Aleks Buda(1911-1993)

Akademik Aleks Buda,lindi në Elbasan më 7 shtator 1911, i biri i Dhimitër Taq Budës.

 I ati ishte farmacist, delegat i Elbasanit në Kongresin e Manastirit , n'atë të Elbasanit dhe deputet në dy legjistlatura në Kuvendin Kombëtar. Një ndër financuesit e Shkollës Normale të Elbasanit.

Mësimet e para Aleks Buda i nisi kur ishte 7 vjeç në shkollën fillore të qytetit të lindjes. Pa kryer klasën e dytë i vijoi studimet në Lecce të Italisë. Më 1920 bashkë me dy vëllezërit e tij shkon me studime në Austri. Atje plotësoi filloren dhe kreu më 1929 gjimnazin në Salzburg.

Më tej ndoqi studimet në Universitetin e Vienës, në Institutin Ballkanistik (1930 - 1935) ku mori mësime nga profesorë të njohur, si Karl Patsch, Reiniger dhe Norbert Jokl. Gjatë kësaj periudhe u aktivizua në Shoqëninë e studentëve shqiptarë Albania të Vjenës, së bashku me Lasgush Poradecin, Skënder Luarasin, Eqrem Çabejn, Krist Malokin, Qemal Butkën etj., duke qenë edhe bashkëpunëtor i revistës “Dialëria” të kësaj shoqërie.

Në vitin 1938 u kthye në Shqipëri. Punoi së pari, si arsimtar në Gjimnazin e Tiranës (që nga shtatori 1939), ndërsa më 1940 transferohet në Liceun e Korçës. Në fund të viti 1941 shkoi në Itali në Universitetin e Padovës pranë profesorit të njohur Karlo Taljavini për t’u kualifikuar në fushën e gjuhësisë së përgjithshme ballkanike dhe të shqipes, por pas një viti kthehet në atdhe, për shkak të luftës.

U lidh me lëvizjen Nacional-Çlirimtare dhe më 1944 zgjidhet nënkryetar i Këshillit ANÇl të qarkut të Elbasanit. Menjëherë pas Çlirimit të vendit punoi si drejtor i Bibliotekës Kombëtare (1945-1946), por shpejt (1946) u bë një nga organizatorët e Institutit të Shkencave, ku punoi si përgjegjës i seksionit të historisë, sociologjisë dhe ekonomisë.

Aty ndihmoi në krijimin e sektorëve të arkeologjisë dhe të historisë së lashtë, të historisë së Mesjetës dhe të artit mesjetar, të historisë së kohës së re, të etnografisë etj. Së bashku me kolegët e sektorit të tij, bënë të mundur publikimin e studimeve e arritjeve në fushën e arkeologjisë e të etnografisë, që u ekspozuan në Muzeun arkeologjik-etnografik të përuruar më 1947.

Fitoi përvojë si pedagog i historisë që në fillimet e Institutit pedagogjik dyvjeçar (1946); më 1955 u bë një nga organizatorët dhe studiuesit më me përvojë të Institutit të Historisë dhe të Gjuhësisë, i sapokrijuar. Me krijimin e Universitetit të Tiranës më 1957,

 Aleks Buda do të ishte një nga themeluesit e katedrës së historisë dhe të kursit të historisë së Shqipërisë në këtë universitet. Viti 1972 qe një vit i veçantë për jetën shkencore në Shqipëri, njëherazi edhe për A. Budën: U themelua Akademia e Shkencave e Shqipërisë. Në mbledhjen e parë të asamblesë (1973), të çelur nga akademiku Eqrem Çabej, Aleks Buda zgjidhet kryetar i Akademisë, detyrë që e mbajti deri në fund të jetës, pasi u rizgjodh dy herë.

Aleks Buda vdiq pas një sëmundjeje të rëndë, në Tiranë më 7 korrik 1993.

Vepra

Veprimtaria kryesore e tij ishte studimi i historisë, veçanërisht në fushën e historisë mesjetare shqiptare dhe të Rilindjes Kombëtare. Ai është bashkautor dhe redaktor përgjegjës i tekstit të “Historisë së Shqipërisë vëllimi I” dhe autor i disa studimeve për periudha të ndryshme të Historisë së Shqipërisë, sidomos për atë të “Skënderbeut” për etnogjenezën e popullit shqiptar si dhe autor i shumë shkrimeve publicistike.

Buda ka shkruar edhe hyrjen 18-faqesh të botimit të veprës së Marin Barletit, "Rrethimi i Shkodrës", e cila u përthye nga Henrik Lacaj dhe u botua në Tiranë në vitin 1962. Aleks Buda është bashkëautor i Vëllimit të dytë të "Historia e Shqipërisë", botuar në vitin 1965. Në hartimin e Fjalorit enciklopedik shqiptar (1985), e para vepër enciklopedike shqiptare, ai dha ndihmesë të çmuar në konceptimin e udhëheqjen shkencore, ashtu edhe si kryeredaktor.

Nderime

Ka marrë një varg me tituj dhe dekorata: Mësues i Popullit, “Çmimin e Republikës të shkallës së parë”, “Urdhrin e Lirisë” të kl. I, etj., ndërsa Presidenti i Republikës së Austrisë e ka dekoruar atë me “Medaljen e madhe të artë” (1990), medalja më e lartë që jep Austria për shtetasit e huaj. Këshilli i qarkut të Elbasanit e ka nderuar pas vdekjes (2002) me titullin “Qytetar Nderi”.

Burime

^ Haxhimihali Dh., Në nderim të Akademikut Aleks Buda - Me rastin e 100-vjetorit të lindjes, "Mësuesi", Botim i përdyjavshëm i MASH nr. 8 (2554) - tetor 2010.

*****

Aleks Buda ishte adhurues i Tolstoit

Shkruar nga: Albert ZHOLI

INTERVISTA/ Flet e bija Tatjana  Aleks Buda- Haxhimihali

Babai ishte zgjedhur në kryesinë e Shoqatës botërore të historianëve

Aleks Buda lindi në Elbasan (Shqipëri) në vitin 1911 dhe vdiq në Tiranë në 1993. Është shkolluar në Itali dhe Austri. Krijoi Akademinë e Shkencave të Shqipërisë dhe njëkohësisht u zgjodh kryetari i parë i saj në 1972.Pasi kryen studimet e mesme dhe të larta në Vienë për letërsi, ai fiton titullin profesor dhe bëhet anëtar i Akademisë së Shkencave dhe kryetar i saj që nga krijimi e deri në fund të jetës së tij. Veprimtaria kryesore e tij ishte studimi i historisë, veçanërisht në fushën e historisë mesjetare shqiptare dhe të Rilindjes Kombëtare. Ai është bashkautor dhe redaktor përgjegjës i tekstit të “Historisë së Shqipërisë vëllimi I” dhe autor i disa studimeve për periudha të ndryshme të Historisë së Shqipërisë, sidomos për atë të “Skënderbeut” për entrogjenezën e popullit shqiptar si dhe autor i shumë shkrimeve publicistike. Buda ka shkruar edhe hyrjen 18-faqesh të botimit të veprës së Marin Barletit, "Rrethimi i Shkodrës", e cila u përthye nga Henrik Lacaj dhe u botua në Tiranë në vitin 1967. Aleks Buda eshte bashkautor i Vellimit te dyte te "Historia e Shqiperise",botuar ne vitin 1965. Por për jetën e panjohur të tij le të flasë vajza e tij Tatjana që tashmë po kujdeset për gjithë veprën e tij. Askush përveç asaj nuk i di anët apo veprat e panjohura të Aleks Budës, shkenëtarit që ngriti në këmbë Akademinë Shqiptare të Shkencave, poliglotit që habiti Minsitrin e Jashtëm gjerman Shtraus.

Si ka qenë babai juaj?

Im atë ka qenë njeri i gjerë, tolerant, siç thonë kolegët dhe njerëzit që kanë bashkëpunuar me të. Ai zemërimin nuk e njihte. Edhe në familje i tillë ishte. Kështu ishin edhe anëtarët e tjerë të familjes Buda. Dhe sot që jam nënë me fëmijë dhe gjyshe e mendoj dhe them se cili ishte ai faktor që i ka bërë këta njerëz të tillë? Që arrinin të ngjallnin respekt pa qenë autoritarë. Ishte Austria ku u shkolluan, apo traditat intelektuale e patriotike familjare? Secila më vete, ndoshta dhe të dyja bashkë kanë krijuar njerëz të brumosur nga humanizmi e respekti për njeriun. Ashtu si edhe të tjerë miq e shokë të tij Çabej, Poradeci, Luarasi. Të gjithë ishstudentë të Austrisë dhe trashëgues traditash atdhetare në dhjetvjeçarët e parë të shekullit të kaluar.

Ju keni qenë bashkëpunëtore në mendime 

dhe në ide me atin tuaj?

Në të vërtetë unë nuk kam studiuar për histori, po për gjuhë letërsi. Dhe sa ka qenë gjallë im atë nuk kemi bashkëpunuar, sepse kam qenë e angazhuar në drejtime të tjera. Por pas vdekjes së tij, duke parë se disa nga punimet e tij vërtet me vlerë kishin mbetur pa botuar iu vura punës për botimin e veprës së plotë të Aleks Budës. Natyrisht jam konsultuar edhe me historianë për të qenë sa më e saktë, kam përkthyer materiale që janë shkruar drejt për drejt në gjermanishte për shembull, duke u përpjekur për të bërë një punë të kujdesshme ezauruese qoftë përsa i përket anës sasiore dhe cilësore të materialeve. Sipas specialistëve është cilësuar një punë me vlerë. Mbi bazën e këtyre vëllimeve që u botuan me sukses edhe dy ekzistueseve të botuara më parë unë, së bashku me dy profesorë të Akademisë së Shkencave të Kosovës dhe Institutit Albanologjik të Prishtinës, përgatitëm veprën e zgjedhur të Aleks Budës, një vepër voluminoze që u prit me interes (2006). Që të vazhdoj më tej për t’iu përgjigjur pyetjes suaj duhet të them se e kam dëgjuar dhe çmuar fjalën e tim eti, sepse ai kishte një mënyrë të foluri që të tërhiqte, plot mendim e zgjuarsi me sentenca, referenca, krahasime, epitete të goditura, sa shpesh të dukej sikur lexoje pjesë nga një libër i dashur. Ai për mua ka qenë mentor. Të kisha qenë me këtë pjekuri dhe eksperiencë që kam sot, atëherë, ndoshta mund të isha bërë bashkëpunëtore e përshtatshme për të. Por në kohët kur isha e re, vështirësitë për të rritur fëmijët dhe për t’ua plotësuar kërkesat nuk ishin të pakta për një nënë të ndërgjegjshme.

A ju ka folur babai juaj për takimet jashtë shtetit dhe ç’mbani mend në lidhje me këtë temë?

Me referatet, ligjeratat e tij në forume të ndryshme shkencore kombëtare e ndërkombëtare Aleks Buda ishte bërë i njohur brenda dhe jashtë vendit. Fakti që ishte zgjedhur në kryesinë e Shoqatës botërore të historianëve, nënkryetar i AIESEE, anëtar i jashtëm i Shoqatës së Studimeve për Evropën Juglindore me qendër në Munhen etj., tregon se e ka qenë i vlerësuar edhe në rrethet shkencore ndërkombëtare. Dhe të mos harrojmë që vinte nga një vend ultrakomunist...Në radhë të parë ai ishte një specialist i zoti në fushën e historisë. Gjë që ia kanë vënë në dukje edhe shumë kolegë të huaj. Jo vetëm me referatet, por edhe gjatë seancave të diskutimit në seksionet e historisë që janë zhvilluar gjatë mbajtjes së kongreseve ndërkombëtare (në Sofje, Bukuresht, Vjenë, Beograd, Bon, Ankara etj.) ai “shkëlqente me fjalën e tij plot erudicion të bazuar në një njohje të mirë të faktit historik dhe të historisë së vendit të vet, asaj evropiane dhe botërore”.

Im atë më ka treguar se në një takim postkongres që u bë në Beograd, Presidenti i Akademisë së Bosnjës, që e kishim lënë për t’u takuar, s’gjente radhë për ta përshëndetur. Më në fund kur arritëm të takohemi më tha: “Zoti Buda, me ju duhet mbajtur protokolli!”. Kam parë me sytë e mi se si sillte në shtëpi skeda me fjalë nga më superlativet ku të huajt shprehnin mbresat nga një ligjëratë a fjalë e tij për historinë, historinë e Shqipërisë dhe njerëzit e saj të shquar. Një herë kam parë të tilla fjalë të shkruara gjermanisht në një pecetë buke që i kishte shkruar një profesor gjerman për Aleksin, i mrekulluar nga gjermanishtja e tij, oratoria dhe njohuritë e tij. Më vjen keq që s’është ruajtur.

P.sh. më kanë treguar se kur një profesor gjerman ka dhënë konkluzionet e seancës së seksionit të historisë ka thënë: S’kam ç’të shtoj më shumë pas asaj që tha profesor Buda, veç po them fjalët që Fausti i tha Ëernerit: Me kaq merr fund! (nga prof. Jorgo Bulo në kongresin e Ankarasë) etj. etj.

Kam dëgjuar që keni shkruar një libër me kujtime për babanë tuaj, apo po shkruani?

 Si qëndron puna?

Është e vërtetë që kam shkruar një libër me kujtime me mbresa të tim eti për periudhën e fëmijërisë, rinisë dhe jetës së tij deri në kohën e luftës edhe periudhën e luftës brenda. Ky është botuar disa vjet më parë duke marrë vlerësime nga kritika dhe lexues të shumtë, bashkëkohës, kolegë të tij brenda e jashtë vendit. Po pjesa më e rëndësishme e aktivitetit të tij si njeri dhe shkencëtar do të shpaloset në një libër të dytë që jam duke e shkruar. Pothuajse po e mbaroj. Është në atë linjë që u nënvizua tani së fundmi në kumtesat e përgatitura me rastin e 100-vjetorit të lindjes së tij. Natyrisht lënda është trajtuar jo në një plan të ngurtë kronologjik e të mirëfilltë shkencor, po me një tush letrar-artistik dhe origjinal që t’i qëndroja sa më afër personazhit, figurës së tim eti, që kam pasur qëllim për ta përshkruar. Natyrisht duke u përpjekur shumë që t’i shmangesh subjektivizmit që ndjek autorin në raste si ky, kur bëhet fjalë për një njeri shumë të afërt.

Ku jeni mbështetur për këtë libër?

Jam mbështetur në radhë të parë në kujtimet personale, por edhe në korrespondencën e panumërt të tim eti, kryesisht në letrat që i vinin nga jashtë. Kështu jam njohur me aktivitetin dhe marrëdhëniet e tij me profesorë të ndryshëm, brenda dhe jashtë vendit me njerëz të thjeshtë që kanë lënë të dokumentuar ndjenja mirënjohjeje për “profesorin e nderuar”, “profesorin që m’u bë baba i dytë” etj. Kam përshkruar mbresa të tij nga takimet me burra shteti si F. J. Shtraus që e shoqëroi në dy udhëtimet që ai bëri në Shqipëri etj. Nuk po zgjatem më sepse duhet t’i lë surpriza edhe lexuesit për të zbuluar.

Po korrespondenca e Aleks Budës 

si është ruajtur?

Është ruajtur mirë në pjesën më të madhe. Po është krejtësisht e pasistemuar. Ai vetë nuk u mor me të sepse s’pati kohë. Deri në fund të jetës punoi me përkushtim për të ndjekur çdo hallkë të sistemit të Akademisë, siç doli edhe nga kumtesat e kolegëve në konferencën e organizuar me rastin e 100 vjetorit të lindjes së tij. Ishte organizator dhe ndjekës konsekuent i realizimit me eficencë të disa konferencave albanologjike të zhvilluara në Shqipëri. Kanë thënë me këtë rast, se “nuk është rastësi që vatra e studimit të shkencave albanologjike u shpërngul nga jashtë në vendin tonë. Një meritë e padiskutueshme në këtë drejtim i përket padyshim prof. Aleks Budës”. Ai merrej edhe me kumtesat e punët e shumë kolegëve që i kërkonin ndihmë. Unë që e kam njohur tipin e tij e kam të qartë se përse korrespondenca e tij si dhe punë të tjera që do të dëshironte t’i rimerrte për t’i dhënë dimensionin e një monografie mbetën në dosje. Ai kishte mendimin se më mirë të kontribuonte për të përgatitur disa studiues që do të vlenin më shumë, sesa vetëm puna e tij. Kështu ishte mbrujtur Aleksi, adhurues i Tolstoit që në rininë e vet.

Pas korrespondencës një temë më vete do të ishte edhe biblioteka e tij personale, që sipas amanetit të Aleksit ia kam dhuruar Bibliotekës Kombëtare. Po për këtë nuk do të dëshëroja të zgjatesha...

Babai juaj ka qenë i vlerësuar 

nga sistemi komunist?

Po ka qenë, po s’ka pasur trajtimin e funksionarëve të lartë të shtetit monist që rronin në Bllok, ndonëse ka qenë kryetar i Akademisë së Shkencave. Po e them jo vetëm unë, po kolegë të tij, siç doli edhe nga vlerësimet për veprën e Aleksit në konferencën e 100- vjetorit të lindjes, se ai, si “një personalitet i kulturës dhe shkencës shqiptare”, me përgatitjen shkencore të një niveli ndërkombëtar do të qe i vlerësuar kudo.

Si jeni ndjerë në aktivitetin e zhvilluar në Akademinë e Shkenave me rastin 

e 100-vjetorit të lindjes së babait tuaj?

U ndjeva shumë mirë. Ishte një aktivitet dinjitoz ku dolën më së bukuri në pah puna dhe vlerat e babait tim. Dua të theksoj se në këtë aktivitet erdhën dhe studiues të huaj si gjerman apo austriak që dhanë vlerësimet e tyre.

Midis të tjerave u përurua dhe busti

 i babait tuaj. Vlerësimet tuaja?

Ishte një punim i shkëlyqer. Dua të them se busti ishte bërë me profesionalizëm dhe me shumë dashuri. I jam mirënjohëse skulptorit që e realizoi.

Nga miqtë e babait kë do të veccoje?

Lasgush Poradecin. Edhe në dokuementarin e shfaqur me këtë rast dilte në pah dashuria dhe miqësia për të. Ata kishin marrë të njëjtën shkollë. E respektonin shumë njëri tjetrin.




*******

Agjencioni Floripress

http://floripress.blogspot.com/2013/08/aleks-buda-si-e-mbajne-mend-akademiket.html

Aleks Buda, si e mbajnë mend akademikët 

Më 7 korrik të 20 viteve më parë, më 1993, do të ndahej nga jeta Aleks Buda. I njohur si arkitekt i projektit madhor që e futi studimin e historisë së Shqipërisë në një kuadër rreptësisht shkencor, ai konsiderohet si një gur i fortë themeli në albanologji. Dy dekada pas ikjes së tij, akademikët Muzafer Korkuti e Jorgo Bulo rrëfejnë për “Gazetën shqiptare” kujtimet e tyre për njeriun e madh dhe shkencëtarin e paharruar

Jorgo Bulo: Historian vizionar Aleks Buda është një korife i shkencës së re albanologjike, historian i Mesjetës Shqiptare, i Skënderbeut dhe i Rilindjes Kombëtare, i kulturës dhe i ideologjisë së saj, mendje dialektike, mjeshtër i analizave historike dhe i sintezave të mëdha, i stilit brilant të ekspresivitetit noljan, erudit dhe poliglot, personalitet poliedrik i kulturës, arsimit dhe shkencës shqiptare të gjysmës së dytë të shekullit që shkoi, përfaqësues dinjitoz i albanologjisë shqiptare në botën shkencore të jashtme, simbol i identitetit shkencor të kombit të rilindur.

Aleks Buda është arkitekt i projektit madhor që e futi studimin e historisë së Shqipërisë në një kuadër rreptësisht shkencor. Me rikonceptimin materialist të historisë mbi bazën e analizës së formacioneve sociale, e ktheu historinë nga një grumbull ngjarjesh në një rezultante historike të një procesi të determinuar nga faktorë të zhvillimeve politike, ekonomike e kulturore të brendshme e të jashtme. Me vizionin e një historiani që sheh thellë dhe larg, dominanten historike, rezultanten historike dhe perspektivën historike, Aleks Buda, me mendimin dhe veprën e tij, me ekipin e udhëhequr prej tij, e nxorën historiografinë shqiptare nga faza parashkencore në epokën e mendimit historiografik shkencor. I pajisur me të gjitha instrumentet e punës së historianit, me mprehtësinë, kulturën, njohjen e burimeve, të metodave, të gjuhëve klasike e moderne, Aleks Buda udhëhoqi një aksion të madh shkencor të studimeve ndërdisiplinore që mundësonte ndriçimin e proceseve kardinale historike, si atë të vazhdimësisë iliro-shqiptare dhe të formimit të etnosit shqiptar, të gjuhës e të kulturës së tij, të autoktonisë së shqiptarëve në trojet e tyre dhe të njësisë etnike të këtij populli, shprehur në kulturën materiale dhe shpirtërore, të lindjes së shtetit të arbrit në shekullin XIV dhe të zhvillimit të formacioneve të reja shtetërore në rrjedhë të kohës, të rolit të shqiptarëve në historinë ballkanike, e të tjera. Në çdo vepër dhe aksion shkencor për historinë e shqiptarëve, të kulturës dhe qytetërimit të tyre, është mendja dhe kontributi i Aleks Budës. Ai krijoi shkollë në studimet shqiptare. Veç të tjerave, Aleks Buda është mentori i disa brezave studiuesish, të cilëve u dha gjithçka, duke marrë kënaqësinë e njeriut që vetëm fal. I falem kujtimit të tij.

Në distancën e 20 viteve të mungesës së prof. Aleks Budës, personalitetit të shquar e historianit me përmasa evropiane, figura e tij lartësohet edhe më shumë.

Veprimtaria gjysmëshekullore e akademikut Aleks Buda për albanologjinë u realizua e kushtëzuar nga gjendja e nevoja e kërkimeve për historinë, gjuhën, kulturën e shkencën shqiptare në gjysmën e dytë të shekullit XX. Qysh në krye të herës prof. Buda me largpamësinë e vizionin e qartë ndjeu nevojën e studimeve ndërdisiplinore dhe punoi pa u lodhur për krijimin e bërthamave e të sektorëve shkencorë me specialistë për periudha e fusha të caktuara të historisë, të gjuhës, të arkeologjisë, të etnografisë e të traditës letrare e folklorike. Ai është themeluesi i sektorit të Mesjetës, ku u përgatit një plejadë e tërë studiuesish.

Historiani enciklopedist Aleks Buda konceptoi veprën kolektive "Historia e Shqipërisë" (Tiranë 1959, v.I), vepër tërësisht e re nga përmbajtja dhe gjerësia e trajtimit dhe kritereve shkencore të ndërtimit e të vështrimit të proceseve historike. Prof. Aleks Buda ishte dashuruar pas arkeologjisë e historisë antike dhe u bë mbështetës i fuqishëm i kërkimeve arkeologjike ilire dhe mesjetare, të cilat i konsideronte si burim themelor në ndriçimin e historisë e të kulturës ilire e asaj arbërore. Ai i përgjithësoi këto arritje duke i çuar më tej dhe argumentuar në një vështrim shumëplanësh vazhdimësinë iliro-arbërore të banorëve të lashtë të vendit tonë.

Për figurën humane të Aleks Budës ka shumë për të thënë, por unë po preferoj të citoj vlerësimin e kolegut dhe bashkëpunëtorit të ngushtë të tij Prof. Kristo Frashëri, i cili shkruan: "Profesor Aleks Buda edhe kur ishte i thjeshtë dhe ecte më këmbë, edhe kur u bë shef dhe vinte në zyrë me biçikletë, edhe kur u bë kryetar i Akademisë dhe udhëtonte me makinë, mbeti po ai: njeri i thjeshtë, i qeshur, i ngrohtë, i urtë me këdo. Dëgjonte me kujdes çdo njeri që vinte në zyrë dhe përpiqej me aq sa mundej të zgjidhte problemet jo të pakta që kishte ai që fliste me të. Ndoshta këto veti personale një ditë do të harrohen, por ato që do të mbeten të ngurosura në historinë tonë kulturore dhe shkencore janë kriteret metodologjike që ai kërkonte të zbatonin historianët shqiptarë, të zbatonin në çdo rast dhe për çdo temë. Këtë trashëgimi duhet ta ketë parasysh patjetër brezi i ri që angazhohet në studimet e shkencave shoqërore shqiptare".

Alex Buda (Albanian : Aleks Buda) (1910–1993) was a historian born to a family of Jewish origin in Elbasan, Ottoman Empire (modern day Albania). After completion of his education in Italy and Austria, he returned to Albania. Although his education was in literature, he made a career as a historian during the socialist period in Albania. He was a member and president of the Academy of Sciences of Albania .

Early life

Buda was born on 7 September 1910 in Elbasan, Ottoman Empire (modern day Albania), in a merchant family of Jewish origin.He went to elementary school at Lecce in Italy and completed secondary school in Salzburg, Austria, in 1930.

Professional career

Although his specialty was in literature, he made a career as a historian. He was also referred to as the founder of the Albanian post WWII historiography. Buda belonged to a group of most notable Albanian politician historians during the socialist period in Albania. Buda was a member and a president of the Academy of Sciences of Albania . In some sources he was referred to as personal confidant of Enver Hoxha.

He participated at the National Conference of Ethnographic Studies held in 1976 to commemorate 35th anniversary of the establishment of Party of Labour of Albania. Buda belonged to a group of historians and Marxist philosophers who attacked contemporary theories and trends outside Albania as capitalist and revisionist.

Contemporary historians point to Buda's work as a source for the Albanian position of the origin of Albanians. He was considered as the leading Albanian scholar of Illyrian history who belonged to group of historians who also pointed out that there is no trace of Illyrians between the 6th century (when they were mentioned in historical documents for the last time) and the 11th century (when Albanians were recorded in historical documents for the first time). Based on the hypothesis of Illyrian origin of Albanians, Buda emphasized that Albanians belong to the oldest inhabitants of Balkans and even Europe.

Buda belonged to a small group of intellectuals allowed by the Albanian communist regime to have access to foreign literature in order to use them to prepare new ideological and theoretical directives for the rest of their colleagues.

Mahir DOMI (1915-2000)

Akademik Prof. Mahir Domi u lind më 12 mars 1915 në qytetin e Elbasanit, ku mori mësimet e para, për të vazhduar më tej studimet e mesme në Liceun e Korçës dhe studimet e larta për filologji në Universitetin e Grënoblit në Francë.

 Në të gjitha nivelet shkollore dhe universitare ai u shqua për rezultate të shkëlqyera në mësime, për etjen e madhe për dije, për idetë e tij përparimtare. M. Domi u dallua për idetë demokratike antifashiste që gjatë Luftës II Botërore si student në Francë dhe si pjesëmarrës i lëvizjes nacionalçlirimtare në Shqipëri.

Për këto ide ai u internua nga pushtuesit fashistë në Porto Romano. Pas mbarimit të Luftës ai e nisi udhën e tij të gjatë në shërbim të arsimit e të shkencës plot pasion e dashuri për t’i shërbyer atdheut e popullit të vet me tërë forcën e shpirtit e fuqitë e mendjes. Prof. M. Domi ka dhënë një kontribut të shquar në fushë të arsimit si drejtor i Shkollës Normale të Elbasanit dhe si drejtues e pedagog në Fakultetin e Historisë dhe të Filologjisë të Universitetit të Tiranës.

 Ai punoi me përkushtim e dha ndihmesën e tij të çmuar si mësues e pedagog në hartimin e planeve dhe të programeve të reja të shkollës sonë si edhe me librat e gjuhës dhe të letërsisë që hartoi për nevoja të niveleve të ndryshme parauniversitare e universitare të shkollës. Veç punës së tij të gjerë në fushën e mësuesisë, prof. M. Domi dha një kontribut të shquar në shumë fusha të dijes albanologjike në të gjitha shkencat filologjike e letrare shqiptare, në radhë të parë në fushë të studimeve gjuhësore, duke u bërë një nga gjuhëtarët më të shquar me një njohje të gjerë brenda dhe jashtë vendit.

Kontributi i tij veçanërisht në fushën e studimeve gjuhësore është i jashtëzakonshëm jo vetëm se ai organizoi, nxiti e drejtoi veprimtaritë krijuese shkencore në shumë degë të gjuhësisë, por edhe sepse ai vetë, bashkë me gjuhëtarë të shquar si A. Xhuvani, K. Cipo, E. Çabej, S. Riza, A. Kostallari, Sh. Demiraj, S. Floqi e të mjaft kolegëve të tjerë më të rinj, të cilët më parë i pati studentë e më vonë bashkëpunëtorë, e ngritën gjuhësinë shqiptare në nivele bashkëkohore. Ai u dallua me punimet e tij në fushën e sintaksës, të historisë së gjuhës shqipe e të marrëdhënieve të saj me gjuhë të tjera të Ballkanit, në fushën e gjuhës letrare e të kulturës së gjuhës, në leksikografi e në terminologji, në histori të gjuhësisë shqiptare e të mendimit shqiptar etj.

 Ai qe nismëtar i organizimit dhe i drejtimit të studimeve dialektologjike në Shqipëri, duke krijuar e ndihmuar një grup dialektologësh, i cili arriti të mbulojë me studime e përshkrime dialektore thuajse të gjitha të folmet e shqipes, të cilat u kurorëzuan me hartimin e “Atlasit dialektologjik të shqipes”. Në të gjitha këto fusha duket shkencëtari me horizont të gjerë, gjuhëtari që njeh me themel gjuhën shqipe dhe dialektet e saj dhe që përpiqet të hapë gjithnjë shtigje të reja e të orientojë studiuesit e rinj drejt tyre, kërkuesi i palodhur e vëzhguesi i mprehtë. Studimet e tij janë shquar gjithnjë për analiza e sinteza dhe kanë shërbyer edhe si shtysa për studime më të thelluara. Me punën e tij të shumanshme, prof. M. Domi ka dhënë një ndihmesë themelore për krijimin, organizimin dhe drejtimin e veprimtarisë arsimore e shkencore në fakultetin e Historisë e të Filologjisë të Universitetit të Tiranës, në Institutin e Shkencave, në Institutin e Gjuhësisë dhe të Letërsisë dhe në Akademinë e Shkencave. Me ndihmën e tij të kualifikuar e të pakursyer shkencore janë formuar një serë punonjësish të rinj, të cilët u frymëzuan prej tij me dashurinë e përkushtimin për punën shkencore. Mund të thuhet me plot të drejtë që nxënësit e tij janë dhe vepra e tij shkencore po aq e gjerë dhe e shumanshme sa ç’është prodhimi i tij shkencor. Veprimtaria shkencore e shumanshme e ka bërë të njohur prof. M. Domin edhe në Kosovë e vise të tjera shqiptare si dhe jashtë kufijve. Ai nderohet e vlerësohet nga studiues të ballkanologjisë e të indoevropianishtes. Në shumë kongrese e konferenca ndërkombëtare e kombëtare ku ka marrë pjesë ka thënë fjalën e tij me peshë për problemet e shqipes, duke e përfaqësuar denjësisht shkencën shqiptare. Krahas veprës së tij të gjerë shkencore, ai ka lënë kujtimin e një shkencëtari të palodhur erudit, me horizont të gjerë, të njeriut të ndershëm e fisnik, i cili një pjesë të jetës së tij, me dashamirësinë dhe zemërgjerësinë që e karakterizonte, ia kushtoi përgatitjes së brezit të ri. Profesori u shua më 19 tetor të vitit 2000.

Maksimilian Lamberc-i (1882 - 1963)

Maksimilian Lamberc*-i i është afruar fushës së studimeve shqiptare duke ardhur nga bota klasike. Kërkimet e tij tregojnë një përzierje të lumtur të gjuhëtarit, të folkloristit e të letrarit. Në këtë mënyrë ato na dalin përpara të shumanshme e të plota, si dëshmia e një njësie mendore të veçantë.


Për sa i përket gjuhësisë shqiptare, gjurmimet e tij përfshijnë më pak etimologjinë e gramatikën historike se sa më fort sintaksën, leksikologjinë e sidomos dialektologjinë. Mjafton të përmendim këtu monografinë Periudha hipotetike në gjuhën shqipe (Die hipothetische Periode in Albanischen Indogerm. Forschungen 34 1914/15), 44 - 208), një punë pionieri në një truall aq të papunuar. Kërkimet dialektologjike të Lambercit përfshijnë jo vetëm Shqipërinë, po edhe kolonitë shqiptare. Ato janë me vlerë të madhe për këtë degë të dijes, sepse nuk janë fryt i një pune në tryezë, po kanë dalë prej hetimesh të palodhura në terren. Në punimin e tij Kumtim për studimet e mia linguistike në Shqipëri nga mesi i muajit maj në fund të gushtit 1916, botuar nga Akademia e Shkencave të Vjenës, hiqen tiparet kryesore të të disa ligjërimeve të Shqipërisë veriore, aty ravizohen për të parën herë edhe vija e ndarjes së gegërishtes në nëndialektet e saj. Një interes të veçantë paraqesin kërkimet e tij rreth historisë edhe gjuhës së kolonive arbëreshe të Italisë mbeturinat e gjalla të toskërishtes së moçme. Këtyre ai u ka kushtuar një varg studimesh.

Në punimet albanistike të këtij dijetari nuk mund të lihen pa u përmendur pastaj një radhë librash hartuar me qëllimin praktik të mësimit të shqipes, disa nga këto në bashkëpunim me të tjerë dijetarë si p. sh. me Gjergj Pekmezin. Duhej të hynte këtu edhe "Libri i leximit të shqipes“, hartuar më 1949 (Albanische Lesebuch. Mit Einführung in die albanusche Sprache, 1948), Fjalori shqip - gjermanisht (Lehrgang des Albanisches. Teil I. Albanisch - deutsches Wörterbuch, 1954) i pasur me lëndë të re e me frazeologji, nuk synon plotësi, po u hartua me qëllimin e caktuar për të kuptuar shkrimet literature të shqipes. Në këtë drejtim punimesh hyn më në fund edhe pjesëmarrja e puna e tij në „Komisinë letrare të Shkodrës“, e cila , sikundër dihet, vuri themelet e ortografisë së shqipes.

Në veprimtarinë shkencore të Lambercit një vend kryesor zënë botimet rreth folklorit e, veçanërisht, rreth poezisë popullore në vështrimin më të gjerë të kësaj fjale. Me këtë punë në përgjithësi, ky dijetar pa dyshim zë kryet e vendit në këtë lëmë studimesh. Shkrimet e tij janë pema e pjekur e përpjekjeve shumëvjeçare e me dashuri të madhe. Monografia Poezia popullore e shqiptarëve, një studim hyrjeje, doli së pari te gazeta "Posta e Shqipnis" e pastaj si libër më vete. Është i pari botim përmbledhës që kemi për këtë temë. Në të trajtohen farët e ndryshme të këngëve, si këngë trimash, këngë dashurie, këngë dasme, këngë e vargje fëmijësh, ligje e vajtime, gojëdhëna etj. Folklorit në këngë i kushtohet botimi Përralla shqiptare e të tjera tekste të folklorit shqiptar botuar më 1922. Kjo vepër është themelore për njohjen e përrallës popullore shqiptare. Në këtë vazhdë ai botoi edhe disa vëllime kushtuar përrallës në gjuhën gjermane si Midis Drinit e Vjosës, Përralla prej Shqipërie (Zwischen Drin ind Vojussa. Märchen aus Albanien, 1922), Nga Briri i artë, Përralla greke të mesjetës (Vom goldenen Horn. Griesche Märchen aus dem Mittelater, 1922), Motra me krah dhe të Errëtat e dheut (Die geflügelte Schwester und die Dunklen der Erde, 1922) etj. Në vitin 1954/55 ky dijetar i ka kushtuar një monografi të gjerë të ciklit të Mujit e të Halilit, këngëve të kreshnikëve që këndohen në Veriun tonë (Die Volsepik der Albaner. Der Zyklus von Mujo und Halil I, II, Wiessenschaftliche Zeitschrift der Karl - Marx - Universität, Leipzig 4, Jahrsgang, 1954 - 55. Gessellschaft - und sprachwiessenschaftliche Reiche Heft 3, 4, 5.). Ky studim shquhet me paraqitjen e gjallë të atmosferës ku lëvizin figurat epike. Me anën tjetër, të habit analiza e thellë e gjithanshme që i bëhet mjedisit shqiptar nga kanë dalë këto këngë, mjedis që autori e njeh më së miri. Karakteristika e heronjve, rrëmbimi i grave, ditët e martesës, gostitë, alltarët, të dalët në çetë, bejlegjet, armët, zakonet e lashta shqiptare, premtimet, vrasjet, vëllamia (probatinia), kumbaria, lahuta, kuvendi i pleqve, gjaqet, dashuria motër e vëlla e vëlla e motër, besa e pabesia e grave, pritja e mikut, vajet, kullat, qendrat gjeografike, bjeshkët, tartari, motivet e këngëve, zogu si lajmës, shtazët si ndihmëtare, qeniet e mbinatyrshme të besimit popullor si orë e zana, tradhtia, mrekullitë, simbolika e numrit, bukuria e vashave, motivi i dredhisë, hiperbolat, hyritë marrë nga natyra, forma metrike e këngëve, rima, ndërtimet emfatike, proliksiteti, përsëritjet, gjuha e stili, krahasimet, betë, formula stereotipe, këto janë disa nga elementet kryesore që merren në shqyrtim në këtë vepër. Kështu ajo përbën trajtimin gjer sot më të plotin të këtij kapitulli të poezisë sonë popullore, e bashkë me përrallat shqiptare paraqet gjer më sot kryeveprën e këtij dijetari. Pra, me anë të këtij studimi poezia epike shqiptare hyn e zë vendin e saj brenda poezisë së popujve të tjerë të Evropës.

*****

*Maksimilian Lamberci (gjer. Maximilian Lambertz )(* 27. Korrik 1882 në Vjenë; † 26. Gusht 1963 në Markkleeberg, Leipzig) ishte albanolog austriak. Maksimiliani ka lënë diku rreth 60 dorëshkrime në të cilat paraqet të dhëna mbi folklorin e folkloristikën, mitologjinë, etnologjinë, gjuhësinë, letërsinë, historinë etj.

Deri më tani Zymer Neziri ka shqyrtuar HAN: Autogr. 760/44 deri në 760/50; HAN: Autogr. 978/41 deri në 978/47; HAN: Autogr. 24 917 deri në 24 925 3 shtojca; HAN: Autogr. 31 029 deri në 31 050; HAN: Autogr. 24 755 deri në 24 619. ndërsa kanë mbetur të parealizuara: HAN: Autogr. 24 620 deri në 24 678.

Publikimi i tij i parë në fushën e studimeve shqipe ishte një libër gjuhe dhe leximi shqip më 1913; pastaj shkoi Italinë e Jugut për të shqyrtuar të folmet shqip atje; në veçanti iu kushtua dialektit verior arbëresh në Abruzzo dhe Molise, sidomos dialektit në Badhesas (Villa Badessa).

Studiuesi, profesor universitar dhe albanologu i njohur austriak, prof. dr. Maksimilian Lamberc, që nga viti 1906 kur dëgjoi gjuhën shqipe në Atikë të Greqisë, e deri më 1963, kur vdiq, nuk iu nda punës për t’i çuar përpara studimet albanologjike në fushë të folkloristikës, e sidomos të epikologjisë e të poetikës së përrallës, të mitologjisë, e në veçanti të demonologjisë, të së drejtës zakonore, sidomos të Kanunit të Lekë Dukagjinit, të morfologjisë, të sintaksës, të dialektologjisë, të leksikologjisë, të drejtshkrimit, të historisë së gjuhës, të letërsisë, të historisë së letërsisë, të dramës, të përkthimit, sidomos të Gjergj Fishtës etj.

Jeta studimore

Sipas Astrit Lulushit nga maji në qershor 1916, Lamberc shkoi në Shqipërinë veriore dhe qendrore duke regjistruar për herë të parë mbi baza shkencore gjuhën dhe folklorin shqiptar. Në këtë udhëtim ai vizitoi Grudën, Shkodrën, Lezhën, Krujën, Tiranën, Durrësin, Luginën Kir, Shoshin, Shalën, luginat e Drinit dhe të Valbonës dhe sidomos Mirditën.

Në dhjetor 1916 ai u kthye në Shqipëri, këtë herë me trupat perandorake austriake që kishin pushtuar Shqipërinë veriore dhe qendrore në kuadër të Luftës Botërore. Ai ishte ngarkuar për krijimin e sistemit arsimor shqiptar dhe ishte anëtari i vetëm i huaj i Komisisë Letrare Shqipe që autoritetet austriake kishin formuar per krijimin e një sistemi shkollor të njësuar për mbarë Shqipërinë. Në Shkodër, Lamberc ishte me Gjergj Fishtën botues i gazetës Posta e Shypnisë në të cilën botoi edhe disa studime të vetat. Pas Luftes I Boterore Lambertz u kthye në Austri, dhe shkroi disa libra dhe artikuj mbi aspekte të ndryshme të kulturës shqiptare, veçanërisht folklorit.

Fundi i Luftës II botërore e gjeti Lambercin në Gjermaninë Lindore nën kontrollin sovjetik. Në qershor të vitit 1945, ai u emërua drejtor i shkollës së gjuhëve të huaja në Lajpcig dhe në tetor 1946, bëhet profesor i Gjuhësisë Krahasuese. Deri sa doli në pension, më 1957, Maksimilian Lambertz drejtoi edhe Institutin e gjuhëve indo – evropiane.

Lamberci e vizitoi Shqipërinë në qershor të vitit 1954 dhe në vitin 1957. Edhe pas prishjes së marrëdhënieve të ngushta politike midis Shqipërisë dhe vendeve të bllokut sovjetik, Lamberci refuzoi t’i shkëpuste lidhjet e tij me Shqipërinë në fushën e gjuhës dhe kulturës. Në pritjet e ambasadës shqiptare në Berlinin lindor, ai merrte pjesë vazhdimisht duke u interesuar për ecurinë e studimeve albanologjike në vend. Maksimilian Lamberci ndërroi jetë më 26 Gusht 1963; autoritetet komuniste gjermano lindore lejuan që trupi varrosej në Vjenë, duke respektuar dëshirën e tij të fundit.

Tituj të veprave

Vëllimi i këngëve popullore lirike dhe epike historike
Ditari i Maksimilian Lambercit
Lambercit mbi eposin e shqiptarëve
Lamberci mbi mitologjinë e shqiptarëve
Lamberci mbi përrallat e shqiptarëve
Lamberci mbi arbëreshët
Korrespondenca e Lambercit


^ Zymer Neziri : Dorëshkrimet e Maksimilian Lambercit mbi folklorin shqip në Vjenë 

Kostaq Cipo (1882-1952)

Kostaq Simon Cipo lindi në Elbasan më 25 Dhjetor të vitit 1892. Është i biri i Simonit dhe i Agnijes. I ati ishte zanatçi, por e mbylli jetën si nëpunës i rangut të ulët në bashkinë e qytetit. Agnija, e ëma, ishte e bija e Jan Xhuvanit, priftit të varfër të fshatit Shtërmen dhe e motra e patriotit të shquar dhe gjuhëtarit të madh Aleksandër Xhuvani.

Në moshën 6 vjeçare, më 1898, u regjistrua në shkollën 7-vjeçare të qytetit, që ishte në gjuhën greke. Më 1906, pasi kreu mësimet në këtë shkollë, u regjistrua në një gjysmëgjimnaz turqisht i cili ishte hapur në Elbasan. Më 1910 vazhdoi dy vitet e fundit të gjimnazit në Manastir (Bitola e sotme).

Në këtë kohë u njoh me patriotë të shumtë si: Gjergj Qirjazin, Muço Qullin (Minella Gërmenjin i cili drejtonte gazetën "Drita") dhe Shahin Kolonjën. Vitin e fundit të gjimnazit Cipo-ja nuk arriti ta përfundonte për shkak të Luftës Ballkanike dhe u kthye në Elbasan (1912).

Gjatë periudhës së pushtimit serb shërbeu si bibliotekar pranë familjes së Aqif Pashë Elbasanit, për të sistemuar dhe kataloguar librat e bibliotekës së tij të pasur. Në vjeshtë të vitit 1913 (në moshën 20 vjeçare) iu dha një bursë për në Shën Mitër Korona, në kolegjin e Shën Adrianit, pikërisht në atë shkollë ku kishte dhënë mësim për tre vjet rresht (1906-1909) daja i tij, Aleksandër Xhuvani. Shkollën e filloi në shtator 1913 dhe e ndoqi pa shkëputje për 4 vjet.

Në vjeshtë të vitit 1917 regjistrohet në Fakultetin e Letrave dhe të Filozofisë në Romë, në grupin e filologjisë klasike. Për pak kohë Cipoja ishte redaktor i jashtëm i gazetës "Kuvendi" që botohej në italisht nga S. Gjika dhe shkruante kryesisht rubrikën për letërsinë me pseudonimin "Skampensis" (Elbasanasi).

Ndër artikujt e shkruar në këtë periudhë spikat komenti i gjatë për vjershën e Fishtës "I dëbuemi". Po kështu ai shkruan një seri artikujsh për krijimtarinë e Naim Frashërit dhe të De Radës, ndërsa në fushë të gjuhësisë spikat artikulli studimor "Studime etimologjike të gjuhës shqipe të krahasuar me atë greke, latine, gjermane e persiane". Të gjithë këta artikuj janë shkruar në italisht. Në krye të artikullit për etimologjinë spikat një shprehje e Foy " I lumtur ai shkrimtar që i ngre një monument vendit të tij".

Më 1919 me rastin e vizitës në Itali të Presidentit amerikan Wilson, një grup i vogël shqiptarësh, midis tyre edhe Cipo, i dërgon atij një mesazh proteste për shkak të ndërhyrjes së Italisë në punët e brendshme të Shqipërisë. Në këtë periudhë u njoh me personalitete të politikës dhe letrave shqipe si: Padër Gjergj Fishta, Mehdi Frashëri, Dhimitër Berati, Imzot Bumçin etj. Këtu forcoi edhe më shumë miqësinë me Luigj Gurakuqin. Miqësi të veçantë pati me një bashkëstudentin e tij, Mustafa Krujën, me të cilin do të prishej vitet e pushtimit fashist.

Në Dhjetor të vitit 1921 Cipoja u kthye në Tiranë dhe po atë ditë u emërua mësues në shkollën Normale të Elbasanit. Kur ishte në vitin e dytë të punës e pezullojnë 6 muaj nga puna me pretekstin se po prishte zakonet e mira të vendit duke qenë se dilte në rrugë alla europiançe dhe pa qylafin turk në kokë.

Për shkak të aktivitetit demokratik, në mënyrë të veçantë, për shkak të propagandës progresiste që zhvillonte te studentët konviktorë të Normales, kundër tij filloi një fushatë shpifjesh të cilat sollën si rrjedhim transferimin e tij me motivacionin "për kokëfortësi dhe pikëpamje antiqeveritare", për një periudhë dyvjeçare (1923-1925), si profesor i gjuhës shqipe në gjimnazin e Shkodrës. Në Shkodër e forcoi edhe më tepër lidhjen me Padër Fishtën dhe së bashku me të u caktuan në Komisionin për përzgjedhjen e Himnit Kombëtar.

Në vjeshtë të vitit 1925 transferohet në Korçë si profesor në Liceun Francez në të cilin ndenji plot 14 vjet, deri më 1939. Ai nuk mund të pajtohej me gjendjen në të cilën ndodhej vendi dhe si patriot demokrat nuk druhej që ta shprehte këtë edhe në klasë madje duke hyrë në konflikt edhe me Ministrinë e Arsimit të asaj kohe. Jashtë shkollës veprimi i tij ishte antiqeveritar dhe kjo dihej nga të gjithë. Kjo mënyrë sjelljeje pati si rezultat burgosjen për 12 ditë në burgun e Tiranës duke gjetur si shkak vrasjen e Ceno Begut.

Në këtë kohë i kushtoi vëmendje të madhe jo vetëm mësimdhënies së shqipes, si e vetmja lëndë që i lidhte drejtpërdrejt studentët me vendin e tyre (mësimet zhvilloheshin të gjitha në frëngjisht), por edhe letërsisë dhe folklorit shqiptar. Mendimet për këtë, krijimtarinë gojore të popullit të vet, i jep në formë të përmbledhur në artikullin "Biblioteka e punëtorit intelektual".

Kjo krijimtari e vyer e popullit e tërhiqte, por edhe e shqetësonte pa masë. Ai mendonte se ajo, që të mos humbte, duhej mbledhur, sistemuar dhe studiuar me rigorozitet shkencor. Këtë ide filloi ta vinte në jetë me detyrat e veçanta që u jepte nxënësve për të mbledhur krijimtarinë gojore të trevave nga vinin, më pas iu fut punës për sistemimi e skedimin e saj.

Kjo punë e tij gati 14 vjeçare shkoi e humbi kot, pasi biblioteka e tij e pasur u plaçkit dhe u dogj në kohën e luftës Italo - Greke, gjatë qëndrimit të ushtarëve grekë në Pogradec. Biblioteka e tij ishte vendosur në shtëpinë e prindërve të gruas Margarita Papajani, e bija e Dr. Filip Papajanit, shkrimtar, rilindës i njohur me pseudonimin "Lipi", me të cilën ishte martuar më 1929.

Kur hyri Italia fashiste në Shqipëri ai ishte Nëndrejtor i Liceut dhe mbajti një qëndrim të prerë kundër anëtarësimit të pedagogëve të Liceut në Partinë Fashiste, gjë që u pasua me mosvajtjen në ceremoninë e organizuar me rastin e vizitës së Jakomonit në Korçë.

Kjo bëri që të niste vëzhgimi i tij dhe që në qarqet intelektuale të qytetit të njihej si "Il grande rifiuto". Në gusht të 1939 e arrestojnë dhe nga burgu i Korçës e transferojnë në atë të Tiranës dhe prej këtej e internojnë në Itali, në Colfiorito. Në këtë fshat të humbur dhe me klimë jashtëzakonisht të ashpër ndenji dy vjet së bashku me të shoqen dhe tre fëmijët.

Pas dy vjetësh, kohë që përkon edhe me përfundimin e luftës Italo-Greke, kthehet në Pogradec, tek i vjehrri, dhe e gjen shtëpinë, e sidomos bibliotekën e tij mjaft të pasur e me ekzemplarë unikë nga letërsia, historia dhe, veçanërisht, gjuhësia e përgjithshme e albanologjia, të plaçkitur e të rrënuar nga njerëz që dinin se çfarë duhet të merrnin e çfarë duhet të digjnin nga ky thesar.

Në këtë kohë Cipoja harton një deklaratë e cila iu kërkua të gjitha familjeve që kishin pësuar dëme nga qëndrimi i ushtarëve grekë në qytet. E përmendim këtë fakt pasi nëpërmjet këtij dokumenti do të mund të krijonim një ide të përgjithshme për vlerat e madhësinë e bibliotekës dhe, për rrjedhim, edhe të pronarit të saj, si personalitet në fushë të dijes dhe kulturës shqiptare.

"...Për bibliotekën t'ime, jashtëzakonisht të pasun, të pajisun me 1200 vëllime, nga të cilat 800 u vodhën a u dogjën nga grekët si zjarr për t'u ngrohur, mendja më thotë se librat nuk do jenë djegur, por do të jenë ngritur e dërguar në Greqi..."

Për një kohë prej shtatë muajsh qëndroi i papunë dhe më pas e ftojnë në Tiranë ku e emërojnë profesor në dispozicion të Ministrisë së Arsimit, por pa të drejtën e ushtrimit të profesionit. Më vonë e emërojnë inspektor arsimi. Me ardhjen e gjermanëve Mustafa Kruja, si kryeministër, i ofron Dikasterin e Arsimit.

Cipoja e falënderoi, por nuk e pranoi ofertën për ministër. Ishte viti 1942. Në shtator të këtij viti u ftua për të marrë pjesë në Konferencën e Pezës si patriot dhe antifashist, por për arsye shëndetësore nuk mori pjesë. Në këtë kohë ai ishte 50 vjeç. Mbas një viti pune largohet nga Ministria e Arsimit dhe punësohet si përkthyes në shtëpinë botuese italiane "De Agostini Novara". Këtu qëndroi deri në shtator të vitit 1943. Për pak kohë u punësua si korrektor në shtëpinë botuese "Ismail Mal Osmani".

Pas një periudhe heshtje boton tek "Revista Letrare" e Vedat Kokonës një artikull me titull "Libri, kujtime, mendime" ku trajtonte problemin e rëndësisë që ka libri dhe rolit që luan ai në jetën e kombit për bashkimin dhe përparimin e tij, për formimin e ndërgjegjes kombëtare. Pas çlirimit kreu vetëm për një muaj detyrën e drejtorit të Bibliotekës Kombëtare.

Nga Janari i vitit 1945 deri në Prill të 1946 ishte Ministër i Arsimit, dhe, si i tillë, ndikoi dhe ishte nismëtar i hapjes së Institutit Pedagogjik Dyvjeçar. Në Maj të po këtij viti u emërua Drejtor i Institutit të Studimeve, i cili, si Institut i Shkencave, iu aneksua Kryeministrisë më 1948.

Që nga ajo kohë e deri sa vdiq punoi si anëtar i këtij Instituti, si specialist i gjuhës shqipe. Në këtë periudhë iu kushtua me të gjitha forcat veprimtarisë mësimore dhe asaj studimore-shkencore. Arriti edhe të botonte veprat e tij më të rëndësishme: Gramatikën e Gjuhës Shqipe, Sintaksën dhe Fjalorin e Gjuhës Shqipe. Për “Sintaksën” Cipoja u vlerësua edhe me Çmimin e Republikës. Gjithashtu Prof. Cipo është nderuar me titullin "Mësues i Popullit".

Së bashku me Xhuvanin dhe Çabejn mori pjesë në hartimin e Udhëzuesit të Parë Drejtshkrimor të gjuhës letrare (1948-1950) dhe në përpunimin e disa terminologjive kryesore shkollore. Punoi një gramatikë të gjuhës shqipe për shkollën shtatëvjeçare, dhe një varg studimesh gjuhësore mbi fjalitë e përbëra (ndër të parët që nisën trajtimin e thelluar të tyre), mbi gjuhën e Pjetër Budit etj. Përgatiti një botim shkencor të "Historisë së Skënderbeut" të Naim Frashërit, mbi bazë kriteresh filologjike të pajisur edhe me komente gjuhësore edhe letrare.

Me gramatikën shqipe në dy vëllime, e para gramatikë joshkollore e karakterit shkencor në gjuhën shqipe, hapi shtigje të reja në studimin e gjuhës shqipe, veçanërisht në fonetikë e sintaksë. Kjo gramatikë u përdor edhe si tekst mësimor për shumë vjet dhe shërbeu edhe si mbështetje për tekstet e tjera të mëvonshme më të gjera e më sistematike.

Për vendin e veçantë që zë Kostaq Cipo në shkencën, kulturën dhe historinë tonë janë shprehur edhe personalitete të këtyre fushave:

"Qe ndër pedagogët kryesorë që kontribuan në ngritjen e arsimit tonë të lartë." Prof.Mahir Domi.

"...njohësi më i sigurt e shijuesi më delikat nga njëra anë e tri gjuhëve të lashta greke, latine e italiane si dhe i tre letërsive të tyre." Prof.Selman Riza.

“Kësaj rruge të sapo shkelur, do të ecte dhe Kostaq Cipo, duke hedhur ura të reja në mes gjuhës e letërsisë shqiptare dhe duke zgjeruar sferën e studimit të përbashkët” Prof.Nasho Jorgaqi.

Vdiq në 6 Janar të vitit 1952.Deri më sot nuk ka asnjë institucion shkencor apo arsimor, qoftë edhe në qoshen më të humbur të Shqipërisë, që të mbajë emrin e këtij personaliteti të shquar të shkencës dhe kulturës shqipe.

Fjalori Enciklopedik Shqipëtar - 1985

CIPO, Kostaq (1892-1952)

Veprimtar i shquar i arsimit dhe i shkencës gjuhësore. Mësues i Popullit. Studimet e larta filologjike i kreu në Universitetin e Romës. Punoi (1921-1939) si mësues i gjuhës e i letërsisë në disa shkolla të mesme të Shqipërisë, sidomos në Liceun e Korçës. Për qëndrimin e tij Atdhetar, qe ndër të parët që u arrestua nga fashizmi italian dhe u mbajt i internuar për rreth dy vjet në Itali. E simpatizoi dhe e përkrahu Lëvizjen Nacional Çlirimtare.

Pas çlirimit u zgjodh dy herë deputet në Kuvendin Popullor. Në vitet 1945-1946 iu ngarkua detyra e Ministrit të Arsimit. K . Cipo-ja vuri të gjitha aftësitë e përvojën e tij të pasur në shërbim të shndërrimeve të thella demokratike të shkollës tonë.

Në vitet e fundit të jetës se tij iu kushtua tërësisht arsimit të lartë dhe shkencës së re shqiptare duke shtjelluar një veprimtari të dendur pedagogjike e studimore në Institutin Pedagogjik Dyvjeçar, Instituin e Shkencave.

Hartoi tekstet e Fonetikës e të Morfologjisë së sotme e historike, që qenë orvatjet e para përgjithësuese në këto fusha. Qe bashkautor dhe drejtues i hartimit të Fjalorit të Gjuhës Shqipe të botuar më 1954. Së bashku me A. Xhuvanin dhe E. Çabein, mori pjesë në hartimin e udhëzuesit të parë drejtshkrimor të shqipes pas-çlirimit (1948-1950) dhe të terminologjisë shkencore shkollore themelore. Kreu studime për fjalët e përbëra në rrafshin e gjuhësisë bashkëkohore dhe për gjuhën e disa autorëve të lertërsisë tonë të vjetër. Hartoi një gramatikë të shqipes në dy vëllime ( l. Fonetikë-Morfologji, 1949 e 2. Sintaksë, 1952). Nga të cilët i dyti mori Çmimin e Republikës. Kjo gramatike e hartuar mbi kritere të shëndosha shkencore qe mbështetje e mirë për studimet gjuhësore të mëpastajme.

Veprat.
[Morfologjia historike e shqipes (1947)] [Fonetika (1947)] [Rreth disa kompozitave (1948)] [Kompozitat determinative (1948)] [Gramatika për klasat e V,VI e të VII të shkollës shtatëvjeçare (1948)] [Vërejtje fonetike, morfologjike e sintaktike mbi “Doktrinën e Krishtenë” të Budit (1618) e pabotuar.] [Fillimet e stilistikës e letërsisë A. Xhuvani, K. Cipo (1930)] [Gramatika (fonetikë e morfologji) 1949] [Sintaksa (1952) botuar pas vdekjes] [Shënime e shpjegime të veprës “Historia e Skënderbeut” (1953) botuar pas vdekjes] [Fjalori i gjuhës shqipe (1954) bashkautor]

“Morfologjia Historike e Shqipes” (1947) Dispensë e Shaptilografuar.Botuar nga Instituti Pedagogjik Dyvjeçar.

“Fonetika” (1947) Dispensë e Shaptilografuar. Botuar nga Instituti Pedagagogjik Dyvjeçar. Ribotuar në vitin 2003.

“Rreth Disa Kompozitave” (1948) Buletini i Institutit të Shkencave Nr.l, Faqe 51-54

“Kompozitat Determinative” (1948) Buletini i Institutit të Shkencave Nr.2-3, Faqe 9-12

“Gramatika” Për Klasat e V, VI e të VII të Shkollës Shtatëvjeçare

“Ortografia e Gjuhës Shqipe” Xhuvani, Cipo, Çabej.



Artikuj në Shtyp:

“Gjuhë dhe Gramatikë” “Zëri i Popullit”, 20 Korrik 1949

“Vërejtje Fonetike, Morfollogjike e Sintaktike mbi “Doktrinën e Kërshtenë” Të Budit (1618)” (1952) B.SH.SH., Nr.1 Faqe 5-32

“Ortografia e Gjuhës Shqipe” Gazeta “Bashkimi”, 14-15 Tetor



Tekstet Madhore:

“Gramatika” 1949 Instituti Shkencave

“Sintaksa” 1952 Instituti Shkencave

"Fjalori i Gjuhës Shqipe" 1954 Instituti Shkencave

CIKËL POETIK NGA FATON MEHMETI

Faton Mehmeti ka lindur në Ferizaj me 12.09.1982. Ka mbaruar fakultetin e filologjisë, dega Letërsi dhe Gjuhë shqipe, dhe vazhdon masterin po në këtë drejtim.

Merret me shkrime të ndryshme: poezi, recensione, vështrime letrare si dhe shkrime (opinione) të ndryshme në gazetat ditore. Hobi ka futbollin, dhe i pëlqen të vizitojë dhe të njohi kultura dhe njerëz të huaj. Punon si mësimdhënës në shkollë fillore, dhe ligjëron lëndën gjuhë dhe letërsi shqipe

Kumanova 

Ja mesyen qetniket

te shfarosin shqipetaret

me barut

me politike cdo dite

marrin jete shqiptari

si kancer

i pasherueshem

Kur ju erdhet ketu

Tungjatjeta shqipetari ju tha

ishim ketu denbabaden

ju qe nga karpatet

erdhet

mijera vjet pas nesh

Nuk trembet Ilirida

ne zemren e shqipetareve

ne Kumanoven epike

spo kerkojme asgje me shume

se te jetojme si njerez

juve qe ju mesuam qyteterimin

mosmirenjohes...!!!

Fle i qete ne perjetesi

( kushtuar Sali Cekaj )

Ndrydhur ne gji flamurin

bartur si hajmali nder brezash

Urtesuar me tradite malesori

pene e ruajtur me ngjyre gjaku

Kemba e trimit peshoi

mbi gurin e huaj qe ndau nje komb

Mbi nje qiparis

perjetesia fle e qete...!!!

Mallin nuk e shuan as shiu...

Qielli i ngrysur

me vrap struken ne skaje

brenda mureve

sikur zogjet nga debora

vec te perndjekurit

e dashurise

hapin zemrat

per te freskuar

dhimbjen

Sa e dukur dukeshe

mbi floket tua

edhe shiu gjente

ngrohtesi

dhimbje qe tretet nga permallimi

etje qe nuk shuhet

as me shi...!!!

Njeriu

Si ato qeliza

japin fruta dhe jane vete fruta

Nriu i lindur per te lindur

frutat me te mira t'i trashegoj

Te ruan brenda per brenda

frutin nga stuhite

Nje dite ajo do rritet

te gjitha ketu dhe asnje sdo mbetet...!!!

Poeti

Si nje gjeth

qe mbron bimen e vet

nga acari, ftohti

derisa fyte te merr

kombin e vet

e ruan

poeti

E godasin pa te drejte

Ai nuk hakmerret

perulesia...falja

ne gjeneat e tij

mbart sinonimin

te kthyerit faqen tjeter kur r godasin

e keqja mundet me te mire

Ky eshte poeti

neperkembur nga njerezimi

ani pse i sherben njerezimit

filatrop

ne kohe sketerr

poeti

ky shpirti i botes...!!!

Tiranes

Ecjet e gjata

te atyre rrugeve

te shtrihet mbi bar

si bohem i humbur

aty edhe muza perjetohet

me teper se shkruhet

Qytet qe nuk fle dot

te gjithe heshtin

une te flas me Henen

aty bylbyli kendon vec per mua

po edhe Elioti shkruan vec per mua

pikture e skalitur ne mendjen time

imazhi yt

rendet gjithe atyre rrugeve

Me ringjalle nga hic gje

i mbuluar nga merit e botes

me merr pa pyetur

te shtrenjten dashuri

vjedhese zemrash

Tirana ime

ime Tirane...!!!

Ndjenje shterp

Ndjellur me urrejte

inate, percarje

te ndare si ne qytetet mmesjetare

per trille nuk njohin

njeri tjetrin

Nuk i ndajne ajroplanet

as trenet

as kufiri me pasaporta

teknlogji castit

bote pa ndjesi

Degradim vlere

shthurrje etike

shtypet i dituri

lartesohet " i njofshmi "

T'i ngjitesh malit

dhjetera prap te terheqin

mosuksesin e vete

e perligjin duke fyer tjeret

Shterpesi brendash

lajka e flirte

si nje ere inateve

melodi pa fund

rruge qe pa shkelura

me pare...!!!

Pa ty spo mesohem...

Mesnate

cdo gje e qete

si lugat i trazuar

rrugeve te boshatisura

te kerkoj

ti askund nuk je

Jane vetem kujtimet

ne mendjen

qyteti ka ndryshuar plotesisht

njerez te rinj

femije dikur

sot u bene burra

Pothuaje nje bote

e tere na ndan

se paku te kishim varre

njeri ose tjetri

si pelegrin dashurie

me arome lule

te beja konak

Cdo eshte ndryshe

vec une mbeta

si dikur

pervec mallit qe u shtua

cdo gje si dikur

pa ty

spo mesohem dot...!!!

Asgje nuk mbeti

Pa meshire fare

perbindeshe krokodili

perbive te gjitha

si ste erdhi keq

te lesh dicka

ku ta shuaj kujtimin

Sikur te te ndiqte

nje ushtri pas

me vrap ike

thone se as

te kori yne

nuk u ndale

ta shuash etjen

per te fundit here

Egoizmi te beri

meskine

more cdo gje

qe kishim bashke

i gjalle e nuk jetoj

po vuaj nga asmtA

OKSIGJENI IM..!!!

Shko...

Mos u brengos

mbrama ste vij dot

mbrapa te ndjek

vec hija jote

pas pluhurit

fshihet nje histori

e perbaltur

pameshirshem

Mos u brengos

ashtu te pluherosur

do e mbaj ne gji ate kujtim

shko

askush ste ndjek mbrapa

asgje mos me le

merri te gjitha

edhe zemren time te roberuar

merre

asgje mos le mbrapa

shko...!!!

Unë ...ky robi yt...!!!

Më afroheshe cdo ditë

sic i afrohet xhalati viktimës

nise pushtimi

nga zemra

se e dije se

aty qëndron dobësia

ime

Kur zemren e pushtove

mendja mbeti si rrufeja

pa goditës

për ironi thoje se

e dua rrufen kur

nuk godet

Më vure prangat

e robërisë

me le pa ditët e rinisë

edhe pse burgun e urrej dot

ende xhelatin

vazhdoj ta dua....!!!

Në vendlindjen tënde


Këtyre rrugëve të Dunavëve
rininë e kalove
me punë të krahut e plot me djersë
jetën e vështirë e sfidove
bashkë me lista që rriten
u bëre Nënë

Këto rrugë gjëra sa kaloja
si hije më vije pas
sikur më tregoje me nostalgji
lojërat si fëmijë që t'i bëje

Me ca vite mbi supë
28 vjet e ca muaj
13 vjet pa ty
13 vjet pa dëgjuar fjalën tënde

Në këtë kishë ku bëje lutje
në moshën tënde të rinisë
more bekimin e uratës tënde
mbi mua hodhe vyrtytin e urtësisë

Dhimbja e madhe është e heshtur
pak vargje nuk e tradhëtojnë mallin
mos më mba inat nësë loti më tradhëton
me zemrën e fëmijut më mungon Nënë…!!!


Malli i Shqiponjës


Mbi patkojt
e kalit të Gjergjit
500 vjet pa u ndal
u lartësua krenaria jote

Ismail Bej
si feniksi të ringrit
lartësove nderin e shqiptarit
tek dy ngjyra në sfond

Shqiponja po na prinë
e hidhëruar na shikon
gjysmën e trupit e humbi
në beteja me armiqtë tanë

Kaluan plot 100 vjet
Shqiponja prapë mbeti e zezë
qan e dënes për bashkim
e vetme s’mund të marr frymë

As ngjyra e kuqe
s’e deshiron kontrastin

Ajo ngjyrë të është vjetëruar
vetëm malli mbetet i ri
në ty një ditë do bashkohemi
me gjysmën tjetër të trupit

Në vëgime të kërkoj

Vitet shtohën në kalendar
ndërsa malli në zemrën time
me zili bëjnë garën
cila bën numëra më shumë

E ndal kohën në një cast
në vëgime të mendoj
sikur krahët ke hapur përsëri
në atë përqafim të shtrëngoj

Lehtas më flisja me nostalgji
skofiare kishe mbet si dikur
gjysmën e portokallit e kishe ruajtur
se zemrat moti i kishim falur

Sdua të pranoj realitetin
se pranë meje më nuk je
bashkë me shiun do vij një ditë
në krahërorin e lagur të të mbaj në gji

Do e gris kalendarin
vetëm dy data do mbesin aty
aty jam tretur në vetmi
derisa të të takohemi përsëri

Përzgjodhi :Flori Bruqi

Gazeta serbe :‘Informer’,Shqiptarët që u përleshën me policinë maqedonase në Kumanovë këtë po e bëjnë me mbështetje të SHBA

Gazetat kryesore të Beogradit sot në faqet e para të tyre janë marrë me atë që ndodhi në Kumanovë, duke mëtuar se kanë informacione që lufta e vërtetë në Maqedoni do të fillojë më 12 maj (nesër) dhe se ajo po bëhet me mbështetjen e Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Gazeta serbe ‘Kurir’, e cila njihet për afërsinë e saj me shërbimin sekret (BIA), në ballinën e saj shkruan se ‘Lufta e vërtetë fillon më 12 maj’.


 Ajo i referohet burimeve të saj dhe në deklaratat publike të saj dhe në në deklaratat publike të pjesëtarëve të armatosur që morën pjesë në përleshjen e Kumanovës e që veten po e quajnë UÇK se lufta e vëtetë e cila ka për qëllim krijimin e Shqipërisë së Madhe, fillon nesër.


Ndërsa gazeta tjetër ‘Informer’, gjithashtu e njohur për afërsinë me pushtetin në Serbi, shkruan se shqiptarët që u përleshën me policinë maqedonase në Kumanovë këtë po e bëjnë me mbështetje të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, dhe kjo me qëllim pengimin e projektit rus të gazsjellësit, i cili kalon përmes Turqisë, Greqisë, Maqedonisë dhe Serbisë, për të dalë më pas në Evropën Perëndimore,

Kjo gazetë duke iu referuar burimeve diplomatike shkruan se zyrtarët e inteligjencës amerikane u kanë dhënë sinjal pjesëtarëve të UÇKsë për të filluar sulmet.

‘Ky sulm ishte mesazh që kishte për qëllim t’i dërgohej kryeministrit maqedonas Gruevski dhe homologut të tij serb Vuçiç.

 Mos harroni se në ditën e sulmit në Maqedoni, në Moskë ushtria serbe marshoi në paradë ushtarake së bashku me rusët,” citon kjo gazetë një prej ambasadorëve të Serbisë, të cilit nuk ia përmend emrin.

Z. Kryeminister, a na lejon të jetojmë në Shqipëri pas 21 qershorit 2015

Rexhep Shahu

Pyetja e plotë për kryeministrin Edi Rama është kjo: A na lejon, a na pranon të jetojmë në Shqipëri pas 21 qershorit 2015, nëse ne nuk votojmë kandidatët e tu për kryetarë të bashkive të Shqipërisë, por votojmë kandidatët e opozitës?

Dr.Halim Kosova

Ti z. kryeministër po thua se nëse nuk votojmë kandidatin tënd melez për kryetar bashkie në Tiranë dhe hasanat e tu kudo nëpër Shqipëri, por votojmë kandidatin demokrat Halim Kosovën, dhe kandidatët e tjerë të opozitës, ne si qytetarë do të jetojmë keq se ti si qeveri e naltë që vran e kthjell, nuk do të japësh lekë për investime në qytetin ku jetoj unë, në qytetet ku jetojnë ata që nuk të votojnë melezat jo socialist apo hasanistë, nuk do të japësh lekë për asfaltime, kanalizime të ujrave të bardha e të zeza dhe muti ka me dale prej gjirizeve e do të derdhet udhëve të Tiranës, do të bëhet lumë muti nga Tirana në Durërs e do të vazhdojë kudo autostradave lumi i mutit deri ne Vlorë.

Erjon Velijaj dhe Dr. Halim Kosova

Kur të derdhet muti udhëve të Tiranës, nga do të udhëtosh ti naltmadhni kryeministër për të shkruar në zyrë, pa u bërë mut? Nga do të udhëtosh për të vajtur në aeroport pa u bërë mut?


Nga do të udhëtosh për në saraje në Surrel City, pa u bërë mut.

Po ndërkombëtarët që arbitrojnë në Shqipëri dhe thonë, nuk është mirë kështu, por nuk thonë kurrë se si duhet e si është e mira, si do të jetojnë në Tiranë ku kanë selitë e tyre, kur shërbimet duhet t’ua plotësojë bashkia, ujin duhet t’ua çojë bashkia, plehrat duhet t’ua mbledhë bashkia, nga do të udhëtojnë ndërkombëtarët për në selitë e tyre kur të jenë udhët lumej muti, nga do të vijnë në takim me ty ambasadorët që rrinë e të dëgjojnë e të duatrokasin këto ditë kur ti lufton e kërcënon se ose i do të gjitha pushtetet ose do ta bësh djerrinë këtë vend, ku s’do të mbijë kurrë bari e s’do të dalë kurrë gjethi.

 

Edi Rama

Ti je i gjatë dhe nuk mbytesh në mut, por ata që janë të shkurtë, si Meta p.sh, si do t'ia bëjnë të mos mbyten në mut, si do t’ia bëjnë të mbeten gjallë.

Ti e ke pasë shumë problem e shumë siklet mutin që ngjitet pas këpucës, si do t’ia bësh kur muti të marrë udhët e vendit?

Ti z. kryeministër po thua se po nuk votuam kandidatin tënd melez, që sakllam nuk është socialist por është veç ramist, ne nuk do të kemi ujë në rubinetat e shtëpive tona, në siptalet tona, ku shëndetësia është pa lekë por me euro pasi shteti i ka shitë pacientët tek spitalet private.

Prof.Dr.Sali Berisha dhe Edi Rama

Nuk do të kemi ujë në çerdhet e kopshtet e qyteteve tona por qeveria jote do t’u japë falas coca-cola dhe ujë importi nga supër biznesi qeveritar I importeve të ujit të pijshëm.

Këtu pra nuk do të ketë ujë të pishëm po nuk votuam sipas midesë tënde se ti je kuçedra dhe ti e ndal ujin, ti hyn në vrellë, në shpellë, në zgafellë ku buron uji dhe e shterrë, ti hyn në tubat e ujit dhe i thanë, ti e ke në dorë ujin e zotit, ti je vetë zoti në qiell e lugati në tokë. Ti lëshon shiun, borën, diellin, mjegullat, breshërin. Ti ngjall të vdekurit e vdes të gjallët, ti i mplak fëmijët dhe i bën të rinj pleqtë, u gjen e u jep dashnore pleqve dhe i marton pasi i bën të rinj.

Ti z. kryeministër po thua se nëse nuk e votojmë kandidatin tënd melez mavi por votojmë kandidatin humanist Halim Kosova, apo antihasanat, ne si qytetarë do të jemi në armiqësi të papajtueshme me qeverinë qendrore, me parlamentin e Metës, që kanë dy vjet që po ua bëjnë nënën qytetarëve të këtij vendi e mezi po mbijetojmë të braktisur nga qeveria qëndrore e cila veç qytetarët e këtij vendi nuk i ka në axhendë.

Ti z. kryeministër po thua se nëse nuk votojmë kandidatët e tu, i ke ndarë shqiptarët në ca të nënës e ca të njerkës dhe atyre të njerkës do t’ua bësh nënën e atyre të nënës do t’ua bësh njerkën.

Ti qeverinë e ke, parlamentin e ke, Meta që të ka hypë kalistrup e të pshurr në qafë, të ka ty e parlamentin, prokurorinë e gjykatat i keni futë në rrethim, shoqërinë civile e ke në shumicë në rrjesht dhe e ke kthyer nga Organizata Joqeveritare, në Organizata Qeveritare nën drejtimin tënd, mediat i ke në rrjesht, i ke sherrë, me pak përjashtime, rrjetet sociale i ke kthyer në ndërmarrje ku ke punësuar gjithë propoganduesit e pafund, por don edhe gjithë pushtetin vendor, të gjithin pa përjashtim.

Prof.Dr.Sali Berisha 

Zoti kryeministër, pavarësisht çfarë të thonë e të shajnë, pavarësisht se të thonë daullexhiu i festivaleve patriotike e nacionaliste që investon pafund për t’u bërë Sali Berishë në Kosovë e në rajon, pavarësisht se të thonë je mplakë shumë, të thonë se je kërrusë shumë dhe të ka dalë gunga në shpinë, pavarësisht se të thonë se nuk e mban dot më as shurrën apo më keq, të siguroj se të ka zili vetë Enver Hoxha për sjelljen që ke demonstruar deri tani dhe për këtë luftën e pashoqe për të fituar gjithë pushtetet në Shqipëri me çdo kusht e me çdo çmim.



Nëse nuk fitojnë kandidatët e tu rilindës mavi, a mos mendon e planifikon ta bësh 21 qeshorin 21 janar dhe ta nxjerrësh në bulevardin e mbretit popullin socialist me hunj në krah, që ti nuk e kontrollon dot, dhe pastaj të bësh namin siç e bëre me 21 janar...



Nëse e ke këtë mendje, na trego, na e thuaj troç që të mos gabojmë ta votojmë kandidatin humanist Halim Kosova, edhe pse është i shkëlqyer si njeri, edhe pse është i ditur, edhe pse nuk është mashtrues, edhe pse nuk e njeh përbuzjen ndaj tjetrit, edhe pse nuk i shmanget askujt në udhë se nuk ka mashtruar askënd, nuk ka vjedhë askënd, nuk ka gënjyer askënd. Na trego të mos votojmë asnjë zog apo pëllumb askund në Shqipëri, por vetëm lakuriqët e natës kudo në Shqipëri. Që të rrimë urtë e të trusim bythën dhe të mos e kruajmë me krane.

Nëse ke në mendje ta bësh 21 qershorin 21 janar dhe të nxjerrësh popullin socialist në shesh kundër opozitës, na trego që të mos e votojmë humanistin Halim Kosova.



E ç’na duhet një humanist.

Nuk është kohë e humanistëve, është kohë e dobiçëve, kohë e maskarejve.

Ti e ke mirë zoti kryeministër, ti po i ngjan kohës, je djalë plak trendi, që për modë rri i kërrusur por jo se je plakur. Plakja nuk të bën dot asgjë ty. Ti je i paplakshëm.

Të ta marrin të keqen të gjithë që nuk të besojnë, të gjithë që të kanë inat se nuk janë dot të mirë sa ti, të zotët sa ti, trendi sa ti.

Por unë vetëm një pyetje pata se u zgjata siç zgjatesh ti në monologjet fantastike kur mashtron njerzit, a do të na lejosh të jetojmë në Shqipëri pas 21 qershorit, nëse nuk fiton kandidati yt, nëse nuk fitojnë kandidatët e tu?



Na e thuaj që të mos robtohesh ti duke gënjyer e mashtruar e të mos robtohemi as ne dukje dëgjuar kërcënimet e mashtrimet e tua bajate.

******