Historia duhet të shkruhet nga historianët e mirëfilltë

Secila figurë dhe secila ngjarje duhet të vendoset në kontekstin meritor të kohës dhe të rrethanave historike, pa ngjyrime politike dhe ideologjike

Shkruan: Hilmi SARAÇI

Nuk ka dilema se historia jonë është shkruar edhe nga të tjerët që nuk e kanë njohur historinë, prandaj ka mjaft pasaktësi dhe shtrembërime me tendenca që nuk mund të pranohen. Këto shtrembërime kanë rrjedhojën edhe nga fusha të tjera, siç është trysnia ideologjike dhe politike. Për këtë arsye historinë duhet lënë historianëve dhe njohësve të mirëfilltë të historisë, prandaj në këtë fushë ka dilema dhe paqartësi për të gjetur të vërtetën. Për këtë arsye duhet ta dimë që secila figurë dhe secila ngjarje duhet të vendoset në kontekstin meritor të kohës dhe të rrethanave historike, pa ngjyrime politike dhe ideologjike. Në këtë kontekst vështirësitë për ndriçimin e disa ngjarjeve dhe të figurave të shquara janë të pranishme, siç është figura e Ahmet Zogut dhe shumë figurave të tjera…
Rrugëtimi i popullit tonë gjatë historisë
Populli shqiptar ka rrugëtime të hidhëta dhe të gjata gjatë historisë. Bëri shumë luftëra, pati edhe shumë viktima, pati personalitete që mbeten të pandriçuara sa duhet, pati shumë organizata dhe lëvizje të panumërta ilegale dhe legale që gjatë historisë patën vlera të larta dhe të mirëfillta, jo vetëm për historinë tonë, por edhe për historinë e rajonit me të cilën me të drejtë krenohet populli shqiptar. Në këtë fushë vlen të përmenden figurat emblematike si Skënderbeu, Nëna Terezë, Adem Jashari e shumë personalitete të tjera që me veprën e tyre na bënë krenarë dhe të njohur në botë si komb me tipare të larta kombëtare dhe njerëzore. Shumë luftëtarë heronj të kombit që në rrugën e gjatë për çlirim dhe për bashkim të kombit sakrifikuan jetën si para shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë, ashtu edhe pas shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë, duke vazhduar para e pas Luftës së Dytë Botërore e deri tek vitet e fundit të shekullit XX. Kjo do të shihet qartë në historinë e popullit tonë në të kaluarën e hershme dhe në të tashmen- fillimet e shekullit XXI.
Prandaj historia e popullit shqiptar në këta 100 vjet të kaluar është trajtuar jo vetëm nga historianet tanë, por edhe nga historianët e huaj të cilët janë munduar t’i përcjellin dhe t’i trajtojnë ngjarjet më relevante që nga 28 Nëntori 1912, deri me 17 shkurt 2008, që janë ngjarje kulminante të historisë së popullit tonë. Mirëpo, shtrohet pyetja sa kemi qenë dhe sa jemi të përgatitur për të paraqitur (vlerësuar) drejt dhe pa ndikime ngjarjet historike më të rëndësishme të popullit tonë, respektivisht figurat e shquara për liri dhe pavarësi kombëtare?
Paqartësi dhe reagime rreth rivarrosjes së eshtrave të mbretit Zog
Shteti shqiptar me rastin e 100-vjetorit të pavarësisë së Shqipërisë përveç shënimeve, përkujtimeve dhe festimeve për nder të këtij përvjetori (jubileu) me rëndësi të veçantë, kishte planifikuar edhe bartjen e eshtrave të Ahmet Zogut nga Franca dhe në këtë mënyrë të bëhet rivarrimi i tyre (eshtrave) në mënyrë festive (solemne) pranë mauzoleut të familjes mbretërore si në shumë vende të botës, pasi personaliteti i mbretit Zog meriton të nderohet, sidomos me rivarrosjen e eshtrave në atdheun e tij, në Shqipëri. Mirëpo në këtë rast pati (ka) disa paqartësi historike, reagime rreth rivarrosjes së eshtrave të mbretit Zog në atdheun e tij, pranë anëtarëve të familjes mbretërore. Mendoj se në këtë drejtim, për një vlerësim të duhur ndaj figurave të shquara të kombit tonë, por edhe ndaj figurës së Ahmet Zogut ka munguar, prandaj po zhvillohen debate, diskutime dhe opinione të panevojshme, pas kohe, sepse për këto është dashur të flitet para rivarrosjes së eshtrave të mbretit Zog dhe jo tani në këto momente festive, në 100-vjetorin e pavarësisë së Shqipërisë të krijojmë paqartësi, huti dhe përçarje në mes të përkrahësve dhe kundërshtarëve të figurës së Ahmet Zogut. Këto debate, shkrime dhe opinione nëpër medie të shkruara dhe elektronike sikur nuk janë të prezentuara mirë, respektivisht disa autorë me shkrimet e tyre po krijojnë ndasi para opinionit dhe nuk po dinë kah të anojnë dhe nuk po kuptojnë mirë të vërtetën për të kaluarën e mbretit Zog dhe për vendin e merituar të tij në historinë tonë kombëtare.
Mendoj se nuk është bërë gabim kur kanë vendosur që eshtrat e mbretit Zog të kthehen në Shqipëri, në atdheun e tij. Kjo ka qenë një obligim dhe një nder jo vetëm për familjen mbretërore, por edhe për popullin shqiptar. Nuk ka njeri (prijës, lider udhëheqës, mbret e të tjerë ) që nuk ka gabime gjatë karrierës së vet vepruese dhe sunduese, ashtu siç pati edhe mbreti Zog. Mbreti Zog gjatë karrierës së vet si mbret i Shqipërisë ka pasur mjaft gabime që nuk arsyetohen lehtë. Mirëpo, gabimet e tij për të cilat po flitet dhe po interpretohen nëpër medie sikur nuk po arrijnë të ndriçojnë sa duhet figurën e mbretit Ahmet Zogut. Në këtë çështje janë përzier shumë “gishtërinj” që nuk kanë njohuri për një vlerësim të duhur, sepse në disa gazeta në të kaluarën, por edhe në të tashmen disa shkrime nuk mund të jenë bazë e duhur për ta vlerësuar personalitetin e mbretit Zog dhe shumë të tjerë, siç nënvizohen nga disa historianë dhe politikanë në shkrimet dhe deklaratat e tyre. Kur flitet për anët negative të mbretit Zog duhet të flitet edhe për anët pozitive. Ai (Zogu) ka dhënë një kontribut të konsiderueshëm si burrështetas dhe si mbret i Shqipërisë (1924-1939), njëri që tregoi aftësi, mençuri dhe gjindshmëri në fushën e shtetndërtimit dhe diplomacisë shqiptare, duke hapur rrugën diplomatike me shtete në rajon dhe në botë…

Kapitalizmin në Kosovë po e ndërton elita politike!

Shkruan: Fadil MALOKU, Sociolog i globalizmit

1. Kosova në kapitalizëm ka hyrë pa përvojën e natyrshme konkurruese

Shoqëria kosovare si një shoqëri akoma tipike e transicionit, duke qenë e hendikepuar me faktin e mungesës së një lloj tradite sado kudo të vogël dhe të natyrshme në ndërtimin e raporteve kapitaliste, pra raporteve dhe logjikave të pamëshirshme tipike konkurruese përmes të cilave pa dyshim do të profilizoheshin, si: shtresat e ndryshme sociale ashtu edhe elitat e reja politike, ato ekonomike, kulturore e sociale. Shoqëria kosovare, duke qenë e privuar nga ky rrugëtim i natyrshëm i ndërtimit të kapaciteteve dhe institucioneve demokratike shkaku i fenomenit të“katapultimit” të saj nga një shoqëri tipike postsocialiste(bile edhe fisnore!) në një shoqëri të re demokratike, kujtoj është interesant për çdo eksplorues social të bëjë krahasimet e duhura sociologjike, në mënyrë që të kuptojë si specifikat ashtu edhe përvojën (nëse dëshmohen si të tilla) e ndërtimit të këtyre raporteve deri tani të panjohura.

Në shkrimet e mëhershme kam theksuar se rrugëtimi i Kosovës në ndërtimin e një kapitalizmi identik me vendet e tjera që tradicionalisht kanë kultivuar një tip të natyrshëm të këtyre raporteve ka dështuar... Dhe se ajo çfarë është duke ndodhur në Kosovë ka të bëjë me një lloj kapitalizmi grabitqar...i cili pamëshirshëm po e rrit dhe zbulon veten e vet përmes ushtrimit të monopolit në politikë dhe gllabërimit të sferave të tjera të jetës ekonomike, në vend që të krijojë parakushte ligjore e ekonomike për një shtresëzim të natyrshëm social që do të duhej të kultivohej sipas logjikës së një konkurrence lojale me rregulla strikte të arritura përmes një konsensusi të gjatë dhe maratonik midis botës së biznesit dhe shtetit si rregullator i këtyre raporteve. Bartësit e këtij lloji të kapitalizmit të vrazhdë dhe pa dyshim joproduktivë për gjithë shoqërinë kosovare, në fakt janë jo biznesmenët e ngritur në bazë të konditave dhe parametrave ekonomikë, por politikanët e rekrutuar përmes ushtrimit të fuqisë që u mundësoi aparati shtetëror dhe mekanizmat e ndryshëm institucionalë që për imperativ ekskluziv e kanë pasurimin brenda natës përmes shitjes së pasurisë shtetërore...

2. Mafia politike në rolin e kapitalistëve

Do të ishte krejt e natyrshme sikur procesi i shtresëzimit social në Kosovë të ushtrohej përmes konkurrencës së tregut, ku nismëtarët e rinj apo pronarët e vegjël në tregun e brendshëm të fuqizoheshin dhe të pasuroheshin sipas kësaj logjike, por procesi i krijimit të shtresës së të pasurve shkoj në një drejtim tjetër interesant. Në realitet rolin e kapitalisteve të rinj, e morën politikanët, të cilët deri dje s‘kishin në pronësi të tyre pothuajse asgjë pranë vetes, ndërsa tani janë bërë pronarë të shumë kompanive shtetërore, apo të paktën kanë aksione në këto kompani të cilat u sollën më parë me “meritat” e tyre në greminën e bankrotit në mënyrë që më vonë të njëjtat përmes procesit të privatizimit të egër (të ndodhur të spinofit të famshëm?!) t'u shiten kompanive transnacionale. Dukuria e kooperimit të mafisë politike lokale dhe bosëve të kompanive të mëdha dhe të dyshimtë për fshehje të tatimeve dhe bashkëpunimit të ngushtë në krijimin e kastës së re kapitaliste në vendet e transicionit është një proces do të thosha tejet i ri edhe nga ekspertët e lëmenjve të tjerë, por esenca është se ky fenomen në fazën e parë të ndërtimit të kapaciteteve kapitaliste, pra akumulimit të parë të kapitalit në një mënyrë apo tjetrën (siç e vlerësojnë ata) ishte në favor dhe funksion të fillimit të krijimit të kapitalit fillestar. Dukuri kjo që për shumicën e sociologeve ishte pa dyshim një shteg i radhës që pak a shumë e ndihmoi procesin tjetër të kriminalizuar dhe të njohur si "shpëlarje të parave" të një vendi që nuk ka ndonjë tradite në konsolidimin e legjislativit dhe të sundimit të ligjit. Tani kur të kihet parasysh që efektet e privatizimit në rastin e Kosovës akoma nuk janë të prekshme në kuptimin e shifrave të reduktimit të papunësisë për shtresat e gjera të punëtorëve, atëherë bëhet shumë më e qartë se shteti i ri i Kosovës është në rrugë të dështimit në menaxhimin e resurseve dhe pasurisë se gjithëmbarshme nacionale që qe ngritur me djersen e gjeneratave të tera në ish-regjimin e komunizmit.

3. Faktet kriminale që adresojnë kah elitat politike

Zakonisht për një përshtypje të këtillë shërbehen parametrat ekonomikë dhe ata socialë, që gjenden jashtë atij vendi apo atij shteti që ndodhin këto keqpërdorime dhe këto manipulime në nivele herë herë aferash e skandalesh sikurse ishte ai i vetëvrasjes së ish-kryetarit të AKP-së dhe aferave të tjera kriminale që në rastin e Kosovës, janë evidentuar edhe nga mekanizmat ndërkombëtarë që monitorojnë këtë proces.
Shtresëzimi që prodhoi ky fenomen i kolapsit të pasurisë shtetërore, në favor të grupeve apo klaneve që ishin afër apo më mirë me thënë menaxhonin procesin e ndërrimit të titullarit të pronës shtetërore, bëri që tani kemi një tipologji interesante dhe do të shtoja specifike të elitave ndër ne këtu në Kosovë.
Aktualisht do të mund të flisnim në vija të trasha për disa lloje elitash; elitat makrobiznesore që u rekrutuan nga sfera e politikës së pasluftës dhe elitat e tjera biznesore që përpëlitën dhe varën tërësisht nga ajo e lartcekura. Elita e cilësuar si makrobiznisore në rastin tonë menaxhohet kryesisht në parime familjare, fisnore, krahinore, etj. dhe në fakt tani edhe de jure është në proces të pronësisë së shumicës së kompanive dhe ish-ndërmarrjeve shtetërore. Ndërsa, elita biznesore që realisht është ajo e kompanive të vogla të cilat kane hy me rreziqe në konkurrencës jolojale vendore edhe për shkakun se bosët e makrobizneseve ushtrojnë haraç si përmes taksave të ndryshme që ua shtojnë këtyre të dytëve në cilësinë e shtetarëve, ashtu edhe përmes financimit të dyshimtë të fushatave elektorale gjatë kohës së zgjedhjeve në nivele lokale dhe nacionale.
Kjo elitë që nuk ka qasje në politiken shtetërore, por që bashkëpunon ngushtë me elitat politike përmes formave të ndryshme të korruptimit dhe krimit të organizuar, është duke e ngulfatur si konkurrencën ashtu edhe në mënyrë indirekte instalimin e demokracisë në vend

4. Pozita klasore kontradiktore (contradictory class location) dhe populizmi

Pra, duke i identifikuar në vija të trasha këto procese kontradiktore në shoqërinë kosovare, kuptojmë shumë thjesht se kapitalizmi grabitqar i ndërtuar në këtë mënyrë shumë lehtë mund të prodhojë edhe situata të tjera më komplekse në ndërtimin e vetë demokracisë.
Në Kosovë shembull më të qartë të populizmit politik kemi apelet e opozitës kosovare për të denigruar idetë dhe projektet sociale, politike e juridike sidomos të gjitha qeverive të pasluftës. Por, kësaj kur t’i shtohet edhe vetëdija qytetare për t’i denoncuar këto deformitete, demokracia është me lehtë për t’u instaluar. Demokracia populiste është e orientuar armiqësisht kundër sojit të kapitalizmit grabitqar dhe kërkon që pushteti sa më tepër të bartet në duart e qytetarëve, pra të ndodhë një lloj decentralizimi vetëm e vetëm që ata të kuptojnë se janë të përfaqësuar dhe se çdo gjë është transparente. Mjete karakteristike institucionale që zakonisht i përdorë për arritjen e qëllimeve politike të populizmit janë referendumi, iniciativa popullore dhe revokimi. Por, termi populist ngandonjëherë asocon edhe në diktatorët karizmatikë që fitojnë pushtetin duke i kritikuar politikat paraprake konvencionale të qeverive të korruptuara. Është, interesant që në rastet e tilla kur ka probleme të mëdha sociale këta tipa karizmatikë e shfrytëzojnë shumë shkathët këtë pakënaqësi sociale dhe shumë shpesh arrijnë si thuhet: që krizat sociale dhe ato ekonomike të vendeve të tyre i blejnë me bukë dhe me fenomenin e ashtuquajtur „cirkusin në rrugë“.
Historia e shoqërive perëndimore ka dëshmuar se ilaçi më adekuat për të ndërprerë proceset e tilla devijante në vendet dhe shtetet e korruptuara dhe ato të kriminalizuara janë pikërisht demonstrimet civilizuese të qytetarëve të atyre vendeve. Termi i tillë në kushtet dhe rrethanat tona aktuale të transicionit ngandonjëherë përdoret edhe me kuptim eufemist, ngase pretendimet për t' i definuar jo qartë dhe jo në mënyrë shkencore proceset devijante sociale e sidomos ato ekonomike, manipulohen nga qeveritarët me arsyetime të llojllojshme! Në literaturën sociologjike, ky termë apo koncept nënkupton „taktikë politike primitive, që ka për qëllim mashtrimin e turmave, manipulimin me to në saje të dhënies së gjërave që janë të parealizueshme dhe të flirtimit demagogjik me turmat“. Kurse në literaturën politike bashkëkohore ai definohet si ideologji ose doktrinë politike që shoqërinë e sheh si të ndarë në grupe homogjene antagoniste: njerëz të ndershëm dhe elita të korruptuara, dhe që pohon se politika duhet të jetë shprehje e lirë e njerëzve (volonté générale) dhe se nuk do të ishte e arsyeshme të intervenojë gjithherë ndajë kërkesave të tilla të shfaqura ndër qytetarët e vendeve të transicionit. Arsyeja e thjeshte, është se kështu ngulfatet demokracia dhe ndërtimi i kapaciteteve shtetërore...një hapësirë që në pothuajse të gjitha vendet e transicionit e shfrytëzuan me shkathtësi milimetrike elitat politike të atyre vendeve, si Rusia, Moldavia, Serbia...po as Kosova s’bënë ndonjë përjashtim të theksuar. .

5. Populizmi s’është gjithherë ideologjik

Gjithashtu kur jemi te ky koncept duhet ndonjë definim për të ilustruar situatat identike shoqërore të një vendi apo shteti s'ka, ngase në kushtet dhe rrethanat psh të shek. tonë termi i populizmit mund të kuptohet e identifikohet me ndonjë lëvizje apo edhe një ideologji që përdorë taktikat e mobilizimit të qytetareve për qëllime të caktuara politike. Në rastin tonë me siguri partitë e tjera qeveritare dhe opozitare kur dëshirojnë ta stigmatizojnë psh kundërshtarin e tyre politikë, zakonisht përdorin sintagmën e populizmit në mënyrë që kundërshtarin e vetë ta fusin në një thes me lëvizjet komuniste të tipit cegeverian dhe atë kastrian...që është një absurd i llojit të vet, ngaqë me siguri në një analize më të thuket do të kuptonim që kjo lëvizje s’kanë asgjë psh. të përbashkët me ideologjitë e lartcekura.

Ajo që e shquan zakonisht lëvizjet e tilla, në fakt edhe parti politike është një lloj popullzimi demokratik që ka të bëjë me një përfaqësim shumë më gjerë të pushtetit nga ana e njerëzve pra qytetarëve të Kosovës. Por, për këtë çështje në ndonjë nga analizat tona të ardhshme do flasim patjetër. Por, ajo që dua të theksoj është se: tipi i populizmit të cilësuar si demokratik, pra një rebelimi modern të qytetarëve që janë tejet të pakënaqur me statusin e tyre te ri social e ekonomik në demokracitë e reja të transicionit, pa dyshim janë mjetet e zgjedhura dhe të lejuara për të shprehur sidomos pakënaqësitë e natyrës sociale dhe të tyreve ekonomike. Arsyeja, është thjesht: Ky rrafsh është zakonisht më i ndjeshmi për shtresat e pamësuara sociale të kenë probleme ekzistenciale, ashtu siç ndodhi në shumicën e vendeve të transicionit( por interesant, jo akoma edhe në Kosovë!) .

Ndër këto mjete padyshim që s’përjashtohen ato të inicimit të referendumeve të ndryshme, iniciativave në formë dhe përmbajtje të peticioneve që zakonisht u adresohen shtyllave institucionale, pastaj mekanizmin e revokimit, etj. Pra thënë në tërësi një spektri të gjerë mjetesh dhe mekanizmash institucional për të kontestuar si p.sh. keqqeverisjen ashtu politikat e ndryshme jo produktive politike, ekonomike, sociale e strategjike për një vend apo shtet ku s’ka lëshuar akoma bie fjala shtat demokracia.

A është shekulli XXI në anën e kombit shqiptar

Në të gjitha shtetet e Ballkanit jeton një shumicë e mirë e shqiptarëve, siç jeton edhe pakica etnike serbe në pjesën veriore të Kosovës, të cilët kërkojnë ndarje, mirëpo bashkësia ndërkombëtare është zotuar se nuk do të pranojë asgjë më shumë sesa plani i Ahtisarit, dhe nuk do të ketë ndryshim të kufijve në Ballkan


Shkruan: Mr.. sci. HALIM EMËRLLAHU, sociolog

Kombi shqiptar historikisht ndoqi rrugën e bashkimit dhe të integrimit, por fatkeqësisht i mungonte mbështetja ndërkombëtare, sidomos nga shtetet e Evropës. Dhe në këtë mënyrë kombi shqiptar ngeli në tokat e tyre etnike, ku është kolonizuar nga Perandoria Osmane dhe Sllave. Me një mungesë të joaleatëve nga Evropa, kombi shqiptar nuk gëzonte të drejtën e vetëvendosjes, madje as nuk është trajtuar nga familja e madhe evropiane si komb autokton në Ballkan, edhe pse shumica e territorit të Ballkanit ishte e shqiptarëve.
Konferencat kundër shqiptarëve
Për këto përpjekje të pushtuesve shekullorë të kombit shqiptar, që ishin të mbështetur nga Evropa, janë argumentet historike dhe konferencat ndërkombëtare, si: 1. “Kongresi i Berlinit (1878)”, 2. “Konferenca e Fuqive të Mëdha (1912)”, dhe 3.“Konferenca e Ambasadorëve në Londër (1913)”. Të gjitha këto konferenca historike tregojnë se sa është dëmtuar kombi shqiptar në territoret e tyre etnike, dhe si janë shkëputur territoret shqiptare nga baza e tyre etnike, dhe në ketë mënyrë shumica e territorit u është dhënë kombeve të tjera të Ballkanit vetëm e vetëm për ta zvogëluar tokat etnike shqiptare, në mënyrë që në një të ardhme të shkurtër kohore kombi shqiptar ose të asimilohet në kombet e tjera në Ballkan ose të shlyhet nga harta ballkanase, në mënyra dhe në forma të ndryshme. Mirëpo, sot jemi në shekullin XXI dhe ky shekull kohën e sjelli në anën e kombit shqiptar, që në vazhdimësi gjatë gjithë këtij shekulli po forcohen autoritetin karshi SHBA-së, NATO-s dhe të shumë shteteve të Evropës që tash janë në anën e shqiptarëve. Ketë miqësi me SHBA-në, NATO-n si dhe me shtete të Evropës, si Gjermaninë, Francën, Italinë etj., udhëheqësit në Shqipëri, Kosovë si dy shtete me shumicë të shqiptarëve, duhet ta shfrytëzojnë deri në bashkimin e kombit shqiptar në Shqipërinë etnike. Të gjitha kushtet dhe mundësitë që janë krijuar sot për shqiptarë për të vendosur për të ardhmen e kombit, jemi në kohën e proceseve, sistemeve bashkëkohore, liberalizimin, post-modernizim, globalizimin, për ta shprehur vullnetin, fjalën e lirë për bashkimin e tokave të shqiptarëve. Sot kombi shqiptar ka ndërtuar institucionet e veta shtetërore, si në Shqipëri, Kosovë, ku nuk duhet të qëndrojë me kokë të ulur, që dikush tjetër të vendosë për të ardhmen e kombit tonë. Për shqiptarët më nuk do të ketë konferenca ndërkombëtare, që mund t’i zvogëlojnë territoret e tyre, ngase sot e kemi një Evropë të demokratizuar, të qeverisur me sisteme demokratike, globalizuese të bashkuar rreth një tregu të hapur, për të gjitha ato shtete e kombe dhe pa dallim etnie, gjuhe, religjioni, dhe larg diskriminimit, paragjykimit etnik, religjioz etj. Këto procese të globalizimit, liberalizimit, demokracisë, post-modernizimit, kapitalizmit arritën ta shkatërrojnë edhe Murin e Berlinit dhe të bashkohet Gjermania që ishte ndarë në dy pjesë, por arritën ta prishin edhe Bllokun Komunist të Ish-Bashkimit Sovjetik, si dhe shumë sisteme të tjera ku pengonin demokracinë dhe tregun e lirë.
Bisedimet me Serbinë pa frikë
Shqiptarët që jetojnë në tokat e veta në Ballkan nuk duhet të frikësohet nga asnjë konferencë ndërkombëtare që organizohet në Bruksel, OKB, NATO etj., për të diskutuar me shtetet e Ballkanit, siç po kërkohet sot të bisedohet me Serbinë për pjesën veriore të Kosovës. e cila pjesë është e banuar me shumicën e pakicës etnike serbe, dhe për problemet e tjera që janë ende me Serbinë edhe brenda Serbisë, sidomos për pjesën lindore të Kosovës, që janë tri komuna të banuara me shqiptarë, që këto tri komuna u morën me forcë nga pushtuesi shekullor Serbia gjatë shekujve të kaluar. Pa dyshim se në të gjitha shtetet e Ballkanit jeton një shumicë e mirë e shqiptarëve, siç jeton edhe pakica etnike serbe në pjesën veriore të Kosovës, të cilët kërkojnë ndarje, mirëpo bashkësia ndërkombëtare është zotuar se nuk do të pranojë asgjë më shumë sesa plani i Ahtisarit, dhe nuk do të ketë ndryshim të kufijve në Ballkan. Në këtë mënyrë mund të përmbyllet problemi i vijave kufitare mes shteteve të Ballkanit, se me këtë gjendje që sot e kemi Ballkanin nuk mund të qëndrojë stabil, edhe pse mund të integrohet në BE. Nëse Bashkimi Evropian dëshiron një Ballkan të integruar në BE dhe në NATO, dhe në të ardhmen pa konflikte ndëretnike, duhet të kërkojë nga drejtuesit e shteteve të Ballkanit të kërkojë hiset e tokat e tyre, që dikur janë marrë dhe janë dhënë padrejtësisht nga Evropa e së kaluarës. Dialogu që ka filluar në mes të Kosovës dhe Serbisë të ndërmjetësuar nga SHBA-ja dhe BE-ja, Ekipi negociator i Kosovës duhet të kërkojë rikthimin e tokave të tyre etnike që janë marrë padrejtësisht pikërisht nga këto negociata që vijnë nga Serbia. Me një kërkesë të tillë nuk mund të humbim asgjë, por vetëm se do të fitojmë si komb duke shtruar çështjet dhe argumentet historike që në të kaluarën shqiptarëve u është mohuar e drejta e vetëvendosjes.

Fatmir Limaj dhe gjenerata e luftëtarëve të lirisë do të triumfojnë sërish

I vetëdijshëm që shokët e vërtetë të Fatmirit kanë shumë më shumë për të rrëfyer për sakrificën, humanizmin dhe karakterin e tij të fortë, unë vetëm desha të risjell në opinion përvojën time të vogël me luftëtarë të lirisë si Fatmir Limaj gjatë periudhës së luftës, të cilët në kujtesën time dhe të gjeneratës time mbeten luftëtarë të denjë të lirisë, ashtu siç përshkruhen luftëtarët e lirisë edhe në betimin e UÇK-së. Drejtësia ndërkombëtare për Fatmir Limajn dhe për bashkëluftëtarët e tij e ka thënë fjalën e saj përfundimtare të pafajësisë dhe drejtësisë së luftës së UÇK-së. Tani nuk e di se cilës drejtësi “më të lartë” i konvenon përndjekja e luftëtarëve të lirisë në shtetin e pavarur të Kosovës, kur dihet botërisht se nuk mund të ketë të vërtetë tjetër për Fatmirin dhe UÇK-në përveç asaj që është konfirmuar vite më parë në Hagë. E sa për balancimet politike mes agresorit shtetëror serb dhe luftës çlirimtare të UÇK-së, jam i bindur se ato asnjëherë nuk do të arrijnë të bëhen. Fatmir Limaj dhe gjenerata e tij e luftëtarëve të lirisë së Kosovës kanë luftuar për të mirën e Kosovës, prandaj ata do të triumfojnë sërish. Siç e tha edhe ai vetë: Edhe qielli po të rrotullohet, le të fitojë drejtësia. Kësaj radhe drejtësia do të fitojë në Prishtinë


Shkruan: Arianit BYTYÇI


Më 28 nëntor 1998 në Divjakë të Kosovës, në fshatin ku ishte e vendosur selia qendrore e Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, ishte organizuar një ceremoni ushtarake solemne, me rastin e kremtimit të Festës së Shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë dhe Flamurit Kombëtar. Ishte një ceremoni dinjitoze ushtarake e një ushtrie të mirëorganizuar në rrethana lufte. Përmes pamjeve të ekipit të luftës të Televizionit Shqiptar, që u transmetuan ditë më vonë në programin satelitor të Kosovës, te qytetarët e Kosovës u përçua mesazhi se Ushtria Çlirimtare e Kosovës është një ushtri e denjë dhe do të vazhdojë e vendosur luftën deri në çlirimin e plotë të Kosovës. Në atë ceremoni festive shquhej veçanërisht një luftëtar po ashtu dinjitoz lirie - Fatmir Limaj. Në mesin e personaliteteve tjera të UÇK-së, që sot mbajnë pozita të larta në hierarkinë shtetërore të shtetit të Kosovës, Fatmiri shquhej me karakterin e tij të fortë dhe me afërsinë e tij me ushtarët dhe me qytetarët. Nga ajo kohë më është fiksuar në mendje një pamje ku Fatmiri komunikonte me një afërsi vëllazërore me dëshmorin e kombit, komandantin Tahir Sinani, që kishte ardhur nga rajoni i Tropojës për të luftuar për lirinë e Kosovës.
Mesazh i një luftëtari idealist për nxënësit e Gjimnazit “Xhevdet Doda”
Pikërisht, më 28 nëntor 1998, pas mbarimit të ceremonisë ushtarake, festa vazhdonte në Fshatin e Ri, afër Divjakës. Nga aty, po ashtu, pranë bashkëluftëtarit Tahir Sinani, Fatmir Limaj shfletonte një revistë shkollore të nxënësve të Gjimnazit prishtinas “Xhevdet Doda” – revistën “Gjimnazisti”. Përmes babait tim, gazetarit të luftës, Nuhi Bytyçi, ia kisha dërguar Fatmirit dhe bashkëluftëtarëve të tij disa ekzemplarë të “Gjimnazistit”, revistë të cilën e udhëhiqnim asokohe bashkë me shokun e klasës, Fiton Peja. Në ballinën e revistës, që e kishim botuar në fillimin e vjeshtës së vitit 1998 kishim publikuar një logo të UÇK-së, në të cilën kishim “shkrirë” fotografinë e kolonës së gjatë të luftëtarëve të lirisë, të cilës i printe luftëtari Fatmir Limaj. Në brendi të revistës, pa asnjë dilemë apo frikë, me emër e mbiemër kisha botuar shkrime mbështetëse për Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës dhe në të njëjtën kohë shkrime kritike për klasën politike, një pjesë e madhe e së cilës asokohe nuk i jepte mbështetje luftës së UÇK-së. Në revistë botuam edhe një shkrim lidhur me një tryezën “Kosova dhe lufta çlirimtare”, që bashkë me Besfort Rrecajn, Samire Ademin, Ermal Sadikun dhe anëtarë të tjerë të Rinisë Shkollore të “Xhevdet Dodës” e organizuam në shtator 1998. Në tryezë kishim ftuar të flisnin në mbështetje të UÇK-së njërin prej udhëheqësve të Lëvizjes Studentore të 1 Tetorit 1997, Muhamet Mavrajn, dr. Arsim Bajramin, dr. Blerim Rekën dhe personalitete të tjera publike. Po ashtu, kishim botuar edhe reportazhe nga zonat e luftës, siç ishte reportazhi me titull “Nuk dorëzohen djemtë e Artakollit”, i shkruar nga shoku ynë i klasës, Bujar Sadiku, që kishte dalë në fotografi me 2 predha, duke i mbajtur në dorë. Fatmir Limaj bashkë me Tahir Sinanin, si dhe me bashkëluftëtarë të tjerë, derisa bashkërisht shfletonin “Gjimnazistin”, vëreheshin të impresionuar me mbështetjen modeste të një gjenerate nxënësish të Prishtinës, me rezonimin e tyre pozitiv në raport me Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës, në një kohë kur madje as Akademia e Shkencave dhe e Arteve të Kosovës nuk kishte ndërmarrë ndonjë hap programor dhe shkencor në mbështetje të UÇK-së. Nga ky ambient lufte, në ditën e festës sonë kombëtare, Fatmir Limaj vendos të na drejtohet me një mesazh inkurajues për përkushtimin tonë të mëtejshëm. Mbaj mend se ishte një mesazh i gjatë, i vullnetit të mirë dhe i mirënjohjes së një luftëtari të denjë lirie, që na përcillej jo vetëm ne nxënësve të Gjimnazit “Xhevdet Doda”, por të gjithë të rinjve të kryeqytetit të Kosovës. Ishte mesazh i një idealisti, që në çdo hap të tij udhëhiqej nga ideali kombëtar, që thoshte që frymëzim i tij dhe bashkëluftëtarëve të tij për luftën çlirimtare janë gjeneratat e vitit 1968 dhe 1981, se gjenerata jonë e gjimnazistëve do të jetë gjenerata e zhvillimit të shtetit të ardhshëm të Kosovës. Që asokohe, me besim të madh në fitoren e luftës për liri, Fatmir Limaj na thoshte me besim të plotë se shumë shpejt Ushtria Çlirimtare e Kosovës do të vijë triumfalisht në Prishtinë, ku me krenari do ta prisnim të gjithë. Dhe, vërtet kështu ndodhi: pas më pak se shtatë muajsh, Ushtria Çlirimtare e Kosovës hyri triumfalisht në Prishtinë dhe në qytetet e tjera të Kosovës, duke shënuar kështu përmbylljen e epokës së robërisë dhe fillimin e epokës së lirisë së Kosovës, që u jetësua me mbështetjen që NATO i dha luftës së UÇK-së.
Modeli më i mirë i luftëtarit të lirisë së Kosovës
Pas një muaji, në prag të Vitit të Ri 1999, bashkë me babanë tim, Nuhi Bytyçi, dhe kolegun e tij, Abaz Zeka, kisha rastin të vizitoja zonën ku vepronte Shtabi i Përgjithshëm i UÇK-së dhe të takoja anëtarin e këtij shtabi, luftëtarin Fatmir Limaj, si dhe luftëtarë të tjerë të UÇK-së. Pas një rruge të vështirë nga Prishtina, përmes fshatit Shalë udhëtuam në drejtim të Fshatit të Ri dhe unë me vetë kisha një numër të konsiderueshëm të ekzemplarëve të “Gjimnazistit”, që e kishim botuar në fund të dhjetorit 1998, ku edhe kësaj radhe në ballinë kishim botuar fotografinë e Fatmir Limajt, duke shfletuar revistën tonë. Në brendi të revistës e kishim të botuar tekstin e plotë të mesazhit, me të cilin na ishte drejtuar Fatmir Limaj. Natyrisht, kishim botuar edhe shkrime të tjera në mbështetje të UÇK-së, të ilustruara me fotografi autentike të ceremonisë ushtarake të 28 nëntorit në Divjakë. Gjatë kësaj vizite me vete kisha marrë edhe disa ekzemplarë të numrit festiv të Vitit të Ri 1999 të gazetës së studentëve të Universitetit të Prishtinës – “Bota e re”, në të cilën kryeredaktori i saj, Muhamet Mavraj, kishte botuar një fotoreportazh interesant për vizitën e tij në territoret e kontrolluara nga UÇK-ja në zonën e Maleve të Berishës. Përshtypja e krijuar për Fatmir Limajn përmes rrëfimit të prindit tim, i cili në periudhën e luftës çlirimtare të viteve 1998-1999 shumicën e kohës qëndronte në zonat e luftës, posaçërisht në zonën ku ishte i vendosur SHP i UÇK-së, mu konfirmua nga takimi me Fatmirin në Fshatin e Ri. Ishte pikërisht modeli më i mirë i luftëtarit të lirisë së Kosovës, shumë njerëzor dhe e përsëris: njeri idealist. Ai kishte planifikuar që me bashkëluftëtarët e vet për natën e Vitit të Ri 1999 të vizitonte familjet e dëshmorëve të zonës dhe të vizitonte po ashtu edhe ushtarët në pozicionet kryesore të zonës, ku vepronte SHP i UÇK-së. Ky ishte edhe një shembull i shpirtit të vërtetë të luftëtarit të lirisë, Fatmir Limaj, që edhe në ato momente lufte përkujdesej për familjet e shokëve të rënë në beteja dhe që po këtë natë festive qëndronte bashkë me bashkëluftëtarët në istikame. Në fillim të janarit 1999 filloi të funksiononte radioja e UÇK-së “Kosova e Lirë” dhe Agjencia e Lajmeve “Kosovapress”. Pas vizitës që bëra në Fshat të Ri dhe Lladroc në funddhjetor 1998 dhe janar 1999, krahas angazhimit si maturantë në udhëheqjen e revistës “Gjimnazisti”, që ishte bërë një altoparlant i vogël i UÇK-së në Prishtinë, bashkë me Kreshnik Gashin, Besfort Rrecajn, Albana Rexhepin dhe me maturantë të tjerë të “Xhevdet Dodës” realizuam një radio-reportazh për mbështetjen e nxënësve të shkollës sonë për Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës, reportazh ky që u transmetua në valët e Radios “Kosova e lirë” në periudhën e fillimvitit 1999. Po ashtu, edhe pse nuk ishim ende studentë, Kreshniku dhe unë botonim shkrime në gazetën studentore “Bota e re” në mbështetje të filozofisë politiko-ushtarake të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.
Kësaj radhe drejtësia për Fatmir Limajn do të fitojë në Prishtinë
Ky përkushtim yni si nxënës nuk ishte asgjë e veçantë, në raport me sakrificën e madhe të luftëtarëve të lirisë. Ne vetëm po kryenim një obligim të vogël në mbështetje të luftës për çlirim. Gjithë këtë rrëfim e rishkrova për të kthyer në kujtesë të vërtetën e idealit të luftës së UÇK-së. Mua dhe shokëve të mi të asaj kohe, sot si qytetarë të shtetit të pavarur të Kosovës na shqetëson një gjë: përndjekja me tendenca poshtëruese dhe denigruese e luftëtarëve të lirisë së Kosovës, përndjekja e Fatmir Limajt dhe bashkëluftëtarëve të tij. Dhe, ata burgosen pikërisht në prag të festës së 28 Nëntorit, në 100-vjetorin e Shtetit Shqiptar dhe pikërisht 14 vjet pas ceremonisë dinjitoze ushtarake të UÇK-së në Divjakë, që e përshkrova në fillim të këtij shkrimi. I vetëdijshëm që shokët e vërtetë të Fatmirit kanë shumë më shumë për të rrëfyer për sakrificën, humanizmin dhe karakterin e tij të fortë, unë vetëm desha të risjell në opinion përvojën time të vogël me luftëtarë të lirisë si Fatmir Limaj gjatë periudhës së luftës, të cilët në kujtesën time dhe të gjeneratës time mbeten luftëtarë të denjë të lirisë, ashtu siç përshkruhen luftëtarët e lirisë edhe në betimin e UÇK-së. Drejtësia ndërkombëtare për Fatmir Limajn dhe për bashkëluftëtarët e tij e ka thënë fjalën e saj përfundimtare të pafajësisë dhe drejtësisë së luftës së UÇK-së. Tani nuk e di se cilës drejtësi “më të lartë” i konvenon përndjekja e luftëtarëve të lirisë në shtetin e pavarur të Kosovës, kur dihet botërisht se nuk mund të ketë të vërtetë tjetër për Fatmirin dhe UÇK-në përveç asaj që është konfirmuar vite më parë në Hagë. E sa për balancimet politike mes agresorit shtetëror serb dhe luftës çlirimtare të UÇK-së, jam i bindur se ato asnjëherë nuk do të arrijnë të bëhen. Fatmir Limaj dhe gjenerata e tij e luftëtarëve të lirisë së Kosovës kanë luftuar për të mirën e Kosovës, prandaj ata do të fitojnë sërish. Siç e tha edhe ai vetë: Edhe qielli po të rrotullohet, le të fitojë drejtësia. Kësaj radhe drejtësia do të fitojë në Prishtinë.

Korrupsioni asnjëherë nuk do të ndalet me teori

Institucionet tona në Kosovë korrupsionin e kanë luftuar vetëm me teori, i cili kurrë nuk do të ndalet me teori boshe, por me masat më të rrepta praktike. Ndaj, aprovimi i një ligji të fortë dhe shumë real, në masë të madhe, do ta ndalte korrupsionin


Shkruan: Mr. Bislim Aliu


Na u ka mbushur koka duke dëgjuar fjalën korrupsion, korrupsion… Kjo në vijimësi është përmendur, që sa kohë, por edhe që sa vjet. Është përmendur shumë herë, por edhe tani, vazhdimisht po përmendet. Por, më kot. Ai nuk po ndalet dhe nuk po ndalet. Sikur jemi të prirë për korrupsion. Sigurisht me teori dhe me masa teorike ai asnjëherë nuk do të ndalet. Asnjëherë dhe as kurrë. Ai, pra, s’do mend, do të ndalet, vetëm me masa praktike; me ligj dhe me gjyqësi. Zaten, kjo “njollë e zezë” e ka dëmtuar dhe në vijimësi po e dëmton Kosovën. Dhe, përherë, varg e vijë, institucionet ndërkombëtare po nxjerrin në pah, nga Gjykata Evropiane e Auditorit, luftimin e pasuksesshëm të korrupsionit. E, në lidhje me këtë, në raportin që doli, para do kohësh, theksohet qartazi se mekanizmat kryesorë në Kosovë kanë pasur një performancë të dobët. S’do mend se çështja e sundimit të ligjit për BE-në është një prioritet i madh. Ndaj, edhe marrëdhënieve tona me Kosovën do t’i japim rëndësi të madhe sundimit të ligjit, i cili do ta ndalte korrupsionin. Gjithsesi, mbi të gjitha, është në interes të popullit të Kosovës që sundimi i ligjit të funksionojë dhe t’i vihet fundi fenomenit të korrupsionit. Pra, kësaj faqeje të zezë, e cila po e dëmton rëndë Kosovën. Me korrupsion, Kosova s’mund të ecë përpara. As sot dhe as kurrë. Në lidhje me këtë Agjencia Kundër Korrupsionit ankohet se nuk mund të bëjë më shumë sesa të përcjellë disa informata në prokurori dhe asgjë më shumë. Në anën tjetër, para do kohësh edhe presidentja Jahjaga e pati formuar një Këshill Antikorrupsion, i cili është dashur që disa herë të mblidhet dhe të shihen rezultatet e këtij këshilli. Por, më kot, deri më tash asgjë konkrete nuk ka prej këtij këshilli! Pra, që sa kohë kemi pritur dhe vazhdimisht po presim e po presim rezultate konkrete në lidhje me korrupsionin. Vallë, deri kur do të presim që sadopak korrupsioni të ndalet! Dhe, deri kur do të presim një ligj që të aprovohet kundër korrupsionit?...
Aprovimi i Ligjit Antikorrupsion
Mendoj se është momenti i fundit që të aprovohet Ligji Antikorrupsion, i cili do të shërbente për konfiskimin e pasurisë, i cili është fituar në mënyrë të paligjshme. Tani, doemos, Qeveria duhet të jetë më e përgjegjshme që ta luftojë korrupsionin. Ajo sa më parë duhet ta Aprovojë Ligjin Antikorrupsion. Për këtë Qeveria duhet t’i marrë në konsideratë rekomandimet e shumta nga Organizatat Joqeveritare të Kosovës. Andaj, gjatë aprovimit të këtij ligji duhet të merren masat më të rrepta, në mënyrë që të bëhet konfiskimi i pasurisë që është fituar në mënyrë të paligjshme. S’do mend se ky ligj kërkon maturi, ligjshmëri dhe njerëzi konkrete për ndalimin e kësaj “njolle të zezë” që e ka kapluar Kosovën, që sa kohë dhe që sa vjet. Me një ligj të rreptë, real dhe fare të njerëzishëm, na jep shpresën reale që të luftohet korrupsioni në masë të madhe. Dhe, a do të jetë Qeveria e vendosur për një ligj të tillë dhe a do të ketë fuqi në këtë, është një lloj skepticizmi, mos vallë do të aprovohet një ligj që do të ketë brenda lehtësira të favorshme, mu ashtu siç do të dëshironin disa pushtetarë!... Vetëm ligji i mirëfilltë do ta ndalonte, por edhe do ta konfiskonte pasurinë e bërë në mënyrë të paligjshme. Zaten, çdo gjë e paligjshme është edhe e huaj. Dihet mirëfilli se pjesa dërmuese e mjeteve ndoshta janë të shkapërderdhura nëpër bankat evropiane. Pavarësisht, ato ku janë, nëse janë realizuar në mënyrë të paligjshme duhet të konfiskohen. Nëse aprovohet Ligji Antikorrupsion, vetëm për mjetet që janë derdhur në bankat e Kosovës, atëherë është një ligj, jo i drejtë, joparimor dhe jonjerëzor. Gjithsesi, mjetet e realizuara në mënyrë të paligjshme [kurdo qoftë] duhet të konfiskohen dhe të vendosen në llogari të shtetit. Andaj, nuk duhet caktuar afate kohore. Ato që janë realizuar në mënyrë të padrejtë, pavarësisht kur janë realizuar, ato duhet të konfiskohen, dihet mirëfilli vetëm nëse ka fakte për parregullsi.
Për korrupsion të debatohet në Parlament
S’do mend se Ligji Antikorrupsion e ka peshën e madhe. Dhe, sigurisht, do seriozitet dhe qartësim real për të gjitha keqpërdorimet që janë bërë. Pavarësisht, kur ato janë bërë, duhet gjithsesi të ndëshkohen. Zaten, keqpërdorimet e bëra, asnjëherë nuk vjetrohen. Dhe, për këtë, ato nuk duhet të ndahen në kohë dhe në pjesë kohore. Andaj, po flitet, por edhe po përflitet, se keqpërdorimet që janë bërë para 1999 nuk duhet të sanksionohen. E dihet mirëfilli se edhe para ’99-ës ka pasur abuzime të fondeve të ndryshme, nga disa zyrtarë, që ndonjëri prej tyre ndoshta ende merret me politikë. Pra, nuk duhet dhe nuk bën të anashkalohet asnjë kohë, nëse ka fakte të bollshme për abuzimin e mjeteve në mënyrë të paligjshme. Andaj, përkufizimi në afate kohore dikujt nga zyrtarët e lartë sigurisht i shkon përshtati. Tevona, është tejet naive që mjetet e depozituara jashtë vendit të mos konfiskohen! Kjo, zaten, është një përpjekje para qytetarëve për t’i hedhur hi syve, se po b ëjmë të pamundurën për ta legalizuar një ligj real dhe parimor!... Sigurisht, projektligji gjithsesi duhet shtruar dhe të debatohet në Parlament. Pa mëdyshje, në Kuvend pritet një debat i nxehtë. Dhe, asnjëherë mos të harrohet se ligji është ligj dhe se ai është për të gjithë njësoj. Gjithsesi, të gjithë para ligjit duhet të japim llogari për keqpërdorime apo zhvatje të tjera joreale. Ndaj, ligji duhet të jetë i drejtë, real dhe shumë parimor. Aty, gjithsesi, për dikë nuk duhet të ketë lehtësira e për dikë realitet dhe ashpërsi. Andaj ligji është ligj dhe për gjithkënd është njësoj. Pa përjashtim kështu duhet të jetë. S’do mend se korrupsioni gjithsesi duhet të ndalet. Me masa konkrete duhet të ndalet. Por, a jemi të gatshëm, por besa edhe të sinqertë, që ta formulojmë realisht dhe për të gjithë njësoj, apo ende jemi të gatshëm që për dikë të bëhen paksa kompromise në favor të dikujt , ashtu si edhe i konvenon atij. Realisht, a jemi për parandalim, apo ende po hezitojmë dhe duke ia çelur udhën korrupsionit dhe udhës pa kthim?... Pa mëdyshje, korrupsioni në këtë shkallë të lartë të veprimit është një njollë e keqe dhe e rëndë për Kosovën. Zaten, me këtë shkallë të lartë të veprimit s’do mend se anëtarësimet evropiane mund vetëm t’i mendojmë, por besa edhe shtruar t’i fantazojmë.

Në Nish u dogjën flamuri i Kosovës dhe i Shqipërisë

Në gjysmëlojën e dytë, simpatizuesit e ‘Radit’ të Beogradit, “United Force”, dje në Nish kanë djegur flamurin shqiptar dhe atë, siç e quajnë mediet e Serbisë, të Republikës së papranuar të Kosovës. Ky akt ka ndodhur pas mbylljes me rezultat pa fitues, 1:1, të ndeshjes midis Radniçkit të Nishit dhe Radit të Beogradit. Veprimin e simpatizuesve të “Radit” e përkrahën të gjithë shikuesit në stadium, shkruajnë mediet e Beogradit. Njëherë ata e kallën flamurin kombëtar shqiptar e pastaj edhe atë të Republikës së Kosovës. Ndërkohë, tifozët e skuadrës vendëse shpaluan transparentin, me të cilin shfaqnin ndjenjat kundruall shqiptarëve dhe Kosovës dhe fqinjëve të tjerë. Ata kanë sharë Zagrebin, Tiranën posaçërisht Hagën, me një parullë të madhe që mbanin tifozët në tribunën e ekipit futbollistik nga Nishi.

Hagë :Për krime e gjenocid, serbët dënohen me 1125 vjet burg!

Tribunali i Hagës, që nga themelimi ka dënuar 89 njerëz me 1380 vjet në burg. Shumicën e tyre e përbëjnë serbët, që janë dënuar me 1125 vjet burg, derisa të tjerët me 225 vjet.
Avokati kroat Zeljko Olujic thotë se Tribunali Ndërkombëtar për ish-Jugosllavinë është gjyq politik i cili ka dënuar në përputhje me qëndrimet politike. Sipas tij, Tribunali në fillim ka thënë se serbët janë më fajtorët, e pastaj dolën kroatët dhe të gjithë të tjerët.

Ai shton se në rezultatet e gjykimeve kanë ndikuar edhe gjykatësit nga tërë bota, të cilët nuk kanë njohur mirë specifikat e ish-Jugosllavisë, ndërsa gjykimi është vështirësuar edhe nga distanca nga vendi i krimit dhe gjuha zyrtare të gjykatës.

Avokati kroat Ante Nobilo, i cili përfaqësonte gjeneralin e Tihomir Baskic, ka thënë se mund të gjenden 101 vërejtje për Tribunalin.

"Tribunali i Hagës u nis nga vlerësimet e CIA-së se serbët ishin fajtorë me 70 për qind, kroatët me 20 për qind, boshnjakët me 10 për qind, kështu që e kanë ruajtur balancën... Serbët e kanë bërë luftën në Kroaci e Bosnje përmes shteteve marioneta, kështu që përgjegjësia më e madhe bie tek ta”, thotë Nobilo.

Nga 89 të dënuar, me gjithsej 1380 vjet burg, të dënuar janë:
67 serbë, me 1125 godina vjet burg;
14 kroatë, me 183 vjet burg;
5 boshnjakë, me 41 vjet burg;
2 shqiptarë, me 19 vjet burg;
1 maqedonas, me 12 vjet burg.