Nga Riza Grejçevci:Betohemi...!

Betohemi...!

"Pshurrsha në drejtësinë, demokracinë, lirinë që shqiptarëve ua premton gjatë ditës Beogradi në sy të botës, kurse natën me plumb e thikë ua shkoq me gjithë lëkurë...!", Adem Jashari, komandant i UÇK-së
 

Që nga 25 korriku 2011, Republika e Kosovës frymon me mushkri tjetërfare, ballin e ka ngehur lartë dhe nuk rri më kurrë e heshtur, me marre, e lodhur, e humbur në oborr të vetin, jo,sepse, kryeministri Hashim Thaçi, me legjendën e popullit, Njësinë Speciale të Policisë së Kosovës, ua zbardhi fytyrën të gjallëve të vdekurve. Kryeministri në ballë të UÇK-së, në ballë të Rambujesë, në ballë të Qeverisë, e sot, edhe në ballë të sovraniteti e të shtrirjes së sundimit të ligjit dhe të Kushtetutës së Republikës së Kosovës. Ai (Hashim Thaçi) simbol për të mirën e Kosovës, lider dhe politikan vizionar, hapi shtigje shprese e krenarie, hapi çaste mburrjeje, dhe dëgjoni ju, o njerëz të mirë, ju që e doni me zemër Kosovën e lirë, ju që thoni se jeni patriotë e luftëtarë për liri, demokraci, për shtet e Kushtetutë, dëgjoni sa zëshëm po thërret kryeministri për bashkim, për tolerancë, për maturi, për syçeltësi, për gatishmëri në rast nevoje. Bashkë me kryeministrin Thaçi, ja dëgjoni, o njerëz të mirë, po na thërret të gjithëve, të madh e të vogël, po na thërret pjesa veriore e Mitrovicës së pushtuar, të zymtuar, jetime, e shkretë, e harruar, e anashkaluar, e përlotur, e dhunuar e përdhunuar nga kriminelët serbë. E themi: Ai që sot s'e dëgjon thirrjen e kryeministrit dhe të pjesës veriore, ai vërtet pesë pare s'i jep, vetëm rrenë, as për liri e pavarësi, as për sundim të ligjit o për Kushtetutë, as për sovranitet. Kryeministri i Qeverisë dhe i shtetit të Kosovës, Hashim Thaçi, që nga 25 korriku, edhe sot,  bën thirrje për  bashkim, bën thirrje për betim dhe për gatishmëri qytetare që të ndihmohet çlirimi i asaj pjese të territorit të shtetit të Kosovës, për t'u shndërruar në Kosovë të lirë me sovranitet e gjuhë e demokraci e drejtësi e ligj shqip edhe ajo pjesë e atdheut.

Betohemi!  Nëse tradhtoj mos me lëntë brenda dheu i Kosovës!

Ora e historisë po bie, pati thënë tribuni i popullit Hasan Prishtina, në ditën kur ia bëri me dije trimit Isa Boletini se Komiteti për Shpëtimin e Kombit ka marrë vendim për të marrë pjesë si delegatë nga Krahina e Kosovës, me shokë, në shpalljen e pavarësisë së Shqipërisë. Dhe vërtet Ora e historisë po bie sot, ashtu siç ra (thirri) Ora e çlirimit të Kosovës bashkë me UÇK-n. Jemi para një çasti historik. Jemi me fytyrë e zemër e shpirt e moral para popullit, nga  që na e fali jetën, na e dha bukën e ujin e rritën, nga ai që na e ruajti me gjak e sakrificë gjuhën, trojet, adetet e traditat, na ruajti fe e atdhe. Jemi para thirrjes së gjakut të dëshmorëve, para maleve dhe krismave të lirisë së UÇK-së. Në sprovë para fëmijëve tanë, para Zotit dhe para botës.  Të bashkohemi! Të betohemi: Kurrë s'do ta pi as një pikë ujë të importuar nga Serbia! Kurrë s'do ta pi asnjë lëng të helmuar e bajat. Kurrë s'do të pi kos të tredhur nga Serbia.

Kurrë s'do ta ha bukën nga mielli i arave të Serbisë. Kurrë s'do të përdor vajin as yndyrat e Serbisë, as keksin, biskotat, shqimin për foshnja, as ilaçet...Të ngrehim kokën lart të na dëgjojë i Madhi ZOT, të na dëgjojnë fëmijët tanë, miq e shokë, të na dëgjojnë edhe eshtrat ndër varre: Kurrë më as drejtësinë, as ligjin, as mallin, as demokracinë, as premtimet e Beogradit.

Jo, sepse: ne jemi Zot shtëpie në Kosovën e lirë. Kush tradhton, e thyen këtë betim e thirrje të Qeverisë Thaçi, të dëshmorëve, të popullit dhe të Zotit, at a njerëz, kur të vdesin, xhenazet e tyre mos i lashtë brenda dheu i Kosovës!

Përkrahje, përgëzime, simpati, gatishmëri,  brenda dhe jashtë kufijve të Kosovës!

Që nga 25 korriku 2011 e deri me sot, ditën e natën, të mëdhenj e të vegjël, pleq e të rinj, jashtë dhe brenda kufijve të Kosovës kanë ardhur e po vijnë çdo minutë letra e telegrame përkrahjeje, nderim dhe respekt për kryeministrin e Republikës së Kosovës. Janë shumë telegrame e letra e lëre më mesazhe që kanë ardhur e po vijnë nga jashtë e nga brenda kufijve të Kosovës, nga punëtorë shqiptarë, mërgimtarë, miq të e simpatizantë dje të UÇK-së, të luftës çlirimtare, të sakrificës së popullit, miq e shtetarë të kategorive më të larta, të cilët, urojnë e përgëzojnë shembullin e kryeministrit, veçmas edhe të Njësisë Speciale të Policisë së Kosovës, premtojnë përkrahje e simpati, duke pikasur fuqishëm të drejtën e sovranitetit, të sundimit të ligjit dhe të kushtetutshmërisë së shtetit ë Kosovës. Ndoshta për shkak modestie gjithë këtë det të telegrameve e përgëzimeve, të përkrahjeve e të simpatisë gjithandej shtetit të Kosovës dhe botës, Qeveria e   Kosovës ende s'i ka publikuar, por që do të mbesin si një shembull dhe dëshmi historike e kushtetuese të kryeministrit të Kosovës për të shtrirë sovranitetin në gjithë territorin ku flitet e punohet e jetohet e vdiset shqip, gjithandej ku i thonë Kosovë e lirë e demokratike. 
Përgjigjja e Qeverisë, shtetit dhe e Kuvendit të Kosovës, në emër të popullit: S'ka kthim prapa! Për asnjë milimetër!  Deti u bëftë kos!

Betohemi! Kush tradhton mos i dhashtë toka e Kosovës ujë me la xhenazen e tij!

Në daç Kosovën e lirë, thuaj: Betohem! Në daç Kosovën sovrane, thuaj: Betohem! Në daç Lirinë e Kosovës, thuaj: Betohem! Në daç pavarësinë territoriale të shtetit të Kosovës, thuaj: Betohem! Në daç me nderua gjakun e dëshmorëve, thuaj: Betohem! Në e daç rehatinë dhe rritën pa brenga të fëmijëve tuaj, thuaj: Betohem! Në daç me e nderua Luftën Çlirimtare të Kosovës,thuaj: Betohem!

Në e daç shtetin dhe Kushtetutën e shtetit tënd, thuaj: Betohem! Në e daç bashkimin, thuaj: Betohem! Në e daç Sovranitetin e shtetit tënd, thuaj: Betohem! Në e daç bukën e ujin e pemën e ajrin e qumështin e vajin e miellin e sheqerin e mishin prodhime tua, thuaj: Betohem! Në daç mos me i hëngër më kurrë prodhimet e Serbisë, thuaj: Betohem! Prandaj: Kush tradhton mos i dhashtë toka e Kosovës ujë me e la xhenazen e tij!

Vendlindja e kujton shkrimtarin

Në Rahovec është mbajtur mbledhje komemorative kushtuar shkrimtarit dhe atdhetarit Sylejman Krasniqi
 

  Shaip SHALA
Nën patronatin e kryetarit të Rahovecit, Smajl Latifi, kohë më parë u mbajt mbledhja komemorative kushtuar patriotit, atdhetarit dhe shkrimtarit Sulejman Krasniqi, i cili para një muaj ndërroi jetë në moshën 74 vjeçare. Të pranishëm ishin zyrtarët komunal, dashamirë të librit, ambasadori i Kosovës në Zvicër, Naim Malaj, bashkëshortja e shkrimtarit të ndjerë, Mira, djemtë Derandi dhe Sokoli dhe vajza Albana. Kryetari Latifi tha se Sulejmani qysh në fëmijëri nuk ka duruar regjimin serbosllav dhe i përndjekur nga regjimi i tyre arratiset në Shqipëri, dhe gjithë jetën ka qenë i afërt me të gjithë ata të cilët nuk e kanë duruar regjimin titist.

Sulejman Krasniqi është autor i një numri të madh romanesh, novelash dhe veprash eseistike të botuara në shqip, ndër të cilat veçohen romanet "Mic Sokoli", "Rebeli i Bajraqeve", "Pushka top, Bajram Curri" etj.

Sulejman Krasniqi më 1937 në Rahovec të Kosovës dhe shumë shpejt u dallua për angazhimin e tij në çështjen kombëtare. Ai u burgos nga regjimi serb për veprimtarinë e tij patriotike, ndërsa në vitin 1958 u arratis drejt Shqipërisë, ku kreu studimet e larta pranë Universitetit të Tiranës. Për shumë vite punoi si mësues në shkollat e mesme në Mat dhe Tiranë, ku botoi mijëra tregime dhe artikuj në shtypin periodik.

Për kontributin në fushën e letrave, Sulejman Krasniqi i është ndarë me "Çmimin e Republikës", dhe është dekoruar me "Urdhrin e Punës" nga Kuvendi i Shqipërisë.
Për veprën e Sulejman Krasniqit ka folur dr. Emin Kabashi, i cili tha se veprat e tij kanë pasur për trajtimin luftën çlirimtare të popullit shqiptar. Për rrugëtimin e Krasniqit ka folur edhe prof. Sali Bytyçi, ndërkaq kryetari Latifi e ka nderuar Sulejman Krasniqin me mirënjohje për afirmimin e vlerave kombëtare, të cilën e ka pranuar bashkëshortja Mira, me të cilin rast, ajo mjaft e emocionuar tha se derisa vendlindja e kujton bashkëshortin e saj, ai nuk është i vdekur.

Shkrimtar i epikës monumentale

Sulejman Krasniqi edhe pse i ikur qysh herët në Shqipëri, vazhdoi të bënte jetën e vet edhe në Kosovë, në kujtimet e atyre që e kanë njohur në ndonjë mënyrë, po edhe të atyre që kishin dëgjuar për të, për aktin e tij kundër pushtetit serb dhe për arratisje të tij

  Sali BYTYÇI
Postuar më, 1 gusht 2011 - Sulejman Krasniqi ka lindur në Hoçë të Vogël, më 7 dhjetor 1937. Hoça e Vogël, siç shkruan në kujtimet e tij shkrimtari tashmë i ndjerë, është e vendosur në luginën plot gjelbërim, midis shpatinave që lartohen ëmbël-ëmbël dhe kundërmojnë nga aroma e mushtit të rrushit.

Që në ditët e para të lindjes, nëna i vdes dhe ai fillon jetën duke u ushqyer nga gjiri i një gruaje tjetër. Ndoshta që këtu, që në këto ditë kur detyrohet të mbajë jetën duke thithur gjirin e një gruaje tjetër, dhe jo të nënës së tij, që i kishte vdekur, shkrimtarit të ardhshëm në ndërdije i shfaqet ideja atdhetare, sepse për t'u zhvilluar normalisht një qenie, në këtë rast njeri, por edhe një popull, duhet të ushqehet nga gjiri i nënës së vet. Ai me të hapur sytë, i mbetur jetim, e sheh se, edhe si popull, shqiptarët e Kosovës, ndonëse nëna e tyre nuk kishte vdekur, ishin të detyruar të thithnin në gjirin e huaj...

Shkollën fillore dhe të mesme Sulejmani i ka kryer në vendlindje. Ai kishte nisur të shkruante e të botonte që në klasën e 4 në gazetën "Pioneri" në Prishtinë. Në gjimnazin e Prizrenit botoi përrallën "Pallati prej Dukati" me 1500 vargje.

I brumosur me frymë atdhetare dhe me një karakter të fortë, Sulejman Krasniqi shumë herët do të përballej me pushtetin okupues dhe me dënimet. Që kur ishte në shkollën e mesme vuan burgun për plot 14 muaj. Akuza ishte e rëndë: për ndarjen e Kosovës nga Serbia dhe bashkimin e saj me Shqipërinë. Burgimin e ka mbajtur në Rahovec, Prizren dhe në Kallugjersko Bare.

Ishte data 3 qershor 1958, kur Sulejman Krasniqi ndodhej në atdheun e shumë-ëndërruar, në Shqipërinë nënë. Por ende nuk e dinte se çfarë e priste atje. Aty ai u takua me Shqipërinë e vërtetë, me realitetin që zotëronte atje, por shumë shpejt u inkuadrua në jetën e vendit, ku me sukses arriti të shkollohej dhe të botojë librat e tij, njërin pas tjetrit. (...)

Në jetën e tij letrare ka shkruar mbi 20 vepra historike e shumë artikuj e shkrime gazetareske. (...)

Fakt për aktakuzë edhe romani "Mic Sokoli"
I rritur në kujtimet për njërin nga mësuesit e parë të fshatit tim dhe të vëllezërve të mi, si njeri që e ka dashur letërsinë, nuk mund të qëndroja indiferent ndaj veprës së tij. Kështu, që në vitin 1980, më ra në dorë romani i tij "Mic Sokoli", të cilin e lexova me një frymë dhe i cili atëbotë më la përshtypje të jashtëzakonshme për gjerësinë e trajtimit të temës së qëndresës së popullit shqiptar në dekadat e fundit të shekullit të nëntëmbëdhjetë, për pikturimin epik të heronjve historikë e imagjinarë, si dhe për gjuhën e gjallë që përdorte shkrimtari në të. Gjatë kohës që e lexoja këtë roman, nuk mund të mos e ndija veten krenar për veprën e një bashkëvendësi, për kontributin e tij që i kishte dhënë letërsisë dhe artit shqiptar në përmasa kombëtare. Kjo krenari bëhej edhe më e madhe nga fakti se vepra që po e lexoja, ishte vepra e një njeriu që kishte frymuar në shtëpitë tona, kishte jetuar në mesin tonë. Këtu duhet cekur, se në vitin 1983, kur u dënova, si fakt shtesë në aktakuzë kisha edhe romanin e tij "Mic Sokoli". Në fshatin tim, pra në Dejn, e kishte filluar karrierën e tij si mësues, në fillim të viteve '50, ndoshta edhe më herët. Aty kishte ardhur shumë i ri, nxënësit e tij ishin pothuaj edhe moshatarë të tij. Aty kishte lënë kujtimet e tij tek bashkëkohësit, por sidomos tek nxënësit e tij, të cilët vazhdonin ta kujtonin me mall. 

Kur dilte në Televizionin Shqiptar për të dhënë ndonjë intervistë apo në ndonjë ngjarje kulturore, ish-nxënësit e tij jo pa një gëzim që po e shihnin, por edhe nga malli i tij, të klithnin: Ja, mësuesi ynë, ja ai që na i ka mësuar shkronjat e para.

Në prozën e Sulejman Krasniqit e gjen pothuaj krejt Kosovën dhe pjesën më të madhe të Shqipërisë. Në romanin e tij epope "Mic Sokoli" për herë të parë përmenden emrat e lokaliteteve të rrethit tonë pothuaj një për një, emra të cilët nuk do të hasen në prozën "moderne" që është krijuar në Kosovë pas Luftës së Dytë Botërore.

Sulejman Krasniqi, në veprën e tij në prozë, iu ngriti monument disa prej personaliteteve më të ndritshme të kombit shqiptar, si Mic Sokoli, Oso Kuka, Bajram Curri, Shotë Galica e shumë të tjerë, duke e bërë më të plotë kështu gjeografinë kombëtare me personazhet historik të kohës më të re. Atë që ai nuk e arriti në realitet - pra të luftonte për çlirim dhe bashkim kombëtar, e bëri me veprën e tij letrare, të cilën ua kushtoi figurave më të ndritshme kombëtare.

Në mëngjesin e 16 korrikut në banesën e tij në Tiranë u nda nga jeta shkrimtari i madh shqiptar, Sulejman Krasniqi.

Lënia në harresë e kësaj figure madhore në Prishtinë, të cilin bardi i poezisë së sotme shqipe, Dritëro Agolli, e ka quajtur "Balzaku ynë", lë të kuptohet se edhe sot në kryeqytetin tonë, politikat kulturore vazhdojnë t'i bëjnë njerëzit që ishin të lidhur shpirtërisht me ish-Jugosllavinë dhe të cilët një jetë të tërë i kanë ndjekur dhe ekskomunikuar njerëzit që kanë punuar në vijën kombëtare. Megjithatë, duhet të cekim se aty ku ka ngelur ndonjë intelektual me ndërgjegje kombëtare, vepra e Sulejmanit vazhdon të mbetet pjesë e plan-programeve, siç është vepra e tij pjesë e plan-programit të letërsisë së sotme shqipe.

(Pjesë nga fjala e mbajtur në tubimin përkujtimor mbajtur në Rahovec kushtuar personalitetit të letrave shqipe Sulejman Krasniqit)

Folklori burim i pashtershëm i krijuesit

Në vazhdimin e dytë të bashkëbisedim ekskluziv për "Lajm" shkrimtari dhe skenaristi Naum Prifti ka folur për marrëdhëniet e shkrimtarit me Kosovën pikërisht në fushën e kinematografisë, për arsyet e mosrealizimit të filmit për personalitetin e Themistokli Gërmenjit, për vdekjen e Sandër Prosit, për kineastët e rinj etj.

  Enver S. MORINA

Marrëdhëniet e Juaja me Kosovën? "Tre vet kapërcejnë malin" është i pari bashkëpunim mes teje dhe kinematografisë në Kosovë?
Naum PRIFTI: Më titullin "Tre vet kapërcejnë malin" është botuar edhe një vëllim i imi i botuar nga Azem Shkreli këtu në Kosovë. Për mua ishte një e papritur e këndshme që pasi u realizua filmi në Shqipëri nga regjisori Besim Kurti, atëherë një ditë papritur e pakujtuar dikush më ndalon dhe më tregon se kishte ardhur një ekip nga Prishtina dhe ndodhej në Tiranë. Midis tyre ishte edhe Skënder Blakaj. Dhe Skënderi më tha se po shkruante skenarin e filmit "Tre vet kapërcejnë malin". Filmi pati ca aventura deri sa u realizua. Mund të thuhet se është filmi i vetëm që është bërë në Shqipëri dhe Kosovë. Më duket se varianti i prodhuar në Kosovë nga Skënder Blakaj skenarist, Besim Sahatçiu regjisor dhe nga aktorë të tjerë siç ishin të dëgjuar, është më kualitativ, më i mirë se sa filmi i realizuar në Shqipëri. Kur e kam parë këtë film për herë të parë kam mbetur i ngazëllyer, i kënaqur nga puna e mirë që ishte zhvilluar dhe arritur në Prishtinë.

Tash së fundi u shfaq premiera e filmit dokumentar në regji të Mumin Jasharit?
Naum PRIFTI: Ishte diçka e veçantë, të bëhej diçka për mua. Unë gjithmonë kam qenë ai që kam shkruar skenarë për filma të tjerë. Këtë herë unë isha objekti. Skenari ishte shkruar nga të tjerët. Dua të them punën e madhe të shkëlqyer që ka bërë Mumin Jashari për këtë film. Ai ka zgjedhur këndet, Vdekja e Sandër Prosit nuk ishte enigmatike
Flitet e përflitet për rrethanat e vdekjes së aktorit të njohur Sandër Prosi. Ai iku vetëm disa ditë pas premierës së filmit "Kush vdes në këmbë" dhe  2, 3 javë para vdekjes së Enver Hoxhës? Flitet se ka vdekur gjatë xhirimeve?

Naum PRIFTI: Jo, puna ishte këtu se Sandër Prosi ishte i sëmurë. Këtë e vura re kur ishim në xhirime në Selenicë të Korçës në fillimvitin 1985. Unë, Pandi Raidhi dhe Sandër Prosi flinim në një dhomë. Aty vije re, kishte shumë miza. Pastaj Sandër Prosi pësoi një aksident dhe u shtrua 4, 5 ditë në spitalin e Korçës. Mizat disi kishin një prirje të sulmonin atë me instinktin e tyre natyral... Ai e ndjeu se kishte probleme shëndetësore. E drejta është se ai u vetëvra, duke rënë në shkallët e hotelit "Vollga" në Durrës. Ai ra me vetëdashje nga kati i tretë, ra poshtë dhe aty vdiq menjëherë. Po duhet te them që një a dy vjet përpara ai nuk ishte mirë nga ana shëndetësore. Diçka e bluante përbrenda. Vdekja e tij nuk është enigmatike. E njohin dhe din të gjithë ata që kanë bashkëjetuar  dhe që kanë qenë pranë tij në ato momente. Ishte njeri shumë i mirë. Dhe them një hollësi që ia vlen të vihet në dukje. Sandër Prosi e kishte zërin pak të ulët  dhe në skenë mezi dëgjohej. Shpesh në teatër nuk i besonin role dhe e mënjanonin ose i jepnin role të dyta. Kur filloi kinematografia në film zëri i tij dilte i plotë, figura e tij dilte e plotë, aftësitë e tij profesionale dilnin të plota, kështu që ai pati të ardhme kinematografike më shumë se në çdo fushë tjetër. Teatri paksa e mënjanonte për shkak të zërit të ulët, jo voluminoz, që mëzi arrinte në rreshtat e parë të ulëseve të sallës. Ishte një njeri jashtëzakonisht i mirë dhe i dashur. episodet, të cilat mendoj se janë sinjifikativ për të dhënë diçka nga jeta ime. Është tepër, tepër e vështirë të përmblidhet jeta e një njeriu në moshë të njëmendët, apo të përmblidhet krijimtaria ime e gjerë në disa fusha në një film të shkurtër dokumentar prej dyzet e pesë minutash. Ishte zotësia e Mumin Jasharit të zgjidhte këndet interesante të jetës sime dhe përpjekje e tij për të vajtur edhe deri në vendlindjen time në fshat për të filmuar atje shtëpinë time, ambientin ku kisha lindur dhe ku isha rritur. Ajo për mua ishte një e papritur shumë e këndshme. Sa herë që e shikoj më pëlqen dhe me mbush me emocione.

Arsyet pse nuk shkuat në vendlindje? Nuk pash ndonjë moment në filmin dokumentar. Çfarë nënkupton fshati i lindjes?
Naum PRIFTI: Në ato kohë isha në Amerikë. Mumini bashkë me vajzën time e quajtën të nevojshme të shkonin në Rehovë të xhironin. Këtë e mora vesh shumë vonë. Edhe sikur ta kisha marr vesh më përpara nuk besoj se do të kisha mundur...

Me një fjalë ishte mendim i mirë, ishin fotografitë e prindërve të mi, i dha kolorit, i dha bukuri filmit...

Fshati im?! E quaj veten me fat që u linda dhe u rrita në Rehovë sepse aty u edukova në mënyrë të natyrshme, mes bukurive të natyrës. Kishte një të mirë fshati ynë, kishte një jetë artistike, kulturore e folklorike. Kjo më ngjalli mua dashurinë për folklorin për të cilin pastaj i kushtova një vëllim në vete "Nëna e diellit" ku merresha tamam me krijimtarinë folklorike, më përrallat zoomorfike, me rrëfime popullore, me anekdota, me episode të ndryshme. Është një libër që ka lënë mbresa shumë të mira në Shqipëri. Ministria e Kulturës më gjithë se unë jetoja në Amerikë më akordoi "Penda e argjendtë", që vinte i dyti pas "Pendës së artë". Respekti i tyre për krijimtarinë dhe për këtë vëllim ishte mjaft i çmuar dhe ishte një kënaqësi për mua aq më tepër që unë nuk isha aty. Është një nga vëllimet e mi më të kërkuar. Folklori popullor është një burim i pashtershëm nga të cilët jo vetëm unë por edhe shqiptarët i gjithë kohërave dhe i gjithë botës janë frymëzuar dhe iu ka shërbyer si burim për veprat e tyre. 

A mund të rikujtoni, të nxirrni intimitete individuale nga laboratori i krijuesit- siç jeni ju, të panjohura për lexuesin? Çast nga ndonjë takim me ndonjë nga personalitetet e jetës artistike që keni bashkëpunuar?
Naum PRIFTI: Takimet me Kadri Roshin, me Sandër Prosin, me Thimi Filipin, me Stavri Shkurtin, me Gulielm Radojen kanë qenë gjithmonë takime interesante, pastaj me Teodor Laçon dhe Vath Koreshin. I ruaj kujtimet më të mira për ta. Sa herë vetëm në Shqipëri takohem me Vlladimirin, shprehim mendime...

Mua më ka ardhur keq vetëm për një çast, që i përket fushës së kinematografisë e që e them për herë të parë. Në vitin 1985- 86 u nxita nga jetëshkrimi që kishte bërë Piro Takoja për Themistokli Gërmenjin, për jetën e tij dhe bëra një skenar shumë të mirë. Një skenar të cilin mendoj se duhet botuar për vlerat artistike që ka. Për arsye të një keqkuptimi apo të disa gjërave që ngjajnë nga administrata, filmi nuk u realizua. "Jo se na krijon marrëdhënie më grekët, jo po krijon marrëdhënie me francezë", më thoshin. Ishin këto arsye të cilat edhe nuk qëndronin por që shpunë që ky film të mos realizohet.
Njëherë Piro Milkani ishte shumë i interesuar për këtë film. Skenarin e kam shkruar, është i gatshëm dhe kopjen e dorëshkrimit e kam akoma të cilën e ruaj dhe mendoj që një ditë do ta botoj. Ka mbetur i parealizuar. Mua mu afrua një regjisor i ri që ta bënte por të them te drejtën ai nuk e njihte jetën e Themistokli Gërmenjit, periudhën historike të Korçës së asaj kohe. Dhe unë nuk isha entuziast ta merrte këtë film. Autori në këtë mes kishte pak shanse për të zgjedhur regjisorin. Këto ishin punë kryesisht të drejtorisë së kinostudios. Ai i zgjidhte ata, ajo i merrte detyrat, ajo i ndante kush do bëjë këtë film e kush do bëj atë film. Kështu që edhe ata pritën me një fjalë kur të lirohej Piro Milkani. Pastaj ndodhën ato gjëra që ndodhën dhe filloi koha e acarimit të demokracisë. Më vonë unë u largova dhe mbeti. Mendoj se ai film meritonte të bëhej sepse jeta e Themistokliut është një jetë që meriton të vihej në dukje. Gjatë kohës që shkruaja skenarin bëra një vizitë në shtëpinë e tij dhe e shoqja e tij ishte gjallë në kohën kur vajta unë. Na tregoi edhe ajo episodet e jetës së saj më të. Vërtetë ishte interesante.

Ndonjë mesazh për kineasteët e rinj?
Naum PRIFTI: Një nga detyrat e kineastëve të rinj është të shikojnë gjërat pozitive të popullit tonë, që nga trashëgimia historike, nga koha e përpjekjeve të mëdha epokale, kohën e ndeshjeve, të luftërave për liri apo në kohën paqësore. Ka gjithmonë episode interesante dhe duhet gjurmuar. Nuk është ndonjë zotësi e madhe të vesh në dukje vetëm të metat. Është një prirje pak, për efekt në botën e jashtme, po ne na duhet me një fjalë të ngremë shpirtin shqiptar në ato lartësitë që e meriton. Të vëmë në spikamë gjërat më të mira të karakterit tonë, të ngjallim entuziazmin dhe vetëbesim dhe optimizëm për të ardhmen. Jo më fryrje, jo me llafe të kota, por duke u mbështetur në jetën e vërtetë të njerëzve. Ka gjithmonë gjëra të mira vetëm se duhet gjurmuar edhe duhet trajtuar ashtu siç e meritojnë në mënyrë artistike. Kjo duhet sot. Ky është shërbimi  që pritet nga kineastë të rinj.

Poetika e maleve dhe e portreteve

Paraqitja me ekspozitë disa herë në Kosovë e Pjetër Markut është një shtegtim dhe shpalim i biografisë dhe gjeografisë shpirtërore e pikturale të Atdheut me simbolet e qëndresës dhe rrënjëve tona të përbashkëta etnike

  Idriz BERISHA
Pjetër Marku është emër i njohur i pikturës shqiptare dhe i takon plejadës së artistëve figurativ të viteve'70-80, kur tashmë një grup piktorësh me guxim intelektual po bënin një hap drejt shkëputjes nga imazhi i stilit të kohës duke hyrë guximshëm në vizione më të reja bashkëkohore të artit. Me krijimtarinë e tij figurative u njoha në Galerinë e arteve në Pejë, në ekspozitën e tij personale në tetor 2010.

Piktor Marku tashmë formon profil të veçantë si portretist dhe pejsazhist  i frymëzuar nga trajtat e pafundme natyrore të vendlindjes-Mirditë, nga etnosi dhe bota shpirtërore e etnopsikologjisë shqiptare  të portretit të ëmbël por edhe të ashpër të këtyre anëve duke ruajtur me besnikëri tiparet e bujarisë, të realizuara me mjeshtri në teknikën vaj në pëlhurë. Paleta e P. Markut është e pasur dhe e pastër me gamë të ngjyrave të harmonishme, pastuoze që në kompozicion (peizazh, portret ) krijon një strukturë të materializuar që i jep veprës vlerë estetike moderne, ekspresive dhe monumentalitet forme, ngjyre e ritmi që ndërlidhë njeriun, tokën dhe qiellin në harmonizim të këndshëm artistik. Struktura e pikturës së tij, duket se ka ecur dhe është zhvilluar duke u pasuruar me vlera të reja, me refleksione mu si historia, qëndresa, karakteri, shpalosja e përjetimeve shekullore të kombit. Shtresimi piktural tematik i piktorit tashmë hyri në një rrugëtim serioz, si konstrukcion modern i realitetit të dytë  të natyrës, jo si kopje por shndërrim i individualitetit ekspresiv bash si njeriu i këtij nënqielli.

Ngjyrat në pikturat e Markut kanë reflekse të kreshtave mirditore, stinëve, nga ajo blu me nuanca shpërthyese të ngjyrave intensive: e portokalltë, e kuqe, e blertë etj. Piktori respekton elementet e formësimit kompozicional: perspektiva, plani, ritmi, dritëhija, momentet emocionale etj. Origjinaliteti i krijimtarisë figurative të Pjetër Markut shprehet përmes një stili të veçantë e të dallueshëm nga të tjerët. Ai është plot muzikalitet, kolorit, tema, ide e karaktere që e bëjnë veprën e tij një ekzemplar me vlerë të çmuar në artin tonë kombëtar.

Pjetër Marku është piktor i etnopsikologjisë shqiptare, i zoti për të zënë momente  drithëruese, të momenteve kulmore, atë katarzën shpirtërore të njeriut  dhe peizazhit të ashpër mirditor me atë shkëlqimin mëngjesor, vesën magjepse, gjethet vjeshtake më të kuqërremta. Madje gjuha  ekspresive e pikturimit vjen duke u thelluar, qoftë te brendia e një peizazhi, që vjen si një jehonë e përjetimeve shpirtërore, apo të një peizazhi urban, si lojë ngjyrash, lojë e bukur estetike, sepse arti e bën të bukur këtë përjetim.

Tek  galeria e pasur e portreteve nuk shohim thjesht pamjen e figurës a të ekzemplarit të jashtëm por botën e brendshme me, harmonin e sajë estetike ndërsa tek tablotë e natyrës-peizazhit shquhet dashuria e pakufishme ndaj ashpërsisë dhe bukurisë se Alpeve shqiptare nga na vjen vet piktori.

Edhe kjo ekspozitë sjell atdhesinë tonë me motive të amshueshme, me shprehje të një ekspresiviteti piktural figurativ shumë të pasur, me një galeri portretesh të njohur e të panjohur, me pamje nga natyra e veçantë e alpeve shqiptare etj.

(Autori i këtij shkrimi është piktor)

Korrigjohet enciklopedia

Dy akademitë shqiptare dhe maqedonase kanë arritur një marrëveshje për përfshirjen e akademikëve nga Shqipëria në rishikimin e pjesëve të kundërshtuara të enciklopedisë

  Postuar më, 3 gusht 2011 - Në nismën për të rishikuar tekstin e enciklopedisë maqedonase që përmbante përcaktime fyese për shqiptarët dhe prejardhjen e tyre duke i cilësuar si 'njerëz mali' do të përfshihet edhe Akademia Shqiptare e Shkencave dhe Arteve.

Sipas medieve maqedonase dy akademitë shqiptare dhe maqedonase kanë arritur një marrëveshje për përfshirjen e akademikëve nga Shqipëria në rishikimin e pjesëve të kundërshtuara të enciklopedisë.

Kjo marrëveshje pritet të nënshkruhet në muajin gusht në Ohër, mes kryetarit të Akademisë maqedonase Georgi Stardelov dhe kryetarit të Akademisë shqiptare Gudar Beqiraj.

Marrëveshja për përfshirjen e akademikëve shqiptarë plotëson edhe dy vendet vakante në grupin e punës për rishikimin e enciklopedisë maqedonase pas tërheqjes prej tij të akademikëve shqiptarë Alajdin Abazi dhe Ramiz Abdyli.

Dy akademikët dhanë dorëheqje në shenjë pakënaqësie nga vendimi për tërheqjen e botimit të parë të enciklopedisë nga tregu.

Enciklopedia e parë maqedonase e botuar në vitin 2008 ngjalli debate të forta mes radhëve të akademikëve për shkak të përcaktimeve fyese për prejardhjen e shqiptarëve. Përmbajtja e enciklopedisë së parë maqedonase, është kundërshtuar edhe nga profesori maqedonas Vllado Popovski, profesor në Universitetin e Shkupit, i cili shprehi zemërimin e tij lidhur me cilësimet për shqiptarët.

Sipas tij cilësimet që i bëhen shqiptarëve në atë enciklopedi nuk kanë të bëjnë me të vërtetën historike të shqiptarëve. Profesori maqedonas Vllado Popovski që njihet edhe si një nga ekspertët në hartimin e Marrëveshjes së Ohrit, e cilësoi asokohe veprimin e Akademisë maqedonase si në kundërshtim me të kaluarën historike të dy popujve, të cilët prej shekujsh jetojnë në fqinjësi të mirë.

Talibanizmi serb në veri të Kosovës

Nuk mund të flitet për as farë autonomie për komunitetin pakicë serbe sepse këta pak serb sa dhe janë, kanë aq të drejta brenda planit të Ahtisarit, dhe nuk mund ti epet më shumë të drejta përfaqësuese, sepse ata normalisht qe duhet të jenë të penalizuar nga krimet e bëra në Kosovë.

Nga Bekim Rexhepi

Ka asi qe akoma besojnë dhe shpresojnë se KFOR apo EULEX, do të mund të riparojnë sovranitet në veri të Kosovës!?. Janë, gati 12 vite qe UNMIK, KFOR, EULEX-it, u jemi lutur ne shqiptaret, madje “si për gjak” që këto forcat përgjegjëse për siguri dhe kontroll në Kosovë, të kthejnë nënë mbikëqyrje dhe rregull atë pjesë të veriut, por duket se kot kanë ikur gjithë ato vite dhe më kot kanë kenë ato përpjekje të tyre, për ta bërë se paku një gjë të mirë në veri, sa i përket shtrirjes së pushtetit të republikës së Kosovës.

Iu deshtë miratimi i një ligji në kuvend të Kosovës, i kërkuar nga opozita, qe domosdoshmërish qeveria dhe institucionet e republikës të shtrijnë pushtetin në gjithë territorin e Kosovës, sidomos në atë pjesë, ku prej vitesh po kontestohet sovraniteti i vendit, e veçmas nga segmente kriminale serbe qe duan edhe njëfarë irredentizmi.

Faktori ndërkombëtar i instaluar në Kosovë, ka pasur një histori të vetën të nëduarduart, e sidomos së pari me UNMIK-un, dhe tash se fundi me EULEX-in, historia e tyre po përkeqësohet edhe më shumë, duke mos reaguar. Diku ndër shqiptarë po përforcohet ideja se ata janë në Kosovë të instaluar për të mbajtur nënë trysni shqiptaret dhe në tolerancë kriminelet serb, dhe bashk me ta edhe vet komuniteti serb i cili akoma mbetet i pa distancuar nga krimet e luftës, qe bën ndaj shqiptarëve.

Me trysninë dhe tolerancën e UNMIK-ut dhe tash të EULEX-it, ata vetvetiu kanë pakësuar shanset e tyre për të kenë të suksesshëm në misionin e tyre, sidomos kjo me të drejtë mund të konstatohet në rastin e Kosovës. Kosova një vend jo larg nga kufiri i Evropës, akoma paragjykohet nga ta si Afganistani i dytë, i problemit të tyre. Edhe pse Kosova nuk i kërcënon ata, në shumë raste ata vet e provojnë të kërcënojnë Kosovën dhe shqiptaret, siç ishte edhe rasti i fundit, kur institucionet e vendit duan me çdo kusht të shtrirjen e ligjit të republikës në territorin e Kosovës, ata kritikojnë dhe reagojnë ashpër shqiptaret dhe jo fajtoret. Pra, analogjia e Afganistanit të dytë për Kosovën është vetëm në kokën e tyre dhe jo më përtej.

Diçka e tillë me Afganistanin, më shumë të ngjanë në veri të republikës, ku kriminelet serb sillen dhe vazhdojnë të jenë goxha si taliban, sepse po kërcënojnë vazhdimisht popullatën serbe atje, qe më në fund tu binden urdhrave fanatik të irredentës serbe në Kosovë. Po ta analizojmë dhe po të sugjerojmë këtë gjendje deri më tani, na del se instalimi i ndërkombëtarëve në Jugë ka kenë më pak i domosdoshëm për të qëndruar aq prezent, sepse jugu më pak ka stimuluar kriza dhe rrezik, ndërsa Veri problematik dhe refuzues, ka pasur nevojë më shumë sepse atje është trasuar talibanizmi serb, i cili është në rritje dhe për fat të keq po e pëson më se keqi popullata serbe, e cila edhe përkundër vullnetit dhe faktit se do qetësi dhe punë, po përballet me urdhra dhe krime nga struktura kriminale e irredentiste.

Nuk mund të flitet për as farë autonomie për komunitetin pakicë serbe sepse këta pak serb sa dhe janë, kanë aq të drejta brenda planit të Ahtisarit, dhe nuk mund ti epet më shumë të drejta përfaqësuese, sepse ata normalisht qe duhet të jenë më shumë të penalizuar nga krimet e bëra në Kosovë. Ndërsa plani i Ahtisarit, më shumë duhet të rishikohen në kohë dhe për kohë, sepse ishte një plan i trysnisë politike, i pashembullt  i ndërkombëtarëve karshi shqiptarëve.

Krimi serb në veri në emër të njëfarë irredentizmi, patjetër se duhet të luftohet me të gjitha mjetet. Interesi i vendit tonë nuk po kapërcen kufijtë e fqinjëve të tyre, ku padrejtësia do të na ndëshkonte, ndërsa e drejta për të shtrirë pushteti nuk mund të na gjykoj për paaftësi dhe mos besim ne ditët e sotme, kur kemi polici dhe Forca të Sigurisë së Kosovës (FSK), e cila pakuptimisht në rastin e veriut u la fare në ofsajd veprimi.

Ora e ngadalësimit ndërkombëtar për të reaguar ndaj talibanëve serb, ka pësuar edhe një nxitje të papritshme të orës vendore, e cila shkriu gjendjen e ngrirë prej disa vitesh dhe tani gjendja e veriut ka një agjendë, e cila duhet menaxhuar në dobi të shtetit dhe qytetarëve të saj, qe padyshim nënkupton edhe për serbet e pafajshëm, që s’duan të jenë pjesë e talibanizmit serb.