Agjencioni floripress.blogspot.com

2014/08/23

Nuk jam vrasës,u burgosa i pari,do të lirohem i fundit thotë ish komandanit i UÇK-së,z.Sabit Geci


Në një intervistë ekskluzive ish komandanti i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës ,është tejet i sëmurë prej shumë sëmurjeve dhe gjëndet duke u mjekuar në Qendren Klinike Universitare të Kosovës .

Sabit Geci dhejeta herë për disa media shqiptare ka folur gjërë e gjatë për prokurorin Salustro , gjykatën dhe burgun. Po ashtu, Geci rrëfen edhe luftën, betejat dhe shokët e UÇK-së dhe për montimet pa fakte që i kanë ndodhur atij si luftëtarë i lirisë duke e akuzuar për veprime të sajuara përmes të cilave edhe gjykata e ka dënuar si shkelës të ligjit

Dibran Fylli dhe Flori Bruqi

Prishtinë, 23 gusht 2014. – Kjo intervistë me Sabit Gecin, shumëkujt do t’i duket se është pjesë e ndonjë romani e dikujt ndoshta edhe skenar filmi.

E vërteta është se mund të jetë edhe ashtu edhe kështu, por ama se është një skenar interesant që trajton ngjarje reale e në vazhdime të pafundme, kjo s’ka dilemë. Ai që nuk e beson, le të urdhërojë e të bisedojë vet me Sabit Gecin i cili këto ditë është duke u mjekuar në Klinikën kardiologjike të QKUK-së në Prishtinë....

Ai është mikpritës edhe në këso rrethanash, i hapur që të bisedoi me këdo, përkundër të gjitha vuajtjeve, i fortë e i afërt me të gjithë ata që e çmojnë dhe e respektojnë gjakun e dëshmorëve dhe vlerën e Luftës së lavdishme çlirimtare.

Sot në restorantin "Dielli" të Qendrës Klinike Universitare të Kosovës, rastësisht takova luftëtarin e lirisë Sabit Gecin nga Llausha e Drenicës. ...

Isha me shokun tim të hershëm, shkrimtarin e mirënjohur Dibran Fyllin ...Rastësisht u takuan dy luftëtarë trima të UÇK-së ....

Komandanit i UÇK-së z. Sabit Geci, i cili tash e sa kohë po mbahet herë nëpër burgjet e UNMIK-ut,EULEX-it ...në Dubravë ...e herë në mjekimin intenziv në QKUK të Prishtinës për dhjeta sëmuerje.

Sabiti, edhe pse i sëmur, me shumë diagnoza thuajse të pashërueshme, kohë pas kohe, edhe pse nën kontroll të rrepta, këta far tipat e “drejtësisë” po tregojnë kinse humanistet e po e sjellin për trajtim mjekësor në QKUK në Prishtinë.për dhjeta diagnoza:

Cardiomyopathia chronica ischemica
Angina pectoris instabilis
St.post embolia pulmonum
St.postphlebothrombosis femoropoplitealis bill microembolia pulmonum
Complexus varicosus extr inf.bill.Pp sin
St.post fractura aperta pp.vulnera sclopetaria multiplices femoris bill
Status posr osteosynthesis femoris lat sin.
Abreviatio femoris lat sin cca 5 cm.
Contractura geni et cocae bill.sec.Hypotrophio extremitas inf bill.sec.
Hepatomegalia
Steatosis hepatis
Hernia Hiatus axialis
Antobulbitis chronica
Noduli heaemorrhoidalis int gr II
Diabet mellitus tip II
Arheropathia diabetica
Tu .glandule submandibularis lat.sin
Parottitis chr.bil.,
Dyslipidemia
Etj.etj.

Sabit Geci , edhe pse në gjendje shumë të rënd shëndetësore, ndau kohë për ta zhvilluar një bisedë në formë interviste e që flet për vuajtjet e këtij njeriu të palëkundur nga udhët e tij të sakrificës.

Floripress : Z. Sabit, ju njiheni si invalidi i parë i UÇK-së, i plagosur rëndë në Betejën e Likoshanit, por edhe i arrestuari i parë pas lufte, kinse për “krime lufte” nga UNMIK-u, pastaj edhe EULEX-i po vazhdojnë të të mbajnë ende nëpër burgje. Përse mendoni se po ndodh e gjithë kjo?



Sabit Geci: Unë mendoj se do të jem i fundit që do të lirohem nga këto marifetllëqe me të cilat po ngarkohem, por edhe jam më se i sigurt se kjo po ndodh vetëm për dy arsye: ose të më thyejnë moralisht e kombëtarisht, ose të më shkatërrojnë tërësisht nga shëndeti, por e kanë të kotë, sepse deri në frymën e fundit nuk do t’ua dhuroj atë kënaqësi as këtyre horrave as armiqve të mi.

Floripress: Ju një kohë të gjatë e keni kaluar nëpër hetuesi, u kanë mbajtur të paraburgosur gjatë kohë derisa e kanë kompletuar aktakuzën, kinse për krime. A keni kërkuar që të mbroheni në liri ose të paktën edhe në arrest shtëpiak?

Sabit Geci : Jo që kam kërkuar, por as që më ka shkuar mendja, sepse kjo më është ofruar nga vet prokurorët ndërkombëtarë, por siç thonë “dardha ka bishtin pas”, ata kërkonin kushte nga unë e ato kushte ishin që unë të bëja ndonjë pisllëk dhe derisa unë nuk pranoja e as sot nuk do të pranoj për asnjë çmim, me lanë këtu e kështu si jam, bile prokurori Robert Din, më thoshte me një rast që të paktën të përgjigjesha në pyetjet e tij, as në atë mënyrë nuk kam pranuar dhe kjo është dashtë të ndodhë në mos për asgjë tjetër për shkak të gjendjes sime shëndetësore. Drejtësi nuk ekziston në Kosovë. Ata janë sjellë e po vazhdojnë të sillen në mënyrë shumë të padrejtë!

Floripress : Pse mendoni se “drejtësia” është sjellë dhe po vazhdon të sillet në mënyrë të padrejtë ndaj teje?

Sabit Geci: Jo vetëm ndaj meje, por ndaj çdo çlirimtari, besa edhe ndaj atyre që nuk janë të arrestuar as nën hetime, sepse kur njolloset, ose të paktën tentohet të njolloset Lufta e Lavdishme e UÇK-së, bartësit e saj, komandantët e së fundi edhe Shtabi i Përgjithshëm, atëherë çka pritet t’i ndodhë më e keqe luftës së shenjtë dhe pjesëtarëve të saj?!

Floripress : Edhe kësaj here jeni akuzuar kinse për krime lufte. A mund të na thoni diçka më në detaje për akuzën e prokurorit?

Sabit Geci: Akuza, mendimet, pohimet, seancat e të gjitha kanë qenë humbje kohe dhe shumë qesharake. Po si mund të akuzohen për krime ata të cilët kanë luftuar kundër kriminelëve, madje edhe me ndihmën e NATO-s? Kjo mund të ndodhë vetëm në ato vende që s’e njohin dhe s’e mbrojnë institucionalisht vlerën e luftës.

Floripress: Si dhe sa t’u shqiptua dënimi i fundit, dhe a mund të thuhet se ky është i fundit?

Sabit Geci: Unë jam i sigurt se as i pari e as ky nuk është dashtë të ndodhin fare, por ja se në Kosovë ndodhin edhe këto gjera. Herën e parë më kanë dënuar pa asnjë fakt vetëm me thashetheme 6 vjet. Tash më kanë dënuar 15 vjet dhe si atëherë, si tash i njëjti nen, kinse për krime lufte. Kurse, a është ky i fundit nuk mund të thuhet, sepse këtu mund të pjellë edhe kali, derisa në vendet tjera normal pjell pela!

Floripress: Pse shokët e luftës dhe shteti që udhëhiqet nga ta nuk reagojnë në këso raste, në mos për asgjë për shëndetin tuaj?

Sabit Geci: Shkurt e shqip vetëm pse nuk guxojnë, u mungon guximi! E thamë kështu, sepse vet heshtja e tyre ose deklarimi i pamjaftueshëm më bën të dyshoj se po frikësohen ose po i frikësojnë këto hijet e hienave të huaja.

Floripress: Tash jeni i shtrirë në spital, po trajtoheni për disa diagnoza dhe gjendja e juaj shëndetësore nuk është e mirë. Na thoni çfarë ju thonë mjekët?

Sabit Geci: Se çka thonë mjekët dhe nga sa diagnoza vuaj, më së miri po ua tregoj këtë Memorandum-Raport i specialistit, nga Klinika e Kirurgjisë Vaskulare e lëshuar më 10.06.2013, nga prof. dr. Mehmet Maxhuni, drejtor i Klinikës së Kirurgjisë dhe dr. Daut Cejku, kirurg i përgjithshëm dhe vaskular, kirurg ordiner si dhe shumë specialistë tjerë. Përshkrimi i disa nga diagnozat e Sabit Gecit, nga raporti i specialistit: Pacienti Sabit Geci, i hospitalizuar në Klinikën e Kirurgjisë, Kirurgji Vaskulare, Kirurgjia Plastike, Ortopedi, Cardiologji, Infektivë:

Gjendja e tanishme:

Dg. Microthrombembolla Pulmonum Recidivans. (Sulm i droçkave të gjakut në qarkullimin arterial të mushkërive). Dg. Phlebothrombosis Recidivans Cruris L.Dex. Incipiens. (Përsëritje e mbylljes të venave të thella të gjymtyrëve të poshtme të djathtë). St.Post Phlebothrombosis Vfc 1.dex et Vfs et vv.Crurales 1.sin.a.10. (Gjendja pas mbylljes të venave të thella të gjymtyrës së poshtme të djathtë dhe të venave të nëngjurit të majtë që e ka përjetuar para 10 viteve). Sy.Postphlebiticium Extremitas Inf.Bill. (Gjendja e pasojave në gjymtyrët e poshtme të venave të thella). Venectasia Compensata Venorum Parietis Abdominis Pars. Infraumbilicalis. (Gjendje kompenzuese e zgjerimit të venave të murit të abdomenit nën kërthiz). (Gjendje pas sulmit mbyllës të arterieve pulmonale të mushkërive-përseritës). Hyperlipidemia. (Gjendje e nivelit të rritur të yndyrës në gjak-trashëguese). Status Hypercoagulable. (Gjendje e rritur e ngjizjes të gjakut-kagulimi i shtuar). St.Post. Microthrombembolia Recidivans a.m.9. (Sulm i përsëritur i droçkave të gjakut në mushkëri). Pacienti akoma nuk e ka të implantuar Cava filterin, për arsye ekonomike. (Implantimi i zgjeruesit të lëkurës nga Kirurgjia Plastike). Echo-Abdominis: Steatosis Hepatis Cysta Renis 1.dex. (Dr.Hysni Gërguri).



Dhjamosje e Mëlçisë-Cysta e Veshkës. Dg.Angioneuropathia Diabetica. (Gjendje e dëmtimit të fijeve nervore dhe enëve të vogla të gjakut-arteriolave si pasojë komplikuese e sëmundjes se sheqerit). Kirurgu plastik: St.Post Implantation Tissue Expander in reg.femoris 1.dex. (Dr.H.Arifi). Ortopedi: Abreviatio Extremitas Inferior L.Sin PP Fractura Aperta Femoris Et Osteosyntesis Hypotrophio Extremitas Inferior L.Sin. Coxarthrosis. Indikohet elengacioni sipas vange jashtë shtetit për të evituar faktorin prezent “Pllaka-trupi huaj”, të favorizimit të koagulimit – Thromboses. (Dr.A.Tolaj). Cardiologu: HTA. (Tensioni arterial). CMP chr. Hyperetensiva. (Pamjaftueshmëri e zemrës si pasoj e tensionit arterial). Angina Pectoris Instabilis. (Dhimbje të gjoksit jo stabile). St.Post Thrombembolia Pulmonum. (Gjendje pas sulmit embolik në mushkëri). Neurokirurgu: Hernia disi L3-L4-L4-L5. Scoliosis Thoraco-Lumbalis Spondylosis Lumbalis. ORL: Dg. TPL lat. Dex tip 1. Infektologu: Lesio Hepatis Susp.Cirrhosis Hapatis. Sipas sugjerimeve të ortopedit, për shërim jashtë vendit, për t’i shëruar vetëm një pjesë të këtyre sëmundjeve, Sabiti tregon një profaturë të lëshuar nga Spitali Amerikan më Nr. 188, dt.10.06.2013, e cila ka shumën hiq më pak se 13. 460. oo Euro. Për herë të parë publikohet fjala përfundimtare e Sabiti Gecit nga aktgjykimi i fundit, prill 2011.

KËTU PO SHKELET DREJTËSIA!

(Askush nuk duhej të ishte mbi ligjin)

“Fjala ime përfundimtare, në dëgjim të parë do t’u duket e pakuptimtë, pa lidhje dhe poetike, por për mua është e domosdoshme që të vërtetën ta them haptas para trupit gjykues e para krejt botës se: UÇK-ja dhe unë si pjesëtar i orëve të para, i rreshtuar pas Komandantit Legjendar Adem Jashari, kemi qenë, ishim dhe do të mbesim çlirimtarë të trojeve tona. Këtë ua garantoj unë në emër të gjakut të dëshmorëve që ranë për liri.

Se kemi bërë luftë të drejtë e çlirimtare, këtë më së miri e dëshmon ndërhyrja ushtarake e Forcave të NATO-s kundër forcave serbe që po mundoheshin ta shuajnë një popull nga faqja e dheut, e ky ishte populli im shqiptar që edhe unë ja fala ca pika gjaku duke lënë gjymtyrët e mija nëpër vija të frontit për lirinë e atdheut dhe nëse është nevoja prapë do të sakrifikohem e do të bëj luftë për lirinë e popullit tim. Ushtria Çlirimtare e Kosovës nuk është themeluar formalisht, por formimi i saj ishte i domosdoshëm, e lufta e fundit na ishte imponuar nga dhuna e tepruar e okupatorit shekullor serbosllav që po udhëhiqej nga krimineli Millosheviq dhe gjeneralët e tij të shfrenuar. Lufta e fundit e UÇK-së nuk ishte as e para e si duket nuk do të mbetet as e fundit për ne shqiptarët.

Unë e quaj luftë edhe këtë që po zhvillohet këtu e deri në Hagë dhe, nuk po i duket fundi i saj. Do ta quaja luftë speciale, në njërën anë për mbrojtjen e vlerave të luftës së shenjtë çlirimtare, e në anën tjetër do ta quaja sulmin më të rëndë mbi historinë e re për degradimin e këtyre vlerave që po insistohet nga misionet e huaja, herë UNMIK e herë EULEX. Kjo po ndodh për fat të keq me ndihmën e disa dëshmitarëve gënjeshtarë, shpirtzi e hiq shqiptar. Se ishim të okupuar me shekuj, të shtypur e të persekutuar, të nëpërkëmbur e pa të drejta, kjo s’do koment. Ishin kajlat e sulltanat që njëri pas tjetrit po i turreshin Kosovës me ligje e kanune të huaja, prandaj edhe lufta e shenjt e UCK-së, sikurse edhe luftërat tjera të shqiptarëve, ishin rezistenca kundër padrejtësive, dhunës, terrorit, përndjekjeve, burgosjeve, vrasjeve e çka jo tjetër që po ushtrohej mbi popullin e pambrojtur shqiptar të Kosovës.

Me vite e me shekuj kishte mos pajtime,kundërshtime e luftë pas lufte, jo për të sunduar, por për liri, për gjuhë e për flamur, që sot, në këtë shekull të mbrapsht gati sa nuk po duken asnjëra e as tjetra. Këtë punë nuk mund ta kuptoj as zoti!?. Erdhi fundshekulli XX e bashkë me te edhe zgjimi nga gjumi i popullit, formimi i Ushtrisë së lavdishme Çlirimtare, lufta e saj dhe liria e shumëpritur. Të gjitha këto bënë që Kosova sot të jetë e lirë, aq sa është e lirë!?. Pra lufta, gjaku i derdhur për liri, sakrifica e popullit të shumë vuajtur bënë që populli të frymojë lirshëm. Me luftë e sakrifica u largua një armik i përbetuar i Kosovës dhe na erdhën 30 tjerë nën maskën e miqësisë, me emrin UNMIK e EULEX.

Edhe ashtu pak kanë ndryshim këta dy emra, kanë të njëjtin veprim. Tani vendi prapë ndodhet në riokupim me plane për ricopëtim, sundim e degradim të vlerave më sublimë, të Luftës Çlirimtare, por tani me një okupator modern me ligje të përtërirë nga ish sistemi i kaluar... Të mos e quash këtë vend të riokupuar dhe në tentim për ta bërë copë-copë nuk mund të thuash se ke thënë të vërtetën. Kjo nuk ka filluar rastësisht. Ka qenë dhe është e paramenduar edhe mirë bile. Të gjitha këto që po ndodhin janë procese të montuara e të motivuara politikisht. Janë procese të turpshme e të pakuptimta fare. Këto po bëhen për ta barazuar krimin serb me luftën e drejtë të UÇK-së.

Po bëhen për ta injoruar vlerën më sublime të popullit shqiptar, edhe atë me skenarë të ndyra e me personazhe të paramenduara, duke e krahasuar çlirimtarin me kriminelin, duke i quajtur kriminel ata që e ndaluan dhe e luftuan krimin. Kjo filloi me kurdisjen e skenarit për ngritjen e aktakuzës për “Rastin e Merdares” pastaj vazhdoi me suspendimin e gjashtë komandantëve të UÇK-së, me rastin “Manaj”, rastin “Drini”, rastin “Raci”, arrestimin e komandantëve dhe ushtarëve të Zonës Operative të Dukagjinit, të Llapit e të zonave tjera, pastaj me rastin “Hajra” dhe po vazhdon me rastin herë “Shtëpia e verdhë” e herë “Shtëpia pa ngjyra” e Dikmartoviqit e herë rasti “Kleçka” dhe shumë raste tjera që janë vetëm imagjinata të pakuptimta të prokurorëve euleksian me ndihmën e dëshmitarëve të rrejshëm, por gjithsesi e vërteta ka filluar të dal në shesh dhe “drejtësia” ndërkombëtare po dështon për ditë e më shumë. Unë do pyesja: A ka drejtësi në Kosovë dhe nëse po, për kë punon ajo? Kur dihet fare mirë së ligji bashkë me forcën kanë mbetur në duart e okupatorit.

Unë çuditërisht nuk po e kuptoi pse luftuam? E po kush thotë së nuk luftuam kundër ligjeve jugosllave!? Kështu po vërtetohet thënia e lartcekur “E larguam një armik të përbetuar e na erdhën 30 tjerë me emrin unmikoeuleksian”. Unë, që kohën më të madhe pas lufte e kalova pas grilave të ndryshkura herë unmikiane e herë euleksiane, mendoi dhe jam i sigurt se është koha që dëshmitarët e shitur ta braktisin të keqën nga mendja e t’i ndalojnë të shpifurat kundër çlirimtarëve Është koha që ta çmojnë vlerën e luftës së lavdishme çlirimtare. Unë besoi së këtë e dinë edhe ata vet.

Kush janë ata unë s’mund ta di por koha do t’ua tregoi fytyrat e tyre të marrosura e pastaj edhe fëmijët e tyre do t’i quajnë argat të të huajve, kurse unë assesi s’mund t’i pranoi si shqiptar ata që vetëm dinë ta flasin gjuhën shqipe e atë ta shfrytëzojnë me shpifje e gënjeshtra. Për fat të keq kjo po vjen pikërisht nga ajo pjesë e popullit të cilin e mbrojtën çlirimtarët dhe ju gjenden pranë në momentet më të vështira, duke dhënë ndihmë në mënyra të ndryshme e me sakrifica të mëdha. Këto akuza e shpifje të turpshme një ditë do të përfundojnë së bashku me dëshmitarët shumëfytyrësh në zjarrin që po vazhdon të ndizet nga secili në mënyrën e vet. Të gjitha këto do të shkruhen si kapitull i turpit në histori.

Nuk dua dhe nuk kam për qëllim të lëshohem në detalet e akuzës sime, sepse tashmë këto aktakuza janë bërë përditshmëri e jona prej të cilave nuk ka e as nuk do ketë asgjë serioze, veçse zhvillim i një loje të përkohshme të turpit unmikoeuleksian. E vërteta është se na luftuam ta mbrojmë popullin nga barbaria serbe, por jo që në liri të akuzohemi nga ajo pjesë e popullit e cila u është adoptuar menjëherë të huajve dhe për hatrin e tyre po vjellin zjarr mbi vlerat e luftës çlirimtare.! E gjitha kjo që u tha më lart,është vetëm një pjesë e turpshme e turpeve të një procesi të montuar që bie mbi ndërgjegjen e një trupi gjykues të udhëhequr nga gjyqtar ndërkombëtar. Sidoqoftë,e pa bëre mund të mëveshët por jo gjatë kohë.

Të huajt gjithmonë mbesin të huaj dhe një ditë nuk do të jetë më këtu, kurse këtu, që po pretendojnë ta marrin identitetin e së drejtës, zor se do t’u eci puna mbar. Këta do t’i përcjell turpi derisa ta dorëzojnë shpirtin para djallit!... Unë sot edhe mund të dënohem nga kjo gjykatë,por,nuk e kam të qartë në emër të cilit popull jam duket u dënuar ?!. Qysh me fillimin e seancave u pa ky proces është i montuar,plot politikë,me njëmijë faqe te zeza,akuza e ndërtuar mbi gënjeshtra,pa fakte e prova,me dëshmitar te mbrojtur e të mbështetur mbi bazën shpifëse... Së dyti, prokurori publik është i njëanshëm dhe është përpjekur të rëndojë çështjen tine, dhe të mos e nxjerrë në pah të vërtetën, (sepse e vërteta është krime kanë bërë serbet e jo ne që e kemi mbrojtur popullin nga kriminelët).

Ai e ka bërë këtë duket ushtruar presion mbi dëshmitarët,apo duke i blerë ata me pak para!?, por e pavërteta gjithmonë mbetet e pavërtetë. Asnjë nga dëshmitaret në këtë lëndë nuk kishin arsye për të mos e thënë të vërtetën. Përfundimisht,është krejt e papranueshme të paraqitet një ngjarje e re me plot të pa vërteta.

Nuk është e vërtetë se unë kam marrë pjesë në ndonjë krim apo vepër kundërligjor, vetëm nëse i thonë krim luftës për liri ë bashkim kombëtar, ashtu siç jam i sigurt se as UÇK-ja, as komandantët e saj e as edhe një pjesëtar i saj nuk kanë marrë pjesë në akte kriminale, në të kundërtën, ne e kemi mbrojtur kombin, atdheun dhe popullin tonë, ashtu siç jemi të gatshëm ta mbrojmë edhe një milion herë nëse shtohet nevoja. Të sakrifikohesh për liri, drejtësi e demokraci, është nder dhe krenari.

Të shkelet ligji dhe të mos respektohet drejtësia, siç po ndodh në Kosovë, është turp! “Unë shpresoj se drejtësia herë do kur do të triumfojë, prandaj trupi gjykues le të vendosë si të vendosë, por nëse këtu ka drejtësi, atëherë jo vetëm unë, por të gjithë çlirimtarët që po mbahen pas grilave, për akuza të ngjashme, duhen të lirohen që ta gëzojnë këtë copëz lirie që e fituan me mund e sakrifica të mëdha, me gjak e me jetën e mbi 2000 dëshmorëve”.

********




Procesi gjyqësor që po zhvillohet në Mitrovicë e akuzon Komandantin e UÇK-së z.Sabit Geci, për “Ivan Bulatovicqin i cili gjëja ishte me gruan në tren. Udhëtimin po e bënte në muajin maj të vitit 1998. Në atë kohë, Bulatoviqi ishte komandant i stacionit të policisë në Drenas.

Nga treni dyshohet se atë e rrëmbyen tre pjesëtarë të ish-Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK). Më vonë, vrasjen e tij ,krejt sipas akuzës , dyshohet se e ka kryer Sabit Geci. Ekzekutimit të Bulatoviqit pretendohet se i ka paraprirë rrahja nga Sahit Jashari, shkruan gazeta beogradase "Kurir" e datës 08.05.20120 me titull "Kurir e zbuloi kriminelin", duke iu referuar ndër të tjera aktakuzës së ngritur nga Shërbimi sekret serb gjegjësisht ish prokurori pro serb i Eulex-it Mauricio Salustro, në rastin e quajtur si “Grupi i Drenicës”.

Bulatoviq në aktakuzë përshkruhet si person për të cilin thuhet se ka ushtruar dhunë ndaj popullatës shqiptare.

Gazeta në fjalë bazohet në montimet e MUP-it Serb si dhe vetë Mauricio Salustros ,një neri meskin që gjatë shërbimit në Kosovë si prokuror i Eulex-it,ka akuzuar pesëmbëdhjetë persona. Në mesin e tyre janë Sylejman Selimi, Sami Lushtaku, Nexhat Demaku, , Fadil Demaku, Jahir Demaku, Zeqir Demaku, Sabit Geci, Sahit Jashari, Ismet Haxha, Agim Demaj, Selman Demaj, Driton Demaj, Bashkim Demaj, Avni Zabeli e Hysni Thaçi.

Gazta e Beogradit "Kurir" e para,shpifi dhe publikojë gënjeshtra "për keëberjet në Veri të Shqipërisë", fotografinë montazhë në të cilën gjëja shihet ekzekutimi,nga tre terroristë më emblemë të UÇK-së,se gjëja ata pozuan para viktimës,mashkull me mustaqe të zinjë në të 50-tat...Ashtu siç shkruan "Kurir" viktimë është Predrag Dragoviç,ndërsa sipas "Kurir"-it,Prokurorisë së EULEx-t dhe MUP-it serb ...pa kurrfarë provash akuzohet që vrasës është Sabit Geci.
Fotografia montazhë nga "Kuriri" ,u bë zyrtarisht materjal i Prokurorit pro serb Mauricio Salustro, i cili tash është i punësuar në Beograd.
Zëvendës prokurori për Krime Lufte z.Bruno Vekariq,gënjen haptas kur thotë:"" Shumë saktë më kujtohet teksti në "Kurir"...dhe duke ju falenderuar "Kurir"-it më fotografinë në të cilën nuk është Sabit Geci,por dikush tjetër,Sabit Geci burgoset....krejt sipas rrëfimit të montuar nga Rade Dragoviq,që gjëja ai ka njohur fytyrën e Gecit nga fotografia",shkruan "Kurir".Vekariq,sipas Kurir-it me tutje thotë..." Prokuroria nuk mundet të kërkojë ekstradimin e Sabit Gecit,për arsye se nuk e pranojnë të ashtuquajturin sistemin juridik të Kosovër",përfundon z.prokurori Bruno Vekariq në gazetën "Kurir" të Beogradit....

Sipas gënjeshtrave të MUP-it Serb ,Prokurorisë Speciale serbe dhe vetë ish Prkurorës së Hagës Carla Del Ponte thuhet se "nuk dihet për fatin e 1892 personave nga Kosova.Ne nuk e kemi numrin e saktë sa prej tyre janë dërguarnë veri të Shqipërisë...Por dokumenti i kryetarit të Komisionit për njerëz të humbur z.Velko Odaloviq,thuhet se gjëja 300 vetë janë zhdukur në mënyrë gjëja të organizuar që gjëja janë transportuar në Shqipëri"dhe se ndaj tyre janë kryer vepra kriminale thotë vetë ish naçelniku i Kosovës z.Velko Odalloviq që vronte dhe kthjellte në Kosovë, në kohën e kryekriminelit Sllobodan Millosheviq.

MUP-i Serb ,Prokuroria Speciale e Beogradit,ish prokurori i EULEX-it ,z.Mauricio Salustro,thonë se "Pronar i shtëpisë së verdhë ka qenë Sabit Geci...
Të gjitha këto shpifje ordinere i mohon Komandanti i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës,z.Sabit Geci.
Në fund të bisedës tonë më z.Geci ,ai sot tha"E vërteta do të dal në shesh atëherë kur unë do të vdes.."Ai publiksht falenderon Kryetarin e Gjykatatës speciale ,polakun Dariusz Sielicki i cili është korrekt ndaj Gjykimit të tij...

********
II.




....Ai ka folur për të vërtetën e luftës, për krimet e pretenduara, dhe për zhgënjimin që ka me shokët e luftës që tash i thotë se i ka vetëm ish-shokë. Geci është tepër i zhgënjyer me ish-bashkëluftëtarët. Ai është në burg që nëntë vjet. Me një vendim të gjykatës është shpallur fajtor për krime lufte dhe është i dënuar me 15 vjet burg.

Është pjesë e aktakuzës edhe në Grupin e Drenicës. Në pjesën e parë të intervistës për Floripress, ai ka ftuar që të mos mohohet lufta. Ua ka kujtuar ish-shokëve se nëse Komandanti Legjendar Adem Jashari e ka sakrifikuar gjithë familjen, dhe nuk kanë pse të brengosen për vete këta të tjerët.

Floripress: Jeni njëri nga themeluesit e UÇK-së dhe i pari i dënuar për krime lufte. Pse ke vendosur tash të bësh intervistë?

Sabit Geci: Nuk është që kam dashur të flas shumë. Kam qenë njeri praktik. Unë ju njoh juve. Kam folur pak por nuk është që kam dashur të jem shumë në media.

Floripress: Ku keni qenë gjatë luftës?

Sabit Geci: Kryesisht në Drenicë. Mandej një kohë kam qenë edhe në Shqipëri për t`u shëruar pas plagosjes.

Flirpress : Çfarë raportesh keni pasur me Adem Jasharin?

Sabit Geci: Të lutem, ai për ne ka qenë dhe mbetet Komandant yni. Me Komandantin jemi nip e dajë, por me të na ka lidhur ideali i çlirimit. Kushdo që ka qenë pranë nesh në atë kohë, mund të dëshmoj se raportet e mia me komandantin përherë kanë qenë në nivelin më të lartë. Për këtë mund t’i pyesni: Sahit Jasharin, Nuredin Lushtakun, dajtë e Komandantit, si Jetullah Gecin, Xhevahir Gecin, Sejdi Gecin, Ilaz Dergutin, Zenun Kodrën, Fadil Kodrën, Sylejman Selimin dhe Rexhep Selimin. Këta e dinë më së miri për raportet tona me Komandantin. Të flasin këta e jo unë.

Floripress : Ish-shokët nuk po flasin?

Sabit Geci: Raportet e mia me Komandantin Adem Jashari kanë qenë përherë të mira, raporte bashkëluftëtarësh të lidhur me besa-besë e të pandashëm deri në rënien e tij heroike.

Floripress : Kur u nis lufta?

Sabit Geci: Aksionin e parë me Komandantin, me Sahit Jasharin dhe Jakup Nurën e kemi bërë në vitin 1989, për të vazhduar më vonë aksionin tjetër të të njëjtit vit me pjesëmarrës: Komandantin, Sami Lushtakun, Hamzë Jasharin dhe Bali Osman Gecin, Jetullah e Xhevahir Geci, Jakup Nurën, unë... ka edhe ndonjë që s’më kujtohet emri.

Floripress Çfarë marrëdhëniesh keni pasur me Hashim Thaçin gjatë luftës?
Geci: Kam pasur marrëdhënie të mira.

Floripress : Po më intereson për udhëheqësit tash të partive të dala prej lufte. Ku ka qenë Jakup Krasniqi atëherë?

Sabit Geci : Jakup Krasniqi është këtu në Prishtinë, dhe është mirë që ta pyesni atë, por me sa më kujtohet, ai para luftës ka qenë ilegal, i burgosur politikë, në prag të luftës, më vonë, u angazhua në UÇK.

Floripress: E Ramush Haradinaj dhe Fatmir Limaj nuk kanë qenë në atë kohë?

Sabit Geci : Ramush Haradinaj në luftë ka ardhur ndër të parët. Për luftën dhe heroizmin e familjes Haradinaj mund të flas me vite, për politikë nuk më intereson. Fatmiri e Hashimi e këta të tjerët kanë ardhur vonë, kur unë veç kam qenë i plagosur rëndë.

Tribuna: Ku ka qenë Kadri Veseli në atë kohë?
Geci: Në vitin 1989, kur ia pata dhënë një snajper Jakup Nurës, më sa më kujtohet ai ishte së bashku me Kadri Veselin.

Floripress: A e qartësojmë mënyrën se si ka rënë komandanti legjendar Adem Jashari. Ju jeni njeriu ndoshta më kompetent për të treguar gjithçka rreth asaj ngjarjeje. Flitet shumë. A ka pasur hezitim të shokëve për ta ndihmuar? A ka pasur dështim taktik të UÇK-së?

Sabit Geci: Nuk jam unë më kompetenti. Unë kam qenë i plagosur dhe pa vetëdije. Sot 16 vjet, më 28 shkurt unë jam plagosur. Rrethimi ka ndodhur dy-tre ditë pas plagosjes sime. Të gjithë shokët tregojnë se çfarë rrethimi ka pasur Llausha dhe Prekazi. Ka qenë teknikisht e pamundur që t`i shkohet në ndihmë. Kështu thonë ish-shokët dhe unë u besoj. Shumë njerëz po e fshehin realitetin por nuk është mirë. Komandanti e ka pritur ditën e rënies. 48 orë përpara e kanë lajmëruar prej Llaushe dhe i kanë thënë se po na qitet një rreth i tmerrshëm. Fjalët e tij kanë qenë: Le të vijnë se këtë ditë mezi po e presim. Që sa vite jemi mundu për këtë ditë.

Floripress: Teknikisht po thoni se ka qenë e pamundur t`i ndihmohet?

Sabit Geci: S`ka pasur kurrfarë mënyre.

Floripress: Sikur të kishit qenë më shëndet të mirë, a do t`i shkonit ju në ndihmë?
Geci: Nuk kam qejf me e lavdërua veten. Por shokët e dinë për shembull se në ofensivën e Likoshanit, të gjithë më kanë thënë ‘mos shko se është e pamundur për shkak të rrethimit’, por unë kam hyrë. E kam marr vëllanë tim Nuhiun, tani dëshmor dhe një shok timin dhe Avni Nurën, dajë imi.

Nuk besoj në drejtësi

Floripress: Flasim tash për kohën e pasluftës. A i dini të gjitha akuzat që ju ka bërë UNMIK-u e pastaj edhe EULEX-i?

Sabit Geci: Edhe pa m'i ngritur akuzat, e kam ditur se po më përgatisin. Sepse më vinin njerëzit dhe më tregonin për atë që po ma flasin. Kurrë nuk më ka interesuar me u marrë me akuzat. As para e as pasi që janë bërë. Unë kur e kam rrokë pushkën me luftu, kam menduar që kam me vdesë. Pas përfundimit të luftës, mua nuk më ka interesuar as çka po bëhet më mua e as me familjen time. Komandanti e ka sakrifikuar gjithë familjen. Nëse ai e ka sakrifikuar gjithë familjen, kush jam unë që të brengosem për veten time?!

Floripress: Do të flasim më vonë për këto, por ende kemi çfarë të flasim për Sabit Gecin. Thuhen shumë gjëra për ju? A është e vërtetë se jeni njeriu më i rrezikshëm i UÇK-së?

Sabit Geci: Qëllimi ka qenë që me më arrestuar. Më të rënda se këto që kam qenë i rrezikshëm në luftë janë do gjëra tjera që i kanë fol për mua. E di që qëllimi ka qenë që me i largu njerëzit prej meje. Janë frikësuar që populli ka me më mbështet. M`i larguan ish-shokët. Tash ata po tuten edhe emrin me ma përmend. Që dhjetë vite jam në burg. Asnjë personalitet nuk ma ka përmend kurrë emrin. Unë u dënova për 15 vjet për do gjëra të montuara. Vetë prokurori hoqi dorë prej pretendimit se kam bërë vrasje në Shqipëri. Askush nuk flet. Serbi për 40 shqiptarë të vrarë dënohet me tetë vjet.

Floripress: A është e vërtetë se keni qenë autoriteti i vrazhdë i UÇK-së. Thonë se edhe vetë njerëzit e UÇK-së janë frikësuar prej Sabit Gecit?

Sabit Geci: Unë jam natyrë e butë. Nuk e besoj. (Qeshet).

Floripress: A e ke arrestuar Gjergj Dedën dhe një grup tjerë të deputetëve të parlamentit paralel të Kosovës në vitet e 90-ta? Dedaj ka folur në media dhe ka thënë se është maltretuar?

Sabit Geci: Ai mundet me ba spektakël e me mendu që të fiton politikisht diçka, por ai edhe të tjerët e dinë se nuk kanë qenë të arrestuar. Ata janë shoqëruar nga ne nëpër pozicionet e UÇK-së. Qëllimi ka qenë që t`u tregohet se kush jemi dhe çfarë po bëjmë. Ne në Drenicë luftonim, e ata (politikanët e rezistencës paqësore v.j.) mbanin zgjedhje. Do të thotë ne u kemi ndihmuar ta realizojmë pikërisht qëllimin që kanë pasur në atë vizitë. Ta kuptojnë kush jemi dhe çfarë po bëjmë.

Floripress: Pse kurrë nuk ke pranuar të flasësh para prokurorëve dhe hetuesve? Pse asnjëherë nuk i ke ftuar ish-bashkëluftëtarët që të dëshmojnë kundër akuzave që të janë bërë?

Sabit Geci: Po të gjithë këta ish-shokët e mi i kam pas në aktakuzat ndaj meje. Mirëpo kur them ish-shokët, i kam një milion arsye që t`i quaj ish.

Floripress: Nuk i ke më shokë?

Sabit Geci: I kam ish-shokë. Dhe të lutem nëse ndonjëherë në intervistë kam harru me e përmend këtë fjalën ish, ta kesh parasysh që unë gjithmonë atyre u drejtohem me ish-shokë. Unë nuk i kam armiq sepse është kundër parimeve të mia. Nëse dikë e kam mik njëherë, kurrë nuk e bëj armik. Miqësinë mund ta ndërpres siç e kam ndërprerë me këta, por armiq nuk i kam.

Floripress: Kush janë ata ish-shokë?

Sabit Geci: Të gjithë. Secili prej tyre tutet me ma përmend edhe emrin thuajse jam faqezi. Nuk e di pse tuten? Çka kanë bërë këta që tuten kaq shumë?! Unë i kam pas shokë. Mirë që e përmendin e bëjnë deklarata politike për të tjerët, për Fatmirin ose Ramushin, por dua që të tregojnë publikisht pse po tuten me më përmend? Nëse ata dinë diçka më shumë se unë, le të dalin e të tregojnë.

Floripress: Pse nuk i ke thirrë me dëshmu? Në aktakuzën tënde janë përmendur Kadri Veseli, Daut Haradinaj e shumë të tjerë? Pse nuk i ke ftuar që të dëshmojnë?

Sabit Geci: Ka qenë gabim i madh i imi.

Floripress: Kush ka qenë në aktakuzën tënde?

Sabit Geci: Paj për shembull në aktakuzë e kam Daut Haradinajn. Një matrapaz ka bërë një dëshmi të rreme. Daut Haradinaj ka qenë shumë i ri në Luftë. As atë e as Kadri Veselin kurrë nuk i kam pa në Shqipëri. Po një matrapaz në dëshminë e tij thotë se t'u u mundu më ma hjek kokën, Dauti ma ka pre dorën. Sipas tij Fatmir Limaj e ka urdhëruar Dautin që mos me ba vrasjen. Unë e njoh këtë dëshmitar...

Floripress: Pse nuk i ke ftuar që të dëshmojnë këta që janë përmend?

Sabit Geci: Nuk kam dashtë me ja dhanë kënaqësinë prokurorit që t`i ketë këta njerëz përballë. Unë nuk kam fol kurrë as me prokurorin e as me hetues. Nuk ia kam dhënë kënaqësinë me më marrë në pyetje as mu e as atëherë shokët, tash ish-shokët e mi. Në jetën time me asnjë prokurorë e asnjë polic hetues nuk kam pranuar të flas. Me kanë ardhur si mjek, e në çfarëdo lloj forme. Më thoshin ‘preke hartën ku po do me jetu nëse bashkëpunon?’ Unë e preksha Dubain edhe ju thosha në Dubravë, se Dubrava është më e mirë se Dubai juaj. Më pati thënë një hetues: Ndihmona se të ndihmojmë. I pata thënë tregomë kur ke me i çu 100 kilogram, ju ndihmoj pa problem. Por mos pritni që unë me ju ndihmu në montazhet e juaja. Shokët s’i kam pru me dëshmua për alibinë time por edhe sikur t'i kisha ftu, unë jam i bindur se drejtësi nuk ka.

Floripress: Pse je kaq mosbesues ndaj drejtësisë?

Geci: Për shkak të përvojës që kam pasur me prokurorin e parë që më ka arrestuar. Ai ka qenë britanik. Nuk kam pranuar të flas as me të. Erdhi një paradite dhe më tha që nesër lirohesh z. Geci. Pasdite kontaktova me avokatin tim dhe i thashë që prokurori erdhi e më rrejti. Pas një dite, avokati më tregoi që prokurorin e kishin largu prej këtu. Ai i kishte thënë avokatit se kam dashur ta lirojë Sabitin por më kanë thënë se duhet me mbajt gjithqysh. Bëji të fala Sabitit dhe thuaji se kish me ndejt gjatë në burg.

Floripress: Pse nuk ke folur me prokurorët? Çka ke me fsheh?

Sabit Geci: Unë nuk mendoj se ka drejtësi.

Arsyet e heshtjes

Floripress: Nëse ke hesht për më i mbrojt shokët, ata nuk kanë vlerë më shumë se ti. Nëse nuk po flet për ta mbrojtur veten, tashmë të kanë dënuar. Pse nuk po flet? Pse nuk duhet folur?
Geci: Çka me fol?! S`ka kush çka me fol se nuk ka çka të flitet. Unë kam dëshmuar te prokurorët e Hagës për Limajn, por dëshmia ime nuk u ka kry punë. Këta të duan veç nëse shpif e flet të pavërteta. Ata gjejnë matrapazë dhe ish-bashkëpunëtorë të UDB-së.

Floripress: Tash a po flet me prokurorët?

Sabit Geci: E falënderoj EULEX-in nga zemra që nuk kanë ardhur kurrë që pesë vjet me më marrë në pyetje. M`i kanë dhanë 15 vjet në burg por kurrë nuk kanë provuar me më marrë në pyetje. Më kanë lënë rehat. Nuk më kanë maltretuar.

Floripress: Duhet të flasim pak për çështjet për të cilat jeni akuzuar. A ka pasur kamp në Kukës, Canhas?

Sabit Geci: Jo bre. Kurrë nuk ka pas kamp. Jo në Kukës por askund në Shqipëri. Këta po bëjnë kampe, burgje, shtëpia të verdha e të kuqe. Kur dyshon për dikë se ka ardhur me mision në vendet ku grumbulloheshin ushtarët, natyrisht se e merr në pyetje. Por mua nuk më ka ndodhur me e intervistuar askënd. Po e them ka qenë normale por nuk më ka ndodhur as mua e as atyre. Janë disa matrapazë që kinse po dëshmojnë sa që pernime ndalem edhe mendoj: Sikur të kisha qenë vetëm sa gjysma e asaj si më përshkruajnë ata, qysh beson gjykata që të njëjtët kishin me qenë ende gjallë. Në çdo proces ka montime. Nganjëherë më duket që as që e dinë këta të EULEX-it se po gënjehen e mashtrohen. Shiheni se si ka përfunduar ai Zogaj që ka qenë dëshmitarë i mbrojtur. A dha kush përgjegjësi për te? Franqesko Flori po akuzohet në vendin e tij për korrupsion në Kosovë.

Floripress: A keni bërë transplant të organeve? A janë transplantua zemra dhe veshka në Shqipëri?

Sabit Geci:...(Qeshet)... Unë kam qenë i plagosur. Më kanë bërë operacion. Kurrë në jetë nuk kam përjetuar dhimbje më të madhe sesa kur më kanë bërë operacion pa anestezion. Nuk kemi pas anestetik dhe janë detyruar me më bë operacion me vetëdije të plotë. Shpëtim Robaj, i ndjeri ka qenë anesteziolog i parë. Edhe i ndjeri Sami Beqiri më ka operuar herën e dytë, prapë pa anestezion. Edhe Bajram Rexhepi është mundu me ma zgjat këmbën. Pa anestezion më ka operuar. Paramendo, ne që nuk kemi pasur anestezion, paskemi qenë aq ekspertë sa me transplantim të organeve (qeshet). Kur kam qenë në operacion pas lufte në Slloveni, mjekët kanë qesh me ata që shihnin se çfarë ka ndodhë në trupin tim. Më erdhi inati shumë. Iu thash, nëse me kishit bërë ju operacion nën hijen e një lisi, pa kurrfarë mjeti, pa anestezion, me një sharrë, çekiç e daltë, besoj që edhe më keq më kishit operuar. Unë kurrë nuk ua harroj atyre djemve. Arben Grazhdani dhe Cen Bytyqi janë dy ortopedët që kurrë nuk i harroj.



Floripress : A e njeh një person me nofkën “Kasapi”?
Geci: Jo.

Floripress: Nuk e ke parë kurrë në Shqipëri një person të tillë?

Sabit Geci: Jo.

Floripress: Sa ke qëndruar në Shqipëri? Çfarë ka qenë aktiviteti yt atje?

Sabit Geci: Unë në Kukës kam qenë krejt dy herë. Shërimin e kam bërë në një pjesë tjetër të Shqipërisë, por mendoj kur kam qenë i palëvizshëm. Gjatë gjithë luftës kam qenë dy herë në Kukës. Njëherë me ushtarë e komandant Kapuçit, pasi që kam pas shumë respekt për të. Edhe një herë pata shkuar në Kukës për me ia dhanë një uniformë vëllait. Ai ka qenë merakli uniformash. Një amerikan ma pati dhuruar një të tillë dhe unë ia pata çuar vëllait në Kukës....

Dhe në fund luftëtari i lirisë,tash i burgosuri i pari z. Sabit Geci për mjekët e Qendrës Klinike Universitare të Kosovës ka një Falenderim të posaqëm për mjekimin e tij:

Prof.dr.Bedri Zahitin,Dr.sc.Agim Krasniqin,Dr.Sami Gjokën,Prof.dr.Cenë Bytyqin,Prof.dr.Faton Morinën,Mr.sci.Dr.Haki Prebrezën,Dr.sci.Nexhmi Zeqirin,Mr.sci.Dr.Eshref Osmanin,
Mr.sci.Dr.Hajriz Rudarin, Mr.sc.Dr.Elmi Ollurin,Prof.dr.Sadik Zekaj,Prof.dr.Sali Ahmetin,Ass.Dr.Sadie Avdiun, Mr.sci.Dr.Hajdin Thaçin,Mr.sci.Dr.Arsim Behramaj,
Mr.sci.dr.Xhevdet Latifi etj.













Foto
FotoFoto










FotoFotoFoto
Foto



















John Clint Williamson, tashmë ish-kryeprokurori i Taskë Forcës së BE-së ,: Prej nga përshtypja se ka shumë raste të nxjerrjes të organeve, kur këtë s’e thotë as Marty

Nga Flori Bruqi




Clint Williamson
John Clint Williamson, tashmë ish-kryeprokurori i Taskë Forcës së BE-së që i ka hetuar pohimet për trafikim me organe në Kosovë, ka thënë se pala kosovare ishte e dëshpëruar që Taskë Forca nuk i ka hedhur poshtë akuzat për trafikim me organe, ndërkohë që në Beograd ka ndodhur e kundërta.






http://www.sitf.eu/index.php/en/7-sitf/6-john-clint-williamson

Ivica Dačić and John Clint Williamson (Tanjug)

Sipas tij, zyrtarët serbë kur bëhet fjalë për tregtinë me organe kanë kërkuar që të thuhet se kjo ka qenë një fenomen i përhapur.

John Clint Williamson i ka dhënë një intervistë agjencisë serbe të lajmeve Tanjug, në ditën e fundit të punës si kryeprokuror duke thënë se dyshimet për krime në Kosovë do të hiqen vetëm pasi të përfundojnë proceset gjyqësore.

http://www.tanjug.rs/news/139169/williamson--no-evidence-of-human-organ-trafficking.htm

Sipas Tanjugut, në ndërtesën e Taskë Forcës në Bruksel ka masa të rrepta sigurie. Williamson ka thënë se ekipi që përbëhet nga zyrtarë të 20 shteteve ka bërë një punë të paanshme dhe se pikërisht për këtë çdo përpjekje për manipulim do të dilte shpejtë në shesh.



“Në Prishtinë ishin të dëshpëruar që nuk e hodhën në tërësi akuzën për tregti me organe, ndërsa në Beograd që nuk konfirmuam se bëhet fjalë për fenomen masiv”, ka thënë ai.

Williamson kishte takuar në Kosovë  Prof.Dr.sc. Hajredin Kuçin, Dr.Bajram Rexhepin dhe  gjneral brigade Agim Çekun. Ndërkohë që ishte pritur edhe nga Presidentja Mr.sci.Atifete  Jahjaga.

Sipas tij, puna për formimin e Gjykatës është duke u zhvilluar me të madhe dhe se ajo do të përfundojë vitin e ardhshëm.

“Kemi punuar paanshëm, në mënyrë objektive dhe pa e pasur qëllimin paraprakisht që ta dënojmë apo mos të dënojmë dikë” ka thënë ai.

Megjithatë, ai pyet se prej nga erdhi përshtypja se kishte shumë raste të nxjerrjes së organeve kur edhe Dick Marty përmend raste të lokalizuara.

Williamson nuk pranon të tregojë se cila do të jetë detyra e tij e ardhshme.


“Çdo herë që kam lënë ndonjë detyrë, kam menduar se po përshëndetem me Ballkanin, por doli se kam menduar gabimisht”, thotë ai.



Presidentja e Kosovës, Atifete Jahjaga,kohë më parë është takuar me prokurorin kryesor të Task Forcës për Hetime Speciale (SITF), Clint Williamson gjatë vizitës që ai po i bën Kosovës.

Jahjaga ka thënë se institucionet e Kosovës janë të përkushtuara të bashkëpunojnë me SITF në periudhën në vijim për të forcuar rendin dhe ligjin dhe për të përmbushur obligimet ndaj drejtësisë ndërkombëtare dhe vendore.

Poashtu, ajo ka thënë se Kuvendi i Kosovës e ka mbështetur krijimin e Gjykatës Speciale dhe që në momentin e konsolidimit institucionet e sapozgjedhura do të zbatojnë marrëveshjen e ratifikuar duke bërë ndryshimet e domosdoshme ligjore dhe kushtetuese për të akomoduar krijimin e gjykatës së re.


Në këtë takim, Jahjaga ka thënë se ajo është e përcaktuar që qasja e Kosovës ndaj drejtësisë të jetë gjithëpërfshirëse dhe se hetimet që dalin nga raporti i Këshillit të Evropës nuk janë përpjekje për të gjykuar betejën tonë kolektive për liri, por mënyrë për të hetuar krimet e supozuara individuale.

Gjithashtu, Jahjaga e ka siguruar Williamson se Kosova është e përcaktuar që të ballafaqohet me këto akuza në një proces kredibil dhe do të përmbush obligimet e saj me përgjegjësi dhe dinjitet në mënyrë që të përmbyllë këtë kapitull që do të forcojë pozicionin ndërkombëtar të Kosovës.Ndërsa, Williamson e ka falënderuar Presidenten Jahjaga për përkrahjen e saj dhënë Task Forcës për Hetime Speciale, që po viziton Kosovën në prag të shpalljes së të gjeturave hetimore.


2014/08/22

Marrja e identitetit dhe kërcnimet virtuale të " Andriana Kodhelit",apo të John Albert-it!

Kohë më parë gazetari i mirënjohur shqiptar R.B(emri është i njohur në redaksi )është ankuar se një femër gjëja shqiptare me vendbanim në Romë të Italisë,nërmes rrjeteve sociale po e shantazhon duke kërkuar të holla më një video fotomontazh të këtij gazetari.

Andriana Kodheli

Ajo quhet  Andiana  Kodheli.Ja se çfarë thotë PROSTITUTKA,në rrjetin social facebook.com:

Andriana Kodheli

Unë ju jap adresën e nënës sime, nëse nuk keni të holla deri në 17 orë unë të publikuar këtë video.Ju jeni do të bëjë një transferim në bankë western union .

adresen transfer western 500 euro ok

Andriana Kodheli

Name: kodheli first name: olga country: ivory coast City: abidjan Street: street of the clinic postal code: 00225 question: Sky response; Blue

ok ok ok ok ok ok ok ok ok ok ok ok ok ok

Unë pres për kodin e transferimit.

Ju jeni do të bëjë një transferim në bankë western union .

adresen transfer western 500 euro ok

Andriana Kodheli

Name: kodheli first name: olga country: ivory coast City: abidjan Street: street of the clinic postal code: 00225 question: Sky response; Blue

ok ok ok ok ok ok ok ok ok ok ok ok ok ok

Andriana Kodheli

Unë pres për kodin e transferimit. ...dhe vazhdon nëpërmes  adresës virtuale Andriana Kodheli... e Skajp cathy.sex12:Pra, më thoni ju të dërgoni të holla apo jo?..më dëgjoni tregoni mikut tuaj Unë dua paratë ose do të publikojë videon e tij në mbarë botën..ok nuk shqetësohet dëgjoni mua unë nuk e kujdesit të policisë dhe e di se unë nuk jam duke luajtur kam nevojë për të holla ai ka kërkuar mua për seks ok..them atë kam nevojë për këto para deri të hënën ose të publikojë videon e tij në mbarë botën....ok si ju do të shihni atë që unë mund të bëj me këtë video....dëgjoni Unë nuk bëj kujdes atë që unë dua është të holla kështu që ai paguan mua dhe unë fshin OK Video....Plotësisht pajtohem më z.Marjan Dodaj,se personi është i rremë dhe së i njajti /njajta bënë gabime drejtëshkrimore shqipe dhe se tekstet është duke i përkthyer nëpërmes Google Translate.

Foto
Eksiston dyshimi i bazuar që autori i këtyre marifetlleqëve të pista në internet është ky në foto,për të cilin Interpoli duhet gjurmuar.Quhet  John Albert,i cili në facebok ka vetëm 12 shok!

John Albert

Shokët e tij janë sa vijon:



*********
Marjan Dodaj

Eksperti i njohur i kibernetikës Marjan Dodaj,shkruan lidhur më këtë sa vijon:Kesajë ma teper i vjen era skeme piramidale qe zakonisht vijne nga Burkina Faso dhe disa shtete aty afer dhe ma thote mendja qe nje zezak nga ky shtet ka vjedhur identitetin e kesaj sepse shqipen e ka te perkthyer me google tralation dhe distinacioni i fundit te dergeses eshte Republic of Côte d'Ivoire (French: République de Côte d'Ivoire), is a country in West Africa. It borders Liberia, Guinea, Mali, Burkina Faso, and Ghana; its southern boundary is along the Gulf of Guinea..

2014/08/21

LINJA NARRATIVE E DASHURISË ETJ., NË ROMANET E SHKRIMTARIT PETRO MARKO

SHKRUAN : FLORI BRUQI




40petromar.jpg
Petro Marko u lind ne fshatin Dhërmi të Bregut(25.11.1913) nga Marko e e ëma Zoica, e u rrit nga gjyshja Mama Mille. I ati ishte pasuruar nepërmjet tregtisë së qitros. Por e la të vogël sepse u sëmur gjatë internimit në ishujt e Tirrenit nga italianët.

Që kur ishte nxënës i shkollës tregtare në Vlorë, që e nisi më 1924 e e kreu në vitin 1932, filloi të shkruajë poezi dhe proza të shkurtra. N'atë shkollë pat, ndër të tjerët, si drejtor arsimtarin e studiuesin Kolë Kamsi, dhe si mësues Ernest Koliqin; shkollë në të cilen jepnin mësim dhe shumë mësues italianë, një nga këto i prezantoi me "Manifestin" e Marksit.

Pasi kreu shkollën sorollatet nepër Tiranën e zymtë t'asaj kohe në kërkim të ndonjë pune, deri sa takohet një ditë Hilë Mosit, asokohe Ministër Arsimi, i cili e caktoi mësues në Dhërmi. Më pas transferohet për në Dhuvjan të Dropullit. Mosi do i thoshte Të shkruesh vjersha. Vjersha asht shprehja ma njerëzore e mendimit dhe e zemrës.

 Qëndron në kontakt të vazhdueshëm me shtypin komunist, nepërmjet gazetave greke, të cilat ia jipte Asim Vokshi. Nga një ngatërresë që pat, u gjet preteksti se Petrua i jepte nxënësve literaturë komuniste (akuzë e pavërtetë). Kështuqë u dëtyrua të largohej për herë të parë në Greqi, qëndron në Korfuz, ku bie në kontakt me emigrantët politik t'atjeshëm me në krye dr. Omer Nishanin.

Pastaj niset për n'Athinë, ku kishte të vëllanë Dhimitrin (Mimon), që ishte larguar që fëmijë nga Bregu. Atje hyn në fakultetin e letërsisë, por përjashtohet pas një debati me rektorin të cilin Petroja i thoshte se "turp për ju që ende jetoni në kohë të Bizantit!...", ngaqë ai e shikonte si turp që një himarjot t'ishte mësues i shqipes. Nepërmjet punëdhënësit të vëllait krijohet mundësia të hyjë në një shkollë jo shtetërore, në fakultetin ekonomiko-politik.

 Shqyrton mundësinë të shkojë në Bashkimin Sovjetik, ku n'atë kohë ishte dhe Sejfulla Maleshova, Ali Kelmendi e Tajar Zavalani, por bie poshtë si mundësi. Kthehet pas vendosjes të qeverisë liberale të Mehdi beutt - verë 1935. Planifikohet Kryengritja e Fieri, që dështon që në zanafillë e Riza Cerova vritet nga shtypja e Hamit Matjanit, dhe ikën nga Vlora për në Korfuz. Kthehet në nëntor pasi Branko Merxhani e Ismet Toto e thërrasin ngaqë do hapej një gazetë ("Koha e Re") si organ i qeverisë.

 Gazeta mbyllet pas një artikulli bombastik mbi punëtorët e Kuçovës; që Ethem Toto, asokohe ministër i brendshëm e pau si reaksionar e komunist. Shëtit nga një gazetë në tjetrën ("Illyria", etj.), dhe më 1936 boton revistën “ABC” bashkë me Branko Merxhanin, Dhimitër Godellin, Zavalanin, Migjenin, e cila u mbyll pas numrit të 2-të; e internojnë në Porto Palermo (2 javë) e pastaj në Llogara, lirohet me interesimin te Merxhanit e I. Totos.
 Bashkëpunon në "Përpjekja shqiptare" e B.Merxhanit, që Brankoja donte t'a vinte si antipod i "Hylli i Dritës". Por largohet pasi Merxhani shkroi artikullin Pse nuk jam marksisit i dëtyruar nga censura e kohës. Pasi në një gazetë tjetër del haptas me idetë e tij pro-proletariatit, i bie halë në sy Musa Jukës, i cili për ta pajtuar i propozon postin e zv/prefektit në Himarë. Petro i jep fjalën se do e pranojë pasi të shkojë n'Athinë e të japë ca provime, por duke lexuar mes rreshtash korrupsionin.

Takohet me Migjenin para se të niset (1937), dhe pastaj me të mbërrirë n'Athinë merr anijen për në Francë, Marsejë; anija i ra përreth Mesdheut (Izmir, Xhafa, Aleksandri, Tripoli). Mbërrin në Marsejë, dhe gjen në Paris Llazar Fundon e Ali Kelmendin.



Merr direktivat nga një "shok" serb që mbante si nofkë "Robert". Dhe caktohet kryetari i grupit prej 113 që u nis për n'Albacete ku ishte qëndra e Brigadave Internacionale. Bashkohet me vullnetarët e brigadës “Garibaldi” në Spanjë, shkon për në Kuintanar de la Republica. Merr pjesë në Mbledhjen e Shkrimtarëve Antifashistë në Valencia, ku ishin dhe Ernest Hemingway, Pablo Neruda, etj. Lëviz nga Estremadura, Aragona, Gondez e mandej prapë në Francë, ku herë në Paris e herë në Grenoble i financuar nga Ndihma e Kuqe Internacionale i veshur me petkun dhe karizmën e interbrigadistit (vullnetar me brigadat internacionale) u ngarkua me agjitacionin në rininë universitare të Grenoble. Hyn n'Itali nga fundi i '39. Pas 1 mijë e ca ditësh kthehet n'atdhe sepse Kominterni kishte porositë me i çue legalisht ose jo, të gjithë komunistët në vendet e tyne. Kthehet në Dhërmi dhe mendon pajtimin me Dukatin - hasmëri të vjetra.



Në Vlonë nis e harton trakte, shqip e italisht, kundra fashizmit. E burgosin, në Vlorë, në Tiranë (maj 1940)... mbas marsit 1942 e nisin për Itali, Palermo e Ustikë. Shkruan "Një natë e dy agime", poemat "Nase labi", "Horizonti në kuletë", "Parada e të uriturve", romanet "Kodashi", "Rrugëve të luftës"; "Nisja pa mbarim", "Bija e kapitenit"... Pas çlirimit te jugut t'Italisë nga forcat aleate Anglo-Amerikane çan burgun së bashku me të burgosur tjerë dhe kalon në zonat e çliruara Italiane. 1944 arrestohet nga gjermanët nga të cilët shpëton në sajë të mësuesit të gjimnazit, E. Koliqit. dhe po atë vit kthehet në Shqipëri.


Në përfundim të Luftës Antifashiste në vitin '44 kthehet ne Shqipëri duke organizuar edhe ardhjen e gati 300 Shqiptarëve tjerë në kohen kur Shqiptarët kishin mbetur pa kurrfarë organizimi. Është në Shkodër në shtëpinë e Nush Topallit, kur Shkodra bastiset nga trupat serbe.
Tek "Retë dhe gurët" citon N.Spirun që i thoshte se Shqipëria kishte material të mjaftueshëm jo vetëm për të dhe për kushedi sa vjet,- bollëk ky që bënë të mundur tregtarët shqiptarë nën okupacionin italian e pastaj gjerman, ngaqë pushtuesit kishin nevojë për material. Kur kthehet në Shqipërinë e çliruar, ftohet që të qëndrojë në krye të gazetës "Bashkimi" në Tiranë nga 1945-1947, nga një kontroll i befasishëm i gjejnë shkrime jashtë vijës së partisë, (shkruan se Hysni Kapo e shpëton nga pushkatimi) lirohet më 15 maj 1950. 1957 mësues në teknikumin “8 Nëntori”.

Boton "Hasta la vista" - 1959. 1973 i hiqet e drejta për botim. Më 1975 i fusin në burg të birin. Romani "Çuka e shtegtarit" - 1980 si direktivë për autokritikë nga Partia; por s'ia pranuen e nuk u botue. Kjo për të vetmin shkak se nuk mund të pajtohej që në ditët e para të pushtetit me fillimin e diktaturës, e sidomos kur provoi t'i rezistojë diktatit që i vinte Shqipërisë aso kohe nga jashtë, kryesisht nga Beogradi. 27 dhjetor 1991 vdes dhe varroset sipas amanetit pa ceremoni.



Vepra

Në kulturën dhe letërsinë kombëtare Petro Marko është personalitet i përmasave të mëdha me shpirt e mendje të paluhatur para çdo stuhie. Ata që kanë njohur nga afër Petro Markon, kanë ndjerë se brenda tij rrezatonte një besim madhor ndaj njeriut dhe mirësisë. Vetëm një lartësi shpirti e tillë mund ta përballonte ndeshjen sy më sy me vdekjen, që ai përjetoi aq shumë herë gjatë jetës së tij.

Dhe sa herë ngrihej në këmbë ai do ta niste nga e para luftën ndaj së keqes po me atë forcë besimi, po me atë rrezatim mirësie. Të tillë e ndjen lexuesi Petron në romanet "Hasta la vista" dhe "Qyteti i fundit", ku rruga e tij jetësore e asimiluar artistikisht, është aq e pranishme.
 Në vitet '70 ai do të shkruajë romanin "Një emër në katër rrugë", ndërsa periudhën e vështirë të jetës së tij në ishullin e Ustikës do ta përjetësojë në romanin e tij të rëndësishëm "Nata e Ustikës". Paraqitja e shkrimtarit Petro Marko me dy romanet e tij të parë "Hasta la vista" dhe "Qyteti i fundit" në vitet '60 është një kthesë e vërtetë në historikun e shkurtër të romanit shqiptar.
 Dhe nuk është fjala për rrumbullakësimin e një përvoje krijuese, por përkundërazi për ndërprerje dhe dalje nga një përvojë e shartuar jonatyrshëm në rrjedhat e letrare shqiptare, ishte një synim që rrëfimi romanor, pjesërisht në vitet 1940, 1950, do të çlirohej dhe të hapej si vizion, univers krijues dhe si spektër tematik.


Krahas kësaj  të brendshme që kanë të dy romanet e përmendur përballë veprave të të njëjtit zhanër të deriatëhershëm, këto vepra qëndronin superiore edhe si artikulim artistik. Dhe pikërisht për natyrën e risive, për natyrën që pretendon ndryshime të vërteta të vlerave letrare. të gjitha veprat e Petro Markos u pëlqyen dhe u kërkuan nga lexuesi.
Faqet më të fuqishme të prozës së Petro Markos reflektojnë triumfin e dashurisë dhe të humanizmit njerëzor. Pas tërë atij ferri nëpër të cilin kalon njeriu në rrëfimin e Petro Markos, ai arrin të mbetet i pamposhtur nga mizoritë e botës. Këtë bërthamë të brendshme e rrezatojnë personazhet nga romanet e tij, këtë shkëlqim biblik reflekton Petro Marko njeri dhe Petro Marko shkrimtar në tërë veprat e tij. Nuk ka shembull në letërsinë shqiptare, ku të jetë gërshetuar dhe njehsuar aq shumë mes vetes njeriu dhe krijuesi - Petro Marko njeri dhe Petro Marko shkrimtar.

 Me romanet e tij Petro Marko hyri në personalitetet më të shquara të kulturës shqiptare që sollën risi të vërteta në traditën letrare shqiptare. Tek vepra e tij rrezaton bindja dhe besimi i lindur për dashurinë dhe humanizmin njerëzor, ndonëse sa rrojti ishte ndër personalitetet më të persekutuara dhe më të munduara.


Në vitin 2000, e shoqja Safo me të bijën Amantia, botojnë "Retë dhe gurët - Intervistë me vetveten", autobiografik ku Petro Marko plak merr në pyetje një version më të ri të vetvetes; libër ky që i kishte mbetur dorëshkrim dhe e kishte dëshirë t'a botonte. Presidenti i Shqipërisë, Alfred Moisiu, në vitin 2003 dekoroi Petro Markon me Urdhrin "Nderi i Kombit".

Tituj të veprave

1)Hasta la vista (1958) 

2)Qyteti i fundit (1960)

3)Një emër në katër rrugë

4)Ara në mal - roman

5)Nata e Ustikës (1989) 

6)Shpella e piratëve- roman 

Vepra autobiografike

7.Horizont - roman 

8)Fantazma dhe plani 3+4

9)Çuka e shtegtarit

10)Një natë dhe dy agime

11)Stina e armëve - roman 

12)Halimi - roman 

13)Tregime - tregime 

14)Gazetari, mbreti e uria - - roman

15)Retë dhe gurët - Intervistë me vetveten, 2000

16)Ultimatumi - 2002

17)Tregime të zgjedhura - 2003


Mirënjohjet

“Mjeshtri i Madh i Punës” - 1998
“Penda e Artë” - 2000
“Qytetar Nderi i Vlorës” - 2002
Urdhri "Nderi i Kombit" në vitin 2003




***************

LINJA NARRATIVE E DASHURISË NË ROMANIN " NATA E USTIKËS" SË AUTORIT PETRO MARKO

Në romanin "Nata e Ustikës" Petro Markoja rrëfen një frag-ment nga betejat, burgjet, dramat dhe dashuritë e tij nëpër Evropë giatë viteve  1930 dhe 1940 të shekullit  20 - pra para dhe pas Luftës së Dytë Botërore. Në vitin 1940 Petro Markoja u kthye nga lufta e Spanjës.

Një vit më vonë u arrestua prej pushtuesve italianë dhe u internua së bashku me gjashtëqind të burgosur të tjerë nga vendet ballkanike në ishullin e Ustikës (në veri të Sicilisë).

Në burgun e Ustikës, një ishull famëkeq në afërsi të Palermos, në mesin e mijëra të burgosurve, edhe grupi i shqiptarëve do të qëndrojë deri në kapitullimin e fashizmit. Prej këtej e merr subjektin e tij romani prej 380 faqesh "Nata e Ustikës".


Rrëfimi në këtë roman karakteristik për stilin e Petro Markos (dinamik, i drejtpërdrejtë), arrin ta fusë dhe ta ambientojë lexuesin në botën e kampit që në 20 faqet e para të veprës.

Rrëfimi ndjek dy linja narrative: atë të terrorit të ushtruar ndaj të burgosurve, përkatësisht organizimin, vetëorganizimin e brendshëm të të burgosurve për t'i qëndruar e rezistuar dhunës, dhe linja intime, ajo e dashurisë ndërmjet Andreas dhe sllaves së burgosur Sonjës.

Petro Markoja, siç e përmendëm dhe në romanet e tjera, i dha një vend të dukshëm ndjenjës së dashurisë, si për të treguar apo për të reaguar ndaj shpërfytyrimit që i bëhej personazhit të letërsisë skematike zyrtare të kohës.

 Pa këtë ndjenjë, duket se nënvizon në të gjithë krijimtarinë e tij, nieriu as nuk mund të jetë njeri dhe aq më tepër të mbijetëojë në realitetin më të egër dhe pa asnjë dritë shprese.

 Me personazhin femër P.Markoja theu disa tabu të forta të kohës, jo vetëm se femra përgjithësisht ishte e huaj, jo vetëm se dashuria jepet si ndjenjë aq universale sa mund të lidhë dy njerëz të kombësive të ndryshme, por edhe për faktin se femra zuri një vend të merituar, qoftë dhe kur ishte prostitutë.

Shkrimtari është në anën e saj dhe e mbron e i adhuron guximin, por dhe ferminitetin, ide këto tepër të guximshme për letërsinë shqiptare në përgjithësi.

 Ngjarjen në roman e rrëfen në vetën e parë vetë kryepersonazhi Andrea, ai ruan veçantitë narrative të njohura të Petro Markos: dinamik në zhvillim me shpërthime të fuqishme herë pas here. Shtrati fabulativ e ruan boshtin unik edhe përpos prirjes për ndërhyrje e digresione, që jo domosdoshmërish derdhen në atë shtrat.

Edhe në këtë roman kemi një vështrim realist ndaj personazheve, ata shfaqen me të gjitha virtytet, veset dhe dobësitë njerëzore, ndërsa simpatia e autorit bie mbi personazhin me ide revolucionare, por kjo në kuptimin e ideve të përparuara të kohës, të cilat duhej të përfshinin dhe shoqërinë shqiptare.


Nata e Ustikës (fragment)

PËR NË KAMPIN E USTIKËS:

Më duket se motori e rralloi forcën, - më thoshte Iloja.
U ngritëm të tërë më këmbë. Shikonim të gjithë lart, nga bukaporta e mbyllur.
-Sa natë e gjatë! - tha mbase kot, siç fliste kot Taqi.
Me duar të varura e të rënduara rrinim si ata besimtarët fanatikë që shikojnë ndaj qiellit. Lart dëgjoheshin zëra. Lart kishte jetë. Lart kishte erë dhe horizont. Kishte të qeshura dhe shakara.
Sa ndenjëm ashtu, s'dihet. Vetëm kur Iloia tha: "Pse s'ulemi?", atëherë shikuam të gjithë nga ai dhe lëvizëm. Qeshnim. E pse të mos qeshnim? Ishim akoma gjallë. E kaluam Adriatikun. E kaluam vdekjen...
- Zoti e di se ku jemi!
- Unë them të shtrohemi e të hamë... Të hamë sa jemi këtu e sa i kemi këto ushqime... Më mirë t'i kemi në bark sesa...
Asnjë nuk e kundërshtoi këtë mendim. Mistoja çeli valixhen. Vuri përpara ushqimet. Cilido me mundime afrohej, merrte ç'i pëlqente... Edhe unë mora bukë e kaçkavall. Më pëlqente shumë kaçkavalli. Është si ullinjtë. Po të hash bukë e ullinj, s'ngopesh së ngrëni. Ashtu edhe me kaçkavallin... Po ujë? Ku ka ujë? Ç'bëra që hëngra kaq shumë.
Dhe pasi u paqosëm mirë, sikur të mos na kishte ngjarë natën asgjë, secili nisi të tregonte ato që kishte menduar gjatë natës.
Mistoja tha: - Isha i sigurt qind për qind se do të mbyteshím... Vrisja mendjen... dhe gjithnjë mallkoja veten që nuk sulmuam qysh në korridorin e burgut. Ose do të ishim vrarë, ose do të kishim shpëtuar... po do të linim nam.
Iloja tha: - As për një çast nuk e mendova vdekjen.
- Kadriu - unë kam frikë nga deti. Mirë që nuk e shihja. Kam udhëtuar natën me vapor. S'ka tmerr më të madh.
Alqi - Mua më ishte ngulitur në tru se si do të vinte siluri, si do të fundoseshim... si do të shuhej drita e nuk do të shikonim më njeri-tietrin.
Pastaj Mahmuti - Unë e ndieja veten mirë se isha në mes dhe falenderoja ata që na lidhën. Se, duke qenë të lidhur, më dukej vetja dhjetë herë më guximtar.
Tahiri - Që kur më zunë, e mora parasysh vdekjen... Prandaj gjithë natën s'më ra ndër mend mortja...
Bexhetit, kur i erdhi radha të thoshte edhe ai se ç'kishte menduar gjatë natës, duke qeshur, foli: - ja, i thatë ju të gjitha.
Kurse Taqi e tha që në fillim: -Unë flija.
Të gjithë kishin kaluar nga biruca nr. 8 Kishin biseduar ca minuta. Pastaj ishin caktuar në kaushet dhe qelitë e ndryshme. Përves Ilos dhe Kadriut, që ishin komunistë, ne të tjerët ishim si gjithë të burgosurit. Tani që na lidhte një zinxhir, tani që rrugën e kishim të përbashkët, do të njiheshim më shumë. Nata që kaluam sikur na afroi. Morëm frymë nga njëri-tjetri; u përgatitëm të vdisnim bashkë. Tani duhej të jetonim bashkë.
Bukaporta u hap. Ne u ngritëm më këmbë, kthyem kokat lart e pamë qiellin plot dritë. Pamë shumë ushtarakë e marinarë që na dukeshin... - si dukeshin ashtu? Këmbë të mëdha e kokë të vogla... sikur ishin gati për të na shtypur... Pamë litarë dhe direkun... Po ç'thoshin? Qeshnin me ne që u dukeshim si miza?
Pritëm e pritëm. Heshtjen tonë e prishi Iloja:
- Këtu kushedi se ku jemi e kushedi ku do të na shpien... Lart kokën, si shqiptarë që jemi...
Vinçi me magjen e madhe në formë vagoni minierash u fut në bukaportë, u ul poshtë gjer në dyshemenë e hambarit tonë. Ne bëmë mënjanë. Zbritën me të shpejtë nga shkalla disa karabinierë.
Na urdhëruan të futeshim në atë magje. Ne ngurruam. Po ara na kërcënuan e na thanë se ashtu do të dilnim më kollaj. Me një mijë mundime u futëm, gati njëri mbi tjetrin. Ata lart vazhdonin të qeshnin.
Vinçi ngrihej. Ne tundeshim në erë. Iu afruam bukaportës.
Pastaj na kthyen nga bankina. E, kur ishim mbi bankinën, na lanë aty në erë.
Përposh nesh britma. Hodha sytë, e, ç'të shikoje! Mijëra njerëz me grusht na kërcënonin.
- Spie! Spie!
- (It.: Spiunë! Spiunë!)
- A morte le spie che hanno causato miliaia di morti.
- (It.: Vdekje spiunëve që kanë shkaktuar me mijëra të vdekur).
- Traditori! Spie di un cane!
- (It.: Tradhëtarë! Spiunë të qenit!)
Po kjo? Ç'është kjo pritje në tokën italiane? Ne vareshim në erë e lëkundeshim si kufoma e Hamidit...
Një fishkëllimë e gjatë bilbili... Turma sikur deshi të na hante. Po ja që ne ishim lart. Vareshim e tundeshim në ajër.
Pushoni! Pushoni... - Vala zemërake e turmës sikur ra në bunacë. - Pushoni! Këta shqiptarë të mallkuar, këta banditë, këta spiunë na morën në qafë... Morën më qafë mijëra e mijëra bij të Italisë, se kapërcenin vijën e parë e i tregonin grekut pozitat tona... Pastaj na sulmonin nga shpina... - bërtiste me sa kishte në kokë një oficer aty mbi vapor.
Turma e ngriti më lart se ne, gjer në qiell, sharjen dhe mallkimin.
- Vdekje spiunëve! Vdekje banditëve!
U hutova. Nga fundi i detit, tani në qiell. Ç'kishin me ne? ç'kishte me ne ai oficer që lehte si i tërbuar?
- Ne nuk jemi banditë! - bërtiti me fuqi dhe me një italishte të bukur Mistoja. - Banditë janë ata që na zunë derën... që na vrasin, që na varin, që na arrestojnë.
Iloja, që ishte ngjitur fare me mua e ngriti zërin më lart:
- Ja ku janë banditët... ja ku janë kasapët e popullit italian! --dhe me të dyja duart e lidhura tregonte oficerin dhe karabinierët.
Ata poshtë, sikur do të na hanin me dhëmbë. Ne lart këndonim. I pari ia nisi Iloja:

Avanti, popolo,
alla riscossa
bandiera rossa
triomfera...

Lëshoje vinçin! Lëshoje shpejt! - urdhëronte oficeri me duar e këmbë...
Kënga ngrihej më lart se ne. Përhapej më tej vaporit nga shikonin të shastisur. Turma kishte heshtur e na shikonte gjithashtu e shastisur.
Ne tundeshim në erë duke kënduar.
--------------------------------------
Ky fragment përshkruan udhëtimin e të burgosurve shqiptarë me anije, të cilët të hedhur atje si thasë me patate e të lidhur në pranga po i çojnë për në kampin e Ustikës. Nata është e gjatë dhe atë e bën më të gjatë gjendja tragjike e burrave të burgosur. Ajo është aq e gjatë sa ia kalon dhe vetë vdekjes, nënvizon shkrimtari. Nga ana tjetër në një mënyrë shumë të thjeshtë e të natyrshme si për t'iu kundërvënë fatalitetit, të burgosurit flasin për shijet e tyre në të ngrënë. Fundi i fragmentit është aq ngjethës kur shkrimtari mbi majën e anijes vendos të burgosurit shqiptarë, ndërsa poshtë turmën që nuk e kupton për se ka aq urrejtje për njerëz që janë po aq viktima nga xhelatët e luftës sa vetë ata vetë. Kënga me fjalët internacionaliste jepet pikërisht në këtë situatë që duket se pret zgjidhje.

Nata e Ustikës

Romanet "Hasta la vista", "Një emër në katër rrugë" dhe "Nata e Ustikës", janë romanet më autobiografikë në letërsinë tonë. Pas personazhit kryesor të secilit roman (Gori, Gjikë Bua, Andrea) lexuesi fare lehtë do ta identifikojë vetë autorin. Sidomos lexuesi që e ka parasysh dhe veprën-ditar "Intervistë me vetveten", ku rrëfehet jeta apo biografia, që është nga më të bujshmet e shkrimtarëve shqiptarë.
Në romanin "Nata e Ustikës" Petro Markoja rrëfen një frag-ment nga betejat, burgjet, dramat dhe dashuritë e tij nëpër Evropë giatë viteve '30 dhe '40 të shekullit XX - pra para dhe pas Luftës së Dytë Botërore. Në vitin 1940 Petro Markoja u kthye nga lufta e Spanjës. Një vit më vonë u arrestua prej pushtuesve italianë dhe u internua së bashku me gjashtëqind të burgosur të tjerë nga vendet ballkanike në ishullin e Ustikës (në veri të Sicilisë). Në burgun e Ustikës, një ishull famëkeq në afërsi të Palermos, në mesin e mijëra të burgosurve, edhe grupi i shqiptarëve do të qëndrojë deri në kapitullimin e fashizmit. Prej këtej e merr subjektin e tij romani prej 380 faqesh "Nata e Ustikës".
Rrëfimi në këtë roman karakteristik për stilin e Petro Markos (dinamik, i drejtpërdrejtë), arrin ta fusë dhe ta ambientojë lexuesin në botën e kampit që në 20 faqet e para të veprës. Rrëfimi ndjek dy linja narrative: atë të terrorit të ushtruar ndaj të burgosurve, përkatësisht organizimin, vetëorganizimin e brendshëm të të burgosurve për t'i qëndruar e rezistuar dhunës, dhe linja intime, ajo e dashurisë ndërmjet Andreas dhe sllaves së burgosur Sonjës.

Petro Markoja, siç e përmendëm dhe në romanet e tjera, i dha një vend të dukshëm ndjenjës së dashurisë, si për të treguar apo për të reaguar ndaj shpërfytyrimit që i bëhej personazhit të letërsisë skematike zyrtare të kohës. Pa këtë ndjenjë, duket se nënvizon në të gjithë krijimtarinë e tij, nieriu as nuk mund të jetë njeri dhe aq më tepër të mbijetëojë në realitetin më të egër dhe pa asnjë dritë shprese. Me personazhin femër P.Markoja theu disa tabu të forta të kohës, jo vetëm se femra përgjithësisht ishte e huaj, jo vetëm se dashuria jepet si ndjenjë aq universale sa mund të lidhë dy njerëz të kombësive të ndryshme, por edhe për faktin se femra zuri një vend të merituar, qoftë dhe kur ishte prostitutë. Shkrimtari është në anën e saj dhe e mbron e i adhuron guximin, por dhe ferminitetin, ide këto tepër të guximshme për letërsinë shqiptare në përgjithësi.

Ngjarjen në roman e rrëfen në vetën e parë vetë kryepersonazhi Andrea, ai ruan veçantitë narrative të njohura të Petro Markos: dinamik në zhvillim me shpërthime të fuqishme herë pas here. Shtrati fabulativ e ruan boshtin unik edhe përpos prirjes për ndërhyrje e digresione, që jo domosdoshmërisht derdhen në atë shtrat.

Edhe në këtë roman kemi një vështrim realist ndaj personazheve, ata shfaqen me të gjitha virtytet, veset dhe dobësitë njerëzore, ndërsa simpatia e autorit bie mbi personazhin me ide revolucionare, por kjo në kuptimin e ideve të përparuara të kohës, të cilat duhej të përfshinin dhe shoqërinë shqiptare.

******


Hasta la Vista

Është romani i parë i autorit dhe më i rëndësishmi për kohën, kur e shkroi, si në rrafshin artistik ashtu dhe në atë tematik. Rëndësia e tij qëndron veçanërisht, se lajmëroi kthesën në rrjedhat historike të romanit shqiptar. Romani sjell rrëfimin e luftës në Spanjë, ku kryesisht veprojnë personazhe nga mesi i vullnetarëve shqiptarë dhe ndërkombëtarë. Në të rrëfehen betejat e shumta gjatë viteve të kaluara në front, të cilat përshkruhen me një gjuhë të gjallë dhe të papërsëritur. Krahas ngjarjeve për rrjedhat e luftës, rrëfehet dhe linja e dashurisë ndërmjet luftëtarit shqiptar Gori dhe infermieres spanjolle Anita. Ngjarja, pra, në romanin "Hasta la vista" rrjedh në dy binarë: rrëfimi për luftën dhe rrëfimi për dashurinë. Në rrëfimin e parë, shkrimtari e kuadron luftën mes republikanëve që u vijnë në ndihmë vullnetarë nga mbarë bota dhe, monarkistëve të ndihmuar nga fuqitë fashiste evropiane. Në rrethin e të parëve janë dhe vullnetarët shqiptarë që së bashku me të tjerët luftonin fashizmin, që, gjatë luftës në Spanjë (gjysma e dytë e viteve '30) ishte forcuar dhe paralajmëronte Luftën e Dytë Botërore.
Anë e fuqishme e rrëfimit për luftën është ndërtimi i personazheve, shpalimi i karaktereve, i psikologjisë dhe i filozofisë së tyre. Numri më i madh i personazheve është nga radhët e vullnetarëve shqiptarë, në mesin e të cilëve ishin personalitete të shquara të kohës si Skënder Luarasi, Asim Vokshi, Mehmet Shehu, Xhemal Kada, vetë Petro Marko etj. Këta dhe personazhet e sajuara përmes imagjinatës, autori do t'i sprovojë në rrethanat e luftës. Dhe një sprovë do të jetë e rreptë: të ballafaquar shpesh sy më sy me vdekjen, ata hapen plotësisht para të tjerëve, pa mundur të fshehin asgjë. Dhe pikërisht në këtë faqe të artit të vet tregimtar, Petro Marko do ta bëjë shmangien e parë nga shablloni i doktrinës zyrtare: edhe pse grupi i vullnetarëve të luftës mendohej të ishte pjesë e më të zgjedhurve të mjedisit dhe të kohës shqiptare, të vënë përballë rrezikut të vdekjes, jo të gjithë do ta përballojnë atë njësoj. Në mesin e tyre, prandaj, do të vërehet ndonjë luhatje që, nën presionin e frikës, do të manifestohet si ikje, si fshehje, si dezertim. Pra, Petro Markoja, edhe brenda rrethit të personazheve të zgjedhura për kauzën pozitive mbarënjerëzore, do të dallojë dobësi, cene dhe anë të shëmtuara mes tyre.
Në linjën e dytë, në rrëfimin e dashurisë mes Gorit dhe Anitës, autori arrin efekte nga më të shënuarat në artikulimin artistik. Dashuria mes tyre, në këtë rast, është vendosur në një kontekst ngjarjesh të veçanta, të jashtëzakonshme. Lufta jepet e pranishme kudo e në çdo çast, si shpërthim gjylesh topi apo granate, aty rrotull e nëpër këmbë, e parashikueshme dhe e paparashikueshme njëherazi, është pikërisht ajo që përcakton rrjedhën e ngjarjeve të ditës, të çastit. Në kuadër të kësaj vetëdijeje dhe nënvetëdijeje lindja e dashurisë mes Gorit luftëtar dhe Anitës infermiere, do të ketë një tjetër shije, tjetër intensitet dhe forcë emozionale Anita, gjimnazistja e bukur spanjolle, në rolin e infermieres, në një kamp të improvizuar që vlon nga rrëmuja e luftës dhe lodhja për t'u ndihmuar të plagosurve nga fronti, befasisht do të ndeshë shikimin e një të plagosuri të ri. Ky luftëtar rreth të njëzetave, kaçurrel e me një bukuri apolonike, prej nga të ketë ardhur vallë për të luftuar, për të vdekur në Spanjë, për Spanjën? Kështu e përjeton Anita takimin e parë me ata sy, duke e përfytyruar Gorin, si një krijesë jashtëtokësore, mitologjike. Dashuria midis tyre, e ngjizur dhe e ndezur në këto rrethana do të jetë po ashtu, e përmasave të jashtëzakonshme. Edhe kjo ishte e veçanta që sillte Petro Marko në temën e dashurisë në romanin shqiptar të asaj kohe.

Hasta la Vista (fragment)

TAKIMI I GORIT ME ANITËN:

Aeroplani ra mbi ullinjtë. I digjeshin krahët. Të tjerët u larguan, se pothuaj gjithë vagonat u bënë shkrumb e hi. Një tërkuzë e gjatë vagonash ishin katandisur skelete hekuri në zjarr. Disa ishin të përmbysura dhe akoma lëshonin zjarr e tym.
Ata që duallën nga aeroplani, kërkuan të shpëtonin, po u zunë. Ishin tre hitierianë të divizionit "Kondor" dhe një frankist. Garibaldinët i zunë, i lidhën dhe i shikonin me zemërim.
-E çmi mbani gjallë, -thirri dikush. - Hidhini n'atë zjarr që ndezën vetë! Brigantët!
Një tjetër u afrua dhe nxori revolen t'i vriste, po dora e tij u ndal nga Ramizi.
Këta janë robër lufte! Do të dërgohen te shokët e tyre! Mos i ngini! Po i ngau njeri...
Fjalën e Ramizit e preu Alvarezi.
- I çarmatosni mirë dhe i shpini në shtabin e brigadës, aty pas ullinjve. ju të tjerët ndihmoni shokët!...
- Ç'më rrini kështu sikur shikoni ndonjë Sfaqje!
- Plumbin qenve! Plumbin - u dëgjua përsëri nga mesi i ushtarëve.
- Dëgjoni thirri me zë të prerë komisari Alvarez - po i ngau njeri, plumbin ka. Shpejt, sikush në kompaninë e tij...
Kishte nga ata kurreshtarë që deshën të shikonin ç'fytyrë kishin bishat që bombardonin ditë e natë Spanjën republikane. S'lanë shtëpi e fshat, stacion e qytet pa bërë shkrumb e hi. Mirë! Ata sipas ligjeve të luftës së tyre të padrejtë, mund t'i sulmonin trenat e luftës e t'i shkatërronin siç bënë tani! Po kush i lajmëroi? Kush e dërgoi lajmin se ky tren ishte i brigadës së 12-të? Eh, luftë o luftë!
- Mor po këta qënkan simpatikë! - tha njeri. -janë të rinj. Pa shikoi! Flokëverdhë, bukuroshë! Pa shiko frankistin! Një moreno, tërheqës për vajzat, që ç'ke me të...
- Derrat! - thirri një tjetër.
- Qënt e qënit! - ia priti një tjetër.
- Të katër robërit, shkonin kryelartë. Bile ndezën dhe cigaren. Flisnin midis tyre... dhe siç dukej, atë që ato po bënin, e bënin për Fuhrerin që i kish verbuar dhe ndërsyer.. Kush e di! Pa tjetër do të vinin në vete ndonjë ditë, po të shpëtonin nga ky zjarr që ndezën ata me urdhërin e perëndisë së tyre.
Agimi, si nga hera, vazhdonte të derdhte dritën e argjendë nga lindja ku shtrihej deti Mesdhe. Pastaj një valë resh të kuqe u dalluan në horizontin e hapur! Eh, ç'agim! Sa keq për Gorin që s'e pa këtë agim! I kishin folur për agimet e kuqërreme të Spanjës së bukur. Po ja që s'pati fat ta shikonte këtë agim vjeshte. Ish i shtrirë, aty rrëzë një ulliri, i rrethuar nga shokët. Asimi nuk fliste. Prisnin doktorin, që mjekonte ata që ishin të plagosur më rëndë.
Kush e di sa shokë të rinj si Gori, që kapërcyen kufi e dete, për të ardhur gjer këtu, u vranë tani, pa ja shkrepur asnjëherë, pa shfryrë asnjë herë zemërimin dhe urrejtjen e tyre kundër fashizmit!
-Ka patur dhe më keq, - mendonte Asimi. - Ka patur shokë që u vranë pa shkelur fare në tokën spanjolle. Bllokada e turpshme dhe barbare e kapitalit internacional me fashizmin si xhandar, kush e di sa e sa shokë ka vrarë në det e në stere...
Gori geli sytë! Herën e parë nuk mundi të përmblidhej e të kuptonte se ku ish. Po kur pa pranë fytyrat e dashura të Asimit e të Xhemalit, të Ramizit e të Dragushit, të Fatosit e të Arxhelit e të shumë garibaldinëve të tjerë, e kuptoi se po i linte përjetë. Mbylli prapë sytë dhe lotët i rodhën pa dashur.
Në këto çaste të mallëngjyera, Vjen xha Kola, i cili, sa dëgjoi plasjet e para, kish këcyer përjashta dhe kish marë frymë tutje kanalit. Ishte mbledhur kruspull në një guvë ulliri, kishte mbyllur sytë dhe qëndroi aty gjersa pushoi zjarri dhe rrëmuja. Kur ra agimi, atëherë u kujtua për armët dhe sidomos për çantën, ku mbante gjëra të vlefshme, siç thoshte ai, dhe nuk linte njeri t'ia prekte... Për këtë i vinte plasja dhe ish enduar shumë që s'mori të paktën çantën e vogël. "Po lëkura qënka më e dhëmbshur se floriri!" - kur shikonte lemerinë që ish bërë.
- Ka vdekur njeri nga tanët? - pyeti , kur pa shokët rreth Gorit.
- Po ti ç'u bëre? - pyeti Ramizi. - Nga bridhje! Ne kujtuam se... re dëshmor!
- Mortja nuk merr. shtoi Xhemali.
Ra buria! Të gjithë të mblidheshin në kompanitë e tyre.
Gori e dëgjoi. çeli sytë dhe bëri të ngrihej.
-Mos lëviz! - e porositi Ramizi, - ja tani vjen doktori. Dhe me të vërtetë erdhi doktori me infermierët. E zbuloi. I pa mirë kokën, trupin e këmbët! I lidhi kryet, krahun dhe tërë gjoksin dhe porositi infermierët ta shpinin n'ambulancën që u ngrit tej kanalit.
Komandanti i brigadës dhe komisari që erdhën aty, pyetën doktorin dhe ky u tha se s'ka rrezik - frakturë dhe tronditje.
-Shoku shqiptar! Kur të shërohesh të presim në brigadë, - i tha komisari, dhe e përkëdheli duke i lëmuar flokët. -ju garibaldinët e Shqipërisë, përshëndetuni me shokun se po nisemi.
Gorin e vunë mbi vig. Ai nuk i çelte sytë nga turpi se i ishin mbytur në lotë.
-Gori! - i tha Asimi. - Ne po ndahemi, se brigada niset. Erdhi treni. Të presim! - dhe e puthi. E puthi dhe u largua, se një nyje i u bë në fyt.
Të gjithë e përqafonin. Po Gori nuk i çilte sytë të shikonte shokët, vëllezërit për të cilët krenohej jo vetëm ai, po krenoheshin tërë shqiptarët antifashistë. S'kishte fuqi të thoshte një fjalë, vetëm një fjalë: "Luftoni dhe për mua!" Kur nuk i dëgjoi më, kur ndjeu se infermierët e kishin ngritur, çeli sytë dhe pa se po e shpinin në drejtim të kundërt nga ai i shokëve që duke u larguar, kthenin kokën pas dhe i tundnin dorën duke e përshëndetur.
..........................................................
Fishkëllima e trenit ngrinte peshë më tepër zemrat e ndezura të garibaldinëve, që lanë shumë të vrarë dhe të plagosur. Po kënga gjëmoi.
Këtej autoambulancat mbartnin të plagosurit. Ata që ishin me plagë të rënda i shtruan aty pranë në një shtëpi fshatari, kurse Gorin e shtrinë në një shtrat të autoambulancës. Në shtratin tjetër ishte një shok italian që rrënkonte thellë. Pranë Gorit rrinte një infermiere e re, e cila i lëmonte ballin. Gori mbylli sytë dhe s'dinte ç'të mendonte. I vinte turp... Çahu dhè të futem! Si? I shtrirë dhe i lidhur në këmbë, kurse brigada shkoi në Aragonë! Çfat i keq! Po kjo vajzë! Sa e mirë! Sa e dashur!
Ajo i foli në një gjuhë që Gori s'mori vesh. Pastaj i foli me gjuhën e ëmbël spanjolle. Gori, që dinte mirë italishten, e kuptonte spanjishten.
Befas maqina u ndal! Si një britmë e vetme gjëmuan thirrjet e të plagosurve. Dyert përnjëherë u çelën dhe infermierët rrëmbyen vigjët me të plagosur dhe vrapuan nën ullinjtë. Aeroplanët fashistë fluturuan shumë ulët. Gjëmimi i tyre bënte të dridhej dhe dheu! Për pak çaste toka u drodh dhe aty pranë në Alkala de Çis shtëllunga tymi u ngritën përpjetë si uji i detit nga plasja e bombave të mëdha. Gori pa dritën e tokës spaniolle. Sa dritë ka qielli dhe deti i Spanjës! Kudo që të hidhje sytë shikoje pyje me portokalle! Pyje me ullinj! Dhe ja, aty pranë, deti ish i shqetësuar dhe era kafshonte valët duke zbardhur dhëmbët si një qen i egërsuar. Infermierja, që i rrinte Gorit mbi kokë si një pulë që mbronte zogjtë e saj nga ndonjë skifter, Kristina, siç e quanin infermieren suedeze, e ruante të plagosurin nga aeroplanat.
- Janë shumë çnjerëzorë! Edhe autoambulancat i sulmojnë! Sa herë na kanë mitraluar!
Doktori që shoqëronte kollonën vizitoi edhe Gorin. E gjeti mirë, më të qetë.
- Jemi fqinjë! - i tha.
- Nga jini ju? - e pyeti Gori.
- Jam bullgar! Dr. Klimgev! Ti je shqiptar, apo jo?
- Po! jam shqiptar!
- Aty në spital, do të gjesh dhe një infermiere shqiptare. Është një shoqe e mirë.
Në rrugën e bukur, që përshkon bregun e detit Mesdhe, rrugë plot pemë dhe vreshta, plot vila dhe fshatra të bukura, tani përsëri nisën të lëviznin maqinat: kamionë me ushtarë e me mall, vetura, autobuzë, motoçikleta, biçikleta qerre - ç'lëvizje e madhe për në Castellon de la Plana! Maqina të mbuluara me giethe, me dega: si duken së largu! Si një kopësht lëvizës!
Shumë maqina ndalen dhe vizitojnë të plagosurit. Edhe Gorin e vizitojnë, i buzëqeshin, i urojnë shëndet. Dhe Gori u buzëqesh me zor, se ndjen dhembie të madhe në gjoks e në brinjët dhe në majë të kokës. Ah, kjo erë e bendeve e mbyti fare! S'e duron dot! Sikur infermiera të mos ishte infermiere, po infermier, do të thërriste një herë e shumë herë: "Nënë! Moj nënë!", po kishte turp nga ata dy sy të kaltërt të shoqes suedeze që e shikonin me atë ëmbëlsi që e shikonte edhe qielli i Spanjës. Shtrëngonte dhëmbët dhe... ja para tij, pa dy sy, dy sy spanjollë, që kurrë s'do t'i harronte.
Një kolonel francez, burrë i shkuar nga mosha, me flokë të drejtë e t'ergjëntë, me mustaqe të shkurtëra si furcë e fortë, me dhëmbë të florinjtë, me beretën baske bojëhiri, u afrua dhe pyeti:
- Franse?
- Jo Shqiptar! - i tha infermiera -
- Shqiptar? Shqiptar?! Sans blague! (Fr.: Pa shaka: Vërtet) Sa mirë! Trim shqiptar, e? Si je, mon petit? (Fr.: biri im) Si je, mon petit? - dhe u afrua, i vuri dorën në ballë dhe i tha diçka frëngjisht. E puthi me dashuri. Vajza që e shoqëronte, e shikonte në thellësitë e syve, sikur kërkonte të kridhej brënda në sytë jeshil të Gorit, i cili ndjeu një diçka që s'e kish ndjerë kurrë gjer ahere. Koloneli e përshëndeti, kapi vajzën nga krahu dhe u largua, kurse e reia, duke e shikuar akoma, po me atë mënyrë të çuditëshme, u kthye i përkëdheli flokët, u ngritë duke e parë në sy si i hutuar, sikur deshi t'i thosh diçka... i hodhi një degë ulliri që mbante në dorë dhe u largua duke e hequr prej kolonelit dhe duke i thënë Gorit:
- Hasta la vista! (Sp.: mirupafshim)
Gori lëvizi pakëz, e shikoi më mirë, kur ajo largohej. Infermierja tha:
-Buena chiquita! Muy guapa! (Sp.: Vajzë e mirë! Shumë e bukur)
Gori s'foli gjersa e vunë prapë në autoambulancë. Maqina ecte në rrugën e asfaltuar drejt Murcias. Infermierja, me sjelljen e saj shumë të dashur, nuk ia hoqi degën e ullirit. Gori si i truar e kish pyetur:
- Mua më tha: "Hasta la vista?"
- Po! Të tha me zemër spanjolle "hasta la vista!" dhe të uroj ta rishikosh. Të fali dhe këtë degë ulliri.
------------------------------------------
Takimi i Gorit me Anitën është nga pjesët më të bukura të romanit, i cili është aq i ngarkuar me mundimet dhe dhimbjet njerëzore. Duket se dashuria bën magjira, ndihet nënteksti i kësaj ndjenje në tërë romanin. Vështrimi në thellësi të syve të ushtarit shqiptar me infermieren spanjolle nënvizon me forcë vetinë universale të kësaj ndjenje, që nuk pyet as për gjendje të vështirë, as për kohë dhe aq më tepër për kombësi të ndryshme. Dega e ullirit që Anita ia dhuroi Gorit është simbol i fitores, dhe i një dashurie të përjetshme. Me lidhjen e këtij çifti P.Marko solli në letërsinë shqiptare çiftet më simpatikë dhe më të guximshëm të të dashuruarve. Dhe ideali i njëjtë që kanë këta dy të dashur jepet në planin intim njerëzor dhe aspak si një propagandë e letërsisë zyrtare të kohës.


Intervistë me vetvehten

Po më shumë se në çdo vepër filozofia e të jetuarit të P.Markos ndjehet veçanërisht në librin monumental "Intervistë me vetveten", lënë dorëshkrim dhe botuar 10 vjet pas vdekjes së autorit. Në këtë vepër rrugën e tij jetësore, jetëshkrimin e tij Petro Marko i lë si dëshmi të drejtpërdrejta, pa u distancuar përmes personazheve letrarë, siç vepron në shumicën e romaneve. Rrëfimi është i rreptë dhe total, ai ngrihet në shkallë të një metafore për rrugën e Shqipërisë gjatë 60 vjetëve, në metaforë të luftës së pandërprerë të njeriut mes së mirës dhe së keqes. Luftëtar dhe kryeluftëtar në Spanjë, në Francë dhe Itali, kryengritës burgjesh nëpër Evropë dhe në Mesdhe, P.Marko marshon fuqishëm drejt atdheut të vet, i cili ishte dhe ai i pushtuar nga fashizmi. Autori shfaqet gjatë rrëfimit të historisë së tij në "Intervistë me vetveten" si një kriiesë mitologie e lindur ta mbajë shpatën ngritur dhe të gatshme për të goditur të keqen kudo qoftë ajo, i bindur se ashtu e pastronte dhe qiellin e tokës së vendlindjes. Me këtë besim madhor Petro Marko pas vitesh e betejash të pandërprera nëpër Evropë, më 1944 do të kthehet në Shqipëri.
Në moshën 30 vjeçare, por me aq bëma mbi shpinë, sa në jetën e një njeriu të zakonshëm nuk mund të
ngarkohen as për një shekull, P.Marko sa qe gjallë, do të përjetojë në atdhe zhgënjimin dhe dhembjen më
të thekshme. Ditët e para në Tiranë, pasi e emërojnë përgjegjës shtypi, i caktojnë shtëpinë ku do të
jetonte. Vonë në mbrëmje, që natën e parë, ai do jetë dëshmitar i një takimi trishtues me famlijen,
pronarin e vilës: "Shoku Petro na kanë dhënë urdhër t'jua lëshojmë sbtëpinë me krejt çka ka në të, ku do të vendosemi dhe a mund të marrim me vete ndonjë gjë personale", e pret zonja e shtëpisë duke u dridhur.
Petroja trishtohet, lë shtëpinë dhe kërkon sqarim nga shokët - mos është ndonjë gabim apo keqkuptim?
Kështu e fillon rrëfimin e vet P.Marko në veprën voluminoze "Intervistë me vetveten", që është një nga dëshmitë më rrënqethëse për atë që do të vinte dhe do ta mbërthente Shqipërinë gjatë diktaturës Komuniste. Po ashtu do ta detyrojnë Petro Markon që të futet nën tutelën e gazetës "Borba" të Beogradit. Por ai nuk pranon: "Ne kemi më shumë traditë, jemi vazhduesit e gazetës "Bashkimi i Kombit" para lufte, le të mësojë "Borba" nga ne", dhe këtu do të zinte fill kalvari i ri i burgosjeve dhe i persekutimeve të një egërsie që nuk e kishte provuar më parë. Një bashkëluftëtar nga Italia pas afro 50 vjetësh, diku para vdekjes, do t'i thotë Petros "Shkruaje rrugën, historinë tënde se ajo vlen më shumë se 100 romane." Dhe vërtet, libri "Intervistë me vetveten" është historia për gjysmë shekulli e Shqipërisë, rrëfimi me fuqi rrezatimi i përmasave të një bibliotekë të tërë dokumentash. Përmes kësaj vepre njihet më mirë drama e kombit dhe e Shqipërisë dhe pas leximit të këtij libri duhet më shumë dhe më pastër atdheu e kombi.

Qyteti i fundit



Në këtë roman bëhet fjalë për fundin e ushtrisë pushtuese italiane në Shqipëri. Pas kapitullimit të fashizmit, në portin e Durrësit tubohen ushtarët e mbetur nga lufta dhe presin anijet nga Italia për t'u kthyer në vendin e tyre. Pikërisht gjatë ditëve të pritjes në këtë qytet të improvizuar buzë detit, shkrimtari Petro Marko do të zbulojë histori, drama, karaktere, psikologji të nxjerra nga njerëzit e qytetit të fundit. Përveç kësaj autori do të sjellë edhe rrëfimin për dashurinë e oficerit të ri shqiptar Lekës dhe prostitutës së bukur italiane Ana Maria Monte, viktimë po ashtu e luftës dhe e fashizmit.
Brenda 7 ditëve, aq sa qëndrojnë italianët e mbledhur në portin e Durrësit për t'u kthyer në Itali, shkrimtari në romanin "Qyteti i fundit" do të zbulojë dhe do të rrëfejë historitë dhe fatet e disave nga ushtria fashiste që para 4-5 viteve e kishte pushtuar Shqipërinë. Në këtë pleksje historish e fatesh, autori do të sajojë linjën e rrëfimit që ndjek hetimi për zbulimin e një krimineli lufte, të maskuar dhe të fshehur brenda turmës së "Qytetit". Në krye të grupit që duhet ta organizojë dhe ta udhëheqë këtë zbulim është toger Leka. Pista që ndjek togeri në këtë drejtim, e ngjashme me labirintet e romaneve dedektive, do të ecë dhe përmes prostitutës italiane - Ana Maria Monti. Dhe do të lindë dashuria mes tyre, që është shumëfish më "mëkatare" se ajo mes Gorit dhe Anitës. Leka është toger i Sigurimit Shtetëror të Shqipërisë së sapodalë nga lufta, që la pas shkatërrime dhe krime, ndërsa italiania Ana është e palës që i kreu ato krime, e palës së cilës i shërbente.
Kështu shkrimtari, duke ndjekur këtë linjë do të ecë nëpër një teh të mprehtë: do ta lejojë togerin e Sigurimit t'i nënshtrohet zërit të brendshëm dhe të dashurohet me italianen e bukur, apo do të nxjerrë para tij fuqinë e përgjegjësisë dhe të mëkatit ndaj "mollës së ndaluar"? Romani "Qyteti i fundit", në këtë drejtim, sjell mjeshtërinë e të rrëfyerit të Petro Markos, që, i futur vetë mes dy zjarreve, arrin të manovrojë dhe t'u krijojë hapësirë artikulimi të dy krahëve, duke realizuar portrete komplekse, në radhë të parë si ai i toger Lekës. Gjithsesi ai si shkrimtar, pati i pari kurajo krijuese që të prekë sfera delikate, të rrezikshme të realitetit shqiptar të kohës, pasojat e të cilave i ndjeu gjithë jetën.

Një emër në katër rrugë

Romani i Petro Markos me titull "Një emër në katër rrugë" në faqen e fundit mban datën e vitit 1972. Ai mbeti dorëshkrim, nuk u lejua botimi i tij edhe pse duket të jetë më pretenduesi në veprën letrare të shkrimtarit. Ky roman u botua vetëm pas 29 vjetësh, më 2001. Pas leximit të romanit sikur bëhet më i qartë fati i tij. Në të autori rrëfen botën shqiptare të viteve '30 dhe pjesën e parë të '40-ve përmes katër perspektivave të mundshme, katër realiteteve dhe alternativave që barten përmes katër Gjikëve. Që të katërt kanë lindur në Dhrimadh, buzë detit jon, prej nga marrin udhët e botës dhe si jehonë jetësore kthehen rishtas te kjo vatër e gjallë. Katër Gjikët mëtojnë ta përthithin tërë realitetin shqiptar të kohës si dhe të nesërmen shqiptare.
Nëpërmjet tyre fokusohen katër mundësi fati dhe të fatalizmit shqiptar në prag të luftës çlirimtare, pra në prag të kthesës së madhe shqiptare.
Për të qenë i hapur deri në fund dhe për t'u dhënë shanse të barabarta katër perspektivave shqiptare, ndjehet hapur abstenimi i autorit. Në këtë roman ka një galeri të tërë personazhesh të vërteta, me identitet historik, dhe të sajuar, duke filluar që nga mbreti Zog, kryeministra dhe ministra, parlamentarë dhe intelektualë të shquar të kohës, përfaqësues turmash, revolucionarë komunistë etj.
Ja si duket shkurtimisht profilizimi i katër personazheve të realitetit shqiptar. Njëri Gjikë, Gjikë Nina nuk lëviz nga vendlindja që simbolikisht është në funksion të mburojës etnike të truallit, të Dhrimadhit. Gjikë Mërtiri, i dyti, student në Francë dhe gjykatës në Shqipëri, shfaqet si intelektual liberal i tipit evropian. I treti, Gjikë Argjiri del sinonim i së keqes dhe i shëmtimit, ndërsa i katërti, Gjikë Bua, që në këtë roman voluminoz, përveç personazh i zgjedhur i autorit është njëkohësisht dhe narratori formohet dhe kultivohet brenda botës dhe atmosferës së grupeve komuniste shqiptare të kohës. Si i tillë ai do të bëhet dhe një nga krerët e luftës antifashiste.
Gjikë Mërtiri gjykatës është figura artistikisht më e realizuar e romanit; i veçantë dhe karakteristik është dhe qëndrimi i narratorit (autorit) ndaj tij. Ai kthehet në Shqipëri me bindjen dhe shpresën se do të mund ta ushtrojë detyrën e atij që ndan drejtësi, pa u lakuar dhe pa u thyer nga presionet dhe pesha e padrejtësisë. Ka iluzionin se para drejtësisë mund të nxirret cilido shkelës, qoftë ai dhe ministër. Kur do të bindet përfundimisht për pamundësinë e vet, kur do të bindet se nga salla e gjyqit del i pafajshëm ai që jep më shumë para dhe që ka mbështetjen e pushtetit, do të zhgënjehet rëndë. Pikërisht me këtë përcaktim të autorit ndaj këtij personazhi, lind një problem që nuk është i panjohur në praktikën narrative përgjithësisht.

Që Gjikë Mërtiri del më i artikuluar dhe më i fuqishëm, më mbresëlënës, edhe pa dashjen e autorit, nuk është rastësi. Nuk është vështirë të kapet simpatia e pashprehur, por e pranishme e autorit për të edhe pse deklarativisht autori ndjen nevojë të jashtme, ekstrakrijuese, që të distancohet nga pikëpamjet e këtij intelektuali liberal-perëndimor. Prandaj shtrohet pyetja: mos vallë shkrimtari ndjehej më pranë kësaj rruge dhe kësaj alternative shqiptare gjatë viteve '30?
Prandaj simpatia për Gjikë Mërtirin, qoftë dhe si realizim artistik e vë atë në pozita superiore përballë të tjerëve. Pikërisht për këto tipare dhe individualitet të formuar dhe të fuqishëm, fundi i tij, zgjedhja e rrugës për vetëvrasje vjen si një imponim i jashtëm dhe jo i natyrshëm.

Gjikë Argjiri është personazhi më i realizuar negativ i romanit. Është shprehje e koncentrimit të faqes më të shëmtuar të realitetit shqiptar të kohës. Me veti të kameleonit Gjikë Argjiri do t'i përshtatet çdo pushteti. Ai i nënshtrohet çdo eprori nga i cili varet, i gatshëm për çdo rast korrupsioni dhe, mizor deri në absurd ndaj të nënshtruarve. Është i të gjithëve dhe i çdo kohe. Petro Markoja me intuitën e intelektualit, e pati ndjerë se nga ky soj i qenies sonë nuk do ta marrë veten kollaj bota shqiptare.
Gjikë Bua që rrëfen dhe për rrugën e tij jetësore dhe për atë të të tjerëve, mëton të jetë zëri i autorit. Ai do të jetë bartës i ideve revolucionare, komuniste, në roman dhe rruga e tij mes katër të mundshmeve do të jetë zgjedhje e autorit dhe më e vërteta sipas kësaj perspektive. Gjikë Bua nuk vendoset në situata të mprehta, të paktën jo në atë shkallë siç ndodh me Gjikë Mërtirin, ku autori ka derdhur pjesën e vet më autentike apo atë më të ëndërruarën.
Karakteristikë e narracionit në këtë rrëfim romanor, është mbështetja në faktografinë, identitetin historik, të hapësirës dhe të njerëzve, është prirja për një rrëfim të dokumentuar.
Por ajo çka duket më e rëndësishme në lidhje me natyrën, me misionin dhe perspektivën e narratorit, është se Petro Markoja në këtë roman heq dorë nga narratori i gjithëdijshëm, karakteristikë për tërë epokën e romanit realist të shekullit XIX, me jehonë dhe gjatë shekullit që lamë pas. Narratori kësaj here është njëri nga personazhet dhe ai do të rrëfejë nga perspektiva e atij që mund të dijë aq sa mund të dijë çdo njeri dëshmitar i drejtpërdrejtë apo i tërthortë. Megjithatë, autori, përmes zërit të vet, nuk mund të përmbahet plotësisht pa përzgjedhur apo pa gërshetuar mes personazhit dhe narratorit zërin e vet autorial.
Por nëse çdo personazh është personalitet i veçantë, kryepersonazhi është i pajisur dhe me boshtin plus. Duke qëndruar dhe vrojtuar nga një perspektivë superiore ai i sheh më qartë lëvizjet e njerëzve dhe të dukurive në hapësirën e fokusuar. Zakonisht ai qëndron më pranë filozofisë jetësore të vetë autorit.

Në fillim përmendëm shkurtimisht katër rrugët e Gjikëve: misionin e të parit nuk do ta marrë Gjikë Nina, simbol i rrënjës së lashtë dhe i mburojës jetike të truallit, as Gjikë Mërtiri që sjell diplomën e juristit dhe frymën e qytetërimit evropian të kohës, por Gjlkë Bua, shkollar i Vlorës dhe pjesëmarrës aktiv në grupet komuniste tiranase. Pikërisht ky, me dashjen e autorit, do të jetë më pranë zërit të tij. Romani kështu del me tezën se ideja revolucionare komuniste e mbjellë në fillim të shekullit në Evropë dhe që gjen truall dhe në tokën shqiptare, do të bartet përmes personazhit të Gjikë Buas. Dhe pikërisht me këtë përcaktim zë fill dhe ndodh mosmarrëveshja ose vetëmashtrimi mes Petro Markos shkrimtar dhe Petro Markos njeri. Ndërsa kryepersonazh i konvencioneve të kohës, pra i diktimeve nga jashtë do të bëhet Gjikë Bua, me Gjikë Mërtirin, shkrimtari Petro Marko do të shprehë vizionin e vet jetësor e filozofik si dhe pjesën më substanciale të shpirtit të vet.
Pavarësisht nga ky "disekuilibër" në sipërfaqe, narratori arrin të zhytet dhe të depërtojë në skutat më të errëta të personazheve dhe të ngjarjeve të kohës. Këto vlera, qoftë në shkallë të ideve apo të realizimeve artistike, bëjnë që romani "Një emër në katër rrugë" të jetë ndër më të realizuarit e veprës romanore të Petro Markos.

EPISODI I NISJES:


"Rroftë jeta!" Ashtu më dukej sikur përsërisnin ditë e natë, e sidomos natën, kur oshëtima e tyre ishte më e fuqishme, dallgët e detit jon, që përplaseshin në bregun shkëmbor, të fshatit tim Dhrimadhe. Këtë refren të përhershëm të dallgëve të detit jon më dukej sikur shprehnin pa zë dhe fshatarët e mi, se lufta që bënin atë moto kishte: "Rroftë jeta!" . jeta mbi gurë, jeta në dallgët e detit, jeta kur ishte zor të jetoje, zor të dashuroje, zor të ëndërroje dhe zor të vdisje.
Ky refren i pashpallur me zë, me vaj apo me këngë, që pulsi i nxitjes për të jetuar me luftë të ashpër mbi gurë në furtunat që rrëmbenin dhe dheun e gërxheve.
Kaloje nga ndonjë monopat dhe shikoje ndonjë burrë qe ngrinte ledhe për t'i mbushur pastaj me dhè dhe e pyesje:
- Ç'po bën aty? - Dhe ai të përgjigjej:
- Ja, luftoj!
Shihje ndonjë grua që bënte dru në pllaja të pjerrëta, gërxhore dhe të zhveshura, se dhitë nuk i linin kurrë xinat, cfakat dhe anticfakat të rriteshin, dhe e pyesje:
- Ç'po bën aty? - Dhe ajo të përgjigjej:
- Ja, luftoj!
Shikoje në prakun e dyerve të oborreve plaka të heshtura që tirrnin duke shikuar detin, detin që u kishte marrë burrin apo djalin, dhe i pyesje:
- Ç'po bëni aty! - Dhe ato të përgjigjeshin:
- Ja, luftojmë!
Shikoje burra, gra, të rinj, e të reja që çanin gurë, që rrëmihnin tokën, që mbillnin agrilidhe apo shartonin nerënxa, që shkundnin ullinj o që kërkonin mbi çatinë se cilën qeramidhe kishte rrëmbyer tramundana e natës, kurrë nuk të përgjigjeshin: "Ja punojmë", por: "Ja luftojmë!" - Lufta ka qëne jeta e tyre. Luftë me të huaj, luftë me urinë, me sëmundjet, me borxhet, me kurbetin, me xhandarin, me vdekjen. Dhe kjo luftë kishte si bajrak refrenin e pashpallur kurrë me zë:
"Rroftë jeta!"
Dhe me luftën e tyre ata mbijetuan! Dhe unë tani që shoh, mendoj e them: ,Mbijetuan, se hodhën rrënjë në gurë dhe u ushqyen me gjakun e gurit..."
Këto mendime mua më kishin larguar nga bisedat e shtruara që bëheshin atë mbrëmje në shtëpinë e Mitro Balit, i cili rrinte në krye të vatrës duke pirë duhan pas duhani, nga ato cigare që i hidhnin njërën pas tjetrës gjitha ata burra që vinin darkë për darkë për ta ngushëlluar e për t'i lehtësuar dhembjen dhe gjëmën e madhe që i erdhi nga miniera e Firminisë për vdekjen nga veremi i djalit të tij, Vangjelit. Aty pleqtë, që dinë shumë gjëra nga jeta, tregonin ngjarje të çuditshme nga bota e gjerë që kishin gjezdisur, aty rriheshin mendime mbi politikën dhe mbi fuqitë e mëdha që kanë fatin e njerëzimit në dorë... Hera-herës zinin në gojë dhe qeverinë e Tiranës, po emrin e mbretit nuk e zinin kurrë në gojë.
Pastaj, si kurdoherë, xha Foti fillonte me qyfyret e tij të hidhura dhe atmosfera ndryshonte fare, bëhej më e lehtë dhe dalëngadalë hiqte nga fytyra e Mitro Balit perden e zymtë të dëshpërimit, bënte të tjerët të mblidhnin këmbët dhe të pregatiteshin për të qeshur. Se, xha Foti, që kishte gjezdisur gjithë brigjet e globit si marinar nën shumë flamuj, sidomos nën flamurin e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, dhe që kishte lundruar për dyzet vjet në detin e Karaibeve, kushedi se sa herë e kishte kënduar "Dekameronin" e Bokaçios dhe, pasi asnjëri nga fshatarët e mi nuk dinin se ç'ishte "Dekamereoni" dhe kush ishte ky Bokaçio, të gjitha aventurat, thoshte se i kishte bërë vetë ai, me disa shokë të tij detarë nga Spanja dhe Gjenova e Italisë.
Dhe, pasi kallëzoi një aventurë, të gjithë qeshën. Ky, xha Foti, tani ishte plak, po mbahej mirë me shëndet dhe me humor. Kishte tre vjet që ishte kthyer pa asnjë lek, po me humorin e hidhur të botës që kishte parë. Humori i tij ishte njëra nga pasuritë më të mëdha që mund të sillte një mërgimtar, se në luftën e ashpër dhe të hidhur të jetës së fshatit tonë, më shumë dëgjohej vajtimi se kënga, më shumë mbinte gjembi i urisë se sa blerimi i vjeljes së gëzimit.
Me habinë time dëgjova të merrte fjalën dhe Gjikë Mërtiri, i cili tha:
- [Hodha grepin nga qielli] dhe [nuk kapa as zogj, as re e as yje], [po kapa bishtin e botës së lutjeve] [drejtuar perëndisë nga ara që vanë]. [Dhe qesha siç do të qeshin të nesërmit për mua!].
Kur mbaroi Gjikë Mërtiri, hyri Kolë Dede. Ra heshtja. Ashtu ishte. Kur hynte njeri, heshtja binte për disa çaste, pastaj vazhdonin biseda. Kola ndenji afër derës. I hodhi një duhan Mitros. Dhe unë prita që Gjikë Mërtiri të vazhdonte. Ai tundi kokën dhe, duke shikuar Kolën, e pyeti se kur kishte dalë nga burgu.
- Më mirë të mos kisha dalë! - tha Kola.
- Mirë e ke! i tha duke qeshur Gjikë Argjiri. Gjikë Argjiri shtoi dhe disa fjalë që nuk i dëgjoi njeri. Kolën, pasi nuk kishte paguar borxhin te zoti Kosta, zoti Kosta e kishte hedhur në gjyq. Ishte dënuar me tre muaj burgim. Dhe sipas ligjit, zoti Kosta duhej t'i paguante pesë lekë Kolës për çdo ditë që të mbahej në burg. Po Kola në burg vetëm një lek prishte. Katër lekët e tjerë ia dërgonte familjes.
- Ku ta gjesh këtë që të jesh në burg dhe t'i dërgosh katër lekë në ditë familjes. Mua më ra bretku dhe nuk fitoj një lek në ditë! - shtoi me zë të lartë Gjikë Argjiri.
- Burgu është i rëndë! Pa shikoje se si është katandisur i gjori Kolë! - tha Gjikë Nina - Ku jemi mësuar ne me burgje! Po nuk na pa dielli përditë e po nuk u shtrimë në dyshemenë tonë, vdesim shpejt.
Pasi folën për burgjet dhe për ligjet, për fajdexhitë dhe për borxhet, prisnin të merrte fjalën Gjikë Mërtiri, se Gjikë Mërtiri ishte i vetmi njeri i ligjeve. Ai kishte mbaruar në Francë drejtësi dhe i dinte të gjitha. Ai e kuptoi nga shikimet që i hidhnin, prandaj lëshoi këtë shprehje, nga e cila unë nisa të mendoja ndryshe dhe të shkruaja këtë rrëfirn të vërtetë.
- Kohë të vështira për njeriun e ndershëm ! tha Gjikë Mërtiri.
Kur i tha këto Gjikë Mërtiri, unë e shikova në sy. Ai, me atë fytyrë të bardhë dhe me ato syze pa rrathë, shikonte Kolën. Dhe Kola pinte duhan sikur të ishte në burg.
- Sipas teje, o Gjikë Mërtiri, që ke marrë diplomë drejtësie në Francë, kurse shumica jonë ka fituar veremin nga minierat e Santetienit dhe të Firminës - dhe i hodhi një shikim Mitros - kush është i ndershëm dhe kush pa nder? - e pyeti duke mbledhur këmbët dhe duke u kapardisur Gjikë Argjiri.
Aty për aty unë u hodha një shikim të shpejtë Gjikëve që folën dhe, pasi edhe mua më quajnë Gjikë, Gjikë Bua, qesha me vete. Më pëlqente që adashët të dalloheshin sipas thënies së zotit, gjyshit, se ne gjyshit i themi zot. Zoti ka si detyrë që pas tri ditëve të lindjes së mashkullit në familje të shkojë tek i porsalinduri dhe me një hanxhar apo shpatë të qëllojë tri herë në krye të djepit duke thënë: "T'u ndiftë emri, more bir!" Unë gëzohesha kur dalloheshin Gjikët, se në fshatin tonë Gjikët ishin të paktë dhe nuk kishin ditë shenjtori për mesha dhe të kremte, prandaj priftërinjve nuk u pëlqente që djemtë të pagëzoheshin me emrin që s'kanë shenjtor. Shtatë ishim gjithsej, duke përfshirë dhe Gjikë Bixhilin që kishte vdekur në Rusi, që po përmendej se gjithë paratë që kishte fituar atje gjithë jetën e tij i kishte dërguar në fshat për të ngritur shkollën ku mësova dhe unë. Fytyrën e tij e shihja përditë katër vjet me radhë, se në çdo klasë ishte varur dhe një fotografi e tij e zmadhuar.
Vura re se aty, atë mbrëmje, ishim katër Gjikë. Dy të tjerë, kushedi se nga ishin. Po, të them të drejtën, ata të dy nuk para përziheshin me asnjeri. Dhe siç ish e varfër jeta e tyre, edhe qenia e tyre në fshat nuk sillte ndonjë notë. Sikur të mos ishin fare. Prandaj dhe unë nuk i përmend. Do të merrem me këta të tre që janë këtu dhe patjetër dhe me rrugën e jetës sime për të rrëfyer ngjarjet ashtu siç rrodhën.

Thonë se emri lot një farë roli në karakterin dhe ndërgjegjen e njeriut, po këto unë nuk i besoj. Se ka njerëz me emër të mirë dhe vetë janë të ligj. Ashtu dhe ne të katër Gjikët, me të vërtetë një emër kemi, nga një fshat jemi, po ai diell na ka ngrohur, sytë tanë po atë det kanë parë dhe mushkëritë tona po atë erë kanë marrë, po, siç do ta shihni edhe ju, secili nga ne mori rrugë të ndryshme, dhe me rrugë të ndryshme fituam kafshatën e gojës...

--------------------------------------------------
Është kapitulli i parë nga romani voluminoz "Një emër në katër rrugë". Bën fjalë dhe përshkruan vendlindjen e katër Gjikëve, katër personazheve kryesorë të romanit - Dhrimadhin buzë detit jon. Duke përshkruar jetën e rëndë , -si luftë për ekzistencë, autori, që në faqet e para të romanit, mëton të paralajmërojë katër rrugët e ndryshme të personazheve që do të jenë përcaktime në përputhje me karakterin dhe botëkuptimin, filozofinë e tyre të veçantë, të ndryshme nga njëri-tjetri.
Mesazhi i romanit është dhënë në formën e një parrulle Rroftë jeta! Që në krye Petro Marko shpall krejt filozofinë e tij të të jetuarit dhe të krijuarit. Lufta jepet në kuptimin e saj më të gjerë. Njeriu nuk lufton vetëm në luftë dhe me armë.
Më kryesore është si të mbijetosh në vështirësitë dhe dramat e jetës: Ja punojmë! Ja luftojmë! Thonë personazhet e tij.



LIETRATURA:


Gjovalin Shkurtaj dhe Enver Hysa : Gjuha Shqipe për të huajt dhe shqiptarët jashtë atdheut

PETRO MARKO, "Ara në mal", Redaksia e botimeve "RILINDJA", Biblioteka Shkrimtarë Shqiptarë, Prishtinë 1972.

PETRO MARKO, "Shpella e piratëve", Redaksia e botimeve "RILINDJA", Biblioteka Shkrimtarë Shqiptarë, Prishtinë 1972.

 PETRO MARKO, "Horizont", Redaksia e botimeve "RILINDJA", Biblioteka Shkrimtarë Shqiptarë, Prishtinë 1972.

 PETRO MARKO, "Stina e armëve", Redaksia e botimeve "RILINDJA", Biblioteka Shkrimtarë Shqiptarë, Prishtinë 1972.

 PETRO MARKO, "Halimi", Redaksia e botimeve "RILINDJA", Biblioteka Shkrimtarë Shqiptarë, Prishtinë 1972.
 PETRO MARKO, "Tregime", Redaksia e botimeve "RILINDJA", Biblioteka Shkrimtarë Shqiptarë, Prishtinë 1972.

PETRO MARKO, "Gazetari, mbreti e uria", Redaksia e botimeve "RILINDJA", Biblioteka Shkrimtarë Shqiptarë, Prishtinë 1972.

Web faqja “Zemra shqiptare.net” është një blog antishqiptar

Web faqja “Zemra shqiptare.net” është një blog antishqiptar që editohet nga njëfarë ekstremisti dhe terroristi antishqiptar nga Shkodra, m...