Shqipa është gjuha më e vjetër në Evropë ...

Shkruan akademik prof.dr.Flori Bruqi,PHD.

Gjuha shqipe (ose thjesht shqipja, historikisht gjuha arbëreshe, arbërishtja ose gjuha arbërore) është një gjuhë dhe një degë e veçantë e familjes indo-evropiane e folur nga rreth 15milionë -25 milionë njerëz në botë.

 Kjo gjuhë flitet kryesisht në Shqipëri, Dardani,  Maqedoninë e Veriut, por edhe në zona të tjera të Evropës Juglindore ku ka popullsi shqiptare, duke përfshirë Malin e Zi dhe Luginën e Preshevës, . Shqipja është gjuha zyrtare e Shqipërisë dhe Dardanisë, gjuhë bashkëzyrtare e Maqedonisë së Veriut dhe një nga gjuhët zyrtare të Malit të Zi.

 Komunitete shekullore që flasin dialekte shqipe mund të gjenden të shpërndara në Kroaci (Arbëreshët në Zarës), Greqi (Arbëreshët në Greqi, Çamëri dhe disa komunitete në rajonet e Maqedonisë Perëndimore dhe Trakisë Perëndimore) , Itali (Arbëreshët në Italinë Jugore, si dhe në Kalabëri në Sicili) dhe në Ukrainë. 

 Ekziston edhe një diasporë e madhe shqiptare. Shpërndarja e gjuhës shqipe Shqipja, si gjuhë moderne, përfaqëson një degë më vete të familjes së gjuhëve indo-evropiane.

 Shkruhet me shkronja latine. Gjuha shqipe përfshin gjuhën standarde ose shqipen letrare të njësuar, e cila u miratua në Kongresin e Drejtshkrimit të Shqipes në vitin 1972 në Tiranë, dhe të gjitha dialektet, nëndialektet dhe dialektet e folura nga shqiptarët. 

Gjuha shqipe ka dy dialekte kryesore: gegë, toskërisht dhe një kronolekt: arbërisht. 

Fjalori i shqipes ka huazime nga greqishtja e vjetër, si dhe një numër shumë i lartë nga latinishtja; huazimet pastaj vazhdojnë nga gjuhët sllave të jugut, greqishtja dhe osmanishtja, si dhe nga italishtja, frëngjishtja dhe gjuhë të tjera. 

  Në verën e 2024 Arkeologët në veri të Spanjës ishin të emocionuar për të zbuluar një objekt të sheshtë, në formë dore, të bërë prej bronzi nga një vend gërmimi jo shumë larg nga Pamplona. Por vetëm më vonë, kur filluan procesin e kujdesshëm të restaurimit, doli në dritë domethënia e vërtetë e dorës: Pas pastrimit të sedimentit dhe papastërtive shekullore, studiuesit zbuluan rreshta teksti të gdhendura në gjithë objektin, të cilin ata e quajtën Dora e Irulegi. 

"The World's Language Tree" ® The Guardian, the well-known newspaper, has conducted a serious study on languages. Albanian is one of the oldest spoken! Click on the photo and take a closer look.

 Ekspertët besojnë se fjalët i përkasin një gjuhe që i paraprin baskishtes moderne, e njohur gjithashtu si Euskara. Fjala e parë në dorë, sorioneku, i ngjan shumë fjalës baske zorioneku, që do të thotë “fat”. 

Supporters of Marin Mema & Elena Kocaqi - THE AUTHENTIC TRUNK OF LANGUAGES PELAZIANS BORN THE ALBANIAN LANGUAGE THE ALBANIAN LANGUAGE THE MOTHER OF OTHER LANGUAGES - Taken by Musa XH Musai For him

 Arkeologët dyshojnë se dora e varur mbi derën e një shtëpie me tulla balte rreth 2000 vjet më parë, ka të ngjarë si një “amulet mbrojtjeje”, siç shkruan Joseph Wilson për Associated Press. 

Trungu.info - How old is the Albanian language, in what geographical coordinates was it spoken, how has it evolved, which peoples have communicated through it and its dialects, what are its historical relations?

 Studiuesit nuk kanë qenë në gjendje të përputhin asnjë nga tekstet e tjera të dorës me fjalët e njohura baske, por ata planifikojnë të vazhdojnë analizën e tyre. 

Supporters of Marin Mema & Elena Kocaqi - THE AUTHENTIC TRUNK OF LANGUAGES PELAZIANS BORN THE ALBANIAN LANGUAGE THE ALBANIAN LANGUAGE THE MOTHER OF OTHER LANGUAGES - Taken by Musa XH Musai For him

 Zbulimi jo vetëm që është i rëndësishëm për të kuptuar evolucionin e gjuhës baske, por ai gjithashtu hedh dritë të re mbi Vascones, një fis i vonë i epokës së hekurit që studiuesit besojnë se i dha origjinë kulturës baske. 

Indo-European languages ​​- Wikipedia

I

Familja Vascones jetonte në atë që tani është rajoni i Navarrës në Spanjë.

                                             ALBANIAN LANGUAGE | Alva

 Arkeologët kishin supozuar më parë se Vascones nuk përdornin shkrim përveçse për qëllimin e krijimit të monedhave, derisa romakët prezantuan alfabetin latin. 

Por 40 personazhet e gdhendura në Dorën e Irulegit thonë të kundërtën. 

Albanian language Indo-European language - ppt download

 “Kjo pjesë e kthen përmbys atë që deri më tani mendonim për baskët dhe shkrimin”, thotë Joaquín Gorrochategui, një filolog në Universitetin e Vendit Bask, në një deklaratë nga Shoqëria Shkencës Aranzadi, e cila ka gërmuar vendin që nga viti 2017. 

Albanian language - Wikipedia

“Ne ishim pothuajse të bindur se baskët ishin analfabetë në kohët e lashta.”

 Krijuesi i dorës përdori një teknikë të njohur si stippling, e cila përfshin krijimin e shumë pikave të vogla për të krijuar një formë ose imazh.

 Megjithatë, para se të bënte pikat, autori fillimisht gjurmoi shkronjat me një instrument të mprehtë, një teknikë e njohur si sgraffito.

 Këto metoda janë “praktikisht të panjohura në të gjithë epigrafinë e lashtë të botës perëndimore”, thotë në deklaratë Javier Velaza, një filolog në Universitetin e Barcelonës. 

 Dora ka të ngjarë të mbijetojë kaq gjatë, sepse dy grupe ndërluftuese romake i vunë zjarrin vendbanimit të lashtë gjatë Luftës Sertoriane, e cila zgjati nga viti 80 deri në vitin 72 para epokës se re.

Më gjerësisht lexoni këtu : https://sq.wikipedia.org/wiki/Gjuha_shqipe

Dha dënimin për Marine Le Pen, gjykatësja kërcënohet me vdekje, reagon dhe Emanuel Macron

Gjykatësja që dënoi lideren e ekstremit të djathtë, Marine Le Pen, duke i ndaluar asaj kandidimin në zgjedhjet presidenciale të Francës në vitin 2027, është vënë nën mbrojtjen e policisë pasi është përballur me kërcënime me vdekje. 

Benedike De Perthuis

 Po ashtu, adresa e saj e shtëpisë është shpërndarë në internet.

 Benedikte de Perthuis, (Benedike De Pertu) kryetarja e një paneli prej tre gjyqtarësh që shpalli Le Penin fajtore për përvetësim të fondeve të BE-së, tani është duke u mbrojtur nga policia, në punë dhe në shtëpi. De Perthuis gjithashtu ka marrë kërcënime në mediat sociale, pasi fotoja e saj është përhapur me të madhe në rrjetin social X dhe faqet e ekstremit të djathtë. Policia e Parisit ka konfirmuar se një hetim është duke u zhvilluar lidhur me kërcënimet ndaj De Perthuis.

Flori Bruqi

Urrejtje dhe protesta anti Tesla

Qindra protesta në dealershipet dhe ekspozitat e Tesla në të gjithë botën u zhvilluan të shtunën, duke shfaqur një rezistencë globale kundër CEO të kompanisë, Elon Musk, ndërsa ai vazhdon të përfshihet në çështjet politike. Kjo duket si një lëvizje ludite në një në kohët moderne, që ka mbërthyer demokratët me parrullat “Burn Tesla save democracy’ (Digj një Tesla të mbrosh demokracinë) në një marrëzi të majtë moderne po fermentojnë dhunë në të gjithë vendin. Organizatori i protestës, i njohur si “Tesla Takedosn”, synonte më shumë se 500 showrooms të Teslas në mbarë botën. Rreth gjysma e tyre ishin planifikuar të mbaheshin në ekspozitat e Tesla në SHBA, sipas mediave sociale të organizatorëve. Duke harruar si bëhet “Luftimi i ndryshimeve klimatike, duke shkatëruar një sallë ekspozite Tesla herë pas here.” Protestuesit në shumë shtete, nga Blue Haven California në Red State Florida, u panë duke mbajtur tabela që u bënin thirrje kalimtarëve të “bojkotojnë Teslën” ose duke e quanin Musk një “fashist”. Disa nga trazirat burojnë nga përfshirja e Musk me administratën Trump, e cila ka qenë në një rrugë të shpejtë për të zvogëluar madhësinë e qeverisë duke shkurtuar fuqinë punëtore federale ose duke eliminuar agjenci të tëra të panevojshme dhe abuzive. Disa nga lëvizjet e bëra nga DOGE, zyra e Shtëpisë së Bardhë që udhëheq përpjekjet për uljen e kostove, po kundërshtohen në gjykata nga gjykatës të majtë. Patty Hoyt, një banore e Marin County, Kaliforni, e cila po protestonte në një përfaqësi lokale Tesla,i tha se nuk ishte dakord me planin e administratës për të shkurtuar vendet e punës nga Departamenti i Çështjeve të Veteranëve. Edhe pse Hoyt nuk është veterane, ajo tha në një intervistë se kishte miq veteranë që mbështeten në burimet nga VA. “Këta janë njerëz të cilëve u kemi premtuar,” tha Hoyt për veteranët. Një protestues në demonstratën e Tesla Takedown në Michigan. Nic Antaya për Business Insider në Michigan., Të pranishmit në protestat në Ann Arbor dhe Troy u mbështetën kryesisht në të majtë në spektrin politik. Disa ishin mbi moshën 65 vjeç dhe e kishin parë vendin nëpër periudha të mëparshme trazirash, si Lufta e Vietnamit. Megjithatë, disa e përshkruan momentin aktual politik si të paprecedent. Patricia Bragg, 76, proteston në demonstratën e Tesla Takedown në Michigan. “Unë nuk e njoh vendin në të cilin kam jetuar për më shumë se 65 vjet,” tha Debbie Rosenman, drejtuese e kapitullit Ferndale të Indivisible, një organizatë kombëtare bazë për kauza progresive që mobilizoi disa protesta. Një tjetër protestues në Trojë i tha BI-së: “E dini atë thënien, ‘mos hyni butësisht në natë?’ Ne nuk do të shkojmë butësisht gjatë natës.” Protestuesit në Michigan ishin kryesisht mbi 65 vjeç dhe mbështeteshin majtas në spektrin politik. Por zhgënjimet nuk janë të drejtuara vetëm nga ndikimi në rritje i Musk në politikën amerikane. Protestat u panë në të gjithë Evropën në Francë, Skoci, Gjermani, Angli dhe Britani të Madhe. Gjatë ceremonisë së inaugurimit të Trump në janar, Musk bëri një gjest për audiencën që u interpretua nga shumë si një përshëndetje naziste. Musk mohoi se ky ishte qëllimi i tij. Lidhja Anti-Shpifje gjithashtu mbrojti gjestin, duke thënë se ishte “i sikletshëm”, por jo një përshëndetje naziste. Gjesti në mënyrë të pashmangshme goditi nervin me disa në Evropë, duke përfshirë ligjvënësit, pasi kontinenti ka një histori të gjatë të errët për të qenë nën pushtimin nazist gjatë Luftës së Dytë Botërore. Një protestues në Francë mbajti një tabelë ku thuhej “Jo makina naziste”. Në Londër, demonstruesit ngritën një njeri me tub të fryrë që përshkruante ngjashmërinë e Musk dhe gjestin famëkeq. Musk e ka bërë të qartë se interesat e tij politike shkojnë përtej SHBA-së. Vitin e kaluar, CEO hodhi mbështetjen e tij pas AfD, ose Alternativa për Gjermaninë, duke miratuar partinë politike gjermane të ekstremit të djathtë për miliona ndjekësit e tij në X. Në shkurt, AfD doli në vendin e dytë në zgjedhjet kombëtare të Gjermanisë, që përfaqëson performancën më të mirë të AfD në historinë e partisë. Pasi pa një vlerësim maksimal prej 1.54 trilion dollarësh në dhjetor, stoku i Tesla-s ka rënë në javët e fundit mes shitjeve të dobëta globale dhe shqetësimeve në rritje nga investitorët dhe Wall Street se Musk është shumë i hutuar nga puna e tij. Është e vështirë të matet shkalla në të cilën politika e Musk ka ndikuar në kompaninë e tij EV. Shitjet e Tesla në Evropë për muajt janar dhe shkurt ranë 42.6% krahasuar me shifrat nga e njëjta periudhë e vitit të kaluar, sipas Shoqatës Evropiane të Prodhuesve të Automobilave, duke shitur nën 27,000 automjete. Një zëdhënës i Tesla nuk iu përgjigj një kërkese për koment. Përtej protestave, shitësit dhe automjetet e Tesla-s janë bërë gjithashtu objektiva të fundit të incidenteve vandaliste dhe dhunës, sipas parrullës : “Kush ka nevojë për inovacion kur ke një tulle në dorë?”

Marrur nga gazeta "Dielli", datë 4/1/2025.

Anti-Tesla Hate and Protests

Hundreds of protests at Tesla dealerships and showrooms around the world took place on Saturday, showing a global resistance to the company’s CEO, Elon Musk Tesla , as he continues to get involved in political issues. It feels like a modern-day Luddite movement, one that has caught Democrats with slogans like “Burn Tesla save democracy” in a modern leftist madness that is fermenting violence across the country. The protest organizer, known as “Tesla Takedown,” targeted more than 500 Tesla showrooms worldwide. About half of them were scheduled to be held at Elon Musk  Tesla showrooms in the U.S., according to the organizers’ social media posts. Forget about “Fighting climate change by vandalizing a Tesla showroom every now and then.” Protesters in many states, from Blue Haven California to Red State Florida, were seen holding signs urging passersby to “boycott Tesla” or calling Musk a “fascist.” Some of the unrest stems from Musk’s involvement with the Trump administration, which has been on a fast track to shrink the size of government by slashing the federal workforce or eliminating entire unnecessary and abusive agencies. Some of the moves made by DOGE, the White House office leading the cost-cutting efforts, are being challenged in court by left-wing judges. Patty Hoyt, a resident of Marin County, California, who was protesting at a local Tesla dealership, said she disagreed with the administration’s plan to cut jobs from the Department of Veterans Affairs. Although Hoyt is not a veteran, she said in an interview that she has veteran friends who rely on resources from the VA. “These are people we have promised,” Hoyt said of the veterans. A protester at the Tesla Takedown demonstration in Michigan. Nic Antaya for Business Insider in Michigan., Attendees at the protests in Ann Arbor and Troy leaned mostly to the left of the political spectrum. Some were over 65 and had seen the country through previous periods of turmoil, such as the Vietnam War. However, some described the current political moment as unprecedented. Patricia Bragg, 76, protests at the Tesla Takedown demonstration in Michigan. “I don’t recognize the country I’ve lived in for over 65 years,” said Debbie Rosenman, head of the Ferndale chapter of Indivisible, a national grassroots organization for progressive causes that mobilized some of the protests. Another protester in Troy told BI: “You know that saying, ‘don’t go softly into the night?’ We’re not going softly into the night.” The protesters in Michigan were mostly over 65 and leaned to the left of the political spectrum. But the frustrations aren’t just about Musk’s growing influence in American politics. Protests were seen across Europe in France, Scotland, Germany, England and the UK. During Trump’s inauguration ceremony in January, Musk made a gesture to the audience that was interpreted by many as a Nazi salute. Musk denied that was his intention. The Anti-Defamation League also defended the gesture, saying it was “awkward” but not a Nazi salute. The gesture inevitably struck a nerve with some in Europe, including lawmakers, as the continent has a long, dark history of being under Nazi occupation during World War II. A protester in France held a sign that read “No Nazi cars.” In London, demonstrators held up a man with a blowpipe depicting Musk’s likeness and the infamous gesture. Musk has made it clear that his political interests extend beyond the US. Last year, the CEO threw his support behind the AfD, or Alternative for Germany, endorsing the far-right German political party to its millions of followers on Twitter. In February, the AfD came in second place in Germany’s national elections, representing the AfD’s best performance in the party’s history. After seeing a peak valuation of $1.54 trillion in December, Tesla’s stock has fallen in recent weeks amid weak global sales and growing concerns from investors and Wall Street that Musk is too distracted by his work. It’s difficult to gauge the extent to which Musk’s politics have affected his EV company. Tesla’s sales in Europe for January and February fell 42.6% compared with the same period last year, according to the European Automobile Manufacturers Association, selling under 27,000 vehicles. A Tesla spokesman did not respond to a request for comment. Beyond the protests, Tesla dealerships and vehicles have also become recent targets of vandalism and violence, under the slogan: “Who needs innovation when you have a brick in your hand?”

 Gazeta "S u n" U.S.A (Gazeta "Dielli")