Nga Abdi Baleta
Të dashur lexues,
Deri
sot, nuk kisha kurrfarë oreksi për të shkruar për zgjedhjet vendore të
8 majit në Shqipëri. E kisha fjetur mendjen se ato që kisha me thënë i
kisha shkruar në dy artikujt e datave 20 dhe 23 prill 2011, nën titujt
“Përmasa ndërkombëtare e zgjedhjeve shqiptare” dhe “Arvizu, ambasadori
dinjitoz i një vendi të madh”. Qysh prej një muaji, sidomos pas fillimit
të numërimit të votave të hedhura nëpër kutira më 8 maj, përmasa
ndërkombëtare e zgjedhjeve shqiptare është zgjeruar dhe ka peshuar
gjithnjë e më rëndë në skenën politiko-zgjedhore të Shqipërisë. Kurse
roli i ambasadorit shumë të nderuar amerikan, Arvizu, dhe i dy kolegëve
të tij, përfaqësuesit të OSBE-së, Volfart dhe i përfaqësuesit
të KE-së, Sekui, ka qenë vendimtar për ta mbajtur procesin zgjedhor në
kufijtë e një politike të kontrollueshme dhe për të shmangur rrjedhojat
tejet të dëmshme që i dëshirojnë për Shqipërinë forcat politike rrënuese
në Shqipëri dhe disa politika të huaja e mjedise mafiozo-masonike
ndërkombëtare, që hedhin gurin e fshehin dorën.
Pas
analizave që paraqita në dy shkrimet e mësipërme më tërhoqën më shumë
veprimtari të tjera politike. U angazhova në përurimet e tri librave me
shumë vlerë të zotëri Sabri Maxhuni-Novosellës në Tiranë e në Prishtinë.
U mora me përgatitjet për botim të librit tim “Jo, plebishitit
venizellist”, që u shtyp në Prishtinë nën kujdesin e zotëri Novosellës
dhe tani po shpërndahet në Kosovë e në Tiranë. Fushata zgjedhore në
Shqipëri ishte një rutinë e njohur, e bezdisshme. E kam ndjekur sa për
të qenë në dijeni të zhvillimeve në vijat e tyre kryesore dhe, si shumë
shqiptarë të tjerë, pa kurrfarë emocionesh. Dëshira ime kryesore ishte
që të kalonin sa më shpejt ditët, të mbylleshin procedurat dhe të
përfundonin zhurmat e kota marramendëse, sidomos ato që bënin
“analistët e opinionistët” në ekranet televizive. Nuk besoja se do të
kishte ndonjë ndodhi që të më detyronte të shkruaja. Por, nuk ishte e
thënë të mbetesha deri në fund në pozitën e vëzhguesit të qetë, që nuk
ngacmohet nga zhvillimet që kanë të bëjnë me zgjedhjet, siç ia kisha
imponuar vetes deri në mbrëmjen e datës 21 maj 2011.
“Dita e fundit të botës” në Amerikë dhe “kolapsi kadarean” në Shqipëri
Data
e 21 majit 2011 ishte shpallur nga një shoqatë e çuditshme
fetaro-biblike në SHBA si “dita e fundit të botës”. Në ekranet
televizive kishim parë paradën e organizuar nga kjo shoqatë në qytetin e
Nju Jorkut, disa ditë para se të vinte “fundi i botës”. Më 20 maj
“Financial Times” kishte botuar një shkrim me titull “Henri Kisinxheri
flet me Simon Shema”, ku bëhej fjalë për librin e Kisinxherit “Mbi
Kinën”. Shkrimi mbyllej me fjalitë sarkastike: “Rreth e rrotull Amerikës
këto ditë janë shfaqur pllakate biblike që njoftojnë se bota do të
marrë fund një herë e përgjithmonë më datën 21 maj 2011. Në qoftë se ata
kanë të drejtë ju nuk do ta lexoni dot këtë shkrim. Por në qoftë se ka
të drejtë
Kisinxheri ata mund të kenë rastin për ta shtyrë pakëz datën. Mos thoni
se historia dhe Henri Kisinxheri nuk ju paralajmëruan”.
Sikurse
shihet arritëm ta lexonim shkrimin mbi librin e Kisinxherit, pa mbetur
të çuditur që ndodhi kështu. Nuk e kishim besuar se do të ndodhte ai
“kijameti i madh” i paralajmëruar në Amerikë. Më shumë u habitëm që
pikërisht më 21 maj 2011, disa orë para se të mbyllej “dita e fundit të
botës” në Amerikë (në matjen kohore midis Tiranës e Nju Jorkut ka një
ndryshim prej 6 orësh) dëgjuam se një “kijamet i vogël” mund të ndodhë
në Shqipëri. Shkrimtari shqiptar Ismail Kadare, pikërisht më 21 maj
2011, kishte lëshuar alarmin se “Shqipëria e kombi shqiptar po hynin në
kolaps”.
Gjithë
mbasditën dhe mbrëmjen e datës 21 maj 2001 i kalova në një zijafet
gazmor me të afërm e miq, diku në periferinë e Tiranës, pa ia hedhur
sytë ndonjë ekrani televiziv. Kur mbaroi dhe atmosfera e gëzueshme dy të
afërm të mi m’u afruan dhe me njëfarë shqetësimi më thanë se shkrimtari
Ismail Kadare i kishte dërguar “një letër të fortë” kandidatit për
kryetar bashkie në Tiranë , Lulëzim Bashës dhe i kërkonte të tërhiqte
kandidaturën e tij dhe t’ia linte edhe një herë kryetarllëkun e Tiranës
Edi Ramës. Të afërmit e mi dyshonin se mos ky veprim ishte ndonjë
inskenim më i gjerë ndërkombëtar, që po kurdisej nëpërmjet Kadaresë, dhe
shqetësoheshin se mos kandidati Basha do të lëshonte pe para
këtij inskenimi. Unë shpreha mendimin se Basha e ka të pamundur të bëjë
një gjë të tillë, pavarësisht se kush mund të qëndrojë prapa këtij
inskenimi, sepse tërheqja do të ketë rrjedhoja shumë të rënda për
profilin dhe karrierën politike, ende fillestare të Bashës, për forcën
politike që përfaqëson dhe për më shumë se gjysmën e zgjedhësve në
Tiranë e në mbarë Shqipërinë.
Gjatë
kthimit drejt Tiranës një miku im më dha disa hollësira më tepër për
lajmin që kishte gjëmuar nga ekranet televizive. Mikut tim, me
pikpëpamje të ndryshme politike nga të miat, u detyrova t’i bëja një
reagim të parë me fjalët: “Ky qëndrim i Kadaresë më neverit. Ky njeri e
ka tepruar shumë herë me politikanizma që u ngacmojnë nervat shumë
shqiptarëve. Kësaj radhe mendoj se ka bërë gjënë më të rëndë, që nuk i
lejohet askujt ta bëjë. Nëse kishte vërtetë dëshirë që ngërçi zgjedhor
për Tiranën të zgjidhej me tërheqjen e njërit prej kandidatëve, ai këtë
këshillë dhe kërkesë duhej t’ia bënte Edi Ramës, jo Lulzim Bashës”.
Kureshtjen
e kisha të madhe, sidomos për zgjedhjen që kishte bërë Kadareja: pse
tërheqjen e kandidaturës ia këshillonte dhe ia kërkonte Bashës, dhe jo
Ramës, sikurse më dukej mua më e logjikshme ta bënte. Prandaj, më 22 maj
në mëngjes puna e parë që bëra ishte të gjeja e të lexoja tekstin e
letrës kadareane në gazetat e ditës.
Edhe
pse afati i tmerrshëm për “fundin e botës” ishte kapërcyer në Amerikë,
letra e Kadaresë po paralajmëronte një zhvillim apokaliptik për
Shqipërinë, ndoshta dhe për Ballkanin e Europën, nëse Edi Ramës nuk i
lihej për të katërtën herë kryetarllëku bashkiak i Tiranës. Letra e
Kadaresë m’u duk shumë ngacamane jo vetëm ndaj Bashës, por ndaj të
paktën gjysmës së zgjedhësve që kishin votuar në Tiranë, ndaj gjysmës së
popullit shqiptar. Mbase dhe më shumë. Letra m’u duk shumë provokuese, e
palogjikshme, intriguese, megallomane në kulm, arrogante e cinike sa
nuk ka ku të vejë më. Dhe mbi të gjitha ishte për Kadarenë më
vetëdemaskuese se sa e kisha menduar. Njëfarë miklimi cinik ndaj Bashës
shoqërohej
aty për aty me paralajmërime për pasoja të pallogaritshme që do të
sjellë për Shqipërinë mostërheqja e kandidaturës së tij. Basha shpallej
paraprakisht, pa të drejtë apelimi, si fajtori i vetëm i këtyre
pasojave.
Për
mua paralajmërimet apokaliptike të Kadaresë për izolim të shqiptarëve
nga Europa, janë gjithmonë zbavitëse, madje qetësuese. Sa herë që ai ka
lëshuar mesazhe të tilla, ka ndodhur e kundërta: Europa ka bërë gjeste
pranimi ndaj shqiptarëve. Por ndërsa mesazhe të tilla më rrisin
qetësinë, ato njëkohësisht më shtojnë neverinë ndaj tyre.
Këto
janë ndjesi të mia personale, që dua t’i shpreh dhe publikisht. Nuk i
shkruaj që i nderuari lexues të ndikohet prej tyre. Rëndësi këtu nuk ka
aq shumë shpalosja e ndjesive personale, por gjykimi politologjik mbi
letrën e Kadaresë drejtuar Lulzim Bashës, sepse kjo letër përbën tashmë
një ekzemplar të rrallë të keqpërdorimit të famës si shkrimtar, si
mbartës i gjithfarë titujsh, nga një shqiptar, për të imponuar një
politikë të caktuar, prapa kurrizit të popullit shqiptar, nëpërmjet
metodash aspak demokratike, nëpërmjet qëndrimesh absurde, nëpërmjet
marifetesh e batakçillëqesh të neveritshme. Aq shumë e ka mbushur kupën e
provokimit politik Ismail Kadareja me këtë letër sa dhe në gazetën
“55”, të
Fahri Balliut, mikut të tij më të përulur e ditirambistit të tij më
zhurmues, në mëngjezin e datës 22 maj 2011 binte në sy kryetitulli në
faqen e parë “Letra e Kadaresë ka adresë të gabuar”. Këtë shkrim nuk e
nënshkruante vetë drejtori i gazetës, miku i madh i Kadaresë Fahri
Balliu, siç kishte bërë një ditë më parë me një artikull fshikullues për
Presidentin Topi, që aksidentalisht rezultoi se kishte votuar për Edi
Ramën. Por, gjithsesi, tashmë Kadareja ishte bërë i pambrojtshëm dhe për
ithtarët e tij më fanatikë.
Duhet
një arsye e fortë që dikush, për më tepër një personalitet si Ismail
Kadareja, t’i bëjë thirrje publike në çastet e fundit të numërimit të
votave njërit prej dy kandidatëve për kryetar bashkie i Tiranës të
braktisë garën, për t’i lënë rrugën të lirë drejt fitores rivalit të
tij. Duhej një arsye tepër e fortë që Kadareja të vinte gishtin
pikërisht mbi kandidatin e PD-së, Lulzim Basha, për t’u tërhequr nga
gara në favor të Edi Ramës. Kadareja është përpjekur shumë me
imagjinatën e tij prej shkrimtari të rendisë disa arsye për hapin e tij
të pashembullt e të pakuptimtë që zgjedhjet për kryetarin e bashkisë së
Tiranës t’i katandisë thjesht në një pazarllëk mjeran midis dy
individësh
(as midis dy forcave poltike që i kanë propozuar ata), duke nëpërkëmbur
kështu një proces zgjedhor të gjatë, të mundimshëm, të tensionuar para e
gjatë fushatës zgjedhore dhe pas votimeve gjatë numërimit të votave.
Zhvleftësim të një procesi zgjedhor si ky që propozoi Ismail Kadareja
nuk kishim parë deri tani në Shqipëri.
Të gjitha “arsyet” që ka renditur Kadareja janë rrjedhojë e “mosarsyes” flagrante në arsyetimet që ai ka bërë:
Së
pari, Kadareja pretendon se për shkak të zgjedhjeve në Tiranë “është
gjendur në kolaps të papritur jo vetëm shteti, por gjithë kombi
shqiptar”. Kadareja fryn qëllimisht tej mase vështirësitë e krijuara nga
veprimet e dhunshme të Partisë Socialiste, pa i qortuar fare këto
veprime, që të detyrojë kandidatin Basha të lëkundet në pozicionin e tij
politik dhe të kapitullojë nga frika para Edi Ramës. Nuk pi ujë manovra
hipokrite e Kadaresë se ai këtë veprim po e ndërmerr në “interes të
Shqipërisë”, si shkrimtar (“i madh” thonë disa pa pushim) që është.
Së
dyti, Kadareja shpreh si “parandjenjë” të keqe se “ky kolaps do të
trondisë demokracinë e jetën e brendshme në Shqipëri dhe do të çojë në
izolim të ri të vendit”. Dhe përsëri shpëtim nga kjo gjëmë, sipas
Kadaresë, qenka vetëm kapitullimi personal i Lulzim Bashës para ambicjes
së pakufizuar të Edi Ramës për të mbetur kryetar bashkie. Por Kadareja
nuk jep asnjë argument pse lënia e Ramës në krye të bashkisë së Tiranës
nuk do të çoka në izolimin e Shqipërisë (!). Duke parë se çfarë ka bërë
dhe me sa arrogancë politike është sjellë Rama deri tani, Europa e
Amerika mund të zemërohen me Shqipërinë e me shqiptarët më shumë po të
qëndrojë Rama si kryetar bashkie në
Tiranë.
Kadareja
nuk e thotë shprehimisht, po e lë të nënkuptohet lehtësisht, se po t’i
hiqet kryeparllëku i Tiranës, Edi Rama është “njaj sherrxhi” në krye të
“njatyne sherrxhijsh” që mund ta bëjnë Shqipërinë lesh e li, si në
mbasditen e 21 janarit 2011, apo si në pranverën e vitit 1997. Thirrja e
Kadaresë është: lereni bashkinë e Tiranës që të mos hani shpinës
dajakët e Ramës. Erion Braçe nuk di më as vetë çfarë marrëzish nxjerr
nga goja para kamerave televizive, aq sa ambasadori amerikan u detyrua
ta këshillonte publikisht Braçen “të pushojë”. Në anglisht ambasadori ka
përdorur sigurisht termin që ka kuptimin “të çlodhet” dhe që në shqip u
përkthye krejt korrekt “të pushojë”. Por termi
shqip ka dhe avantazhin se do të thotë njëkohësisht “të mbyllë gojën”.
Kot të besohet se Braçja mund të mbyllë gojën, apo të kuptojë nuancën
diplomatike të shprehjes angleze “he needs some rest” (ka nevojë të
çlodhet pak). Çlodhje për Braçen, apo për një tufë zonjash të reja që
kanë formuar një korr politik soc-ramist, është të çirren me nota sa më
të larta para kamerave televizive për të kënduar marshet funebre të
demokracisë zgjedhore në “Shqipërinë e gomave të djegura”.
Është
vetë Rama që vazhdimisht i ka ashpërsuar termat për të mobilizuar
falangat e tij zjarrvënëse e tymlëshuese. Ai nuk flet më për “tubime
paqsore”, për “manifestime të autorizuara”, sipas ligjit. Përkrahësit e
tij shpallin se kanë kaluar tashmë në fazën e “mosbindjes civile”, dhe
kjo sipas tyre u dhënka të drejtën e plotë të bëjnë çfarë t’u shkrepet
në kokë, të mos respektojnë më asnjë ligj, madje kërkojnë që mekanizmat
shtetërorë, mbrojtës të ligjit, të heqin dorë nga zbatimi i ligjit, dhe
nga vetë funksionet e tyre, meqenëse ndodhen para “mosbindjes civile”,
ndryshe “anarkisë së shenjtëruar socialiste”. Ata “mosbindjen civile” e
kuptojnë dhe e interpretojnë mbrapsht, si
“detyrim të shtetit dhe të ligjit të kapitullojnë para mosbindjes ndaj
shtetit e ligjit”, para shkelësve të ligjit. Ata synojnë të krijojnë
kaosin e plotë shoqëror, që të arrijnë qëllimin e tyre për të shtënë në
dorë pushtetin shtetëror, vendor e qendror. Është një imitim pikë për
pikë dhe hap pas hapi i hitlerizmit. Idhtarë të kësaj “demokracie” të
mos bindjes ndaj ligjit dalin dhe dy intelektualët tanë të njohur që
mbajnë titullin “Nderi i kombit”, Rexhep Qosja e Ismail Kadareja.
Më
21 janar 2001 Edi Rama zëvendësoi termat “manifestime” e “protesta” me
termin më luftarak “demonstrata të pakontrollueshme”, që dihet se çfarë
rezultati sollën. Tani ka hequr dorë dhe nga kjo terminologji dhe flet
për “revoltë popullore”, që është sinonim i termit “kryengritje”. Madje
ka qenë një intelektual amerikano-shqiptar (i brezit të tretë në
Amerikë) që ka zbuluar në një mesazh drejtuar ambasadorit amerikan se po
të mos mbetet Rama kryetar bashkie i Tiranës, në Shqipëri do të ketë
kryengritje. Ka qenë Rexhep Qosja që në shkrimet e tij ka predikuar
vazhdimisht kryengritje në Shqipëri që të mbetet Rama në fuqi e të marrë
edhe më shumë fuqi. Rexhepi ka qortuar rëndë dhe vetë Ramën se
nuk po tregohet sa duhet revolucionar dhe i vendosur që nuk po
shpërthen “revolucionin e dytë të vonuar demokratik” në shkallë të
gjerë. Ramën po e qortojnë dhe disa ngatërrestarë të rëndomtë në shtypin
shqiptar, spiunologë “demokratë”, se po humb kohën me llafe, në vend që
të hidhet furishëm në veprime më radikale.
Dhe
më në fund u shfaq vetë “shenjtëria e intelektualizmës shqiptare”,
Ismail Kadareja, të merrte rolin e korifeut në krye të gjithë këtij kori
britës-kryengritës. Me “mosarsyen” e arsyetimeve të tij Kadareja synon
t’u imponojë shqiptarëve mendimin, se largimi i Edi Ramës nga kolltuku i
kryetarit të bashkisë së Tiranës do të jetë gjëmë e madhe për tërë
kombin shqiptar. Kadareja përpiqet t’i lemerisë shqiptarët me “izolim të
ri ndërkombëtar”, në rast se Edi Rama largohet nga bashkia. Kadareja
bëhet përçues i fatalitetit se nuk ka forcë që tund Edi Ramën nga
bashkia, pa ndodhur një katrahurë në Shqipëri. Pra, e thënë
shprehimisht, Kadareja i shtyn shqiptarët drejt zgjedhjes së vështirë “o
Edi Rama në bashki, o Shqipëria shkrumb e hi”, sipas motos së
“revolucionarëve” të qershorit të vitit 1924, “o ne në fuqi, o Shqipëria
pluhur e hi”.
Kurse
faktet dëshmojnë se faktorët ndërkombëtarë, më të angazhuar dhe më të
përgjegjshëm për mbarëvajtjen e zgjedhjeve në Shqipëri, nuk e shohin
kështu procesin zgjedhor dhe nuk bëjnë paralajmërime për ndonjë kërcënim
apokaliptik, apo që Shqipëria të bjerë në izolim ndërkombëtar më të
fortë. Ata vetëm kujtojnë se gjendja që është krijuar në Shqipëri do të
ndikojë për keq në ritmet e veprimeve praktike për integrimin europian.
Faktorët ndërkombëtarë kanë dhënë mjaft shenja se më tepër përgjegjës
për krijimin e kësaj situate ata konsiderojnë Edi Ramën e PS-në dhe
asnjëherë nuk kanë aluduar se mund t’i bjerë barra kandidatit Lulzim
Basha të bëjë sakrifica politike për të shpëtuar
zhvillimet në Shqipëri.
Qëndrimi i “çuditshëm” i Kadaresë mund të shpjegohet vetëm me dy mënyra:
a.
Nuk e frenon dot më imagjinatën trilluese (si shkrimtar që është) për
të prodhuar diçka në mbështetje të politikës së Edi Ramës.
b.
Është nën trysninë e fortë të mjediseve të caktuara politike e masonike
të huaja për të bërë një gjest të fundit të dëshpëruar në mbështetje të
Edi Ramës. Dihet se kur Berisha në fillim të qeverisjes, pas fitores në
vitin 2005, lëshoi shumë bubullima kundër Edi Raëms në Shqipëri, ia
behu Xhorxh Sorosi, dhe bubullimat u rralluan e heshtën. Më vonë është
bërë një vizitë e drejtuesit të loxhës masonike franceze “Orienti i
Madh”, që gjithashtu u përputh në kohë me një tjetër fushatë sulmesh
kundër Ramës, fushatë që përsëri u fashit pas kësaj vizite.
Së
treti, Kadareja lëshon edhe një herë spekulimin frikësues se “izolimi i
ri do të jetë fatal për dy shtetet shqiptare në Ballkan”. Kështu ka
bërë dhe herë të tjera Kadareja. Pas ngjarjeve të 17-18 marsit 2004 në
Kosovë ai u vërsul me mallkime e akuza kundër shqiptarëve dhe i
paralajmëroi se kishin humbur gjithë simpatinë që kishin fituar në botë;
se pas atyre ngjarjeve diplomacia ndërkombëtare do të braktiste
përfundimisht Kosovën dhe nuk do të çante më kokën për shqiptarët. Kurse
zhvillimet treguan të kundërtën: pikërisht pas atyre ngjarjeve
diplomacia ndërkombëtare i kushtoi vëmendjen më të madhe Kosovës dhe në
vitin 2008 Kosova u njoh si shtet i pavarur. Prandaj nuk mund të bëjnë
ndonjë
përshtypje të madhe drithëruese gjëmat që parasheh Kadareja. Kadareja e
ka humbur bastin atëherë, siç e kishte humbur kur hidhte fallin e lig
se Europa nuk do të pyeste më për Shqipërinë pas pranimit të saj në
Konferencën Islamike etj. Kanë dalë qesharake fallet tij për “izolime të
reja” të Shqipërisë, sa herë zhvillimet në Shqipëri, ose për çështje
shqiptare, nuk kanë qenë sipas midesë së Kadaresë, ose sipas orekseve të
mjediseve europiane ku Kadareja ka gjetur azil shpirtëror e mendor,
pasi braktisi Shqipërinë.
Por
edhe sikur të pranojmë për një çast se ka diçka racionale në
parandjenjat e parashikimet alarmuese të Kadaresë të shprehura në letrën
dërguar Lulzim Bashës, përsëri nuk ka logjikë të shëndoshë që shpëtimi u
dashka kërkuar pikërisht në kapitullimin e Lulzim Bashës para Edi Ramës
dhe jo në një zgjidhje të problemit sipas ligjeve e procedurave
ligjore, që mund të jetë fare natyrshëm njohja nga Edi Rama të humbjes
së tij në përballjen me Bashën. Pse Kadareja nuk e vë fare në llogaritë e
tij politike këtë mundësi në ato “arsyet e mosarsyes” së arsyetimeve të
tij? Sepse Kadareja ka vetëm një pikësynim, ose një detyrë për të bërë:
të kërkojë dhe të mbështesë fitoren e Ramës me çdo kusht,
edhe jashtë një procesi normal ligjor, jashtë normave e procedurave
ligjore.
Për
të mbështetur fitoren e Ramës në rrugë jashtëligjore Kadaresë i duhet
të sajojë sa më shumë skena e skenarë apokaliptikë, në emër të
imagjinatës pjellore të shkrimtarit. Këtë është munduar të bëjë Kadareja
me letrën dërguar Lulzim Bashës, që në fakt është një “kërkesë
ultimative” për kapitullim para Edi Ramës. Po të mos ishte ky synimi i
Kadaresë, ai me arsyen më të zakonshme qytetare, jashtë ndikimit të
mosarsyeve politike, këshillat dhe kërkesën e tij për t’u tërhequr nga
gara duhej t’ia kishte drejtuar Edi Ramës.
Kadareja
mund t’i thoshte fare mirë, krejt njerëzisht Edit: Je zgjedhur tri herë
radhazi kryetar i bashkisë së Tiranës, duke qëndruar si askush tjetër
10 vjet pa ndërprerje në këtë post. Ky qëndrim kaq i gjatë të ka velur,
të ka konsumuar. Nuk të ka mbetur më imagjinatë e pasion për të sjellë
risi në këtë punë. Edhe njerëzve u bëhet e mërzitshme të shohin kaq
gjatë të njëjtin kryetar, me të njëjtat shprehi, me të njëjtat vese, me
të njëjtat mendësi, me të njëjtat gjeste ekstravagante, me të njëjtat
teka të papërshtatshme për një kryetar bashkie, i cili vetëm përsërit
vetveten. Prandaj, është për të mirën tënde, të Tiranës e të gjithë
Shqipërisë (ndoshta dhe të dy shteteve shqiptare për të
cilët Kadareja ka filluar të mendojë shumë e të flasë shpesh). Mbi të
gjitha largimi yt nga kryesimi i bashkisë do t’i bënte mirë Partisë
Socialiste, sepse do të përqëndroheshe në drejtimin e saj. Është e
lodhshme për cilindo të mbajë dy kunguj të mëdhenj e të rëndë në një
sqetull, të jetë kryetar i bashkisë më të madhe, sa një e katërta e
krejt popullsisë së Shqipërisë, dhe i Partisë Socialiste që rivalizon me
PD-në për pushtetin qendror. Është e pakuptimtë që i njëjti njeri të
punojë me kohë të pakufizuar si kryetar partie dhe me kohë të
pamjaftueshme si kryetar bashkie.
Pra,
gjëja më e arsyeshme do të ishte që Kadareja sugjerimin për tërheqje
nga gara t’ia bënte Edi Ramës, i cili do të largohej dhe me kryet lart,
se nuk kishte pësuar ndonjë disfatë shkatërruese, pas 10 vite
kryetarllëku, që gjithsesi e konsumojnë tepër njeriun dhe profilin e tij
politik. Kadareja mund t’i thoshte Edit: lere tani atë punë se po e
mbyll me nder, po del para partisë tënde se pësove një humbje tejet të
ngushtë dhe se nuk je politikan që kapesh patjetër me thonj e me dhëmbë
pas karriges së një kryetari.
Mirëpo
në letrën e Kadaresë nuk gjejmë gjëkundi as shenjën më të vogël të
arsyetimeve të tilla. Përkundrazi letra është dërguar, siç ka shkruar me
të drejtë këtë here gazeta “55” në adresë të gabuar, i është drejtuar
Lulzim Bashës, sepse si duket, Kadareja ëndërron në mendjen e tij që Edi
Rama të qëndrojë në kolltukun e kryetarit të bashkisë së Tiranës, aq
kohë sa të barazojë, ose të thyejë rekordin 18-vjeçar të kryebashkiakut
të Moskës, Juri Lluzhkov, i cili u shkarkua para disa muajsh me
motivacionin “ka humbur besimin e presidentit të Rusisë Medvediev”. Në
fakt mëkati i tij i madh ishte se kishte monopolizuar korrupsionin në
kryeqytetin rus.
Kadareja
ka bërë gjënë më të lehtë për të nxjerrë “kombin e dy shtetet
shqiptare” nga “kolapsi” i krijuar prej zgjedhjeve në Tiranë: ai ka
kërkuar të ikë vetëm ai që ende nuk është ulur në karrigen e kryetarit
dhe e lë kryetarin që është të vegjetojë edhe më tej në atë kolltuk. Kjo
s’ka ku të rrijë, kur një “shkrimtar i madh” arsyeton kështu. I kërkon
të japë dorëheqjen atij që nuk ka se nga çfarë të heqë dorë, dhe nuk e
shtyn drejt dorëheqjes atë që i ka kaluar koha për të lënë postin. Kjo
do të thotë se “shkrimtari i madh” më shumë po sillet si “sekser i vogël
pushteti”, si “avokat arbitrariteti”, jo si “këshilltar shteti” dhe
“ndriçues
mileti”.
Kadareja
nuk flet fare për shkaqet e shkaktarët e vërtetë të atij “kolapsit” të
tmerrshëm nga ku do të nxjerrë kombin e “dy shtetet shqiptarë”. Rama në
arsyetimet e Kadaresë nuk figuron gjëkundi. Protagonist i “kolapsit”
është një figurë e vetme politike, Lulzim Basha, meqenëse ia pruri shumë
ngushtë Ramës në këto zgjedhje, ndryshe nga sa kishin bërë kandidatë të
tjerë të PD-së në tri zgjedhjet e mëparshme.
Prandaj
Kadareja i është vërsulur me një egërsi të madhe Lulzim Bashës, duke i
shkruar: “Si politikan dhe si zyrtar, ju jeni gjendur kohët e fundit, në
qendër të një cikloni, i cili jo vetëm mund t’ia mbyllë rrugën
përparimit të kombit shqiptar, por ta kthejë atë shumë vite prapa në
histori. S’është nevoja këtu t’ju kujtoj sesa e pandreqshme dhe e
pafalshme do të jetë kjo mbrapshti”.
Këto
janë letrarizma të kota që maskojnë keq një politikanizëm pështirosës.
Këtu megallomania intelektualiste, tërbimi akuzator, provokimi politik,
ligësia shpirtërore e Kadaresë ndaj Lulzim Bashës ka kaluar dhe
imagjinatën e lejueshme letrare, ka përfunduar në dalldi të mbrapshtë
politike të Kadaresë. Ky po i thotë Bashës: ose bëj si po të urdhëroj
unë “shkrimtari i madh” (në fakt sekseri politik i rëndomtë) ose
gijotinën ta kam bërë gati dhe mallkimi im kadarean do të të ndjekë,
edhe kur të mos jetosh më. Të tilla histori u kanë ndodhur politikanëve
shqiptarë në të shkuarën. Por nuk mendojmë se Basha është aq frikacak sa
t’i marrë seriozisht këto mallkime e kërcënime të Kadaresë, që patjetër
nuk janë vetëm të Kadaresë. Besojmë se Basha e kupton aq gjë se
kapitullimi para ultimatumit kadarean e “varros për së gjalli”
politikisht.
Basha,
dhe gjithkush që nuk mendon si Kadareja, ka të drejtën dhe duhet të
pyesë: po Edi Ramës i ka hedhur ndonjëherë ndonjë fjalë të kësaj natyre
Kadareja?! Pse vetëm Basha qenka shkaktari potencial i ciklonit “për t’i
mbyllur kombit rrugën e përparimit”, kur përditë shohim se këtë rrugë
përpiqet t’ia mbyllë pikërisht Edi Rama? Ka sy në ballë Kadareja të
shohë se çfarë bëhet në Shqipëri? Ka veshë të dëgjojë Kadareja ulërimat e
Edi Ramës për të futur vendin në luftë civile, sa herë që nuk pranohet
ndonjë tekë e tij kryeneçe?
Për
shpëtimin e trupit, të shpirtit e të emrit të Bashës, Kadareja me shumë
“dhimbsuri” ka gjetur një mjet magjik kur shkruan: “do t’ju propozoj
një gjest, që sot për sot, është i rrallë, gati i përjashtuar nga jeta
politike shqiptare: tërheqjen nga kandidimi për kryetar bashkie”. Bravo
Kadare, kandidati i përjetshëm për çmimin “Nobel” në letërsi, që një
politikani të ri përpiqesh t’i fusësh tmerrin, ta bësh të braktisë
idealin politik, qysh në të parën betejë të tij serioze, pikërisht në
çastet e mbrame të betejës, kur ai është dhe favorit për të fituar në
rrugë ligjore. Kurse Ramës, një politikani problematik qysh prej 20
vitesh, që shkallaret e karrierës i ka ngjitur me mënyrat më të
dyshimta, duke shfrytëzuar ose krijuar konjuktura të pështira politike,
Kadareja nuk i sugjeron të bëjë asnjë “gjest të rrallë”, por e mbështet
të vazhdojë gjestet e shëmtuara që ka bërë deri tani, vetëm që të
qëndrojë në pushtet. Pas këtyre mendimeve të Kadaresë duhet shtruar
pyetja: a kanë nevojë kombi shqiptar dhe dy shtetet shqiptarë për një
“Nderi i Kombit” që të predikojë me mallkime e kërcënime gjeste të tilla
çnderimi të politikanit?!
Kanë
bërë mirë një numër intelektualësh që Bashës i kanë nisur mesazhin:
“Mos dëgjo Kadarenë. Nuk është koha për gjeste kalorsiake. Vota duhet
numëruar” (“Gazeta Shqiptare”, 22 maj 2011). Po Kadareja vet çfarë
“gjesti kalorsiak” ka bërë”? Edhe sa kohë do të mburret me atë “ikjen në
Francë” në prag të shpërthimit të zhvillimeve demokratike në Shqipëri?
Por Ramës çfarë “gjesti kalorsiak” ka ndërmend t’i rekomandojë? Të
përsërisë tentativën për grusht shteti të 21 janarit 2011? Të vazhdojë
të prodhojë tym të zi në politikën shqiptare, që të mos dalin të tjerë
si Basha e ta rivalizojnë në votim? Apo të kthejë gjithë anëtarsinë dhe
elektoratin e Partisë Socialiste në forca
paramilitare që të bllokojnë çdo ditë rrugët e Shqipërisë, të nxijnë
qiellin shqiptar, duke djegur goma makinash, të rrahin e të plagosin
policët që kryejnë shërbimin e tyre, në pritje të ndonjë të vrari
tjetër, për të shtuar radhët e “dëshmorëve” të soc-ramistave?! Çfarë ka
për të thënë Kadareja për këto? Nuk mundi të heshtë më gjatë edhe gazeta
e mikut të tij, Fahri Balliut, për faktin se Kadareja në komentet e tij
për ngjarjet e 21 janarit 2011 faktikisht u radhit në krahun e
avokatëve politikë e intelektualë të grushtit të shtetit.
“Arsyet
e mosarsyes” në arsyetimet e tij Kadareja ka mundur t’i mbështesë vetëm
mbi një “argument”, duke shkruar me një logjikë absurde dhe në formë
perfide e cinike në përmbajtje: “Propozimin për tërheqje mund t’ia bëja
secilit prej jush (d. m. th. si Bashës dhe Ramës), por mendova se
tërheqja do të ishte më e lehtë për ju që jeni në pushtet, se për
tjetrin, që është shef i opozitës”. Sa mirë e paska përvetësuar atje në
mërgim Kadraeja metodologjinë cinike të disa mjediseve europiane, që në
vend të përkrahjes së të drejtës përballë të padrejtës, të kërkojnë
zgjidhjen e kontestimit në dëm të palës që nuk e kanë për zemër dhe në
dobi të pamerituar të palës që u pëlqen. Nuk u
bëjnë nder shqiptarëve të tillë “shkrimtarë të mëdhenj” që shkasin në
meskinitete kaq të pahijshme.
Kadareja
nuk e ka të qartë një gjë të njohur (ose qëllimisht hesht për të) se
Rama ka 17 vjet që është në pushtet, si ministër e kryetar bashkie. Ka
qenë kryetar i shoqatave të pushtetit lokal socialist. Ka një polici
bashkiake që e përdor kundër policisë së ruajtjes së rendit. Rama
kryeson një pushtet paralel në Shqipëri, madje synon të veprojë me
gjithë strukturat e tij partiake dhe si shtet paralel. Nëse Kadareja
shqetësohet vërtetë për stabilitetin e shtetit e të shoqërisë shqiptare
duhet të kuptojë se kundërvënia e pushtetit të Tiranës, të drejtuar nga
Edi Rama, ndaj pushtetit qendror, të drejtuar nga Sali Berisha, i ka
shkaktuar probleme shumë të rënda shtetit shqiptar. E mira e do që sa më
parë
midis pushtetit të Tiranës dhe pushtetit qëndror të vendosen harmonia e
bashkëpunimi dhe kjo mund të arrihet nëse Basha bëhet kryetar bashkie.
Por këtë Kadareja nuk e do. Ai mbështet Ramën që të mos stabilizohet
Tirana, siç mbështet Qosja Ramën që të mos stabilizohet Shqipëria.
Në
letrën drejtuar Bashës del qartë se Ismail Kadareja nuk ka fare haber
si ndërtohet shteti e pushteti në demokraci. Ai punën e ardhjes e të
ikjes nga pushteti, të zgjedhjeve e të emërimeve në poste e percepton
dhe e trajton me mendësitë e xhambazit. Por Kadareja sillet dhe si
provokator në këtë rast. Rama e ka më të lehtë se Basha të tërhiqet,
sepse është vetë shefi i opozitës (partisë e koalicionit të tij, ku nuk
lejon kend të bëjë gëk apo mëk). Kurse Basha ka të tjerë mbi krye në
partinë e pushtetin e shumicës, dhe duhet të pyesë ata më parë. Kurse
Kadareja e nxit Bashën të rebelohet kundër udhëheqjes së tij partiake,
d.m.th. kundër Berishës, duke e trembur me fjalë për lloj-lloj
përgjegjësirash
politike e historike; dhe duke i bërë dhe ndonjë ledhatim me gjuhë
gjarpri para se t’i injektojë helmin mpirës.
Me
atë arsyetimin që i drejtohet Bashës, Kadareja duhet t’i drejtohej
Berishës e t’i thoshte: “tërhiqe kandidatin tënd dhe lëre edhe një herë
të adhuruarin tim Rama të ulet në kolltukun e kryetarit të bashkisë”.
Por si duket Kadareja nuk ka pas sukses pranë Berishës, as pranë
ndërkombëtarëve për të siguruar funksionimin e kësaj skeme dhe ka
provuar gurin e fundit, duke shpresuar se Basha mund të trembet nga
kadareizmat dhe ia dredh Partisë Demokratike, Berishës e ndërkombëtarëve
që e mbështesin. Sigurisht ky duhet të jetë një veprim i dëshpëruar i
Kadaresë dhe i atyre që e shtyjnë. Para pak javësh ambasadori amerikan
në Tiranë, Arvizu, përmendi në një ekran televiziv se kishte pasur një
darkë të
këndshme me “shkrimtarin e madh” Kadare. Atëherë kjo darkë na u duk si
“jashtë vendit e kuvendit”, si jashtë kohe, jashtë halleve politike të
Shqipërisë. Nuk kishim si të dinim më shumë. Por me sa duket edhe darka
të tilla Kadareja i kas pas në kuadër të veprimtarisë për të krijuar
“atmosferë mbështetëse” ndërkombëtare që Basha të tërhiqej e Rama të
mbetej.
Mëkati
më i rëndë etiko-moral i Kadaresë është se përpiqet ta shtyjë Lulzim
Bashnë të bëjë tradhtinë më të shëmtuar zgjedhore, të tradhtojë të
gjithë atë elektorat të Tiranës që votoi për të, si asnjëherë tjetër në
historinë e zgjedhjve në kryeqytet për një kandidat të PD-së.
Për
nxitjen e Bashës drejt një tradhtie të tillë të shëmtuar (që vetë
kandidati i mbështetur t’i hedhë me përbuzje në koshin e plehrave votat
që u dhanë për të se kështu sugjeruaka “Kadareja i madh”) mund të bëhen
plot komente. Por fatmirësisht vetë Lulzim Basha ka shpjeguar menjëherë
pozicionin e tij në këtë pikë therëse: “Unë kam vendosur të respketoj të
gjitha procedurat normative që parashikon procesi i numërimit të votës
në respekt të shtetit ligjor, duke u frymëzuar nga një qëndrim paqsor e
qytetar dhe në shërbim të stabilitetit e të paqes sociale. E gjithë
filozofia e fushatës sime është mbështetur në dëgjimin dhe dialogun e
drejtpërdrejtë me qytetarët. Ndaj sot e kam të pamundur të
përmbys zërin e mbi 124 000 qytetarëve, të cilët i janë përgjigjur
pozitivisht planit dhe projektit tim për shndërrimin rrënjësor të
kryeqytetit të shqiptarëve, që mjerisht po përjeton një kolaps urban,
mjedisor dhe mund të themi ekzistencial. Nuk jam unë që vendos nëse do
të bëhem apo jo kryetari i ardhshëm i bashkisë. Ky është vendimi i
votuesve dhe unë nuk kam asnjë të drejtë që në asnjë rrethanë të braktis
zgjedhjen që ata kanë bërë. Unë besoj se gara dhe demokracia i vlejnë
të ardhmes europiane të Shqipërisë. Ndërkohë që dhurimi në tavolinë ose
pazaret në favorin tim apo të kundërshtarit dëmtojnë atë. Më mirë një
garë deri në votën e fundit sesa një garë e munguar”. Turp për Kadarenë
që edhe pas 20 vjetësh qëndrimi në Europë nuk paska kuptuar asgjë nga
“abc-ja” e demokracisë dhe e tregon veten aq dështak, sa të ketë nevojë
për leksione të tilla! E gjjthë
përgjigja e Lulzim Bashës është korrekte, dinjitoze, e shkruar me
përgjegjësi e saktësi dhe hedh poshtë “gjestet kalorsiake” të sugjeruara
nga Kadareja dhe provokimet e bëra prej këtij që Basha të tradhtojë
PD-në, Berishën, por mbi të gjitha zgjedhësit dhe të turpërojë veten për
jetë.
Për
të turbulluar gjykimin e Bashës e të tjerëve Kadareja ka spekuluar
shëmtueshëm me historinë: “Desha t’ju kujtoj se themeluesi i shtetit
shqiptar, Ismail Qemali, më 1912 ka qenë njëkohësisht themeluesi i
dorëheqjes, për gjestin e tij madhështor, pas kërkesës së fuqive
europaine, u tërhoq nga posti i vet, për të mirën e Shqipërisë. Mendoj
se Shqipëria nuk duhet të harrojë këto shenja të mira të qytetërimit të
saj. Ajo duhet t’i kultivojë ato, të tregojë se nuk është shtet tribal.
Por shtet europian, demokratik, pjesë e familjes së emancipuar të
kombeve”. I gjori “shkrimtari madh” që nuk e njeh si duhet historinë, as
i punon mirë tashmë arsyeja për të gjykuar si duhet ndodhitë historike.
Ai di
vetëm të spekulojë, që “mjeranen historike” ta përshkruajë si
“madhështoren e sotme pseudopolitike”.
Ismail
Qemali ishte mbajtësi i flamurit për shpalljen zyrtare të pavarësisë
dhe kryesuesi i qeverisë, por kjo nuk e bënte themeluesin e vetëm të
shtetit shqiptar. Këtë shtet e themeluan shumë burra njëkohësisht, para
Ismail Qemalit, bashkë me Ismail Qemalin dhe pas tij. Mjaft më me
“folklorizma krahinariste” që keqpërdoren dhe për spekulime politike! Ka
dhe të tjerë që i dinë punët. E vërteta është se “Shqipëria më 1913-14
nuk pati mundësi të konkretizohej si shtet”- siç ka vënë në dukje dhe
tani vonë një profesor universiteti në Itali, Exhidio Ivetiç, në
studimin e tij “Luftërat Ballkanike” (2006, botimi shqip 2008, fq. 157).
Në atë kohë, që vetë Kadareja e ka emërtuar “Viti i mbrapshtë”
(1914), nuk kishte kuptim të flisje për dorëheqje, siç nuk kishte dobi
të flisje as për qeverisje. Ismail Qemali ishte dhe mbetet një figurë
madhore, më shumë simbolike se pushtetore.
Kur
ra qeveria e Vlorës nuk kishte asgjë madhështore, por vetëm një situatë
mjerane. Ismail Qemali nuk dha kurrfarë dorëheqje, që mund të shërbejë
për paralelizëm me dorëheqjet e sotme, sidomos me “pseudodorëheqjen” që
kërkon Ismail Kadareja nga Lulzim Basha. Nëse Kadareja është i mahnitur
prej “dorëheqjes së Ismail Qemalit” se paska themeluar institutin
politiko-juridik të dorëheqjes në Shqipëri, le të bëjë përqasje me
dorëheqjet e Fatos Nanos nga kryetar i Partisë Socialiste dhe nga posti i
kryemnistrit, që i hapën rrugën e karrierës Edi Ramës dhe t’i
rekomandojë Edit të ndjekë shembullin e paraardhësit të tij në krye të
PS-së, në vend që të nanurisë Lulzim Bashën për “dorëheqjen e Ismail
Qemalit”.
Por
më parë Kadareja të përpiqet të mësojë për vete një rregull të artë se
“zgjedhjet janë mënyra më e mirë jo për të ardhur në pushtet, por për
t’u larguar me lezet nga pushteti”. Në qoftë se Kadareja vërtetë trembet
nga “kolapsi” politik në Shqipëri, le të ndihmojë Edi Ramën të kuptojë
se zgjedhjet e sivjetme i japin rastin për ta lënë në mënyrën më të mirë
një pushtet që nuk i shkon më në krye të bashkisë së Tiranës. Madje nuk
është nevoja as për dorëheqje të Ramës, por të lihet të shkojë
normalisht procesi zgjedhor drejt përmbylljes dhe të pranohet rezultati.
Kadareja nuk i do të tilla zhvillime, prandaj përpiqet të impresionojë
Bashën me “dorëheqjen” e Ismail Qemalit, që
s’ishte fare dorëheqje, por një urdhër i 6 fuqive të mëdha që të
ndryshonte qeverisja në Shqipëri, siç ka ndodhur edhe me largimin e
Berishës nga pushteti më 1997. Është e pahijshme që shkrimtarët tanë të
dëgjuar spekulojnë me Ismail Qemalin kur duan t’u kundërvihen
politikanëve që nuk u pëlqejnë. Dritëro Agolli në vitin 1997 në një
poemë të tij rebeluese ngrinte Ismail Qemalin nga varri që të trembte
Sali Berishën. Ismail Kadareja tani i thërret sërish Ismail Qemalit të
trembë Lulzim Bashën. Në vitin 1913 Mihal Grameno i thurrte elozhet më
të mëdha Esat Pashtë Toptanit për luftën që kishte bërë në mbrojtje të
Shkodrës dhe njëkohësisht e kërcënonte se po të mos ulte kryet para
Ismail Qemalit do të damkosej si tradhtar. Ismail Kadareja tani, pas
gati një shekulli, i bën ca përkëdheli bajate Lulzim Bashës që t’i
kërcënohet se do të mbajë gjithë përgjegjësitë historike e politike
në qoftë se nuk ul kokën para Edi Ramës.