Sfidat e Llambi Blidos
- Pak rreshta për piktorin e talentuar dhe mikun tim të vjetër
nga Andon Dede, Nju York
Edhe pse shumë larg Atdheut, ndjek me aq sa mundem veprimtaritë kulturore-artistike që zhvillohen atje, veçanërisht kur është fjala për miq e të njohur. Kështu, kohë më parë, u informova se piktori i talentuar e miku im i vjetër, Llambi Blido, kishte hapur një ekspozitë personale, duke përfshirë në të edhe punime të kohëve të fundit kur ai thuajse ka humbur shikimin, gjithmonë sipas njoftimeve të Medias. Pra, ai vazhdon të pikturojë, duke sfiduar si rrallëkush fatkeqësinë që e kapi, sigurisht pa patur asnjë faj.
Por, kjo ishte vetëm një nga sfidat e shumta të jetës së tij, kujtimi i të cilave më bëri të shkuaj këto radhë, jo thjesht për respekt ndaj tij, por dhe si një mesazh për tërë ne, që shpesh mërzitemi, bëhemi pesimistë e dorëzohemi jo nga fatkeqësi të këtyre përmasave, por shumë më të vogla e që mund e duhet t’i përballonim pa u ankuar. Duke u shprehur me gjuhën e pikturës, më duhet të pohoj se nuk marr përsipër të bëj portretin e tij por vetëm të hedh për të disa penelata thjesht personale.
E kam njohur Llambin më shumë se gjysmë shekulli më parë, kur ishim të dy nxënës të shkollës së njohur e me tradita, Politeknikumit “ 7 nentori”, madje edhe në të njëjtën degë, Gjeologji. Ai qe dy vite më lart.
Qe nxënës shumë i rregullt dhe merrej me veprimtari shoqërore, por me një përkushtim të atillë që e ndeshje rrallë apo dhe hiç fare, ndër nxënësit e tjerë. Po e ilustroj këtë me një episod fare të vogël.
Po zhvillohej një mbledhje e përgjithëshme me kolektivin e konviktit, lidhur me punën e këshillit dhe rolin që duhet të kishte në mbarëvajtjen e punëve organizata e Rinisë pra, një nga mbledhjet rutinë që shumica jonë e përjetonin me bezdi e mezi prisnim të mbaronte. Pas raportit, nisën diskutimet. Nuk mungonin as atëhere disa tipa që diskutonin në çdo mbledhje. Për ta nuk kishte rëndësi se ç’thoshin, por mjafton që të evidentoheshin e të tregonin se me demek qenë të shqetësuar për punët e konviktit. Pas disave, e mori fjalën dhe Llambi. Ndryshe nga të tjerët, ai qe përgatitur me shkrim, në disa fletë, dhe foli me shumë seriozitet e ngriti një sërë problemesh që nuk i kishte prekur asnjë. Gjithë sa tha, kontrastonte krejtësisht me parafolësit. Dukej që ishte përgatitur prej kohësh për këtë mbledhje. Megjithëse diskutoi relativisht gjatë, serioziteti dhe sinqeriteti i tij iu imponua gjithë auditorit, qoftë nxënësve, po ashtu dhe autoriteteve të shkollës.
Qysh në atë kohë spikati dhe talenti i tij për të pikturuar. Por, në ato vite ai tërhoqi vëmendjen edhe për diçka tjetër: qarkullonin llafe, poshtë e lart, se dashuronte një vajzë nga dega Elektrike, gjë që bënte përshtypje në atë shkollë, thuajse maskiliste e ku nxënëset/femra numuroheshin me gishta. Kureshtja nxitej dhe më tej kur kishim parasysh jo vetëm Llambin e urtë e të rregullt por dhe vajzën kokëulur, që sikur nuk ta linte përshtypjen se do të qe aq e guximshme sa t’i përgjigjej propozimeve të mundëshme në atë moshë. Por, koha tregoi se gjithçka e thënë si thashethem, poshtë e lart, qe e vërtetë. Llambi u fejua e u martua me të. Theksoj edhe një herë se të dy palët gëzonin respektin e gjithë atyre që i njihnin. Kjo qe dhe një nga sfidat e para që i njoha atij.
Mbas mbarimit te shkollës nuk pata rast ta takoja për vite me radhë. Unë punova si teknik gjeolog në Mirditë e ai, me sa mora vesh, kishte shkuar me studime jashtë shtetit, në Bashkimin Sovjetik, gjë që e ëndërronte secili prej nesh në atë kohë. Kjo nuk më habiti se ai e meritonte: Politeknikumin e mbaroi me medalje të artë. Por, ajo që më befasoi, ishte fakti që po studionte jo për gjeologji, por në Fakultetin e Grafikës të Akademisë së Arteve “Rjepin”, në Leningrad,(Shën Petërburg). A nuk përbënte dhe kjo një sfidë tjetër të të admirueshme të tij?! I lumtë!
Një ditë prej ditësh, shoh në revistën “Hosteni” disa karikatura me siglën e autorit “BlidoR”. Mua m’u kujtua Llambi, madje edhe më shkoi mendja se mos është ai, por nuk isha plotësisht i sigurt. Sigla në fjalë nisi të duket përherë e më shpesh nëpër faqet e “Hostenit” apo dhe në organe të tjera. Pa shumë vështirësi, mora vesh se nuk isha gabuar: autori i karikaturave ishte pikërisht Llambi.
Prishja e marrëdhënive me Bashkimin Sovjetik, si për shumë e shumë studentë të tjerë, bëri që dhe Llamb të mos i përfundnte dot studimet atje. Por, me hapjen e Institutit të Lartë të Arteve Figurative, Llambi, në mos gabohem, qe ndër studentët e parë të tij. Njihja disa syresh të cilët më flisnin gjithë respekt për të, si talent e si njeri. Vitin e fundit, kur po përgatiste punën e diplomës, u sëmur dhe nuk e mbaroi dot. Unë u ndodha në mbrojtjen e tyre, ceremoni që u zhvillua në Klubin e Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve, që ishte pranë Teatrit Popullor. Llambi kishte zgjedhur si temë një subjekt nga bota e fëmijve. Oponent qe Kujtim Buza i cili dha vlerësime të larta për pikturën e pambaruar të Llambit. Madje edhe e theksoi që, ndonëse e pambaruar, në të duket artisti e mjeshtri dhe propozoi që të vlerësohej me notën më të lartë, siç edhe ndodhi, duke rigjistruar kështu, në memorien time, një sfidë tjetër të tij.
Gjatë viteve të mëvonëshme takoheshim herë pas here me Llambin, diskutonim për Letërsinë e Artin apo dhe për jetën në përgjithësi. Kishim të njëjtin mendim për problemet e vështira e herë herë edhe të papërballueshme të realitetit që po jetonim. Vija re se kishte mbetur po ai tip i ndjeshëm që pata njohur dikur, në shkollën e mesme. Përveç se qe pak shëndetlig i duhej të përballonte dhe vështirësi ekonomike.
Në një konferencë të Talenteve të Reja, ku u ndodhëm të dy, pati diskutime nga më të larmishmet, disa lakonike e të tjera tepër të gjata, sa që salla mezi po i duronte. Sidomos një poet i ri e çmendi sallën fare, duke folur e folur pa pushim, mbase rreth një orë apo edhe më tepër. Kur i thashë Llambit opinionin tim për këtë, ai ma ktheu, duke dhënë një mendim krejt të kundërt:”Jo, më tha, ai ngriti probleme të rëndësishme, pavarësisht se u zgjat pak…”. E solla këtë episod për të ilustruar gjithë sa thashë më lart se Llambi kishte përherë mendimin e vet, sado kundër rrymës që mund të ishte ai.
Sa herë që hapeshin ekspozita të arteve figurative, ndalesha posaçërisht tek punimet e tij, që tërhiqnin vëmendjen për orgjinaliteitn e tyre. Kur mora vesh se kishte hapur një ekspozitë personale, nxitova për ta vizituar. Pikturat më pëlqyen, por dhe çmimet m’u dukën pak të larta. “A ke shitur ndonjë?”, e pyeta. “Jo, më tha, nuk kam shitur.” Mbase nuk duhej bërë ajo pyetje apo edhe mund të mos e përmendja këtu, por e bëra këtë jo pa qëllim: për të treguar se ai kishte ngelur po ai i shkollës së mesm, që nuk dinte të shtihej e pse jo, edhe të gënjente e të mburrej, siç bëjnë zakonisht njerëzit, veçanërisht artistët e sportistët.
Perveç si piktor, Llambi Blido njihet edhe si estet arti. Në vitin 1999 përfundoi monografinë “Shkolla ruse e Arteve Figurative dhe kontributi i saj i drejtpërdrejtë në shkollën shqiptare të Pikturës, Skulpturës dhe Grafikës”. Botoi, ndër të tjera, dhe një libër për lexuesin e gjerë se si ta shohim, kuptojmë e vlerësojmë një vepër të arteve figurative, të cilën e lexova me shumë interes e më pëlqeu. Botova dhe një recension për të në “Zëri i Popullit”, duke ndjerë kënaqësi që po i bëja një shërbim sado të vogël një njeriu të mirë e artisti të talentuar e të ndershëm si Llambi. Edhe atij iu bë shumë qejfi e më ftoi për një kafe. Disa herë më pat premtuar se do të më falte ndonjë nga punimet e veta, për miqësinë që kishim por, as ai nuk u kujtua dhe as unë nuk ia zura më në gojë ndonjëherë.
Aty nga fundi i 2002-së, siç e përmenda dhe në fillim të shkrimit, lexova një informacion në një gazetë se ishte keq me shëndet dhe dikush duhet ta ndihmonte. Rrezikohej të verbohej fare, se vuante nga sytë. Sa keq më erdhi! Njerëzit e mirë si ai kanë vuajtur e do të vuajnë përherë se nuk ua hyjnë dot rrugëve të tërthorta për të përballuar po me aq sukses, si në Art, betejat në xhunglën e jetës. Sa e tmerrshme do të ketë qënë kjo goditje për të! Shumë kush ndoshta do të dorëzohej, do t’i flakte tej penelat por Llambi nuk u dorëzua, e sfidoi edhe kësaj here jetën: ai vazhdoi të pikturojë, sado e pabesueshme që të duket kjo. “Për atë që ka njohur magjinë e krijimit nuk është e lehtë të heqë dorë nga krijimtaria, do ta gjejë mënyrën për të shprehur botën e brendëshme, për të dhënë mesazhe me atë gjuhën e artit - thoshte ai në një intervistë. - Errësira, gjëja e parë që bën është të të godasë vetëbesimin. Lëkundesh në mundësitë e tua dhe kjo duhet përballuar, të gjesh mënyrën për shprehur atë që përfytyron...”.
Dhe Llambi e gjeti vërtet, duke i shtuar biografisë së vet një tjetër sfidë. Ai ka hapur tërë ato ekspozita personale. E fundit daton në shkurtin e 2016-ës, në Galerinë e Arteve, me 24 vepra, ku nuk mungojnë edhe nga ato të realizuara pas humbjes së shikimit.
Po nga kronikat e Medias për të, mësova se ai jo vetëm krijon por atje, në atë apartamentin e vet të ngushtë, ka gjetur hapësirën e nevojshme për të dhënë mësime private në pikturë. Me ndihmën e djalit të tij, - vazhdon kronika, - ai mundohet të japë maksimumin e mundshëm për këta fëmijë. As që e vë në dyshim një pohim të tillë. Por, unë do të shtoja se përballimi nga ana e tij i tërë këtyre sfidave të jetës, sidomos kësaj të fundit, na ka dhënë e po na jep një leksion të fuqishëm gjithë neve.
Përmes këtyre rreshtave, i uroj jetë të gjatë e suksese në të mirë të tij, të famijes e pse jo dhe të Artit, si një zë orgjinal e njëkohësisht si një luftëtar i pamposhtur, sidomos për sfidën e fundit që po e përballon burrërisht.
Nju York, 18 prill 2017
2017-04-17
Atdhetarizmi dhe eruditizmi i Akademik Gazmend Zajmit
Akademik Gazmend Zajmi lindi në Krumë më 1936. Shkollën fillore dhe gjimnazin i kreu në Prizren. Fakultetin Juridik dhe Studimet postdiplomike (drejtimi juridik-politik) i mbaroi në Beograd. Doktoroi më 1972.
Tre vjet ushtroi detyrën e gjykatësit e të kryetarit të Gjyqit të Rrethit të Prizrenit. Me themelimin e Fakultetit Juridik të Prishtinës u zgjodh asistent. Pas viteve 1963-67, kur qe sekretar i Kuvendit të Kosovës, ushtroi detyrën e profesorit të Fakultetit Juridik për lëndët Sistemi politik dhe E drejta kushtetuese. Qe shef i Katedrës së Shkencave Politike, prorektor dhe rektor i Universitetit të Prishtinës, kryetar i Shoqatës së Pedagogëve Universitarë të Kosovës, anëtar i Këshillit Ekzekutiv të Shoqatës të së Drejtës Komparative të Jugosllavisë, kryetar i Bashkësisë së Universiteteve të Jugosllavisë, anëtar i Komitetit të Përhershëm të Konferencës së Rektorëve të Evropës etj. Qe nënkryetar dhe kryetar i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës. Në vitin 1992 u zgjodh anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave me seli në Strasburg.
Ishte një ndër figurat më të ndritshme intelekuale të vitit të madh 1968. Artikuloi kërkesat për Republikën e Kosovës, për vetëvendosjen e shqiptarëve, për Kushtetutën e Kosovës, për Universitetin e Prishtinës, për shkëputjen nga Serbia dhe barazinë e plotë të shqiptarëve me popujt e tjerë të ish-Jugosllavisë. Si rektor i Universitetit të Prishtinës në asnjë rast nuk shprehu distancim nga kërkesat e demonstrantëve në vitin 1981, por me mençuri bëri mbrojtjen më të mirë të mundshme. Prandaj regjimi e largoi nga posti i rektorit, e përjashtoi edhe nga Universiteti. Ishte iniciator dhe autor i Apelit 215 të intelektualëve shqiptarë në mars të vitit 1989. Në vitin 1990 Ishte kryehartuesi i Deklaratës së Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës për pozitën e re kushtetuese të Kosovës dhe përpilues i tekstit të Deklaratës Kushtetuese të 2 Korrikut 1990 dhe dokumentave të tjera për avancimin e pozitës konstitucionale-juridike të Kosovës.
Publikoi mbi 30 punime shkencore dhe katër studime monografike. Në këto punime kryesisht trajtohet problematika e pakicave kombëtare, e aspekteve sociopolitike të pozitës së gjuhëve, e autonomisë dhe e federalizmit. Publikoi edhe një sërë vështrimesh politike në mbrojtje të të drejtave kombëtare të shqiptarëve të Kosovës.Vdiq më 1995.(Floripress:Flori Bruqi)
Njeriu më i afërt me studentët, dhe që ishte gjatë gjithë kohës me demonstrues, të enjten më 26 Mars 1981, ishte Rektori i Universitetit të Prishtinës, profesor Gazmend Zajmi. Ai ka qenë me neve, me rininë mu në mes të studentëve protestues gjatë tërë paradrekës, deri sa ka intervenua policia.
I ndershmi Gazmend Zajmi, rektori i UP-së, ishte i vogël për nga trupi dhe mezi shihej nga turma por kishte zemër të madhe e mendje të ndritur. Ai fliste para masës dhe djersët i shkonin ballit rrëke.
Dita e Enjte e 26 Marsit, ishte një ditë e mirë, me diell të ngrohtë. Nga pak fryente një fllad i lehte nga Jugu dhe nga Jug-Lindja.(Sinan Kastrati)
I lindur me 20 qershor të vitit 1936 në Krumë të Hasit të Shqipërisë. Shkollimin fillor dhe atë të mesëm e kishte kryer në qytetin e lashtë të Prizrenit. Ndërsa, fakultetin juridik e kishte kryer në Beograd, mirëpo ambiciet e tija në sferën shkencore nuk kishin të ndaluar, ai përfundoi edhe shkallën e tretë të studimeve universitare në drejtimin juridik dhe politik në Beograd. Ndërsa, në vitin 1972 e kishte mbrojtur disertacionin e dokturaturës së tij në fakultetin e Shkencave Politike në Beograd me tezën e tij shkencore “Mbrojta e trajtimit kushtetues – juridik i gjuhëve të pakicave kombëtare në Evropë në mes dy luftërave botërore”.
Pas mbrojtjes së tezës së tij shkencore në shkallën e tretë, z. Zajmi ka ushtruar për tri vite me rradhë funksionin e gjykatësit dhe kryetarit në Gjykatën e Rrethit të Prizrenit. Ndërsa me themelimin e Fakultetit Juridik në vitin 1961, u zgjodh si asisenti i këtij fakulteti në lëndën “E drejta kushtetuese”. Gjatë periudhës së viteve 1963-1967, z.Zajmi ishte zgjedhur si “sekretar i Kuvendit Krahinor” të Kosovës apo ekuivalenca e sotme“deputet i Kuvendi të Kosovës”.z.Zajmi edhe pse ishte përzgjedhur si “sekretari i Kuvendit Krahinor”, asnjëherë nuk e kishte lënë anash funksionin e pedagogut në Fakultetin Juridik.
Që nga viti 1968 z.Zajmi vazhdimisht kishte dhënë kontributin e tij në cilësinë e pedagogut në Fakultetin Juridik, pastaj ishte zgjedhur edhe kryetar i Shoqatës Krahinore të Pedagogëve Universitarë të Kosovës, duke vazhduar karierrën e tij profesionale si prorektorë i katredës së juridikut në Prishtinës, më pastaj bëhet edhe Rektor i Universitetit të Prishtinës, i katërti me rradhë pas z.Dervish Rozhajës, z.Idriz Ajeti dhe z.Feriz Krasniqi.
Për sa i përket rezultateve të arritur në botën akademike të këtij personalitetit puna e tij shkencore u dekorua me tri urdhra me “Urdhrin e Punës me Kurorë të Artë”, me urdhrin e dytë “Urdhrin e Vëllazinim Bashkimit” dhe me urdhrin e tretë “Kurora e Artë”.
Profesori i nderuar z. Zajmi gjatë karrierës së tij shkencore dhe atë profesionale kishte dhe këto funksione si shef i “Katedrës së Shkencave Shoqërore – Politike”, kryetar i “Shoqatës Krahinore të Politikologëve”, anëtar i “Kryesisë së Lidhjes së Shoqatës të Shkencave Politike të Jugsllavisë”, anëtar i “Këshillit Ekzekutiv të Shoqatës të së Drejtës Komparative të Jugosllavisë”, anëtar i “Pleqësisë Federative Juridike”, kryetar i “Bashkësisë së Univerteteve të Jugosllavisë”, anëtar i “Komitetit të Përhershëm të Konferencës së Rektorëve të Evropës”.
Që nga viti 1979 z.Zajmi zgjedhet si Rektor i Universitetit të Prishtinës, pas emëritmit të tij si rektor mbahet mbledhja urgjente e Kryesisë së Krahinës Socialiste Autonome të Kosovës dhe e Kryesisë së Komitetit Krahinor të Lëvizjes Komuniste të Kosovës dhe kuadrove kosovarë në nivelin e Republikës Federative të Jugosllavisë, në këtë mbledhje z.Zajmi ishte kundërshtuesi më i fuqishëm i ndërprerjes së “Protokollit të Bashkëpunimit të Universitetit të Prishtinë me atë të Shqipërisë në Tiranë”, z.Zajmi sërisht e kishte përpiluar një Protokoll ku parashihej riintergrimi i kombit shqptar në hapësirat e tij etnike, ku u përpjek me disa kolegë të tjerë ta kundështojnë këtë kërkesë antikombëtare, duke qenë këmbëngulës kategorikisht për prishjen e këtij “Protokolli”.
Pas pjesëmarrjes së tij në protesta studentore pushteti serb, e anatemoi bashkëpunimin në mes Universitetit të Prishtinës dhe atij të Tiranës, duke e akuzuar z.Zajmi nga niveli i kryesisë së KSAK-së, për organizimin e demostrave, pjesëmarrjen dhe kërkesën për t’u vazhduar marrëdhëniet bilaterale në mes Kosovës dhe Shqipërisë për “Marrëveshjen Arsimore”. Për këtë arsye ishte suspenduar edhe nga pozita e Rektorit në vitin 1981.
Si kryetar i “Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës” kishte arritur të hartonte këtë deklaratë kushtetuese, pas suprimimit të “Kushtetutës së Krahinës së Socialiste Autonome e Kosovës”. Por hartimin e këtij akti formal – juridik e kishte shtyer ta hartonte pas fjalimit të mbajtur të Sllobodan Millosheviçit në Fushë-Kosovë për ndër të “600 vjetorit të Gazimestanit”, ku i kishte paralajmëruar autoritetet dhe akademikët e Kosovës se çfarë do ta priste Kosovën tani dhe tutje pas suprimimit të Krahinës Autonome Socialiste të Kosovës.
Z.Zajmi ishte përpiluesi i “Deklaratës mbi Çështjen Kushtetuese të Akademisë së Shkencave dhe Arteve” me 15 qershor të vitit 1990. Pastaj ishte përpilues i “Forumit Demokratik”, që i’u bërë kërkesa nga të gjithë përfaqësuesit e të gjitha subjekteve politike dhe shoqatave shqiptare me të cilën u kërkohej deputetëve të Kuvendi të Kosovës që të mbronin pozitën e tyre kushtetuese si “akt më të lartë juridiko-shtetëror”.
Personaliteti i z.Zajmi zë vend të veçantë tek popullata shqiptare në Kosovë, pasi që vetë ky i fundit si kryetari i Akademisë së Shkencave dhe Arteve në kohën me kritike të çështjes politike shqiptare në Kosovë, ai e kishe hartuar deklaratën kushtetuese e njohur si “Deklarata Kushtetuese e 2 korrikut”, ku këtë akt juridik e kishtin lexuar deputet para ndërtesës së “Kuvendit Krahinor të Kosovës” apo “Kuvendi i Republikës së Kosovës”, nga deputetet e atëhershëm z.Bujar Gjuregjala dhe z.Muharrem Shabani, figura e z.Zajmi u bë me e njohur më hartimn e “Kushtetutës së Kaçanikut”, ku ishte përkrahësi më i fuqishëm ndaj deputetëve të cilët e mbajtjen Kuvendin e Kosovës në Kaçanik edhe pse ishte e planifikuar të mbahet në qytetin e Gjakovës, por një gjë e tillë nuk u realizuar për arsye se forcat policore serbe kishin mbajtur tërë ditën orë policore.
Ndërsa, me 27 qershor të vitit 1993 deri me 20 qershor të vitit 1994 ishte kryetar i “Akademisë së Shkencave dhe Artëve të Kosovës” me përzgjedhjen e tij si kryetari i Akademisë ai kishte arritur të bëhet një vrojtues aktivë në jetën politike, mandej kishte lobuar për pozitën politike të brendshme dhe ishte lobuesi më i fuqishëm në botën e jashtme për të vërtetën e popullatës shqiptare në Kosovë.
Një karakteristikë që e përben z.Zajmi është se ai ka qenë edhe anëtar i “Shoqërisë Kulturore Agimi” e themeluar në nëntor të vitit 1944 në qytetin e Prizrenit. Ai kishte marrë pjesë në Grupin e Muzikës Zbavitëse si udhëheq i dalluar së bashku me mikun e tij Petrit Nushin. Ku u vlerësohet ndër konbtribuesi më të madh për Shoqërinë Kulturore Agim dhe ishte bërë i njohur në kulturën arstike mbarë shqiptare.
Të dhënat faktike tregojnë se z.Gazmend Zajmi i ka gjithsej 30 punime shkencore të publikuar, përbërja e tyre është katër me karakter monografik si dhe autor i librave universitare të Universitetit të Beogradit “Drustveno politiçki sistem Jugosllavije” apo në gjuhën shqipe “Politika shtetërore në sistemin e Jugosllavisë”. Në këtë sferë akademiku z.Zajmi është autor i një varg eseve që iu dedikohen fushës politike, si dhe njëherësh është autor i tre librave komponimesh dhe i librave me vargje në fushën e krijimtarisë muzikore dhe të poezisë.
Gjatë karrierës së tij profesionale dhe në botën e tij akademike, z.Zajmi ka marrë pjesë në një varg supoziumesh shkencor si në atë vendore dhe ndërkombëtare. Gjithashtu ishte anëtar i Redaksisë së Enciklopëdisë Politike në Beograd. Ndërsa, vitin e kaluar i është bërë 20 vjetori i vdekjes së tij, pasi që ai kishte ndërruar jetë me 10 mars të vitit 1995 në kryeqytetin kroatë në Zagreb.
---------------
Gazmend Zajmi
Akademik
Biografia
Lindi në Krumë më 1936. Shkollën fillore dhe gjimnazin i kreu në Prizren. Fakultetin Juridik dhe Studimet postdiplomike (drejtimi juridik-politik) i mbaroi në Beograd. Doktoroi më 1972.
Tre vjet ushtroi detyrën e gjykatësit e të kryetarit të Gjyqit të Rrethit të Prizrenit. Me themelimin e Fakultetit Juridik të Prishtinës u zgjodh asistent. Pas viteve 1963-67, kur qe sekretar i Kuvendit të Kosovës, ushtroi detyrën e profesorit të Fakultetit Juridik për lëndët Sistemi politik dhe E drejta kushtetuese. Qe shef i Katedrës së Shkencave Politike, prorektor dhe rektor i Universitetit të Prishtinës, kryetar i Shoqatës së Pedagogëve Universitarë të Kosovës, anëtar i Këshillit Ekzekutiv të Shoqatës të së Drejtës Komparative të Jugosllavisë, kryetar i Bashkësisë së Universiteteve të Jugosllavisë, anëtar i Komitetit të Përhershëm të Konferencës së Rektorëve të Evropës etj. Qe nënkryetar dhe kryetar i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës. Në vitin 1992 u zgjodh anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave me seli në Strasburg.
Ishte një ndër figurat më të ndritshme intelekuale të vitit të madh 1968. Artikuloi kërkesat për Republikën e Kosovës, për vetëvendosjen e shqiptarëve, për Kushtetutën e Kosovës, për Universitetin e Prishtinës, për shkëputjen nga Serbia dhe barazinë e plotë të shqiptarëve me popujt e tjerë të ish-Jugosllavisë. Si rektor i Universitetit të Prishtinës në asnjë rast nuk shprehu distancim nga kërkesat e demonstrantëve në vitin 1981, por me mençuri bëri mbrojtjen më të mirë të mundshme. Prandaj regjimi e largoi nga posti i rektorit, e përjashtoi edhe nga Universiteti. Ishte iniciator dhe autor i Apelit 215 të intelektualëve shqiptarë në mars të vitit 1989. Në vitin 1990 Ishte kryehartuesi i Deklaratës së Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës për pozitën e re kushtetuese të Kosovës dhe përpilues i tekstit të Deklaratës Kushtetuese të 2 Korrikut 1990 dhe dokumentave të tjera për avancimin e pozitës konstitucionale-juridike të Kosovës.
Publikoi mbi 30 punime shkencore dhe katër studime monografike. Në këto punime kryesisht trajtohet problematika e pakicave kombëtare, e aspekteve sociopolitike të pozitës së gjuhëve, e autonomisë dhe e federalizmit. Publikoi edhe një sërë vështrimesh politike në mbrojtje të të drejtave kombëtare të shqiptarëve të Kosovës.
Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës i botoi veprat e tij në katër vëllime.
Është gjithashtu autor i tre vëllimeve me kompozime këngësh dhe i dy vëllimeve me vargje të këngëve të kompozuara.
Librat e botuar:
Ustavno-pravna zaštita i tretman jezika nacionalnih manjina u Evropi izme?u dva svetska rata, Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës, Seksioni i Shkencave Shoqërore, Lib. 2, Prishtinë, 1982.
Vepra I, ASHAK, 1997.
Vepra II, ASHAK, 2001.
Vepra III, ASHAK, 2003.
Vepra IV, ASHAK, 2004.
Artikujt dhe studimet:
Quelques aspects theoriques de la corelation entre le traitement de minorites nationales dans le droit international et le droit constitutional, Conference internationale sur les minorites, Triestes, 27-31, maggio 1974.
Same observations on the (language) possition of national minorities in Europe after the first ëorld ëar, in connection ëith contempirery problems of national minorities, United Nations S.O. 216/3 (26), United Nations Seminar on the promotion and protection of human rights of national, ehnie and other minorities, Ohrid, Jugoslavija, 1974, “Ohrid Seminar”, 1975, Nova Makedonija.
“L’essenza politica delle miknoranze nazionali” Atti del simposio sui problemi socioeconomici e ambientali degli sloveni in Italia, volume I, Trieste 1978 (The Political Esse of Nationalities (nations Minorities) JP.S.A. Round Teble, Dubrovnik, 1975.
Language equality among the nations and nationalites of Yugoslavia, Nations and nationalities of Yugoslavia, Me?unarodna politika, Beograd, 1974.
Od flotantnosti iseljenika do njihove etni?ke (nacionalne) aglomeracije, Iseljeništvo naroda i narodnosti Jugoslavije i njegove uzajamne veze s domovinom, Zavod za migracije i narodnosti, Zagreb, 1978 (separat).
Aspekti ostvarivanja nacionalne ravnopravnosti u školstvu, Simpozijum 76, Novi Sad 76, SFR Jugoslavija, Novi Sad 1977.
Ustavni zakon SAP Kosova i ravnopravnost jezika, Përmbledhje punimesh 1961-1971, Fakulteti Juridik-Ekonomik, Prishtinë, 1972.
Nacionalne manjine u državnoj regulativi bivše Jugoslavije, Fakulteti Juridik i Prishtinës, Prishtinë 1974 (separat).
Jezik kao jedan od ?inilaca bi?a i položaja narodnosti, Federalizam i nacionalno pitanje, Zbirka radova, Savez udruženja za politi?ke nauke Jugoslavije, Beograd, 1971.
(A nyelv mint a nemzetiseglenyenek es helyzetenek tenyezoje) Anyanyelv – A llaninyelv, Forum Knyvkiado.
Aspektet teorike mbi gjuhën si një ndër faktorët e qenies dhe pozitës së kombësive, Përparimi 3/71.
Socialisti?ka misao i ravnopravnost jezika, Socijalizam – ?asopis Saveza komunista Jugoslavije, 10 tetor 1968.
Functions and aspects of the balanced and effective development of the universities of developing countries and/or regions, International Association of Universities. Seventh general conference, Manila 1980, documents.
Nelogi?nost u mehani?koj paraleli izmedju teorije o odumiranju države i teorije o odumiranju nacije, Socijalizam u svetu, Me?unarodni ?asopis marksisti?ke i socijalisti?ke misli, Beograd, 1980, nr. 20.
The relations of the Class and the national in the Political Sistem of Socialism, “Sociolism in the World”, Cavtat, 1977, Yugoslavia, number 6.
Format e barazisë së gjuhëve gjatë lëvizjes dhe Luftës Nacionalçlirimtare në Kosovë, Përparimi, nr. 6, Prishtinë 1971.
Disa aspekte metodologjike dhe konkluduese lidhur me studimin e pozitës së gjuhëve të pakicave kombëtare në Evropë midis dy luftërave botërore, Përparimi, nr. 4, 1972.
Pozita e gjuhëve në Krahinën Autonome të Kosovës në periudhën 1945-1970 (periudha 1945-1953), Përparimi, nr. 7, 1971.
Pozita e gjuhëve në Krahinën Autonome të Kosovës në periudhën 1945-1970 II Periudha 1963-1968, Përparimi, nr. 8, 1971.
Mbi aspektet dhe problemet sociologjike t’urbanizmit e t’urbanizimit, Përparimi nr. 7, 1967.
Kushtetuta e Krahinës në vend të Ligjit Kushtetues, Përparimi, viti XIX, nr. 7-8.
Neka zapažanja o osnovama autonomije u našem društveno-politi?kom sistemu Autonomne pokrajine u Jugoslaviji, Institut za uporedno pravo, Beograd, 1967.
Barazia e gjuhëve (Monografi në botim të Përparimit), Prishtinë, 1968.
Disa çështje nacionale në Kosovë në dritë të Traktatit të Senzhermenit, Simpozium i Entit Krahinor të Historisë: Kosova gjer në vitin 1912 (dokumentacion).
Marksizmi dhe vetëqeverisja, Përparimi, nr. 2/75.
L’autogestion. Dokuments. Centre International de coordination des Rexherches sur l’autogestion (CICRA) Paris, septembre, 1977.
National minorities in space and time – the United Nations and National Minorities, X th World Congress of International Political Science Associatin. Edinburgh, Scotland, 1976, documents. (në gjuhën sllovene: Teorija in Praksa 12/76, Ljubljana.
Nacionalni faktor i društveni progres, Konferenca VII ndërkombëtare: “Nauka i društvo” – Science and society – dokumenti, Portorozh, 1976.
Položaj i uloga narodnosti u SFRJ, Libri universitar i grupit të autorëve: Politi?ki sistem SFRJ – Beogradski univerzitet, Rad, 1975.
Floripress:Flori Bruqi
Tre vjet ushtroi detyrën e gjykatësit e të kryetarit të Gjyqit të Rrethit të Prizrenit. Me themelimin e Fakultetit Juridik të Prishtinës u zgjodh asistent. Pas viteve 1963-67, kur qe sekretar i Kuvendit të Kosovës, ushtroi detyrën e profesorit të Fakultetit Juridik për lëndët Sistemi politik dhe E drejta kushtetuese. Qe shef i Katedrës së Shkencave Politike, prorektor dhe rektor i Universitetit të Prishtinës, kryetar i Shoqatës së Pedagogëve Universitarë të Kosovës, anëtar i Këshillit Ekzekutiv të Shoqatës të së Drejtës Komparative të Jugosllavisë, kryetar i Bashkësisë së Universiteteve të Jugosllavisë, anëtar i Komitetit të Përhershëm të Konferencës së Rektorëve të Evropës etj. Qe nënkryetar dhe kryetar i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës. Në vitin 1992 u zgjodh anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave me seli në Strasburg.
Ishte një ndër figurat më të ndritshme intelekuale të vitit të madh 1968. Artikuloi kërkesat për Republikën e Kosovës, për vetëvendosjen e shqiptarëve, për Kushtetutën e Kosovës, për Universitetin e Prishtinës, për shkëputjen nga Serbia dhe barazinë e plotë të shqiptarëve me popujt e tjerë të ish-Jugosllavisë. Si rektor i Universitetit të Prishtinës në asnjë rast nuk shprehu distancim nga kërkesat e demonstrantëve në vitin 1981, por me mençuri bëri mbrojtjen më të mirë të mundshme. Prandaj regjimi e largoi nga posti i rektorit, e përjashtoi edhe nga Universiteti. Ishte iniciator dhe autor i Apelit 215 të intelektualëve shqiptarë në mars të vitit 1989. Në vitin 1990 Ishte kryehartuesi i Deklaratës së Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës për pozitën e re kushtetuese të Kosovës dhe përpilues i tekstit të Deklaratës Kushtetuese të 2 Korrikut 1990 dhe dokumentave të tjera për avancimin e pozitës konstitucionale-juridike të Kosovës.
Publikoi mbi 30 punime shkencore dhe katër studime monografike. Në këto punime kryesisht trajtohet problematika e pakicave kombëtare, e aspekteve sociopolitike të pozitës së gjuhëve, e autonomisë dhe e federalizmit. Publikoi edhe një sërë vështrimesh politike në mbrojtje të të drejtave kombëtare të shqiptarëve të Kosovës.Vdiq më 1995.(Floripress:Flori Bruqi)
Njeriu më i afërt me studentët, dhe që ishte gjatë gjithë kohës me demonstrues, të enjten më 26 Mars 1981, ishte Rektori i Universitetit të Prishtinës, profesor Gazmend Zajmi. Ai ka qenë me neve, me rininë mu në mes të studentëve protestues gjatë tërë paradrekës, deri sa ka intervenua policia.
I ndershmi Gazmend Zajmi, rektori i UP-së, ishte i vogël për nga trupi dhe mezi shihej nga turma por kishte zemër të madhe e mendje të ndritur. Ai fliste para masës dhe djersët i shkonin ballit rrëke.
Dita e Enjte e 26 Marsit, ishte një ditë e mirë, me diell të ngrohtë. Nga pak fryente një fllad i lehte nga Jugu dhe nga Jug-Lindja.(Sinan Kastrati)
I lindur me 20 qershor të vitit 1936 në Krumë të Hasit të Shqipërisë. Shkollimin fillor dhe atë të mesëm e kishte kryer në qytetin e lashtë të Prizrenit. Ndërsa, fakultetin juridik e kishte kryer në Beograd, mirëpo ambiciet e tija në sferën shkencore nuk kishin të ndaluar, ai përfundoi edhe shkallën e tretë të studimeve universitare në drejtimin juridik dhe politik në Beograd. Ndërsa, në vitin 1972 e kishte mbrojtur disertacionin e dokturaturës së tij në fakultetin e Shkencave Politike në Beograd me tezën e tij shkencore “Mbrojta e trajtimit kushtetues – juridik i gjuhëve të pakicave kombëtare në Evropë në mes dy luftërave botërore”.
Pas mbrojtjes së tezës së tij shkencore në shkallën e tretë, z. Zajmi ka ushtruar për tri vite me rradhë funksionin e gjykatësit dhe kryetarit në Gjykatën e Rrethit të Prizrenit. Ndërsa me themelimin e Fakultetit Juridik në vitin 1961, u zgjodh si asisenti i këtij fakulteti në lëndën “E drejta kushtetuese”. Gjatë periudhës së viteve 1963-1967, z.Zajmi ishte zgjedhur si “sekretar i Kuvendit Krahinor” të Kosovës apo ekuivalenca e sotme“deputet i Kuvendi të Kosovës”.z.Zajmi edhe pse ishte përzgjedhur si “sekretari i Kuvendit Krahinor”, asnjëherë nuk e kishte lënë anash funksionin e pedagogut në Fakultetin Juridik.
Që nga viti 1968 z.Zajmi vazhdimisht kishte dhënë kontributin e tij në cilësinë e pedagogut në Fakultetin Juridik, pastaj ishte zgjedhur edhe kryetar i Shoqatës Krahinore të Pedagogëve Universitarë të Kosovës, duke vazhduar karierrën e tij profesionale si prorektorë i katredës së juridikut në Prishtinës, më pastaj bëhet edhe Rektor i Universitetit të Prishtinës, i katërti me rradhë pas z.Dervish Rozhajës, z.Idriz Ajeti dhe z.Feriz Krasniqi.
Për sa i përket rezultateve të arritur në botën akademike të këtij personalitetit puna e tij shkencore u dekorua me tri urdhra me “Urdhrin e Punës me Kurorë të Artë”, me urdhrin e dytë “Urdhrin e Vëllazinim Bashkimit” dhe me urdhrin e tretë “Kurora e Artë”.
Profesori i nderuar z. Zajmi gjatë karrierës së tij shkencore dhe atë profesionale kishte dhe këto funksione si shef i “Katedrës së Shkencave Shoqërore – Politike”, kryetar i “Shoqatës Krahinore të Politikologëve”, anëtar i “Kryesisë së Lidhjes së Shoqatës të Shkencave Politike të Jugsllavisë”, anëtar i “Këshillit Ekzekutiv të Shoqatës të së Drejtës Komparative të Jugosllavisë”, anëtar i “Pleqësisë Federative Juridike”, kryetar i “Bashkësisë së Univerteteve të Jugosllavisë”, anëtar i “Komitetit të Përhershëm të Konferencës së Rektorëve të Evropës”.
Që nga viti 1979 z.Zajmi zgjedhet si Rektor i Universitetit të Prishtinës, pas emëritmit të tij si rektor mbahet mbledhja urgjente e Kryesisë së Krahinës Socialiste Autonome të Kosovës dhe e Kryesisë së Komitetit Krahinor të Lëvizjes Komuniste të Kosovës dhe kuadrove kosovarë në nivelin e Republikës Federative të Jugosllavisë, në këtë mbledhje z.Zajmi ishte kundërshtuesi më i fuqishëm i ndërprerjes së “Protokollit të Bashkëpunimit të Universitetit të Prishtinë me atë të Shqipërisë në Tiranë”, z.Zajmi sërisht e kishte përpiluar një Protokoll ku parashihej riintergrimi i kombit shqptar në hapësirat e tij etnike, ku u përpjek me disa kolegë të tjerë ta kundështojnë këtë kërkesë antikombëtare, duke qenë këmbëngulës kategorikisht për prishjen e këtij “Protokolli”.
Pas pjesëmarrjes së tij në protesta studentore pushteti serb, e anatemoi bashkëpunimin në mes Universitetit të Prishtinës dhe atij të Tiranës, duke e akuzuar z.Zajmi nga niveli i kryesisë së KSAK-së, për organizimin e demostrave, pjesëmarrjen dhe kërkesën për t’u vazhduar marrëdhëniet bilaterale në mes Kosovës dhe Shqipërisë për “Marrëveshjen Arsimore”. Për këtë arsye ishte suspenduar edhe nga pozita e Rektorit në vitin 1981.
Si kryetar i “Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës” kishte arritur të hartonte këtë deklaratë kushtetuese, pas suprimimit të “Kushtetutës së Krahinës së Socialiste Autonome e Kosovës”. Por hartimin e këtij akti formal – juridik e kishte shtyer ta hartonte pas fjalimit të mbajtur të Sllobodan Millosheviçit në Fushë-Kosovë për ndër të “600 vjetorit të Gazimestanit”, ku i kishte paralajmëruar autoritetet dhe akademikët e Kosovës se çfarë do ta priste Kosovën tani dhe tutje pas suprimimit të Krahinës Autonome Socialiste të Kosovës.
Z.Zajmi ishte përpiluesi i “Deklaratës mbi Çështjen Kushtetuese të Akademisë së Shkencave dhe Arteve” me 15 qershor të vitit 1990. Pastaj ishte përpilues i “Forumit Demokratik”, që i’u bërë kërkesa nga të gjithë përfaqësuesit e të gjitha subjekteve politike dhe shoqatave shqiptare me të cilën u kërkohej deputetëve të Kuvendi të Kosovës që të mbronin pozitën e tyre kushtetuese si “akt më të lartë juridiko-shtetëror”.
Personaliteti i z.Zajmi zë vend të veçantë tek popullata shqiptare në Kosovë, pasi që vetë ky i fundit si kryetari i Akademisë së Shkencave dhe Arteve në kohën me kritike të çështjes politike shqiptare në Kosovë, ai e kishe hartuar deklaratën kushtetuese e njohur si “Deklarata Kushtetuese e 2 korrikut”, ku këtë akt juridik e kishtin lexuar deputet para ndërtesës së “Kuvendit Krahinor të Kosovës” apo “Kuvendi i Republikës së Kosovës”, nga deputetet e atëhershëm z.Bujar Gjuregjala dhe z.Muharrem Shabani, figura e z.Zajmi u bë me e njohur më hartimn e “Kushtetutës së Kaçanikut”, ku ishte përkrahësi më i fuqishëm ndaj deputetëve të cilët e mbajtjen Kuvendin e Kosovës në Kaçanik edhe pse ishte e planifikuar të mbahet në qytetin e Gjakovës, por një gjë e tillë nuk u realizuar për arsye se forcat policore serbe kishin mbajtur tërë ditën orë policore.
Ndërsa, me 27 qershor të vitit 1993 deri me 20 qershor të vitit 1994 ishte kryetar i “Akademisë së Shkencave dhe Artëve të Kosovës” me përzgjedhjen e tij si kryetari i Akademisë ai kishte arritur të bëhet një vrojtues aktivë në jetën politike, mandej kishte lobuar për pozitën politike të brendshme dhe ishte lobuesi më i fuqishëm në botën e jashtme për të vërtetën e popullatës shqiptare në Kosovë.
Një karakteristikë që e përben z.Zajmi është se ai ka qenë edhe anëtar i “Shoqërisë Kulturore Agimi” e themeluar në nëntor të vitit 1944 në qytetin e Prizrenit. Ai kishte marrë pjesë në Grupin e Muzikës Zbavitëse si udhëheq i dalluar së bashku me mikun e tij Petrit Nushin. Ku u vlerësohet ndër konbtribuesi më të madh për Shoqërinë Kulturore Agim dhe ishte bërë i njohur në kulturën arstike mbarë shqiptare.
Të dhënat faktike tregojnë se z.Gazmend Zajmi i ka gjithsej 30 punime shkencore të publikuar, përbërja e tyre është katër me karakter monografik si dhe autor i librave universitare të Universitetit të Beogradit “Drustveno politiçki sistem Jugosllavije” apo në gjuhën shqipe “Politika shtetërore në sistemin e Jugosllavisë”. Në këtë sferë akademiku z.Zajmi është autor i një varg eseve që iu dedikohen fushës politike, si dhe njëherësh është autor i tre librave komponimesh dhe i librave me vargje në fushën e krijimtarisë muzikore dhe të poezisë.
Gjatë karrierës së tij profesionale dhe në botën e tij akademike, z.Zajmi ka marrë pjesë në një varg supoziumesh shkencor si në atë vendore dhe ndërkombëtare. Gjithashtu ishte anëtar i Redaksisë së Enciklopëdisë Politike në Beograd. Ndërsa, vitin e kaluar i është bërë 20 vjetori i vdekjes së tij, pasi që ai kishte ndërruar jetë me 10 mars të vitit 1995 në kryeqytetin kroatë në Zagreb.
---------------
Gazmend Zajmi
Akademik
Biografia
Lindi në Krumë më 1936. Shkollën fillore dhe gjimnazin i kreu në Prizren. Fakultetin Juridik dhe Studimet postdiplomike (drejtimi juridik-politik) i mbaroi në Beograd. Doktoroi më 1972.
Tre vjet ushtroi detyrën e gjykatësit e të kryetarit të Gjyqit të Rrethit të Prizrenit. Me themelimin e Fakultetit Juridik të Prishtinës u zgjodh asistent. Pas viteve 1963-67, kur qe sekretar i Kuvendit të Kosovës, ushtroi detyrën e profesorit të Fakultetit Juridik për lëndët Sistemi politik dhe E drejta kushtetuese. Qe shef i Katedrës së Shkencave Politike, prorektor dhe rektor i Universitetit të Prishtinës, kryetar i Shoqatës së Pedagogëve Universitarë të Kosovës, anëtar i Këshillit Ekzekutiv të Shoqatës të së Drejtës Komparative të Jugosllavisë, kryetar i Bashkësisë së Universiteteve të Jugosllavisë, anëtar i Komitetit të Përhershëm të Konferencës së Rektorëve të Evropës etj. Qe nënkryetar dhe kryetar i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës. Në vitin 1992 u zgjodh anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave me seli në Strasburg.
Ishte një ndër figurat më të ndritshme intelekuale të vitit të madh 1968. Artikuloi kërkesat për Republikën e Kosovës, për vetëvendosjen e shqiptarëve, për Kushtetutën e Kosovës, për Universitetin e Prishtinës, për shkëputjen nga Serbia dhe barazinë e plotë të shqiptarëve me popujt e tjerë të ish-Jugosllavisë. Si rektor i Universitetit të Prishtinës në asnjë rast nuk shprehu distancim nga kërkesat e demonstrantëve në vitin 1981, por me mençuri bëri mbrojtjen më të mirë të mundshme. Prandaj regjimi e largoi nga posti i rektorit, e përjashtoi edhe nga Universiteti. Ishte iniciator dhe autor i Apelit 215 të intelektualëve shqiptarë në mars të vitit 1989. Në vitin 1990 Ishte kryehartuesi i Deklaratës së Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës për pozitën e re kushtetuese të Kosovës dhe përpilues i tekstit të Deklaratës Kushtetuese të 2 Korrikut 1990 dhe dokumentave të tjera për avancimin e pozitës konstitucionale-juridike të Kosovës.
Publikoi mbi 30 punime shkencore dhe katër studime monografike. Në këto punime kryesisht trajtohet problematika e pakicave kombëtare, e aspekteve sociopolitike të pozitës së gjuhëve, e autonomisë dhe e federalizmit. Publikoi edhe një sërë vështrimesh politike në mbrojtje të të drejtave kombëtare të shqiptarëve të Kosovës.
Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës i botoi veprat e tij në katër vëllime.
Është gjithashtu autor i tre vëllimeve me kompozime këngësh dhe i dy vëllimeve me vargje të këngëve të kompozuara.
Librat e botuar:
Ustavno-pravna zaštita i tretman jezika nacionalnih manjina u Evropi izme?u dva svetska rata, Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës, Seksioni i Shkencave Shoqërore, Lib. 2, Prishtinë, 1982.
Vepra I, ASHAK, 1997.
Vepra II, ASHAK, 2001.
Vepra III, ASHAK, 2003.
Vepra IV, ASHAK, 2004.
Artikujt dhe studimet:
Quelques aspects theoriques de la corelation entre le traitement de minorites nationales dans le droit international et le droit constitutional, Conference internationale sur les minorites, Triestes, 27-31, maggio 1974.
Same observations on the (language) possition of national minorities in Europe after the first ëorld ëar, in connection ëith contempirery problems of national minorities, United Nations S.O. 216/3 (26), United Nations Seminar on the promotion and protection of human rights of national, ehnie and other minorities, Ohrid, Jugoslavija, 1974, “Ohrid Seminar”, 1975, Nova Makedonija.
“L’essenza politica delle miknoranze nazionali” Atti del simposio sui problemi socioeconomici e ambientali degli sloveni in Italia, volume I, Trieste 1978 (The Political Esse of Nationalities (nations Minorities) JP.S.A. Round Teble, Dubrovnik, 1975.
Language equality among the nations and nationalites of Yugoslavia, Nations and nationalities of Yugoslavia, Me?unarodna politika, Beograd, 1974.
Od flotantnosti iseljenika do njihove etni?ke (nacionalne) aglomeracije, Iseljeništvo naroda i narodnosti Jugoslavije i njegove uzajamne veze s domovinom, Zavod za migracije i narodnosti, Zagreb, 1978 (separat).
Aspekti ostvarivanja nacionalne ravnopravnosti u školstvu, Simpozijum 76, Novi Sad 76, SFR Jugoslavija, Novi Sad 1977.
Ustavni zakon SAP Kosova i ravnopravnost jezika, Përmbledhje punimesh 1961-1971, Fakulteti Juridik-Ekonomik, Prishtinë, 1972.
Nacionalne manjine u državnoj regulativi bivše Jugoslavije, Fakulteti Juridik i Prishtinës, Prishtinë 1974 (separat).
Jezik kao jedan od ?inilaca bi?a i položaja narodnosti, Federalizam i nacionalno pitanje, Zbirka radova, Savez udruženja za politi?ke nauke Jugoslavije, Beograd, 1971.
(A nyelv mint a nemzetiseglenyenek es helyzetenek tenyezoje) Anyanyelv – A llaninyelv, Forum Knyvkiado.
Aspektet teorike mbi gjuhën si një ndër faktorët e qenies dhe pozitës së kombësive, Përparimi 3/71.
Socialisti?ka misao i ravnopravnost jezika, Socijalizam – ?asopis Saveza komunista Jugoslavije, 10 tetor 1968.
Functions and aspects of the balanced and effective development of the universities of developing countries and/or regions, International Association of Universities. Seventh general conference, Manila 1980, documents.
Nelogi?nost u mehani?koj paraleli izmedju teorije o odumiranju države i teorije o odumiranju nacije, Socijalizam u svetu, Me?unarodni ?asopis marksisti?ke i socijalisti?ke misli, Beograd, 1980, nr. 20.
The relations of the Class and the national in the Political Sistem of Socialism, “Sociolism in the World”, Cavtat, 1977, Yugoslavia, number 6.
Format e barazisë së gjuhëve gjatë lëvizjes dhe Luftës Nacionalçlirimtare në Kosovë, Përparimi, nr. 6, Prishtinë 1971.
Disa aspekte metodologjike dhe konkluduese lidhur me studimin e pozitës së gjuhëve të pakicave kombëtare në Evropë midis dy luftërave botërore, Përparimi, nr. 4, 1972.
Pozita e gjuhëve në Krahinën Autonome të Kosovës në periudhën 1945-1970 (periudha 1945-1953), Përparimi, nr. 7, 1971.
Pozita e gjuhëve në Krahinën Autonome të Kosovës në periudhën 1945-1970 II Periudha 1963-1968, Përparimi, nr. 8, 1971.
Mbi aspektet dhe problemet sociologjike t’urbanizmit e t’urbanizimit, Përparimi nr. 7, 1967.
Kushtetuta e Krahinës në vend të Ligjit Kushtetues, Përparimi, viti XIX, nr. 7-8.
Neka zapažanja o osnovama autonomije u našem društveno-politi?kom sistemu Autonomne pokrajine u Jugoslaviji, Institut za uporedno pravo, Beograd, 1967.
Barazia e gjuhëve (Monografi në botim të Përparimit), Prishtinë, 1968.
Disa çështje nacionale në Kosovë në dritë të Traktatit të Senzhermenit, Simpozium i Entit Krahinor të Historisë: Kosova gjer në vitin 1912 (dokumentacion).
Marksizmi dhe vetëqeverisja, Përparimi, nr. 2/75.
L’autogestion. Dokuments. Centre International de coordination des Rexherches sur l’autogestion (CICRA) Paris, septembre, 1977.
National minorities in space and time – the United Nations and National Minorities, X th World Congress of International Political Science Associatin. Edinburgh, Scotland, 1976, documents. (në gjuhën sllovene: Teorija in Praksa 12/76, Ljubljana.
Nacionalni faktor i društveni progres, Konferenca VII ndërkombëtare: “Nauka i društvo” – Science and society – dokumenti, Portorozh, 1976.
Položaj i uloga narodnosti u SFRJ, Libri universitar i grupit të autorëve: Politi?ki sistem SFRJ – Beogradski univerzitet, Rad, 1975.
Ramush Haradinaj Kosova, e ne të tjerët….?!
SHKRUAN: RESHAT SAHITAJ
Nëse ambasadori i Konferencës së Paqes, Geert Ahrens, në librin e tij " Diplomacia mbi tehun e thikës" botuar Uashington D.C. 2010, shkruan për aktivitetin tim diplomatik në superlativ, si nuk paskam të drejtë ta pyes atdheun tim qysh nuk e paska një letër ku shkruan " mirënjohje"?! Pse unë, që për herë të parë në histori bëra që zyrtarisht Kosova konkurron për çmimin 'Nobel', nuk paskam asnjë të drejtë ta pyes atdheun për një vend pune, kurse Daut Haradinaj me krejt privilegjet ende e pyet atdheun për vete dhe familje?!
Në Kosovë është krijuar një traditë, një ligj i pashkruar e i pathënë, që shkrimet, debatet, bisedat për personalitete politike, e veçmas atyre të luftës që të shkruhet, e të flitet vetëm në superlativ mbi luftën, trimëritë, guximin e filan komandantit apo filan gjeneralit, në të kundërtën do të shantazhoheni, kërcënoheni, bllokoheni dhe jeni të fyer, të sharë e ndoshta edhe të vrarë. E keqja më e madhe qëndron se të shkruash për një rast, për një ngjarje të luftës objektivisht, të akuzojnë se je kundër luftës dhe zhvlerësimit të saj. Të shkruash për gabimet, tradhtinë, dëmet e një apo disa liderëve të akuzojnë se je kundër tërë partisë e kështu me radhë. Duhet të vetëdijesohemi njëherë e përgjithmonë se vetëm me kritika objektive, me demistifikimin e disa figurave të rrejshme, Kosova mund të përparojë, e jo të përpiqemi që më forcë t'i ndalojmë dhe ngulfatim të gjithë ata që nuk mendojnë si ne, e për ne. Ngritja e zërit të intelektualëve kundër fenomeneve negative të shkaktuara nga klasa politike, ishte detyrë kombëtare që nga koha antike dhe u aktualizua edhe më shumë nga Emil Zola me letrën e tij të famshme "Unë akuzoj", me Viktor Hygo e shumë pasardhës të tyre deri në ditët e sotme, pa llogaritur pasojat. Mbajtja në Francë e Ramush Haradinajt, i ka shqetësuar më se shumti familjarët e ngushtë, mbase edhe qytetarë tanë të shumtë, si dhe disa nga pozita e opozita e ndonjë anëtar të kryesisë së AAK-së . Mbajtja në Francë e liderit të AAK-së ka prodhuar deklarata e prononcime nga disa personalitete politike dhe publike nga të cilat shpesh ishin tendencioze, megalomane, kërcënuese, të karakterit servil, joprofesionale, e pak prej tyre objektive.
Me deklarata stereotipe nuk i shpejtohet liria Ramushit Me ndalimin e Ramushit nga autoritetet franceze në Francë, shpërthyen me deklarata personalitetet politike vendore, duke filluar nga Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Agim Ceku, Shpend Ahmeti, Visar Ymeri, Zafir Berisha e shumë të tjerë, përmbajtja e të cilave ishte identike: "Arrestimi i Ramush Haradinajt me urdhërarrest të Serbisë është i papranueshëm". Të gjitha këto deklarata ishin për t'i hedhur pluhur syve opinionit tonë, se ndalesa e Ramushit i paska pikëlluar thellë dhe se këta do bëjnë çmos për lirimin e tij sa më të shpejtë, e në fakt mezi presin që Ramushin ta ekstradojnë për në Serbi. Pas këtyre deklaratave u aprovua nga Kuvendi Rezoluta absurde ku Francës i kërkohet:"Lirimi i pakusht i ish-kryeministrit të Kosovës Ramush Haradinaj të ndodh sa më shpejt dhe të konsiderohet detyrë primare shtetërore"thuhet në mes tjerash në këtë rezolutë. Sikur ekspertët tanë po të thelloheshin më shumë mbi raste të tilla do të vërtetonin se Franca,Gjermania, Belgjika, Anglia e të tjera i respektojnë ligjet dhe rregullat ndërkombëtare të lëshuara nga Interpoli dhe agjencione të tjera simotra për ndalimin e atyre që gjenden në lista të tilla. Janë ndaluar dhe arrestuar shefa të shteteve të ndryshme nga aktakuza jo nga Interpoli, por edhe nga padi private të një grupi familjarësh të persekutuar gjatë sundimit të mbretit apo kryetarit të shtetit te tyre. Andaj çështja e ndalimit të Ramushit nuk është rast unik, dhe për lirimin e tij duhet të argumentohet me fakte pafajësia e tij e jo me deklarata boshe, sepse gjyqet e botës së civilizuar nuk punojnë me fjalë boshe, me folklorizëm, por me dokumente. Kuvendi i Kosovës është dashur urgjentisht të paguante ekspertë ndërkombëtarë dhe vendorë për përpilimin e dosjes së mbrojtjes së Ramushit e jo të shesin patriotizëm të përzier me folklorizëm e akuza pa vend.
Deklarata për destabilizim të Kosovës është çmenduri! Në mesin e deklaratave infantile të personaliteteve politike, kishte edhe deklarata kërcënuese, ofenduese dhe thirrje për destabilizim të Kosovës dhe thirrje për luftë. Disa mendonin se duke e kërcënuar Francën, do të lirohej Ramushi. Në mesin e këtyre deklaratave kërcënuese, kishte edhe autoritete serbe, të cilët shkruanin se nëse Ramushi ekstradohet, shqiptarët e shpërndarë në shumë shtete të botës do të fillonin të bënin atentate kundër interesave franceze, e nuk thoshin kundër interesave të Serbisë. Pas deklaratave të autoriteteve serbe, dolën disa "ish-komandantë" e shkruanin në faqet e tyre të FB se do të hakmerreshin kundër Francës e jo kundër Serbisë. Asnjë shtet i perëndimit dhe asnjë qytetar i rritur në ato shtete nuk i pranojnë dhe nuk u frikësohen kërcënimeve dhe shantazheve, por ligjeve. Jemi dëshmitarë të kërcënimeve nga ISIS ku shpërthejnë bomba në Bruksel, Paris, Londër, Stokholm e gjetiu, e shteti dhe qytetarët dalin në kafene e teatër për t'i treguar se nuk frikësohen. Dikush tjetër deklaroi se nëse nuk lirohet Ramushi do ta destabilizonte Kosovën. Kjo ishte deklarata më idioteskte dhe më destruktive. Me mijëra vjet kemi pritur të largojmë sunduesit, e tani që jemi krijuar shtet ne do ta destabilizojmë dhe do ta sakrifikojmë për Ramushin?! Askush në botë nuk e sakrifikon shtetin për një apo mijëra individë, por mijëra e qindra mijë individë sakrifikohen për shtet. Kë do ta destabilizojnë këta individë e këto forca të errëta?! Si do ta destabilizonin Kosovën?!Duke vrarë shqiptarë pse nuk janë të një mendimi e që nuk kanë as pikën e fajit?! Do të vrasin plaka e pleq serbë, që nuk dinë çka ndodhë përtej Graçanicës?! Pse nuk u treguan kaq trima gjatë kohës së luftës, por vetë e kemi lënë Mitrovicën nën kontrollin serb?! Kujt i shërben destabilizimi i shtetit tonë, edhe pse me pozitë dhe opozitë të korruptuar?! Destabilizimi i Kosovës u shërben vetëm interesave të Serbisë dhe Rusisë, e cila po kërkon të koncentrojë prezencën e saj në Ballkan. Shteti ndërtohet e nuk sakrifikohet për një njeri kushdo qoftë ai. Daut Haradinaj po ashtu me deklaratën e tij u kërcënua se nëse Ramushi ekstradohet në Serbi do të kemi një Kosovë etnikisht të pastër. Mendoj se Dauti është dashur të deklarohej kështu edhe kur u ekstraduan bashkëluftëtarët e tij për në Serbi, e ai rastet e tyre i ka heshtur. Daut Haradinaj është dashur ta bënte këtë thirrje, kur Anton Lekaj që u ekstradua në burgun e Serbisë, e jo tani për vëllanë e tij. Thirrja e Daut Haradinajt do të tingëllonte thirrje private dhe tepër personale, po sikur ta kishte ngritur zërin edhe për ishluftëtarët e tjerë do konsiderohej kombëtare. Rrezikun nga armiku duhet pritur nga larg e jo kur të futet në shtëpi. Historikisht ne shqiptarët kemi luftuar kur na është rrezikuar shtëpia jonë. Një gjë të tillë e bëri edhe Azem Galica, ku në marrëveshje, Serbia ia garantoi pavarësinë e dy-tri fshatrave. Azem Galica e ndërtoi kullën e tij trekatëshe, duke menduar se lufta kishte përfunduar kundër armikut. Pas tri viteve serbët pushtuan pjesët e tjera derisa Azemi po bisedonte me shokët në odë, u kthyen ushtria serbe dhe ia rrafshuan kullën dhe vrarë ushtarët. Andaj, Dauti dhe tjerët duhet ta dëgjojnë këngën e Ahmet Delisë, që të kuptojnë se pa e mbrojtur cepin më të largët të atdheut nuk mbrohet Prizreni, Deçani, Gjakova e as Prishtina. Në anën tjetër, sa për ilustrim po ia rikujtoj Dautit, dhe të tjerëve se kishat i kanë ruajtur familjet klanore të forta shqiptare, jo për ndonjë humanizëm, por se kanë qenë të paguar dhe të privilegjuar nga serbët dhe ishin familjet më besnike dhe më të respektuara nga Serbia. Nuk i kursyem kultet fetare ortodokse e myslimane se ato ishin me arkitekturë ilire, por u ruajtën me fanatizëm nga familje të forta proserbe dhe proturke. Në anën tjetër Burim Ramadani për një medie tha:"Vendimi i mundshëm i Gjykatës së Colmarit për ekstradimin e Ramush Haradinajt në Serbi është skenar i pastër për të kthyer konfliktin midis Kosovës dhe Serbisë, por edhe në rajon". Një deklaratë e tillë është e ngutshme që në diplomaci fjalët e fundit nuk thuhen të parat dhe si shumë lehtë analistët dhe specialistët tanë zgjidhjen e problemit e gjejnë në konflikt respektivisht në luftë. Sa ishim të gatshëm për luftë më se miri na ilustron sa pjesëmarrës kishte në luftën e fundit, por jo sa janë të pranuar nga Komisioni. Në bazë të shënimeve dhe burimeve të NATO-s, Kosova kishte 17 mijë ushtarë përfshirë këtu edhe logjistikën, dhe NATO e njeh vetëm një gjeneral Agim Çekun. Numri më i madh i prononcimeve dhe deklaratave janë për të treguar vetën se janë patriotë, dhe kur Ramushi të kthehet t'i mburrën duke i treguar se e paskan mbrojtur. Shumë liderë botërorë janë mashtruar nga njerëzit servilë, këshilltarë servilë, dhe i kanë larguar apo vrarë, ata që kanë kritikuar në dobi të interesave kombëtare. Çuditërisht në Tribunalin e Hagës luftëtarët tanë u treguan të dobët, duke deklaruar se ishin të pafajshëm, se nuk kishin pasur poste komanduese, nuk kishin pasur ushtri. të organizuar me një komandë e më një qëllim, por sipas tyre ishte mbrojtje stihike. Poqë se në Tribunalin e Hagës do të kishim vërtetuar, argumentuar dhe dokumentuar se UÇK ishte një ushtri e rregullt, ne sot nuk do të bënim përpjekje për krijimin e ushtrisë, sepse ajo do të ishte vazhdimësi pa procedura të ndryshimit të Kushtetutës. Po të kishim argumentuar se ka ekzistuar ushtria e rregullt do të ishin dënuar dhe sakrifikuar disa individë, të cilët edhe ashtu po maltretohen që 17 vite po mbahen peng e ligjeve ndërkombëtare të luftës. Sa më herët që të kryhet fruthi është më mirë, thotë populli. Merrni shembull të kriminelët serbë sesa me dinjitet e prisnin dënimin në Gjyqin e Hagës, kurse luftëtarët tanë gati sa nuk qanin¨, duke u betuar se nuk kishin qenë komandantë dhe nuk kishte pasur zinxhir komandues, e në Kosovë për opinionin tonë thoshin dhe ende thonë të kundërtën. Cili është realiteti?! Cili ka guxim të shkruajë objektivisht e pa asnjë tendencë negative. Askush!
Serbia me dosje, shqiptarët me deklarata mashtruese Serbia në çdo takim me shqiptarët dhe ndërkombëtarët, kurrë nuk ka shkuar e pa përgatitur. Nuk është më rëndësi se dosjet e tyre kanë qenë apo tani në rastin e Ramushit janë të fabrikuara, por ka rëndësi se ata angazhojnë ekspertë për takime të tilla, e ne shqiptarët gjithnjë e në çdo takim kemi shkuar duarthatë. Gjatë një prononcimi Pal Lekaj ankohet më datën 9 mars 2017, duke thënë: "Serbia ka material 500-600 faqe, kurse ne nuk kemi asgjë që t'i kundërvihemi"."Ministria e Drejtësisë është dashtë të caktojë njerëz profesionistë, për të dërguar material kundër atyre të Serbisë" tha Lekaj. Pasi është kështu, kush ia ka ndaluar zotit Pal Lekajt që të angazhonte specialistë të kësaj fushe për të përgatitur dosje të forta, që t'i mbronin të gjithë ata që i kërkon Serbia. Pal Lekaj i ka pasur kushtet materiale sa ishte kryetar në Gjakovë, i ka kushtet sa është deputet i Kuvendit, andaj pse nuk e bëri këtë? Pse Pal Lekaj apo tjerët janë deputetë të Kuvendit kur nuk janë në gjendje të bëjnë një dosje profesionale? Pse jeni zgjedhur deputetë kur nuk jeni në gjendje ta kryeni një punë në favor të Kosovës? Pse keni hyrë në partinë e Ramushit, kur nuk jeni në gjendje t'i ndihmoni kryetarit tuaj?! Dosjet nuk bëhen vetë, ato duhet me i shkrue dikush. Lehtë është t'i akuzosh tjerët e kur të kthehet Ramushi të krenohesh para tij se ke folur diçka, që në fakt nuk ke thënë asgjë, sepse nuk ke vepruar asgjë. Për përgatitjen e dosjeve a e ka fajin Serbia apo ti me pozitë e opozitë? Shteti nuk krijohet vetëm duke vjedhur, por edhe duke punuar për të mirën e popullit e jo veç për vet.
Çfarë bëri Ramushi dhe tjerët për bashkëluftëtarët që sot ta meritojnë përkrahjen? Që nga paslufta e këtej, Ramushi, Thaçi, Kadri Veseli e të tjerët i kanë privilegjuar vetëm bashkëluftëtarët, me të cilët kanë pasur afërsi familjare, ndërsa një numër të madh të luftëtarëve i kanë injoruar deri në zhgënjim total duke mos i përfillur deri në skajshmëri. Në anën tjetër, që mospërfillja të thellohet deri në humnerë, në listën e veteranëve kanë futur jo vetëm motrat e nënat e tyre dhe fëmijë që luftën nuk e kishin përjetuar, por edhe spiunët dhe bijtë të spiunëve të Serbisë. Për këtë ka shumë shembuj, por po e përmendi një, ku njëri ish-oficer e ka futur nënën dhe motrën e tij si veterane me pretekstin se ato u paskan përgatitur ushqim luftëtarëve, po motra ime e cila shtëpinë saj në Budakovë e kishte shndërruar në shtab dhe kishte përgatitur ushqim për qindra luftëtarë nuk figuron në listën e veteranëve e as që ka aplikuar. Që moskënaqësia të arrinte kulminacionin qëndron në faktin se të gjithë liderët tanë të luftës që në ditët e para të pasluftës i morën nën mbrojtje ish -spiunët, kriminelët dhe biznesmenët shqiptarë, të cilët gjatë kohës së sundimit u pasuruan me ndihmën e Serbisë dhe nga gjaku i popullit. E keqja më e madhe se jo vetëm që i morën në mbrojtje, por edhe i dekoruan siç është rasti i njërit prej shefave të UDB-së Vesel Krasniqi (baballaku i Behar Selimit), duke emëruar shkollë në emër të tij. Po mbushën 17 vjet, e në Kosovë institucionet tona u japin mirënjohje për veprimtari dhe kontribut kombëtar më shumë spiunëve sesa patriotëve. Anton Lekaj alias "Pinqo" si u ekstradua nga Mali i Zi në Serbi, ku u dënua 13 vjet, dhe kurrë askush nuk e foli një fjalë për padrejtësitë që iu bënë njërit nga ushtarëve më të shkathtë të Ramushit?! Si u bë që Ramushi të mos e ngrit zërin për këtë bashkëluftëtar?! Si u bë që askush të mos shkruante e mos ta ngriste zërin për këtë luftëtar?! Anton Lekaj paska forcë fizike më shumë se Ramushi t'i përballojë torturave në burgjet serbe?! Anton Lekajn nuk paska kush ta vajtojë? Pse askush nuk e vizituan nënën e Anton Lekajt?! Si është e mundur që AAK e të tjerët ta heshtin rastin e këtij luftëtari?! Të ishte ngritur zëri për ekstradimin e Anton Lekajt, sot nuk do të kishte ndodhur ndalesa e Ramushit në Francë. A ekziston mundësia që nga torturat e papërballueshme Anton Lekaj të dekonspiron bashkëluftëtarët? A ekziston mundësia që pikërisht milionerët e që u pasuruan me Braqa Kariç, Fazlliq, Mishkoviq, Stanishq, sot të jenë dëshmitarë në dosjet e Serbisë kundër Ramushit e të tjerëve?! Këto ditë Daut Haradinaj në faqen e tij të FB shkruan mos pyetni çka bën atdheu për ju, por ju çka bëni për atdheun! Kjo thënie është një demagogji e që më së miri e ka shkoqitur Rexhep Qosja më 23 shtator 2016, ku e citon Dante Aligerin. Nëse atdheu nuk i shpërblen luftëtarët, veprimtarët e devotshëm ai nuk mund të ekzistojë. Ia shtroj pyetjen: Pse unë Reshat Sahitaj nuk paskam të drejtë të ta pyes atdheun çka bëri për mua, e Daut Haradinaj më tërë ato privilegje ende i kërkon atdheut?! Nëse Daut Haradinaj, Hashim Thaçi e komandantë të tjerë, paskan vrarë dhjetëra ushtarë serbë, unë më punën time në Parlamentin Evropian, NATO, qeveri të ndryshme kam vrarë më mijëra! Nëse Daut Haradianj apo Hashim Thaçi e komandantë të tjerë kanë luftuar gjashtë muaj apo dy vjet, unë kam luftuar me dekada të tëra për çlirimin e Kosovës dhe nuk paskam asnjë të drejt ta pyes atdheun çka bëri për mua?! Nëse ambasadori i Konferencës së Paqes Geert Ahrens, në librin e tij " Diplomacia mbi tehun e thikës" botuar Uashington D.C. 2010, shkruan për aktivitetin tim diplomatik në superlativ, si nuk paskam të drejt ta pyes atdheun tim qysh nuk e paska një letër ku shkruan " mirënjohje"?! Pse unë, që për herë të parë në histori zyrtarisht Kosova konkurron për çmimin 'Nobel', nuk paskam asnjë të drejt ta pyes atdheun për një vend pune, kurse Daut Haradinaj me krejt privilegjet ende e pyet atdheun për vete dhe familje. Nëse dikush e shpall vetën për së gjalli legjendë, pa asnjë dyshim se në fushën diplomatike për internacionalizimin e Kosovës jam legjendë ende e gjallë. Kemi vërejtur se në manifestimet në përkrahje të Ramushit dhe në fjalimet moto kryesore ishte: Ramushi është Kosova!" Nëse Kosova identifikohet në një individ, ky është gabim, sepse asnjë shtet në botë nuk identifikohet më një personalitet sado që ai të ketë kontribuar. Franca nuk shkruan askund Napoleoni apo De Goli është Franca e as amerikanët nuk identifikojnë shtetin në një individ. Individët shkojnë e vinë, disa mbetën në histori e Kosova mbetët për gjithnjë. Nëse Ramushi qenka Kosovë, e ne tjerët ku po mbetemi? Të gjithë jemi Kosovë i nderuar Daut Haradinaj, e ju të tjerë që mendoni ndryshe nga ne, por qëllimin e kemi të njëjtë.
A mund të dyshohet Edita Tahiri për tradhti kombëtare?!
Shkrimtari më i guximshëm në letersisë moderne shqiptare është Zoteri Reshat Sahitaj* .
Ai në romanet dhe publikimet e tija të ndryshme merret me temat më të ndjeshme të cilat po e godasin shoqërinë shqiptare, e për të cilat të tjerët nuk kanë guxim të shkruajnë.
Kjo është cilësia që e dallon dhe e bënë Reshat Sahitaj-n të veçantë ndaj të tjerëve. Për këtë arsye disa lexues evropian e quajnë atë 'Viktor Hygo i letërsisë shqiptare'.(Floripress)
Çuditërisht Edita Tahiri, si zakonisht, di të rrëshqasë në akull e të notojë në ujëra, madje edhe të turbullta, çfarëdo qofshin ato. Të gjithë analistët dhe opozita e akuzojnë Qeverinë, pa guxuar asnjëri t'i drejtohen ministres për Dialog. Qeveritarët tanë, të papërgjegjshëm, nënshkruajnë marrëveshjet e Editës pa i lexuar fare, e kur të analizohen nga opozita deklarohen se nuk i kanë lexuar dhe nuk kanë ditur se çka kanë nënshkruar, duke i besuar Editës në mënyrë miope.
Edita Tahiri, një emër i njohur për të gjithë skamnorët e trojeve shqiptare, pa të cilën nuk mund të zhvillohen negociatat Kosovë-Serbi, duke mos e përjashtuar edhe Blerim Shalën, që këta të dy bashkë e krijojnë tandemin e pazëvendësueshëm për çdo qeveri të Kosovës që shkon e vjen. E pamundur, do të reagojë ndonjë lexues, duke menduar se nuk ka njeri të pazëvendësueshëm, andaj edhe ky çift mund të ndryshohet. Jo. Asnjë kryetar shteti, e as kryeministër i Kosovës, e asnjë kryetar i Kuvendit tonë, nuk mund të bëjë ndryshime në kryesuesit për dialogun me Serbinë.
Paaftësi e jokompetencë, apo mungesë patriotizmi e atdhedashurie gjatë dialogut?
Nuk ka rëndësi se në zgjedhje partia e Editës nuk mund të fitojë, sepse ajo do të jetë gjithnjë ministre e Dialogut me Serbinë. Po ashtu nuk është me rëndësi se a do të fitojë partia ku do të gjendet Blerim Shala, sepse ai do ta ndërrojë partinë për të shkuar te partia fituese, e cila do të formojë Qeverinë, e Blerimin të gjithë e fusin në cilëndo parti që ka qejf dhe postin për dialog e ka të garantuar. A thua pse dhe nga kush vjen propozimi!?
Blerim Shala nuk posedon aftësi e shkathtësi si Edita, që të mundet ta themelojë një parti të re, por pasuri sa "shefja " e tij ka, e ndoshta edhe më shumë. Tema e këtij shkrimi nuk është pasuria e tyre, por aftësitë e tyre që dinë t'u përvidhen e serviren partive, e të qëndrojnë në majat më të larta, ose aty afër, të qeverive tona të kaluara, të tashme dhe të ardhshme, nga njëra anë. Pastaj do t'i shohim paaftësitë e tyre evidente profesionale për të dialoguar, si dhe nuk dihet se a do të zhvillohej dialogu i mëtejmë Kosovë -Serbi, nëse runa Zot rrëzohet aeroplani dhe këta të dy vdesin, nga ana tjetër. Që nga fillimi i negociatave e deri më sot Kosova nuk ka parë ndonjë ndryshim radikal ku pala serbe ka aplikuar marrëveshjet e arritura në Bruksel, përveç këmbënguljes së tyre për zyrtarizimin e flluskës pranë emrit Kosova, si dhe aplikimin e 'Zajednicës' ose thënë ndryshe krijimin e një mini-Serbie në zemër të Kosovës, apo një leopard të madh në Kosovën mundësisht sa më të vogël, siç u nënshkrua në Bruksel, e jo siç do të rekomandonte më vonë Gjykata Kushtetuese.
Kërkesa e Editës për t'iu njohur stazhi për aktivitete nën sundim
Edita Tahiri karrierën e saj politike e filloi në LDK, duke u shoqëruar me Edi Shukriun e pastaj me Melihate Tërmkollin, përmes së cilave arriti ta shoqëronte Ibrahim Rugovën dhe Fehmi Aganin në takime të ndryshme brenda dhe jashtë vendit tonë. Për shërbimet që ua kishte bërë Ibrahim Rugovës dhe Fehmi Aganit, që mos të mërziten rrugëve të gjata me aeroplan, Edita Tahiri para pak kohësh kërkoi t'i njihet stazhi dhe të shpërblehet e të quhet edhe heroina shqiptare e diplomacisë.
Që 17 vjet Edita zhvat Kosovën në të gjitha format dhe metodat, e tani po kërkuaka t'i numërohen ato vite stazh që ka kontribuar për Kosovën?! Sa për ilustrim po ia rikujtoj Editës se unë, Reshat Sahitaj (që kontributi i Editës për Kosovën nuk mund të afrohet as të thembra ime), ende atdheu im nuk e po e gjen një copë letër ku shkruan "mirënjohje për kontribut". Ende asnjë personalitet politik nuk më ka pranuar në takim, duke filluar nga të gjithë kryetarët e Kosovës e deri te Thaçi, sepse ata janë nxënë me "patriotë" që u kanë shërbyer ambasadave jugosllave në Perëndim!
Unë dhe ekipi im, që kemi lobuar për internacionalizimin e dramës kosovare, jo me vite si Edita, por me dekada, dhe ende qeveritë e Kosovës njëra pas tjetrës as nuk na pranojnë së paku për këshilltar pa pagesë, sepse ne gjithnjë kemi punuar pa u paguar nga askush, e ju keni zhvatur nga fondi 3%.
Ti ke qenë shoqëruese, e unë kam vepruar, ku minimum i kam sponsorizuar mbi njëzet rezoluta në Parlamentin Evropian në favor të Kosovës, një rezolutë në Senatin e Belgjikës e vetmja rezolutë në Evropë për Kosovën, ku në Konferencën e Paqes mbi ish-Jugosllavinë sektorin për Kosovë e kam hapur unë me Behare Rexhepin, e ti për herë, e shoqëruar nga Gazmend Zajmi etj., ke ardhur në takimin e parë të Konferencës së Paqes dhe në minutat e parë ke kërkuar nga Ahrens-i që të largohemi ne, për të pasur mundësi ta vazhdoni bisedën në gjuhën serbishte.
Keni insistuar që ne mos të jemi pjesë e delegacionit (por jo edhe Gazmend Zajmi që ishte me ju dhe Veton Surroi), në mënyrë që të mos jemi dëshmitarë të manipulimeve tuaja edhe të atëhershme në disfavor e dëm të Kosovës. Për këtë që po them ekziston ende Veton Surroi që është gjallë dhe mund ta konfirmojë tërë ecurinë mbi këtë ishKonferencë.
Në takimet ku e përcillnit Rugovën, më kujtohet shumë mirë që ju qëndronit e heshtur, e sidomos në takimin e Grupit Interparlamentar të zotit La Malfa, të cilin e kisha rregulluar unë. Ju tani që kërkoni stazh diplomatik, as nuk mbanit fare shënime asnjëri nga ju, nuk mbanit një letër përpara, së pakut të lënit përshtypjen se po shënoni, përderisa unë më zë të ulët e këshillova dhe e luta Avni Spahiun të bëhej sikur po shkruan. Ju nuk flisnit fare , as kur thoshte I. Rugova se UÇK-ja është dorë e zgjatur e Serbisë, e as kur thoshte La Malfa se pa u derdhur gjaku nuk ka konferencë internacionale për Kosovën. Ky është stazh diplomatik që po ia kërkoni qeverisë tuaj tash? E unë që më dekada pandashëm kam lobuar për Kosovën. Çka të kërkoj unë? Çka të kërkoj unë që për një takim kisha ngarend dy muaj, vetëm e vetëm që Ibrahim Rugova të vinte aty ku duhej dhe ta konfirmonte gjendjen e rëndë në Kosovë, edhe atë në grupin më prestigjioz të Parlamentit Evropian?!
Gorazhd Cvetiqi dhe Edita, në përpjekje për takime të dyfishta
Por, të kthehemi pak edhe më larg në vite, e posaçërisht në shtatorin e vitit 1991, kur lexuesit e sotëm e të ardhshëm të gazetës do të informohen me ngjarje edhe më katastrofike. Strasburg. Në Parlamentin Evropian. Fillim shtatori i vitit 1991. Në kafenenë e katit përdhes, të shoqëruar nga Veton Surroi, Behare Rexhepi, Qamil Zekolli, pinim kafe pas takimit me shefin e Grupit LDR Wilie De Clerk, për të pritur takimin e radhës më zonjën Kazamanjano Cerreti, shefe e Politikës së Jashtme në PE, siç ishte deri para pak kohe zonja Ashton, e tash aktualisht, Mogherini. Në një tavolinë jo shumë afër nesh, qëndronit ti dhe Hafiz Gagica, të shoqëruar me një burrë rreth të dyzetave, apo më shumë. Zonja Doris Pack posa më pa u afrua në tavolinën ku isha unë dhe pa një pa dy më pyeti se kush janë Gorazhd Cvetiqi dhe njëfarë Edita Tahiri. Asokohe nuk ishe emër dhe nuk të njihnin, e sa i përket emrit të Gorazhdit as që kisha dëgjuar ndonjëherë. Por u informova shpejt nga zonja Pack dhe Lydia se në çdo takim që ne shkonim me Vetonin ju e detyronit apo Gorazhd Cvetiqi ju detyronte që të bënit konfuzitet për takime të dyfishta me eurodeputetët.
Zonjën D. Pack e luta t'ju pranonte sepse kishe ardhur nga Kosova dhe nuk doja të ktheheshe e zhgënjyer pa asnjë takim. Takimet e dyfishta janë destruktive, andaj që të mos ktheheshe duarthatë në Kosovë, unë të propozova që edhe ti të ishe në takimet tona, por jo edhe Gorazhd Cvetiqi juaj. Takimi me shefen e politikës së Jashtme ishte në ora 15:00, ju futa brenda në zyrë: Behare Rexhepin, Veton Surroin dhe ty, ndërsa unë qëndrova te dera, e pasi Cvetiqi nuk dukej askund u largova. Ai si serb hesapi, më kishte përcjellë dhe kur unë isha larguar nga dera e zyrës, ai ishte futur me shpejtësi në atë takim. Kur Gorazhd Cvetiqi prezantohet, shefja e Politikës së Jashtme nuk e lejon të jetë pjesë e takimit, mirëpo ti, zonja Editë, ke reaguar dhe ke thënë se edhe ai është pjesë e delegacionit kosovar. A është kështu? Nga hyrja e Gorazhdit në atë takim, shefja për Politikë të Jashtme nuk ka folur asgjë më për Kosovën.
Të kujtohet fare mirë se kur në fund të takimit, zonja Kazamanjano Cerreti, pasi përshëndetet me ty dhe Vetonin e tjetrin i kërkon Behare Rexhepit të ndalet për të biseduar pa ju brenda. Beharja i tregon të vërteten se G. Cvetiqi nuk ishte pjesë e delegacionit, por ai kishte vepruar më urdhrin tuaj, Editë, apo ju me urdhrin e tij, kjo gjë mbetet të dihet e deshifrohet vetëm kur të hapën dosjet. Porosia e Kazamanjano Cerretit që ia dha Beharës ka qenë që për biseda mbi Kosovën me delegacionin shqiptar nuk duhet të ishte prezent njeriu nga Beogradi, se po të donte ajo kishte pasur mundësi të ftonte vetë Milosheviqin, e jo përmes jush të kuptonte Serbia esencën e diskutimeve dhe ju ta ngrini pazarin para autoriteteve serbe ne Beograd. Serbia i ka ditur sekretet brendashqiptare, por nuk i ka ditur sekretet se çka mendojnë ndërkombëtarët e përmes disave nga ju është njoftuar rregullisht edhe për këto mendime të ndërkombëtarëve. Ky është realiteti shumë i hidhur por i vërtetë, e Veton Surroi është ende gjallë nëse do për të ta konfirmuar në rikujtesë.
Gorazhd Cvetiqi nuk ishte me kroatët e as me sllovenët, çfarë kërkonte ai te shqiptarët?
Nuk më interesonte përgatitja profesionale e tij sa më intrigonte origjina, motivi dhe arsyeja e G. Cvetiqit që të jetë i pranishëm në diskutime me palën ndërkombëtare, të informonte përmes boletinit në botën e jashtme për ngjarjet në Kosovë. Më shqetë- sonte fakti se pas një aktiviteti të suksesshëm me vite të tëra në Parlamentin Evropian dhe institucione të tjera ndërkombëtare, Byroja Informative e Kosovës kishte krijuar një emër të besueshëm, tani po ndërhynte një individ me origjinë sllave dhe atë në emër të qeverisë sonë po kërkonte e bënte takime të dyfishta. Gorazhd Cvetiqi ishte njeri i pabesueshëm për eurodeputetët, mirëpo i paguar dhe i besuar nga Bujar Bukoshi, Hafiz Gagica dhe ndoshta edhe nga Xhafer Shatri. Ti dhe Hafizi më thoshit se ai ishte kroat. Për ta vërtetuar këtë e ftova përfaqësuesin e Kroacisë, Antuan Pinteroviq, i cili më tha se po të ishte kroat dhe kishte aftësi, ai do punonte në vendin tim e jo t'i shërbente Kosovës. Një javë më vonë e takova përfaqësuesin e Sllovenisë, z. M. Opreznik, i cili e konfirmoi se nuk ishte slloven. Më vonë u informova se një pjesë e intelektualëve tanë aktualisht profesorë të Universitetit pa e ditur asnjë fjalë gjermanisht kishin mbrojtur temën e diplomës me ndihmën e Cvetiqit. Buletini Informativ për Kosovën, që e nxirrte Gorazhd Cvetiqi dhe që ua dërgonte me postë eurodeputetëve, ishte një shkarravinë e shkruar më makinë shkrimi dhe i përmirësuar me dorë. Nuk e di pse ia kërkoje ndihmën e Gorazhd Cvetiqit kur Byroja Informative e Kosovës me seli në Bruksel ishte aktive në të gjitha institucionet?! Pse paguhej G. Cvetiqi dhe të gjitha shpenzimet e harxhimeve tjera, kur ishte Byroja Informative e Kosovës e autorizuar dhe si institucion legal i Kosovës pranë Parlamentit Evropian?! Çfarë kërkoje ti dhe Hafiz Gagica nga Cvetiqi, kur ne kishim bërë takime të mëparshme për Ibrahim Rugovën, Bujar Bukoshin e të gjitha personalitetet e tjera kosovare?! Nuk do ishte keq të tregonit se a ishit të kushtëzuar e detyruar nga Serbia, apo ju e kushtëzonit Milosheviqin se nuk do ia vazhdoni pasaportën për të dalë jashtë Beogradit?!
Kërkesat tuaja për Kosovën ishin jo më të zgjeruara se informatat e vet "Tanjug-ut"
Takimet që i keni zhvilluar duke e shoqëruar Ibrahim Rugovën ishin më shumë takime spekulative dhe manipuluese për opinionin tonë, por gjithsesi jodiplomatike, siç ke deklaruar se nga Rugova e Agani ke mësuar diplomaci. Jo. Në fakt, në ato takime nuk është folur asgjë më shumë sesa informatat që i jepte "Tanjug-u" dhe asnjëherë nuk keni kërkuar ndonjë zgjidhje konkrete për të dalë nga tutela jugosllave. Me siguri që do t'ju kujtohet ardhja juaj në Parlamentin Evropian në Bruksel me një vonesë tepër të ekzagjeruar e të pashembullt, e unë duke ju kërkuar në ato ndërtesa u takuam në lift, gjersa unë po zbrisja, ndërsa ti, Ibrahim Rugova dhe Skënder Hyseni bëheshit gati të ngjiteni lart. Tepër i nervozuar u shpreha banalisht me këto fjalë: " Ku k.. keni humbur, bre? A po e dini se kaluan mbi tridhjetë minuta që e kemi pasur takimin?!". Nga fjalët e mia ti mbete e shtangur, e Skënder Hyseni e shikoi Rugovën dhe pyeti se cili isha unë që shprehesha ashtu. Rugova e njihte fort mirë karakterin tim që nga shumë takimet e mëparshme dhe Skënderit i tha të shpejtonte të hynte në lift se Reshati ka të drejtë që flet kështu. Nëse ke harruar, Skënderi ende është gjallë. Andaj ne kemi zhvilluar gjithmonë lobing serioz dhe diplomaci të mirëfilltë për dramën kosovare, ndërsa ju keni zhvilluar vizita turistike në emër të vuajtjeve të popullit tonë kosovar. Ju na keni kontrolluar, keni vjedhur kontaktet dhe keni folur kundër nesh që institucionet ndërkombëtare ta humbin besimin nga ne. Për ju, e keqja më e madhe ishte se eurodeputetët dhe personalitetet tjera kurrë nuk ju kanë besuar, sepse kishin informata se posa ktheheshit në Prishtinë shumica prej jush ishit të detyruar t'i raportoni autoriteteve serbe atje, në të kundërtën s'ka pasaportë. Me kalimin e kohës Jugosllavia u shpartallua, me luftë e pa luftë u krijuan shtete të reja, e në Kosovë gjendja u ashpërsua tmerrësisht. Në skenë doli UÇK-ja.
Geert Ahrens në librin e tij "Diplomacia mbi tehun e thikës " faqe 368, shkruan: "Të dyja palët kishin një interes në të paktën për disa përmirësime në terren. Beogradi për shkak se donte t'i jepte fund izolimit ndërkombëtar… Ndërsa Rugova dhe përkrahësit e tij i trembshin një rrëshqitjeje drejt dhunës masive, që mund ta dëmtonte pozitën e tyre". Këtë javë në portale të ndryshme po shpërndahet kritika e një "analistit" tonë që ia bëri një analizë librit të Ahrensit duke u përpjekur të manipulonte me fjalët e shkruara të Ahrens-it, pikërisht kësaj fjalie të lartshënuar. Në fakt, unë në "Kosova Sot" të datave 25,26,27,28 korrik 2014 e kisha trajtuar këtë temë. Ahrens-i haptas rrëfen se Milosheviqi është detyruar nga ndërkombëtarët të bëjë disa koncesione me Kosovën, por pala shqiptare çka kërkonte? Bujar Bukoshi kërkonte lirimin e Rexhep Osmanit. Edita Tahiri e frikësuar nga përhapja masive e UÇK-së i kishte kërkuar Ahrens-it t'i thoshte Serbisë se nëse LDK-ja nuk shpërblehej së paku me hapjen e shkollave apo diçka të ngjashme, rrezikojmë se do të fitonte krahu i luftës dhe krahu pacifist, siç quhej aso kohe, nuk do kishte mundësi dhe fuqi ta kontrollonte popullin tonë. Kjo ishte kërkesa e Editës e bërë Ahrens-it në Shkup. Andaj Edita nuk kërkon zgjidhje politike konkrete të problemit të Kosovës, por zgjidhje konkrete për zgjatjen e jetës së krahut pacifist dhe komforit të tyre në këtë mes. Me shkallëzimin e dhunës, kërkesat e Editës evoluojnë gjithnjë, por asnjëherë për zgjidhje definitive të krizës kosovare.
Mostransparenca janë arti dhe shpëtimi i Editës
Takimet e ndryshme, negociatat, bisedat konfidenciale, janë shumë efikase në politikën e çdo shteti. Mirëpo kur ato negociata dëmtojnë interesat e popullit për të cilin je i/e autorizuar të negociohet, janë tragjike, sepse herët a vonë ato do të bëhen transparente. Pala serbe nuk nënshkruan dhe nuk negocion asgjë pa logjikuar se si do jetë shumë vite më vonë. Pala ndërkombëtare dëgjon, shfaqin mendimin e tyre dhe mbajnë shënime. Pala shqiptare, nënshkruan, paguhen, dhe nuk u intereson se çka do të ndodhë pas shumë vitesh kur protagonistët nuk do jenë në jetë. Qe nga ajo kohë Edita e ka ushtruar mjeshtërinë për t'i hedhur pluhur syve opinionit shqiptar dhe ende si mjeshtër e shkathtë e për të manipuluar po vazhdon të mos jetë transparente, duke harruar se të gjithë ndërkombë- tarët mbajnë shënime dhe e shkruajnë historinë e plotë të ngjarjeve. Në librin e tij, Gert Ahrensi shkruan se si letra e Ibrahim Rugovës drejtuar BE-së, Konferencës së Paqes, nuk ka të drejtë të bëhet publike për pesëdhjetë vitet e ardhshme.
Në negociata pa program, pa propozime e pa kërkesa, por me duar në xhepa!
Negociatat aktuale Kosovë-Serbi janë të domosdoshme, por në këto bisedime nuk shkohet me duar në xhepa, siç jeni duke shkuar që nga fillimi e deri sot. Të vetme janë dhe mbeten vetëm dokumentet e palës serbe që merren në shqyrtim të cilat: korrigjohen, shtohen, shlyhen e zbukurohen. A e dini që "ekspertët" e Kosovës që shkojnë në Bruksel, dhe qëndrojnë më orë të tëra pa guxuar të lëvizin nga vendi, derisa Edita dhe Blerimi të dalin nga takimi me palën serbe?! Shoqëruesit e Editës dhe Blerimit ftohen vetëm kur çdo gjë ka përfunduar. Në një rast, Gani Azemi ishte nervozuar duke i shikuar "ekspertët" tanë duke pritur në korridor pa guxuar të shkonin as deri në WC, andaj i kishte dërguar në një restorant. Kur janë kthyer, Ganiun e kishte kritikuar me fjalë të ashpra njëra nga zonjat që kujdesej për "ekspertët". Si mund të quhet negociatore e mirë kur me punën e veprimet nënshtruese dhe nënshkrimin e Editës u krijua 'Zajednica', që është një mini-shtet serb në zemër të Kosovës?! Si mund të quhet diplomate e mirë kur Gjykata Kushtetuese deklarohet se disa nene të statusit të 'Zajednicës' janë të papranueshme, sepse atyre u jepet pavarësi shtetërore në fushat më të ndjeshme dhe rrezikohet seriozisht vetë e ardhmja e Kosovës?!
Po të kishte shtet të mirëfilltë ligjor në Kosovë dhe po të kishim një AKI shqiptare e Prokurori të pavarur, vetëm për përpilimin e nënshkrimin për themelimin e 'Zajednicës', Edita Tahiri tanimë do të ishte arrestuar për tradhti kombëtare! Çuditërisht Edita Tahiri si zakonisht di të rrëshqasë në akull, e të notojë në ujëra madje edhe të turbullta çfarëdo qofshin ato. Të gjithë analistët dhe opozita e akuzojnë qeverinë pa guxuar asnjëri t'i drejtohen ministres për Dialog.
Qeveritarët tanë të papërgjegjshëm nënshkruajnë marrëveshjet e Editës pa i lexuar fare, e kur të analizohen nga opozita deklarohen se nuk i kanë lexuar dhe nuk kanë ditur se çka kanë nënshkruar, duke i besuar Editës në mënyrë miope. Gjatë bisedave shpesh ka rastisur të shtronim pyetjen: Nëse rrëzohet aeroplani dhe vdesin Edita më Blerimin, a do të ketë edhe më tutje negociata?! Një gjë e tillë nuk ndodh, por edhe sikur të ndodhte, do të kalonte një kohë e gjatë që të gjendet një tandem i tillë për të negociuar me Serbinë. A e dini se është vështirë të gjendet një ministër i ri, i cili do të kishte pranuar flluskën pranë emrit Kosova? GJND-ja na ka dhënë të drejtë të jemi shtet, e Edita ia jep Serbisë e pa fije turpi deklaronte e mashtronte popullin se deri në pranverë do shkrihet flluska.
Ai në romanet dhe publikimet e tija të ndryshme merret me temat më të ndjeshme të cilat po e godasin shoqërinë shqiptare, e për të cilat të tjerët nuk kanë guxim të shkruajnë.
Kjo është cilësia që e dallon dhe e bënë Reshat Sahitaj-n të veçantë ndaj të tjerëve. Për këtë arsye disa lexues evropian e quajnë atë 'Viktor Hygo i letërsisë shqiptare'.(Floripress)
Nga Reshat Sahitaj
Çuditërisht Edita Tahiri, si zakonisht, di të rrëshqasë në akull e të notojë në ujëra, madje edhe të turbullta, çfarëdo qofshin ato. Të gjithë analistët dhe opozita e akuzojnë Qeverinë, pa guxuar asnjëri t'i drejtohen ministres për Dialog. Qeveritarët tanë, të papërgjegjshëm, nënshkruajnë marrëveshjet e Editës pa i lexuar fare, e kur të analizohen nga opozita deklarohen se nuk i kanë lexuar dhe nuk kanë ditur se çka kanë nënshkruar, duke i besuar Editës në mënyrë miope.
Edita Tahiri
Ekipi negocues shqiptaro-serb
Nuk ka rëndësi se në zgjedhje partia e Editës nuk mund të fitojë, sepse ajo do të jetë gjithnjë ministre e Dialogut me Serbinë. Po ashtu nuk është me rëndësi se a do të fitojë partia ku do të gjendet Blerim Shala, sepse ai do ta ndërrojë partinë për të shkuar te partia fituese, e cila do të formojë Qeverinë, e Blerimin të gjithë e fusin në cilëndo parti që ka qejf dhe postin për dialog e ka të garantuar. A thua pse dhe nga kush vjen propozimi!?
Blerim Shala nuk posedon aftësi e shkathtësi si Edita, që të mundet ta themelojë një parti të re, por pasuri sa "shefja " e tij ka, e ndoshta edhe më shumë. Tema e këtij shkrimi nuk është pasuria e tyre, por aftësitë e tyre që dinë t'u përvidhen e serviren partive, e të qëndrojnë në majat më të larta, ose aty afër, të qeverive tona të kaluara, të tashme dhe të ardhshme, nga njëra anë. Pastaj do t'i shohim paaftësitë e tyre evidente profesionale për të dialoguar, si dhe nuk dihet se a do të zhvillohej dialogu i mëtejmë Kosovë -Serbi, nëse runa Zot rrëzohet aeroplani dhe këta të dy vdesin, nga ana tjetër. Që nga fillimi i negociatave e deri më sot Kosova nuk ka parë ndonjë ndryshim radikal ku pala serbe ka aplikuar marrëveshjet e arritura në Bruksel, përveç këmbënguljes së tyre për zyrtarizimin e flluskës pranë emrit Kosova, si dhe aplikimin e 'Zajednicës' ose thënë ndryshe krijimin e një mini-Serbie në zemër të Kosovës, apo një leopard të madh në Kosovën mundësisht sa më të vogël, siç u nënshkrua në Bruksel, e jo siç do të rekomandonte më vonë Gjykata Kushtetuese.
Pse lëmosha ?
Edita Tahiri karrierën e saj politike e filloi në LDK, duke u shoqëruar me Edi Shukriun e pastaj me Melihate Tërmkollin, përmes së cilave arriti ta shoqëronte Ibrahim Rugovën dhe Fehmi Aganin në takime të ndryshme brenda dhe jashtë vendit tonë. Për shërbimet që ua kishte bërë Ibrahim Rugovës dhe Fehmi Aganit, që mos të mërziten rrugëve të gjata me aeroplan, Edita Tahiri para pak kohësh kërkoi t'i njihet stazhi dhe të shpërblehet e të quhet edhe heroina shqiptare e diplomacisë.
Ekipi negocues në Bruxel
Që 17 vjet Edita zhvat Kosovën në të gjitha format dhe metodat, e tani po kërkuaka t'i numërohen ato vite stazh që ka kontribuar për Kosovën?! Sa për ilustrim po ia rikujtoj Editës se unë, Reshat Sahitaj (që kontributi i Editës për Kosovën nuk mund të afrohet as të thembra ime), ende atdheu im nuk e po e gjen një copë letër ku shkruan "mirënjohje për kontribut". Ende asnjë personalitet politik nuk më ka pranuar në takim, duke filluar nga të gjithë kryetarët e Kosovës e deri te Thaçi, sepse ata janë nxënë me "patriotë" që u kanë shërbyer ambasadave jugosllave në Perëndim!
Negocime se jo mahi !...
Akademik Ibrahim Rugova dhe Behare Rexhepi-Sahiti
Diplomatja e parë kosovare :Behare Rexhepi
Keni insistuar që ne mos të jemi pjesë e delegacionit (por jo edhe Gazmend Zajmi që ishte me ju dhe Veton Surroi), në mënyrë që të mos jemi dëshmitarë të manipulimeve tuaja edhe të atëhershme në disfavor e dëm të Kosovës. Për këtë që po them ekziston ende Veton Surroi që është gjallë dhe mund ta konfirmojë tërë ecurinë mbi këtë ishKonferencë.
Tre diplomatë shqiptar : Gani Azemi,Behare Rexhepi dhe Enver Hadri(Hero i Popullit)
Gorazhd Cvetiqi
Gorazhd Cvetiqi dhe Edita, në përpjekje për takime të dyfishta
Por, të kthehemi pak edhe më larg në vite, e posaçërisht në shtatorin e vitit 1991, kur lexuesit e sotëm e të ardhshëm të gazetës do të informohen me ngjarje edhe më katastrofike. Strasburg. Në Parlamentin Evropian. Fillim shtatori i vitit 1991. Në kafenenë e katit përdhes, të shoqëruar nga Veton Surroi, Behare Rexhepi, Qamil Zekolli, pinim kafe pas takimit me shefin e Grupit LDR Wilie De Clerk, për të pritur takimin e radhës më zonjën Kazamanjano Cerreti, shefe e Politikës së Jashtme në PE, siç ishte deri para pak kohe zonja Ashton, e tash aktualisht, Mogherini. Në një tavolinë jo shumë afër nesh, qëndronit ti dhe Hafiz Gagica, të shoqëruar me një burrë rreth të dyzetave, apo më shumë. Zonja Doris Pack posa më pa u afrua në tavolinën ku isha unë dhe pa një pa dy më pyeti se kush janë Gorazhd Cvetiqi dhe njëfarë Edita Tahiri. Asokohe nuk ishe emër dhe nuk të njihnin, e sa i përket emrit të Gorazhdit as që kisha dëgjuar ndonjëherë. Por u informova shpejt nga zonja Pack dhe Lydia se në çdo takim që ne shkonim me Vetonin ju e detyronit apo Gorazhd Cvetiqi ju detyronte që të bënit konfuzitet për takime të dyfishta me eurodeputetët.
Doris Pack
Zonjën D. Pack e luta t'ju pranonte sepse kishe ardhur nga Kosova dhe nuk doja të ktheheshe e zhgënjyer pa asnjë takim. Takimet e dyfishta janë destruktive, andaj që të mos ktheheshe duarthatë në Kosovë, unë të propozova që edhe ti të ishe në takimet tona, por jo edhe Gorazhd Cvetiqi juaj. Takimi me shefen e politikës së Jashtme ishte në ora 15:00, ju futa brenda në zyrë: Behare Rexhepin, Veton Surroin dhe ty, ndërsa unë qëndrova te dera, e pasi Cvetiqi nuk dukej askund u largova. Ai si serb hesapi, më kishte përcjellë dhe kur unë isha larguar nga dera e zyrës, ai ishte futur me shpejtësi në atë takim. Kur Gorazhd Cvetiqi prezantohet, shefja e Politikës së Jashtme nuk e lejon të jetë pjesë e takimit, mirëpo ti, zonja Editë, ke reaguar dhe ke thënë se edhe ai është pjesë e delegacionit kosovar. A është kështu? Nga hyrja e Gorazhdit në atë takim, shefja për Politikë të Jashtme nuk ka folur asgjë më për Kosovën.
Të kujtohet fare mirë se kur në fund të takimit, zonja Kazamanjano Cerreti, pasi përshëndetet me ty dhe Vetonin e tjetrin i kërkon Behare Rexhepit të ndalet për të biseduar pa ju brenda. Beharja i tregon të vërteten se G. Cvetiqi nuk ishte pjesë e delegacionit, por ai kishte vepruar më urdhrin tuaj, Editë, apo ju me urdhrin e tij, kjo gjë mbetet të dihet e deshifrohet vetëm kur të hapën dosjet. Porosia e Kazamanjano Cerretit që ia dha Beharës ka qenë që për biseda mbi Kosovën me delegacionin shqiptar nuk duhet të ishte prezent njeriu nga Beogradi, se po të donte ajo kishte pasur mundësi të ftonte vetë Milosheviqin, e jo përmes jush të kuptonte Serbia esencën e diskutimeve dhe ju ta ngrini pazarin para autoriteteve serbe ne Beograd. Serbia i ka ditur sekretet brendashqiptare, por nuk i ka ditur sekretet se çka mendojnë ndërkombëtarët e përmes disave nga ju është njoftuar rregullisht edhe për këto mendime të ndërkombëtarëve. Ky është realiteti shumë i hidhur por i vërtetë, e Veton Surroi është ende gjallë nëse do për të ta konfirmuar në rikujtesë.
Gorazhd Cvetiqi nuk ishte me kroatët e as me sllovenët, çfarë kërkonte ai te shqiptarët?
Nuk më interesonte përgatitja profesionale e tij sa më intrigonte origjina, motivi dhe arsyeja e G. Cvetiqit që të jetë i pranishëm në diskutime me palën ndërkombëtare, të informonte përmes boletinit në botën e jashtme për ngjarjet në Kosovë. Më shqetë- sonte fakti se pas një aktiviteti të suksesshëm me vite të tëra në Parlamentin Evropian dhe institucione të tjera ndërkombëtare, Byroja Informative e Kosovës kishte krijuar një emër të besueshëm, tani po ndërhynte një individ me origjinë sllave dhe atë në emër të qeverisë sonë po kërkonte e bënte takime të dyfishta. Gorazhd Cvetiqi ishte njeri i pabesueshëm për eurodeputetët, mirëpo i paguar dhe i besuar nga Bujar Bukoshi, Hafiz Gagica dhe ndoshta edhe nga Xhafer Shatri. Ti dhe Hafizi më thoshit se ai ishte kroat. Për ta vërtetuar këtë e ftova përfaqësuesin e Kroacisë, Antuan Pinteroviq, i cili më tha se po të ishte kroat dhe kishte aftësi, ai do punonte në vendin tim e jo t'i shërbente Kosovës. Një javë më vonë e takova përfaqësuesin e Sllovenisë, z. M. Opreznik, i cili e konfirmoi se nuk ishte slloven. Më vonë u informova se një pjesë e intelektualëve tanë aktualisht profesorë të Universitetit pa e ditur asnjë fjalë gjermanisht kishin mbrojtur temën e diplomës me ndihmën e Cvetiqit. Buletini Informativ për Kosovën, që e nxirrte Gorazhd Cvetiqi dhe që ua dërgonte me postë eurodeputetëve, ishte një shkarravinë e shkruar më makinë shkrimi dhe i përmirësuar me dorë. Nuk e di pse ia kërkoje ndihmën e Gorazhd Cvetiqit kur Byroja Informative e Kosovës me seli në Bruksel ishte aktive në të gjitha institucionet?! Pse paguhej G. Cvetiqi dhe të gjitha shpenzimet e harxhimeve tjera, kur ishte Byroja Informative e Kosovës e autorizuar dhe si institucion legal i Kosovës pranë Parlamentit Evropian?! Çfarë kërkoje ti dhe Hafiz Gagica nga Cvetiqi, kur ne kishim bërë takime të mëparshme për Ibrahim Rugovën, Bujar Bukoshin e të gjitha personalitetet e tjera kosovare?! Nuk do ishte keq të tregonit se a ishit të kushtëzuar e detyruar nga Serbia, apo ju e kushtëzonit Milosheviqin se nuk do ia vazhdoni pasaportën për të dalë jashtë Beogradit?!
Kërkesat tuaja për Kosovën ishin jo më të zgjeruara se informatat e vet "Tanjug-ut"
Takimet që i keni zhvilluar duke e shoqëruar Ibrahim Rugovën ishin më shumë takime spekulative dhe manipuluese për opinionin tonë, por gjithsesi jodiplomatike, siç ke deklaruar se nga Rugova e Agani ke mësuar diplomaci. Jo. Në fakt, në ato takime nuk është folur asgjë më shumë sesa informatat që i jepte "Tanjug-u" dhe asnjëherë nuk keni kërkuar ndonjë zgjidhje konkrete për të dalë nga tutela jugosllave. Me siguri që do t'ju kujtohet ardhja juaj në Parlamentin Evropian në Bruksel me një vonesë tepër të ekzagjeruar e të pashembullt, e unë duke ju kërkuar në ato ndërtesa u takuam në lift, gjersa unë po zbrisja, ndërsa ti, Ibrahim Rugova dhe Skënder Hyseni bëheshit gati të ngjiteni lart. Tepër i nervozuar u shpreha banalisht me këto fjalë: " Ku k.. keni humbur, bre? A po e dini se kaluan mbi tridhjetë minuta që e kemi pasur takimin?!". Nga fjalët e mia ti mbete e shtangur, e Skënder Hyseni e shikoi Rugovën dhe pyeti se cili isha unë që shprehesha ashtu. Rugova e njihte fort mirë karakterin tim që nga shumë takimet e mëparshme dhe Skënderit i tha të shpejtonte të hynte në lift se Reshati ka të drejtë që flet kështu. Nëse ke harruar, Skënderi ende është gjallë. Andaj ne kemi zhvilluar gjithmonë lobing serioz dhe diplomaci të mirëfilltë për dramën kosovare, ndërsa ju keni zhvilluar vizita turistike në emër të vuajtjeve të popullit tonë kosovar. Ju na keni kontrolluar, keni vjedhur kontaktet dhe keni folur kundër nesh që institucionet ndërkombëtare ta humbin besimin nga ne. Për ju, e keqja më e madhe ishte se eurodeputetët dhe personalitetet tjera kurrë nuk ju kanë besuar, sepse kishin informata se posa ktheheshit në Prishtinë shumica prej jush ishit të detyruar t'i raportoni autoriteteve serbe atje, në të kundërtën s'ka pasaportë. Me kalimin e kohës Jugosllavia u shpartallua, me luftë e pa luftë u krijuan shtete të reja, e në Kosovë gjendja u ashpërsua tmerrësisht. Në skenë doli UÇK-ja.
Geert Ahrens në librin e tij "Diplomacia mbi tehun e thikës " faqe 368, shkruan: "Të dyja palët kishin një interes në të paktën për disa përmirësime në terren. Beogradi për shkak se donte t'i jepte fund izolimit ndërkombëtar… Ndërsa Rugova dhe përkrahësit e tij i trembshin një rrëshqitjeje drejt dhunës masive, që mund ta dëmtonte pozitën e tyre". Këtë javë në portale të ndryshme po shpërndahet kritika e një "analistit" tonë që ia bëri një analizë librit të Ahrensit duke u përpjekur të manipulonte me fjalët e shkruara të Ahrens-it, pikërisht kësaj fjalie të lartshënuar. Në fakt, unë në "Kosova Sot" të datave 25,26,27,28 korrik 2014 e kisha trajtuar këtë temë. Ahrens-i haptas rrëfen se Milosheviqi është detyruar nga ndërkombëtarët të bëjë disa koncesione me Kosovën, por pala shqiptare çka kërkonte? Bujar Bukoshi kërkonte lirimin e Rexhep Osmanit. Edita Tahiri e frikësuar nga përhapja masive e UÇK-së i kishte kërkuar Ahrens-it t'i thoshte Serbisë se nëse LDK-ja nuk shpërblehej së paku me hapjen e shkollave apo diçka të ngjashme, rrezikojmë se do të fitonte krahu i luftës dhe krahu pacifist, siç quhej aso kohe, nuk do kishte mundësi dhe fuqi ta kontrollonte popullin tonë. Kjo ishte kërkesa e Editës e bërë Ahrens-it në Shkup. Andaj Edita nuk kërkon zgjidhje politike konkrete të problemit të Kosovës, por zgjidhje konkrete për zgjatjen e jetës së krahut pacifist dhe komforit të tyre në këtë mes. Me shkallëzimin e dhunës, kërkesat e Editës evoluojnë gjithnjë, por asnjëherë për zgjidhje definitive të krizës kosovare.
Mostransparenca janë arti dhe shpëtimi i Editës
Takimet e ndryshme, negociatat, bisedat konfidenciale, janë shumë efikase në politikën e çdo shteti. Mirëpo kur ato negociata dëmtojnë interesat e popullit për të cilin je i/e autorizuar të negociohet, janë tragjike, sepse herët a vonë ato do të bëhen transparente. Pala serbe nuk nënshkruan dhe nuk negocion asgjë pa logjikuar se si do jetë shumë vite më vonë. Pala ndërkombëtare dëgjon, shfaqin mendimin e tyre dhe mbajnë shënime. Pala shqiptare, nënshkruan, paguhen, dhe nuk u intereson se çka do të ndodhë pas shumë vitesh kur protagonistët nuk do jenë në jetë. Qe nga ajo kohë Edita e ka ushtruar mjeshtërinë për t'i hedhur pluhur syve opinionit shqiptar dhe ende si mjeshtër e shkathtë e për të manipuluar po vazhdon të mos jetë transparente, duke harruar se të gjithë ndërkombë- tarët mbajnë shënime dhe e shkruajnë historinë e plotë të ngjarjeve. Në librin e tij, Gert Ahrensi shkruan se si letra e Ibrahim Rugovës drejtuar BE-së, Konferencës së Paqes, nuk ka të drejtë të bëhet publike për pesëdhjetë vitet e ardhshme.
Në negociata pa program, pa propozime e pa kërkesa, por me duar në xhepa!
Negociatat aktuale Kosovë-Serbi janë të domosdoshme, por në këto bisedime nuk shkohet me duar në xhepa, siç jeni duke shkuar që nga fillimi e deri sot. Të vetme janë dhe mbeten vetëm dokumentet e palës serbe që merren në shqyrtim të cilat: korrigjohen, shtohen, shlyhen e zbukurohen. A e dini që "ekspertët" e Kosovës që shkojnë në Bruksel, dhe qëndrojnë më orë të tëra pa guxuar të lëvizin nga vendi, derisa Edita dhe Blerimi të dalin nga takimi me palën serbe?! Shoqëruesit e Editës dhe Blerimit ftohen vetëm kur çdo gjë ka përfunduar. Në një rast, Gani Azemi ishte nervozuar duke i shikuar "ekspertët" tanë duke pritur në korridor pa guxuar të shkonin as deri në WC, andaj i kishte dërguar në një restorant. Kur janë kthyer, Ganiun e kishte kritikuar me fjalë të ashpra njëra nga zonjat që kujdesej për "ekspertët". Si mund të quhet negociatore e mirë kur me punën e veprimet nënshtruese dhe nënshkrimin e Editës u krijua 'Zajednica', që është një mini-shtet serb në zemër të Kosovës?! Si mund të quhet diplomate e mirë kur Gjykata Kushtetuese deklarohet se disa nene të statusit të 'Zajednicës' janë të papranueshme, sepse atyre u jepet pavarësi shtetërore në fushat më të ndjeshme dhe rrezikohet seriozisht vetë e ardhmja e Kosovës?!
Po të kishte shtet të mirëfilltë ligjor në Kosovë dhe po të kishim një AKI shqiptare e Prokurori të pavarur, vetëm për përpilimin e nënshkrimin për themelimin e 'Zajednicës', Edita Tahiri tanimë do të ishte arrestuar për tradhti kombëtare! Çuditërisht Edita Tahiri si zakonisht di të rrëshqasë në akull, e të notojë në ujëra madje edhe të turbullta çfarëdo qofshin ato. Të gjithë analistët dhe opozita e akuzojnë qeverinë pa guxuar asnjëri t'i drejtohen ministres për Dialog.
Qeveritarët tanë të papërgjegjshëm nënshkruajnë marrëveshjet e Editës pa i lexuar fare, e kur të analizohen nga opozita deklarohen se nuk i kanë lexuar dhe nuk kanë ditur se çka kanë nënshkruar, duke i besuar Editës në mënyrë miope. Gjatë bisedave shpesh ka rastisur të shtronim pyetjen: Nëse rrëzohet aeroplani dhe vdesin Edita më Blerimin, a do të ketë edhe më tutje negociata?! Një gjë e tillë nuk ndodh, por edhe sikur të ndodhte, do të kalonte një kohë e gjatë që të gjendet një tandem i tillë për të negociuar me Serbinë. A e dini se është vështirë të gjendet një ministër i ri, i cili do të kishte pranuar flluskën pranë emrit Kosova? GJND-ja na ka dhënë të drejtë të jemi shtet, e Edita ia jep Serbisë e pa fije turpi deklaronte e mashtronte popullin se deri në pranverë do shkrihet flluska.
*****
Nëse arrije ta siguroje bukën e misrit për një vit, sistemi “kujdesej” që edhe atë pak kënaqësi ta shndërronte në vuajtje , siç i ndodhi Shaqirit (babait) që të korrurat i kishte futur nën një grop të fshehura nën stivën e druve.
Kur komisioni i percjellë me forca policore ia bastisin shtëpinë dhe nuk gjetën rezerva të tepërta të drithit, nisën të shkonin. Policët, të inatosur që Shaqiri kishte dashur t’i mashtronte, e rrahin në sy të gruas dhe të bijëve dhe e arrestojnë duke e denuar tre vjet burg, që i vuan në burgun e Nishit.
Reshati e kaloi një fëmijëri skajshmërisht të varfër. Në moshën katërvjeçare më 1956, 'vdes' në një aksident nga disa kuaj të harlisur. Në lokalet e një kishe katolike, pas gjashtë muajve nën përkujdesjen e motrave kishtare, u ringjall.
Babai kishte qenë pjesëmarrës në të gjitha luftërat që u zhvilluan në territorin tonë, (plus dy vjet i burgosur në burgun e Tiranës, ku bashkë me disa shokë dhe me vëllanë e tij Hazirin, kthehen këmbë në Kosovë).
Përvoja jetësore e kishte armatosur me guxim e krenari, por gjatë tërë periudhës së pas Luftës së Dytë Botërore policia e kishte shndërruar në një njeri të urtë. Kurrë nuk fliste për dajak e tortura që i kishte përjetuar, siç flisnin disa të burgosur të tjerë politikë. Kurrë nuk guxonte të krenohej se kishte qenë edhe bashkëluftëtar i Shaban Polluzhës. Kurrë, ama kurrë nuk fliste kundër shtetit në praninë e mysafirëve.
Babai nuk u tregua i lumtur edhe atëherë kur ia komunikuan lajmin e ringjalljes së Reshatit. Ringjallja e të birit do t’i shfaqte probleme të reja: një frymë më tepër për ta ushqyer, një problem më shumë me qeverinë, i kishte thënë bashkëshortes pas aktit seksual, i shtrirë në kokërr të shpinës.
Ramadanin vëllain e tretë, për shkak të babait që trajtohej ish i burgosur politik (e që nuk kishte lidhje me politikë) kurrë nuk arriti të regjistrohej në asnjë shkollë të mesme.
Deri në përfundim të Shkollës Normale, Reshati do t’i ndihmonte prindërve në punët e ndryshme bujqësore.
Për ta përfunduar Normalen, duheshin pesë vjet, por Reshati i bëri shtatë, sepse si adoleshent që ishte, ishte i parehatshëm, prandaj profesori i muzikës, Xheladin Kastrati, ia vuri një njësh të kuq, që aso kohë i tha se ia dha një “kërrabë” për të mbledhur bari gjatë verës (njëshit i thoshte kërrabë, ndërsa kërraba shërbente për te nxjerrë sanë). Po kështu veproi edhe profesori i artit figurativ, veprimin e të cilit e ndoqi edhe Nail Koro; duke ia mbyllur një “kërrabë” në kimi.
Asnjëherë në historinë e shkollës Normale nuk kishte rastisur që dikush ta përsëriste vitin nga muzika dhe arti figurativ, kur të gjitha notat tjera i kishte pesëshe dhe katërshe. Kurrë! Tre profesorët veten e konsideronin prizrenas të vjetër dhe ndienin urrejtje ndaj fëmijëve fshatarë.
Disa vjet më vonë Reshati do të luajë rolin kryesor në dramën “Sfinga e gjallë” në regji të Sefo Bejta Krasniqit, pastaj në RTP në radiodramën “Vdekja e Gjergjezit” si dhe në filmin televiziv “Rropullari” të RTVP etj.
Në pranverën e vitit 1979 u detyrua të ikte nga Kosova për më shumë se njëzet vjet rresht. Për një kohë të gjatë te të gjithë njerëzit që e kanë njohur dominoi mendimi se ai tashmë kishte vdekur.
Shërbëtorët e Shërbimit Sekret, të shoqëruar nga forcat policore, më 1981, më 1983 dhe më 1989, në mungesë të tij, ia rrethuan shtëpinë duke ia keqtrajtuar prindërit nën pretekstin se djalin e tyre e mbanin të strehuar. Nga këto bastisje të kota (që më shumë kishin qëllim të futnin frikë) si dhe botimit të një artikullit në “Duga” ( me 1982, në faqet e së cilës shkruhej se u arrestua terroristi), familja e kuptoi se i biri i tyre nuk kishte vdekur, por jetonte ende.
Mendime të disa qytetarëve, ish-bashkëpunëtorë të okupuesit, të disa shokëve xhelozë, të disa pseudointelektualëve, të disave që përpiqen t’i fshehin veprat e tyre të ndyta :
Dikush diku shkruan: “Reshati ka qenë paranojak, destruktiv, përçarës. Musa Hoti e Reshati u organzuan dhe ia arritën qëllimit – e shkatërruan Keshillin Kombëtar para se…”
Një tjetërkush shkruan: “Reshati nuk e ka mbajtur alltinë se ka qenë frikacak, por Beharja e ka mbajtur ne çantën e saj”
Pop Cvetki i Mushtishtit 1978 ( të cilin Reshati si fëmijë me një shkop e kishte rrëxuar prej biçiklete dhe të cilin e shohim personazh ne romanin “Jeta e dyfishtë”): “Ljudi to je çudo! I Reshat radi kao uçitelj, nema vishe drzhave! ( Njerëz kjo është për t’u habitur! Edhe Reshati punon mësues, nuk ka më shtet!)”.
Huda Leskovcaliu nënshkruan udhëresën të vënë ne derë të shtëpisë së kulturës në Prizren: “U ndalohet hyrja e aktorëve: Sefo Beta Krasniqi, Reshat Sahitaj, Samedin Latifi, Alush Sahitaj e Bejtullah Krasniqi” Kjo ndalesë u vu me 1978-1982.
Dikush nga errësira: “Shpifni ato që janë dhe ato që nuk janë. Përhapeni fjalën se është spiun, dhunes, i çmendur, gënjeshtar, çdo veti të keqe që ekziston shpifni ! Ju jemi ata që populli ju beson, ai do te mbetët nën hijen tuaj. Duhet larguar nga çdo aktivitet politik. Duhet ta injoroni! «
Mendime të disa shokëve dhe miqve të mi shumë të sinqertë:
Enver Maloku : Pranoni të dhënat e mbledhura në terren mbi agresivitetin e forcave serbe në Kosovë. Pershendetje Enveri.¨
Adem Demaçi : Vëlla Reshat, po ta dergoj biografinë time , por mos u lodh shumë se çmimin Saharov, ata nuk ma japin mue.
Ibrahim Rugova gjatë një bisede private korrik 1990: Bravo Reshat, ia arrite të aprovohet rezoluta për Kosovën !
Reshati : Ishte e meritë e përbashkët.
Rugova : Hahahaha…..
Rexhep Qosja : (Në Parlamentin Evropian) Ke bërë një vepër të shkelqyeshme, të lumtë !
Veton Surroi : (Para dyerëve te Konferencës se Paqjes në Bruksel, 1992) Kërkoj falje, por LDK-ja ma ka kushtëzuar pjesëmarrjen : nëse ti je, ata nuk marrin pjesë dhe nuk m’i paguajnë shpenzimet.
Nevzat Halili : Në mbledhjen e Kryesisë së PPD, Reshat Sahitaj, autorizohet të jetë koordinator i të gjitha kontakteve me institucionet evropiane.
Haçif Mulliqi: Ke shkruar një roman të mrekullueshëm.
Hajrullah Gorani : Ju falënderojmë shumë për ndihmën tuaj me sindikata evropiane.
Rexhep Smajlaj: Na duket se Reshat Sahitaj ka kaluar nëpër shkollën e Stefan Cvajgut, sepse me një mjeshtri të rrallë artistike e shpie lexuesin në psikologjinë e personazhëve dhe zbërthen aspektin e botës kuptimore të tyre
Rushit Ramabaja: Me gjetjen artistike të çmitizimit të historiesë me aq patetikë e me aqë idolatri të rreme, vepra e Reshatit ta kujton romanin e Tolstoit “Lufta dhe Paqja”: të gjitha etnitë kanë të përbashkëtën e vetëshkatërrimit, të prerjes së fatit të vetë…
Prend Buzhala : Aty, sikur ngërthehet ideja letrare borhesiane për labirintin letrar, si mbizotëruesja kryesore e poetikës së narracionit, do të thotë që rikthimi te paradigma tematike e romaneve, tash në trajtën e fikcionit tregimtar, mund të lexohet si rishkrim i tekstit, për të cilin parim krijues Roland Barthes thoshte se përbën mbizotëruesen e palimpsestit letrar.
Arben Haxhiymeri prof. dr./ Elbasan.: Reshati u bën apel bashkëqytetarëve të tij për një refleksion të sinqertë mbi veten, mbi atë çfarë dinë se janë dhe çfarë të tjerët thonë për ta, mbi temat dhe problemet themelore te jetës, të individit e të shoqërisë, pse jo, edhe mbi çeshtje ekzistenciale, si jeta dhe vdekja, e moralshmja dhe e pamoralshmja, e natyrshmja dhe hyjnorja, e lavdishmja dhe e palavdishmja, për miqtë e mire dhe ata të këqij, armiqtë më të këqij dhe ata pak më të mire.
Adem Gashi: Vepra e Reshat Sahitajt më nxjerr një tjetër yrt. Them se është fjala për poetikën moviste. E ulta, e shëmtuara, banalja është e veshur me rrobat e magjishme të artit letrar. Pikërisht këtë e konsideroj sa veçanti të artit të tij, po aq edhe vlerë letrare nga të rrallat.
Nebih Bunjaku: Aktualiteti dhe origjinaliteti i stilit tuaj buron dhe gurgullon si një ujëvarë e mrekullueshme, që të magjeps dhe të mrekullon me tema dhe motive nga më të ndryshmet. Veprimet e personazheve si dhe karakteret e tyre nuk janë thjesht fryt i fantazisë imagjinatave, por të njerëzve që veprojnë e flasin shqip. Stili yt krejt origjinal mban vulën e intelektualit që quhet Reshat Sahitaj.
Abdyl Kadolli: Në këtë rrugë të përgjakshme jeta merr kuptimin e ekzistencës. Këtu thyhet miti totalitar i pushtimit dhe lind miti i qëndresës.
Demir Gjergji / Tiranë: Romani mendoj se është një autopsi tjetër për Kosovën e sotme në përpëlitjet e saj për të gjetur identitetin në këtë botë të qytetëruar e njëherësh barbare në luftën e saj fund e krye plot grykësi për ekzistencë e mirëqenie.
Janë të shumta emocionet që më krijon proza juaj, por nuk mund të rri pa vlerësuar zgjuarsinë tuaj si shkrimtar e intelektual, të shkrirë gjithë finesë mes rreshtave të saj.
Agim Vinca: Nëpërmjet përsonazheve të tij, të krijuara mbi bazë reale, autori mëton të tregojë zgjimin e ndërgjegjës kombëtare në Kosovë.
Sadri Fetiu: Si roman i ri, në kuptimin e mirëfilltë të teorisë së romanit, ndonëse flet, rrëfen, për ngjarje bashkëkohore, mund të thuhet edhe për të sotmen e drejtpërdrejtë, për njerëzit që janë në jetë dhe në skenën e politike, autori ka meritë të veçantë, sepse e ka ruajtur me shumë sukses distancën emocionale, qetësinë karakteristike dhe paanësinë që e karakterizon eposin. Ai pothuajse në asnjë rast nuk i vlerëson drejtpërdrejt heronjtë e veprës së tij, por vetëm rrëfen për ta, për veprimet, për botën e tyre shpirtërore, për mendësinë dhe pasionet e tyre.
Rexhep Qosja: Ky nuk është roman historic tradicional. Jo. Ky është roman, në të cilin shprehet përvoja e romanit postmodern, në të cilin, në të vërtetë, dokumenti dhe fiksioni herë gërshetohën e herë këmbehën.
Reshat Sahitaj dekada të tëra kishte kontribuar në internacionalizimin e dramës kosovare e sidomos në Parlamentin Evropian, në NATO dhe në Qeverinë Belge. Menjëherë pas Lufte u kthye në Kosovë.
Reshat Sahitaj ka interpretuar në teatër dhe film: në dramën “Sfinga e gjallë”, në regji të Sefo Beta Krasniqit, 1977; “Vdekja e Gjergjezit”-radiodramë për RTP,1978; “Rropullari”- film televiziv i RTP-së, 1978; “Procesi” – autor Jusuf Gërvalla, film televiziv 1984; “Prilli i thyer”- film franko-amerikan, Francë 1986; “AD” –film ne regji të Isa Qosjes, ku luajnë Iliri Shaqiri e Reshat Arbana, 1997; “Zemër e vetmuar”- seri televizive TV21,2004; “Krim pa krisma” –film nga Halil Budakova.
“Nëntoka e Kosovës II” , film nga Halil Budakova , maj 2008 Der më tash ka botuar këto libra:“Rojtari i Shqipërisë së harruar” –tregime, 1982;“Rruga pa kthim”-roman ,1983; “Mali i ndaluar”- roman , 2003;“Ëndrra e nuses”- tregime, 2004; “Jeta e dyfishtë”- roman, 2005;“7 Minutat e fundit”- roman, 2007; Përktheu nga frëngjishtja “Munuali i luftëtarit te dritës”, nga Paulo Coelho etjAutor i emisionit letrar “ Labirintet e fjalës” RTK 2006 Autor i filmave dokumentar:“Atdheu mbi të gjitha”“Kosova është gjaku ynë që nuk falet”“Miftar Hasani-legjendë apo realitet...? “ RTK 2007
“Musli Dumoshi” RTK 2008 etj
Ka shkruar disa skenarë te filmit dokumentar dhe artistik“Krim pa krisma” film artistik nga Halil Budakova“Mësuesi i malit”- artistik “Kosova është gjaku ynë që nuk falet”- dokumentar për jetën dhe vrasjen e Enver Hadrit Atdheu mbi të gjitha” – dokumentar për jetën dhe vrasjen e Vehbi Ibrahimit RTK“Miftar Hasani-legjendë apo realitet” dokumentar për jetën dhe pushkatimine M.Hasanit- RTK“Musli Dumoshi” RTK etj.
Edhe pse me grupin e tij në Bruksel kishte kontribuar në njohjen e çështjes sonë, u detyrua të “vdesë” më 2007, por njëkohësisht shihet duke shëtitur nëpër Prishtinë.
Çdo vit e boton nga një roman. Shkruan në gazeta ditore dhe herë pas here duke përgatitur emisione në televizion.(Floripress).
Nga Flori Bruqi : Dua Dugagjin Lipa e thjeshtë,brilante dhe me namë botëror
Prindërit e saj, janë shqiptarë nga Kosova, të cilët janë larguar nga Prishtina në vitet 1990. Në mesin e shkollave ajo ka ndjekur është Sylvia Young Theatre School.Ajo u zhvendos me familjen e saj në Kosovë në vitin 2008, viti kur vendi shpalli pavarësinë nga Serbia. Në moshën 15 vjeçare, ajo u kthye në Londër dhe jetonte me miqtë e saj, sepse ajo donte të ndërtojë një karrierë në muzikë. Ajo filloi të punonte si modele në moshën 16 vjeçare.
Lipa(22 gusht 1995) u rrit duke dëgjuar babain e saj të këndojë, këngëtarin rock Dukagjin Lipa. Në moshën 14 vjeçare ajo filloj të publikojë në YouTube, covers të këngëve të saj të preferuara nga artistët si Christina Aguilera dhe Nelly Furtado.]
Këngëtarja shqiptare me famë botërore nuk ndalet së postuari foto në Instagram ku së fundi ka postuar disa foto ku e dëshmojnë thjeshtësin e saj.
Dua jo vetëm me postime të fotove që nuk ndalet por ajo nuk e ka ndërmend të ndal as karrieren e saj, ku emri i saj po vazhdon të ngjitet në kulmet e muzikës, falë punës së saj.
Kur ishte 11 vjeç, Dua transferohet në Prishtinë, deri në moshën 15-vjeçare, kur vendos të rikthehet në Londër për të ndjekur pasionin e saj për muzikën.
Si gjithë adoleshentët në perëndim, ajo punoi fort për të përballuar shpenzimet personale. Për shkak të punës si mikpritëse në dyert e klubebve të natës, Dua Lipa u frymëzua nga ajo çka shihte, për ta hedhur në tekstet e këngëve të saj. “Dramat, ana e errët e jetës së natës, u bënë temat për të cilat doja të shprehesha”, thotë 22-vjeçarja.
Frymëzimi më i madh i këngëtares së re ishte babai i saj, Dukagjini, i njohur në Kosovë me bandën e tij të muzikës rock, ODA.
‘Single’i i dytë “Be the One” është një rrëfim i këngëtares për veten. “Për mua ‘Be The One’ ka të bëjë me vetëbesimin, këmbënguljen dhe luftën për atë çfarë do. Kjo është ajo çka unë dua të bëj në jetën time dhe mënyra se si dua të prezantohem”, shprehet artistja e re në një intervistë për revistën e njohur NYLON.
Zëri me ngjyrë të errët, i ngjashëm me legjendat e muzikës soul dhe jazz, i ka dhuruar adoleshentes me pamjen engjëllore, atributet e një ylli të vërtetë që pritet të shkëlqejë në botën muzikore.
*******
Lipa e përshkruan stilin e saj muzikor si "pop i errët"("dark pop"). On 30 November 2015, she was revealed as one of the acts on the BBC Sound of...2016 long list. Turneu i saj i parë në Mbretërinë e Bashkuar dhe në Evropë ka filluar në janar 2016.Albumi i saj debutues është planifikuar për të dalë në vitin 2016.[5]
TË LUMTË PRESIDENT DONALD TRUMP !
Shtetet e Bashkuara "nuk kanë zgjedhje tjetër”, përveçesë të fuqizojnë ushtrinë, ka thënë Donald Trump, pasi Uashingtoni ekspozoi armët e tij të luftës, gjatë javës së kaluar.
"Ushtria jonë po ndërtohet duke u bërë më të fortë se kurrë më parë - shkroi në Tëitter presidenti amerikan të dielën - Sinqerisht, ne nuk kemi zgjedhje tjetër!"
Më 7 prill 2017 SHBA-ja nisi 59 raketa Tomahaëk nga Deti Mesdhe në bazën ajrore të Sirisë. Trump urdhëroi sulmin e bujshëm në përgjigje të sulmit me armë kimike në Khan Shaykhun më 4 prill, nga regjimi sirian.
Trump gjithashtu paralajmëroi se është duke dërguar një armatë shumë të fuqishme në gadishullin Korean, pak pasi Koreja e Veriut kërcënoi SHBA-në me pasoja katastrofike për shkak të mbëritjes së luftanijeve amerikane.
2017-04-16
Kaosi i miliardave
Brikenda F. Rexhepi
Shumë para janë dhënë për sektorin që do të duhej të mbante nën tension qytetarët. T’i bënte ata aktivë e kërkues. Ta bënte pushtetin frikacak karshi tyre. Sot një protestë kundër korrupsionit nuk t’i mbledhë as 20 veta në një vend. Raportimet e mediave për hajni, dallavere, keqpërdorim, gënjeshtra të njerëzve që na udhëheqin... e irritojnë qytetarin. “Edhe ju mediat veç zi po shkruni”, kjo është fjala që më së shumti e dëgjoj prej tyre, dhe mendoj me vete në çfarë monstrumi jemi shndërruar kështu. Disa madje thonë: “As s’po lexoj gazeta, as s’po dëgjoj lajme... kryt rahat”. Këta janë qytetarët. Kjo është shoqëria e Kosovës së 10 mijë organizatave të shoqërisë civile
Sektori i qytetarëve është po aq, në mos më shumë kaotik se pushteti. Miliardat kanë kaluar nëpër duart e organizatave joqeveritare, të huaja e vendore, që nga paslufta në njëfarë rendi që reflekton kahun nga ka ecur Kosova. Para të mëdha janë dhënë për rehabilitim e rindërtim emergjent në vitet e para, kur organizatat e huaja patën vërshuar vendin. Një periudhë kur humanizmi dhe keqpërdormi i tij kanë ecur dorë për dore. Nuk ka pasur atëherë dhe nuk ka as tash një mekanizëm që do të hetonte gjithë ato muhabete që njerëzit i tregojnë sot më shlirshëm për dallaveret që janë bërë mbi kurrizin e të pastrehëve e të uriturve. Njerëzit, të cilëve asokohe mund t’u ketë kushtuar me jetë po të tentonin t’i drejtonin punët. Ata që kanë punuar për të marrë rroga të mira nga organizatat humanitare që dikur kanë qenë në Kosovë e sot anembanë botës.
Derisa po rehabilitohej e rindërtohej Kosova, nisi edhe themelimi i OJQ-ve vendore. Lista e atyre që janë regjistruar sot e kalon numrin 10 mijë. A funksionojnë të gjitha apo jo, s’ka lidhje. Me rëndësi është se ato kanë ekzistuar në një periudhë, për aq sa kanë gjetur një burim të parave. Dhe kështu nisi faza e dytë, ajo e fondeve për paqe e pajtim. Fushata artificiale, aktivitete për qielli, projekte utopike pa kurrfarë ndikimi në gjendjen reale në terren, ku askush nuk mërzitej as për t’i numëruar viktimat e luftës, as për t’ua shëruar shpirtin grave, vajzave e djemve të dhunuar, për të kërkuar të zhdukurit, për të përllogaritur dëmet. Punohej në pajtim pa as më të voglën përpjekje të institucioneve për t’i kërkuar e çuar para drejtësisë kriminelët që i kishin bërë ato. Me gojën plot pajtim sot e asaj dite udhëheqësit politikë u janë laritur ndërkombëtarëve, OJQ-të kanë marrë pare, e populli ka kërkuar drejtësi – kushti i parë që do t’ua qetësonte zemrat e do t’i bënte të gatshëm për të dëgjuar një gjuhë tjetër pa drojën se atë po e flet një kriminel.
Pa e përmbushur ende asnjë detyrë, në mos jo institucionale, bile morale, karshi atyre që kanë pësuar në luftë, presidenti i Kosovës ka rikthyer sërish pajtimin në agjendë, edhe pse si temë i ka takuar fillimit të 2000-tave. Ndërkohë, gjatë këtyre 15 vjetëve OJQ-të kanë kaluar në fazën e aktiviteteve për demokratizimin, sundimin e ligjit, transparencën, luftimin e korrupsionit... kap njërën mëshoji tjetrës. Sot Kosova vuan për sundim të ligjit e për transparencë. Demokracia ka marrë një formë të çoroditur të cilën as themeluesit e saj nuk do të dinin t’i binin në fije, e për korrupsion Kosova është betonuar në top-listat në mos botërore, evropiane po se po. Nuk bën fare pa u përmendur gratë – të drejtat e tyre, etj. Një fushë shumë e dashur për donatorët dhe rrjedhimisht për OJQ-të. “Kanagjeqe”, kurse për frizere a për qëndisje, shëtitje poshtë e nalt, numërim grash në atë apo këtë institucion, konferenca e seminare, raporte qindrafaqeshe... derisa strehimoret për viktimat e dhunës mbahen sot për nesër në mungesë të një qasjeje dinjitoze institucionale ndaj tyre; derisa gratë poshtërohen në spitalin ku jetët e reja i sjellin në jetë; derisa vetë partitë politike i shpërfillin ato; derisa mentaliteti mbetet po ai që e kemi njohur përherë.
Shumë para janë dhënë për sektorin që do të duhej të mbante nën tension qytetarët. T’i bënte ata aktivë e kërkues. Ta bënte pushtetin frikacak karshi tyre. Sot një protestë kundër korrupsionit nuk t’i mbledhë as 20 veta në një vend. Raportimet e mediave për hajni, dallavere, keqpërdorim, gënjeshtra të njerëzve që na udhëheqin... e irritojnë qytetarin. “Edhe ju mediat veç zi po shkruni”, kjo është fjala që më së shumti e dëgjoj prej tyre, dhe mendoj me vete në çfarë monstrumi jemi shndërruar kështu. Disa madje thonë: “As s’po lexoj gazeta, as s’po dëgjoj lajme... kryt rahat”. Këta janë qytetarët. Kjo është shoqëria e Kosovës së 10 mijë organizatave të shoqërisë civile.
Se sa para të huaja janë derdhur në Kosovë nuk dihet e as që do të dihet ndonjëherë. Donatorët as sot nuk kanë një mekanizëm koordinues mes vete. Disa sektorë marrin më shumë e disa më pak, disa projekte dyfishohen e disa nuk përkrahen, disa OJQ janë mbresëlënëse e disa bëjnë dëm. Ato më të mirat funksionojnë në Prishtinë dhe në ndonjë qytet tjetër. Sa më larg qyteteve, aq më shumë zvarriten. Masa – ata, fjala e të cilëve bën ndryshimin, mbetet e paarritshme. Fjala e tyre është vota e qytetarit.
Derisa paratë e taksapaguesve të shteteve mike për sektorin bien gradualisht, e ato të taksapaguesve kosovarë shtohen, del në pah një kaos i llojit të vet. 28 milionë të buxhetit të shtetit në dy vjetët e fundit u kanë shkuar organizatave joqeveritare pa një sistem, pa kritere e procedura, pa bazë të dhënash. Vetë fakti që Qeveria ka refuzuar me vite të tëra t’u përgjigjet thirrjeve të OJQ-ve që merren me këtë sektor për të evidentuar e publikuar të dhënat për financimin e organizatave, tregon që kaosi ka qenë i qëllimshëm. Kjo deri diku e sqaron edhe 10-mijëshin e OJQ-ve dhe vërteton raportimet për lidhjet mes njerëzve të pushtetit dhe “OJQ”-ve të caktuara. Grantet, shërbimet e subvencionet në të njëjtin thes të Qeverisë, të cilin shkaku i presionit të BE-së u detyrua ta hapë vetëm këtë muaj. Sa milionë ka në thesin e viteve paraprake një zot e di. Publikimin e raportit për financimin e OJQ-ve dhe pranimin e faktit që nuk ka pasur sistem për shpërndarjen e parave, Qeveria sot e prezanton si një hap të sajin drejt transparencës. Një hap që për qejfin e vet kurrë nuk do ta kishte bërë.
Kështu duke kaluar nga faza në fazë, zyrtarët e BE-së që merren me këtë sektor ka kohë që kanë nisur të flasin për një periudhë të re. Atë të transformimit të shoqërisë civile në rrugë drejt BE-së. Meqë Kosova u rehabilitua e u rindërtua dhe derisa po pajtohet e po demokratizohet, donatorëve të huaj po u humb interesimi. Tashti duhet ndërruar mendësia për shoqërinë civile të donacioneve e ndihmave. OJQ-të duhet të nisin të ofrojnë shërbime dhe të garojnë në një konkurrencë të barabartë me shërbimet publike e private. Një model i shtrembëruar i kësaj ideje mund të gjendet në ndonjë rast te raporti i Qeverisë për financimin e OJQ-ve, ku shihet se miliona janë dhënë për shërbime paralele me ato publike pa kritere, pa konkurrencë, paushall.
Ajo që kemi mësuar më së miri deri tash në këtë vend ku po jetojmë është se kur diçka nis mbrapsht, vazhdon edhe më mbrapsht. Mbetet vetëm për t’u shpresuar që OJQ-të do t’ia dalin ta shpëtojnë sektorin e vet në rrugën drejt BE-së; që mendësia e re e shërbimeve të shoqërisë civile të mos vihet në shërbim të kaosit institucional.
Subscribe to:
Posts (Atom)
I ndjeri Ismail Kadare, ose shkrimtari që i zgjati jetën regjimit komunist
Kërko brenda në imazh Nga Flori Bruqi Ismail Kadare (28 janar 1936 - 1 korrik 2024) ishte akademik, politikan, ish-deputet i Kuvendit Popull...
-
Genci Gora NË SHKOLLË TEK SHTRIGA Shkarko falas Begzat Rrahmani VALËT E GURRËS Shkarko falas Mehmet Bislim...
-
Akademik Prof. Kujtim Mateli Pak histori derisa nisa t ë shkruaj librin “E vërteta për Dodonën dhe Epirin” (Pjesa e parë e para...
-
"Zëra nga burime të nxehta" mbetet një libër i veçantë i shkrimtarit Sabri Godo . Ai vjen për të dëshmuar se ka autorë dhe vepr...
