës kundër çdo ligësie shoqërore. Por, nga synimet e tij të shumta, më i rëndësishmi ishte shfuqizimi i tregtisë së skllevërve, të cilin e arriti në atdheun e tij më 1807, kurse përfundimisht në plan botëror, më 1833, vetëm tri ditë para se të vdiste. “Bota ku ai lindi më 1759 dhe bota që la më 1833 ndryshonin nga njëra-tjetra si plumbi nga ari“, shkruan Metaksas. Me veprën e tij jetësore, Uillberforsi u bë reformatori më i madh shoqëror në historinë e botës. Metaksas shkruan: “Mënyra më e efektshme për parandalimin e krimeve më të rënda është ndëshkimi i atyre më të lehta, si dhe përpjekja që ta shtypim këtë frymë të përgjithshme shthurjeje, e cila është nëna e çdo lloj vesi... Nuk e teprojmë kur themi se ky vëzhgim i vetëm ishte leva me të cilën trupvogli Uillberfors zëvendësoi një botë të tërë dhune e mjerimi me një botë qytetërimi e shprese, të cilën tani ne e quajmë epoka viktoriane.”

............................................

Eric Metaxas: Amazing Grace, Dietrich Bonhoeffer & Harlem - Biola University Chapel

Uillberfors nuk ishte hero i vetmuar në një “botë mizore, harbutërie dhe dëshpërimi”, por inspirues dhe prijës. Ai gëzonte solidaritetin e personaliteteve të shquara, si kryeministra, deputetë, shkrimtarë, prokurorë etj. Përveç “Rrethit të Klapamit” të cilin e udhëhiqte, në kohën e tij në Britaninë e Madhe ishin formuar për herë të parë rreth shtatëdhjetë grupe për çdo kauzë shoqërore, me të cilat deputeti Uillberfors mbante lidhje të afërta. “Jeta është përpjekje në bashkëpunim”, thotë Metaksas.

3. Uillberfors dhe ne

Në qoftë se e keqja e shëmtuar e kohës së Uillberforsit dhe përgjatë pesëmijë vjetëve para tij, ishte tregtia e lirë me skllevërit, kundër së cilës ai luftoi me vetëmohim, sot gati dy shekuj pas tij, përballemi me dukuri, si trafikimi i qenieve njerëzore dhe prostitucioni, që përbën formën e skllavërisë së ditëve tona, mjerimi social, krimi i organizuar dhe korrupsioni, diskriminimi i gruas, puna e fëmijëve dhe mospërfshirja sociale, shkelja e të drejtave të njeriut etj. Siç ka shkruar Fllojd Flejk, në çdo cep të botës mbetet punë e madhe për t’u bërë.

Në rrugën e gjatë, me shikim drejt së ardhmes, çdo shoqëri ka nevojë ta kthejë kokën pas, si Metaksas, për të parë të kaluarën dhe për të kujtuar e rikthyer vlerat, shpeshherë të harruara.

Në jetën përfaqësuese shqiptare të traditës, gjejmë figura të shquara, me vullnetin e çeliktë të Uillberforsit dhe me konsistencën e gjatë për të arritur qëllimet e larta të popullit që e përfaqësonin, si Abdyl Frashëri e Ymer Prizreni, Haxhi Zeka e Hasan Prishtina, Isa Boletini e Ramiz Cernica etj.

Në këtë kuptim, Uillberfors, nga Britania e Madhe dhe uillberforsët shqiptarë, para përfaqësuesve tanë të zgjedhur, andej e këndej kufirit kombëtar, para personaliteteve të jetës politike, arsimore e shkencore, kulturore e letrare, para vetë shoqërisë sonë, paraqiten, jo thjeshtë si vlerë historike, por edhe si frymëzim i gjallë e gjithmonë aktual për të luftuar të këqijat e kohës, për të mbrojtur, kultivuar e pasuruar fondin e thesarit të vlerave tona, për t’i kontribuuar zhvillimit e emancipimit, sipas shembullit të tyre.

Mendjet e ndritura të kombit shqiptar, duke bërë qëmtimin e afirmimin e vlerave të së kaluarës dhe gërshetimin e tyre me vizionin e së ardhmes, bënë kthesa të mëdha historike. Kombi ynë sot, njëqind vjet pas Pavarësisë, ka nevojë për reforma të gjithanshme, me përmasat e një rilindjeje tjetër.

Beteja e parë dhe e madhe e saj mbase do të fillonte pikërisht me mbrojtjen dhe pasurimin e sistemit të vlerave, që ka filluar të rrezikohet seriozisht.

Do filluar prej këtij sistemi historik, jo nga pikëpamja konservative, por dialektike, sikur arkitekti që kërkon përforcimin e themeleve të vjetra të kullës së bukur që do t’i shtohen katet. Ky sistem do të mbrohet e kultivohet me emancipim dhe ndërgjegje, me shembujt e përfaqësimit moral, por edhe me legjislacion e strategji kombëtare.

Shoqëritë moderne kanë vlera të cilat qarkullojnë lirshëm, por shpesh bashkë me to shkojnë e vijnë edhe dukuri të shëmtuara, kundër të cilave, ato kanë ngritur mekanizma adekuatë mbrojtës, për t’i mbajtur në kontroll dhe amortizuar pasojat e dëmshme. Këta mekanizma u kanë munguar ndjeshëm shoqërive në tranzicion, të cilat shpeshherë ngjajnë me trupin pa imunitet.

Veprat e mëdha të historisë kanë lënë vlera të mëdha, të cilat mund të ruhen e të kultivohen vetëm nëse përkthehen në virtyte personale dhe kolektive dhe nëse mishërohen në karakterin e vetë shoqërisë, në përputhje me idealet e së ardhmes.

Libri i Metaksas sintetizon në mënyrë të shkëlqyeshme vlera të tilla.

Erik Metaksas, dr. James Neathery dhe Mehmet Hajrizi.

http://www.pashtriku.org/?kat=47&shkrimi=1057

Çudi! Një grek flet për “miqësi” me Shqipërinë!

Eshref Ymeri

Çudi! Një grek flet për “miqësi”

me Shqipërinë!

Me rastin e 100-vjetorit të shpalljes së pavarësisë, Kryeministri Berisha deklaroi në Vlorë se në vitin 1912, burrat e shquar shqiptarë, me në krye Ismail Qemalin, shpallën pavarësinë e vendit për mbarë trojet tona etnike, që nga Preveza në Preshevë dhe që nga Shkupi në Podgoricë.

       Pas kësaj deklarate, vjen reagimi i menjëhershëm i ministrit të jashtëm grek Avramopulos, i cili anuloi vizitën e tij në Tiranë. Nga Athina ai deklaroi:

       “Deklarata si këto nuk kontribuojnë në krijimin  e një klime të miqësisë, besimit dhe marrëdhënieve të fqinjësisë së mirë mes dy vendeve…” (Citohet sipas informacionit të zonjës Anila Jole nga Athina, të botuar në faqen e internetit BalkanWeb me titull “Deklarata e Berishës, Avramopulos anulon vizitën në Tiranë”, 28 nëntor 2012).  

       Një deklaratë e çuditshme kjo e ministrit të jashtëm grek, i cili, së vërtetës që tha Kryeministri Berisha, i trembet si djalli vetëtimës. Nuk e kuptoj se për çfarë “miqësie” e ka fjalën ky ministri Avramopulos, aq më tepër kur dihet që shteti grek, që prej themelimit të tij e deri në ditët e sotme, asnjëherë nuk e ka pasur në rendin e ditës “miqësinë” me kombin shqiptar. Përkundrazi, në rendin e ditës vazhdimisht ka pasur armiqësinë dhe sendërtimin e saj përmes pabesisë, shpifjeve, mashtrimit dhe hipokrizisë ndaj kombit shqiptar, tipare këto, të cilat përbëjnë themelet e kodit moral grek.

Këtu nuk është nevoja të ndalem aspak në krimet e shtetit shovinist grek dhe të kishës shoviniste greke kundër Lëvizjes Kombëtare Shqiptare, kur na helmoi pionierët e saj, si Naum Veqilharxhin, Anastas Kulluriotin, Papa Kristo Negovanin, Petro Nini Luarasin dhe na vrau shumë të tjerë. Këtu, me fakte, do të përmend vetëm disa nga çastet më të vështira që ka përjetuar kombi shqiptar në historinë e vet, pas shpalljes së pavarësisë, kur Greqia, si shtet fqinj, paçka se nuk na ka dashur kurrë, të paktën duhej të tregohej korrekte me ne. Ajo mund edhe të mos e ndihmonte Shqipërinë për kapërcimin e situatave të vështira, madje të rrezikshme, që ia ka imponuar shovinizmi evropian i Fuqive të Mëdha, i cili, për interesin e ortodoksisë sllavo-greke, është munduar ta zhdukë fare Shqipërinë nga harta e Evropës. Shqipëria Londineze duhet t’u jetë mirënjohëse vetëm armëve të veta dhe SHBA për mbijetesën e saj.

Këtu poshtë do të rendis disa fakte konkrete që m’u desh t’i qëmtoj me kujdes nga disa burime dhe kryesisht nga dy vepra shkencore (gjithsej 1 000 faqe) të  historianit të shquar Prof.dr. Beqir Meta, drejtor i Institutit të Historisë. Vepra e parë titullohet: “Tensioni greko-shqiptar. 1939-1949” (Shtëpia Botuese “GEER”. Tiranë, 2002), kurse vepra e dytë mban titullin: “Shqipëria dhe Greqia. 1949-1990. Paqja e vështirë” (Shtëpia Botuese “Koçi”. Tiranë, 2004).

 Pra, Greqia të mbante, së paku, një qëndrim asnjanës ndaj vendit tonë dhe të na linte t’i përballonim vetë fatkeqësitë tona. Jo! Përkundrazi! Greqia, pikërisht atëherë kur vendi ynë përpëlitej për të mbijetuar në kulmin e fatkeqësive që e kishin pllakosur, është turrur për ta gllabëruar pabesisht, pikërisht si nepërka që rri strukur në pusi, në pritje të presë së vetë. Le t’i shikojmë ca faktet me radhë.

Së pari, disa ditë pas shpalljes së pavarësisë, shteti shovinist grek, tamam si bandit, dërgoi në ujërat e Gjirit të Vlorës kanonieret e veta dhe filloi bombardimin e qytetit, duke prerë, në të njëjtën kohë, edhe kabllon e lidhjes telegrafike me Italinë (Eqrem bej Vlora. Kujtime, 2, f.18, 21-22).

 Së dyti, në vitin 1913,  kur populli shqiptar, ende i paorganizuar mirë në një shtet të centralizuar, për shkak të pazareve që po bënin Fuqitë e Mëdha në Londër për copëtimin e trojeve tona etnike, shteti shovinist grek shfrytëzoi pabesisht rastin për të kryer barbarizma në Shqipërinë e jugut. Ja se çfarë shkruan Faik Konica për ato çaste tragjike në një letër që u dërgonte nacionalistëve Dervish Duma dhe Andon Logoreci, më 6 dhjetor 1940:

“Nuk do t’ju mërzis duke iu referuar historisë së shkuar, për t’ju treguar se çfarë i ka bërë Greqia Shqipërisë Jugore.., që do t’ju rifreskojë kujtesën rreth barbarizmave greke të vitit 1913: vrasje të shumta, djegie sistematike, përdhunime pa numër, madje edhe vajzash nën 15 vjeç”  (vëllimi 4, f.276-277).

Së treti, me fillimin e Luftës I Botërore, shteti shovinist grek organizoi pabesisht në Jug të Shqipërisë të ashtuquajturën “lëvizje popullore” dhe formoi “Qeverinë Autonome Vorio-Epirote”, me qëllim që, në kundërshtim me vendimet e Konferencës së Ambasadorëve të 11-12 gushtit 1913 për përcaktimin e kufijve jugorë dhe juglindorë të Shqipërisë (edhe pse Greqisë i ishte aneksuar një ndër “thelat më të majme” të trojeve shqiptare - Çamëria), të realizonte aneksimin e “Epirit të Veriut”. “Kjo formë qeverie ishte ngrehur nga qeveria greke, vënë në veprim prej saj, e paguar prej saj, e përkrahur politikisht dhe ushtarakisht prej saj” (Sejfi Vllamasi. “Ballafaqime politike në Shqipëri. 1897-1942”, f.73).  Dhe “ndërkaq “bandat vorio-epirote” (8070 ushtarë grekë dhe vullnetarë kretanë, së bashku me oficerët e tyre të liruar nga ushtria e rregullt) kryen masakra të tilla të turpshme, që mund të krahasohen mbase vetëm me mizoritë e hunëve, siç tregojnë kronikat e Mesjetës” (Eqrem bej Vlora, po aty, f.39). Madje ushtria greke, në kulmin e Luftës I Botërore, e ripushtoi Shqipërinë e Jugut “dhe në mars rë vitit 1916 Greqia e shpalli, me dekret mbretëror, aneksimin e saj…” (Tensioni greko-shqiptar…, f.20).

Së katërti, pas Luftës I Botërore, në Konferencën e Paqes në Paris, kur Fuqitë e Mëdha përsëri po diskutonin për copëtimin përfundimtar të Shqipërisë mes ortodoksisë sllavo-greke, gjë që s’u realizua falë ndërhyrjes së presidentit amerikan, Uillson, kryeministri shovinist grek, Venizellosi, “u përpoq me të gjitha forcat të fitonte bekimin për realizimin e ambicieve territoriale në kurriz të Shqipërisë. Më 13 shkurt 1919 ai i kërkoi Konferencës aneksimin e Shqipërisë së Jugut nga Greqia” ( po aty, f. 22).

 Për realizimin e qëllimeve të veta aneksioniste ndaj Shqipërisë së Jugut, pikërisht në çastet e luftës për mbijetesë të kombit shqiptar, shteti shovinist grek ka vënë në funksionim edhe mekanizmin e shpifjes, e cila në Greqi është një “shkencë” me arritje shumë të shënuara. Falsifikimi i së vërtetës, mashtrimi dhe shpifja kanë qenë dhe mbeten tipare karakteristike të kodit moral të diplomacisa greke. Zhan Zhak Ruso thotë:

“Të gënjesh vetveten për përfitime personale do të thotë të bësh një falsifikim, të gënjesh për një tjetër njeri do të thotë të mashtrosh, kurse të gënjesh me qëllim që të dëmtosh dikë do të thotë të merresh me shpifje”.

 Dhe shovinizmi grekomadh ka shpifur pikërisht për ta dëmtuar kombin shqiptar. Kështu, Faik Konica, në një letër që i dërgonte Fan Nolit më 26 gusht 1940, e njoftonte si më poshtë:

“… po ju komunikoj juve një lajm me rëndësi, nga një burim diplomatik grek i sigurt: Greqia ka përgatitur një memorandë për Konferencën e Paqes, ku do të provojë se Shqipëria është bërë një vatër panislamike dhe një sukursalë e Mustafa Qemalit” (vëll.4, f.218).

 Pra, diplomacia greke, për të “shpëtuar” Evropën nga “krijimi” i një vatre “panislamike” shqiptare, kërkonte që Shqipërinë ta fuste në “gjirin” e ortodoksisë greke. Gjynah që s’ia dëgjoi fjalën presidenti Uillson! Greqia për “të mirën” e krishtërimit evropian “po përpiqej”!

Në një informacion të ambasadës sonë nga Moska për Behar Shtyllën, datë 8 tetor 1956, thuhej:

“MPJ e Bashkimit Sovjetik i ushqeu shpresat e udhëheqjes shqiptare se mundësitë për vendosjen e marrëdhënieve me Greqinë ishin reale. Ajo njoftoi ambasadorin shqiptar në Moskë, se nga bisedimet me deputetët grekë dhe me të dërguarin special të qeverisë greke, kishte arritur në konkluzionin që tani Greqia dëshironte të përmirësonte marrëdhëniet me Shqipërinë, porse ajo gjente kundërshtim nga amerikanët” (Shqipëria dhe Greqia…, f.125).

Një shpifje tipike greke kjo, sa e poshtër, aq edhe cinike, që kishte si qëllim pikërisht armiqësimin edhe më shumë të Shqipërisë me SHBA. Po si qëndronte e vërteta? SHB vazhdimisht kanë qenë për normalizimin e marrëdhënieve të Greqisë me Shqipërinë, jo vetëm sapo mbaroi lufta civile atje, por edhe në vijim, deri sa ato u vendosën faktikisht më 6 maj 1971. Le t’u drejtohemi fakteve që hedhin poshtë shpifjet e ulëta greke: “Ambasadori amerikan (në Beograd më 1949 - E.Y.) Kanon pohonte:

“Ne do të presim që zhvillime të tilla të bëjnë të mundur marrëdhënie të mira të Shqipërisë me Greqinë… dhe ta orientojmë Shqipërinë nga Perëndimi” (Tensioni greko-shqiptar…, f.625).

Ja edhe një tjetër fakt i vitit 1963, që hedh poshtë shpifjen greke:

“Me qëllim që Shqipëria të hapej drejt Perëndimit, amerikanët e mirëprisnin një dialog të saj me vendet perëndimore. SHBA dëshironin marrëdhënie të reja tregtare dhe, gradualisht, të zgjeronin njohjen diplomatike të Shqipërisë, duke pasur parasysh që kjo njohje të bëhej edhe nga Greqia” (Shqipëria dhe Greqia…, f.197).

Ja edhe një fakt i tretë i vitit 1966:

 “Qeveria amerikane e konsideronte çështjen e vendosjes së marrëdhënieve me Shqipërinë si një vendim, që duhej ta merrtë vetë qeveria greke, në bazë të interesave të saj dhe se qeveria greke ishte në gjendje të gjykonte për perspektivat dhe rrjedhojat më mirë se Vashingtoni. Qeveria e SHBA, as në të shkuarën, dhe as në të ardhmen, nuk kishte kundërshtuar dhe nuk do të kundërshtonte përpjekjet e qeverisë greke për të hequr gjendjen e luftës dhe për të vendosur marrëdhëniet diplomatike” (po aty, f.200).

Ja edhe një tjetër shpifje e vitit 1966 kundër Shqipërisë nga arsenali i shpifografisë greke, që kishte për qëllim armiqësimin e Evropës me Shqipërinë, një shpifje e fëlliqur kjo, që mbështetej edhe nga Moska, “mikja” e deridjeshme e popullit shqiptar:

“Ndërsa Tirana po përsëriste ofertat për normalizimin e marrëdhënieve, shtypi grek ngriti në këmbë opinionin vendas mbi rrezikun që i kanosej Greqisë dhe Evropës nga instalimi i raketave kineze në territorin shqiptar… Ajo (Shqipëria - E.Y.) u krahasua me rrezikun që paraqiste Kuba për SHBA. Gazeta “Eleftheros Kosmos” theksonte se… ekzistonte mundësia që Kina komuniste të kërcënonte Evropën nëpërmjet Shqipërisë në të ardhmen… Pikërisht në këtë kohë, edhe Agjencia Sovjetike e lajmeve njoftoi se Shqipëria po ndërtonte një bazë raketash bërthamore me ndihmën kineze, rrezja e të cilave mbulonte gjithë zonën e Evropës” (po aty, f.204-205).

Si gjithmonë, edhe këtë herë diplomacia amerikane doli në mbrojtje të Shqipërisë:

“… Departamenti i Shtetit e vuri në dyshim vlerën e këtyre informacioneve sepse: nuk kishte të dhëna që kinezët të kishin aftësi për ndërtimin e një baze të tillë; nuk kishin arsye të dukshme që të ndërtonin një bazë të tillë në Evropë dhe sepse as shqiptarët as kinezët nuk mund të fitonin ndonjë gjë duke ndërtuar një bazë të tillë. Madje, përkundrazi, në rastin e ndonjë krize, ekzistenca e një baze të tillë do ta shndërronte Shqipërinë në një objekt primar goditjeje” (po aty, f.205).

Pas shembjes së komunizmit,   në vitet 90-të të shekullit të kaluar, një tjetër pinjoll i shovinizmit grekomadh, një armik i betuar i kombit shqiptar dhe i kombit turk, një gjeneral ultrashovinist grek me emrin Nikolaos Grilakis, ish-këshilltar i kryeministrit Micitaqis, në një libër me kujtime, të botuar në vitin 2001 me titull: “…zbuloj ngjarjet dramatike të dhjetëvjeçarit të fundit të shekullit të 20-të në Greqi dhe në Ballkan, siç i jetova”, vazhdon të notojë në ujërat e fëlliqura me shpifjet e diplomacisë shoviniste greke dhe të shtetit shovinist grek. Greqia nuk rri dot pa shpifje kundër kombit shqiptar. Në artin e shpifjes ajo gjen ngushëllim për mosrealizimin e objektivave “madhore” të shovinizmit grekomadh - kthimin e trojeve të Perandorisë Bizantine, për trashëgimtare të së cilës e mban veten edhe sot e kësaj dite.

 Ky gjenerali Grilakis shkruan:

 “Personalisht e kisha bërë të qartë  qysh në fillim se isha kundër një mendimi për dhënie ndihme partive të djathta në vendet myslimane, si Shqipëria, me mendimin se partitë e djathta shqiptare do të përfundojnë në serat e kultivimit të shtrirjes turke në Ballkan. Parashikova, gjithashtu, se imamët e Turqisë shumë shpejt do të mbillnin në mendjet ateiste të shqiptarëve hashashin e myslimanizmit me idetë kanceroze të shtrirjes turke në Ballkan” (“Shekulli”, 8 maj 2004, f.3).

I shkreti Grilakis! Megjithëse ishte në shërbim të kabinetit të djathtë të Micotaqisit, atë e paska torturuar dashuria përvëluese për të majtën shqiptare, së cilës, tërthorazi, gjenerali i gjorë  ia zbulon keq ca vende delikate faqe miletit dhe e lë zbuluar, si tradhtare të çështjes kombëtare shqiptare: të majtës shqiptare nuk na i pëlqeka “çallma” myslimane, ajo na qenka e djegur për kamillafin e greko-ortodoksisë!

Në kujtimet e veta gjenerali Grilakis pretendon se kur e ftoi Kryepeshkopi Serafim për të biseduar lidhur me helenizimin e “Vorio-Epirit” pas rënies së komunizmit, ai nuk e vuri në dijeni kryeministrin Micitaqis. Këto përralla gjenerali i zhgënjyer le t’ua shesë atyre grekëve që vuajnë nga trashtina e trurit, jo shqiptarëve. Deklarata shoviniste e Micotaqisit e 14 korrikit 1993 vërteton më së miri se sa “i painformuar” paska qenë ai për veprimtarinë armiqësore kundër Shqipërisë të prapavijave të kabinetit të tij kryeninistror!

Së pesti, pas pushtimit të Shqipërisë nga Italia fashiste dhe fillimit të luftës italo-greke më 28 tetor 1940, shovinizmi grekomadh përsëri iu kthye realizimit të ëndrrës së vjetër për aneksimin e Shqipërisë së Jugut, duke shfrytëzuar pabesisht rastin që vendi ynë e kishte humbur tashmë sovranitetin e vet dhe, si subjekt juridik, figuronte vetëm nën kurorën e Viktor Emanuelit III.

“Duke shfrytëzuar terrenin e thyer dhe organizimin e dobët të sulmit italian, forcat greke e thyen shpejt atë dhe në mesin e nëntorit kaluan në kundërsulm. Më 22 nëntor grekët pushtuan Korçën, më 6 dhjetor Sarandën dhe më 8 dhjetor Gjirokastrën” (Tensioni greko-shqiptar…,  f.50).

Së gjashti, pas prishjes së marrëdhënieve të Jugosllavisë me Shqipërinë në vitin 1948 dhe përfundimit gradual të luftës civile në Greqi, vendi ynë u gjend i rrethuar nga dy shtete armiq. Pikërisht këtë situatë të rrezikshme që po përjetonte Shqipëria shovinizmi grekomadh u mundua ta shfrytëzonte pabesisht. Atij iu nxitën edhe më shumë epshet shoviniste për pushtimin e Shqipërisë së Jugut. “Në fillim të prillit të vitit 1949 qeveria greke i dërgoi një memorandum tjetër Londrës dhe Vashingtonit, i cili sugjeronte dhe argumentonte nevojën e pushtimit të Shqipërisë” (po aty, f.621). Disa muaj më vonë qeveria greke bëri një tjetër kërkesë këmbëngulëse për pushtimin e Shqipërisë. “Në gusht të vitit 1949 u zhvilluan luftimet vendimtare të UKG kundër gueriljeve. Qeveria greke e shtoi presionin ndaj aleatëve perëndimorë që ushtria e saj të lejohej të pushtonte territorin shqiptar” (po aty, f.622).

Së shtati, Greqia shfrytëzoi pabesisht edhe situatën e rrezikshme që u krijua për vendin tonë pas prishjes së marrëdhënieve të Bashkimit Sovjetik me Shqipërinë. “Udhëheqja shqiptare, tani në marrëdhënie krejt të ndryshme me Moskën, e ndiente se ajo po e kërcënonte, duke përkrahur synimet greke ndaj Shqipërisë së Jugut” (Shqipëria dhe Greqia…,  f.166). Synimet shoviniste të shovinizmit grekomadh i kishte përkrahur vetë Hrushovi në takimin që kishte pasur me Sofokli Venizellosin më 5 qershor 1960. Ndërkohë, “perveç deklaratave të hapura të qeveritarëve grekë mbi “Epirin e Veriut”, qeveria e Athinës kishte pyetur qeverinë austriake se cili do të ishte reagimi i saj në rast se Greqia sulmonte ushtarakisht Shqipërinë për të aneksuar Shqipërinë e Jugut” (po aty, f.169-170).

Së teti, me daljen në pah të acarimit të marrëdhënieve të Shqipërisë me Kinën, shovinizmi grekomadh u hodh përsëri në veprime agresive kundër vendit tonë. “Qeveria greke…dha një sinjal tjetër se planet e saj kundrejt Shqipërisë së Jugut nuk ishin arshivuar. Në vitin 1976, në parlamentin grek u aprovua një ligj i ri mbi emigracionin. Ai ishte shtojcë e ligjit të vjetër të Venizellosit, i cili ndalonte dhënien e shtetësisë greke emigrantëve me origjinë nga Shqipëria e Jugut, me synimin që, në rastin e zhvillimit të ndonjë referendumi të mundshëm, ata të votonin pro aneksimit të saj nga Greqia” (po aty, f.300).

Së nënti, në vitin 1990, kriza e regjimit komunist, që ishte në kulmin e saj, ashtu edhe periudha e gjatë e tranzicionit të vështirë,  “e nxitën më tej aktivizimin e lobit grek, sepse ai pa hapësira të reja për të realizuar objektivat e tij të vjetra. Vazhduan përpjekjet e qeverisë dhe të shtetit grek për të mobilizuar dhe nxitur diasporën si një vegël për zbatimin e politikës së saj ndaj Shqipërisë. Madje ajo ka krijuar një përvojë të madhe dhe mekanizma shumë efektive për të realizuar një politikë të tillë” (po aty, f.326).

Përveç organizimit të të gjitha strukturave shtetërore kundër Shqipërisë, shovinizmi grekomadh, në këto kushte, përveç lobit shovinist greko-amerikan, si gjithmonë në historinë e tij, nxiti për veprime të shpejta kishën shoviniste greke për helenizimin e Shqipërisë së Jugut. Gjenerali Grilakis kujton: “…më ftoi Kryepeshkopi i Greqisë, Serafimi, për të shkëmbyer pikëpamje rreth çështjeve të helenizimit të Vorio-Epirit pas rënies së komunizmit. E pranova me kënaqësi…” (“Shekulli”, 9 maj 2004, f.3).

Pikërisht në kohën e amullisë politike dhe të varfërisë së skajshme që kishte pllakosur vendin tonë, shovinizmi grekomadh, si gjithmonë me pabesinë që e ka karakterizuar, harton “Planin Lotos”, në themel të strategjisë së të cilit qëndronte çlirimi i “Epirit të Veriut” nga “sundimi shqiptar”. Me hollësitë e këtij Plani lexuesi është njohur në fjalën e Kryetarit të SHIK-ut, zotit Bashkim Gazidede, të mbajtur në Kuvendin popullor në pranverën e vitit 1997 dhe të botuar në gazetën “Albania” më 4 mars 2004.

Së dhjeti, rënien e firmave piramidale dhe  tragjedinë që shkaktuan neokomunistët socialistë në Shqipërinë e Jugut, të përkrahur tërësisht nga shteti shovinist grek, në bashkëpunim më tradhtarë shqiptarë, që sot ndodhen në opozitë, shovinizmi grekomadh u mundua ta shfrytëzonte pabesisht për të futur trupat e veta pushtuese në Shqipërinë e jugut. Në emisionin “Shqip” të gazetares Rudina Xhunga, të transmetuar në TV “Top channel” më 18 mars 2004, Prof.Sherif Delvina deklaroi:

“Më 1997 Greqia, përmes zonjës Ollbrait (Allbright), u kërkoi SHBA që të fuste trupat e veta në Shqipërinë e Jugut, por zonja Ollbrait u tha: “Po ç’do të bëjë Turqia? Do t’ju bjerë nga pas”. Dhe Greqia nuk u fut në Shqipëri”.

Ja, kjo ka qenë dhe e tillë vazhdon të mbetet fytyra e vërtetë e shtetit shovinist grek, i  cili e ka manifestuar me fakte armiqësinë e egër ndaj Shqipërisë, sa herë që kësaj i është dashur të përjetojë çaste kthesash vendimtare dhe situata të rrezikshme në historinë e saj të vështirë që prej shpalljes së pavarësisë.

Këtu nuk po ndalem në presionet prej “zonje hijerëndë” që Greqia i ka bërë Shqipërisë për të zhvatur prej saj lëshime pas lëshimesh (siç edhe i ka zhvatur konkretisht falë servilizmit të pështirë të klasës sonë politike, lëshime këto që do të na kushtojnë shumë shtrejtë), duke kërcënuar me mosfirmosjen prej saj për pranimin e vendit tonë në struktura të ndryshe të Bashkimit Evropian. Këto presione përbëjnë një tjetër faqe turpi të Athinës zyrtare në qëndrimin ndaj kombit shqiptar.

Pikërisht ca fakte të pakta që radhita më lart rreth qëndrimit të kristalizuar armiqësor të shtetit shovinist grek ndaj vendit tonë në vazhdimësi, më bënë të befasohesha kur u njoha me deklaratën e ministrit Avramopulos, në të cilën përmendi fjalën “miqësi” në raport me vendin tone, fjalë kjo që zbulon fare qartë hipokrizinë tipike greke.

Santa Barbara, Kaliforni/30 nëntor 2012

Santa Barbara, Kaliforni
30 nëntor 2012