E ndiej veten fort keq që paskam pasur shumë të drejtë

 

Akademik Prof.dr.Eshref Ymeri

 

          Në edicionin e lajmeve të platformës mediatike analitike “Pamflet”, të transmetuar sot (27 dhjetor 2021) në youtube, ndoqa me shumë interes informacionin në vijim:

          “Shoqëria shqiptare duket se nuk e ka më atë pritshmërinë e parë kur u diskutua dhe u miratua reforma në drejtësi, se SPAK-u do të sjellë përmbysjen e madhe në vend, duke hetuar e dënuar kastën e korruptuar politike 30-vjeçare. Entuziazmi i fortë i fillimit nisi e u shua vit pas viti, pasi jemi 5 vjet që nga miratimi i reformës dhe ende nuk ka dalë në breg ndonjë “Peshk i Madh”. Edhe pse nuk jemi në fazën e zhgënjimit përfundimtar, gjithsesi ka një frustrim të madh, ngaqë edhe drejtësia e re po shihet si një “rrjetë” e shpuar për peshqit e mëdhenj. Megjithatë, hetimi e më pas dënimi i politikanëve të korruptuar nuk është gjë e lehtë, pasi ata e kanë menduar edhe këtë gjë, e gjithë këto vite kanë bërë çmos për t’i shpëtuar gjykimit për korrupsion…”.

          Kur e mbarova leximin e këtij informacioni, ndjeva keqardhje të thellë që paskam pasur shumë të drejtë, kur gati gjashtë vjet më parë pata botuar në internet një analizë, në të cilën shprehja bindjen e patundur se propaganda e zhurmshme për reformën në drejtësi që bënte Rama, të gjithë “bujkrobërit” socialistë dhe mjetet e informimit masiv në shërbim të verbër rreth tij, s’ishte gjë tjetër, veçse një perde tymi për të mashtruar edhe më shumë popullin shqiptar, si puna e propagandës së kryetradhtarit dhe të kryemashtruesit Enver Hoxha për punën e asaj lugës së floririt që pati premtuar në gjysmën e dytë të viteve ’40.

          Në vijim, disa portaleve të nderuara, po ju përcjell për ribotim analizën time të 28 janarit 2016.

 

Reforma në drejtësi:

Do të mbarset mali dhe do të pjellë një mi

 

Sa për kujtesë

ambasadorit të nderuar amerikan Donald Lu

 

Presidenti amerikan Franklin Ruzvelt (Franklin  Roosevelt - 1882-1945), më 06 janar 1941, ka pasë deklaruar për katër liritë themelore:

“Ne shpresojmë të shohim një botë të mbështetur mbi katër liri themelore: e para - lirinë e fjalës dhe të shprehjes, e dyta - të drejtën që kushdo mund të nderojë Zotin sipas dëshirës dhe besimit, e treta - zhdukjen e varfërisë, e katërta - çlirimin nga frika.

          Vetvetiu shtrohet një pyetje e thjeshtë:

          Ku është klasa politike shqiptare në raport me zhdukjen e varfërisë gjatë këtyre 25 vjetëve të pluralizmit politik?

          Përgjigjja, po ashtu, është fare e thjeshtë:

          Klasa politike ka bërë ç’është e mundur për t’u vetëpasuruar, çka ka sjellë si pasojë varfërimin e pandalshëm të pjesës dërrmuese të popullsisë dhe  sidomos të më shumë se një gjysmë milioni pensionistësh.

U bë kaq kohë që po diskutohet për reformën në drejtësi. Madje për këtë problem është folur dhe stërfolur kaq shumë, saqë mbarë qytetarëve të thjeshtë sikur ka filluar t’u bëhet bozë. Një fjalë e urtë thotë: Atje ku bëhet dasmë e madhe, merr lugë të vogël! Sepse qytetarët kërkojnë vepra dhe jo fjalë. Që kjo reformë është shumë e rëndësishme, kjo as që mund të vihet në dyshim.

Më ka bërë përshtypje të jashtëzakonshme roli që po luan ambasadori i nderuar amerikan Donald Lu për kryerjen e kësaj reforme. Në një dalje të paradokohshme në publik, ai ka deklaruar:

“Të gjithë ne në Ambasadën Amerikane jemi të përqendruar në reformën në drejtësi për shkak të udhëzimit direkt nga zyrtarë të lartë në Shtëpinë e Bardhë dhe në Departamentin e Shtetit. Ata na kanë thënë qartësisht se prioriteti numër një i Qeverisë Amerikane në Shqipëri është të mbështesë reformat e nevojshme për pranimin e Shqipërisë në BE” (Citohet sipas: “Donald Lu: SHBA s’do gjejë qetësi për reformën në drejtësi, kemi udhëzim direkt nga Shtëpia e Bardhë”. Marrë nga faqja e internetit “syri.net”. 06 janar 2016). 

Ne, qytetarët e Shqipërisë Londineze, u jemi dhe do t’u jemi mirënjohës në jetë të jetëve Shteteve të Bashkuara të Amerikës për kontributin e jashtëzakonshëm që kanë dhënë për mbijetesën tonë si shtet. Sepse në dy raste, mbijetesa jonë ka qenë në zgrip.

Së pari, ujqit evropianë, në Konferencën e Paqes në Paris të vitit 1919, pas përfundimit të Luftës së Parë Botërore, patën hartuar plane ogurzeza për ta zhdukur nga harta e Evropës edhe atë ngastër Shqipërie që kishte mbetur pas vendimeve kriminale të Kongresit të Berlinit të vitit 1878 dhe të Konferencës së Londrës të vitit 1913. Por ndërhyrja vendimtare e Presidentit Uillson qe shpëtimtare për vendin tonë. Ky ishte shpëtimi i parë i Shqipërisë nga ana e Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Shpëtimi i dytë erdhi në vitin 1997, në kushtet kur shteti shqiptar ishte shpërbërë tej e ndanë. Pikërisht në atë situatë tragjike ku e katandisën vendin “bejlerët” e politikës shqiptare, shovinizmi grekokaragjoz, përmes kryeministrit të vet, i kërkoi leje Sekretares së Shtetit, zonjës së nderuar Medlin Ollbrajt, për të futur trupat në Shqipërinë e Jugut, me arsyetimin gjoja për të mbrojtur minoritetin grek. Por zonja Ollbrajt i tha se mund t’ju dalin probleme me Turqinë. Dhe kryeministri grek u tërhoq me bishtin ndër shalë. Dy vjet më vonë, në pranverën e vitit 1999, pikërisht Shtetet e Bashkuara, me Presidentin Klinton në krye, duke pasur edhe mbështetjen e fuqishme të  Kryeministrit britanik Toni Bler, për 78 ditë rresht, zhvilluan fushatën e bombardimeve kundër Serbisë, për shpëtimin përfundimtar të popullit shqiptar të Kosovës nga tirania mbinjëshekullore e shovinizmit serbomadh.

Tani, kur në vendin tonë është krijuar një gjendje pa rrugëdalje, për shkak të sundimit të një klike kriminale oligarkike, e cila pjesën dërrmuese të popullit tonë e ka katandisur në kufijtë e varfërisë, për shkak të së cilës, gjatë një viti, vendin e kanë braktisur mbi 100 mijë qytetarë dhe, sipas mjeteve të informimit masiv, rreth 200 mijë të tjerë kanë aplikuar për lloton amerikane, Shqipëria ka nevojë për një shpëtim të tretë nga ana e Shteteve të Bashkuara të Amerikës.       

Tani problemi shtrohet fare thjesht, edhe për ambasadorin e nderuar Donald Lu: kush do ta kryejë reformën në drejtësi? Mos vallë këta oligarkë të politikës, të cilët, në kurriz të qytetarëve të thjeshtë, janë pasuruar në një mënyrë marramendëse, duke filluar nga krerët e oligarkëve të politikës qendrore, deri te oligarkët e politikës vendore? Kjo duket krejtësisht e pabesueshme. Le të ndalemi në disa fakte konkrete, të cilat janë bërë publike përmes mjeteve të informimit masiv.

Ish-deputeti i LSI-së, zotëria Dritan Prifti, dikur ka pasë deklaruar publikisht nga foltorja e Kuvendit:

“A ka shqiptar, kolegë deputetë, që beson se zoti Edi Rama është i pastrehë? Ai në deklaratën e tij të pasurisë thotë që është i pastrehë dhe ne të gjithë e dimë që Edi Rama është pronar i fshehtë i mbi 200 apartamenteve në Tiranë, sepse flasin ndërtuesit. Taksa e tij e jashtëligjshme është 30 euro për metër katror për çdo leje ndërtimi që ka dhënë nga viti 2000 e deri sot” (Citohet sipas: “PS: Padi penale për Priftin, shau kryetarin socialist Rama”. Marrë nga faqja e internetit “Info Arkiva. Arkiva mediatike Shqiptare”. 15 korrik 2010).

          Kjo deklaratë është transmetuar edhe në TV “Top Channel”, në emisionin e lajmeve të orës 15:30 (Citohet sipas: “Pasuria 1.8 mln euro, Prifti: Shita aksionet”. Marrë nga faqja e internetit “top-channel.tv”. 15 korrik 2010).

Sipas një raporti të OSBE-së, thuhet se Kryeministri Edi Rama “ka një pasuri prej 200 milionë eurosh” (Citohet sipas: ““200 mln euro”! Një përshkrim psikologjik për Ramën”. Marrë nga faqja e internetit e gazetës “Mapo”. 12 shtator 2015).

Para do kohësh, gazetarja e Zërit të Amerikës, zonja Ardita Simiçia, i mori një intervistë kryetarit të Kuvendit, zotërisë Ilir Meta, gjatë kohës që ky ndodhej për një vizitë në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Këtu janë shkëputur vetëm dy pyetje mjaft domethënëse të gazetares dhe dy përgjigje fort kuptimplote të kryetarit të Kuvendit:

Ardita Simiçia: “…Meqë përmendët nevojën që vendi të ketë një zhvillim sa më të barabartë, të sjellë një ndarje sa më të barabartë të përparimit që do të realizohet, desha t’ju bëja një pyetje disi personale për klasën politike në Shqipëri që shpalos një mënyrë jetese dhe një luks të jashtëzakonshëm. A ndiheni ndonjëherë nën presionin e publikut, këtij publiku që ikën përditë, që ka një minimale të jetesës te 5-dolarrëshi në ditë, a ka ndonjëherë diçka që ju prek, ju kap në gjithë këtë shpalosje luksi dhe ekstravagance do të thosha?...

Ilir Meta: Nuk e di për çfarë luksi e keni fjalën…

Ardita Simiçia: Pyetja e vetme që marrim ekskluzivisht për çdo politikan këtu është: klasa politike shqiptare duhet të largohet, ata po e mbajnë peng këtë vend pasi janë të gjithë të korruptuar. Dhe nga ana personale, a e ndieni ndonjëherë presionin, a ju vjen ndonjëherë siklet nga gjithë ajo që thuhet? A e ndieni dëshirën për të thënë: mjaft më! Dua të sqarohem dhe të lahem…

Ilir Meta: Shqipëria e paska të zgjidhur problemin e korrupsionit se mund t’u marrë juve t’ju vërë prokurore të përgjithshme dhe ju e zgjidhni në emër të popullit” (Citohet sipas: “Meta në VOA: Emri im në aferën CEZ? Nisni gazetarinë nga e para”. Marrë nga faqja e internetit e gazetës “Shqiptarja.com”. 29 tetor 2015).

Nënkuptohet që gazetarja e nderuar Ardita Simiçia, është nisur nga disa fakte konkrete kur zotërisë Ilir Meta i pati drejtuar dy pyetjet e mësipërme për luksin ku jeton, në kushtet kur mjerimi ekonomik ka pllakosur pjesën dërrmuese të qytetarëve të vendit për faj të oligarkëve të politikës, mes të cilëve edhe kryetari i Kuvendit zë kryet e vendit.

Është vërtet e çuditshme se si është e mundur që zotëria Ilir Meta kërkon t’i bishtënojë përgjigjes për pyetjen e gazetares, duke u shtirur sikur nuk e kuptuakej se për çfarë luksi e kishte fjalën gazetarja, sikur vetë ai nuk jetuaka në mes të luksit dhe sikur nuk qenkej ai që organizoi një pritje me salltanete të mëdha me rastin e 45-vjetorit të lindjes.

Në mjetet e informimit masiv është bërë i njohur publikisht edhe ky fakt konkret për jetën luksoze që bën zotëria Ilir Meta, për çka gazetarët e Zërit të Amerikës, si zëdhënës të drejtpërdrejtë të Departamentit të Shtetit, kanë qenë në dijeni me kohë e me vakt:

“Vila e Ilir Metës në Gjirin e Lalzit është 2000 m² bashkë me oborr ku janë mbjellë ullinj dhe palma gjigante që u sollën me helikopter. Ndërsa brenda vilës ndodhen shumë dhoma dhe 11 wc. Mobilimi besohet se kushton mbi 400 mijë euro. Vetëm kolltuqet “skavolini” kushtojnë 32 000 euro, shkruajnë sot disa media on line, mbështetur në një emision të gazetares Sonila Meço. Kjo është thjesht vila për fundjava, sepse ata jetojnë në një pallat 5-katësh në qendër të Tiranës, në zonën e bllokut, ku 4 kate janë banesa e tyre.

Këto janë fotot e bëra gjatë një interviste të dhënë për mediat nga bashkëshortja e kreut të LSI, Kryemadhi, e cila është edhe deputete. Sipas Monikës, edhe macja ka tualetin e veçantë për të kryer nevojat personale” (Citohet sipas: “Vila luksoze e Ilir Metës me 11 wc”. Marrë nga faqja e internetit “kosovarja.biz”. 31 tetor 2015).

Në një artikull të botuar para do kohësh në gazetën “Telegraf”, e cila dallohet për denoncimin e korrupsionit në vendin tonë, flitet për milionerët e institucioneve qendrore dhe të qyteteve kryesore. Këtë herë, në artikull jepet një pasqyrë me të dhëna konkrete për pasurinë e oligarkëve-milionerë të njërit prej qyteteve kryesore dhe, konkretisht, të qytetit të Elbasanit. Milionerët e këtij qyteti punojnë në mjekësi, në gjykatë, në prokurori, në avokaturë e në noteri, në polici, në banka dhe në arsim.

Më bëri shumë përshtypje fjala “arsim”. Dhe me siguri që gazeta e ka fjalën për arsimin e lartë, pra, për pedagogët e universitetit. E kam të vështirë ta përfytyroj se si është e mundur që një pedagog të marrë para nga studentët e vet, për t’u vënë nota kaluese. Kam punuar vetë pedagog në universitet, deri sa dola në pension në vitin 2003, dhe marrëdhëniet me studentët i kam pasë vlerësuar si të shenjtëruara. Një pedagog universiteti që merr para nga studentët, si mund të ketë sy e faqe të dalë para tyre në auditor gjatë zhvillimit të leksioneve dhe të seminareve, apo gjatë përballjes me ta nëpër këmbësoret e qyteteve? Ky është degjenerim deri në përmasat e neverisë, që më solli në kujtesë një ngjarje konkrete që u pasqyrua para disa vjetësh në mjetet e informimit masiv:

“Denoncimi i disa studentëve të Universitetit të Elbasanit “Aleksandër Xhuvani” për marrje ryshfeti, ka bërë që policia e këtij qyteti të arrestojë në flagrancë pedagogun e gazetarisë, Isidor Koti, me një shumë prej 1 milionë lekësh të vjetra, të ndara në zarfe” (Citohet sipas: “Merrte para nga studentët, arrestohet Isidor Koti”. Marrë nga faqja e internetit “albeu”. 15 shtator 2012).

Ndër të tjera, në artikullin e gazetës “Telegraf” thuhet:

 “Kushdo që ka drejtuar dhe ka ikur nga posti, e pakta, ka ikur me një pasuri prej 150 mijë euro, e cila është pesëfishuar më pas me shitjen e pronave të fituara gjatë kohës që kishte në dorë “zgjidhjen” e halleve dhe problemeve të qytetarëve… Ka milionerë të këtyre rangjeve që kanë deri 18 apartamente në Elbasan dhe që kanë nisur t’i japin me qira ose t’i shesin. Shtresa e milionerëve në rrethe është krijuar dhe ka ardhur qetë-qetë në rrugën e saj, duke iu shmangur rreziqeve të ligjit. Ata kanë krijuar imunitetin e tyre dhe i gjenden njëri-tjetrit, sa herë u kanoset ndonjë hetim, ndonjë kallëzim apo ndëshkim ligjor. Ata nuk i prek as “dekriminalizimi” që pritet të miratojë Kuvendi, pasi e quajnë veten me mburrje “të paprekshëm” (Citohet sipas: “Milionerët e institucioneve qendrore dhe “bejlerët” e qyteteve kryesore”. Marrë nga faqja e internetit e gazetës “Telegraf”. 12 janar 2016).

Këtu duhet të kemi parasysh faktin që qeveria Rama kërkon zbatimin e rreptë të ligjit, por vetëm në raport me shtresat e varfra të popullsisë dhe aspak në raport me oligarkët. Madje edhe atëherë kur pasojat mund të jenë tragjike. Para pak kohësh, publiku i gjerë u njoh me një ngjarje të kobshme si më poshtë:

“Pasi e lanë prej muajsh në terr, duke i ndërprerë energjinë elektrike, sepse nuk kishte mundësi të paguante, sot është ndarë nga jeta.

Bëhet fjalë për një të moshuar 91-vjeçare nga fshati Fang i Mirditës. Barbulla Pepa jetonte e vetme në kushte të varfërisë ekstreme.

Fqinjët e saj e kanë gjetur të vdekur në shtëpinë tejet të vjetër dhe pa kushtet më minimale. Po fqinjët kanë hapur dyert për mort për nënë Barbullën.

Rreth një muaj e gjysmë më parë, përmes medias, ajo i bëri apel OSHEE-së t’i rilidhte energjinë, sepse nuk kishte mundësi ta paguante, por thirrjet e 91-vjeçares ranë në vesh të shurdhët” (Citohet sipas:  “OSHEE i ndërpreu energjinë elektrike, vdes nga të ftohtit e moshuara”. Marrë nga faqja e internetit “Lapsi Lajme”. 11 dhjetor 2015).

Pra, atë plakë të gjorë OSHEE-ja nuk e mëshiroi, sepse zbatoi urdhrin që lëshoi kryeministri Rama për ndërprerjen e energjisë elektrike, pavarësisht nga rrjedhojat tragjike që mund të vinin më pas. Nuk e di se sa i rëndon në ndërgjegje kryeministrit Rama vdekja e saj plake të mjerë. Kjo ngjarje e dhimbshme më kujtoi përmbajtjen e një shkrimi të qytetarit rus Vladimir Garmatjuk nga qyteti Vollogda, të cilin e kishte botuar në internet më 27 korrik 2010. Në atë shkrim ai e cilësonte kryeministrin Putin si mbrojtësin e oligarkëve dhe si kamxhikun e shtresave të varfra të popullit rus.

Para pak ditësh, duke shtegtuar nëpër faqet e internetit, hasa rastësisht në një intervistë, të cilën gazetari i mirënjohur i zërit të Amerikës, zotëria Ilir Ikonomi, ia kishte marrë profesorit të shkencave politike në Universitetin e Nju Jorkut në Manhatan, Grid Rroji. Në njërin nga mjetet e informimit masiv lexova informacionin e mëposhtëm, ku ndoqa edhe videon e intervistës:

“Zëri i Amerikës e komentoi projektligjin e qeverisë për kriminalizimin e shpifjes si tentativë të kryeministrit Edi Rama për t’i mbyllur gojën medias. Duke e komentuar reagimin që shkaktoi kjo nismë ligjore, gazetari i Zërit të Amerikës, Ilir Ikonomi, në një intervistë me doktorantin e shkencave politike në Universitetin e Nju Jorkut në Manhatan, Grid Rrojin, u shpreh:

 “Në Shqipëri pati një valë kundërshtimesh të forta ndaj propozimit të kryeministrit për burgim deri në 3 vjet për shpifje apo fyerje ndaj figurave shtetërore. Megjithëse qeveria duket se po tërhiqet, kjo u pa si një masë për t’i mbyllur gojën medias. A është kjo diçka shqetësuese për ju, sepse vërtet kemi parë nga zyrtarët më të lartë arrogancë ndaj gazetarëve, për shembull, kur tentohet të flitet për korrupsionin dhe pasuritë e politikanëve? Pak ditë më parë, ndaj gazetares së Zërit të Amerikës, Ardita Simiçia, pati një reagim të ashpër të kryetarit të kuvendit, Ilir Meta, i cili u pyet gjatë vizitës në SHBA mbi akuzat për korrupsion dhe pasurinë e tij” (Citohet sipas:
““Shpifja”/ Zëri i Amerikës: Rama tentoi t’u mbyllë gojën mediave. Zyrtarët e lartë sillen me arrogancë”. Marrë nga faqja e internetit “Lapsi Lajme”. 13 nëntor 2015).

Gjatë ndjekjes së intervistës, mësova se, siç e përmendi zotëria Ilir Ikonomi, profesori Grid Rroji, pak muaj më parë, kishte botuar librin mjaft interesant me titull “Paria e rrethit të ferrit”. Pasi e ndoqa intervistën deri në fund, u interesova në faqet e internetit për adresën elektronike të profesor Rrojit dhe sapo e gjeta, i nisa një mesazh, ku e falënderova për botimin e librit dhe i shpreha dëshirën për ta blerë. Shumë shpejt, profesor Rroji më ktheu përgjigje me falënderimet përkatëse, duke më dërguar edhe librin në formatin pdf. Librin prej 407 faqesh e lexova me shumë kënaqësi. Në këtë libër, autori ka bërë një analizë të hollësishme të periudhës çerekshekullore, gjatë së cilës Shqipëria është zvarritur dhe vazhdon të zvarritet e zalisur, pa mundur të ngrihet dot kurrë në këmbë, për të marrë formatin e një vendi normal, në të cilin të kishte hapësirë funksionimi i një shteti juridik, ku të gjithë të ishin të barabartë para ligjit. Mjaft citate të shkëputura prej këtij libri, do të ishte interesante sikur të përfytyroheshin të afishuara anës bulevardit qendror të Tiranës, anës bulevardeve të qyteteve kryesore dhe të autostradave të vendit.

Ja disa nga këto citate:

“Kriza ekonomike, dështimi i projektit politik të integrimit, rrënimi moral i shoqërisë dhe mungesa e zgjidhjeve të ofruara nga paria, kanë krijuar një situate, e cila, fatkeqësisht, ngjason shumë me një tenxhere me presion mbi zjarr”.

“Parisë i nevojitet një kulturë kriminale për të justifikuar vjedhjen e pasurisë publike, pasurimin e saj të shpejtë, duke menduar se ky popull kaq e ka takatin. Paria vepron me moton “sipas kokës edhe festen”, sepse nuk e vlerëson popullin shqiptar. Mirëpo, kultura kriminale e parisë nuk prodhon zgjidhje të problemeve, por i shumëfishon ato. Si pasojë, në momentin që qytetarët do të ndërgjegjësohen që paria i ka mashtruar paturpësisht dhe u ka mohuar një të ardhme me nder, rruga që u mbetet është përplasja me parinë”.

“… i ashtuquajturi “model integrues” kufizon ndjeshëm sovranitetin e Shqipërisë, duke rrezikuar qenësinë e shtetit shqiptar. Në një mjedis ndërkombëtar ku mbizotëron modeli i shtetit-komb dhe ku të gjithë aktorët janë në luftë të vazhdueshme për mbijetesë, çdo shtet i varur nga të tjerë është detyrimisht i rrezikuar”.

“Integrimi është një rrenë e madhe, sepse jo vetëm, siç shprehet studiuesi gjerman Jens Bastian, “nuk ka gjasa që BEja të zgjerohet në Ballkan të paktën deri në 2020”, por edhe sepse Shqipëria nuk shihet në Europë si material zgjerimi”.

“Integrimi është një rrenë e bukur, e cila nuk ka asnjë gjasë të ndodhë në dy dhjetëvjeçarët e ardhshëm e më tej, dhe aspak gjasë të na ndihmojë për të kapërcyer krizën e thellë politike dhe shoqërore ku jemi. Sistemi i ndërtuar mbi rrenën e madhe të integrimit është i dështuar, dhe i shërben mbajtjes nën sundim të shqiptarëve me anë të propagandës”.

“Na thuhet se do të marrim miliona euro, një tjetër gënjeshtër e pastër, sepse edhe sikur Europa të na priste me tabaka me euro tek porta, sistemi i vjeljes së këtyre fondeve është në bazë të kapaciteteve aplikuese të strukturave të shtetit, të cilat janë jo vetëm të paafta, por edhe në funksion të sistemit korruptiv që ka instaluar”.

“Mungesa e një force politike serioze, me karakter kombëtarist, është një nga boshllëqet vështirësisht të shpjegueshme që ka krijuar tranzicioni, dhe që duket se nuk do të vazhdojë edhe shumë gjatë”.

[Në emisionin shumë të ndjekur të gazetarit të mirënjohur Rezart Xhaxhiu të datës 21 janar, ndoqa intervistën që ai i mori drejtuesit të lëvizjes “Reago”, zotërisë Leonard Dedej. Në përgjigjet e veta, zotëria Dedej i bëri radiografinë situatës së rëndë ekonomike që mbizotëron në vend dhe demaskoi paq klasën politike shqiptare. Në fund ai deklaroi se, së bashku me miqtë e vet, janë duke përgatitur kushtet për krijimin e një partie të ekstremit të djathtë. Nënkuptohet vetvetiu që varfëria ekstreme që paria pushtetore i ka imponuar shumicës dërrmuese të qytetarëve, do të pjellë domosdo edhe një reagim ekstrem. Prandaj profesori Grid Rroji ka shumë të drejtë kur thotë  se kjo situatë nuk do të vazhdojë gjatë. Do ta shikojmë në praktikë se cili do të jetë programi i partisë së zotërisë Dedej, cila do të jetë platforma, mbi të cilën mbështetet programi i saj dhe le të shpresojmë se kjo parti nuk do të përfundojë në një flakë kashte, si puna e partisë së zotërisë Kreshnik Spahiu.]

“…paria e Tiranës e ka frikë më shumë se çdo gjë tjetër kombëtarizmin, sepse ndërtimi i shtetit-komb presupozon vendosjen në plan të parë të interesave kombëtare. Duke qenë se interesat kombëtare nuk përkojnë me interesat e ngushta të pasurimit dhe të shfrytëzimit të popullit nga paria, kjo e fundit gjatë këtyre 23 vjetëve ka bërë ç’është e mundur për ta thelluar grimcimin e shoqërisë…”.

“Kombëtarizmi shqiptar nuk është shpikje e asnjë individi, por një frymë e mbrujtur ndër shekuj”.

“Udhëheqësit politikë shqiptarë të të gjitha palëve janë kriminelë të veshur me kostume, të cilët kush më shumë e kush më pak nuk ngurrojnë t’i lyejnë duart me gjakun e shqiptarëve për të mbërritur objektivat e tyre”.

“… palët kanë krijuar modelin e politikanit hajdut, pa shtyllë kurrizore e në shërbim të klanit përkatës, pa kurrfarë ndjenje shërbimi publik. Ky model nuk ishte i paevitueshëm, por shprehje e vullnetit të qartë të parisë për ta zvetënuar skenën politike dhe për ta sunduar më kollaj popullin”.

“… nëse duam ndryshim të vërtetë, duhet ndryshuar sistemi i vlerave, jo hajdutët”.

“Shqiptarët, kudo që jetojnë nëpër botë, sillen si qytetarë model në shumicën dërrmuese të rasteve, dinë të shfrytëzojnë liritë që u jep demokracia dhe në disa raste kanë arritur të bëhen politikanë të suksesshëm në vendet pritëse. Shumica dërrmuese e tyre nuk vjedhin, nuk vendosin gjoba, nuk kanë lidhje me kriminelë e kartele mafioze. Kjo shumicë punon dhe fiton me gjak dhe djersë, shkollon fëmijët dhe e mban një sy gjithmonë nga atdheu. Kësisoj, problemi nuk janë shqiptarët, por sistemi politik dhe mendësia katundare që na ka imponuar paria”.

“… ne na duhet një shtet i mbështetur tek vlerat që garanton sundimin e ligjit. Çdo zgjidhje tjetër na çon në hulli të pakëndshme e na lë nën thundrën e kësaj parie të zvetënuar, e cila tashmë e ka tejkaluar çdo cak të maskarallëkut. Hapi i parë drejt këtij fillimi të ri është të ruajmë nderin e t’i vemë një kryq të madh votës”.

“Morali i zvetënuar i parisë dhe mungesa e zgjidhjeve për të jetuar me nder në atdhe, ka shkaktuar një zhgënjim masiv, i cili po pasqyrohet tek ikja masive dhe zbrazja e fshatrave nga Jugu në Veri”.

“Opozita sot janë shqiptarët, ata që nuk kanë më shpresë tek paria, ata që po detyrohen ta lenë vendin me turravrap, por edhe ata të rinj e të reja në diasporë, të cilët kanë tashmë përvojë në shtete funksionale, por dhe e ruajnë në shpirt dashurinë për kombin shqiptar. Pra, nga pikëpamja ideologjike, opozita e vërtetë e ka të përcaktuar tashmë rrugën e vetme drejt ringritjes së shqiptarëve. E vetmja zgjidhje është ndërtimi dhe konsolidimi i shtetit- komb”.

“Paria e Tiranës nuk ka më ku dhe si të fshihet. Ajo përbëhet nga palë të kriminalizuara, të cilat kanë vjedhur shqiptarët pa asnjë vrasje ndërgjegjeje, sepse ata nuk e duan popullin e vet”.

Sigurisht që paria e Tiranës nuk e do popullin e vet. Sepse mungesën e respekti ndaj tij ajo e ka trashëgim nga diktatori Enver Hoxha, i cili, së bashku me kastën kriminale të Byrosë Politike, të mbyllur brenda Bllokut famëkeq, nën mbrojtjen e bajonetave të Gardës së Republikës, popullit shqiptar, me terrorin që ushtroi ndaj tij, ia futi frikën në palcë. Kjo frikë, për inerci, po vazhdon të manifestohet edhe në ditët tona, përderisa qytetarët nuk janë në gjendje të vetorganizohen dhe t’i tregojnë vendin mafies politike në pushtet përmes protestave të fuqishme paqësore në mbarë vendin dhe nëpërmjet bojkotimit tërësor të procesit zgjedhor.

Duhet theksuar fakti që Kontrolli i Lartë i Shtetit, me  dr. Bujar Leskaj në krye, deri tani ka bërë një punë të shkëlqyer me kontrollet e ushtruara, duke zbuluar dhe duke denoncuar në organet e (pa)drejtësisë abuzime të rënda me fondet publike dhe në dogana. Por, fatkeqësisht, askush nga zyrtarët e lartë, qofshin këta ministra apo deputetë, nuk është vënë para përgjegjësisë penale prej organeve të drejtësisë për grabitjet e rënda të shumave kolosale nga arka e shtetit.

Pra, rezulton se që nga organet qendrore dhe deri te qeveritarët lokalë, është krijuar një mjedis korruptiv që ka kapur për fyti shtetin dhe po varfëron në një mënyrë të pandalshme pjesën dërrmuese të qytetarëve të vendit. Kjo ndodh për arsye se në vendin tonë nuk ka opozitë të vërtetë. Sepse po të kishte, ajo duhej të luante rolin që i  takonte në mbrojtje të standardit të jetesës së qytetarëve të vendit. Shkrimtari dhe publicist i njohur amerikan Ambroz Birs (Ambrose Bierce  1842-1914), thotë:

“Opozita në politikë është një parti, e cila nuk e lejon qeverinë të bëjë akte çmendurie, duke ia prerë asaj gilcat e gjurit”.

Gazetarja Ardita Simiçia, siç u përmend më lart, i përcolli kryetarit të Kuvendit informacionet që i shkojnë Radios Zëri i Amerikës nga qytetarë shqiptarë:

“Pyetja e vetme që marrim ekskluzivisht për çdo politikan këtu është: klasa politike shqiptare duhet të largohet, ata po e mbajnë peng këtë vend pasi janë të gjithë të korruptuar”.

Kjo është një e vërtetë tragjike për fatet e vendit tonë. Kjo dëshmon më së miri se klasa politike është bërë si uji i ndenjur dhe ka vite që kutërbon erë të keqe, sepse noton në llumin e krimit ekonomik. Për pasojë, edhe sistemi i (pa)drejtësisë është strukturuar asisoj, që të mbrojë vetëm interesat e kësaj klase politike me moral të degjeneruar. Prandaj të kërkosh kryerjen e reformës në drejtësi prej kësaj klase politike, është njëlloj sikur të kërkosh dardha nga boriga.

Duke pasur parasysh situatën e krijuar, do të ishte fantastike sikur të bëhej një reformë me të vërtetë rrënjësore në drejtësi, e cila do të mund të vinte para përgjegjësisë ligjore të gjitha ata që kanë shkelur rëndë ligjin, pavarësisht nga postet që mbajnë, që kanë grabitur pasurinë kombëtare dhe qytetarët e thjeshtë dhe që kapitalin financiar e kanë depozituar në banka të vendit ose të huaja, me siguri, me emra të tjerë. Por problemi është se ku t’i gjejmë ata prokurorë dhe ata gjykatës, të cilët, jashtë rrezes së ndikimit të politikës, do të mund ta merrnin në dorë situatën e krijuar, në mënyrë që t’i vinin fajtorët në bankën e të akuzuarve dhe kapitalet e grabitura prej tyre, të vendosura me të tjerë emra nëpër banka, duke filluar që nga Shqipëria, nga Zvicra e deri në Qipro apo gjetiu, t’ia kthenin Bankës së Shtetit, çka do të krijonte kushte për rritjen e pensioneve minimale dhe të pagave të ulëta. Jam i bindur se kjo mbetet një ëndërr në diell, por, si qytetarë i Republikës së Shqipërisë, e ndiej për detyrë ta shpreh publikisht. Sepse politika dhe (pa)drejtësia bashkëpunojnë ngushtë me njëra-tjetrën dhe, së bashku, vërtiten në një qerthull kriminal, për të cilin nuk mund të gjendet kurrfarë ilaçi që t’i bëhet dermani. Fakti që organet e (pa)drejtësisë kanë heshtur dhe vazhdojnë të heshtin për abuzimet e rënda që ka denoncuar Kontrolli i Lartë i Shtetit, që nga doganat e deri te tenderat, është dëshmia më kuptimplote e humnerës së thellë që ndanë qytetarët e thjeshtë të vendit nga “bëjlerët” e politikës dhe e kotashpresave (iluzioneve) që mund të ushqejë ndokush se mund të kryhet me të vërtetë ndonjë reformë në (pa)drejtësi. Sepse oligarkët kriminalë të politikës shqiptare kanë ditur si ta bëjnë “tenxheren” e krimit, por, në të njëjtën kohë, ata ia kanë gjetur asaj edhe “vjegën” e duhur. Prandaj them se reforma në drejtësi do të na vërtetojë në praktikë se si do të “mbarset mali” për të “pjellë një mi të ngordhur”.

Është për t’u përshëndetur angazhimi i drejtpërdrejtë i Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe konkretisht i Departamentit të Shtetit, të cilët, përmes ambasadorit të nderuar Donald Lu, kërkojnë ndëshkimin e krimit ekonomik dhe kryerjen e reformave të thella për pranimin e Shqipërisë në Bashkimin Evropian. Por unë mendoj se reforma në (pa)drejtësinë shqiptare mund të kryhet vetëm atëherë, nëse atë e marrin në dorë juristë, prokurorë amerikanë, të cilët, me gjakftohtësinë e tyre profesionale, në bashkëpunim të ngushtë edhe me juristë, prokurorë të pakorruptuar vendës (se duhet shpresuar se të tillë duhet të ketë), do të zbulojnë rrënjët e krimit ekonomik në Shqipëri, duke ia bërë të njohur publikut shqiptar. Sepse vetëm kështu do të mund të shkulet nga themelet mafia politike në pushtet dhe të gjithë fajtorët do të mund të marrin dënimet e merituara për krimet e kryera, që të bëhen shembull për pasardhësit e tyre, në mënyrë që në Shqipëri të hidhen një herë e mirë bazat e shëndosha për funksionimin e një shteti juridik. Sepse juristët dhe prokurorët amerikanë janë rritur, edukuar dhe shkolluar në atdheun e Tomas Xheferseonit (Thomas Jefferson 1743-1826), autorit të Deklaratës së Pavarësisë së vitit 1776, i cili u ka lënë ca fjalë të arta pasardhësve të vet:

“Përkujdesja për jetën dhe lumturinë e njerëzve është e para dhe e vetmja detyrë e ligjshme e një qeverie të mirë”.

Për mendimin tim, vetëm në këtë mënyrë do të mund të bëhet shpëtimi i tretë i Shqipërisë, por këtë herë nga oligarkët e kriminalizuar të politikës shqiptare, të cilët i kanë poshtëruar në një mënyrë të paimagjinueshme qytetarët shqiptarë me varfërinë skandaloze që u kanë imponuar. Sepse vetëm kështu do të krijohen kushte që, nga radhët e brezit të ri, të intelektualëve të përgatitur në Perëndim, dhe sidomos në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, dhe të intelektualëve të ndershëm dhe atdhetarë vendës, jo të etur për pushtet personal dhe familjar, të dalin personalitete të spikatura, të cilat, edhe me ndihmën e drejtpërdrejtë të Uashingtonit, do të mund të krijojnë një formacion të ri politik, që të marrë në dorë fatet e vendit dhe ta shpëtojë atë një herë e mirë nga oligarkët e tanishëm kriminalë të politikës shqiptare, duke ndërtuar një shtet-komb. Sepse, në kushtet e tanishme, siç thekson me shumë të drejtë profesori Grid Rroji, “Amerika e Xhorxh Uashingtonit nuk mbështet politikanë që kërkojnë me çdo kusht pushtet personal e familjar, duke rrënuar të ardhmen e kombit të tyre, duke cënuar institucionin e votës apo duke nxitur përmbysje të dhunshme të shtetit. Për rrjedhojë, Amerika nuk mbështet asnjë nga palët” (Grid Rroji. “Paria e rrethit të ferrit. Analiza, vëzhgime, përjetime”. Shtëpia botuese “Onufri”. Tiranë 2015, f. 87).

Santa Barbara, Kaliforni

28 janar 2016

 

Gentrit Misini:UNMIK dhe EULEX misione të “parealizuara”

 

Pas bombardimeve 78 ditëshe të NATO-së ndaj Serbisë, me 9 qershor 1999 u nënshkrua marrëveshja tekniko-ushtrake e Kumanovës e cila i dha fund luftës dhe mundësoi vendosjen e trupave ndërkombëtare në Kosovë. Ndërsa me 10 qershor 1999 në Këshillin e Sigurimit në OKB u miratua rezoluta 1244 me të cilën Kosova vendoset nën administrimin ndërkombëtar nga OKB me misionin e saj UNMIK. Misioni i Kombeve të Bashkuara – UNMIK kishte mandat për të ndihmuar për një jetë të qetë dhe normale për të gjithë qytetarët e Kosovës. Objektivat kryesore të UNMIK-ut, ishin krijimi i institucioneve të Kosovës, sundimi i ligjit, ruajtja e rendit publik, rindërtimi i infrastrukturës, kthimi i refugjatëve dhe demokratizimi i shoqërisë. Ky mision në Kosovë kishte kontrollin e tri pushteteve: Legjislativ, ekzekutiv, gjyqësor dhe udhëhiqej nga Përfaqësuesi Special i Sekretarit të Përgjithshëm të OKB-së (PSSP)

Pas luftës, UNMIK-u luajti rol të rëndësishëm në themelimin e institucioneve të Kosovës. Në  vitin 2001, PSSP-ja miratoi Korzinën Kushtetuese e cila ishte hartuar nga ekspertë ndërkombëtar dhe vendor. Në bazë të kësaj Kornize Kushtetuese, filloi themelimi i institucioneve të përkohshme vetëqeverisese të Kosovës që përbëheshin nga Kuvendi i Kosovës, Qeveria, Presidenca dhe Gjykatat të cilat ishin të monitoruara nga ndërkombëtaret. Korniza Kushtetuese kishe përcaktuar Kuvendin e Kosovës si institucionin me të lartë dhe ligjvënës të Kosovës, por megjithatë kompetencat e Kuvendit ishin të kufizuara nga UNMIK-u. Kompetencat e UNMIK-ut shkonin deri të atë nivel saqë kur Kuvendi i Kosovës miratonte ligje, ato kishin mundësi të shfuqizoheshin menjëherë nga PSSP-ja.

Pushteti i pakufijshëm i PSSP-së kishte bërë që të nënshkruhen edhe marrëveshje të dëmshme për Kosovën. Në nëntor të vitit 2001, PSSP – Hans Haekkerup dhe përfaqësuesi i Qeverisë së Serbisë, Nebojsa Covic kishin nënshkruar një marrëveshje për të cilën pala shqiptare nuk kishte qenë fare në dijeni. Publikimi i kësaj marrëveshje bëhet skandal sepse një prej pikave të kësaj marrëveshje mes Haekkerup dhe Covic thotë “Ripohohet se qëndrimi për statusin e ardhshëm të Kosovës mbetet ashtu siç është parashtruar me rezolutën 1244, si dhe ky vendim nuk mund të ndryshohet me kurrfarë aksioni që merret nga institucionet e përkohshme të vetadministrimit”. Sipas kësaj pike, institucionet e përkohshme vetëqeverisese të Kosovës nuk mund të ndërmerrnin ndonjë hap drejt pavarësisë së Kosovës. Pala shqiptare kishte refuzuar ta zbatojë këtë marrëveshje. Kjo mund të themi ka qenë një ndër veprimet me të pamatura të PSSP-së në raport me shqiptarët.

Një ndër qëllimet kryesore të UNMIK-ut në Kosovë ishte sundimi i ligjit dhe ruajtja e rendit publik në mënyrë që të ofrohet siguri për të gjithë qytetarët e Kosovës, por kjo rezultoi të jetë e vështirë për misionin e OKB-së për arsye se në fillim sistemi gjyqësor ishe pothuajse i shkatërruar dhe kishte mungesë të stafit për të gjykuar mijëra persona që ishin të akuzuar për krime të ndryshme. Në anën tjetër, grupe të fuqishme të panjohura po kryenin vrasje të personaliteteve politike shqiptare të cilat tronditen Kosovën dhe krijuan kaos të madh në vend. UNMIK-u bëri përpjekje për të vënë rend publik dhe sundim të ligjit, por megjithatë ishte e paaftë në zbardhjen e shumë vrasjeve dhe besueshmëria ndaj këtij misioni vetëm sa zbehej në vend.

Pas përfundimit të luftës, marrëdhëniet mes shqiptarëve dhe serbëve ende ishin te tensionuara, UNMIK-u vazhdimisht bënte thirrje për ndërtim të paqes në Kosovë dhe në të njejtën kohë ishte në terren për ruajtjen e stabilitetit në vend, por këtë nuk arritën ta bëjnë, sidomos tek trazirat e marsit 2004. Trazirat e marsit filluan pas raportimeve se tre fëmijë shqiptarë ishin mbytur në lumin Ibër, afër fshatit Çabër si pasojë e ndjekjes së disa serbëve, kjo i revoltoi të gjithë në Kosovë dhe pas këtij njoftimi filluan protestat e ashpëra të cilat zgjaten dy ditë, ku mbetën të vrarë 19 civilë nga të cilët 11 shqiptarë dhe 8 serbë, ndërsa shumë të tjerë u lënduan dhe shumë shtëpi e monumente të trashëgimisë kulturore mbetën të shkatërruara. Policia e UNMIK-ut me gjithë intervenimin e saj, nuk arriti ta kontrollojë situatën dhe t’i ndalojë trazirat. Paaftësia e UNMIK-ut për të menaxhuar trazira të tilla dhe dhuna e madhe që u shkaktua bëri që të dërgohet sinjal për bashkësinë ndërkombëtare që të angazhohet më shumë për zgjidhjen e statusit përfundimtar të Kosovës.

Menjëherë pas këtyre ngjarjeve, Sekretari i Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara Kofi Annan e caktoi të dërguar të tij, norvegjezin Kai Eide për të kryer një raport mbi gjendjen në Kosovë. Norvegjezi e mori detyrën dhe me ardhjen e tij në Kosovë realizoi shumë vizita me përfaqësues të partive politike dhe të komuniteteve tjera. Pastaj raporti i tij dorëzohet në tetor të vitit 2005 tek Sekretari i OKB-së, Kofi Annan dhe në raportimin e tij, Eide përmend se shumë gjëra mund të përmirësohen dhe rekomandon se ka ardhur koha për fillimin e negociatave për statusin përfundimtar të Kosovës.

Dhe ashtu ndodhi, negociatat mes Kosovës dhe Serbisë filluan në shkurt të vitit 2006, të cilat u ndërmjetësuan nga diplomati finlandez Martti Ahtisaari. Në fillimin e negociatave të dy vendet kishin prezantuar qëndrimet e tyre, Prishtina kishte theksuar se nuk pranon asnjë zgjidhje që nuk ka të bëjë më pavarësi të plotë, ndërsa Beogradi kundërshtonte çdo gjë që kishte të bëjë me pavarësinë. Pas shumë raundeve të negociatave, nga ndërmjetësuesi Ahtisaari ishte hartuar një propozim gjithëpërfshirës për statusin e Kosovës. Kur ky propozim ishte bërë publike për të gjithë, në Prishtinë kishin shpërthyer protestat e organizuara nga Lëvizja Vetëvendosje e cila kundërshtonte propozimin e Ahtisaarit për të cilin deklaronin se nuk i referohet popullit të Kosovës, por vetëm një minoriteti, atij serb që është i manipuluar dhe instrumentalizuar nga Serbia.

Gjatë protestave në Prishtinë që kishin për qëllim kundërshtimin e negociatave mes Kosovës dhe Serbisë dhe pakon e Ahtisaarit ndodhi diçka e rëndë. Dy aktivistë të Lëvizjes Vetëvendosje, Mon Balaj dhe Arben Xheladini u qëlluan për vdekje nga policia romune e UNMIK-ut, duke shkaktuar kështu revoltim të madh në gjithë Kosovën. Kanë kaluar më shumë se një dekad dhe UNMIK-u nuk ka arritur që autorët e krimit t’i nxjerr para drejtësisë. Kjo ngjarje mbetet ende një njollë e zezë mbi misionin e OKB-së dhe paaftësi e saj për vendosjen e drejtësisë. Gjithsesi negociatat e Vjenës vazhduan dhe si rezultat i tyre, Kosova shpallet shtet i pavarur dhe sovran. Me shpalljen e pavarësisë, Bashkimi Evropian merr rolin drejtues në Kosovë, ndërsa organizatat e tjera ndërkombëtare kthehen në mbështetje të BE-së. Meqë BE-ja kishte marr rolin drejtues, kjo organizatë përmes institucionit të saj Këshillit të BE-së, shpall dërgimin e misionit për sundim të ligjit në Kosovë, EULEX.

EULEX është misioni më i madh civil i themeluar në kuadër të politikave të përbashkëta për siguri dhe mbrojtje në BE. Detyrë e këtij misioni ishte që t’i ndihmojë institucioneve kosovare të arrijnë të mundësojnë barazi në zbatimin e ligjit ndaj qytetarëve. Në vitin 2008, UNMIK kalon përgjegjësit tek EULEX në fushat e drejtësisë, policisë dhe doganave dhe në këtë mënyrë EULEX trashëgon mijëra dosje të cilat ishin të papërfunduara nga UNMIK. Misioni i BE-së në fillim të mandatit kishte kompetenca ekzekutive dhe qëllimi kryesor ishte sundimi i ligjit dhe përkrahja e institucioneve të Kosovës në këtë drejtim. EULEX  ka qenë i angazhuar edhe në profesionalizmin e policisë së Kosovës dhe doganave  me anë të monitorimit, mentorimit dhe këshillimit. Po ashtu misioni që nga fillimi i mandatit e deri më tani, ka kryer 699 operacione në terren për lokalizimin e personave të pagjetur, duke përfshirë 172 zhvarrime. Gjatë kësaj kohe mbetjet mortore të 470 personave janë identifikuar, 327 personave prej të cilëve ishin persona të pagjetur.

Tek sundimi i ligjit pritshmërit nga EULEX për luftimin e krimit të organizuar dhe korrupsionit ishin të mëdha. Me ardhjen e këtij misioni një pjesë e madhe e qytetarëve besuan se luftimi i korrupsionit do të ishte i madh dhe në këtë mënyrë proceset integruese drejt Bashkimit Evropian do të ishin më të shpejta, por tani pas shumë viteve, qytetarët janë të dëshpëruar sepse korrupsioni ende është një ndër faktorët që po kemi ngecje në proceset integruese. EULEX është  përfshirë në gjykimin e shumë rasteve të krimit të organizuar dhe korrupsionit dhe shpresat ishin se kokat e krimit do të ndëshkoheshin, por rezultatet ishin zhgënjyese për të gjithë. Dhe kur të gjithë kishin sytë nga misioni i BE-së, për luftimin e korrupsionit, ndodhi e kundërta, brenda misionit shpërthyen akuzat për korrupsion dhe ndërhyrje në proceset gjyqësore.

Në kohët e fundit EULEX u përball me një skandal të madh. Në publik u shfaq Malcolm Simmons ish-Kryetar i Asamblesë së Gjyqtarëve në EULEX. Simmons kishte dhënë dorëheqje nga ky mision në vitin 2017 dhe që nga ajo kohë kishte filluar akuzat drejt EULEX-it për korrupsion, ndërhyrje në procese gjyqësore për qëllime politike, kërcënime ndaj dëshmitarëve dhe fshehje të provave. Simmons dërgoi shumë kërkesa tek liderët politik në Kosovë që t’i mundësohej raportimi në Kuvend. Pas shumë kërkesave ai u pranua të raportojë para komisionit për legjislacion. Gjatë raportimit ai i shokoi të gjithë, duke deklaruar se EULEX nuk është mision i qeverisjes së drejtësisë, por një mision politik, duke thënë se ky mision kishte qëllim të hiqte nga skena politike ata që i cilësoi si “peshqit e mëdhenj” apo ata persona që ishin parë si pengesë për dialogun Kosovë – Serbi. Tutje ka raportuar se EULEX  u ka dhënë prokurorëve serbë dokumente lidhur me krimet e luftës të kryera nga serbët në Kosovë dhe në ato dokumente ka pasur të dhëna personale të qytetarëve të Kosovës, të cilët ishin viktima të atyre krimeve dhe detaje të dëshmitarëve, shumica prej tyre shqiptarë. Misioni EULEX përmes një komunikate i ka mohuar të gjitha akuzat e Simmons, duke thënë se janë të pavërteta.

Por, pas raportimit të Simmons, tani edhe një ish zyrtare e lartë e EULEX-it, Maria Bamieh po kërkon të raportojë para Kuvendit për shkeljet e këtij misioni. Ish-prokurorja Bamieh ka bërë të ditur se është e gatshme të raportojë para Kuvendit për skandalet me korrupsion brenda misionit EULEX, nga prokurorë dhe gjyqëtarë ndërkombëtar që kanë shërbyer në Kosovë. Bamieh akuzon EULEX-in se dikur krijonin raste kundër atyre politikanëve që nuk i pëlqenin dhe bënin presion për t’i hequr çështjet kundër atyre që u pëlqenin. Bamieh shkon më tej duke thënë që gjithçka u diktua nga Brukseli dhe se drejtësia dhe sundimi i ligjit ishin iluzioni që ata përdornin për t’u fshehur në mënyrë që të arrinin qëllimet dhe objektivat e tyre politike në Ballkan. Të gjitha këto akuza po lënë të kuptojnë se misioni EULEX ka qenë e paaftë në luftimin e krimit të organizuar dhe korrupsionit dhe se sundimi i ligjit nuk arriti të aplikohet në plotëni. Në vitin 2018 mandati i EULEX-it, përsëri zgjatet, por me kompetenca të kufizuara dhe në këtë mënyrë misioni i dorëzon autoriteteve vendore mijëra dosje të papërfunduara dhe kthehet vetëm në mision monitorues. Aktualisht misioni ka mandat deri në vitin 2023 dhe gjatë kësaj periudhe është duke i dhënë mbështetje logjistike dhe operacionale Dhomave të Specializuara dhe Zyrës së Prokurorit të Specializuar në Hagë.

Me shumë se dy dekada me misione ndërkombëtare, qëllimi i të cilave ishte sundimi i ligjit dhe ndihma e institucioneve gjyqësore të Kosovës në këtë drejtim, prapë nuk është arritur sukses. Sistemi gjyqësor i Kosovës nuk ka arritur të pavarësohet në mënyrë të plotë dhe të ketë efikasitet. Mbi 200 mijë lëndë të pazgjidhura, shumë lëndë të kthyera në rigjykime, ndërhyrjet politike, korrupsioni dhe shumë parregullësi tjera karakterizojnë gjykatat e Kosovës. Reformat në drejtësi janë të domosdoshme, vetingu, rritja e numrit të gjyqëtarve, menaxhimi më i mirë i lëndëve dhe shumë gjëra tjera të cilat do të lehtësonin punën e stafit gjyqësor dhe do të mundësonin sundimin e ligjit. Sundimi i ligjit është jetik për shtetin e Kosovës, kjo sepse në këtë mënyrë do të minimizohen të këqijat si krimi i organizuar dhe korrupsioni të cilat janë pengesë për proceset integruese. Një shtet me një sistem të pavarur gjyqësor me prokurorë, gjyqëtarë e profesionistë me integritet, proceset integruese euro-atlantike do të jenë më të shpejta.

(Autori është student i Shkencave Politike)

SHQIPTARËT DHE ALBANOLOGU KROAT MILLAN SHUFLAJ

 

0

 Xhelal Zejneli

Millan Shufllaj (Milan Šufflay) lindi Në Lepogllavë, më 8 nëntor 1879, vdiq në Zagreb, më 19 shkurt 1931. Është historian, politikan, përkthyes dhe shkrimtar kroat. Një prej themeluesve të albanologjisë. Autor i të parit roman fantastik-shkencor në letërsinë kroate. Fëmija më i vogël i mësuesit Augustin Shuflaj dhe i Franciska, e lindur Velle fon Forstern (Welle von Vorstern). Nëna e tij ishte gjermane nga Osijeku (qytet në Kroacinë e sotme). Millan Shuflaj kishte dy motra më të mëdha – Angella dhe Zllata. Në vitin 1897 kreu në   Zagreb gjimnazin klasik. Studioi në Universitetin e Zagrebit historinë. Në vitin 1901 mbrojti disertacionin “Kroacia dhe dëshira e fundit e perandorisë lindore nën skeptrin e tre Komnenëve (1075-1180) dhe mori gradën e doktorit të filozofisë. Qysh si student, njihte frëngjishten, gjermanishten, italishten, anglishten, të gjitha gjuhët sllave, latinishten, greqishten e vjetër dhe greqishten e mesme. Më vonë mori njohuri për greqishten e re, shqipen, hebraishten dhe sanskritishten (indishtja e vjetër). Profesori Tadija Smiçikllas e konsideronte si studentin e vet më të talentuar. E kishte asistent në redaktimin e “Codex diplomaticus” të Akademisë.

Në vitet 1902-1903 studioi në Institutin e Historisë Austriake në Vjenë. U mor me studimin e historisë mesjetare kroate si dhe me të kaluarën e shqiptarëve. U bë edhe historian i Ballkanit. Kishte bindjen se e kaluara e kroatëve mund të hulumtohet drejt vetëm nga pozicioni ballkanik. Me këtë e ndërpret mendimin mbizotërues të historianëve kroatë se kroatët janë përfaqësues të Perëndimit dhe në oponencë ndaj Ballkanit. Historiani, politikani dhe diplomati dhe albanologu i njohur hungarez, i lindur në Sllovaki Lajosh Taloçi (Lajos Thallóczy, 1857-1916), e merr në Budapest ku punon në Muzeun Popullor. Në vitet 1904-1908 aty punon si kustos. Në vitin 1908, Bani (guvernatori) Levin Rauh (Rauch), e emëron profesor inordinar në katedrën e shkencave ndihmëse të historisë në Universitetin e Zagrebit. Në vitin 1912 zgjidhet profesor ordinar. Kur bani Rauh zëvendësohet nga bani Nikolla Tomashiq, Millan Shufllaj u detyrua të largohej nga universiteti. Në fillim të vitit 1915 u mobilizua dhe u dërgua në shërbimin ushtarak austro-hungarez. Për shkak të sëmundjes, u lirua nga shërbimi ushtarak. Tani i shkruan punimet e tij më të rëndësishme.

*   *   *

Ishte një prej promotorëve kryesorë të idesë „kufiri në Drinë“, si kufi i religjioneve, i qytetërimeve dhe i ndarjes së botës katolike prej popujve jokatolikë.

Në vitin 1921, në shtetin e ri – Mbretërinë e Serbëve, Kroatëve dhe Sllovenëve (Mbretëria e SKS) u arrestua “për tradhti të lartë”, spiunim në dobi të shtetit të huaj. U nxor para gjykatës, bashkë me Dr. Ivo Pilarin dhe 14 të akuzuar të tjerë. Procesi gjyqësor kundër tyre zgjati prej 2 deri në 25 qershori i vitit 1921. Sipas aktakuzës së drejtësisë të regjimit të mbretit Aleksandar I Karagjorgjeviq (Cetinë, Mali i Zi, 1888 – Marsej, Francë, 1934), këta kishin punuar për shkëputjen e dhunshme të Kroacisë nga Mbretëria e SKS.

Shënim: Aleksandar I Karagjorgjeviq ka qenë i pari mbret i Mbretërisë së SKS. Në vitet 1929-1934 ka qenë mbret i Mbretërisë Jugosllave. U vra në Marsej të Francës. Për atentatin u fajësuan nacionalistët kroatë.

*   *   *

Shuflaj deklaron para gjyqtarëve se Kroacisë nuk i duhet një luftë e armatosur si ajo në Irlandë dhe as shkëputje e dhunshme.

Midis tjerash thotë: “Kroacia e ka të drejtën e vet shtetërore, ndërsa kroatët si një popull politik, e kanë të drejtën e tyre të natyrshme, të drejtën për vetëvendosje. Ndërprerja e lidhjes me ish-monarkinë më 29 tetor 1918, paraqet bazë për shtetin e pavarur kroat. Ky shtet nuk është pjesë e ndonjë kornize të vjetër … Këtu s’kemi të bëjmë me shkëputje! Përkundrazi, këtu kemi të bëjmë me një kornizë të re shtetërore, e cila juridikisht ende nuk është krijuar. Të më akuzoni se unë dëshiroj ta shkëpus shtetin kroat që ekziston, nga mbretëria SKS, e cila juridikisht nuk ekziston, nuk është veçse një lajthitje juridike dhe logjike. (…) Po qe se ndjenja kroate, dëshira dhe ideja për vetëvendosje, për shtetit kroat, besimi për Antantën paraqet mëkat, atëherë unë jam fajtor. Por, këtë ndjenjë, këtë dëshirë, këtë besim e ka i tërë populli kroat dhe i ka shprehur nëpërmjet përfaqësuesve të Banovinës Kroate. Pushteti që më padit, mund ta fitojë procesin kundër meje, por duke qenë se e përndjek tërë popullin kroat, do ta humb procesin para fytyrës së Evropës… Për mua si filozof dhe si një kroat liridashës, fare s’ka rëndësi në qëndroj në bankën e vogël të kësaj gjykate ose të ndonjë ndëshkimoreje tjetër apo më shkarkoni nga akuza, për të dalë në liri, që nuk është veçse një burg i madh, ku mbahet nën robëri i tërë populli kroat, që me ndihmën e Zotit, besoj t’i vijë fundi”.

Shënim: Stjepan Radiq (Stjepan Radić, 1871-1928) është politikan, shkrimtar, përkthyes dhe publicist kroat. Personalitet i shquar i historisë kroate. I pari politolog kroat i diplomuar. Kryetar i Partisë Fshatare Kroate. Më 8 gusht 1928 u qëllua me revole në Kuvendin e Jugosllavisë në Beograd, gjatë seancës. Atentator ishte çetniku serb Punisha Raçiq. Me këtë rast u qëlluan edhe disa deputetë të tjerë kroatë. Stjepan Radiqi vdiq nga pasojat e plagëve të marra.

*  *   *

             Ndërhyrjeve të gjyqtarëve se askush nuk është duke e përndjekur popullin kroat, Shufllaj u përgjigjet: “Për këtë pyetni Stjepan Radiqin, ai është populli kroat”. Po kur të vdes Radiqi? Shufllaj ua kthen: “Populli kroat do të lindë Radiq tjetër”.

Shuflaj u dënua me tre vjet e gjashtë muaj burg. Dënimi bëri bujë në mbarë botën. Të akuzuarit e tjerë u dënuan: Pavao See me 12 vjet heqje lirie, Rudolf Vidak me 4 vjet, Dragutin Taborshak me 3 vjet e katër muaj, Franjo Shkvorc dhe Jakob Petriç me nga 3 vjet, Josip Drenski Shpolarec me 2 vjet e katër muaj, Ivan Havelka me 8 muaj, Gabriel Kruhak, Florijan Shtromar, Millan Galloviq dhe Ivan Kovaçiq me nga 6 muaj, Dr. Ivo Pilar me 2 muaj, me kusht një vit, ndërsa Sharlota Vidak, Antun Paviçiq dhe Andrija Medar u liruan nga akuza.

Lidhur me dënimet e sipërthëna ka pasur reagime nga shkencëtarë të shumë vendeve  të botës.

Shuflaj e vuajti dënimin në burgun e Mitrovicës së Sremit (Sremska Mitrovica). Pas transferimit në burgun e Zagrebit, u operua dhe u konstatua se lëngon nga tuberkulozi i mushkërive, nga emfizema dhe se ka probleme me zemrën. Më 2 tetor 1922, pasi e vuajti gjasmën e dënimit, u lirua nga burgu. U vendos te motra Zllata në Zagreb, në Rr. “Gunduliqeva” Nr. 25. Pasi doli nga burgu, përsëri iu përkushtua punës shkencore. Në pranverë të vitit 1928, pranoi ofertën e katedrës së historisë së Evropës Juglindore në Universitetin e Budapestit dhe më 1 qershor të po atij viti, u emërua profesor universitar, por nuk kishte mundësi të shkonte për arsye se kërkesa për pasaportë iu refuzua. Në vjeshtë të vitit 1929, me kërkesën e qeverisë shqiptare dhe të Akademisë së Shkencave të Austrisë, e vazhdon veprën e historianit dhe ballkanologut çek, profesor i Universitetit të Vjenës, Konstantin Jireçek (Konstantin Joseff Jireček, 1854-1918) dhe të historianit, politikanit, diplomatit dhe albanologut të njohur hungarez Lajosh Taloçi (Lajos Thallóczy, 1857-1916) – përgatit vëllimin III të lëndës arkivore “Codex Albanicus”. Dy vëllimet e para të veprës përfshijnë periudhën prej vitit 344 deri në vitin 1451.

Në vitin 1929 e pranon ftesën e qeverisë shqiptare për ta vizituar Shqipërinë. Pas shumë peripecish dhe ndërhyrjesh, ia del të marrë pasaportë. Në dhjetor të viti 1930 Shuflaj vjen në Shqipëri. Është pritur me nderime të mëdha. E ka pritur edhe Mbreti Ahmet Zogu (1895-1961). Më 16 janar 1931 Shuflaj mban fjalim në Kuvendin e Shqipërisë.

Shuflaj ka mbajtur letërkëmbim me personalitete të njohura të lëmit të shkencës, me institucione, me akademi të shkencave të Austrisë, të Gjermanisë, të Hungarisë, të Italisë, etj. Ka mbajtur letërkëmbim edhe me Mid’hat Frashërin (Lumo Skëndo, 1880-1949), me ministrinë Arsimit të Shqipërisë Abdurrahman Dibra (1885-1961). Ka botuar artikuj shkencor edhe në revistën “Dituria” të Lumo Skëndos. Letërkëmbim ka mbajtur edhe me albanologun italian Antonio Balldaçi (Antonio Baldacci, 1867-1960). Për letërkëmbimin e Shuflait, historiani Zekiria Cana (1934-2009) dhe profesori, përkthyesi e gazetari Ymer Jaka (1937-2009) kanë botuar një studim në revistën “Përparimi”, Nr.1/1988, Prishtinë.

Vepra „Serbët dhe shqiptarët“, të përkthyer në shqip nga Zef Fekeçi dhe Karl Gurakuqi, është botuar edhe në revistën “Hylli i Dritës”, Shkodër 1938.  

Kah mesi i janarit të vitit 1931 i hulumton fondet arkivore të Dubrovnikut dhe të Kotorit, ndërsa kah fundi i janarit të po atij viti e përfundon vëllimin III të botimit të “Codex Albanicus”.

*   *   *

Me t’u kthyer nga Shqipëria, mori letër kërcënuese. Nëpër gazetat dhe revistat u sulmua në mënyrë të vazhdueshme. Kjo tregonte qartas se qarqet serbomadhe kishin vendosur ta likuidojnë. Pjesëtarët e organizatës së regjimit “Jugosllavia e Re” (Mlada Jugoslavija), e cila gëzonte mbrojtjen e mbretit, më 18 shkurt të vitit 1931 e pritën në prag të derës, e qëlluan me hekur në kokë dhe ia thyen kafkën. Pas kësaj, i kanë hyrë në banesë dhe e kanë marrë dorëshkrimin e përgatitur për botim të bleut III “Codex Albanicus”. Vdiq pas një dite, më 19 shkurt 1931, nga pasojat e plagëve të marra në kokë.

Agjentët e policisë Lubomir Bellosheviq dhe Branko Cveger (Zwerger) që e kishin kryer krimin, u strehuan në Beograd. Pas themelimit të Banovinës (Guvernantës) Kroate, u kërkua dërëzimi i tyre. por më kot. Prej 10 qershorit deri më 14 qershor të vitit 1940, u zhvillua procesi i rigjykimit të atentatorëve. Edhe tani gjykata nuk deshi të provojë të vërtetën e pamohueshme se atentati apo krimi barbar ishte kryer me urdhrin e shefit të policisë së Zagrebit, Janko Bedekoviq, me porosinë e Beogradit. Pas një shqyrtimi treditor, më 21 qershor 1940, i shpalli fajtor Branko Cvergerin (Zwerger) dhe Lubomir Bellosheviqin, ndërsa personin e tretë, Stevo Veçerinac, e liroi nga faji. Branko Cverger (Zwerger) u dënua me dënim të përjetshëm dhe me humbjen e përhershme të të drejtave për të qenë i nderuar, ndërsa Lubomir Bellosheviqi u dënua me pesë vjet heqje lirie dhe me humbjen e të drejtave për të qenë i nderuar.

Prokurori shtetëror nuk ishte i kënaqur me lartësinë e dënimeve. Më 28 qershor 1940 i paraqiti Avokatisë Shtetërore ankesë dhe kërkesë për revizion. Kërkoi nga Tryeza e të shtatëve që lidhur me lartësitë e dënimeve të marrë vendim të ri. Tryeza e të shtatëve dënimin për Branko Cvergerin (Zwerger) e konfirmoi, ndërsa për Lubomir Bellosheviqin, gjatë dhjetorit të vitit 1940 dhe janarit të vitit 1941, në Gjykatën e qarkut në Zagreb, mbajti proces të ri. Më 25 janar 1941, nxori për të aktgjykim lirues.

*   *   *

Fizikani gjerman me prejardhje hebraike Albert Ajnshtajn (Albert Einstein, 1879-1955) dhe romancieri gjerman, autor veprash me tema sociale Hajnri Man (Heinrich Mann, 1871-1950), nëpërmjet Lidhjes ndërkombëtare për të drejtat e njeriut me seli në Paris, e ftuan opinionin kulturor të botës të ngrenë zërin e protestës kundër krimit të kryer ndaj Millan Shuflait. Megjithëkëtë, vrasjet politike të kroatëve në Jugosllavi vazhduan.

Më 22 shkurt 1931, edhe pse ishte ithtar i Partisë Kroate të Drejtësisë, Shuflaj u varros në pjesën e portikut të varrezave Mirogoj të Zagrebit, që i takonte Partisë Fshatare Kroate.

Veprat – Përpos veprave shkencore, Shuflaj ka shkruar edhe romanin “Në Paqësor, në vitin 2255”. Është i pari roman fantastik-shkencor në letërsinë kroate. Për këtë arsye konsiderohet themelues i letërsisë fantastike-shkencore kroate. Veprën e botoi më 1924 me pseudonimin Eamon O’Leigh. U botua në “Obzor” prej 23 prillit deri më 1 gusht 1924, në 75 vazhdime. Në këtë roman e parashikoi shpërthimin e Luftës së dytë Botërore, rritjen e temperaturës në tokë, përhapjen e feminizmit, rritjen e përdorimit të drogës dhe të stimuluesve të ndryshëm, kalimin në vegjetarianizëm, bioinxhinieringun etj.

Ka shkruar disa libra nga historia e Shqipërisë.                        

– Hrvatska i zadnja pregnuća istočne imperije pod žezlom triju Komnena (1075-1180), Zagreb, 1901; (Kroacia dhe dëshira e fundit e perandorisë lindore para skeptrit të tre Komnenëve, 1075-1180);

– Die Dalmatinische Privaturkunde, Vjenë, 1904;

– A két arbei iker-oklevél, Athenaeum irodalmi es nyomdai r.-t. nyomasa, Budapest, 1905;

– Biologie des albanesischen Volksstammes, Munchen, 1916;

– Die Kirchenzustànde im vorturkischen Albanien von Milan v. Sufflay, Budapest, 1916.

– Acta et diplomata res Albaniae mediae aetatis illustrantia; Kjo përmbledhje diplomatike shqiptare, në dy vëllime, u punua bashkë me Konstantin Jireçekun dhe Lajosh Talloçin (Thallóczy)], Vëllimi I, Vjenë 1913; Vëllimi II, 1918. (repr. Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave të Shqipërisë etj. Vëll. 1: Annos 344-1343 tabulamque geographicam continens. Vëll. 2: Annos 1344-1406 continens, Tirana, 2002.);

– „Kostadin Balšić“ (1392-1402.): roman historik në tri pjesë, „Kostadin Balsha“ (1392-11402), roman historik, Shtypshkronja Merkur, Zagreb, 1920. (me pseudonimin Alba Limi);

– Ludwig v. Thalloczy: (1854-1916), Weidmannsche Buchhandlung, Berlin, 1920;

– Stàdie una Burgen Albaniens hauptsachlich wahrend des Mittelalters, Vjenë-Lajpcig (Leipzig), 1924; “Albanski gradovi i utvrde posebice u srednjem vijeku (Qytetet dhe kështjellat shqiptare në veçanti në mesjetë);

– Srbi i Arbanasi. (Njihova simbioza u srednjem vijeku), Serbët dhe shqiptarët. (Simbioza e tyre në mesjetë), Beograd-Lubjanë, 1925. (Književna zajednica Kultura, Sarajevë, 1990; bot. Azur Journal, Zagreb, 1991; botimi anglez Serbs and Albanians, përkthyer në anglisht nga Wayles Browne dhe‎ Theresa Alt, Alerion, 2012);

– „Serbët dhe shqiptarët“, përkthyer në shqip nga Zef Fekeçi dhe Karl Gurakuqi (Shkodër, 1895 – Palermo, Itali, 1971), Tiranë, 1926;

– Statuti i uredbe kaptola dračke stolne crkve (Statutet dhe dekretet e kaptolit të kishës ekleziake të Durrësit) (Statuta et ordinationes capituli ecclesiae cathedralis Drivastensis, 1927, bashkautor historiani kroat, profesor i Universitetit të Beogradit dhe anëtar i Akademisë Serbe të Shkencave dhe të Arteve, Viktor Novak (1889-1977);

– Hrvatska u svijetlu svjetske historije i politike: dvanaest eseja, (Kroacia në dritën e historisë dhe të politikës botërore: dymbëdhjetë ese); Shtypshkronja Merkantile (Gj. Jutrisha dhe shokët), Zagreb, 1928, (rishtypur, Darko Sagrak, Zagreb, 1999);

– Hrvati u sredovječnom svjetskom viru, 1931 (Kroatët në vorbullën botërore të mesjetës), 1931;

– Historia e shqiptarëve të veriut. Serbët dhe shqiptarët, Prishtinë, 1968;

– Dr. Milan Šufflay: znanstvenik, borac i mučenik: povodom 60 godišnjice od atentata 1931-1991, kryeredaktor përgjegjës Dobrosllav Paraga dhe Ante Paraxhik, Hrvatska stranka prava, Zagreb, 1991. (Dr. Millan Shuflaj: dijetar, luftëtar dhe martir: me rastin e 60-vjetorit të atentatit 1931-1991); Partia Kroate e Drejtësis;

– Kostadin Balšić, (Kostadin Balsha), Bashkësia e shqiptarëve në Republikën e Kroacisë, Zagreb, 1997;

– Na Pacifiku god. 2255., Prosvjeta, Zagreb, 1998., (Në Paqësor, në vitin 2255: roman metagjenetik në katër libra, roman fantastik-shkencor; i regjistruar për herë të parë në vitin 1998);

– Izabrani eseji, prikazi i članci, Darko Sagrak, Zagreb, 1999. (Ese të zgjedhura, paraqitje dhe artikuj);

– Izabrani eseji, rasprave, prikazi, članci i korespondencija, (Ese të zgjedhura, shqyrtime, paraqitje, artikuj dhe letërkëmbim);përgatiti për shtyp dhe redaktoi Darko Sagrak, Zagreb, 2000;

– Izabrani politički spisi, (Shkrime politike të zgjedhura); përgatiti Dubravko Jelçiq në edicionin Stoljeća hrvatske književnosti (Shekuj të letërsisë kroate), Zagreb, 2000;

– Dalmatinsko-hrvatska srednjovjekovna listina. Povijest hrvatskoga notarijata od XI. do XV. stoljeća, (Dokumente dalmato-kroate të mesjetës. Historia e noterisë kroate prej shekullit XI deri në shekullin XV), Zagreb, 2000, përkthimi Die Dalmatinische Privaturkunde nga 1904. Redaktoi dhe përktheu nga gjermanishtja Darko Sagrak. (botim i dytë, 2007).

*   *   *

            Më 26 nëntor 2002, u mbajt në Tiranë konferenca shkencore „Shuflaj dhe shqiptarët“,  kushtuar veprës së Shuflait. Në të morën pjesë studiues nga Shqipëria, nga Kosova, nga Kroacia etj. I pranishëm ishte edhe Ismail Kadareja. Me këtë rast, kryetari i Shqipërisë Alfred Moisiu   i akordoi post mortem Shuflait çmimin „Naim Frashëri i Artë“;

Më 25 nëntor 2013, Posta e Shqipërisë ua kushtoi botimin e dytë të rastit, albanologëve të njohur Millan Shuflait, Konstantin Jireçekut dhe Lajosh Talloçit (Thallóczy).

Përpos pullës postare të Postës së Shqipërisë me portrtin e Shuflait, në Tiranë dhe në Prishtinë ka rrugë që e mbajnë emrin e tij.

*   *   *

            Në vitin 1994, në shtëpinë që ndodhet në Rr. „Dalmatinska“ Nr. 6, para së cilës u krye atentati ndaj tij, Shoqata „Braća Hrvatskoga Zmaja“, („Vëllezërit e Dragoit Kroat“) vendosi pllakë përkujtimore.

Ambasada e Republikës së Shqipërisë në Zagreb e ndan Certifikatën për merita „Milan Šufflay“ personave, institucioneve dhe organizatave për kontribut të jashtëzakonshëm për forcimin e miqësisë dhe të marrëdhënieve ndërmjet Shqipërisë dhe Kroacisë dhe popujve të tyre; për kontribut të jashtëzakonshëm për paqen, sigurinë, qëndrueshmërinë dhe zhvillimin e qëndrueshëm në rajon; apo për kontribut të veçantë në lëmin akademik, të kulturës, të artit dhe të shkencës që kanë të bëjnë me shqiptarët dhe me kroatët.

Xhelal Zejneli