Pas Covid-19, liderët botërorë ranë dakord të punojnë së bashku për të forcuar sistemet globale shëndetësore, por negociatat për një marrëveshje të re kanë ngecur.

Nga Flori Bruqi

Është folur shumë në internet se Kina po lufton me një tjetër epidemi pas shumë postimesh në mediat sociale ku supozohet se spitalet e vendit janë të mbingarkuara shkruan economictimes.indiatimes.com.

Raportet sugjerojnë se Kina po përballet me një epidemi tjetër pesë vjet pas shpërthimit të pandemisë vdekjeprurëse Covid-19, e cila shkaktoi bllokime të zgjatura dhe pa miliona vdekje në mbarë botën.

Kina aktualisht po përballet me një shpërthim të metapneumovirusit njerëzor (HMPV), dhe videot në mediat sociale supozohet se tregojnë spitale të mbingarkuara dhe sisteme të mbingarkuara të kujdesit shëndetësor.

Ekspertët e shëndetësisë kanë ngritur shqetësime në lidhje me HMPV, një virus respirator i gjetur diku tjetër në rajon që mundon disa vende aziatike.

“Rastet e fundit të zbuluara përfshijnë patogjenë si rhinovirus dhe metapneumovirus njerëzor, me rastet e metapneumovirusit njerëzor në mesin e njerëzve nën moshën 14 vjeç që tregojnë një prirje rritëse, veçanërisht në provincat veriore”, sipas një raporti të botuar në Reuters.

Megjithëse raportet dhe postimet në mediat sociale përshkruajnë një krizë, autoritetet kineze dhe Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) nuk kanë shpallur ende një gjendje të jashtëzakonshme.

Vala e infeksioneve është duke u analizuar, sidomos sepse përkon me stinën e dimrit, kohë kur zakonisht kulmin e sëmundjeve të frymëmarrjes.

Sipas raportimeve, HMPV po përhapet me shpejtësi së bashku me disa viruse si gripi A, Mycoplasma pneumoniae dhe Covid-19.

Ndërkohë, Kina ka minimizuar shpërthimin e gripit dhe tha se vendi është i sigurt për udhëtime.

Ministria e Shëndetësisë e Indisë ka siguruar se nuk ka arsye për alarm lidhur me raportet e Human Metapneumovirus (HMPV) nga Kina dhe po monitoron situatën.

Cili është virusi HMPV në rritje në Kinë?

Zbuluar në vitin 2001, HMPV i përket familjes Pneumoviridae, e njëjta familje si virusi respirator syncytial (RSV), sipas Qendrave të SHBA për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC).

Zakonisht shkakton infeksione të rrugëve të sipërme dhe të poshtme të frymëmarrjes, duke paraqitur simptoma të ngjashme me një ftohje të zakonshme ose grip.

HMPV është një virus respirator që shkakton infeksione të rrugëve të sipërme dhe të poshtme të frymëmarrjes. Ai prek individët e të gjitha moshave, me fëmijët e vegjël, të rriturit më të rritur dhe njerëzit me sistem imunitar të komprometuar që janë më të cenuarit, sipas CDC.

Simptomat e HMPV

Simptomat që zakonisht lidhen me HMPV, siç përshkruhet nga CDC, përfshijnë: kollë dhe rrufë ose hundë të mbytur, ethe, dhimbje të fytit ose gulçim në raste të rënda.

Në disa raste, infeksioni mund të përparojë në bronkit, pneumoni ose përkeqësime të astmës.

Kush është në rrezik?

Fëmijët nën moshën pesë vjeç, veçanërisht foshnjat, dhe ata mbi 65 vjeç, dhe njerëzit me sistem imunitar të dobësuar ose kushte kronike të frymëmarrjes si astma ose COPD janë në rrezik më të lartë.

Si përhapet HMPV?

HMPV përhapet përmes spërklave nga kollitja ose teshtitja, kontakti i ngushtë si prekja ose shtrëngimi i duarve, sipërfaqet e kontaminuara, e ndjekur nga prekja e gojës, hundës ose syve.

Sipas CDC, HMPV ka një model sezonal, që qarkullon në fund të dimrit dhe pranverës në rajone të buta.

Çfarë mund të bëni për ta parandaluar atë?

CDC rekomandon hapat e mëposhtëm për të zvogëluar rrezikun e HMPV dhe sëmundjeve të tjera të frymëmarrjes:

-Lani duart shpesh me sapun dhe ujë për të paktën 20 sekonda

-Shmangni prekjen e fytyrës me duar të palara

– Mbani maska ​​në vendet e mbushura me njerëz kudo ku ka epidemi

-Qëndroni në shtëpi kur jeni të sëmurë për të parandaluar përhapjen e virusit

-Pastroni rregullisht sipërfaqet e prekura shpesh.

5 vjet më parë, bota po dëgjonte raportet e para të një sëmundjeje misterioze të ngjashme me gripin që shfaqej nga Wuhan, Kinë, e njohur tashmë si Covid-19.

Pandemia që pasoi solli më shumë se 14 milionë vdekje dhe dërgoi valë tronditëse në ekonominë botërore. Udhëheqësit botërorë, duke pranuar se një tjetër pandemi nuk ishte një çështje “nëse” por “kur”, premtuan të punojnë së bashku për të forcuar sistemet globale shëndetësore.

Por negociatat për një marrëveshje të re pandemike ngecën në vitin 2024, edhe pse u identifikuan kërcënime dhe emergjenca të mëtejshme globale për shëndetin publik. Nëse një kërcënim i ri pandemik shfaqet në vitin 2025, ekspertët nuk janë ende të bindur se ne do ta trajtojmë atë më mirë se i fundit, raporton The Guardian.

Cilat janë kërcënimet?

Ndërsa ekspertët pajtohen se një tjetër pandemi është e pashmangshme, saktësisht se çfarë, ku dhe kur është e pamundur të parashikohet.

Kërcënimet e reja shëndetësore shfaqen shpesh. Udhëheqësit botërorë të shëndetësisë deklaruan një shpërthim të mpox në Afrikë një emergjencë ndërkombëtare të shëndetit publik në vitin 2024. Ndërsa viti mbaroi, ekipet e specialistëve po hetonin një shpërthim të mundshëm të një sëmundjeje të panjohur në një zonë të largët të Republikës Demokratike të Kongos, që tani mendohet se të jenë rastet e malaries së rëndë dhe sëmundjeve të tjera të përkeqësuara nga kequshqyerja akute.

Maria van Kerkhove, drejtoreshë e përkohshme e përgatitjes dhe parandalimit ndaj epidemive dhe pandemisë në Organizatën Botërore të Shëndetësisë (OBSH), është e shqetësuar për situatën e gripit të shpendëve – virusi nuk po përhapet nga njeriu te njeriu, por ka pasur një numër në rritje të infeksioneve njerëzore në vitin e kaluar.

Ndërsa ekziston një sistem monitorimi ndërkombëtar i vendosur mirë i përqendruar veçanërisht në gripin, mbikëqyrja në sektorë të tillë si tregtia dhe bujqësia, ku njerëzit dhe kafshët përzihen, nuk është mjaft gjithëpërfshirëse, thotë ajo. Dhe ajo thekson se aftësia për të vlerësuar siç duhet rrezikun “varet nga zbulimi, renditja, transparenca e vendeve për të ndarë ato mostra”.

Pandemia e Covid-19 i la sistemet shëndetësore në mbarë botën “me të vërtetë të lëkundur” dhe është ndjekur nga një listë e gjatë e krizave të tjera shëndetësore, thotë ajo, transmeton gazeta online Reporteri.net.

“Gripi sezonal filloi të qarkullonte, patëm një emergjencë mpox, kishim Marburg, kishim kolerë, kishim tërmete, kishim përmbytje, fruth, difteri, dengë, oropouche. Sistemet shëndetësore janë me të vërtetë duke u përkulur nën peshën dhe fuqia jonë punëtore shëndetësore globalisht ka pësuar një goditje me të vërtetë. Shumë janë larguar. Shumë vuajnë nga PTSD. Shumë vdiqën.”

A po bëjmë diçka më mirë?

Bota nuk ka qenë kurrë në një pozicion më të mirë kur bëhet fjalë për ekspertizën, teknologjinë dhe sistemet e të dhënave për të zbuluar me shpejtësi një kërcënim, thotë Van Kerkhove. Zgjerimi i aftësive të sekuencës gjenomike në shumicën e vendeve në mbarë botën, dhe qasja më e mirë në oksigjenin mjekësor dhe parandalimin dhe kontrollin e infeksioneve, mbeten “fitime vërtet të mëdha” pas pandemisë Covid-19, shton ajo.

Kjo do të thotë se përgjigja e saj nëse bota është gati për pandeminë e ardhshme “është edhe po edhe jo”.

“Nga ana tjetër, mendoj se vështirësitë dhe traumat që kemi kaluar të gjithë me Covid-in dhe me shpërthime të tjera, në kontekstin e luftës dhe ndryshimeve klimatike dhe krizave ekonomike dhe politikës, nuk jemi absolutisht të gatshëm të përballojmë një pandemi tjetër ”, thotë ajo. “Bota nuk dëshiron të më dëgjojë në televizion duke thënë se kriza e ardhshme është pranë nesh.”

Bota e shëndetit publik “po lufton për vëmendjen politike, për hapësirën fiskale, për investime” – në vend që kombet të punojnë për të qëndruar në “një gjendje të qëndrueshme gatishmërie”, thotë ajo.

Çfarë ka ndodhur në bisedimet ndërkombëtare?

Në vitin 2022, OBSH filloi negociatat për një marrëveshje të re pandemike që do të siguronte një bazë të fortë për bashkëpunimin e ardhshëm ndërkombëtar. Por bisedimet nuk arritën të jepnin një rezultat deri në një afat fillestar të Asamblesë vjetore Botërore të Shëndetit në maj 2024. Negociatorët tani synojnë një afat të takimit të majit të këtij viti.

Deri më tani, bisedimet në fakt kanë përkeqësuar nivelet e besimit midis vendeve, thotë Dr Clare Wenham nga departamenti i politikave shëndetësore në LSE.

Nuk ka asnjë marrëveshje për atë që Wenham e quan “elefanti i madh në dhomë” i “qasjes së patogjenëve dhe ndarjes së përfitimeve” – ​​në thelb, ajo që garanton që vendeve më të varfra u jepet se do të kenë qasje në trajtime dhe vaksina kundër një sëmundjeje të ardhshme pandemike, në këmbim për sigurimin e mostrave dhe të dhënave që lejojnë krijimin e këtyre terapive. Hulumtimet sugjerojnë se aksesi më i barabartë i vaksinave gjatë pandemisë Covid-19 mund të kishte shpëtuar më shumë se një milion jetë.

 “[Qeveritë] janë kaq larg njëra-tjetrës dhe askush nuk është vërtet i gatshëm të lëvizë”, thotë Wenham, me vetëm 10 ditë kohë aktuale të negociatave të planifikuara përpara afatit të Asamblesë Botërore të Shëndetësisë. Pyetjet praktike mbeten në lidhje me realizueshmërinë e asaj që po propozohet, shton ajo, “edhe nëse kapërceni bazat se sa nuk janë të gatshme qeveritë për të bërë kompromis”.

Vlerësimi i saj është i prerë: “Ne kemi pasur pandeminë më të madhe të jetës sonë dhe jemi më të përgatitur se sa kur hymë.” 

 IKShPK-ja me këshilla se si të             parandalohet virusi i ri kinez

Share

Në Kinë ka shpërthyer një virus i ri, ai i human MetaPneumovirusin, apo shkurt hMPV.

Ndonëse autoritetet më të larta botërore të shëndetësisë nuk e kanë cilësuar situatën lidhur me këtë virus si një emergjencë globale shëndetësore, autoritetet shëndetësore kudo kanë forcuar sistemet e monitorimit të sëmundjeve ngjitëse dhe kanë rritur kujdesin.

E Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike të Kosovës, në bashkëpunim me Zyrën e OBSH-së në Kosovë ka ndarë për qytetarët disa nga informacionet bazike lidhur me metapneumovirusin me qëllim që publiku të jenë të informuar dhe të rris masat e kujdesit parandalues.

A ka epidemi të re në Kinë?

-Qendra kineze për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve publikon raporte javore mbi monitorimin e sëmundjeve të ngjashme me gripin. Raportohet se, siç pritet për këtë periudhë të vitit (dimri në hemisferën veriore), ka rritje mujore të infeksioneve akute respiratore, përfshirë gripin sezonal, virusin respirator sincicial (RSV) dhe metapneumovirusin njerëzor. Niveli i raportuar i aktivitetit të gripit në krahasim me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar është më i ulët.

Çka është metapneumovirusi njerëzor?

-Metapneumovirusi njerëzor (hMPV) është virus i zakonshëm respirator. Ai është zbuluar për herë të parë në vitin 2001 nga shkencëtarët holandezë. Dihet se shkakton sëmundje të rrugëve të sipërme dhe të poshtme të frymëmarrjes. hMPV ndjek model sezonal vjetor si gripi dhe RSV, dhe zakonisht arrin kulmin në dimër ose në fillim të pranverës.

Si përhapet hMPV?

-hMPV ka më shumë gjasa të përhapet nga personi i infektuar tek të tjerët përmes:

• Pikave gjatë kollitjes dhe teshtitjes;
• Kontaktit të ngushtë personal, si puthja, prekja ose shtrëngimi i duarve;
• Prekja e objekteve ose sipërfaqeve që kanë virusin mbi to dhe më pas prekja e gojës, hundës ose syve.

Cilat janë simptomat?

-Simptomat përfshijnë kollë, ethe, kongjestion nazal dhe fishkëllimë. Shumica e rasteve të hMPV janë të lehta, me simptoma të ngjashme me të ftohtin e zakonshëm. Patogjenët respiratorë, përfshirë gripin sezonal, RSV dhe hMPV, mund të paraqesin rreziqe për personat më të ndjeshëm, përfshirë fëmijët e vegjël, personat me imunitet të dobësuar dhe të moshuarit.

Kush është në rrezik nga hMPV?

-Rastet e rënda mund të rezultojnë me bronkit ose pneumoni veçanërisht tek foshnjat, të moshuarit dhe personat me imunitet të dobësuar. Personat me kushte paraprake të mushkërive, si astma, sëmundja pulmonare obstruktive kronike (COPD) ose emfizema janë në rrezik më të shtuar për pasoja më të rënda.

Si të parandaloni përhapjen e hMPV?

-Për të parandaluar përhapjen dhe për të reduktuar rreziqet e shkaktuara nga patogjenët respiratorë, duhet të ndiqen masa të thjeshta. Këto masa përfshijnë: qëndrimin në shtëpi kur jeni të sëmurë, ndjekjen e këshillave mjekësore për kujdesin, mbajtjen e maskave në hapësira të mbushura me njerëz ose të ajrosura dobët, mbulimin e kollës dhe teshtitjes me pecetë ose bërryl të përthyer, praktikimin e larjes së rregullt të duarve, shmangien e prekjes së syve, hundës ose gojës me duar të palara dhe marrjen e vaksinave të rekomanduara kundër gripit sezonal, sipas këshillave të mjekut dhe autoriteteve lokale të shëndetit publik.

A ka trajtim/vaksinë kundër hMPV?

-Aktualisht, nuk ka trajtim specifik ose vaksinë për hMPV dhe kujdesi mjekësor është kryesisht simptomatik dhe virusi zakonisht kalon vetë. Për të lehtësuar simptomat dhe nëse këshillohet nga profesionisti i kujdesit shëndetësor, pacientët mund të përdorin barëra pa recetë për të kontrolluar dhimbjen dhe ethet. Për pacientët me fishkëllimë dhe kollë më të rëndë, mjekët mund të përshkruajnë inhalator të përkohshëm.

Metapneumovirusi njerëzor (hMPV)

• Metapneumovirusi njerëzor (hMPV) është një virus i zakonshëm respirator. Simptomat përfshijnë kollë, ethe, kongjestion nazal dhe fishkëllimë.
• Rastet e rënda mund të rezultojnë në bronkit ose pneumoni, veçanërisht tek foshnjat, të moshuarit dhe personat me imunitet të kompromentuar.
• Personat me kushte paraprake të mushkërive, si astma, sëmundja pulmonare obstruktive kronike (COPD) ose emfizema, janë në rrezik më të shtuar për pasoja më të rënda.
• Virusi përhapet kryesisht përmes pikave ose aerosoleve nga kollitja ose teshtitja, kontakti i drejtpërdrejtë me individin e infektuar, ose ekspozimi ndaj sipërfaqeve të kontaminuara.
• Shumica e rasteve të hMPV janë të lehta, me simptoma të ngjashme me të ftohtin e zakonshëm. Patogjenët respiratorë, duke përfshirë gripin sezonal, RSV dhe hMPV, mund të paraqesin rreziqe për personat më të ndjeshëm, duke përfshirë fëmijët e vegjël, personat me imunitet të kompromentuar dhe të moshuarit.
• Për të parandaluar përhapjen dhe për të reduktuar rreziqet e shkaktuara nga patogjenët respiratorë, masat e thjeshta mund të parandalojnë përhapjen dhe të reduktojnë rreziqet, veçanërisht për personat më të ndjeshëm. Këto përfshijnë qëndrimin në shtëpi kur jeni të sëmurë, ndjekjen e këshillave mjekësore për kujdesin, mbajtjen e maskave në hapësira të mbushura me njerëz ose të ajrosura dobët, mbulimin e kollës dhe teshtitjes me pecetë ose bërryl të përthyer, praktikimin e larjes së rregullt të duarve dhe marrjen e vaksinave të rekomanduara sipas këshillave të mjekut dhe autoriteteve lokale të shëndetit publik.