Kush e vrau atdhetarin Enver Hadri?

FLORI BRUQI Pejë,1.12.2007 Në një informacion të agjencisë DPA nga Haga, i botuar më datën 30 prill 2005,thuhët se “Gjatë procesit gjyqësor të dates 29 prill 2005 kundër Sllobodan Millosheviqit u bë e ditur se kush e ka vrarë atdhetarin e shquar, Enver Hadrin në Belgjikë më 1990”. Dihët se pas vrasjës nga shërbimi secret jugosllavë të Jusuf Gërvallës ,Bardhosh Gërvallës dhe Kadri Zekës më 17 janar të vitit 1982 , vrasja e Enver Hadrit në Belgjikë(1990) ishte vrasja e parë politike, të cilën e ka bërë Shërbimi sekret serb pa informuar as konsultuar sigurimin shtetëror jugosllav". Dëshmitari më shifrën :C-48” tha para Tribunalit të hagës , se "Mikui i tij Veselin Vukotiq i quajtur “Vesko” ka marrë pjesë aktivisht në likudimin e shqiptarëve në Evropë me urdhër të Sigurimit shtetëror jugosllav. Ai personalisht e ka vrarë Enver Hadrin në Bruksel, mirëpo kësaj radhe me urdhër të Shërbimit sekret serb", ka deklaruar C-048. Ndryshe deri vonë vrasja e Enver Hadrit i vihej në barrë Darko Ashaninit i vrarë në qërim hesapesh në fund të 90-tave në Beograd. Dëshmitari C-048, ish bashkėpunėtor i Shėrbimit Sekret Serb, ka treguar se mė 1992 ka qenë drejtor i kazinos “Royal” nė Novi-Sad, ku ka pasur kontaktet e para me Shėrbimin Shtetėror Serb dhe madje përmes pronarit të kazinos, Veselin Vukotiq i quajtur “Vaske”, për të cilin C-048 tha se në vitet 80 ka marrė pjesė nė likuidimin e emigrantėve shqiptarė nė Evropė. Sipas kėtij dėshmitari, nė shkurt tė vitit 1990, nė Bruksel “Vaske” personalisht e ka vrarė Enver Hadrin, qė, siç u shpreh dėshmitarim “ishte vrasja e parė politike e Shėrbimit Shtetėror Serb pa konsultim me Shėrbimin Sekret Jugosllav”. Ky dėshmitar po ashtu rrėfeu se pas kryerjes sė detyrave tė tilla, ai kishte fituar besimin e shefave dhe ishte lejuar qė tė marrė pjesė nė takimet e “lobit baēkapallanas”, qė e shqyrtonte situatėn politike dhe tė sigurisė nė Vojvodinė dhe ku pjesėtarė ishin edhe politikanėt e lartė tė SPS-sė: Milorad Vuçeliq dhe Radovan Pankov, pjesėtarė tė shėrbimeve policore Mihal Kertes, Jovica Stanishiq, Frenki Simatoviq dhe Milovan Popivoda, si dhe personalitete me dosje kriminale, Veselin Vukotiq “Vesko” dhe Darko Ashanin. Dėshmitari ka treguar pėr tri takime tė kėtij lobi, duke dėshmuar se nė njėrin prej tyre, nė mars tė vitit 1993, ka qenė prezent edhe i akuzuari Slobodan Milosheviq. … Në mënyrë të paskrupullt Marko Nicoviqi , ish shef i Asociacjonit ndërkombëtar për luftë kundër drogës dhe ish-shef i Interpolit të Serbisë, interperton se : “…vëllezërit Gërvalla dhe Kadri Zekën janë vrarë gjatë një përleshje në lidhje me drogë, në të njëjtën kohë kur edhe Kadri Zeka, i cili poashtu paska qenë "partner droge" i vëllezërve Gërvalla (!)”. Kjo ishte teoria e agjentit sekret serb Nicoviqit, ndërsa tani do të ju tregojmë disa të dhëna EKSKLUZIVE në lidhje me këtë "zotëri": Marko Nicoviq, jo vetëm që është shpirt i shitur, madje idiot me prejardhje shqiptare, por ishte në vitet e 80-ta dhe 90-ta bashkëpuntor I U D B-së së Stane Dollancit dhe Franjo Herleviqit dhe partner të ngushtë e kishte Andrija Lakoniqin e Darko Ashaninin dhe Zhelko Razhnjatoviq Arkanit. Për shkak të privilegjeve si anëtar të UDB-së, këta ia kishin "hapur" vetes rrugën të merren me tregun e drogës dhe krimeve tjera. Mu kjo çështje e "parëndësishme" edhe e ndihmoi Nicoviqin të vijë në pozitë të Interpolit serb dhe - paramendoni ironinë - shefit të Asociacjonit ndërkombëtar për luftë kundër drogës! Nga burime të caktuara, madje publicisti Elshani ka të dhëna më se relevante, se pikërisht ky Nicoviqi, së bashku me Arkanin dhe njëfarë Miqunoviqi nga Nikshiqi kanë qenë të përzjerë edhe në vrasjen e vëllezërve Gërvalla dhe Kadri Zekës. I permenduri Miqunoviq është i njëjti person që para 5 vitesh vrau një djalë të ri në hyrje të spitalit të Podgoricës para më se 20 dëshmitarëve të cilët nuk guxuan të dëshmojnë kundër tij për shkak se u penguan nga policia malaziase e cila e mori në mbrojtje Miqunoviqin. Pra ai, Marko Nicoviq, Darko Ashanin, Andrija Lakoniq (me pasaportë të rremë të dhënë nga shteti në emër të Zoran Stankoviq),Zhelko Razhnjatoviq Arkani dhe disa të tjerë, kanë qenë të gjithë bashkëpuntorë të UDB-së dhe të përzjerë në mënyrë të drejtëpërdrejtë në likuidimin e aktivistëve shqiptar në diasporë. Në fund e përgëzojë publicistin Elshani që në shenjë nderimi për 17 vjetorin e rënjës heroike të Enver Hadrit na solli librin “Çeta e Brukselit” , I cili është një kontribut I madh për zbardhjen e biografisë së pashkruar të diplomatit tone,sepse Enver Hadri ,kishte qasje origjinale ,kishte një sens politik kombëtarë , qendrueshmëri ndaj pëngesave, shpifjeve, rrymimeve brenda veprimtarëve të kombit e posaçërisht të ambasadës së ish-Jugosllavisë në Bruksel ... Gjithsesi Enveri ishte diplomati I pare shqiptarë që çështjën madhore të Kosovës I dha një xëx në arenën ndërkombëtare I cili krijoi shembullin unikat mbi bazat unike të normave demokratike të shtetit ku gjallëroi, veproi dhe mbijetoi gjerë në vdekje …. Për Enver Hadrin kohëve të fundit ka filluar të ndriçohet veprimtaria e tij në dimensione historike më libra , artikuj, intervista, është bërë një film i shkurtër, janë bërë manifestime vjetore për përvjetor në diasporë, pas renies së komunizmit, shpërbërjes së ish-Jugosllavisë, pas luftës heroike të UÇK-së, përkatesisht që nga 17 vjetori i vdekjës se tij, janë mbajt manifestime edhe në vendlindje, në Pejë dhe Prishtinë. Vlenë të përkujtojmë se sherbimi zbulues belg e ka marrë në pyetje edhe një dëshmitar shqiptar më 1999 në Bruksel sipas një kërkese të hershme të Interpolit, me ç'rast, si duket, e ka mbyllë dosjën e hetimeve të vrasjës se patriotit z.Enver Hadri, pa e njoftuar familjen për mbylljen e hetimeve!? – Disa vjetë më pare janë dhënë verzione të ndryshme në shtypin serb, por edhe në Hagë është përmend vrasja e Enverit. Edhe shtypi shqiptar len shumë gjëra për diskutim dhe vlerësim.Bile disa shqipfolës “patriotë më bateria”,spijuj dhe shkrimtarë (pas vdekjës së Enverit) thonë se e kishin shok Enver Hadrin. Punën më të fëlliqtë që I benë Enver Hadrit ishin edhe disa shqipfolës -spijuj jugosllavë që sot derdhin lot krokodili…dhe thonë se e kishin shok Enver Hadrin… Ata janë gjallë e shëndosh…kanë emra mbiemra punojnë në institucione tona … Pejë,1.12.2007. Mr.Sc.Flori Bruqi Postuar nga AGJENCIONI FLOART-PRESS në 6:04 e pasdites 29 nëntor 2007 Allbright: Si e përzgjodha Hashim Thaçin. Si u bë Hashim Thaçi politikan i skalionit të parë në politikën e Kosovës? Më mirë se ish-sekretarja e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Madeleine Allbright, këtë nuk mund ta thotë askush... Shkruar nga T.O. Zonjës së hekurt të SHBA-së i bëri jo pak përshtypje profili politik i djaloshit, që nën siglën e UÇK-së kish marrë pjesë në bisedimet e Rambujes në vitin 1999. Ndaj, mes anëtarëve të delegacionit kosovar, Hashim Thaçi ishte shpresa e SHBA-së për të dalë nga kështjella e Rambujes në Francë me një marrëveshje. Gazeta "Tirana Observer" boton pjesë të kujtimeve të Madeleine Allbright, botuan librin “Zonja Sekretare”, ku ish-sekretarja e Shtetit rrëfen njohjen e saj me Thaçin dhe mbështetjen që i dha për të pranuar marrëveshjen. Nga ky takim nisi të shkëlqejë dhe ylli politik i Thaçit, ku ai dhe UÇK-ja morën përsipër kostot e një ndërhyrjeje ushtarake të NATO-s. Delegacioni shqiptar prej gjashtëmbëdhjetë vetash përfshinte udhëheqësin e moderuar politik, Ibrahim Rugovën, gazetarin e respektuar, Veton Surroi, akademikun Rezhep Qosja dhe përfaqësuesit e partive të tjera politike, të pavarurit dhe UÇK- në. Papritmas, delegatët zgjodhën si kryetarin e tyre një komandant të UÇK-së, 29-vjeçarin Hashim Thaçi, i cili kishte një fizik të gjatë e thatim. Me të deri atëherë kishim pasur shumë pak kontakte. Dukej se caktimi i Thaçit pasqyronte rënien e vazhdueshme të Ibrahim Rugovës, i cili pas gjithë asaj fyerjeje nuk e hapi gojën thuajse fare. Kur njëri nga diplomatët tanë e pyeti Rugovën pse ishte aq i plogësht, ai u përgjigj: "Ky është stili im". Posa arrita në Rambuje, fillova takimin e parë ndër takimet e shumta me delegacionin shqiptar. Termi "i ndryshëm" mund të ishte shpikur shumë mirë për këtë grup, i cili përbëhej që nga enigmatiku Rugova e deri tek pragmatiku Surroi dhe problematiku Thaçi. Askush prej tyre nuk kishte marrë ndonjëherë pjesë në bisedime të koklavitura, sigurisht jo në shkallë botërore. Përveç kësaj, vazhdonin të kishin ende shumë mosmarrëveshje midis tyre. U gëzova që kishin pranuar ndihmën e një ekipi të vogël këshilltarësh të jashtëm, përfshi edhe ish-ambasadorin e Shteteve të Bashkuara, Morton Abramowitz-in, njëri prej miqve të mi të vjetër dhe mbrojtës i jashtëzakonshëm i të drejtave të njeriut. Pas takimit të përgjithshëm, u takova vetëm për vetëm me Thaçin, në njërën nga dhomat përdhese, ku frynte shumë. Që në takimin e parë, ashtu si edhe në takimet e mëvonshme, u habita nga mosha e tij e re dhe mungesa e përvojës, çka e bënin atë herë kokëfortë e herë të etur për t'u pëlqyer të tjerëve. Në rastin e Rugovës ndjeja se i drejtohesha një kolegu të çuditshëm akademik. Thaçi më ngjante më shumë me një student me mundësi të shkëlqyera, me prirjen për ta dorëzuar detyrën me vonesë. Sipas marrëveshjes sonë, UÇK-ja do të detyrohej të çarmatosej dhe do të hiqte krejtësisht dorë nga çfarëdolloj roli të pavarur ushtarak. E dija se Thaçi do ta kishte të vështirë ta pranonte këtë edhe me garancitë që ofronte NATO-ja, për të përmbushur boshllëkun e sigurisë së krijuar. Që në takimin e pasdites së parë, i kujtova se edhe organizata të tjera ushtarake më pas ishin kthyer në parti politike. Thaçi u përgjigj se priste që delegacioni shqiptar të nënshkruante marrëveshjen, porse do të kalonte njëfarë kohe derisa guerilet t'i përshtateshin kësaj gjendjeje. Duke dashur ta bëja fakt parashikimin e Thaçit, i thashë: "Jam e kënaqur me zotimin tuaj për të nënshkruar". Ai u përgjigj: "Besoj se mund të arrihet marrëveshje, por kjo nuk varet as nga unë, as nga UÇK-ja, madje as nga delegacioni. Mund të ketë vështirësi". Ndërsa filloi java e dytë e bisedimeve dhe unë u ktheva në Washington, vazhdonin të mbeteshin ende dy pengesa të mëdha: Së pari, dëshira e shqiptarëve për organizimin e një referendumi të qartë rreth pavarësisë, të cilën për mendimin tim mund ta zbutnim; së dyti, kundërshtimi serb ndaj një pranie ushtarake ndërkombëtare në Kosovë, me të cilën do të na duhej të përballshim. Ishte e qartë se qëndrimi serb nuk do të ndryshonte, nëse Millosheviçi nuk vendoste ta ndryshonte atë. Për këtë arsye mora në telefon Beogradin. Mund t'i thosha "kupë egjiptiane" edhe Millosheviçit. Sipas tij, numrin e shqiptarëve në Kosovë e shtonin më me shumë se 50 për qind dhe se ai vetë ishte njëkohësisht edhe mbrojtës i tolerancës etnike, edhe mendimtar i shekullit të njëzetenjëtë. Përpjekja jonë për ta nxjerrë atë nga universi i tij paralel vazhdoi gjatë gjithë javës. Kur i telefonova përsëri të enjten, më tha: "Problemi ynë i madh është se nuk po gjejmë dot një zgjidhje që të mos na largohen joshqiptarët nga Kosova. Kosova ka qenë fortesa e Perëndimit të krishterë kundër islamizmit për pesëqind vjet". Këto ishin mendimet e tij të shekullit të njëzetenjëtë. Ndonëse drejtpërsëdrejti nga Millosheviçi munda të përfitoja fare pak, delegacioni serb më në fund iu përgjigj pjesëve politike të projektit. Kjo gjë na dha zemër neve, por jo shqiptarëve, të cilët i shihnin me nervozizëm juristët e Grupit të Kontaktit, që rrinin për orë të tëra me serbët. Gjatë javës mora në telefon Thaçin, i cili më tha se dëshironte të pranoheshin më shumë sugjerime të shqiptarëve. Megjithatë, në tërësi mbetej optimist. U ktheva sërish në Francë dhe të shtunën në mëngjes u takova për pak kohë me delegacionin shqiptar, si me të gjithë anëtarët një nga një, ashtu edhe kolektivisht. Kosovarët më thanë se do ta miratonin marrëveshjen - kornizë kur të dyja palët të takoheshin me ministrat e Grupit të Kontaktit atë pasdite. Meqenëse serbët nuk i kishin trajtuar ende çështjet që lidheshin me sigurinë, kosovarët kishin një rast të artë për ta izoluar Millosheviçin. Po prisja gjithë shpresë që ta shfrytëzonin këtë rast. Më pas u zhvillua takimi. Ishte menduar që e shtuna të ishte dita e fundit e bisedimeve, po ndërkaq ramë në ujdi që t'i zgjatnim ato edhe tri ditë të tjera. Teksti i marrëveshjes ishte larg së qeni i përfunduar dhe na duhej kohë për të ndryshuar qëndrimet. Thaçi nuk ishte i vetmi nga gjithë delegacioni që kishte rezervat e tij. Për shkak të kohës që kishim shpenzuar gjatë javës për të bindur serbët, shumica e shqiptarëve nuk ndiheshin rehat. Ata kishin nisur të dëgjonin njerëz nga jashtë, që u thoshin të mos u besonin as evropianëve, as neve. Kishin frikë se mënyra me të cilën u kërkohej të parashtronin kërkesat e tyre, do të bëhej pengesë e përhershme për arritjen e pavarësisë. Gjithashtu nuk dëshironin as të çarmatoseshin. Njëkohësisht as qëndrimi i francezëve nuk na ndihmoi; pa dhënë asnjë shpjegim, ata nuk pranuan t'i lejonin oficerët e NATO-s të hynin në kështjellë për t'u shpjeguar shqiptarëve hollësitë e planit tonë ushtarak. Në vend të tyre, këto shpjegime i dha një avokat i Grupit të Kontaktit, i shoqëruar nga një kolonel i Forcave të Armatosura të Shteteve të Bashkuara, i cili kishte mundur të fuste vjedhurazi uniformën e tij brenda kështjellës. Pas dështimit të së shtunës, fillova të përdorja taktika të shumëllojta. Së pari, i thashë Thaçit se ishte një udhëheqës i madh e i mundshëm. Kur nuk më doli gjë me këtë, i thashë se ishim zhgënjyer me të dhe se gabohej nëse mendonte se do t'i bombardonim serbët edhe sikur shqiptarët ta hidhnin poshtë marrëveshjen. Në një rast të tillë nuk do të arrinim kurrë të siguronim mbështetjen e NATO-s. "Nga ana tjetër, - i thashë, - nëse ju thoni "po" dhe serbët thonë "jo", NATO-ja do të godasë derisa forcat serbe të largohen nga Kosova dhe forcat e saj të hyjnë brenda. Në këtë mënyrë do të keni siguri dhe do të jeni në gjendje të vetëqeveriseni". Thaçi u përgjigj se synimi i vetëm i UÇK-së ishte lufta për pavarësi dhe se për ta do të ishte shumë e vështirë të hiqnin dorë nga një gjë e tillë. "Ju s'keni pse të hiqni dorë, por duhet të tregoheni realistë. Kjo marrëveshje është për tre vjet. E dimë se problemi është te Millosheviçi. Por gjendja mund të paraqitet krejt ndryshe pas tre vjetësh. Ky është shansi tuaj. Kapeni atë, sepse nuk do t'ju vijë kurrë më!". Ndonëse shihej qartë se ndihej i turpëruar dhe thuajse me lot në sy, përsëri Thaçi nuk tha "po". Gjatë gjithë pasdites vrava mendjen se si ta bindja Thaçin. Kisha marrë në telefon të gjithë ata që mendoja se mund të ndikonin mbi udhëheqësin e UÇK-së, ndaj më në fund vendosa të provoja edhe Adem Demaçin. Demaçi ishte një nacionalist i vjetër kosovar, njëri prej atyre që i bënin presion Thaçit të ruante qëndrimin më të ashpër të mundshëm. I telefonova në Slloveni, ku ndodhej, si dhe i kërkova ta nxiste Thaçin që të mbështeste qëndrimin tonë. Demaçi u përgjigj se nuk mund të pajtohej me gjithçka dhe se donte të takohej personalisht me mua; më sugjeroi që të shkoja në Slloveni dhe të bisedoja me të. I thashë: - Ka dy javë që palët po bisedojnë; edhe fare pak orë ka mbetur që të skadojë afati i fundit. Mund të takohem me ju në të ardhmen, por tani ju duhet t'i jepni Thaçit miratimin tuaj. Në rast se nuk e bëni këtë, dështimi do t'ju ndjekë si hije gjatë gjithë kohës që shqiptarët e thjeshtë do të vriten. Më në fund, Jamie erdhi dhe doli me Thaçin, duke u përpjekur t'ia hiqte mendjen duke i folur për filmat dhe Hollivudin. Pas pak Surroi e përfundoi deklaratën, ndaj na duhej edhe Thaçi. Kështu, Jimie e mori edhe njëherë Thaçin dhe e drejtoi për nga zyra, ndërkohë që Jamie gjoja ankohej: "Hej, po unë sapo ndeza cigaren!". Kur u kthye në zyrë, Thaçi u përpoq përsëri ta ndryshonte tekstin, por Surroi nuk donte të pranonte asnjë ndryshim. Deklarata e nënshkruar nga Surroi iu kalua ministrave të Jashtëm të Grupit të Kontaktit dhe Jamie e shpalli atë publikisht. Pavarësisht nga përplasjet dhe dështimet, ikëm nga Rambujeja me pjesën më të madhe të atyre që kishim kërkuar. Ndërkaq kishim një delegacion shqiptar pak a shumë të bashkuar, si dhe një vizion të qartë se ç'formë do të kishte një Kosovë demokratike në të ardhmen. Shqiptarët kishin debatuar dhe ishin lëkundur, po përfundimisht kishin zgjedhur paqen. Dy javët e ardhshme Thaçi u përpoq të sqaronte komandantët dhe kuadrot e UÇK-së për marrëveshjen e Rambujesë. Ai u rishfaq përsëri pak përpara se të fillonin bisedimet në Francë, më 15 mars, si dhe shoqëroi delegacionin në Paris. Aty nënshkruan zyrtarisht marrëveshjen prej tetëdhjetë e dy faqesh, në një ceremoni pesëminutëshe, e cila u bojkotua si nga delegacioni jugosllav, ashtu edhe nga bashkëbiseduesit rusë. Shefer: Të krijohet sa më parë qeveria e re! Zgjedhjet në Kosovë morën vlerësime pozitive nga të gjitha selitë diplomatike në botë. Por tashmë duket se problemi i radhës është krijimi i qeverisë së re. Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jap de Hop Shefer, u ka bërë thirrje dje partive politike të Kosovës që të mos humbasin kohë për të krijuar qeverinë e re. Në një komunikatë për shtyp, Shefer vlerësoi procesin zgjedhor, si dhe falënderoi 12 mijë trupat e NATO-s që ndodhen në Kosovë për kontributin që dhanë në këtë proces. Ndërkohë që thirrja për krijimin e menjëhershëm të qeverisë së re u bë dje edhe nga Presidenti i Kosovës, Fatmir Sejdiu. Sejdiu, në një komunikim të bërë dje me mediat, ka kërkuar nga partia që rezultoi fituese në zgjedhje krijimin e menjëhershëm të kabinetit. "Nuk ka status neutral për Kosovën" Pala kosovare nuk do të pranojë asnjë status neutral. Kjo ka qenë deklarata që përfaqësues të ekipit të Unitetit kanë bërë dje në Prishtinë para nisjes për bisedime me palën serbe në Bruksel. Sot është takimi i radhës mes delegacionit dypalësh, ku do të diskutohet për çështjen e Pavarësisë së Kosovës. Ndërkohë që afati i fundit i përcaktuar është data 10 dhjetor. Pas kësaj date pala kosovare ka deklaruar se do të shpallë pavarësinë e njëanshme, gjë që ka sjellë dhe reagimin e palës serbe dhe shteteve të tjera që mbështesin atë. Ndërkohë që, nëse ky hap do të hidhet nga pala kosovare, do të këtë dhe mbështetjen e SHBA-së dhe një sërë shteteve të tjera. Gjithsesi, politika kosovare këto ditë duket se në qendër të vëmendjes së saj do të ketë krijimin e qeverisë dhe konstituimin e Parlamentit të ri, që do të përballojë dhe sfidat e shpalljes së pavarësisë. Thaçi: Pas 10 dhjetorit, Kosova do caktojë vetë rrugën e saj Fituesi i zgjedhjeve dhe kryeministri i ardhshëm, Hashim Thaçi, deklaroi dje se, pas datës 10 dhjetor, Kosova do të caktojë vetë agjendën e saj për pavarësinë. Në këtë mënyrë, Thaçi ka lënë të kuptohet se cilido të jetë fati i negociatave me palën serbe, Kosova nuk pranon kompromis veç pavarësisë. "Ajo do ta marrë vendimin për pavarësinë e saj dhe pres mbështetjen ndërkombëtare për këtë", deklaroi Thaçi. Ndërkohë që reagime pas zgjedhjeve ka pasur dha nga pala serbe, duke këmbëngulur në variantin e vjetër, se nuk do të ketë asnjë lëshim nga Beogradi për çështjen e pavarësisë. Por kryetari i Partisë Demokratike të Kosovës, Hashim Thaçi, tha se nuk pret kompromis me Beogradin rreth statusit të Kosovës. "Nuk pres një kompromis ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, por do ta respektojmë agjendën e Treshes deri më 10 dhjetor", tha Thaçi në një intervistë për gazetën gjermane, Frankfurter Allgemeine Zeitung.

`Shume me heret se cdo gjuhe tjeter ne kete rruzull u fol shqip dhe shqip jehoje edhe zeri i Qiejve permbi trojet tona...`!

Lufta e brezave krijues, shkrimtarve, poetve apo gazetarve, kunder njeri tjetrit, eshte nje trashigimi e politikes se diktatures komuniste, nje fatkeqesi e re kombetare! 1-Te luftosh brezat e vjeter krijues` do te thote qe te mohosh atdheun, te mohosh origjinen, Faren e Fisin` deri dhe Eterit qe te kane lindur koken! 2-Te luftosh kunder brezave te ri Krijues do te thote ti hapesh varrin vehtes per se gjalli, te vrasesh kulturen e vendit tend, te shuhesh deri dhe vete me cdo gje qe ke! Thene dhe shkruar nga une Llemadeo,sot me daten 30 Mars 2007, Germany. Brezat e shkrimtarve, poetve apo dhe gazetarve te ish regjimit komunist kane ndermarre nje lufte te hapur dhe te pa turpshme kunder gjeneratave te reja krijuese, lufte te te njejtes metode e qellim, sic luftuan kunder njerzve te mdhenje te kombit, sic bene kunder At Gjergj Fishtes e te tjere! Perpara se te shkruaj ndonje fjale si pergjigje per qendrimet absurde te shtreses se shkrimtarve, poetve apo gazetarve qe punuan te qete gjate dekadave te regjimit komunist dhe biles moren dhe rroga te mira, vetem e vetem sepse i benin mirfilli propoganden atij regjimi, si gazetare, si shkrimtare apo deri dhe si poete... gjithnje perpara se te merrem me ata idhtare te regjimit..., po kthehem pak ne kohen kur ata me luften e tyre propogandistike, filluan fshirjen e kultures shqipetare, duke vrare e cvarrosur autoret dhe duke djegur veprat e njerzve te medhenje te kombit si At Gjergj Fishten e te tjere. *** Ne shenje nderimi e kujtimi po kthehem tek me i madhi nder te medhenjte e kombit tone, tek At Gjergj Fishta. Tek ai njeri te cilin, po keta shkrimtare, poete e gazetare te regjimit, me propoganden e tyre kunder tije, e bene regjimin qe ta cvarroste trupin e tije dhe e hodhen ne lumin e Kirit ne Shkoder. Ata e bene ate gje duke shprehur me ate gjest makaber, urrejtjen e tyre kunder kultures e zakoneve shqipetare, kunder vlerave te Historise shqipetare, si dhe kunder atij burri te madh, At Gjergj Fishtes, i cili me veprat e tij, e mbrojti kulturen shqipetare dhe ua ndali hovin te gjitha padrejtesive te kohes, duke i bere qe te heqin dore nga politikat cfarosese ndaj kombit shqipetare. *** Kur flas me At Gjergj Fishten...! Une dua te flas sot me ty o Burri i Dheut, sic flasim ne shqipetaret neper kohrat e e veshtira, me njerzit e medhenje te kombit, deri edhe ne jeten e pertjeme..., ne ate jete ku ti aq here e pate pershkruar...! Pa dil nje here o burre fisnik ne Logun e Zanave, ne hijen Lisit te vjeter dhe mi ndigjo keto derte te mija mergimtare! Asnjeher ma e smeure se sot ska qene Shqiperia! Mentalitete turkoshake, sllave, gerkofile e kane pushtuar njeriun shqipetare dhe eshte ngritur vellai kunder vellait per nje pllame toke me vra, sic bani Kaini kunder Abelit...! Sisteme bijen e ngrihen, diktatore sunduan e shkuan, por smeundjet e servilizmave, thashethemeve, shpifjeve, intrigave, e kane pushtuar cdo njeri qe dicka ka marre si shkalle me te larte shkollimi, ku deri edhe kultura njerzore u ka humbe njerzve deri ne shkallen ma te fundit, dhe njeriu shkel deri dhe mbi moralin e vet, mbi orgjinen e vet e kulturen e historine e te parve! "Uni" primitiv ua ka marre shpirtin shumices se cdo rangu qe nga politika dhe ne cdo fushe tjeter te kultures e te artit. Ashtu ajo shumice qe sundon deri dhe vetveten brutalisht, endet poshte e larte si kufome e gjalle e pa shpirt, pa dijte se kush eshte dhe cfare ben, pa dijte se nga vjen dhe ku shkon... por gjithnje me etjen e fitimit te pa drejte, turren kunder njeri tjetrit per ti marre cdo vlere, cdo arritje shoqit, deri edhe jeten, vetem qe te dalin ne krye vete, qofte edhe pa meritueshem! E tash a thua se kam te drejte qe them se dua te flas me ty?! ...Eh, me i miri dhe me i madhi nder te medhenje` o At Gjergj Fishta! Shpirti yt pushofte ne paqen e perjteshme o njeri i madh! O shpirt i mrekullueshem qe me fjalen tende, me kenget e tua, i dhe zemer e jete, i dhe shpirt e force cdo shqipetari, ne kohet e veshtira! Ti qe ne ato kohe kritike per ekzistencen tone kombetare, iu bere force ne shpirt, frymezim e guxim ne zemer cdo njeriu` per te rezistuar ne mbrojtejn e atdheut, ne ruajtjen e kultures tone dhe te zakoneve tona Iliro Shqipetare! Ah`o bujar Fisnik qe kurre ste harroj, por ne shpirtin tim kenget e tua, fjalet e tua i kendoj me mijra here neper tingujt e Lahutes Shqipetare qe, ne kohen e gjyshit tim, duke te kujtuar ty me gjithe universalizmin tend madheshtore te krijimit, me te cilin ti iu bere Kombit Gurthemeli me i madh, per te ja ruajtur perjetesisht ekulibrin e ekzistences se perjetshme! O me i miri Shqipetare i Pendes dhe i Mendimit! O me i begateti Artist i gjithe plejadave Pellazgjiko-Iliro-shqipetare! O me i pavdekshmi njerzor qe nder Hyjnite e qijve e gjete vendin tend te lire! Atje ku dhe vete Engjejt u ngriten ne kembe per te te bere vend ty. Atje lart ku ti vete Kerubimin e pave, e ai vete te mbajti ne krahe te tij aq here udhetimeve te tua neper udhet e Qiejve te shpirtit tend! Me ka ndezur aq here nje mall i thelle qe te flas me ty o Burre i Dheut, o Ora e gjalle e perjetshme e Shqiptarise! O ti qe iu bere dhe i qendrove si arma me e fuqishme ne shpirt` cdo shqipetari te vertete, ne betejat kunder armiqeve! O ti qe i vure Vulen europiane te perjetshme Alfabetit te gjuhes tone Iliro-shqipetare, ne ate Kongres ne Manastir, ku shovinizmat e cdo kohe kishin sjelle arabisht e greqisht permbi gjuhen tone Hyjnore! O Nderi dhe virtyti i shkeqlyer ne gjoksin e shkelqimtarve te Kombit tone! Ti qe me zerin tend te shenjte i the botes se: `Shume me heret se cdo gjuhe tjeter ne kete rruzull u fol shqip dhe shqip jehoje edhe zeri i Qiejve permbi trojet tona...`! O ti ma i pari shqipetare` qe bota vemendjen prej teje e ktheje, e nder kreret ma te mire te zgjodhi. Ty qe Nderet e dyerve te Romes` Antare ne Akademine Saveriane te bashkuen dhe mendimi i shekullarve te kohes, Cmimin Nobel ty` nder ato zjarre te te dytes lufte botrore ta afruan...! Por ah, mjere shqipetaret qe nje zi kombetare per gjysem shekulli i mbuloj, dhe deri vllaun me vella e ndau ai sistem gjakatar, ku dhe spiun femijen ne voter Atit ja bani...! Ndersa pushka komuniste, nder gropa plehrash i groposi fisniket, e nderkohe duke mbushur dhjetra burgje e kampe interrnimesh me familjaret e tyre, te cilet vuajten per dekada me radhe duke lene jeten e femijeve te njome atyre interrnimeve, e pushtoj vendin nje pushtues i ri prej shqipetaresh prosllave! Ah, ndersa ty o Engjell drite qe drite iu bere Kombit nder ato kohe te veshtira, ty te cvarrosen nga ai varr i shenjte ne Kishen e madhe te Shkodres dhe eshtrat e tu i hodhen ne Lumin e Kirit si shenje urrejtje per ty dhe per veprat e tua. Ata e bene ate gjest te turpshem kunder teje sepse ata nuk paten ndjenja shqipetaresh ne ate kohe. Por dhe sepse ti i kishe treguar botes dhe njerzimit se Shqipetaret jane populli me i vjeter ne Ballkan, se sllavet, grekrit dhe osmanet ishin pushtues ne trojet tona, e se Europa kishte bere pa drejtesi ndaj nesh si komb e si popull...!

Data e 26 shkurtit të vitit 2007, do të mbetet e shënuar si ditë e veçantë në historinë më të re botërore, në të cilin Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë me seli në Hagë vendosi që Serbinë ta shpalli të pafajshëm për gjenocidin në Bosnjë, në padinë që BeH para plot 14 vitesh, saktësisht në vitin 1993, e akuzoi ish” RFJ”(gjegjësisht Serbinë si trashëguese e saj), për agresionin dhe gjenocidin e kryer ndaj BeH si shtet i pranuar ndërkombëtarisht dhe anëtar fuqiplotë i OKB-së.

Datë, të cilin e pritshin boshnjakët si dhe njerëzit e vullnetit të mirë në tërë globin se më në fund Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë do të sjell drejtësinë, e cila do të ishte bile një satisfikacion moral për traumat dhe pasojat e papara që i kanë përjetuar boshnjakët gjatë agresionit serb në BeH. Por në vend që të sjellë drejtësi, ajo i “nguli” thikë në shpinë drejtësisë botërore, dhe i zhgënjeu pa masë boshnjakët dhe tërë opinionin human, njerëzor, civilizues, botëror. Por boshnjakët mbesin me shpresë dhe besim të madh tek Zoti, se drejtësia e Zotit është mbi të gjitha, dhe se një ditë do të përgjigjen dhe ndëshkohen serbët për të gjitha krimet, vrasjet, dhunimet, përqendrimet, plagosjet, dëbimet dhe gjenocid të kryer në BeH. Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë tradhtoi Bosnjën, popullin boshnjak, drejtësinë botërore, etikën njerëzore dhe mbi të gjitha vërtetoi se të gjitha trumbetimet që bëhen në demokracinë perëndimore se gjykata dhe drejtësia duhet të jenë larg ndikimeve politike, ra definitivisht në ujë, dhe se forcat politike vendimmarrëse botërore kanë ndikim vendimtar edhe në një organ më të lartë të drejtësisë në botë, siç është Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë me seli në Hag. Kjo tash e tutje do të shërbejë në botë si një shtytje më tepër, se agresioni dhe gjenocidi të jenë metoda legjitime në botë të cilin shtetet e forta ndërmarrin ndaj shteteve të dobëta, dhe si të tilla pas akteve të kryera mbesin pa u ndëshkua. Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë, jo vetëm që Serbinë e shpalli të pafajshme për krimin dhe gjenocidin e kryer në Bosnjë, por edhe serbët e Bosnjës dhe strukturën politike të sajë, i akuzoi se kanë kryer krime mbi boshnjakët në Bosnjë, dhe se vetëm në Srebrenicë serbët e Bosnjës me strukturat politike dhe ushtarake të tyre kanë kryer gjenocid, kur vetëm për një javë kanë ekzekutuar në mënyrë më mizore rreth 10.000 boshnjakët, në saje të tradhtisë së faktorit vendimmarrës botëror dhe dorëzimit të batalionit holandez, edhe pse Srebrenica ishte zonë mbrojtëse e shpallur nga Kombet e Bashkuara. Me këtë u vërtetua teza e përfolur më parë se boshnjakët si popull autokton musliman i Evropës janë qytetarët të rendit të dytë në Evropë. Pas gati 4 vit lufte, 200.000 të vrarëve, 250.000 të plagosurve, 50.000 femrave të dhunuara, mbi 1 milion boshnjak të dëbuar nga trojet e tyre, kampeve të përqendrimit(Omarska, Manjaqa e shumë të tjerëve), shkatërrimeve të papara të banesave, shtëpive, infrastrukturës, industrisë, ekonomisë, trashëgimisë kulturore, historike, fetare, me mbi 1000 xhami të rrënuara e të shkatërruara, në fund të shekullit XX në zemër të Evropës, nuk na qenka gjenocid,dhe se Serbia shpallet e pafajshme, vetëm për një klauzolë të vetme, se Serbia është përgjegjëse vetëm për shkeljen e Konventës mbi gjenocid, pasi që nuk e ka parandaluar gjenocidin e kryer në Srebrenicë nga serbët e Bosnjës. Ky vendim i tillë, më përkujtoi takimin e ndodhur me 13maj 1998 në Sarajevë në mes të kryetarit të ndjerë boshnjak Alia Izetbegoviqit dhe diplomatëve amerikan Richard Hoolbrukun dhe Robert Gelbardin, me ç’rast ata kanë kërkuar nga presidenti boshnjak Alia Izetbegoviqi që ta pezullojë padinë e ngritur të BeH kundër ish”RFJ”(Serbisë) për agresionin dhe gjenocidin e kryer mbi BeH. Por Alia Ietbegoviqi kategorikisht e ka refuzuar dhe assesi nuk e ka pranuar, dhe gjersa ishte i gjallë, ata më kurrë një gjë të tillë nuk e kanë përsëritur. Mallkimi i nënave, grave, fëmijëve jetimë nuk do të ndalet kurrën e kurrës dhe se herëdokurdo mallkimi i tyre do të bie mbi të gjithë ata që kanë krye krime dhe gjenocid, që kanë ndihmua, që nuk kanë parandalua, por edhe ata që i kanë shfajësua të gjithë ata që janë përgjegjës dhe fajtor për agresionin dhe gjenocidin kryer në Srebrenicë e në BeH. Në fund të kësaj qasjeje, do të citojë këtë rrëfim të tmerrshëm, pas së cilës edhe po të kishte pasur njeriu zemrën prej gurit, ajo do të copëtohej, të Xhemile Zekiqit dëshmitare e gjallë e gjenocidit të kryer në Srebrenicë” Qëndroja në mes popullit të dëshpëruar e të grumbulluar në Potoqare të Srebrenicës, kur çfarë shoh, gruaja e re, është shtrënguar, djersët i rridhnin në ballë, ngërç në fytyrë të saj. Iu afrova dhe e pyeta çfarë ka, ajo më tha, po lind, po bijë i thash, mbahu me një dorë për mua, e me tjetrën për vjehrrën,...Ashtu u bë, u shtrëngua gruaja e re në ne..., u ndie vaji i foshnjës djalë. E mora foshnjën dhe po dua t’ia lidhi kërthizën, kur çetniku serb doli para meje duke më thënë: lëshoje këtë foshnje në tokë. Unë e lëshova dalëngadalë në dimijat e mia, foshnja e bukur me flokë të gjata, sikur të ishte larë tani,...çetniku serb iu afrua, dhe këmbën e tij e nguli në fytin e njomë të foshnjës së porsalindur,...zorrët e njoma iu shkapërderdhën në të gjitha anët...” Pas këtij rrëfimi të tmerrshëm, çdo shqiptar i Kosovës, por edhe shqiptarët në përgjithësi, duhet të kenë të qartë, se në këto momente historike, në të cilin vendoset për statusin politik të Kosovës të jenë vigjilent dhe të mos pranojnë me asnjë çmim, çfarëdo çoftë statusi të Kosovës i cili mund të bie ndesh me vullnetin politik të popullit të Kosovës.

EPOPEJA E JASHARËVE,QË NDËRROI RRJEDHAT E HISTORISË

Drenica. Një emër që nuk peshohet dot. Zemra e Kosovës më, pa të historia jonë do të ngelte e varfër fare dhe e pakuptimtë. Dymijë vjet beteja e luftëra çlirimtare. Dymijë vjet mbijetesë e gjakime për liri. Drenica e Millesh Kopiliqit, e Ahmet Delisë, e Shaqir Smakës, e Shotës dhe Azem Galicës, e Hasan Prishtinës, e Shaban Palluzhës, e Mehmet Gradicës, e Tahir Mehës...Tokë e saj e ashpër, shkëmbinj të thepisur, mbushur me lulëkuqe erë gjaku. Aromë e saj dehëse mbajti gjallë ndër breza atdhetarizmin. Drenica djep i trimërisë e varr i barbarisë... Dhe, më në fund, edhe mbi tokën e saj agoi ditë e bardhë. Adem Jashari dhe Jasharët e tjerë lëkunden globin nga vendi. Me ta nisi epoka e re, epoka e madhe e lirisë. Secili që shkeli në truallin e shqipeve u mahnit nga madhështia heroike e atyre që u shkrinë deri në një dhe i dhanë jetë lirisë. Bernar Kushner erdhi aty dhe pasi u ul këmbëkryq në odën e burrave me plot gojën tha: “Sikur të kishte çmim Nobel për Liri, ai me siguri do t’i takonte familjes Jashari”. Ndërkaq shkrimtari ynë i madh, Ismail Kadare, në librin e përshtypjeve shkroi: “Këtu nisi një flakë e madhërishme, flaka e lirisë që ndriçoi Prekazin, Drenicën e mbarë Kosovën. Ajo shkreptimë e zgjoi nga gjumi Evropën e botën. Shekujt kalojnë, drita e lirisë, drita e atyre që ranë për të nuk zbehet kurrë...” Sa herë që të vemi në Tempullin e Trimërisë, në Prekaz, do të na fanitën ditët e lavdisë, ditët kur me gjak u skalit Epopeja që ndërroi rrjedhat e historisë... Në gjakun e tyre bulbëroi liria E enjte, 5 mars 1998. Ora 5 e 30 minuta. Toka u trand në themel. U zgjuam frikshëm. Shkreptinte moti a dridhej toka?! Jo, as njëra, as tjetra. Prekazi i Poshtëm, veçan Jasharët, po bombardoheshin nga qielli e nga toka. Në cak familja e madhe atdhetare e Shaban Murat Jasharit. Qielli lotonte në heshtje. Zogjtë ndërprenë këngën e lumthi ngadalësoi rrjedhën. Tymi e flaka mbuluan diellin... Qyqavica legjendare ngeli e nemitur. Ende nuk iu kishin tharë lotët nga masakra e Qirezit dhe e Likoshanit. Drenica martire sërish në grykën e vullkanit përvëlues. Soldateska e shfrenuar serbe, kishte mbledhur gjithë fuqinë dhe tinëzisht ishte vërsulur drejt Kullës – Kala, ku dy herë më parë kishte lënë brirët. Kësaj radhe puna qëndronte më ndryshe. Adem Jashari ishte bërë tmerr për Beogradin. Kryesatanai po e shihte edhe në ëndërr. Dhe, plani ishte stërholluar mirë e mirë. Ishin dërguar forcat e njësive më speciale, komandosë e xhelatë profesionalë, me arsenalin më modern të armatimit, dhe përnjëherësh ishte bllokuar e paralizuar mbarë Drenica. Rrathët e hekurt ia mbërthenin shtatin pamëshirshëm. Jeta e vdekja sy më sy. Nga kodrat përreth topat e minahedhësit e mëdhenj villnin zjarr pa pushuar. Kudo tmerr e lemeri ngjethëse. Në kullën e qëndresës, që pa gdhirë, ishte dhënë kushtrimi. Trimat u zgjuan rrufeshëm. Plaku Shaban hapi frëngjinë dhe shkrehu pushkën e parë lajmëtare, si dikur Muji i Jutbinës, kur lajmëronte kreshnikët për ndonjë të ligë që u kanosej. Edhe nipat, që flinin me të, Besimi e Fitimi, i zunë dy frëngjitë e tjera. Hamza, në kullën tjetër, andej lart, nga ana e Fabrikës së Municionit, i bëri fora të paudhët, që përpiqeshin të zvarriteshin e të afroheshin tinëzisht. Po komandant Adem Jashari?! Ah, trimi i trimave, nuk po ngutej fare. Ai, si përherë, i qetë e fare gjakftohtë. Pasi u përgatit mirë e mirë, drodhi mustakun deri pas veshit dhe u sul furishëm drejt dyerve të oborrit. Tanku ngjyrë blu shtangu në vend. Djajtë ranë si bari në arë përgjatë murit rrethues. Nga zëri i tij lemeritës u tmerruan edhe komandantët gjakpirës që me dylbi të stërgjatura përcillnin aksionin nga pirgu famëkeq. Ushtarëve të rinj u ranë armët nga dora. Lufta mori hov të paparë. Granatat e kalibrave të ndryshëm bënin kërdi. Dita u bë natë nga tymi, e nata u bë ditë nga flaka. Dielli i zymtuar, tri herë lindi e tri herë perëndoi. Beteja e përgjakshme s’kishte të sosur. Kënga e trimave sfidonte krismat e topave. Në gjoksin e Hamzës u shkri granata, por u fik tanku. Plaku, mbetur pa fishekë, rroku flamurin kombëtar, atë me të cilin dikur e kishte mbështjell Ademin, dhe u doli përballë, duke brohoritur me sa zë që kishte : Rroftë Kosova! Rroftë Shqipëria! ... Edhe të tjerët, i madh e i vogël, qëndronin heroikisht. Askush nuk i druhej vdekjes, as gratë, as fëmijët. Heroizmi i pashoq. Altruizëm e sakrificë mbinjerëzore, mahnitëse. Zëri kushtrimtar i komandantit kishte tundur edhe dheun. Pas tij shkonin edhe malet, edhe fushat, edhe lumenjtë. Gjurmëve të tij ecnin edhe më të moshuarit. Dajë Osman Geci i Llaushës e nip Aliu nga Luboveci, edhe pse kishin rrafshuar të gjashtëdhjetat, kurrë nuk iu ndanë trimit. - I duhet Adem Drenicës, i duhet Ademi Kosovës, - thoshte daja Osë, i cili shkrihej për niposhin sypatrembur. Atë natë s’patën kohë t’i rroknin çiftelitë e t’ia thoshin këngës së Zhujë Selmanit, sepse erdhën vonë nga Rezalla, ishin për t’i vizituar të plagosurit e Betejës së Likoshanit, dhe u zgjuan herët nga gjylet e topave... Flaka e luftës, sakaq, u ndez ashpër në gjithë lagjen Jasharaj. Në hyrje, si male më dëborë, qëndronin nënë Sala me të shoqin Hamitin. Tringa e Prekazit, me nëntëshen në dorë i qëndiste në lule të ballit ata që guxonin të kapërcenin pragun e pashkelur. -O Shën Savë, ky është i vrari ynë i tetëdhjetë e tetë,- thanë më vonë cerberët, duke bërë kryq, kur nën rrënojat e murit të shtëpisë së saj gjeten skërmat e një polici kokëprerë... ...Tutje Sadiku me djalë Ramizin e veçan Qerimi me djemtë sokola: Shahinin e Ukshinin ia thoshin këngës së dyfekut për mrekulli. Në anën tjetër të rrugës, mbanë varrezave, pandërprerë gogësinte gacatorja italiane. Luftonte Smajl Jashari pa e honepsur dot vdekjen. - Po Faiku, Kajtazi, Aliu, Isaku ç’bënin vallë?! Ata, si me flatra dragoi ngarendnin drejt kraterit përvëlues. Atje, si në ishullin e sirenave, i ftonte pavdekësia. Edhe në shtëpinë e rapsodëve kishte heshtur melodia e çiftelisë. Vendin e saj kishin zënë grykëhollat, që këndonin bukur në duart e Halitit e të Hajzerit. Atyre iu bashkëngjiteshin edhe ato të Halitit, Beqirit, Sherifit, Nazmiut... Edhe gurët e kullave sfidonin mordjen dhe i thurnin himne lavdisë. Mbijetesa, kënga dhe pavdekësia Muzgu krahzi sikur nxitonte të vinte pushtet dhe t’ua errësonte edhe më verbërinë gjakatarëve karpatianë. Hëna, si vashë e ndrojtur, skuqej para barbarisë dhe fshihej pas resh. Në pusin e kroit të Jasharëve, nën ca shelgjishte të rralla, pehateshin ca si hije të përhitura. Vallë, cilët ishin ata, që shikoheshin sy më sy me vdekjen?! Ishte Bashkim Jashari me kushërinjtë: Bilallin, Ragipin, Halilin, Qemalin dhe me Shekipin nga Klina e Poshtme. -Bashkim çajeni rrethimin!- e kishte dëgjuar si për mjegull zërin e balit Hamzë dhe, me shpirt ndër dhëmbë, pas tetë orë kacafyetjeje me bishat e shfrenuara, ia kishin dalë mbanë dhe kishin arritur deri aty. Por, rrathët e ferrit ende s’kishin mbaruar...Tanku, me sy çiklopi, u qëndronte fare pranë... -U vra Zenë Jashari!... U zhduk Zenë Jashari! Jo, ai ishte gjallë, por fati e kishte goditur rëndë. Gruan, Bahtijen me djemtë: Avdullahun, Bujarin dhe Blerimin ia vranë katilët. Valdetin ku e kam?- pyeste ai duke e kërkuar kodër më kodër. Nëpër flakë pushkësh e kishte parë që bashkë me Shahinin e Qerimit kapërcenin lumthin. Edhe shumë plumba kishte parë të suleshin drejt tyre... Djaloshi sërish kishte kthyer prapa. Hamitin e kishte qëlluar granata në kokë dhe trupi po i digjej flakë. U përpoq ta ndihmonte e ta fikte, por kot. Mezi u ngjit në tavan dhe prej andej shihte skena tmerruese. Krisma... britma...sharje...tym... flakë... Kur kriste mitralozi i bacë Ademit, mbanin frymë edhe lisat e malit. Ai dallohej nga të tjerët, jehonte më shumë se edhe topat e hasmit. Autoambulancat s’pushonin kurrë. Dikur flaka zu t’ia lëpinte edhe këmbët e tij të zbathura. Terri ia mundësoi Valdetit ikjen nga ferri... Po errej edhe dita e tretë e betejës. Një shqipe sogjetonte kujdesshëm nga lartësitë qiellore. Zymtësi mbytëse pllakoste mbi çdo gjë. Krismat kishin pushuar. Kishte pushuar edhe kënga e trimave. Veç tymi ende fjollonte qetë-qetë nga hambarët më grurë, që digjeshin në vete. Nëpër qiellin e përflakur retë e trazuara bartnin acar, shqotë e fërfëllizë. Në kullat gërmadha mbante erë e rëndë shkrumbi e baroti. Gjë e gjallë s’pipëtinte. Një si hije e përhitur kapërcente mbi kufomat e panumërta, në oborr, në lëmë e në rrugë. - O Zot, ishte zanë mali a fantazmë? Ah, jo, ishte Besarta e padjallëzuar, që kishte sfiduar vdekjen. Si e nemitur, mezi kalonte midis tyre. Ç’pamje llahtarie, që të shokonte në vend. Lloj- lloj uniformash e lloj – lloj suratësh të ngjyrosura e çoroditëse. Midis tyre gjeti edhe gjyshin e gjyshen, Shabanin e Zahiden. I gjeti edhe prindërit e dashur, Hamzën e Feridën. Babanë Hamzë me gjoksin e groposur, si të Mic Sokolit. Çudi, në ato çaste loti i kishte ngrirë në qepallë. Pak më tej i gjeti edhe tjerët: Zarifen, Hidajeten, Igballen, Igballin, Selveten, Afeten, Besimin, Lirinë, Blerimin, Fatimen, Blerinën, Adilën, Fitimin dhe Kushtrimin... - Po baca Adem ku ishte vallë, që nuk po e gjente dot?! Deri vonë ia kishte dëgjuar krismat dhe këngën. Pse nuk po qëllonte më?! Po këngën pse e kishte ndalur?! Sërish zuri ta kërkonte... Por, kot, atë nuk mund ta gjente andejpari. Jo, jo. Ai po shëtiste në ballë të protestuesve nëpër rrugët e Prishtinës, të Tetovës, të Tiranës, të Bonit, të Nju-Jorkut...Ishte bërë shpirti i luftës sonë çlirimtare... Sakaq sikur iu vegua një zë. E ndali frymën dhe mbajti vesh. Puhiza krahëlehtë depërtonte zhurmshëm mureve të zhbiruara dhe arrinte deri tek magjja, nën të cilën kjo kishte mbijetuar vdekjen vellozezë, duke sjell jehonën: Ku m’je nis oj lulja me erë? Në Drenicë te baca Adem... Aman, o madhëri, sa shpejt e paska marrë kënga me vete, për ta mbajtur të gjallë përherë! Ashtu e ka ajo, vetëm të pavdekshmit i pranon në gjirin e vet. Shpirti i tij luftarak shëtiste si me krah dragoi nëpër istikame, duke u dhënë zemër luftëtarëve të lirisë, në Drenicë, në Dukagjin, në Llapushë, në Llap, në Pashtrik, në Shalë... Emri i tij kishte zënë vend nderi në zemrën e madhe të popullit dhe ishte bërë legjendë e legjendave. Një zog këngëtar, nga maja e oxhakut, që kishte përballuar rrebeshet rrënuese dhe krenarisht mbante kokën lart, ia thoshte këngës ëmbëlsisht: Amanet ore djali – djalit, M’i këndue Adem Jasharit, Që i tregoi mirë barbarisë, Si qëndrojnë shqipet e lirisë... Dhe, sërish vjen marsi! Marsi i trimërisë, siç thoshte Lasgushi ynë mendjendritur. Dhe, sërish, kujtesa jonë shënon, nderon, përkujton... Mbase edhe nuk bënë ndryshe. Kush e harron historinë është i detyruar ta përsërisë!- këshillojnë të mençuritë. Dhe, kësaj here do të veprojmë ndryshe. Do të bëhemi tok, si një grusht i vetëm dhe, amanetin e brezave, do ta mbajmë vath në vesh deri në realizimin e synimit tonë jetësor: BASHKIMIT KOMËTAR! Kështu na obligon edhe gjaku i dëshmorëve. Kështu na obligojnë edhe mbi dhjetëmijë të vrarë. Kështu na obligojnë edhe mbi tremijë të zhdukur. Kështu na obligojnë familjet e dëshmorëve dhe jetimët. Kështu na obligojnë invalidët e luftës sonë çlirimtare. Mbase, mbase, më mirë së të gjithë, edhe vetë arrestimet dhe burgosjet e çlirimtarëve!!! No comment!!! Galice-Drenice, 25 shkurt 2007

“Ai që bëhet i butë si dele e hanë ujqit!”

SHUMICA E MACEVE TË BOTËS QË NA ERDHËN NË SHTËPI, VETËM NA I PËRMBYSËN TENXHERET! Popullore Shkruan:Sejdi Veseli, Përkundër valës së arrestimeve arbitrare të organizatorëve dhe pjesëmarrësve të protestës paqësore, gjithëpopullore dhe të drejtë, të 10 shkurtit 2007, në bazë të akuzave politike të sajuara sipas mendësisë së atyre që akuzonin rinin studentore pas ngjarjeve të Pranverës ’81, një shtresë e popullit kishte dëshirë të besonte, se mos epilogu tragjik i kësaj proteste do të kishte ndikuar sado pak në zgjimin e ndërgjegjes për të reflektuar pozitivisht, si tek sundimtarët aktual të Kosovës-unmikistanezët (me siguri të përkohshëm) dhe tek servilët e tyre, kinse pushtetëmbajtësit vendor, mjerisht të mandatuar në bazë të verdiktit të votës së lirë të popullit. Paralajmërimi i Protestës tjetër gjithëpopullore nga Lëvizja Vetëvendosje, për datën 03 mars 2007, si vazhdimësi e asaj të cilën e mbyten në gjak pa fajin e demonstruesve, veprimet “demokratike” të forcave të rendit, atyre unmikistaneze dhe krijesës së tyre servile vendore, e ashtuquajtura SHPK, i “hoqi petën lakrorit”. Doli sheshazi, se nuk mund të ketë zgjim të ndërgjegjes tek ata që udhëhiqen nga instinktet! Menjëherë nga ata që thirren në votën e popullit, rifilloj fushata e kërcënimeve të pamatura ndaj atyre që guxojnë të prishin rendin, se do të ballafaqohen me pasoja të rënda. Kuptohet, këto kërcënime kanë të bëjnë vetëm me protestat paqësore të organizuara nga Lëvizja Vetëvendosje, sepse për “pashallarët” tanë, vetëm protestat e shqiptarëve konsiderohen prishje e rendit. Ndërsa, kur protestojnë minoritarët serb, çdo gjë është në rregull. Ata, mund të shërbehen me ikonografi nga koha e “jogurt revolucionit”, ata mund të ofendojnë me klithma nacional-shoviniste dhe serbomëdha, ata mund të kërcënojnë shqiptarët me shfarosje, ata mund të bllokojnë rrugët magjistrale dhe të rrahin udhëtarë shqiptarë sa herë t’u teket, ata mund të shtinë edhe në forcat e KFOR-it... dhe të gjitha këto veprime të tyre, nga ndërkombëtarët dhe as nga servilet e tyre shqipfolës nuk u quajtën asnjëherë prishje e rendit. Çka është për keqardhje, kësaj vale të kërcënimeve ju bashkëngjit edhe Admirali Henry Ulrich, Komandant i Forcave të Përbashkëta të NATO-s për Evropë. Sipas mjeteve të komunikimit masiv, gjatë vizitës në Kosovë, ky ushtarak i njohur amerikan, paska thënë, se NATO qenka shumë e shqetësuar për dhunën e fundit nga protesta e “Vetëvendosjes”. “...se KFOR-i do t’i mbështesë Shërbimin Policor të Kosovës dhe policinë e UNMIK-ut, dhe do të reagojë me shpejtësi kundër atyre që nxisin dhunën...” (Epoka e Re, dt.26 shkurt 2007, faqe.8 “NATO zotohet se do të reagojë me shpejtësi kundër nxitësve të dhunës”). Komenti më i përshtatshëm ndaj kërcënimit të këtij admirali (dua të besoj, të dezinformuar nga mikpritësit e tij), ma thotë mendja është kjo thënie të njërit nga ushtarakët më të suksesshëm të popullit amerikan, Kolin Pauel: “Vullneti për të ndërtuar një vend, buron nga vetë populli i tij dhe jo nga jashtë!” Populli shqiptar duhet të brengoset, jo nga akuzat dhe kërcënimet që po u bëhen nga të huajt djemve dhe vashave besnike të tij, por nga ato që po u bëhen nga shumica e atyre të cilët i ka në ballë të institucioneve të zgjedhura me votën e tij të lirë. Edhe kësaj radhe të zgjedhurit me votën e tij, po ridëshmohen se nuk janë të gatshëm për t’i rrezikuar aspiratat e tyre të sëmura karrieriste, se për t’i ruajtur pozicionet aktuale dhe për t’u avancuar në pozitat e “pushtetit”, nuk zgjedhin mjete. Kryesorja për këto prostituta të mjera politike qenka: të mos u rrezikohen interesat e tyre personale, sa për ato të popullit as që mërziten fare. Populli shqiptar duhet të brengoset, jo nga akuzat dhe kërcënimet që po u bëhen djemve dhe vashave të tij besnike, por nga indiferenca e disa intelektualëve nga radhët e tij, të cilët i shkolloi me djersen dhe gjakun e vet, me shpresë se këto “mendje” të shkolluara do t’ia kthjellonin rrugën drejt një ardhmërie të sigurt. Por çfarë të bëhet, kur në vend të misionit të shenjtë në shërbim të popullit, kanë zgjedhur misionin e sahanlëpirësit nën tryezat e dreqit dhe të birit. Çfarë duhet të bëjmë për të dalë nga kjo situatë me plotë rreziqe për të sotmen dhe të ardhmen e tonëj, në të cilën na futën paudhësitë e shumicës prej atyre që me verdiktin e votës sonë të lirë i autorizuam për të na pri drejt një ardhmërie të sigurt? Duke iu përgjigjur me pjesëmarrjen tonë aktive thirrjes së Lëvizjes Vetëvendosje, për të protestuar paqësisht, me 03 mars 2007, kundër pazarllëqeve me interesat tona të ligjshme njerëzore dhe kombëtare, është përgjigja e vetme! Vetëm të përbashkuar dhe duke realizuar plotësisht dhe me përkushtim qëllimet programore të Lëvizjes Vetëvendosje dhe të subjekteve tjera me orientime të drejta gjithëkombëtare, do të jemi në nivel të detyrës karshi Vatanit! Prishtinë, 28 shkurt 2007

Flori Bruqi:Mbrojtja e Plavës dhe e Gucisë(tetor 1879-janar 1880)

Me revoltën e armatosur të Gjakovës dhe me aksionin diplomatik të pranverës së vitit 1879, Lidhja Shqiptare ia hoqi Portës së Lartë de facto të drejtën që të fliste në emër të Shqipërisë. Veç kësaj, me qëndresën e saj energjike, ajo bëri që të zvarriteshin e të mos zbatoheshin menjëherë dy vendimet e rëndësishme të Kongresit të Berlinit, që cenonin interesat kombëtarë të Shqipërisë, njëri në favor të Malit të Zi (neni 28 i Traktatit) dhe tjetri në dobi të Greqisë (Protokolli nr. 13 i Kongresit). Megjithatë Lidhja e Prizrenit nuk e kishte plotësuar ende përfundimisht programin e saj. As gjashtë Fuqitë e Mëdha nuk ishin të prirura t’i anulonin vendimet që kishin marrë në Kongresin e Berlinit, as dy shtetet fqinje ballkanike nuk kishin ndërmend të hiqnin dorë nga viset që u kishin premtuar Fuqitë e Mëdha. Si rrjedhim, lufta për mbrojtjen e trojeve shqiptare ende nuk kishte marrë fund, përkundrazi, parashikohej që ajo të merrte trajta të përgjakshme. Pas vrasjes në Gjakovë të mareshal Mehmet Ali pashës, Porta e Lartë u dha të kuptojnë Fuqive të Mëdha se e kishte tepër të vështirë të përmbushte kundrejt Malit të Zi detyrimet territoriale që rridhnin nga Traktati i Berlinit. Por knjaz Nikolla nuk donte të dinte për asnjë justifikim. Nga frika se me kalimin e kohës mund të ndryshonin rrethanat ndërkombëtare në dëm të saj, Cetina kërkonte vazhdimisht ndërhyrjen e Fuqive të Mëdha për ta detyruar Perandorinë Osmane të dorëzonte sa më parë krahinat e Podgoricës, të Shpuzës, të Zhabjakut, të Plavës, të Gucisë e të Rugovës, të cilat Kongresi i Berlinit ia kishte dhënë Malit të Zi. Veç kësaj, si kundërpeshë ajo po e vononte dorëzimin e Ulqinit, të Dinoshit dhe të Bregut të Bunës, të cilat i mbante të pushtuara qysh nga koha e luftës, por që sipas Traktatit të Berlinit duhej t’i ktheheshin Perandorisë Osmane. Presionin më të fortë ndaj Perandorisë Osmane e ushtroi Rusia cariste, e cila vijoi ta kushtëzonte tërheqjen e ushtrive të saj pushtuese nga Traka me dorëzimin e krahinave që i qenë premtuar Malit të Zi. Fuqitë e tjera të Mëdha u bashkuan me presionin carist, pasi e shikonin me shqetësim qëndrimin e mëtejshëm të ushtrive ruse në afërsi të Stambollit. Kështu, në fund të vitit 1878, Porta e Lartë vendosi t’i zbatonte detyrimet territoriale kundrejt Malit të Zi. Vendimi i Stambollit ngriti përsëri në këmbë shqiptarët. Për të shqyrtuar gjendjen e re u mblodh menjëherë, në fillim të janarit 1879, Komiteti Kombëtar i Lidhjes, i cili ripohoi qëndrimin e vet të caktuar më parë. Sipas kësaj vije, Lidhja e Prizrenit nuk do ta pengonte dorëzimin e Podgoricës, të Shpuzës e të Zhabjakut, pasi ato banoheshin nga popullsi të përziera sllavo-shqiptare, por do ta kundërshtonte me armë lëshimin e Plavës dhe të Gucisë, popullsia e të cilave ishte në masën dërrmuese shqiptare. Vendimin e Komitetit Kombëtar e miratuan të dy komitetet ndërkrahinore të vilajeteve të Shkodrës dhe të Kosovës, të cilat po në janar 1879 mblodhën kuvendet e tyre të jashtëzakonshme, pothuajse në atë kohë që zhvilloi punimet e veta edhe Kuvendi Ndërkrahinor i Prevezës. Meqenëse Plava e Gucia bënin pjesë në vilajetin e Kosovës, barrën e drejtimit dhe të organizimit të luftës për mbrojtjen e tyre e mori përsipër Komiteti Ndërkrahinor i Prizrenit, i cili nga ana e vet formoi një shtab ushtarak të posaçëm, me Ali pashë Gucinë në krye. Ndërkaq u mblodh në fshatin Virpazar, në afërsi të liqenit të Shkodrës, komisioni turko-malazez, i cili më 2 shkurt 1879 nënshkroi marrëveshjen dypalëshe për formalitetet e dorëzimit brenda një jave të krahinave të vilajetit të Shkodrës, që i takonin njëra-tjetrës sipas Traktatit të Berlinit. Nga frika e kryengritjes së shqiptarëve, Porta e Lartë nuk pranoi ta përfshinte në marrëveshje dorëzimin e Plavës e të Gucisë, duke e lënë çështjen e tyre për t’u zgjidhur më vonë. Sipas marrëveshjes, dorëzimi i Podgoricës, i Shpuzës dhe i Zhabjakut nga ana e autoriteteve turke u krye pa vështirësi. Po ashtu u bë edhe dorëzimi i Ulqinit, i Dinoshit dhe i Bregut të Bunës nga ana e autoriteteve malazeze. Por Mali i Zi nuk deshi ta linte punën të zgjatej më tej. Knjaz Nikolla iu drejtua menjëherë Fuqive të Mëdha, duke kërkuar prej tyre që ta detyronin Perandorinë Osmane t’ia dorëzonte dy krahinat shqiptare (Plavën dhe Gucinë) Malit të Zi. Nga ana e vet Porta e Lartë u kërkoi Fuqive të Mëdha të dërgonin në Plavë e në Guci një Komision Ndërkombëtar për t’u bindur për vështirësitë që gjente te shqiptarët e egërsuar nga padrejtësitë e Kongresit të Berlinit. Në vend të tij ato dërguan Komisionin Ndërkombëtar për caktimin e vijës së kufirit, të përbërë nga përfaqësues të gjashtë Fuqive të Mëdha dhe të dy shteteve të interesuara. Komisioni filloi nga puna në maj 1879 dhe për disa muaj me radhë u mor me caktimin e pikave të kufirit turko-malazez në vilajetin e Shkodrës. Por gjatë verës, kur Komisioni Ndërkombëtar donte të shkonte në Plavë e në Guci, përfaqësuesit e Komitetit Ndërkrahinor të Prizrenit u paraqitën Fuqive të Mëdha, më 22 gusht 1879, një notë me shkrim, me të cilën deklaronin se nuk do të njihnin asnjë ndryshim të kufirit me Malin e Zi pa pjesëmarrjen në Komisionin Ndërkombëtar të krerëve të Lidhjes Shqiptare dhe pa u miratuar vendimet e tij nga e “gjithë” Shqipëria. Pas kësaj note të rreptë, Komisioni Ndërkombëtar e ndërpreu punën e vet, pezulloi udhëtimin e tij për në Plavë e në Guci. Me këtë rast filluan përsëri protestat e Malit të Zi dhe ndërhyrjet e Fuqive të Mëdha për ta detyruar Perandorinë Osmane që ta zgjidhte sa më parë çështjen e Plavës e të Gucisë. Porta e Lartë provoi t’i bindte banorët e dy krahinave kufitare që të hiqnin dorë nga qëndresa e mëtejshme, duke u premtuar familjeve, që nuk dëshironin të jetonin nën sundimin malazez, se do t’u jepte tokë në vendbanime të reja dhe se do t’i çlironte nga taksat për dhjetë vjet. Por shqiptarët nuk u lëkundën nga vendimi i tyre. Atëherë knjaz Nikolla filloi të kërcënonte se do ta zgjidhte këtë çështje me anën e luftës së armatosur dhe se në një rast të tillë nuk do të aneksonte vetëm Plavën e Gucinë, por edhe vise të tjera shqiptare. Në këto rrethana, marrëdhëniet shqiptaro-malazeze erdhën duke u keqësuar vazhdimisht. Gjatë muajit tetor 1879 Mali i Zi filloi përqendrimin e ushtrive në kufi, duke e çuar numrin e tyre në 5 600 veta. Këtyre masave Lidhja e Prizrenit iu përgjigj duke vënë në gatishmëri luftarake forcat e saj të armatosura. Sipas vendimit që Këshilli i Përgjithshëm i Lidhjes kishte marrë më 3 tetor 1879, Komisioni Ushtarak a Shtabi Ushtarak, nën kryesinë e Ali pashë Gucisë, i krijuar nga Komiteti Ndërkrahinor i Lidhjes Shqiptare për Kosovën, shpalli për zonën e Plavës e të Gucisë gjendjen e luftës. Të gjithë burrat plavianë e gucianë të aftë për armë u shpallën luftëtarë që do të qëndronin në gatishmëri në shtëpitë e tyre. Po në tetor 2 mijë gjakovarë të armatosur u nisën për në Guci. Në fund të tetorit mbërritën këtu edhe vullnetarë nga Shkodra e Malësia. Porta e Lartë, për të mënjanuar konfliktin e armatosur, i propozoi Cetinës që në vend të krahinave shqiptare të Plavës e të Gucisë t’i jepte disa vise sllave të Hercegovinës. Por propozimin e Stambollit, të cilin e kundërshtoi Austro-Hungaria, nuk e pranoi as Mali i Zi. Pas disa ndeshjeve sporadike kufitare, që ndodhën gjatë tetorit, knjaz Nikolla vendosi më në fund të kalonte në sulme të hapura. Më 31 tetor dhe 1 nëntor 1879 forcat malazeze, duke dashur të tërheqin vëmendjen e Fuqive të Mëdha dhe, njëherazi, të matnin pulsin e shqiptarëve, kryen dy inkursione kundër vijës mbrojtëse të forcave të Lidhjes, të parin në fshatin Pepaj dhe të dytin në fshatin Arzhanicë. Në këtë të fundit vranë në befasi 30 fshatarë dhe dogjën mjaft shtëpi, por pas disa orë luftimesh u dëbuan nga forcat e Lidhjes. Në të vërtetë këto qenë sulme demonstrative, të cilat shqiptarët i përballuan pa ndonjë vështirësi. Edhe pse dështoi, sulmi malazez nxiti një valë të madhe mobilizimi në të katër anët e Shqipërisë. Me mijëra vullnetarë të tjerë vrapuan në krahinat e Gjakovës, të Pejës, të Dibrës e të Shkodrës. Gatishmëria e shqiptarëve qe aq masive, sa Shtabi Ushtarak i Lidhjes së Prizrenit, i vendosur në Guci, u detyrua të pengonte nisjen e tyre drejt frontit, pasi nuk ua ndiente nevojën dhe nuk kishte mundësi për t’i sistemuar. Në fillim të muajit dhjetor forcat kryesore malazeze qenë rreshtuar gjatë vijës kufitare, në fshatrat Murinë, Pepaj, Arzhanicë e Velikë, kurse forcat shqiptare përballë tyre në fshatrat Guci, Kolenivicë, Martinaj, Plavë e Nokshiq. Midis forcave malazeze dhe shqiptare në sektorin verilindor kalonte lumi Lim vetëm me një urë prej druri. Zona malazeze ishte kryesisht malore, ndërsa në atë shqiptare dominonte pllaja e Plavës. Më 4 dhjetor 1879, pjesa më e mirë e ushtrisë malazeze prej 4 mijë ushtarësh, nën komandën e Mark Milanit, ndërmori një sulm të furishëm në sektorin e Nokshiqit, në drejtim të Plavës e të Gucisë. Shtabi ushtarak i Lidhjes, i përbërë nga Ali pashë Gucia (kryetar), Jakup Ferri, Sulejman Vokshi, Haxhi Zeka, Filip Çeka, Jusuf Sokoli e të tjerë, midis të cilëve kishte edhe disa oficerë të karrierës, u përgjigj duke hedhur në sulm rreth 2 mijë luftëtarë. Luftimet më të ashpra u bënë në luginën e Nokshiqit, ku u angazhuan forca të shumta malazeze. Luftëtarët u përleshën aq ashpër me njëri-tjetrin, sa që të dy palët lanë mënjanë hutat dhe nxorën jataganët, duke u përleshur trup me trup. Përleshja vazhdoi disa orë me radhë. Forcat vullnetare të Lidhjes ndalën sulmin e ushtrisë malazeze dhe i shkaktuan asaj disfatë në Nokshiq, duke e detyruar të tërhiqej brenda kufijve të Malit të Zi. Edhe pse të dhënat për humbjet e të dy palëve janë kontradiktore, mund të nxirret si përfundim se nga malazezët pati 300 të vrarë e të mbytur në lumë gjatë tërheqjes, ndërsa nga shqiptarët 300-400 veta. Në këto luftime u vra edhe një nga komandantët e shquar të ushtrisë së Lidhjes, Jakup Ferri. Vendosmëria e shqiptarëve për të qëndruar deri në fund dhe këmbëngulja e Cetinës për të vazhduar më tej luftën alarmuan si Fuqitë e Mëdha, ashtu edhe Perandorinë Osmane. Nga frika e ndërlikimeve të reja, Porta e Lartë vendosi ta zgjidhte me çdo kusht dorëzimin e dy krahinave kufitare. Për këtë qëllim ajo nisi menjëherë për në Kosovë mareshal Ahmet Muhtar pashën, i cili atë kohë ishte komandanti i Armatës osmane të Rumelisë me qendër në Manastir. Mareshali, i shoqëruar nga 11 batalione (rreth 6 000 ushtarë), sapo arriti në Prizren thirri në takim anëtarët e Komitetit Kombëtar të Lidhjes për t’i bindur që t’i nënshtroheshin vendimit të sulltanit. Por ata nuk pranuan. Më 14 dhjetor 1879 lëshoi një shpallje, me të cilën u kërkonte shqiptarëve që të merrnin në konsideratë gjendjen kritike të Portës së Lartë dhe të mos pengonin dorëzimin e dy krahinave kufitare, pasi me qëndresën e tyre po shkaktonin shkatërrimin e Perandorisë Osmane, por as lutjet, as kërcënimet nuk dhanë rezultat. Më 15 dhjetor 1879 u mblodh në Guci Kuvendi i përfaqësuesve të Komitetit Ndërkrahinor të Kosovës, i cili vendosi që ta kundërshtonte me armë deri në fund dorëzimin e kalasë së Gucisë. “Ne, banorët e Plavës e të Gucisë, - thuhej në memorandumin e miratuar nga Kuvendi, - nuk i njohim traktatet e shteteve evropiane që u japin malazezëve tokat e trashëguara nga prindërit tanë. Ne do ta kundërshtojmë me armë dorëzimin e tokave tona”. Sipas porosisë që kishte dhënë Porta e Lartë, Ahmet Muhtar pasha mori masa ushtarake për të penguar vajtjen e vullnetarëve shqiptarë në Plavë e në Guci. Për këtë qëllim ai solli nga Mitrovica edhe 7 batalione të tjera, të cilat i vendosi nëpër shtigjet e rrugëve. Pas kësaj u nis për në Gjakovë, ku gjeti një gjendje më të acaruar se në Prizren. Gjakovarët e paralajmëruan se, po ta vazhdonte më tej rrugën drejt kufirit, do të pësonte fatin e Mehmet Ali pashë Maxharit. Kur pa se edhe Peja e kishte bllokuar rrugën për në Plavë e në Guci, mareshali osman e ndërpreu misionin e vet, hoqi dorë nga vajtja në Guci dhe u kthye në Prizren. Dështimi i misionit të Ahmet Muhtar pashës e bindi përfundimisht knjaz Nikollën të mos shpresonte më as te ndërhyrjet e Fuqive të Mëdha. Si rrjedhim, ai vendosi të ndërmerrte kundër forcave të Lidhjes Shqiptare një mësymje të përgjithshme, e cila u zhvillua javën e parë të muajit janar 1880. Në këtë mësymje u hodh pothuajse e gjithë ushtria malazeze, 25 batalione me rreth 9 mijë veta, që u rreshtuan përballë Plavës e Gucisë. Sapo u njoftua për përgatitjet ushtarake të Cetinës, Shtabi Ushtarak Shqiptar i përforcoi masat mbrojtëse. Me thirrjen e Lidhjes Shqiptare u mobilizuan mijëra vullnetarë nga e gjitha Shqipëria, nga Plava, Gucia, Peja, Prizreni, Gjakova, Shkodra, Dibra dhe nga krahinat më të largëta të Shqipërisë së Jugut. Por shtabi ushtarak i kryesuar nga Ali pashë Gucia, që mori vetë në dorë drejtimin e operacioneve luftarake, përqendroi në zonën kufitare me Plavën e Gucinë 4 mijë luftëtarë vendas dhe 3 mijë vullnetarë të tjerë, gjithsej 7 mijë veta. Komanda malazeze kishte rreshtuar në vijën e parë të frontit forcat vullnetare të komanduara nga Mark Milani, të cilët do të fillonin sulmin sipas taktikës së tyre tradicionale që kishte pasur kurdoherë sukses përballë ushtrive osmane. Forcat malazeze ishin përqendruar në një sektor të ngushtë (Velikë-Pepaj), me qëllim që t’i shpartallonin shqiptarët që me sulmin e parë, në drejtim të Plavës. Por Shtabi Ushtarak Shqiptar ua mori malazezëve në mënyrë të papritur iniciativën. Më 6 dhe 7 janar 1880 njësi të vogla shqiptarësh, me qëllim që të tërhiqnin vëmendjen e komandës ushtarake malazeze, ndërmorën dy sulme në verilindje të Malit të Zi, nga ana e sanxhakut të Novi Pazarit. Komanda ushtarake malazeze, duke kujtuar se shqiptarët do të vazhdonin të sulmonin nga verilindja, për t’u dalë forcave të tyre prapa shpine e tërhoqi ushtrinë nga zona jugore dhe e nisi drejt veriut. Duke përfituar nga kjo rrethanë, forcat shqiptare, të rreshtuara në sektorin e Plavës, shpërthyen më 8 janar një sulm të furishëm kundër pozitave të armikut që ndodhej në Velikë, në Pepaj e në Arzhanicë. Sulmin e nisën luftëtarët e Nokshiqit të komanduara nga Kurt Asllani dhe Nure Kurti. Mësymja ishte e furishme dhe pas luftimesh të ashpra e trup më trup forcat malazeze, të përbëra nga 4 mijë luftëtarë, u detyruan të tërhiqeshin. Ushtritë e Lidhjes, pasi thyen edhe njësitë malazeze të komanduara nga Mark Milani, hynë në tokën malazeze, shtinë në dorë Arzhanicën, Velikën e Pepajn dhe u drejtuan për në Murinë. Luftimet më të përgjakshme u bënë në Velikë e në Pepaj, prandaj përpjekja e 8 janarit mori emrin e tyre. Ushtria malazeze u tërhoq në Sutjeskë. Por Shtabi Shqiptar nuk kishte ndërmend të vazhdonte përparimin në thellësi të tokës së Malit të Zi. Më 9 janar ai urdhëroi forcat shqiptare, që nuk hasën ndonjë kundërshtim nga ushtritë malazeze, të tërhiqeshin në kufirin e vjetër. Gjatë betejës së Pepajt e të Velikës, të dyja palët patën dëme në njerëz, por, sipas të dhënave të ndryshme, ato të Malit të Zi qenë më të shumta. Shqiptarët lanë në këto luftime edhe dy kapedanët trima, Kurt Asllanin e Nure Kurtin. Vrulli patriotik që përshkoi luftën në Velikë e në Pepaj dhe fitorja që shqiptarët korrën kundër ushtrive malazeze më 8 janar 1880, la përshtypje të thellë në opinionin ndërkombëtar. Disa ditë më vonë, kryekonsulli austro-hungarez në Shkodër, Shmuker, i cili e ndoqi së afërmi zhvillimin e betejës, i raportonte qeverisë së vet: “Vetë malazezët pohojnë se në luftën e Velikës e të Pepajt shqiptarët luftuan burrërisht dhe fituan mbi ta. Dhe me të vërtetë, fuqia e Lidhjes (së Prizrenit - shën. i aut.) e theu atë ushtri malazeze që ka qenë kurdoherë e zonja t’u bëjë ballë forcave turke. Shqiptarët luftuan të shtyrë nga ideja kombëtare”. Pas kësaj, opinioni publik evropian filloi të interesohej për historinë e popullit shqiptar dhe për të drejtat e tij kombëtare. Veç kësaj, disa publicistë kritikuan Kongresin e Berlinit që nuk i kishte përfillur të drejtat e një kombi aq trim dhe aq liridashës, siç ishte populli shqiptar. Me fitoren që korrën në Nokshiq, në Pepaj e në Velikë shqiptarët i dhanë të kuptonte diplomacisë evropiane se Perandoria Osmane, sado që po e mbante Shqipërinë prej pesë shekujsh nën zgjedhë, nuk ishte zonjë e trojeve të saj dhe se zotër të këtyre trojeve ishin banorët shqiptarë. Disfata që pësoi në front e bindi qeverinë malazeze se ajo vetë nuk ishte në gjendje ta thyente qëndresën e Lidhjes Shqiptare me anën e luftës së armatosur. Për këtë arsye knjaz Nikolla shpalli menjëherë se i kishte pezulluar veprimet luftarake në kufi dhe se zbatimin e Traktatit të Berlinit në këtë pikë po ua linte përsëri në dorë Fuqive të Mëdha. Madje ai kërkoi nga konsulli britanik në Shkodër që të ndërhynte pranë autoriteteve qeveritare të vilajetit, me qëllim që edhe shqiptarët t’i pezullonin veprimet e mëtejshme luftarake!

Flori Bruqi:Qëndresa te Ismail Kadare

500-vjetorin e vdekjes së Skënderbeut dhe me të fitoi çmimin e parë të konkursit. Por ngasja për kështjellën, në një kuptim më të gierë, në veprën e tij duket më herët dhe nuk mbaron me këtë libër. Figurativisht simboli i kështjellës është qysh tek "Poemë e blinduar". Njëfarë kështjelle ishte padyshim edhe kali i drunjtë i Gent Ruvinës dhe i miqve të tij të ngujuar të novelës "Përbindëshi". Një kështjellë gjigante është piramida në novelën "Ndërtimi i piramidës së Keopsit". Kulla e ngujimit e Gjorg Brezftoftit në "Prillin e thyer", bashkë me shumë kulla të tjera me një frëngji të vockël të vetë-mbrojtjes prej hakmarrjes, janë kështjella të vogla që sundonin malësitë shqiptare. Pallati i Ëndrrave, me seksionet e tij, është ndërtuar në formën e një kompleksi kullash të hekurta. Vetë laboratori krijues i shkrimtarit, i përshkruar me hollësi në librin "Ftesë në studio", ka pjesët e rezervuara të saj, që mbrohen prej daljes në dritë si në një burg të heshtur. Hauret dhe steretë e shtëpive gjirokastrite në "Kronikë në gur", shtëpia etnografike e princit të Mirditës (Gjomark) tek "Prilli i thyer", vila e frikshme dhe e harruar e ish-ministrit në prag të gjyqit tek "Koncert në fund të dimrit", kampi i rreptë i të internuarve tek "Përçmimi", baza ushtarake e Vlorës (Pasha-Liman) tek "Dimri i madh", shtëpia me portë (detyrimisht) të hapur e dijetarit Martin Shkreli në Prishtinë tek "Krushqit janë të ngrirë", janë vetëm disa nga variantet e shumtë të simbolit të kështjellës në veprën e Kadaresë. Prej botimit të parë (1968), deri tek botimi i fundit (1995); prej "Kështjellës" deri tek "Daullet e shiut", për të cilën shkrimtari është shprehur se nuk ka për të vënë dorë më, ekziston një ndryshim i dukshëm jo vetëm artistik (si është shkruar), por edhe në përmbajtje (çfarë është shkruar). Nëse në botimin e parë romani është quajtur si një vepër e qëndresës historike shqiptare, si një përmendore e heroizmit kombëtar, me një aludim të qartë që mund ta quanim "anti-bllokadë", theksi i së cilës drejtohej kundër pushtuesve të huaj, që nuk lanë kërkim pa bërë për t'u ndërprerë zotërve të kështjellës "Al-Hisar" edhe ujësjellësin; në botimin e dytë, ndonëse nuk ndryshon asgjë në evokimin e trimërisë së arbërve të shekullit të 15-të, ndryshon pothuajse rrënjësisht ai që mund ta quanim "mbitekst" apo "lexim i super-pozuar": "Daullet e shiut" nuk është romani i anti-bllokadës së imponuar, por denoncim i vetëveçimit (izolimit) të zgjedhur vullnetarisht. Sido që të jetë vetë simboli i kështjellës, në traditën letrare shqiptare, i ka bartur historikisht të dyja mbishtresat kuptimore: ajo është figurë qëndrese, rrethimi ose ngujimi (izolimi, në kuptimin modern).

Flori Bruqi:Dilema Ndërmjet Urës dhe Kështjellës së Ismail Kadaresë

Bashkë me një varg veprash të tjera, "Ura me tri harqe" bën pjesë në një cikël romanesh e novelash, që Kadare i ka shkruar me një qëllim të qartë për të krijuar imazhin e një "Shqipërie tjetër", e cila ndryshon shumë nga ajo që shihet me sy, një Shqipëri me princa, kontë, dukë, ipeshkvinj, udhëtarë të ditur, prelatë të shkolluar, që gati ishin të përjashtuar nga letërsia si figura me misione pozitive. Autori, në pamundësi për të shprehur hapur mendimin e tij mbi zhvillimin e avancuar të qytetërimit perëndimor, përpiqet t'ua tregojë këtë lexuesve duke gjetur në traditën e "Shqipërisë tjetër" atë fazë të historisë kur vendi, edhe sipas dijetarëve, ecte në një hap me fqinjët e tij përtej Adriatikut. Shkrimtarin nuk mund të mos e shqetësojë fakti i njohur se balada shqiptare është e vetmja në Ballkan që bën fjalë për një murim kryesisht në kështjellë. Ai është i vetëdijshëm se kjo është kushtëzuar nga rrethanat kritike historike që kanë shoqëruar fatin e popullit të tij. Eshtë e vështirë që një popull vazhdimisht në rrudhje të vendosë pëlqimin e urës para kështjellës. Kjo, ndoshta, është një nga dilemat më tronditëse që kanë përjetuar shqiptarët. Ura është për ta edhe e dëshiruar, por njëkohësisht edhe e frikshme, sepse "në urë kalon i miri dhe i keqi, miku dhe anmiku". Rreziku i ekspansionit, që mund ta kthejë urën e Ujanës së Keqe në një kuçedër, ndihet në gjithë romanin, si një kontekst historik i domosdoshëm për të treguar se edhe në "Shqipërinë tjetër" marrja e vendimit ka qenë e vështirë. Sikurse në rrjedhat e historisë, edhe në këngë, populli i ka ngritur urat, duke u kushtuar edhe flijimin njerëzor, sa herë që kanë fryrë erëra paqeje dhe miqësie. Por shumë shpesh është mbyllur në kështjella, madje me tri-katër rrethime, pikërisht për shkak të erërave të frikshme që i kanë zënë vendin paqes. Këto ndërrime lidhen jo me gjurmë vitesh, por me prurje kohërash historike. "Shtatqin vjet do t'i djeg kullat", i kërcënohet një prej heronjve kreshnikë të eposit shqiptar kundërshtarit të vet. Në veprën e Kadaresë dilema midis urës dhe kështjellës është po aq tronditëse sa në vetë historinë e popullit. Në formën më të pjekur artistike kjo dilemë shprehet në romanet "Kështjella" dhe "Ura me tri harqe". Në një farë mënyre ato janë vazhdim i njëri--tjetrit. Ai që krijoi kështjellën e qendresës në kushtet e darës së armiqësisë nuk mund t'i lejonte vetes të mbetej pa urë i ndarë dhe i vetmuar nga bota. Këtë ide Kadare e arriti duke krijuar "Urën me tri harqe", vështruar në shumicën e rasteve si një çmitizim i legjendës.

Flori Bruqi:Ringjallja dhe Kulti i Besës sipas Ismail Kadaresë

Romani i Kadaresë "Kush e solli Doruntinën" ka në qendër një personazh që ringjallet. Ndoshta nuk është aq e rëndësishme se ç'mundim a mision e kthen atë në këtë botë. Më e rëndësishme është se si u ringjall ai, me ç'fuqi shpirtërore erdhi prej andej nga nuk ka kthim, duke u barazuar me një Krisht? Ringjallja e Kostandinit është kyçi i librit "Kush e solli Doruntinën". Ai dëshmon se fuqia e njeriut mund të jetë e barabartë me të hyjve. Pikërisht shpresa e një rilindjeje, besimi i një ringjalljeje të njeriut, të energjisë dhe shpirtit të tij, në një kohë kur rreziku i shuarjes së individit në bashkësi ishte evident, duket se ka qenë joshja e autorit. Kalimi prej ringjalljes biblike tek ringjallja laike ishte një hap epokal, ndoshta po aq sa rrëmbimi i zjarrit perëndive në hershmëri apo dalja e njeriut jashtë sistemit yjor sot. Ky akt, i cili në shumicën e rasteve ishte lënë në një sfond mistik, u trajtua në mënyrë mjeshtërore në veprën e Kadaresë. Doruntinën e solli fjala e dhënë, thotë kapiteni Stres që kryeson hetimet. Doruntinën e solli besa shqiptare, nxitojnë moralistët. Doruntinën e solli pengu i inçestit të pakryer, thonë psiko-kritikët. Doruntinën e solli një aventurier dashurie, një "dikush" i rastit, pohon njëri prej priftërinjve. Nëse në të gjitha këto pohime ka diçka prej së vërtetës, mbetet pa u thënë thelbi: Doruntinën e solli Rilindja, era e furishme e ndryshimeve të saj, tronditja e moralit të Mesjetës dhe kërkimi i një dhjate të re humaniste, rebelimi i mendjeve të fuqishme të kësaj epoke për t'i dhënë njeriut kuptim sublim; përpjekja e tyre për t'u bërë zotër të vetes, për të mbërritur tek shën Njeriu. Atributi i ringjalljes, kësaj radhe nuk ndodh në versionin biblik, Por sipas nje balade laike të vendit. Kostandini është, në mënyrën e vet, një Mesi për bashkatdhetarët. Ai mbërriti të parealizueshmen dhe u afroi njerëzve madhështinë: kthimin nga vdekja, mundjen e saj, qoftë edhe në formë të reduktuar. Fryma e rilindjes dhe shpresa e përtëritjes kanë krijuar historikisht energji shpirtërore të mëdha. Kadareja ekspozoi një nënshtrat krejt të rnospërfillur të kulturës kombëtare. Legjenda e Doruntinës nuk ishte "punë legjendash", por konkluzion i një epoke historike. Ajo shpallte lidhjet e lashta të kulturës së popullit tonë me ato të vendeve të qytetëruara të kontinentit. Në më pak se 50 vargje të parët e shqiptarëve jepnin e merrnin me një botë të tërë, bënin krushqi gjer në Bohemi, lidhnin aleanca me baronë e fisnikë të afërt e të largët, lëviznin të sigurt në gjithë hapësirën kontinentale. Ata ishin pjesë integrale e kësaj bote. Miqësitë e tyre gjendeshin "nëntë male kaptuarë". Të shkoje në viset gjermane apo dhe më tej për ta ishte njësoj si të thoshje: "po shkoj në krushqi". Në Shqipërinë e mbyllur, pa një mik, pa një aleancë, pa një portë të hapur, të fundit të viteve '70, kjo ekspoze mund të ngjallte zemërime e pakënaqësi, mund të shkaktonte inate e mëri. Novela predikonte hapjen, kur politikanët kërkonin mbylljen. Autori u paraqiste si shembull humanizmi bashkatdhetarëve të vet lashtësinë e tyre, kur në vend zotëronte një pikëpamje çuditërisht e ngulitur, sipas së cilës vlerat e vërteta ishin krijuar në gjysmëshekullin e fundit. Mesazhi i Kostandinit është thirrja për një rilindje morale.

Flori Bruqi:Dimrat në Romanet e Ismail Kadaresë

Në qoftëse "Dimri i madh " (në botimin e parë titullohej Dimri i vetmisë së madhe, 1973), i cilësuar nga kritika (pas përfundimit të fushatës sa cinike, aq dhe mediokre, të ndërmarrë kundër tij) si një roman-epope, kishte qenë dëshmi artistike e një tronditjeje dhe qëndrese heroike, "Koncert në fund të dimrit" (1988) do të jepte kryesisht dimensionin humoristik të një ngjarjeje krejt të ngjashme me të parën, veçse tashmë e njohur dhe e provuar nga protagonistët e saj, të mësuar në rrjedhat e historisë së tyre të lashtë, që rebelohen pa mundim ndaj supershteteve. Në këtë roman serioziteti është po aq i pranishëm sa dhe e qeshura; drama dhe parodia, epopeja dhe farsa, tragjizmi dhe komizmi, aty shkrihen dhe aty alternohen, gjendjet emozionale janë nga më të befasishmet. Me të drejtë vetë autori, në një interviste dhënë gazetës franceze "Le Monde", e ka karakterizuar atë si një "roman me shumë registra, si një "vepër polifonike", si një libër artistik sa dhe shkencor, politik sa dhe filozofik, histori e luftërave ideologjike në shkallë të brendshme e globale, kronikë e një bote të trazuar në këtë fund shekulli novator. Kjo shkrirje e shumë planeve, emocioneve dhe ideve, flet për një vepër që gjykon kohën dhe botën, njeriun dhe shoqërinë, të sotmen, të shkuarën dhe të ardhmen. Ky roman është ndoshta vepra më e kompletuar e Kadaresë nga pikëpamja e mendimit. Spektri ideologjik i saj i përmban të gjitha ngjyrat, bashkë me nuancat e tyre. Polifonia që përmend autori nuk është gjë tjetër veçse një eufemizëm për shumësinë e ideve ose pluralizmin, siç e themi sot me vend e pa vend. I prerë në dy boshte, diakronikisht dhe sinkronikisht, romani ka shtrirjen dhe thellësinë e një vepre të fuqishme, ku hyjnë e dalin shqiptarë e të huaj, nëpunës të thjeshtë e zyrtarë të lartë, ministra të rrëzuar nga pushteti dhe autoritete të reja në ngjitje, djem e vajza shkollarë dhe plaka të sklerotizuara, gjithë bota jonë e vëzhguar nga brenda e nga jashtë, me një përfaqësim enciklopedik; gjithë koha që jetojmë, me një pasqyrim kaleidoskopik. Ai është një libër i menduar me tërë fuqinë intelektuale të shkrimtarit të madh dhe i shkruar fund e krye me gjithë spontaneitetin e poetit shpërthyes. Një libër që lind libra të rinj.

Flori Bruqi:Nëpunësi i Pallatit ëndërrave

Libri "Nëpunësi i Pallatit të ëndrrave" e jep realitetin e kohës dhe të njerëzve të saj prapa metaforave të tilla të gatshme si "pallati i ëndrrave", nëpunësit dhe interpretuesit e tyre, ëndrra kolektive dhe individuale, ëndrra fatsjellëse dhe rrezikndjellëse, ëndrra e rëndomtë dhe bash-ëndrra. Të gjitha këto Kadaresë ia ofroi mekanizmi i ndryshkur i shtetit të fuqishëm të perandorisë otomane në fundin e tij . Karakteri shumëkohësh i "Nëpunësit të Pallatit të Ëndrrave", përkundër karakterit shumëkuptimësh të një vargu veprash të tjera të Kadaresë, lidhet me raportin themelor që qëndron në boshtin e romanit: raporti i individit me shtetin, më saktë raporti i individit që ka ambicjen të integrohet në strukturat shtetërore dhe që e gënjen mendja se do të fuqizojë veten prej fuqisë së pushtetit, por në të vërtetë, duke e parë nga brenda këtë ngrehinë të përbindshme, ai njeh dobësinë dhe pafuqinë e tij, sheh peshën mbytëse të strukturave gjigande të makinës perandorake, e cila ndryshon vetëm nga përmasa fizike, por jo nga mënyra e të ushtruarit të artit të shuarjes së identitetit njerëzor. Kadareja i ka dhënë karakterin e një konflikti të përjetshëm marrëdhënies pushtet/individ. Çdo përpjekje e individit për t'u matur me shtetin, për të depërtuar në brendësi të tij dhe për ta marrë me të mirë, është e dështuar. Individi në çfarëdo raporti që ta vendosë veten me shtetin, mbetet i kërcënuar prej tij. Fati i Ebu Qerimit, që e përjeton si shtegtim nëpër ferr kalimin nga një pjesë e "pallatit të ëndrrave" në tjetrën, ndonëse është i përkrahur nga një klan i fuqishëm që kontrollon e administron pushtetin, siç ishin Qyprillinjtë, është gjithnjë i kërcënuar dhe pikërisht për këtë arsye shërben si një paralajmërim për fatin e shtetasve në përgjithësi. Rruga e mbërrities tek thelbi i "Nëpunësit..." ka qenë e ngatërruar dhe plot keqkuptime, të shmangshme e të pashmangshme. Mungesa për një kohë mjaft të gjatë e shtetit kombëtar krijoi tek shqiptarët nderimin ndaj tij; kjo ishte krejt e nënkuptueshme: në përgjithësi gjërat e munguara lindin respekt, lakmi, adhurim, deri hyjnizim. Për Shqipërinë e Pasluftës, të gjendur përballë detyrës së ngutshme për të çrrënjosur monarkinë e për të ndërtuar një shtet me bazë të gjerë popullore, siç u nis në krye, ky ishte një shans i madh. Por ky shans mbeti vetëm një ëndërr. Në marrëdhëniet midis individit dhe shtetit, që pasqyrojnë shkallën e qytetërimit të një shoqërie, në vend e në emër të nderimit hyri përulja, në vend e në emër të respektit hyri lakmia dhe arrivizmi -Ky ka qenë një nga deformimet më të thella dhe një shkallmimi i vërtetë i vlerave dhe i karaktereve njerëzore. Për fat të keq u desh plot një gjysmë shekulli për ta kuptuar këtë. Shkrimtari e pati parathënë një gjë të tillë shumë kohë më përpara. Por edhe këtij shansi iu kalua përbri. "Nëpunësi i Pallatit të Endrrave" u dha goditjen e parë këtyre marrëdhënieve krejtësisht të shtrembëruara midis të drejtës së njeriut dhe të drejtës së shtetit. Ai e ktheu përrnbys, kokëposhtë, piramidën shtetërore. Ishte hera e parë që nomenklatura e ndereve denoncohej si shkallëzim i fajit dhe i përgjegjësive; që hierarkia e lavdisë karakterizohej si hierarki e turpit; që vlerat e vërteta njerëzore kërkoheshin jashtë korpusit kryesor të piramidës së shtetit, jo brenda saj. Ndoshta kjo ishte arsyeja që kritikët nxituan të shmangnin çdo paralelizëm me kohën, duke zbuluar, madje, për çudi të çudirave, se "Tabir Saraj" paskësh qenë një institucion i vërtetë i administratës perandorake, kështu që "Nëpunësi..." nuk mund të ishte tjetër, përveçse një vepër historike, një kronikë e funksionimit të tij. Me qëllim historia dhe jeta bashkëkohëse, dita dhe tradita, ndryshe nga herët e tjera, u vështruan pa ndonjë lidhje midis tyre. Përfundimi do të ishte i rrezikshëm. Kontestimi ishte hamletian. Duhej të ishe krenar për qenien në një nga zyrat e hierarkisë së lartë të shtetit apo, përkundrazi, duhej të ishe kokulur? Një invers i tillë i përjetimit të statusit të nëpunësit s'ishte parë e dëgjuar ndonjëherë. Pyetja "karrierë apo kalvar", që paraqiti Kadare përmes fatit të Nëpunësit të Tabir Sarajit, qëndronte tashmë si një paralajmërim orakulli: "O ju që hyni në këtë shërbesë, a e dini fatin tuaj? Hiqni dorë nga iluzionet, ose, përndryshe, hiqni dorë nga vetja. Ajo që ju e quani rrugë e ngjitjes nuk është gjë tjetër veçse një mashtrim i madh. Nëse keni vendosur të mos ndaleni as pas këtij njoftimi, atëhere mos prisni famën, por çpersonalizimin, mos prisni lirinë por syrgjynin. Ju nuk i takoni më vetes!" Me "Nëpunësin..." Kadareja nyjëtoi atë ide që ai vetë më pas do ta quante "faj kolektiv". Tabir Saraji funksionon pikërisht mbi bazën e shoqërizimit të përgjegjësive. Por, ndërkaq, ekziston edhe një shkallëzim krejt i qartë i tyre. Faji i shtetit të panënshtruar ndaj ligjit është kolektiv vetëm në kuptimin që bashkon në përgjegjësi të drejtpërdreitë e të tërthortë njerëz në pushtet e jashtë tij, ideatorë e ekzekutorë, aktivistë e jallan- shahitë, konformistë e servilë. Por më tej faji ndahet sipas një rregulli krejt të përcaktuar. Për të zezën e vet, administrata shtetërore krijoi e ligjëroi emërtesën e mburrjes e të karshillëkut, që do të shërbente më pas për një kallëzim të pagabueshëm të pjesëmarrjes në faj. Gjyqësia e Kadaresë u vërtetua nga koha si një gjyqësi e mençur. Rreptësia ndaj atyre që shpërdoruan respektin e popullit ndaj pushtetit, mirëbesimin e tij, ishte më se e nevojshme dhe ndëshkimet krejt të merituara. Shkrimtari sulmoi bastionin më të rëndësishëm të shtetit, majën e piramidës së tij. Ai çmistifiloi enigmën e asaj që quhet "arsye shtetërore", në emër të së cilës mbulohen turpet dhe fëlliqësitë më të mëdha të kësaj bote. Ai shembi kultin e rangut, mitin e zyrës e të nëpunësit, idoltarinë e fryrë të "atyre që janë lart". Dhe aty ku fillon shembja e idhujve të rremë, aty ka nisur emancipimi.

Flori Bruqi :Ismail Kadare "Kronikë në gur"

Ismail Kadare :"Kronikë në gur" është një prej romaneve të hershëm të Ismail Kadaresë. Ndryshe nga letërsia e deriatëhershme për Luftën Antifashiste, e karakterizuar nga dy kampe personazhesh - partizanë e pushtues - ky roman solli një imazh më të ndërlikuar të saj, ku ndërthuren fate ushtrish të huaja të pakteve të ndryshme kundërshtare, fate shtresash të ndryshme brenda për brenda tyre, fate të njerëzve të lidhur vullnetarisht me rezistencën ose të mobilizuar prej komandës, fate të indiferentëve, të sehirxhinjve dhe të kundërshtarëve. Që lufta ishte një kohë mjaft më e ndërlikuar se ajo që shërbehej prej një tradite letrare skematike; kjo mund të shihet edhe në fatin e një familjeje qytetare në vendin e "kronikës në gur", ku konflikti hyn brenda saj, duke ia tronditur regjimin tradicional. Me këtë roman I.Kadare pasuroi temën e Luftës Antifashiste, duke sjellë një shikim prej fëmije për evokimin e ngjarjeve të saj. Rrëfimi në vetën e fëmijës, në vetën e personazhit që evokon fëmijërinë e autorit, me "pafajësinë" e vet, megjithëse i ka dhënë romanit njëfarë karakteri autobiografik, njëherësh e ka mbrojtur atë prej qëndrimit të kritikës. Duke qenë vështrimi prej fëmije një vështrim thelbësor në roman, lexuesi e ka të vështirë të dallojë se ku fillon koncepti i arsyetuar i saj e ku mbaron të konceptuarit si lojë. Në studimin "Subversion kundër konformizmit" një studiues ka këmbëngulur se romani "Kronikë në gur" është një vepër hyjnizuese e Luftës Antifashiste, një "roman komisarësh", dhe se përpjekja e autorit për të hyrë në lëkurën e fëmijërisë së vet nuk është gjë tjetër veçse një procedim letrar për të mbuluar konformizmin. Përkundër këtij mendimi, shumica e studiuesve bashkohen në vlerësimin se "Kronikë në gur" është një vepër atipike në pikëpamjen metodologjike, e shkruar me një liri që tejkalonte kufizimin ideologjk dhe vlerësimin e partishëm për luftën. Sipas një pjese të studiuesve, "Kronikë në gur", duke pasur këtë vështrim, në fakt sjell tek lexuesi një përqasje psikanalitike frojdiste rreth luftës, ose jetës së qytetit në kohë lufte. "Kronikë në gur" është një prozë me subjekt të reduktuar, gjë jo fort e përshtatshme nga pikëpamja teorike për një letërsi të orientuar. Me këtë vepër Kadare bëri përpjekjen e parë për t'i dhënë vlerë letrare së zakonshmes, së rëndomtës, madje së shëmtuarës dhe absurdes. "Kronikë në gur" është një vepër e përshkuar nga grotesku. Vështrimi i luftës me sytë e fëmijës i ka dhënë mundësi autorit që t'i shohë ngjarjet dhe personazhet e saj pa ndonjë partishmëri të dukshme. "Kronikë në gur" përmban vlera të rëndësishme të një letërsie të mirëfilltë etnografike. Tradita e kësaj letërsie në qytetin e Gjirokastrës është më e hershme, ajo afirmohet mirë me botimet e Musine Kokalarit në vitet '40, sidomos me "Siç më thosh nënua plakë" dhe "Sa u tunt jeta". Etnografizmi në romanin e Kadaresë u jep edhe mjediseve një cilësi jotipike, ndryshe prej kërkesave të rrepta të metodës së realizmit socialist.

>SEKRETET E AHTISAARIT

Nga BESNIK KODRA : Trashigimia kulturore me zonat mbrojtëse të Ahtisaarit apo të Y.M.C.A, e cila eshte nje organizatë masoniste e themeluar në Finland ne vitin 1959 . Domethënja e emrit është; Organizata e Burrave të Urtë të Krishterë. Kjo organizatë sot është e shtrirë në 136 vende të botes. Në themelimin e saj ka marrë pjesë Martti Ahtisaari, i cili më vonë e kryeson . Ndaj ky (M. Ahtisaari) në cilsinë e aktiviteteve organizative, sidomos atyre për pajtime në anet e ndryshme të botës (Irlandë Veriore , Namibi, Timor, Somali, Tanzani, Irak-1991, ish Jugosllavi, madje në Mozambik), dhe prej vitit 1978 zgjidhet nënsekretar i KB për administrim dhe menaxhim. Në vitinë1993 zgjidhet President i Finlandes, ku qëndron vetëm një mandat. Pastaj, si diplomat i shquar kthehet në aktivitetet e ndërmjetësimeve në botë, në emër të KB, si dhe ishte kandidat numër një për çmimin Nobel për paqe. Sovereign Military Order of the Temple of Jerusalem, organizatë e fshehtë që gjatë mesjetës është shpartalluar vetëm zyrtarisht, sot ajo shpallë pozitën e saj në hierarkinë e sundusve prapa skenës. Tubimet e tyre templaret i mbajnë dy here në vit, në pika të ndryshme të botës. Tubimin që e kishin organizuar afër Çikagos, në Tinil park, prej dates 20 maj 2004 deri 25 maj 2004 pa prezencën e gazetarëve, dëshmuan se bëhet fjalë për një organizatë secrete me ndikim në ngjarjet botërore. Në këtë tubim diskret merrnin pjesë delegacione nga SHBA-të, Japonia, Evropa. Në mesin e përfaqësuesve të Evropës gjendeshin edhe ata të Serbisë dhe Malit tëZi. Zaten për hire të këtyre përfaqësuesve të fundit në këtë tubim ishte bërë edhe një përjashtim i pabesuar, ku iu kishte lejuar që, në këtë tubim të merrte pjesë vetëm një gazetar, Dejan Luçiç, gazetar I “Nedeljni Telegraf”, që botohet në Beograd! Në mesin e personaliteteve me rëndësi ishte edhe Priori i Madh i NATO paktit Richard Flahavan, officer aktiv i cili udhëheq 3500 oficerëtë e lartë, prej të cilëve disa gjenden ne Bosnje dhe Kosovë . Në Kosoven e vogël e të rrudhur paska ende vend për 45 zona mbrojtëse, paska ende vend per coptim. Po nga kush po bëhet ky coptim?! Jo vetem nga Serbia, por edhe nga hafia dhe nga mafia. Mitrovice, 22 shkurt 2007.

Opinion-Plani i Ahtisarit(Agjencioni FLOART - PRESS 22 shkurt 2007)

 

Flori Bruqi 

Plani (Paketa) e Ahtisarit, si Kushtetuta e ish-RSFJ-së e vitit 1974, Ndërkaq Propaganda për Te, si Propagand ndaj Amandamenteve Prej 9-49 në Kushtetutën e Serbisë të 23 marsit, përkatësisht 28 marsit 1989.

I. Sipas histografisë, Kosova që nga antikiteti e deri më 1864, kur Turqia nxori Ligjin për Vilajetet është quajtur Dardani, e cila ka qenë trevë e pandarë etnike, hapësinore (territoriale), kulturore, ekonomike, sociale dhe tradicionale e Shqipërisë. Prej vitit 1864, përkatësisht 1868, Dardania është quajtur Vilajeti i Kosovës dhe ka qenë njëri prej vilajeteve më të mëdhenj të Shqipërisë me një sipërfaqe prej 32.900 km2. “Vilajeti i Kosovës përfshinte shtatë sanxhaqe –prefektura (të Prishtinës, të Nishit, të Piratit, të Prizrenit, të Pazarit të Ri (Jeni Pazarit), të Shkupit dhe të Dibrës, 37 kaza-nënprefektura, 8 nahie-treva dhe 1400 vendbanime, ku jetonin 830.771 banorë, shumica absolute e popullsisë ishte shqiptare, pastaj kishte edhe boshnjakë, vlleh, serbë etj.” (Dr. Skënder Rizaj, Shqiptarët dhe serbët në Kosovë, Prishtinë 1991 fq. 139). Nga pazarllëqet e bëra nga Fuqitë e Mëdha të Evropës, në Kongresin e Berlinit më 1878, në Konferencën e Ambasadorëve të Londrës më 1912/13 dhe Konferencën e “Paqes” në Versajë 1918/19, i tërë Vilajeti i Kosovës, iu dhurua Serbisë nacional-shoveniste dhe ekspansioniste, si leckë.
II. Futja thellë e thikës helmuese të Fuqive të Mëdha të Evropës në trungun amtar autokton iliro-shqiptar për interesat gjenocidale dhe gllabëruese të shteteve fqinje të Shqipërisë (Serbisë, Greqisë, Malit të Zi dhe Bullgarisë, tash Maqedonisë), ishte dhe ende ka mbetur rasti më i padrejtë dhe më tragjikokomik në hapësirën e Evropës e më gjerë!!! “Kongresi i Berlinit (1878) me vendimet e aprovuara ia grabiti kombit shqiptar mbi 25.000 km2 territor me popullsi shqiptare prej 85 deri në 96 %. Sipas shënimeve kadastrale në Arkivin Shtetëror të Turqisë në Stamboll, që janë publikuar në disa gazeta, territori shqiptar administrohej në katër vilajete: Vilajeti i Kosovës me 32.900 kilometra katrorë; Vilajeti i Shkodrës me 10.800 kilometra katrorë; Vilajeti i Manastirit e 28.500 kilometra katrorë dhe Vilajeti i Janinës me 17.900 kilometra katrorë. Nga të dhënat kadastrale të administratës osmane shihet se trevat shqiptare që nga Mesjeta e hershme e deri më 1912 kishin një sipërfaqe prej 115.000 kilometra katrorë. Nga ky territor, fuqitë evropiane me politikën e tyre e lejuan krijimin e një shteti shqiptar në hapësirë 28.500 kilometra katrorë”. (Dr. Hakif Bajrami, Politika e Shfarosjes së Shqiptarëve dhe Kolonizimi Serb i Kosovës (1844-1995) Prishtinë 1995 fq. 40). Lidhur me intrigat, kurthet, padrejtësisht dhe tradhtitë e fuqive të mëdha të Evropës, ndaj shqiptarëve, publicistja dhe humanistja e njohur znj.Mis Edith Durham shkruan: “Më therri në shpirt, kur kujtova që Fuqitë e Mëdha rrinë në përgjim, si kafshët e egra grabitqare mbi kufijtë, gati për tu hedhur dhe për të bërë copë-copë këtë botë (botën shqiptare-H.I.)”. (Mis Edith Durham , Brenga e Ballkanit dhe vepra të tjera për Shqipërinë dhe shqiptarët, Tiranë 1991 fq.190). Shkëputja e pamëshirshme e territoreve dhe e popullit shqiptar nga trungu autokton etnik i Shqipërisë, ishte e egër dhe e dëmshme, jo vetëm për shqiptarët, por edhe për popujt e tjerë liridashës dhe demokratik, “Shkëputja e Kosovës nga Shqipëria shkaktoi tronditje të tillë dhe ankth midis shumicës së shqiptarëve të Kosovës. Përveç pasojave të kuptueshme psikologjike, kufiri i ri kishte ndërlikime të rënda ekonomike për të gjithë shqiptarët, pa marrë parasysh anën e kufirit ku ata gjendeshin...” (Miranda Vickers, Midis Serbëve dhe Shqiptarëve, Një Histori e Kosovës, Tiranë 2004 fq. 117).
III. Krahas këtij realitetit tejet të hidhur të popullit shqiptar e bazuar në përpjekjet atdhetare dhe në luftërat heroike shekullore të kombit shqiptar për pavarësi kombëtare dhe tërësi territoriale etnike që nga antikiteti (pellazgët, veçmas nga Kongresi i Berlinit (1878), Ngase siç thotë Miranda Vickers: “Çështja e Kosovës u ndërkombëtarizua me Krizën e Madhe Lindore të vitit 1875”. (Vepra e cituar fq. 68). Me të drejtë njerëzit pyesin:“Ku e kanë zanafillën shqiptarët? Mos janë ata pasardhës modernë të grekëve apo të romakëve, të skllavëve ballkanas apo ndoshta të turqve?”. Për t’iu përgjigjur këtyre pyetjeve, së pari do të shqyrtojmë gjetjet arkeologjike, pastaj punën kërkimore shumë të hollësishme të ekspertëve të gjuhësisë dhe në fund traditat popullore të ruajtura në kronikat më të hershme të dijetarëve të lashtë. Kështu ne zbulojmë gjurmë të kulturës parahistorike të Shqipërisë, që nuk mund të kuptohen ndryshe. Ky popull i lashtë pellazg shënon një datë më të hershme se zhvillimi i civilizimeve të Greqisë dhe Romës. Vendosmëria e tyre për të ruajtur identitetin e vet etnik, pasioni i tyre për tokën, gjuhën dhe lirinë e tyre e kërcënuan nga të dyja perandoritë e krishtera, e Lindjes dhe e Perëndimit, dhe më vonë nga Turqit osman (dhe më në fund pas Kongresit të Berlinit-1878 prapë nga hordhitë e egëra serbo-sllave e helene- H.I.)”. (Edwin Jacques, Shqiptarët, Historia e popullit shqiptar nga lashtësia deri në ditët e sotme, Tiranë 1995 fq. XIV). “Shqipëria e sotme e zvogëlua është bërë sanduiç midis ish-Jugosllavisë dhe Greqisë në bregun perëndimor të Gadishullit Ballkanik, vetëm 40 milje në detin Adriatik larg nga thembra e çizmes italiane”. (Po aty).
IV. Ndër shkaqet kryesore të një gjendje të vështirë që e ka populli shqiptar sot, janë padyshim, “pozicioni i saj gjeografik. Shqipëria, megjithëse shpesh e izoluar, ka qenë përherë në udhëkryqin e perandorive dhe qytetërimeve. Në lashtësi, për shekuj me radhë , ajo është gjendur në kufirin politik, ushtarak dhe kulturor ndërmjet Lindjes dhe Perëndimit, në fillim midis perandorisë romake dhe qytetërimit grek, e më pas në Mesjetë, midis Evropës kristiane dhe Lindjes islamike. Zhan Klod Faverial, Historia (më e vjetër) e Shqipërisë Tiranë 2004 fq.1. Ndërkaq nga pjesa e dytë e shekullit XIX, populli shqiptar prapë u ndesh me aspiratat ndër më të egërat nacional-shoviniste dhe ekspansioniste sllavo-helene të inspiruara, të nxitura dhe të ndihmuara e të përkrahura nga Rusia Cariste, por edhe nga shtetet e tjera fundamentaliste e fanatike pro ruso-sllavo-helene, si dhe nga kolaboracionistët shqiptarë (tradhtarët, servilët, karrieristët, përfituesit e egër të gjendjes së vështirë të popullit-si uzurpatorë, ndërtuesit e rindërtuesit e kundërligjshëm, udhëheqësit partiak e institucional të korruptuar e shkelës të interesave vitale kombëtare; mafiozë, kontrabandistë-veçmas të paluejtshmërive; karrieristë, aventurier, nepotistë dhe nëpërkëmbës të çështjes kombëtare e shtetërore shqiptare për interesa të ngushta partiake, grupore dhe familjare, si dhe konfesionalë përçarës të popullit, për interesat e shteteve armiqësore fqinje etj).
V. Bazuar në të drejtën ndërkombëtare, duke filluar nga Magna Karta (Karta e Madhe). “Askush nuk do ta quante mbretin Xhon dhe banorët e Anglisë demokratë, por megjithatë dokumenti që ata nënshkruan në vitin 1215 në fushën Ranimid, përbën gurin themelor në historinë e regjimeve kushtetuese...Në Magna Kartë thuhet për shembull se mbreti duhet të këshillohet dhe të marrë pëlqimin e banorëve për të gjitha problemet me rëndësi për shtetin, përfshirë këtu edhe ngritjen e taksave. Në shekujt e mëvonshëm, mbi bazën e neneve të këtij dokumenti, u vendos që asnjë ligj nuk mund të nxirrej dhe asnjë taksë nuk mund të ngrihej pa miratimin e trupit të përfaqësuesëve të popullit-Parlamentit”. (Agjencia e Informacionit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Çfarë është demokracia? Tiranë dhjetor 1991 fq. 12). Për të kaluar te Deklarata e Pavarësisë së ShBA-ve e datës 4 korrik 1776, sipas parimeve të saj “ Qëllimi kryesor i Kushtetutës ishte krijimi i një pushteti qeveritar të fuqishëm me anën e zgjedhjeve, drejtpërdrejt i përgjithshëm ndaj vullnetit të popullit”. (Zyra e Programeve Ndërkombëtare të Informacionit, Departamenti i Shtetit i Shteteve të Bashkuara, vështrim mbi sistemin Amerikan të Qeverisjes e datës 26 gusht 1789. Kushtetuta e Dytë e Francës që u nxuerr pas Revulicionit të Madh Borgjez të vitit 1789, Konventa e Hagës e Vitit 1899 dhe 1907, Karta e Atlantikut e miratuar më 14 gusht 1941 nga (ShBA-të, Anglia dhe BRSS-ja). Pastaj pasojnë: Karta e Kombeve të Bashkuara e dt. 26 qershor 1945, Deklarata e Përgjithshme për të Drejtat e Njeriut e datës 10.12.1948, Deklarata për Dhënien e Pavarësisë Vendeve dhe Popujve Kolonial e dt. 14 dhjetor 1960, Pakti Ndërkombëtar për të Drejtat Ekonomike, Sociale e Kulturore i dt. 16.12. 1966, Pakti Ndërkombëtar për të Drejtat Civile dhe Politike i datës 16.12.1966, Rezoluta nr.1244/1999 e dt. 10 qershor 1999 e Këshillit të Sigurimit të OKB-së. Korniza Kushtetuese për Vetëqeverisjen e Përkohshme në Kosovë e Përfaqësuesit Special të Sekretarit të Përgjithshëm të OKB-së dhe së fundi, Propozimi Gjithëpërfshirës për Marrëveshjen për Statusin e Kosovës të Emisarit specialë të Sekretarit të Përgjithshëm të OKB-së, përkatësisht i Kryenegociatorit për Kosovën z.Marti Ahtisari e datës 02 shkurt 2007.

Paralelizëm Kushtetutes së RSFJ-së të Vitit 1974 dhe Propozimit Gjithëpërfshirës për Marrëveshjen për Statusin e Kosovës,
të Marti Ahisarit

Në parimet themelore nën I, paragrafi 2 të Kushtetutës së ish-RSFJ-së të vitit 1974, thuhet: “Njerëzit punues dhe kombet e kombësitë realizojnë të drejtat e veta sovrane në republikat socialiste dhe në krahinat socialiste autonome në pajtim me të drejtat e tyre kushtetuese”. Në parimin e II-të të kësaj kushtetuese, thuhet: “Rregullimi shoqëror socialist i Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë, bazohet në pushtetin e klasës punëtore dhe të të gjithë njerëzve punues dhe në marrdhëniet midis njerëzve si prodhues e krijues të lirë e të barabartë, puna e të cilëve shërben ekskluzivisht për plotësimin e nevojave të tyre personale e të përbashkëta”. Ndërkaq në nenin 4 të Kushtetutës në fjalë thuhet: “Krahina socialiste autoktone është bashkësi autonome socialiste shoqërore-politike vetëqeverisëse demokratike e bazuar në pushtetin dhe vetëqeverisjen e klasës punëtore dhe të të gjithë njerëzve punues, në të cilën njerëzit punues e qytetarët, kombet e kombësitë realizojnë të drejtat e veta sovrane, e kur kjo është në interes të përbashkët të njerëzve punues e të qytetarëve, të kombeve e të kombësive të Republikës si tërësi e përcaktuar me Kushtetutën e Republikës Socialiste të Serbisë edhe në Republikë”. Përkundër një përcaktim të tillë formal që i bëhej kinse lirive, të drejtave dhe barazisë së popujve dhe klasave, realiteti ishte krejt ndryshe. “Kosova është zhvilluar më ngadalë nga viset e tjera të Jugosllavisë; niveli i prodhimit shoqëror në vitin 1947 ishte 49.2% nga mesatarja e vendit, në vitin 1976 ai ra në 32.2 %, kurse në vitin 1988 në 28.6 %”. (Prof. Dr. Nuri Bashota, Ekonomia e Kosovës në dritën e masave më të reja të Këshillit Ekskluziv Federativ”. (Gazeta “Rilindja e dt. 24.12.1989 fq.5).Nga dëshmia tjetër mësojmë : “Viktimë e kësaj fushate serbe , parafillimit të konflikteve të armatosura të këtij viti (1998), janë rreth 500.00 shqiptarë, pra rreth një e katërta e popullsisë së Kosovës, që u shtrëngua t’i braktisë vatrat e veta dhe të cilat sot jetojnë në vende të ndryshme të Evropës Perëndimore dhe në Amerikë. Gjatë këtij viti, ndërkaq, më shumë se 400.000 shqiptarë kanë qenë të shtrënguar t’i braktisin vatrat e tyre dhe të vendosen ë pjesë të tjera të Kosovës dhe jashtë saj, si në Shqipëri, në Mal të Zi dhe në vende të tjera. Sot, më shumë se 430 fshatra të Kosovës janë plotësisht ose pjesërisht të zbrazëta, në të cilën, pasi janë plaçkitur, janë rrënuar rreth 45.000 objekte, është shkatërruar e tërë pasuria e këtyre zonave dhe ato sot janë plotësisht të shkreta. Nga regjimi serb kundër shqiptarëve të Kosovës deri sot janë regjistruar 1712 shqiptarë të vrarë, ndër të cilët, rreth gjysma janë fëmijë, gra dhe pleq. Nga ana tjetër 1440 shqiptarë i kemi të regjistruar si ë zhdukur, ndër të cilët druajmë se në pjesë e madhe e tyre nuk janë më ndër të gjallët, të paktën duke u mbështetur në zbulimin e vazhdueshëm të kufomave të këtyre njerëzve të zhdukur kohët e fundit” (Prof. Dr. Pajazit Nushi, gazeta “Koha Ditore” e dt. 27.10.1998 fq. 6). Ndërkaq “Në periudhën 10 vjeçare (1981-1990) rreth 1.100 ushtarë shqiptarë u dënuan me burg afatgjatë në procese të montuara politike, kurse 63 ushtarë shqiptarë u vranë nga armata e Jugosllavisë”. (Instituti i Historisë, Prishtinë, Dëbimet e shqiptarëve dhe Kolonizimi i Kosovës, (1877-1995), Prishtinë 1997 fq. 68). Serbia terroriste nuk la pa i helmuar “7.421 qytetarë, kryesisht të rinj, i cili filloi më 21 mars 1989, në vitin kur filloi të rrënohet me dhunë dhe tërësisht autonomia e Kosovës, që përfundoi më 6 dhjetor 1990, në vitin kur rrënimi i arsimit shqiptar merr përmasa shqetësuese dhe dramatike. Nga aspekti i së drejtës ndërkombëtare sistemohet në akte më barbare, më sadiste dhe më gjenocidale që mund të ketë ndodhur në Evropën e civilizuar në pesë dekadat e fundit”. (Halim Hyseni, E vërteta për helmimet, Prishtinë 1996 fq. 21). Rastet e gjenocidit, ekocidit, urbacidit dhe etnocidit serbo-sllav kundër shqiptarëve janë të shumta, të egëra dhe të llojllojshme, për ata që dëshirojnë të rezonojnë drejt dhe pa dallim! Më në fund Serbo-Jugosllavia terroriste, Kosovës ia mohoi subjektivitetin në ish-RSFJ dhe Kushtetutën e vitit 1974, si dhe e okupoi në mënyrë klasike me polici, ushtri dhe me serbo-malazezët kolonista dhe kriminelë të Kosovës.
Edhe populli shqiptar dhe josllav i Kosovës nuk ka ngelur duar kryq, filloi me arsim dhe shëndetësi nëpër shtëpi private, me aktivitete kulturore e sportive, me pastrim e higjienë nëpër vendbanime dhe aksione në mirëmbajtjen dhe rregullimin e ambientit; me aktivitete humanitare. Veçmas me nxjerrjen e Deklaratës Kushtetuese të 02 korrikut 1990, me nxjerrjen e Kushtetutës së Kosovës të 07 shtator 1990, me mbajtjen e referendumit gjithë popullor për Kosovën, shtet sovran dhe i pavarur i mbajtur më 26-30 shtator 1991, me miratimin e Rezolutës së Kuvendit të Kosovës, Kosova shtet sovran dhe i pavarur, e miratuar nga Kuvendi i Kosovës më 19 tetor 1991 dhe me nxjerrjen dhe miratimin e një seri të akteve të tjera juridike, duke mos e anashkaluar as veprimtarinë e frytshme të KMLDNJ-së dhe të aktiviteteve të partive politike e të asociacioneve jo politike (OJQ-ve). Mirëpo tëra këto nuk u morën parasysh nga faktori ndërkombëtar, me përjashtim të ShBA-ve me aleatët e saj, bile as nga Fatos Nano e Sali Berisha. Me të drejtë edhe ish-presidenti i Asamblesë parlamentare të Këshillit të Evropës, lordi Russell Johanston pat thënë: “Hezitimi i zyrtarëve ndërkombëtar në marrjen e vendimeve është një nga arsyet pse situatat në rajonin Ballkanik tensionohen”. (Gazeta “Koha Ditore” e dt. 27.04.2001 fq.2). Pastaj, ky intelektual dhe diplomat i mirënjohur shton: “Rugova vazhdoi me rezistencën paqësore për 10-vite, por ishte vetëm zëri i kallashnikovëve që solli rezultate të prekshme dhe të shpejta... dhe në Jugosllavi, nuk mjafton vetëm demonizimi i Millosheviqit. Nuk i ka bërë të gjitha Millosheviqi vetë” etj,. (Po aty). Faktorit ndërkombëtar dhe mjerisht edhe një kategorie të kolobarcionistëve shqiptarë në Shqipëri dhe në Kosovë, ish-ministri i mirënjohur i Austrisë z. Alojz Mok pat thënë: “Kosova duhet t’i kthehet Shqipërisë”. (Revista kulturore, arti e letërsie”Fjala” nr. 23 e d. 23 qershor 1992 fq.1). Ndërkaq, ish-kryetari i mirënjohur i ShBA-ve dhe miku i nderuar i shqiptarëve dhe njëri prej demokratëve e vizionarëve të paqes, stabilitetit dhe demokracisë në botë, zotëri Bill Klinton, me rastin e një vjetorit të bombardimit të NATO-s kundër forcave serbo-malazeze dhe caqeve të tyre në Kosovë dhe në hapësirën e ish-RSFJ-së, tha: “Rreziku nuk i kanoset vetëm shqiptarëve, në këtë rast Kosovës por Ballkanit dhe Evropës të Lirë”. (Gazeta “Fakti” Shkup dt. 24 mars 2000 fq.1).

Trajtimi i Statusit të Kosovës

Kosova njëra prej trevave më të mëdha dhe çerdhja e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit (10 qershor 1878) dhe vatër e patriotizmit shqiptar, asnjëherë nuk është trajtuar drejtë, nga faktori ndërkombëtar. Përkundrazi, edhe pse është shkëputur padrejtësisht, nga trungu amtar një pjesë në Kongresin e Berlinit (1878) si Sanxhakun e Nishit dhe Piratit dhe Kosova, Kosova Lindore me Sanxhakun e Jeni Pazarit në Konferencën e Ambasadorëve në Londër , faktori ndërkombëtar dhe disa servilë shqiptarë që çdo herë kanë qenë kancer në trupin e popullit kanë injoruar, mohuar dhe ngulfatur përpjekjet serioze të popullit shqiptar për pavarësi, tërësi territoriale dhe demokratizim dhe zhvillim te jetës institucionale në Kosovë dhe treva të tjera shqiptare, si në Serbi,Mal të Zi,Maqedoni dhe Greqi. Kështu u veprua edhe në dekadën e fundit të Shekullit XX dhe në dekadën e parë të shekullit XXI. “Në gusht të vitit 1992, në Londër, nën drejtimin e OKB-së, u zhvillua një Konferencë për Jugosllavinë, e organizuar nga vendi mikpritës , në të cilën përveç palëve ndërluftuese, morën pjesë edhe shumë përfaqësues të BE –së dhe të OKB-së. Në të ishte ftuar edhe një delegacion i nivelit të lartë nga Kosova, por anëtarët e tij nuk u lejuan të merrnin pjesë drejtpërdrejtë në televizion. Kosovarët i drejtuan një memorandum Konferencës, ku theksohej se heqja e autonomisë së Kosovës kishte qenë një akt antikushtetues, ndaj të cilit kosovarët kishin reaguar me vetëpërmbajtje dhe në kuadrin e ligjeve ekzistuese”. (Walfrang Petritsch e Robert Pichler, Rruga e gjatë në luftë - Kosova dhe Bashkësia Ndërkombëtare 1989 – 1999, Prishtinë 2002 fq.76) Arsye për mosnjohjen e Kosovës njësi e barabartë me republikat e tjera të saja, është se : “Kosova dhe Vojvodina, nuk ishin njohur si pjesë sovrane të Federatës jugosllave dhe për këtë arsye nuk u njohën si palë në çështjen e trashëgimisë së Jugosllavisë. Ky vendim bazohej në përfundimet e të ashtuquajturit Komisioni i Badinterit, i cili u krijua nga BE-ja më 1991 për sqarimin e çështjes së trashëgimisë shtetërore të Jugosllavisë” (Po aty faqe 76-77). Mjerisht edhe “Marrëveshja e Dejtonit solli pasoja të rënda për zhvillimet në Kosovë : përpjekjet shqiptare për zgjedhjen e ngutshme të çështjes së Kosovës nuk dhanë asnjë përfundim konkret. Po ai Sllobodan Millosheviqi, i cili mban përgjegjësinë kryesore për shkallëzimin e konfliktit në krainë (Bosnje– H.I.), në Dejton u shugurua si garant i një marrëveshjeje ndërkombëtare të Paqes. Marrëveshja, e cila duhej të garantonte paqen dhe stabilitetin e mbarë rajonit, thuajse e la krejtësisht mënjanë Kosovën”. (Po aty, fq.81). Bashkimi Evropian bën një shkelje më të rëndë të të Drejtës Ndërkombëtare për llogari të Serbisë dhe të Malit të Zi, kur në fillim të vitit 1996 e njohi Republikën Federative të Jugosllavisë (RFJ-në) – Serbinë dhe Malin e Zi. Përkundër faktit se Këshilli i Sigurimit i OKB-ës me Rezolutën nr. 757 (1992) e refuzoi kërkesën e RFJ-së (Serbisë dhe të Malit të Zi) për të vazhduar automatikisht anëtarësinë e ish-RSFJ-së në Organizatën e Kombeve të Bashkuara. Serbia okupatore edhe në Rambuje në bisedimet e delegacioneve shqiptaro – serbe nënshkrimin e Marrëveshjes “më 17 mars 1999 duke kërkuar, kinse më tepër kohë për bisedime”. (Po aty,fq.240). Siç dihet, delegacioni i Kosovës, Marrëveshjen e Përkohshme për Paqe dhe Vetëqeverisje në Kosovë të 23 shkurtit 1999 e nënshkrojë më 18 mars 1999”, ashtu edhe dy ndërmjetësuesit ndërkombëtar (të Grupit të Kontaktit, Wolfrang Petritsch e Christofer Hill). Përfaqësuesi rus, Boris Majorski dhe delegacioni serbë nuk e nënshkruan as më 23 mars 1999, një ditë para se forcat e NATO-s të fillojnë bombardimin e forcave kriminele të FRJ-së më (24 mars 1999), deri më 10 qershor 1999, kur kapitulluan para forcave të UÇK-së dhe të NATO-së.
Lirisht mund të konkludojmë se reagimi ndaj krimeve,shkatërrimeve, mohimeve, akuzave të pabaza, gënjeshtrave dhe mashtrimeve të serbëve, malazezëve e maqedonëve, por edhe grekëve, institucionet e bashkësisë ndërkombëtare, nuk reagojnë apo reagojnë tepër butë e përkëdhelës. Bile edhe i përkrahin me ndihma e donacione të majme, siç veprojë “ Këshilli i Evropës në Strasburg më 3 prill 2003, kur e shpërblejë “Unionin Serbi-Mali i Zi me 400 milionë euro”. (Gazeta “Zëri” e di. 4 prill 2003), edhe pse Kosova trajtohet pjesë e Serbisë në preambulën e kushtetutës së saj, pa bërë, ky union asgjë për demokratizimin e Serbisë me shtetet fqinje dhe popujt e tjerë, jo serbo-malazezë dhe ndaj institucioneve të bashkësisë ndërkombëtare. Ndërsa ndaj Kuvendit të Kosovës, i cili më 15 maj 2003 miratoi “Rezolutën për njohjen e luftës së popullit të Kosovës për liri dhe pavarësi”, që u miratua me koncenzues të plotë nga të gjithë deputetët e këtij kuvendi, përveç atyre serbë e malazezë reagojë menjëherë”. (Gazeta “Zëri” dt. 16 maj 2003). Ish-senatori i mirënjohur amerikan, zotëri Bob Dol, bashkësisë ndërkombëtare ia ka tërhequr vërejtjen se “Serbët deri tash nuk kanë ndie kurrfarë presioni real, që kishte me i detyruar, që ta pranojnë planin paqësor”. (Gazeta serbe “Borba” e dt. 1 dhjetor 1994). Edhe z.Albin Kurti, lider i Lëvizjes Vetëvendosja, në një takim të shoqatës së Familjeve të të Zhdukurve, më 11 nëntor 2003, tha: “Serbia njeh vetëm gjuhën e ultimatumit, si ai i Kongresit amerikan”. (Gazeta “Epoka e Re” e dt. 12 nëntor 2003 fq.5) Përcaktime me mesazhe të qarta se si ka qenë dashur dhe duhet vepruar me Serbinë terroriste janë: njëri prej avokatëve më të afirmuar serb, z. Sergja Popoviq, thotë: “Nuk ka paqe deri sa Serbia nuk mundet ushtarakisht”. (Gazeta serbe “Borba” e dt. 19 tetor 1994 fq. 16). Përkundrazi, “Konferenca e Londrës, që u mbajt në gushtë të vitit 1992, bindshëm i siguroi serbët se intervenimi ushtarak nuk do te ketë”. (Gazeta “Borba” e dt. 23-24 korri 1994). Ndërsa, analisti i radios “Evropa e Lirë”, z.Patrick Moore rreth statusit të Kosovës, thotë: “Gabimi më i madh që është bërë nga viti 1999, është sjellja e Beogradit në procesin negociator, në vend se, që nga fillimi t’u thuhej se e kishin humbur luftën dhe se me veprimet në vitin 1998 dhe 1999, kishin humbur çdo të drejtë që të thirreshin në Kosovën”. (Gazeta “Epoka e Re” e shtunë 16 dhjetor 2006 fq.3).

Vërejtjet në Propozimin Gjithëpërfshirës për Marrëveshjen
për Statusin e Kosovës

Akti i fundit ndërkombëtar i quajtur nga zhargoni politikë në Kosovë, herë si dokument, herë si pako, herë si plan dhe herë si draft etj., i Ahtisarit. Shqiptarëve dhe të tjerëve josllav në Kosovë iu shtini dy këmbët në një këpucë, siç thotë populli. Propozimi Gjithëpërfshirës për Marrëveshjen për Statusin e Kosovës, i cili siç është shkruar iu është dorëzuar nga Kryenegociatori për statusin e Kosovës, z.Mahti Ahtisari iu ka dorëzuar Prishtinës dhe në Beograd më 02 shkurt 2007. Kjo, marrëveshje, qytetarëve të Kosovës iu ofrue nga shtypi i përditshëm më 03 shkurt 2007.
Si qytetar i Kosovës dhe jurist-urbanist, ndjeva nevojë dhe përgjegjësi që ta jap mendimin tim, për këtë akt juridik ndërkombëtar, që na ofrohet si bazë për statusin e ardhshëm të Kosovës. Jo është një akt ndërkombëtar i padefinuar (jo përcaktues) e hipotekar për shqiptarët dhe të tjerët josllav dhe avancues për kolonistët serbë, si popull shtetformues me të drejtë vetoje dhe bllokimi, përkundër krimeve që kanë bërë dhe mosnjohjes dhe pranimit të Kosovës për shtet të tyre dhe përbërjes shumë të ulët (3-6%) në strukturën e përgjithshme të popullsisë së Kosovës. Edhe për Amendamentet në Kushtetutën e Serbisë të vitit 1989, më 20 tetor 1988 në Kuvendin e Kosovës, ku ishin të pranishëm përfaqësuesit e politikës dhe të institucioneve shtetërore të ish-Jugosllavisë, Serbisë, të Kosovës e deri të ata të komunës së Prishtinës. Ku u mbajshin diskutimet për Amendamentet në Kushtetutën Serbisë prej IX-XL, kam thënë: “Amendamentet prej IX-XL që propozohen në Kushtetutën e Serbisë të vitit 1974, janë të rrezikshëm, sikurse ndryshimet kushtetuese të krajlit të Serbisë, Aleksandër Karagjergjoviqit të vitit 1929, i cili ndryshoi me dhunë ushtarako-xhandarmërie, Kushtetutën e Vidovdanit të vitit 1921, duke mohuar dy popujt shtetformues të Jugosllavisë së Paqes së Versajit të vitit 1918/1919 (kroatët e sllovenët) dhe në vend të parlamentit të shtetit, vuri pushtetin e huntës ushtarake serbe” dhe “Nuk jam për Amendamentet në Kushtetutën e Serbisë, që Kosovës i mohohet subjektiviteti në RSFJ dhe Kushtetuta e vitit 1974 e që populli shqiptar nuk përcaktohet komb, por pakicë. Unë jam që Kosova në aspekt të statusit, të avancohet në Republikë e barabartë me republikat e tjera të saj. Ngase, populli shqiptar është populli i tretë për nga numëri në Jugosllavi, pas serbëve dhe kroatëve, kurse gjuha shqipe, është gjuha e dytë, pas gjuhës serbo-kroate etj”.

Vërejtje veç e veç në tekst të dokumentit të Kryenegociatorit
për statusin e Kosovës

Në, dispozitat e përgjithshme, në nenin 1 paragrafi 1, kemi padrejtësinë e parë dhe më të rëndë për Kosovën dhe popujt e saj, veçmas për popullin shqiptar dhe të tjerët josllav. Natyrisht një prej koncesioneve dhe përligjjeve që ju bëhet kolonistëve kriminelë serbë, ngase nuk përcaktohet se: “Kosova është shteti i pavarur dhe demokratik i popullit shqiptar dhe i pakicave të tjera, të cilët e njohin, e pranojnë dhe veprojnë për te, bazuar në të drejtën e përhershme të kombit shqiptar për vetëvendosje. Por, Kosovën e përcakton shoqëri shumë etnike”, si shoqëri sportive, kulturore, organizata jo qeveritare etj! Padrejtësi tjetër dhe gabim i rëndë që është në kundërshtim edhe me të drejtën ndërkombëtare është paragrafi 6 i nenit 1 të dokumentit se: “Gjuhë zyrtare në Kosovë do të jenë gjuha shqipe dhe serbe”. Ngase nuk ka asnjë mbështetje në aktet juridike të të drejtës ndërkombëtare, nuk ka bazë reale në përbërjen e strukturën e përgjithshme të popullsisë së Kosovës (3-6 %), serbët janë kriminelë, përkatësisht kanë bërë në vazhdimësi gjenocid dhe shkatërrime ndaj shqiptarëve dhe tash nuk e njohin realitetin e ri- Kosova shtet i pavarur dhe sovran më 11.960 km2. Pastaj ky dokument nuk i përmend gjuhët e pakicave të tjera në Kosovë. Shkelje tjetër të rëndë të të drejtës ndërkombëtare dhe të popullit të Kosovës, kemi në nenin 1 paragrafi i fundit (paragrafi 10), kur thuhet: “Komuniteti ndërkombëtar do të mbikëqyrë, monitorojë dhe do të ketë tërë pushtetin e domosdoshëm për të siguruar implementimin efektiv dhe efikas të kësaj Marrëveshje...”. Këtu kemi një hegjemonizëm kolonial ndaj Kosovës dhe shkelje të Kartës së Kombeve të Bashkuara të 26.06.1945, Deklarata e Përgjithshme për të Drejtat e Njeriut e dt. 10.12.1948 dhe Deklarata për Dhënien e Pavarësisë Vendeve dhe Popujve Kolonial të dt. 14 dhjetor 1960 etj. Për arsye se: “I tërë pushteti i pezullimit të ligjit ose i zbatimit të ligjit nga ana e çfarëdo pushteti pa pëlqimin e popullit , cenon të drejtat e tij dhe nuk guxon të bëhet” dhe “Parimi i çdo sovraniteti qëndron qenësisht në kombin. Asnjë trup, asnjë individ, nuk mund të ushtrojë pushtetin, që nuk buron shprehimisht prej tij, prej atij” etj. Vërejtje tjetër kam në nenin 6 paragrafi 6.3. ku bëhet fjalë për decentralizimin perfid, që komunat të kenë të drejtën e “bashkëpunimit tej kufitar” pa pëlqimin e institucioneve qendrore të Kosovës.
Neni 7 dhe aneksi V i dedikohen “Trashëgimisë Kulturore dhe Fetare”, kryesisht manastireve (kishave) ortodokse serbe (KOS). I pa bazë dhe i pa logjikë, plotë konfuzitet dhe padrejtësi që fusin konflikte dhe urrejtje ndëretnike (shqiptaro-serbe) dhe konfesionale (ortodokse, serbe dhe katolike e ortodokse shqiptare), por edhe popullore e institucionale janë paragrafët 7.2, 7.3 dhe 7.4. të nenit 7 dhe paragrafi 1.2 e 1.4 të nenit 1 të Aneksit V; paragrafi 2.2 i nenit 2 të këtij aneksi paragrafi 3.1.2. të nenit 3, nenit 4, veçmas paragrafi 4.11 dhe 4.1.2. etj dhe neni 6 i aneksit që i dedikohet Kthimit të artofakteve arkeologjike dhe etnologjike. Për me qenë sa më racional dhe konkret do t’i theksoi disa prej arsyeve më të rëndësishme që i kontestoi dispozitat e sipërshënuara të nenit 7 dhe aneksit të V të dokumentit të z. Marti Ahtisarit. Në dokument, nuk bëhet fjalë fare që së pari të verifikohet pronësia etnike “nacionale” e manastireve e kishave në Kosovë. Ngase Serbia okupatore ndër të tjera ka përvetësuar dhe uzurpuar me dhunë dhe padrejtësi edhe manastiret dhe kishat iliro–shqiptare, një pjesë e tyre i ka rrënuar edhe mbi bazamentin dhe pronën e tyre ka rindërtuar ato sllavo-ortodokse. Në rastin konkret, hartuesi, përkatësisht propozuesi i dokumentit ka qenë i obliguar që së pari të parasheh bazën juridike, për themelimin e një Komisioni profesional dhe heterogjen nga përfaqësuesit shqiptarë, serbë dhe nga UNESCO-ja. Pas verifikimit dhe konfirmimit të etnitetit të manastireve dhe kishave në Kosovë, me u verifikuar statusi i tyre urban (të ndërtuara me leje e në pajtim me rregullativën juridiko-urbanistike dhe të ndërtuara në kundërshtim me rregullativen juridike-urbanistike, për qëllime politike, spastrimt etnik, kolonizimit dhe urrejtje ndëretnike dhe ndërkonfesionale (fetare) “Bashkësia Islame dhe Kisha Katolike të Kosovës kërkojnë, mosanashkalim të trashëgimisë së tyre kulturore, mdërsa Kisha ortodokse serbe është privilegjuar tepër” (Gazeta “Infopress” e dt. 20.02.2007 fq. 16). Ato që janë të kundërligjshme e politike me i autorizuar organet (institucionet) kompetente që t’i rrënoj, ndërsa inkriminuesit dhe impikuesit me iu shtruar përgjegjësisë. Për manastiret dhe kishat e ndërtuara në pajtim me rregullativen juridiko-urbanistike me respektuar normativen (standardet) ndërkombëtare dhe kombëtare. Në dokumentin e Ahtisarit, jo vetëm që nuk ipet baza e shëndoshë për ta vë në binarë adekuat, trashëgimin kulturore dhe fetare në Kosovë, që është njëra prej komponentëve kryesore që e dëshmon: lashtësinë, shtrirjen hapësinore, civilizimin dhe përkatësinë fetare dhe kombëtare (etnike) të një populli, si dhe i shuan konfliktet dhe urrejtjet ndëretnike etj., por kishës ortodokse (KOS-it) i jep kompetenca dhe të drejta të pakufishme dhe papërgjegjësi totale, ndaj institucioneve përkatëse të Kosovës! Për kundër faktit se sipas rregulativës përkatëse ndërkombëtare “çdo subjekt dhe person, në përputhje me ligjin, është i detyruar të mbrojë pejsazhet dhe vlerat natyrore me interes, si dhe gjërat e vlerat kulturore dhe trashëgiminë monumentale.
Shteti, bashkësitë lokale, profesionale dhe konfesionale sigurojnë ruajtjen e trashëgimisë natyrore dhe kulturore etj.
Sa i përket trajtimit të trashëgimisë fetare dhe kulturore në dokumentacionin e z. Ahtisari, lirisht mund të konkludojmë se trajtim dhe kompetenca të pakufishme, kishës ortodokse serbe, nuk iu ka dhënë aq, as cari serb Stefan Dushani (1331-1355) dhe Sllobodan Millosheviqi “(kasapi i Ballkanit)” gjatë kohës së sundimit tiran të tij në Kosovë (23 mars 1989-12 qershor 1999). Dëshmi më e mirë janë aktet juridike-urbanistike dhe veprimet e tyre dhe propozimet e afruara në dokumentin ndërkombëtar të z. Ahtisari. Pastaj dokumenti ka edhe kolezion (kundërshtime) në mes vetë dispozitave të dokumentit. Që ka një prapavi të keqe politike, që shqiptarët në mënyrë perfide juridike futën në gërshërë të padrejtësisë. Pakoja e z. Ahtisarit për statusin e Kosovës, na përkujton “Marrëveshjen për normalizimin e sistemit arsimorë për nxënësit dhe studentët shqiptarë në Kosovë, e nënshkruar nga dr. Ibrahim Rugova për Kosovën dhe nga Sllobodan Millosheviqi për Serbinë, më 02 shtator 1996 e ndërmjetësuar nga Shën Edixha” (Miranda Vickers, Midis Serbëve dhe Shqiptarëve, Tiranë 2004 fq. 366), që nuk ka dallim asgjë prej saj.Në nenin 3 të dokumentit të z. Ahtisari, thuhet se: “Komunitetit kombëtar do të mbikëqyrë, monitorojë dhe do të ketë tërë pushtetin e domosdoshëm për të siguruar implementimin efikas të kësaj Marrëveshje”. Ndër kaq në Nenin 3 paragrafi 3.1.1 të Aneksit të 5, thuhet: “Përgjegjësia kryesore për garantimin e sigurisë të trashëgimisë kulturore dhe fetare të Kosovës, do të bie mbi organet kosovare të zbatimit të ligjit, e në veçanti mbi shërbimin Policor të Kosovës (ShPK-së). Mbrojtja e objekteve kulturore dhe fetare serbe do të jetë detyrë e veçantë operacionale për ShPK-në”...
Vërejtja tjetër me interes vital për Kosovën është neni 8-Çështjet ekonomike dhe planësore. Në paragrafin 8.2 thuhet: “të gjitha borxhet e Republikës së Serbisë, të cilat i ngarkohen Kosovës, si rezultat i procesit të alokimit të borxheve, siç parashihet me Aneksin VI të kësaj Marrëveshje, do të konsiderohen detyrime financiare të Kosovës”. Obligim të njëjtë kemi edhe në Aneksin VI- neni 1 të dokumentit.
Në dokument nuk bëhet fjalë se Serbia ka obligime ndaj Kosovës për dhënien e suksesionit të ish-RSFJ-së, reparacionet e luftës fondet e plaçkitura, uzurpimet, përvetësimet, plaçkitjet e vjedhjet që i ka bërë Serbia terroriste dhe kriminelët serbo-malazezë subjekteve juridik (institucioneve), personave civilo-juridik dhe qytetarëve në Kosovë dhe tërë këtë me kamatë. Kjo është një padrejtësi ekstreme që i bëhet Kosovës dhe popullit të saj me këtë dokument. Aq, më tepër kur dihet se Kosova me pasurit e saja ka qenë bazament i eksploatimit të Serbo-Jugosllavisë, siç thotë edhe përfaqësuesi i Bankës Botërore, z. Rosi Ol Suliva, “Kosova ka pasur mbi 40% të pasurive nën dhe mbi tokësore në tërë ish-Jugosllavinë”. (Gazeta “Zëri” e dt. 4.10.2000 fq. 3).
Pronësisë së luajtshme dhe të paluajtshme në Kosovë me dokumentin e z. Ahtisarit nuk i bëhet një trajtim serioz ligjor, me qëllim që të vihet në baza të shëndosha reale. Siç është e ditur i tërë dokumentacioni tekniko-kadastral, juridik, ekonomik dhe arsimor, Serbia vandale dhe plaçkitëse i ka bartur për Serbi dhe i ka shpërnda nëpër komuna të saj, këtë dokumentacion të plaçkitur nga Kosova, me qëllim qe çdo njëra komunë e Serbisë të përfitojë nga institucionet, komunat dhe qytetarët e Kosovës. Këtë e di fare mirë faktori ndërkombëtar dhe vetë z. Ahtisari. Andaj në bazë të realitetit dhe të drejtës ndërkombëtare nuk ka qenë dashur, që mos të parashihet në formë ultimative, kthimi i këtij dokumentacioni dhe me u bë evidentimi, verifikimi dhe konfirmimi i pronësisë, veçmas të asaj të paluajtshme të Kosovës, me gjendjen para datës 22 mars 1989. Veprim, ky i njohur që nga parahistoria, kur egjiptianët e vjetër, 5-6 shekuj para erës sonë, kanë bërë evidentimin, verifikimin dhe konfirmimin e pronësisë së paluajtshme pas vërshimit të lumit Nil, apo pas ndryshimeve të mëdha natyrore e shoqërore (civile) edhe në vendet e tjera si në Poloni e Çeki etj. Prej kësaj rrjedhë konkludimi se çdo ndryshim në pronësi, si në aspektin e sasisë, cilësisë, destinimit dhe të pronarit në bazë të ligjeve dhe të dokumentacionit të lëshuar nga Serbia dhe pushteti i saj i dhunshëm i instaluar në Kosovë, por edhe nga administrata e UNMIK-ut dhe e Kosovës (qendrore e lokale-komunale) pa bazë ligjore është NUL, përkatësisht nuk ka veprim juridik dhe të inkriminuarit dhe të involvuarit do të përgjigjen. Trajtim të veçantë pronësia gëzon, që nga Deklarata e Pavarësisë e 4 korrikut 1776, ku në Amendamentin V thuhet: “askujt nuk mund ‘i merret prona private për përdorim të përbashkët pa shpërblimin përkatës”.
Absurditeti tjetër sa i përket pronës, kemi kur dokumenti i z. Ahtisarit në Aneksin V-të neni 1 paragrafi 1.4 thotë: “Kosova garanton që prona e lujtshme dhe e paluajtshme, si dhe pasuria tjetër e Kishës ortodokse serbe, është e paprekshme dhe nuk do të jetë objekt i eksproprijimit”.
Çdo të thotë se prona e pronësia e manastireve dhe e kishave serbe, e përvetësuar, uzurpuar dhe e plaçkitur prej personave civilo-juridik dhe qytetarëve shqiptarë dhe ajo që iu lihet rezervë me këtë dokument, “nuk guxon, as të shpronësohet-eksproprijohet”, pa marrë parasysh interesin vital publik për atë pronësi. Unë i bëjë një pyetje të sinqertë faktorit ndërkombëtar dhe atij vendor, posaçërisht Grupit Negociator-“Unitetit” se ku e kanë pasur rastin të lexojnë një përcaktim të tillë?
Çështja tjetër e dokumentit të z. Ahtisarit që është në kundërshtim me të drejtën ndërkombëtare dhe me vullnetin e popullit të Kosovës, “Kosova, shtet i pavarur dhe sovran në sipërfaqe prej 11.960 km2. Në nenin 9- Sektori i Sigurisë, paragrafi 9.3, thuhet: “Përfaqësuesi Civil Ndërkombëtar (PCN) dhe prania Ushtarake Ndërkombëtare (PUN), në pajtim me dispozitat e kësaj marrëveshje dhe sipas mandateve të tyre gjegjëse, do të mbikëqyrin dhe udhëzojnë zhvillimin e mëtejmë të institucioneve Kosovare të sigurisë”. Siç u theksua edhe më sipër, nuk ceket “së paku në bashkëpunim me kosovarët”. Po kështu fjala “së bashku me institucionet e Kosovës”, mungon edhe në nenin 13- prania ushtarake ndërkombëtare. Në Amandamentin e I-rë të dokumentit të z. Ahtisarit, ku bëhet fjalë për, Dispozitat Kushtetuese, nuk bëhet fjalë për kufijtë territorial (hapësinorë) të Kosovës që është qenësore. Në nenin 3- Kuvendi i Kosovës, të Aneksit të I-rë, shifen benificionet e tepruara dhe të pabaza që u bëhen serbëve dhe malazezëve në zgjedhjen e deputetëve në raport me shqiptarët, veçmas me pakicat e tjera. Çka do të thotë se nuk respektohet sistemi zgjedhor ligjor.
Në, Aneksin e II-të, Të Drejtat e Komuniteteve dhe Pjesëtarëve të Tyre, parashihen vetëm obligimet e Kosovës për pakicat, por jo edhe obligimet e pakicave padallim ndaj Kosovës dhe popullit shqiptar shumicë të saj parasheh edhe neni 20 i Konventës Kuadër për Mbrojtjen e Pakicave Kombëtare, (Strasburg, shkurt 1995). Ndër shkeljet më të rënda të drejtës ndërkombëtare, nga ana e dokumentit të z. Ahtisarit me anë të majorizmit të serbëve e të malazezëve në dëm të funksionimit normal të jetës institucionale në Kosovë, është neni 4- Pjesëmarrja e Komuniteteve dhe Pjesëtarëve të tyre në jetën Publike dhe vendim-marrje, ku ndër të tjera thuhet: “Legjislacioni i caktuar në mënyrë specifike me kushtetutë, nuk mund të nxirret apo ndryshohet pa pëlqimin e deputetëve të Kuvendit të cilët mbajnë ulëset e rezervuara apo garantuara për komunitetet siç parashihet me nenin 3.7. të aneksit I”. Këtë majorizim dhe bazë për bllokim të jetës institucionale në Kosovë nga ana e serbëve e të malazezëve, nuk kanë paraparë as aktet e Serbisë për “Rrethin e Kosovës e të Metohisë”, i udhëhequr nga Zoran Angjellkoviq.
Aneksi i III i Marrëveshjes i dedikohet- Decentralizimit. Sipas, marrëveshjes decentralizimi na qenka se: “ Komuna e Mitrovicës së Veriut do ta ketë kompetencën e arsimit të lartë në të gjitha fushat (përfshirë regjistrimin dhe licencimin e institucioneve të arsimit, punësimit, pagimit të rrogave trajnimit të instruktorëve dhe të administratorëve të arsimit” (4.1.1.). Kudo në shtete të tjera, arsimimi i lartë është në mbikëqyrje të institucioneve qendrore (të shtetit). Kështu është përcaktuar edhe për shëndetësi (4.1.2), kulturë (4.1.3.), Polici (4.1.3. 1b) etj. Neni i 13 i Aneksit të III- decentralizimi, i dedikohet, Mitrovicës. “Bordi i përbashkët i komunave të Mitrovicës (Veriut e të Jugut) përbëhet prej 11 anëtarëve. Të dy, komunat i delegojnë nga 5 anëtarë dhe bordin e qeverisë përfaqësuesi ndërkombëtar i zgjedhur nga PCN..” Edhe në këtë rast kemi shkelje të ligjit, ngase përfaqësimi nuk bëhet në bazë të përbërjes së popullsisë dhe kryetari i bordit të jetë nga populli shqiptar apo kush i fiton zgjedhjet, por vazhdimisht ndërkombëtar, si dinasti mbretërore ose i imponuar si në sistemin monist.
Çështje tjetër e pabazë dhe anakronike e dokumentit të Ahtisarit është , Kthimi i Pronës, ku thuhet : “Kosova edhe ata që kanë të bëjnë me Kishën ortodokse serbe, si çështje me prioritet...”.(Neni 6). Sigurisht se zotëri Ahtisari dhe Ekipi negociator i Kosovës, dëshirojnë të zbatojnë Kodin e car Stefan Dushanit të vitit 1349, se vërtetë nuk dihet se për çfarë toke ishte fjala, që duhet t’i kthehet manastireve nga shqiptarët në Kosovë!!!
Edhe çështja e Forcave të Armatosura të Kosovës, e paraparë në nenin 5 të Aneksit VIII, është trajtuar dobët, veçmas sa i përket shtetit në themelim. Si raste konkrete kemi numrin e vogël të forcave, arsenalin e armatimit dhe funksioni organizativ e funksional i tyre në Kosovë. Forcat e Armatosura në Kosovë duhet së paku të jenë të përafërta me ato fqinje.
Në tekstin e Propozimit Gjithëpërfshirës të Marrëveshjes për Statusin e Kosovës shifet se ka prezantuar gjendjen ekzistuese, duke mos u larguar prej rregullativës juridike ekzistuese dhe politikës ditore e kohore, sidomos prej politikës e propagandës ruso-sllavo-helene dhe të shteteve e personaliteteve pro-ruso-sllavo-helene, si dhe nga inertësia e papërgjegjësia e faktorit vendor (karrieristë, përfituesëve të gjendjes së rëndë të popullit e të shtetit, korruptues, mafiozë, kontrabandistë, uzurpatorë e ndërtues të kundërligjshëm, përkatësisht shkatërrues të urbanistikës dhe ambientit jetësor; servilë, aventurier; konservator partiak e fetar dhe nepotista etj.) kanë qenë dhe janë të inkriminuar dhe të involvuar në shkaktimin e kësaj gjendje të rëndë që kemi. Të cilët, siç shifet nuk kanë pasur qëllim të vetëm, realizimin e vetëm të interesit të popullit, që të jetojë i pavarur, i bashkuar në një shtet, i zhvilluar dhe demokratik, sikurse popujt e tjerë. Por, veç vetë të përfitojnë, e të qojnë jetë luksoze, kurse populli të jetojë prapë i varfër,i zhgënjyer perspektivë, dhe prapë të ngjallën dhe shtohen apetitet gllabëruese të shteteve fqinje për popull e hapësirë shqiptare. Ngase , “Asgjë nuk e zgjon më tepër lakminë e armikut sesa dobësia e shtetit, nonshalanca e papërgjegjësia e udhëheqësve dhe zyrtarëve, lakmia për pasuri e pushtet, përçarja e vendit dhe shpërbërja shoqërore e tij”. (Iben Kajjim el Xheuzije, Udhërrëfyesi i shpirtrave drejt vendit të gëzimeve, Tiranë, 2006 fq.9).

Opinione Për Dokumentin e z.Marti Ahtisari për Statusin e Kosovës

Rreth dhe për dokumentin e z. Marti Ahtisarit për statusin e Kosovës, që iu dorëzua Prishtinës dhe Beogradit më 02. shkurt 2007, është shkruar, diskutue, dhënë intervista, bërë shkrime autoriale,organizue demonstrata dhe janë nxjerrë rezoluta. Opinionet janë për dhe kundër miratimit të dokumentit si i tillë. Zvarritja e zgjidhjes së statusit të Kosovës bëhet, bllokohet dhe pengohet disa herë. Veçmas nga data 17 mars 1999, kur delegacioni serb dhe përfaqësuesi rus, nuk e nënshkruan Marrëveshjen e Rambujesë të 23 shkurtit 1999, për paqe dhe vetëqeverisje, me arsyetimin se “kërkon më tepër kohë për bisedime”. Si opinione veçoj: Shefi i diplomacisë evropiane, z. Havier Solana, i cili është përkrahës i Serbisë që e njëjta të jetë trashëgimtare e ish-RSFJ-së. Së pari si “RFJ-ë” e pastaj si “Union i Serbisë dhe Malit të Zi”, këto krijesa artificiale e kriminele të pranohen në organizma ndërkombëtare dhe të ndihmohen financiarisht etj. thotë : “Shpreson se propozimi i Ahtisarit të jetë kompromis”(Gazeta “Zëri” e dt.18 janar 2007 fq.2). Daniel Server i Institutit për Paqe në ShBA, thotë : “Kosovës i duhet qartësia dhe jo ambivalenca (dy kuptimësia)”. (Gazeta “Zëri” e dt.17 janar 2007 fq,14). Ndërkaq, Ambasadori i ShBA-ve në Beograd z. Majkëll Polt, thotë: “Zgjidhja e çështjes së Kosovës ndihmon integrimin e Serbisë “. (Gazeta “Infopress” e dt. 19 janar 2007 fq.15). Nënsekretari i ShBA-ve, z. Nikolas Bërns, ka thanë se “zgjedhja për Kosovën duhet të gjendet për një ose dy muaj, pas zgjedhjeve në Serbi. Por, ShBA-të edhe gjatë vitit të kaluar kanë folur, se zgjedhja duhet të gjendet deri në fund të vitit 2006”. (Po aty). Kurse, kryetari i Partisë Liberale Demokratike të Serbisë, Çedomir Jovanoviq, për të përditshmen austriake “Die Presse”, shkruan: “Serbia ka humbur gjatë gjithë shekullit XX-të në vitet 1912 -1913 në Kosovë kemi hyrë me luftë dhe po përshëndetemi nga aty me luftë. Në ndërkohë, nuk ia kemi arritur të dëshmojmë së çfarë dobie kanë shqiptarët nga shteti i Serbisë. Shteti ka qenë një armik për ta. Tani ne duhet të japim përgjegjësi se atje jetojnë dy milionë njerëz, me mundësi tejet të vogla”. (Gazeta “Zëri” e dt. 20 janar 2007 fq.14). Pastaj, bashkësia ndërkombëtare pregatitet të kënaq dy palët (shqiptarët e serbët) ngase “Pala kosovare ka qenë “zemërgjërë” në propozimet për decentralizim, ndërsa propozimi i Ahtisarit do të shkojë edhe më largë në oferta, që do të përfshijë edhe nivel të lartë të autonomisë, ndonëse joetnitet territorial të serbëve brenda Kosovës, paralajmërojnë diplomatë në Bruksel”. (Gazeta “Koha Ditore” e dt. 20 janar 2007). Kryetari i Rusisë, Vladimir Putin në bisedë me kancelaren gjermane, znj. Angela Mërkel, thotë: “Është i papranueshëm imponimi i statusit të Kosovës”. (Gazeta “Zëri” e dt. 22 janar 2007 fq.2). Ndërsa drejtori politik në Ministrinë e Punëve të Jashtme të Britanisë së Madhe z. Xhon Sauer, thotë: “Statusi i Kosovës duhet të jetë i pranueshëm për popullatën shumicë”. (Gazeta “Zëri” e dt. 24 janar 2007 fq. 5). Komiteti Publik i Asamblesë Parlamentare të Këshillit të Evropës, ka votuar pro heqjes së paragrafit 4 që rekomandon përkrahjen e pavarësisë së kushtëzuar për Kosovën”. (Gazeta “Koha Ditore” e 24 janar 2007 fq.1). Për këtë, votuan edhe deputetet nga Shqipëria, këtë e ka refuzuar Ruzhdi Matoshi nga Maqedonia. “ShBA-të, Reagimi i Grupit të Kontaktit ndaj planit të Ahtisarit ishte pozitiv”. (Gazeta “Zëri” e dt. 29 janar 2007 fq.2). Ndërkaq “Kuvendi i Kosovës mirëpret pakon e Ahtisarit dhe afron disa rekomandimeve”. (Gazeta “Zëri” e dt. 9 shkurt 2007 fq.4). Pavarësia shpaguan jetët e të vrarëve. “Pjestarët e gjallë të familjeve të të vrarëve e të masakruarve në Arbëri, Likoshan, Prekaz, Meje, Reçak, Studime, Therandë, thanë se “të afërmit e tyre janë vrarë për një Kosovë të pavarur”. (Gazeta “Koha Ditore” e dt. 3 shkurt 2007 fq.8). Lëvizja për Vetëvendosje është këmbëngulëse, siç është pjesa dërmuese e popullsisë për parimin kryesor të demokracisë për “Vetëvendosje të popullit” pa negociata për Kosovën, por për Sanxhakun e Nishit, të Piratit dhe të Pazarit të Ri (Jemi Pazar), këtë e thotë, duke u bazuar edhe në këto argumente “vetëm gjatë luftës së fundit në të cilën ranë dëshmorë mbi 2.500 ushtarë të UÇK-së, forcat ushtarake, paramilitare dhe policore të shtetit serbë vranë mbi 12.000 qytetarë të pa armatosur, dhunuan afro 20.000 femra, rrëmbyen mbi 3.000 persona, një pjesë e konsiderueshme prej të cilëve, ende të pa gjetur, shkretëruan ose dëmtuan mbi 119.855 shtëpi, si dhe dëmtuan rëndë ekonominë e vendit tonë. Me këtë shtet, Kosova nuk ka marrëveshje të paqes”. (Gazeta “Epoka e Re” e dt. 29 janar 2007 fq. 4). Ndërsa, kryetari i PShDK-së akad. Mark Krasniqi, tha: “I dërguari i OKB-së për statusin e Kosovës, a. Marti Ahtisari, në propozimin e tij ka bërë shkelje drastike të të drejtave të popullsisë shqiptare, duke iu dhënë të drejta e privilegje minoritetit serb në Kosovë”. (Gazeta “Koha Ditore” e dt. 20.02.2007 fq.2).

Reagimet e serbëve dhe të tjerëve, në pakon e Ahtisart

Përfaqësuesit e Këshillit Nacional Serb (KNS) në veri të Kosovës hedhin poshtë pakon e z. Ahtisarit (Gazeta “Koha Ditore” e dt. 5.2.2007 fq. 3). Edhe “Qeveria e Serbisë e ka miratuar më 13 shkurt 2007 një rezolutë të re për Kosovën me të cilën hedhë poshtë të gjitha propozimet e të dërguarit special të OKB-së për Kosovën, Marti Ahtisari. (Gazeta “Zëri” e dt. 14 shkurt 2007 fq. 5). Me qëndrimin e Qeverisë se Serbisë “janë pajtuar përfaqësuesit e shumicë së partive parlamentare, të cilët njëkohësisht edhe kanë votuar për rezolutën. Kundër kanë qenë Partia Liberale Demokratike e Çedomir Jovanovqit dhe koalicioni i shqiptarëve të Luginës së Preshevës”. (Gazeta “Zëri” e dt. 15 shkurt 2007 fq. 4). Të përmbajtur, hungarezët e Vojvodinës.
Siç shifet, dokumentit të z. Marti Ahtisarit për statusin e Kosovës iu bënë një propagandë e madhe e agjitacion. Veçmas nga Ekipi negociator i Kosovës, si Veton Surroi, “Nuk shkojmë në Vjentë që ta ndryshojmë substancën e pakos”. (Gazeta “Zëri” e dt. 20.02.2007 fq.2). Përkundër realitetit se serbët pakicë (3-6 %) janë më të privilegjuar se shqiptarët. “Nëse, serbët e Kosovës i shqyrtojnë propozimet tona pa paragjykime, atëherë nuk do të gjejnë shkas për t’i refuzuar, ka thënë Albert Rohan, zv/kryenegociator për statusin e Kosovës, duke shtuar se 2/3 e propozimit të Ahtisarit synon mbrojtjen e pakicës serbe”. (Gazeta “Epoka e Re” e dt. 20 shkurt 2007 fq.2). Ashtu siç u veprua gjatë viteve 1988-1989, me Amendamentet në Kushtetutën e Serbisë, kur ndër të tjera thuhej, “Serbia fiton, Kosova nuk humbë asgjë”. Se a duel ashtu, më së miri e dëshmon gjendja që është zhvilluar prej 23 marsit 1989 e tutje me demonstrata, greva, largime prej pune, prej objekteve shkollore e universitare, sportive, shëndetësore e kulturore etj., filluan burgosjet, rrahjet, vrasjet, dëbimet dhe më në fund edhe lufta e egër gjenocidale dhe shkatërrimtare e Serbisë në Kosovë. Në fund u çliruam, falë zotit, sakrificës sublime të popullit, luftës heroike të UÇK-së në krye me bac Adem Jasharin, si dhe ndihmës së pakursyer të ShBA-ve me aleatët e saj. Kësaj here nuk guxojmë për asnjë çmim të mashtrohemi! Serbët nuk e pranojnë pakon e z. Ahtisarit, jo që nuk është në favor të tyre, por shpresojnë në ndihmën dhe përkrahjen e faktorit ndërkombëtar dhe të kolaboracionistëve shqiptarë që kanë qu krye më shumë se kurdoherë më parë. Nuk e pranuan pakon e z. Marti Ahtisarit për statusin e Kosovës, pa bërë dredhi deri në momentin e fundit, sikurse dhelpëra, siç kanë bërë në kohën e Kongresit të Berlinit (1878), Konferencën e Londrës (1912/13), Konferencës së Versajës (1918/19), Kremlinit (Rusi- 1945), Parisit (1946) e deri në Strasburg të janarit 2007, ku Këshilli i Evropës nuk e votojë Rezolutën për pavarësinë e kushtëzuar të Kosovës. Në këtë mënyrë prapë që dëshirojnë Kosova t’iu mbetet koloni klasike e tyre!
Në vazhdim do të propozoj disa nene që duhet t’i përmbajë dokumenti i z. Marti Ahtisarit për statusin e Kosovës.

Dokumenti i z .Marti Ahtisari për Statusin e Kosovës, duhet të përmbajë:

I. Dispozitat e Përgjithshme

Neni 1

Kosova është shtet sovran i pavarur, demokratik dhe social.
Sovraniteti në Kosovë në fazën e parë kalimtare do ta ushtrojnë populli i Kosovës në bashkëpunim me ShBA-të dhe aleatët e saj, e në pajtim me Kartën e OKB-së, Deklaratën e Përgjithshme për Liritë dhe të Drejtat e Njeriut, Deklaratën për Dhënien e Pavarësisë Vendeve dhe Popujve Kolonial të OKB-së, dhe të akteve tjera pozitive të së drejtës ndërkombëtare si dhe me këtë Kushtetutë.
Sovraniteti buron nga populli, si dhe i takon atij.
Populli e realizon pushtetin nëpërmjet përfaqësueseve të zgjedhur në mënyrë demokratike në zgjedhjet e lira, me referendum dhe në forma të tjera të shprehjes së lirë.

Neni 2

Territori i Kosovës është i pandashëm dhe i patjetërsueshëm në kufijtë e saj të pasluftës së Dytë botërore në sipërfaqe prej 11.960 km2, në fazën kalimtare, kurse kufijtë përfundimtar dhe etnik të popullit shqiptar janë ata që kanë ekzistuar para shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë më 28 Nëntor 1912 në sipërfaqe prej 32.960 km 2.
Kufijtë e Kosovës mund të ndryshohen vetëm me vullnetin e popullit, të shprehur në referendum apo ndërmjet përfaqësuesve të vet në pajtim me Kushtetutën.
Sovraniteti i Kosovës shtrihet mbi sipërfaqen e saj tokësore, ujore dhe në hapësirën ajrore.
Parlamenti i Kosovës ka të drejtë t’i kërkoi territoret e veta, të cilat iu janë shkëputur padrejtësisht, që t’i kthehen në mënyrë paqësore e demokratike.

Neni 3

Në Kosovë, ligjet duhet të jenë në pajtim me Kushtetutën dhe me aktet pozitive të të drejtës ndërkombëtare, ndërsa aktet e tjera juridike dhe me kushtetutë dhe me ligjin.
Secili është i detyruar t’i përmbahet kushtetutës dhe ligjit dhe t’i respektojë, si dhe realitetin e krijuar në Kosovë.
Formimi i partive politike dhe i asociacioneve të tjera politike është i lirë dhe duhet të jenë në pajtim edhe me numrin e popullsisë dhe sistemin juridik të Kosovës.
Partitë politike dhe asociacionet formohen dhe veprojnë sipas parimit territorial.
Nuk lejohet veprimtaria e një partie politike apo e ndonjë asociacioni tjetër, e cila nuk është e regjistruar në Kosovë dhe me programin ose me veprimtarinë e vet e vë në rrezik rendin demokratik – kushtetues, pavarësinë dhe tërësinë territoriale të Kosovës.

Neni 4

Forcat e Armatosura të Kosovës e ruajnë dhe e mbrojnë sovranitetin dhe pavarësinë e hapësirës së Kosovës në bashkëpunim me forcat e NATO-s dhe KFOR-it.
Sistemi i mbrojtjes së hapësirës së Kosovës rregullohet me ligj.
Forcat e Armatosura të ShBA-ve dhe të aleatëve të saj mund të qëndrojnë dhe të kenë baza në territorin e Kosovës edhe pas përfundimit të administrimit të Kosovës nga organizmat e komunitetit ndërkombëtar.
Mënyra, vendi,afati i qëndrimit, numri i forcave,gjinia ushtarake dhe arsenali ushtarak i forcave nga paragrafi 2 i këtij neni rregullohet me marrëveshje ndërmjet institucioneve përkatëse të Kosovës dhe ShBA-ve.

II. Liritë dhe të drejtat themelore të njeriut dhe qytetarit

Neni 5

Qytetarët e Kosovës kanë të gjitha të drejtat dhe liritë, pavarësisht nga raca, ngjyra e lëkurës, gjuha; përcaktimi kombëtar,fetar,partiak, gjinia, pasuria,përgatitja arsimore dhe përcaktimet e tjera.
Të gjithë janë të barabartë përpara ligjit.

Neni 6

Në Kosovë,pjesëtarët e të gjitha kombeve dhe pakicave janë të barabartë.
Pjesëtarëve të të gjitha kombeve dhe pakicave u garantohen liria e deklarimit të përkatësisë kombëtare, përdorimi i lirë i gjuhës dhe i shkrimit të tyre dhe autonomia kulturore.

Neni 7

Liritë dhe të drejtat mund të kufizohen vetëm me ligj për të mbrojtur lirinë dhe të drejtat e njerëzve të tjerë si dhe rendin juridik shtetëror, moralin dhe shëndetin publik.

Neni 8

Gjatë kohës së gjendjes së luftës ose të një kërcënimi të drejtpërdrejtë për pavarësinë dhe unitetin e Kosovës ose të fatkeqësive të mëdha natyrore, liri dhe të drejta të garantuara me Kushtetutë dhe akte përkatëse të institucioneve ndërkombëtare, mund të kufizohen. Për këtë vendos me shumicën e dy të tretave të të gjithë deputetëve, dhe në rast se Kuvendi nuk mund të mblidhet. Kryetari i Kryesisë së Kosovës do të vendosë.
Shtrirja e një kufizimi të tillë duhet të jetë në përshtatje me natyrën e rrezikut.

Neni 9

Garantohet e drejta për ankim kundër akteve juridike individuale të dhëna në procesin e shkallës së parë në gjykatë ose në organe të tjera kompetente.
E drejta për ankim mund të mohohet përjashtimisht në rastet e përcaktuara me ligj, në rast se është siguruar një mbrojtje tjetër juridike.

Neni 10

Aktet individuale të administratës shtetërore dhe organeve që kanë pushtet publik duhet të jenë të bazuara në ligj.
Garantohet kontrolli gjyqësor i ligjshmërisë së akteve të veçanta të autoriteteve administrative dhe të organeve qe kanë pushtet publik.

Neni 21

Kush shkel dispozitat e kësaj Kushtetute për liritë dhe të drejtat themelore të njeriut dhe qytetarit përgjigjet personalisht dhe nuk mund të shfajësohet me justifikimin e një urdhri epror.

III. Të drejtat ekonomike, sociale dhe kulturore
Neni 22

E drejta e pronësisë është e garantuar.
Pronësia bart detyrime. Mbajtësi i të drejtës së pronësisë dhe ata që përfitojnë prej saj detyrohen të kontribuojnë për të mirën e përgjithshme.
Shtetasi i huaj mund të fitojë të drejtën e pronësisë në kushtet e caktuara me ligj.
E drejta e trashëgimisë është e garantuar.

Neni 23

Në interes të Kosovës pronësia mund të kufizohet ose të merret me ligj duke e shpërblyer sipas vlerësimit të tregut.
Liria e sipërmarrjes dhe të drejtat e pronësisë mund të kufizohen përjashtimisht me ligj për të mbrojtur interesat dhe sigurinë e Kosovës,natyrën,ambientin jetësor dhe shëndetin e njerëzve.

Neni 24

Secili është i detyruar të marrë pjesë ë mbulimin e shpenzimeve publike, në përputhje me mundësitë e tij ekonomike!
Sistemi tatimor bazohet në parimet e barazisë dhe të drejtësisë.

Neni 25

Arsimi fillor është i detyrueshëm dhe jepet falas.
Secili në kushte të barabarta,mund të ndjekë arsimin e mesëm dhe të lartë në përputhje me aftësitë e veta.

Neni 26

Autonomia universitare është e garantuar.
Universiteti vendos në mënyrë të pavarur për organizimin dhe veprimtarinë e tij, në përputhje me ligjin.

Neni 27

Liria e krijimtarisë shkencore,kulturore dhe artistike është e garantuar.
Kosova inkurajon dhe ndihmon zhvillimin e shkencës,kulturës dhe artit.
Kosova mbron vlerat shkencore,kulturore dhe artistike si vlera shpirtërore kombëtare.
Garantohet mbrojtja e të drejtave morale dhe materiale që rrjedhin nga krijimtaria shkencore, kulturore, artistike, intelektuale dhe nga çdo krijimtari tjetër.
Kosova inkurajon dhe ndihmon përkujdesjen për kulturën fizike dhe sportin.

Përfundim
Të nderuar zyrtarë të faktorit ndërkombëtar dhe vendor, Propozimi Gjithëpërfshirës për Marrëveshjen për Statusin e Kosovës i dt.02 shkurt 2007, nëse nuk ndryshohet dhe plotësohet me vërejtjet dhe synimet që janë dhënë është i dështuar që në fillim(start). Ngase nuk bën zgjidhje as për së afërmi të çështjes së Kosovës, në pajtim me shkencën e historisë (realitetin e së kaluarës dhe me perspektivën e shqiptarëve dhe të rajonit Ilirik në të ardhmen), me të drejtën ndërkombëtare dhe nuk i shërben: paqes, drejtësisë, barazisë,demokracisë dhe stabilitetit të gjendjes në Iliri (Ballkan). Përkundrazi, i joshë epshet nacional-shovensite dhe ekspansioniste të shteteve fqinje për krime, shkatërrime,dëbime dhe kolonizime të reja ndaj popullit dhe hapësirës shqiptare, veçmas serbo-malazezët, si dhe bëhet bazë për kriza dhe vatra lufte edhe në rajone të tjera të Evropës e më gjerë.
Ndërkaq, asaj kategorie të qytetarëve dhe të subjekteve politike dhe shtetërore të Kosovës dhe të Shqipërisë, posaçërisht Ekipit negociator të Kosovës që pajtohen me dokumentin e Ahtisarit, iu tërhoqi vërejtjen se janë,duke vepruar,siç thotë populli, si : “gomari kur e ka ngrënë,ariu pjesëve të trupit, e thonte ishalla jam ëndërr, derisa ia ka ngrënë edhe zemrën”.
Propozoj që tërë procesin e statusit të drejtë të Kosovës – njohjen dhe garantimin e Kosovës, shtet i pavarur dhe sovran në sipërfaqe prej 11.960 km 2 dhe te negociohet me Serbinë për 22.000 km 2, ta përcjellë, udhëheqë dhe mbikëqyre implementimin e procesit të pavarësisë e sovranitetin e Kosovës, ta bëjnë ShBA-të me aleatët e saj. Ngase kanë kontribuar më së shumti për realitetin e krijuar dhe janë shtetet më humane dhe demokratike në botë. Pastaj, mënyra dhe procedura e deritashme e udhëheqjes nga faktori ndërkombëtar në Kosovë nuk është treguar i suksesshëm në pavarësimin e Kosovës; ta obligoni Serbinë dhe serbo-malazezët që ta njohin dhe pranojnë realitetin e krijuar në Kosovë; kanë institucionalizuar korrupsionin dhe mafiozitetin; nuk kanë treguar sukses në planifikimin dhe rregullimin e vendbanimeve dhe të hapësirës; mbrojtjen, rivitalizimin dhe rikultivimin e ambientit jetësor; në trajtimin e drejtë të trashëgimisë monumentale; evidentimin dhe verifikimin e pronësisë; luftimin e kontrabandizmit, veçmas me paluejtshmërit; privatizimin e keqpërdorën duke e shëndërruar në shitje klasike dhe tenderim reketash; në luftimin e varfërisë dhe të dallimit në zhvillim në mes të pasurëve dhe të varfërve, politikë e dobët të punësimit dhe as në luftimin e nepatizmit e të shkeljes së ligjit. Në fund propozimi i dokumentit-pakoja e z. Marti Ahtisarit për statusin e Kosovës, nuk përkon me realitetin dhe ardhmërinë-stabilizimin e qëndrueshëm të rajonit etj. Si i tillë duhet të ndryshohet dhe plotësohet në pajtim me vërejtjet dhe sygjerimet e dhëna.