Cikël poetik nga Drita Ademi- Beqiri

Ju, nuk e njihni Nënën time


Nga Drita Ademi (Beqiri)


E njihni ju Nënën time?
E pra, ju nuk e njihni,
Nuk ka se si, sepse,
Ajo është vrastare,
Po po, vrastare
Gjashtë herë vdekjen e vrau
Egërsisht,
Vetëm e vetëm t‘ju falte
Copëza dielli syve të mi
E syve të motrës time
E katër vëllezërve të mi.
E shihni pra,
Ju betohem,
ajo vdekjen e ka mashtruar,
Në sytë tanë,
rilindi gjashtë herë.

Ju, nuk mund të njihni Nënën time
Nuk ka se si,
Oh, ç`besim për ne ajo gatoi,
Dhe,
ende gatuan,
po,
po,
Dhe tash pas shtatëdhjetë e shtatë vjet
ç`mrekulli, për babain tim, për katër
Vëllezërit,e për motrën time,
Për sytë e mi.
E pra ju nuk e njihni, Nënën time
Nuk ka se si.
Ajo është e pavdekshme.

Dhe pas kaq shumë vitesh
Në prehërin e saj, me plot dashuri
Përkunden ëndërrat, e dëshirat e mia,
Kur gjithë bota dremitet, e nënat e të tjerëve sëmuren
Nëna ime kurrë nuk ankohet,
zgjuar për ne rri.
E tash, ju mund t‘a njihni Nënën time
Ajo,e pavdekshme është,
është vetëm nji.

Drita Ademi- Beqiri, lindur në Prishtinë, jeton dhe punon në Zvicër. Ka mbaruar studimet për Letërsi dhe gjuhë shqipe në Prishtinë.Ka botuar vëllimin me poezi "Placebo" në Londër, në shtator 2011, me redaktor Dr.sc. Fatmir Terziun. Ky vëllim është botuar në dy gjuhë, shqip-anglisht.

Cikël poetik nga Drita Ademi- Beqiri



Ajo e bardhë do të vijë

Erë e lehtë, atë ditë do të fryej
Mjegullën lehtas do të largoj
Rrezet e diellit mbi majat e lisave do të bien
Frymës, lirine e përbotëshme t`i falin.

Retë e zeza do të zhduken,
Qielli i kaltër, heshtur roje t`më bëjë
Dhe shi do të bie,mallshëm kohërave…

Milliona yje atë natë, qiellin do të ndriqojnë
E vetëm dy tre zgjuar do të rrinë
Të shohin ,në sytë e njëri tjetrit
Pejsazhet e ruajtura kohërash.

Ajo ,do të vije e bardhë
Si një mike e mirë, të më qeras
Dhe unë, e qetë do të jem, ju premtoj
Ashtu lirëshëm, në maje të bregut
Se, vetëm bregu i qeshë, perëndimit
E lindjes së Diellit.


E heshtur e huaj

Jam një pasardhëse e heshtur

Në mes të dy qiejve,
Si hëna në errësirën e natës
E humbur e kaluar...

Jam nisur të vij,
Natyrisht të kthehem,
Gjethet bien...
Pa shifra,
pa kode të dheut
Afër trungut të tyre
Ato, ...
... treten lirshëm.
...

Jam vetëm një qënie e heshtur
Në mes të dy hapësirave
Si nëna në përditësitë e jetës
E malluar e hutuar...

Jam nisur natyrisht...!
Do të kthehem,
Që ju të besoni,
të kuptoni
Se çfarë do të thotë
Të bëhesh shifër me kodin: E huaj!


Dhimbja!

Lindja e femijes eshte dhimbje
Dhe vet femija dhimbje eshte
Atdheu, Nena, Babai dhe Ti...
Qe te gjithe ne dhimbje jemi
Oh dhe poezia eshte dhimbje
Dhe koha...
Ajo qe po iken dhe ajo qe do te vije
Dhimbje jeta e vdekja jan
Dhimbja eshte rilindja jone!

Kulti i arsimit tek autorët e letërsisë shqipe të shek. XVI-XVII

Nga Nuhi Ismajli

Autorët e letërsisë shqipe të shek. XVI-XVII qenë njerëz të etur për dije (Z. Xholi). Ata, një nga idealet e tyre kishin edhe ngritjen arsimore të shqiptarëve dhe luftën për shkollën shqipe. Në veprat e ndryshme të tyre, prandaj, ndër të tjera, shprehet edhe “përpjekja për ta shpënë popullin në rrugën e përparimit” (His. e let. shq. I-II, Prishtinë, f. 121).
Buzuku, librin, siç shprehet në pasthënie, ndër të tjera, e shkruan edhe “nga dashuria që ndjente për bashkatdhetarët për të ndritur mendjet e tyre” (F. Hoxha). Arsimimin e popullit dhe përhapjen e diturive në vend, Buzuku e shpall si një nga detyrat e para dhe më të rëndësishme të momentit (Z. Xholi). Ai shpreh dëshirën që popullin ta ngrejë në një nivel intelektual e fetar më të lartë, më të vetëdijshëm (M. Hysa). Veprimi i tij për t’u sjellë shqiptarëve pjesë të Biblës, veprës më të përkthyer në rruzullin tokësor sot, për atë kohë shënonte një akt të madh civilizues, emancipues (F. Hoxha) etj.
Budi “vepron pa u lodhur në fushën e kulturës e të letërsisë për të ndritur mendjet e bashkatdhetarëve…” (His. e let. shq. I-II, f. 122). Ai shpreh idenë e mësimit dhe predikimit në gjuhën shqipe, por edhe kërkesën për shkrimin e gjuhës shqipe dhe përhapjen e arsimit e diturisë në gjuhën shqipe (Z. Xholi) etj.
Te F. Bardhi, ndër të tjera, duket edhe kujdesi për edukimin dhe lartësimin e shqiptarëve (Z. Xholi). Fjalori i Bardhit ka gjithashtu karakter iluminist etj.
Në veprën e P. Bogdanit shprehet dhimbje e thellë për gjendjen e mjeruar e padijen ku i mban bashkatdhetarët e tij zgjedha turke (His. e let. shq. I-II, f. 181). Në parathënien e veprës, Bogdani shkruan “mos me lanë dijeninë e gjuhën e dheut me u vdarunë” (His. e let. shqiptare, f. 46). Ai kërkonte përhapjen e dijes (Po aty, f. 46), ndërsa me konceptin e diturisë ai nënkupton si atë laike, edhe atë fetare (M. Hysa). Parathënia e veprës së P. Bogdanit është një lartësim i zjarrtë i “dijes dhe urtisë” dhe një dënim i rreptë i paditurisë dhe errësirës me të cilën synonte pushtuesit ta sundonte popullin shqiptar (Z. Xholi). “Me idetë e tij për urtësinë dhe për diturinë si dhe me vetë veprën e tij të shkruar e të botuar P. Bogdani bëhet një prej prekursorëve të shekullit të dritave edhe në Shqipëri” (Z. Xholi) etj.
Autorët e letërsisë shqipe të humanizmit qenë figura të mëdha të arsimit, të cilët i kalonin edhe përmasat kombëtare. Kështu, P. Bogdani, me erudicionin e tij pedagogjik, ishte njeri i kohës së vet, njeri i rrymave më të përparuara arsimore e pedagogjike të shekullit të vet, mendimtar i cili me plot të drejtë dhe plot dinjitet mund të hyjë në radhët e mendimtarëve të të gjitha vendeve të Evropës, të cilët me veprat e tyre përgatitën atë periudhë të shkëlqyer të kulturës evropiane që mban emrin historik të Rilindjes dhe i hapën rrugën e gjerë progresit të gjithanshëm të diturive në Evropë (Z. Xholi). Autorët e letërsisë shqipe të humanizmit qenë edhe ideologë të mëdhenj të arsimit kombëtar, të cilët luftuan për arsimin kombëtar në gjuhën shqipe. Buzuku, nga detyra për të shkruar gjuhën shqipe, në mënyrë të natyrshme vjen në detyrën tjetër kombëtare, në atë të mësimit dhe të arsimit të popullit në këtë gjuhë (Z. Xholi).
Motivet që e shtyjnë Matrëngën ta përkthejë veprën në gjuhën shqipe ishin: të mësohet doktrina e krishterë nga fëmijët shqiptarë dhe të mësohet "në gjuhën amtare arbëreshe" (M. Hysa).
Drita e diturisë, është i bindur Budi, do të arrihet me anën e librit të shkruar në gjuhën shqipe, në gjuhën e Arbënit (Z. Xholi). Kjo ide e thënë qartë, haptazi është edhe në vjershën "Sqip…" (Z. Xholi). "Në shkrimin e gjuhës shqipe, në përhapjen e diturisë në këtë gjuhë, teologjike dhe jo teologjike, Budi shihte detyrën e tij më të lartë, qëllimin e parë të jetës, të cilit i kishte kushtuar gjithçka dhe kishte pranuar gjithë rreziqet që e kërcënonin nga ana e pushtuesve" (Z. Xholi) etj.
Bardhi këshillon bashkatdhetarët e tij dhe, madje, iu drejtohet atyre edhe me lutje që ta shfrytëzojnë Fjalorin e tij për edukimin dhe arsimimin e vet (Z. Xholi) etj.
P. Bogdani shtron çështjen e zhvillimit të diturisë përmes gjuhës shqipe ("të mos lamë dijenë e gjuhën e dheut me u dvarunë" (M. Hysa). Proza Të primitë…, aktualizon çështjen e arsimit kombëtar, të arsimit të lartë kombëtar (M. Hysa), që është baza e kulturës, letërsisë dhe gjuhës kombëtare.
Një nga kërkesat themelore të Bogdanit është që dija dhe urtia të mësohen e të përhapen në gjuhën amtare shqipe (Z. Xholi). Bogdani ishte për gjuhën dhe diturinë në gjuhën kombëtare (Z. Xholi) ashtu si thoshte ai, "posi lufton gjithë dheu e shekulli për të vet…" (Z. Xholi). P. Bogdani shprehu kërkesën për dituri në gjuhën e vet, që shqiptarët të marrin rrugën e diturisë në gjuhën shqipe, që gjuha të shkruhej sa më drejt e bukur (Z. Xholi) etj.
Të etur për arsimin kombëtar në gjuhën shqipe, autorët e letërsisë shqipe të humanizmit, shtruan edhe nevojën e hapjes së shkollave shqipe. Kështu, "Budi ankohet se për klerin shqiptar s'ka shkolla e kolegje, si ndodh me kombet e tjera që "mbahenë ndë shintet fe e i kanë sod e këtë ditë i sicilli shkollënë e kolegjënë e vet, ke zanë e nçelnjënë sytë, për ndimë të patriesë e të dheut të vet" (His.e let. shq. I-II, f. 166; F. Hoxha).
Budi çeljen e shkollave e kërkon në emër të "patries" e të "dheut të vet" (Z. Xholi).
Shqetësimin për paditurinë e popullit dhe mungesën e shkollës shqipe e shpreh edhe F. Bardhi (Z. Xholi) etj.
Dituritë të cilat i shprehin autorët e letërsisë shqipe të humanizmit janë nga më të ndryshmet. Përmbajtjet fetare në veprat e kësaj letërsie janë të gjera, por me rëndësi për kulturën kombëtare. Kështu, p.sh., "Veprimi i Buzukut për t'u sjellë shqiptarëve pjesë të Biblës, veprës më të përkthyer në rruzullin tokësor sot, për atë kohë -sipas F. Hoxhës- shënonte një akt të madh civilizues, emancipues…" . Veç kësaj, përmbajtjet fetare ishin të gërshetuara me përmbajtjen kombëtare e me ngjyrime politike dhe shërbenin si element i refuzimit të ideologjisë së pushtuesit.
Në anën tjetër, në veprat e letërsisë shqipe të humanizmit, trajtohen edhe njohuri të tjera, jofetare.
Te vepra Pasqyra… e Budit, mjaft faqe u kushtohen disa zakoneve e besimeve të kota për t'u luftuar. Aty flitet për besimin në ëndrrat, për të hedhurit fall e të shkruarit për të gjetur ndonjë send të humbur, për të besuarit se s'është mirë kur cingërrin veshi, kur luan vetulla e krrakërrin sorra" (His. e let. shq. I-II, f. 163) etj.
Disa proverba të Bardhit shprehin porosi për mësimin dhe edukimin (Z. Xholi).
Fjalori i Bardhit ka vlerë diturore – iluministe- edukative. Në parathënie, Bardhi e krahason atë me "kallauzin që u tregon rrugën luftëtarëve ose shtegtarëve. Etj.
Në veprën e tij, dijenike dhe letrare, siç thoshte Gj.Fishta, P. Bogdani jep dituri nga fushat e ndryshme: astronomi, gjeografi, pedagogji, etikë, psikologji, fizike, poetikë, estetikë etj.
Tek autorët e letërsisë shqipe të humanizmit kemi iluminizmin kombëtar me karakter politik, dijen si çështje të dinjitetit kombëtar, rëndësinë e arsimit si një faktor i rëndësishëm i mëvetësisë kombëtare, iluminizmin që synon edhe ngritjen e ndërgjegjës kombëtare, pikëpamjen për rolin e arsimit për çlirimin kombëtar etj.
Kështu, te Buzuku kemi idenë se "…me njerëz të ngritur fetarisht, natyrisht në gjuhën amtare, mund të ruhet dhe të ngritet edhe ndërgjegja dhe kultura gjuhësore, pra edhe ndërgjegjja dhe kultura kombëtare" (M. Hysa).
Në veprën e Buzukut janë formuluar dhe shpallur me shumë bindje idealet e Buzukut si: "Shkrimi i gjuhës shqipe dhe përhapja e saj, arsimimi dhe ndriçimi i mendjeve të shqiptarëve në gjuhën e tyre amtare, lartësimi i atdheut Shqipëri dhe shpëtimi i popullit të tij…" (Z. Xholi) etj.
Budi, thuhet, i frymëzon shqiptarët me shpresa të reja, kurse "Këto shpresa ai i shihte në shkrimin dhe mësimin e gjuhës shqipe dhe në përhapjen e diturive në masën e besimtarëve, nëpërmjet kësaj " (Z. Xholi). Në dritën e diturisë dhe në atë të moralit Budi sheh shpresën e shpëtimit (Z. Xholi).
Bardhi, thuhet, u përpoq plot zell edhe "…për edukimin e lartësimin shpirtëror të besimtarëve, në të cilin ndërthureshin pazgjidhshmërisht feja dhe kombi, synimet fetare për shpëtimin e shpirtrave me ato laike për çlirimin e atdheut nga pushtuesi i huaj…" (Z. Xholi).
Mungesa e arsimit kombëtar, tek autorët e letërsisë shqipe të humanizmit shihej edhe si shkak i të gjitha të këqijave, pra edhe të robërisë.
Kështu, Budi në prozën Letra e dërguome…, flet për rënien e vendit, për mungesë të shkollës…(M. Hysa).
Në parathënien e veprës së Bogdanit shprehen mendime e ndjenja, ku tregohet se arsyeja e gjendjes së mjeruar të popullit është padija: "Prashtu dergjetë dheu ndë robi errëtë…perse u dvuer dijeja e urtia…E shofëmë për ditë, se nd'atë dhe ku lulëzojnë dotorëtë, letërarëtë, lulëzon ende shejtëja fe me gjithë vepëratë e mira" (His. e let. shq. I-II, f. 182). P. Bogdani "e shikonte dijen si mjet të domosdoshëm për zhvillimin e vendit…" (His. e let. shqiptare, f. 46). Veprën e tij ai e hartoi: t'i ndihmojë "të vobek dhee t'Arbënit" dhe të shërbejë si qiri që do ta ndriçojë mendjen e bashkatdhetarëve dhe të bashkëfetarëve" (M. Hysa).
"Në rrugë për realizimin e idealeve të tij çlirimtare Bogdani dallon në radhë të parë ndriçimin e mendjeve të shqiptarëve me dritën e diturive.
Parathënia është një lartësim i zjarrtë i "dijes dhe urtisë" dhe një dënim i rreptë i paditurisë dhe errësirës me të cilën synonte pushtuesi ta sundonte popullin shqiptar. Konsekuent i këtij qëndrimi paditurinë ai e quan një mëkat dhe shkakun më të thellë të prapambetjes së shqiptarëve dhe robërisë së tyre: "…ashtu dergjet dheu në robii errëtë…" (Z. Xholi).
"Në këto fjalë e qëndrime është Bogdani iluminist, është njeriu që i qan zemra pse populli i tij ndodhet me dy palë mjegulla në sy. Së bashku me iluministin është edhe patrioti, i cili shkakun e paditurisë e gjen në faktin se dheu i Arbënit ndodhet në mes të pafevet, që nuk janë tjetër veçse pushtuesit. Një qëndrim i tillë e kishte me vete edhe konkluzionin: që të shpërndahet mjegulla e paditurisë dhe t'u happen sytë njerëzve të dheut të Arbënit duhet të zhduket mjedisi mbytës, sundimi i të pafevet pra duhet të zhduket pushtimi" (Z. Xholi).
P. Bogdani, me përpjekjet e tij për dije e urtësi, objektivisht bënte vepër çlirimtare, përpiqej për çlirimin e Shqipërisë dhe emancipimin e popullit të saj, sa kohë që përhapjen e lirë e të gjerë të mësimit e të diturive në gjuhën amtare shqipe me të drejtë e shihte si një nga kushtet themelore për formimin e ndërgjegjes kombëtare të shqiptarëve dhe zhdukjen e pushtimit të huaj (Z. Xholi).
Si mësues e edukatorë të mëdhenj që ishin, autorët e letërsisë shqipe të humanizmit jo vetëm që shprehën ide të rëndësishme për arsimin dhe shkollën në gjuhën shqipe, po shprehën edhe dija dhe porosi të çmueshme morale për kombin, të një moraliteti shumë të përparuar.
Kështu, "Një fushë tjetër e krijimit letrar të Budit, edhe kjo e madhe dhe e rëndësishme, është ajo e moralitetit (Z. Xholi). Ai, thotë Xholi, "…bëhet një nga njerëzit e kulturës sonë që kanë hedhur themelet e shkencës etike në Shqipëri.
Budi, interpreton porositë morale të kishës në frymë kombëtare dhe atdhetare, kurse "…në arsyetimet e tij morale ai nuk ka parasysh thjesht besimtarin e kishës, por njeriun shqiptar në përgjithësi, me problemet dhe vështirësitë e tij në këtë fushë duke patur si synim që të krijojë prej tyre atdhetarë të mirë dhe njerëz moralisht të pastër" (Z. Xholi).
Porositë morale të Budit, në "Pasqyra e të rrëfyemit", "përbëjnë një kod të vërtetë moral, një mbrojtje të vendosur të nderit, dinjitetit, të virtytit, të bashkëjetesës njerëzore në një shoqëri të qytetëruar" (Z. Xholi) etj.

Kush po iu vë pranga fëmijëve?!

Shkruan: Nuhi Ismajli

Ka kohë që arsimin fillor e mundon një problem mjaft i theksuar – problemi i formimit të klasave të para, sipas dëshirës së disa mësuesve të pandërgjegjshëm. Mësues shumë të pandërgjegjshëm, duke qenë të papenguar nga askush, kanë formuar vetë paralelet, sipas dëshirës së tyre dhe në mënyrën më të pandërgjegjshme. Ata kanë marrë vetë fëmijët, duke i zgjedhur ata të familjeve më të pasura, të familjeve më të shkolluara dhe fëmijët me aftësi më të mëdha mendore. Ka ndodhur që mësuesi, fillimisht, në klasë ka pranuar një numër të madh fëmijësh, të cilët i ka mbajtur për disa kohë, gjersa i ka dalluar nxënësit më të aftë, ata të familjeve të pasura dhe ata të familjeve të arsimuara, të cilët i mban në klasë, kurse fëmijët e të varfërve, ata të familjeve më pak të arsimuara dhe ata me më pak aftësi, i ka larguar nga klasa, pa ndjerë kurrfarë keqardhjeje dhe pa dhënë kurrfarë përgjegjësie.

Për absurd, mësuesi i tillë, është shpallur mësuesi më i mirë, është lavdëruar dhe ka marrë mirënjohje, pa marrë parasysh mënyrën e pandërgjegjshme si e ka formuar paralelen, pa marrë parasysh se me mënyrën sesi ka vepruar ka krijuar klasa kastash shoqërore, ka vështirësuar punën e arsimtarit tjetër, të cilit i ka mbetur të punojë me nxënësit me më pak aftësi, me kushte me të rënda jetësore dhe mundësi më të pakta për të përparuar. Mësuesit e pandërgjegjshëm të klasave me nxënësit e përzgjedhur, asnjëherë nuk kanë pasur sadopak njerëzi, forcë e aftësi ta tregojnë zotësinë e tyre në paralelet me nxënësit e pazgjedhur dhe të kuptojnë punën e vlerën e arsimtarëve të tjerë, që kanë punuar me klasa të tilla.

A duhet t’i kundërvihemi dëshirës së nxënësit

Dukurinë e formimit të paraleleve të kastave të ndryshme shoqërore dhe sipas dëshirës e leverdive të mësuesve të pandërgjegjshëm, duhet penguar dhe nuk duhet lejuar në asnjë mënyrë.

Por, a duhet t’i kundërvihemi dëshirës së nxënësit, që regjistrohet për herë të parë në shkollë (si edhe më vonë), që të zgjedhë mësuesin?

Jo. Në asnjë mënyrë. Duke shmangur një të keqe nuk guxojmë të bëjmë një të keq tjetër: të pengojmë dëshirën dhe të drejtën e pamohueshme të nxënësit, të bëhet nxënës i këtij apo i atij mësuesi. Dëshira dhe kërkesa e ndonjë nxënësi, për t’u bërë nxënës i këtij apo i atij mësuesi, nuk guxon të pengohet assesi dhe nga askush. Asnjë institucion me vlerë nuk do t’i jepte të drejtë vetes dhe veprimit të tij nuk do t’i thoshte veprim i drejtë, sikundër që asnjë person - zyrtar i arsimit me nivel, nuk do ta konsideronte veten të ditur e të mençur, po të pengonte nxënësin të zgjidhte mësuesin e tij.

Dëshirën dhe kërkesën e fëmijës, për t’u bërë nxënës i këtij apo i atij mësuesi, nuk duhet penguar në asnjë mënyrë, përderisa nuk është fjala për formimin e paraleleve të padenja, johumane, për të cilat u bë fjalë më lart.

Të gjithë e dimë dëshirën, po edhe vështirësitë me të cilat ndeshet fëmija me rastin e nisjes për në shkollë. (Një parantezë: Noli, figura e shquar e kulturës kombëtare dhe botërore, në autobiografinë e tij rrëfen se si vështirë e kishte pasur të shkonte në klasë të parë, për ç’arsye, gjyshja e tij, Suma, ishte detyruar të rrinte bashkë me të në bankë, për gjashtë muaj me radhë). Të gjitha vështirësitë nxënësi do t’i kalojë me mbështetjen që do të gjejë tek të tjerët e, veçmas, me mbështetjen që do të gjejë tek mësuesi. Me mbështetjen tek mësuesi fëmija do të ndjehet më i fortë dhe i pamposhtur para vështirësive të ndryshme. Por, edhe më i fortë nxënësi do të ndjehet dhe vështirësitë do t’i kalojë edhe më lehtë pikërisht me mësuesin që e njeh, me mësuesin me të cilin ndjehet i afërt dhe në të cilin mbështetet përplot besim.

Shikuar pikërisht nga ky aspekt, nga aspekti psikologjik dhe pedagogjik, askush nuk ka të drejtë të përcaktojë kritere (“kriter”!!! – sa fjalë e tmerrshme kjo në kontekstin e problemit tonë), për të penguar regjistrimin e nxënësit në paralelen e mësuesit që ai do.

Shteti me institucionet e tij kanë për detyrë që fëmijëve t’ua sigurojë lirinë

Kur vërehen parregullsi me rastin e përfshirjes së fëmijëve në klasat e para të shkollës fillore, parregullsi të cilat reflektohen negativisht në shoqëri dhe në arritjet arsimore të dëshirueshme, është e nevojshme caktimi dhe zbatimi i rregullave, por, në këtë pikë, është tejet absurde të përmenden, të flitet dhe të zbatohen kritere, madje kritere të tilla, që sipas informatave publike, njëjtësohen me kriteret e punësimit të punëtorëve të arsimit (Shih informatën për Mbledhjen e K. Komunal të Gjilanit, të datës 29 qershor 2012, ku thuhet: “Kuvendi u njoftua përmes informatave me shkrim edhe për kriteret e pranimit të nxënësve në klasën e parë të shkollës fillore dhe për kriteret e pranimit të punëtorëve në arsim…”, Kuvendi Komunal miratoi një pako tjetër vendimesh, www.rajonipress.com, 29 qershor 2012; www.2lonline.com , 30 qershor 2012).

Rasti i mësipërm shtron një varg pyetjesh, të cilat, njëherazi, paraqesin edhe nivelin jo të dëshirueshëm të institucioneve tona të arsimit:

Pse u dashka komplikuar e bërë problem aq shumë puna e regjistrimit të nxënësve në klasat e para të shkollës fillore dhe nga një ekstrem, siç është ai i formimit të paraleles, sipas dëshirës së mësuesve të pandërgjegjshëm, të kalohet në ekstremin tjetër, në regjistrimin e nxënësve nëpër paralele, pa përfillur fare dëshirën dhe nevojën e nxënësit, dhe që, siç kërkon dikush, regjistri i nxënësve të regjistruar mësuesit t’i jepet në zarf?!

Pse ende në kohën tonë, në shek. XXI, institucionet tona të arsimit paskan defekte të tilla dhe qenkan në atë nivel, sa të vendosin kritere për pranimin e nxënësve në klasën e parë të shkollës fillore, kur dihet se nxënësit që duhet të fillojnë vijimin në shkollën fillore nuk obligohen t’i nënshtrohen kurrfarë detyrimi?!

Pse vetëm nxënësit tanë, që duhet të fillojnë vijimin në shkollën fillore, nuk paskan të drejtë ta vijojnë atë pa kurrfarë kushtesh, siç e kanë këtë të drejtë pothuajse gjithë nxënësit e botës dhe pse vetëm institucionet tona kërkojnë e vendosin kritere të tilla, që nuk i njeh bota dhe të cilat bëhen shkak i shkeljes së të drejtave elementare të njeriut ?!

Dihet se shoqëria moderne, siç duhet të jetë edhe kjo jona, dhe shteti me institucionet e tij kanë për detyrë që fëmijëve t’u sigurojnë lirinë dhe të drejtën që të vendosin vetë se ku dhe si do t’i vijojnë mësimet, dhe t’u sigurojë kushte të tilla që, fëmijët, në mënyrë sa më të përshtatshme, të mirë e të lehtë, t’i vijojnë dhe t’i marrin mësimet.

Por, nëse në rrethanat tona fëmijëve ende nuk mund t’u sigurohen kushte bashkëkohore të arsimit, për të cilat shqiptarët nuk kanë punuar, atëherë, së paku, të mos u vihen prangat e kohës skllavopronare!

Ata që vënë kushte e nxjerrin pengesa të tilla, të cilat pengojnë vijimin e lirë të mësimit të nxënësve të klasave të para (dhe jo vetëm të tyre), jo vetëm janë injorantë të mëdhenj, që nuk kanë asgjë të përbashkët me arritjet e tashme humane dhe arsimore, por janë edhe armiqtë më të mëdhenj të njerëzimit.

Gjykata e Hagës, nga një organ i drejtësisë në një shërbim politik

Shkruan: Fehmi RAMADANI

Pikërisht më 25 qershor 2012, duke përcjellë fjalën përfundimtare të Prokurorisë së Gjykatës së Hagës në rastin e akuzës së ish-kryeministrit të Kosovës Ramush Haradinaj dhe dy bashkëluftëtarëve të tij Lahi Brahimaj dhe Isak Musliu, duke dëgjuar për akuzat e Prokurorit ndaj tyre të krijohet përshtypja sikur ne këtu në këtë vend nuk kemi parë asgjë, nuk po dimë asgjë, nuk kemi përjetuar hiçgjë, bile edhe sikur nuk po dimë edhe përse po jetojmë. Çfarë u pa, çfarë u fol dhe çfarë u dëgjua në këtë Gjykatë, të krijohet bindja sikur ne, njerëzit e kësaj toke, kurrë nuk paskemi jetuar në këtë planetë!? Atëherë, me të drejtë mund të shtrohet pyetja: Çfarë është kjo Gjykatë? A është organ i drejtësisë ndërkombëtare, apo mekanizëm manipulativ politik, i cili shërben për interesa të ndryshme? A është ky organ i drejtësisë, apo në shërbim të politikës së grupeve të ndryshme të interesit?

Gjykata e Hagës si organ politik

Duke mos u futur në analizë më të zgjeruar mund të themi se pas luftës së vitit 1999 në Kosovë, pjesa dërmuese e shqiptarëve kishin një opinion pozitiv për fillimin e punës së saj. Hetimet që zhvilloheshin ndaj kriminelëve dhe krimeve serbe në hapësirat e Ballkanit ishin të mirëpritura, por me kalimin e kohës erdhi deri te ndryshimi i kursit të saj për çka kishte filluar.

Tani, kur kjo Gjykatë ka shqyrtuar dënime të ndryshme, si ndaj kroatëve, boshnjakëve, serbëve dhe së fundmi shqiptarëve, kursi i saj faktmbledhës dhe hetimit të krimeve sidokudo kishte devijuar në masë të madhe dhe nga një organ i drejtësisë ka rrëshqitur në një mekanizëm politik. Rastet e mëhershme të dënimit të disa pjesëtarëve të UÇK-së për kinse krime kundër njerëzimit në Kosovë mund të konsiderohen më shumë raste spekulative, raste me karaktere politike, apo të një balance politike për hesap të periudhës postkonfliktuoze. Rasti më i fundit i ripërsëritjes së akuzës ndaj Ramush Haradinajt dhe dy shokëve të tij, edhe përkundër lirimit të tyre të mëhershëm, padyshim se ka irrituar pjesën dërmuese të opinionit në Kosovë duke ngjallë mosbesim në drejtësinë dhe korrektësinë e saj. Pas rastit të djeshëm të këmbëngulësisë së prokurorit të kësaj Gjykate që me çdo kusht Ramush Haradinaj me shokë të dënohet maksimalisht prej 20 vjetësh burg qiti në shesh synimin parësor të saj, e cila më shumë është shndërruar në vegël politike sesa instrument i drejtësisë. Tashmë, edhe më shumë, kjo Gjykatë është shndërruar në një organ fals të drejtësisë për përfitime politike. Krejt kjo punë është duke ndodh për kinse të një pajtimi ndërmjet popujve të Ballkanit, të cilët në të kaluarën ishin në konflikt.

Akuza me standarde politike

Kjo drejtësi i standardeve të ndryshme është një sinjal i keq për të ardhmen e drejtësisë ndërkombëtare. Krimet dhe kriminelët duhet gjykuar, pa marrë parasysh nacionalitetin e tyre, por kjo çështje kaq shumë të politizohet dhe të deformohet në dëm të një populli të vogël, ndaj të cilët gjatë një shekulli, jo vetëm që ishin zhvilluar krime të llahtarshme, por kishte edhe përpjekje për gjenocid dhe shfarosje totale. Ramush Haradinaj dhe bashkëluftëtarët e tij kishin një vizion të qartë për çlirimin e Kosovës dhe jo kot vetes i kishin shtruar këtë obligim.

Tani, kur ky qëllim është realizuar dhe Kosova përgjithmonë hoqi zgjedhën e robërisë ka mbetur në detyrë të tjerëve të mbrojnë kauzën e saj çlirimtare, por edhe të njerëzve të saj, të cilët dhanë mjaft për të. Por, akuzat e prokurorit të Gjykatës së Hagës ishin të rënda edhe përkundër mbrojtjes së duhur. Politika në Kosovë, Shqipëri dhe gjetiu shumë pak ka punuar në mbrojtjen e kauzës çlirimtare të Kosovës, përkatësisht të njerëzve të saj. Këtu nuk po gjykohet Ramush Haradinaj me shokë, por po gjykohet një faqe e një historie të lavdishme të popullit shqiptar. Çdo vendim jo i drejtë ndaj këtij rasti do të ishte një betejë e humbur e kauzës shqiptare. Kjo nuk do të duhet të ndodhte, por me që ky organ tashmë ka rënë në ndikim të politikës, atëherë gjithçka është e mundur.

Dashtë Zoti që Ramushi dhe bashkëluftëtarët të tij të lirohen përfundimisht si të pafajshëm dhe t’i kthehen familjeve të tyre, në të kundërtën kjo do të ishte një padrejtësi shumë e madhe, si ndaj tyre, familjeve të tyre, por edhe ndaj popullit shqiptar në përgjithësi. Dhe në fund, jo më kot në vitin 1914 ambasadori amerikan George Fred Williams për Greqi dhe Mal të Zi duke pa padrejtësitë e mëdha që i bëheshin shqiptarëve nga fuqitë e atëhershme ishte shprehur: “Drejtësia dhe e vërteta nuk janë mbrojtje ose arsye në sallat e diplomacisë. Djali jem, ti nuk e di se me sa pak mëshirë qeveriset bota”.

A është gjuha e shqiptarëve të Shqipërisë dhe Kosovës e njëjtë, apo e ndryshme nga njëra-tjetra?!

Shkruan: Xhavit Kryeziu

Ne, populli shqiptar, pa marrë parasysh se ku jetojmë, në Shqipëri, në Kosovë, në trojet shqiptare nën Maqedoni e Mal të Zi, në Luginën e Preshevës apo kudo tjetër, me të drejtë mburremi para të tjerëve se jemi një popull i vetëm, dhe kemi një gjuhë, një histori, një flamur dhe doke e zakone krejtësisht të njëjta dhe të pandryshueshme nga njëri-tjetri. Ky fakt, mua më bën të ndjehem krenar që kam fatin të jem pjesëtar i këtij populli, i cili me shumë sakrifica dhe dinjitet ka arritur t’u bëjë ballë synimeve të pareshtura të fqinjëve tanë për të na zhdukur si komb. Zaten, ruajtja dhe kultivimi i gjuhës së unifikuar shqipe, për të gjithë shqiptarët anekënd trojeve etnike shqiptare, ka qenë meritë e pamohueshme e të gjithë brezave tanë, të cilët me idealin dhe punën e tyre patriotik, kanë kontribuar në ngritjen dhe përforcimin e vetëdijesimit kombëtar, duke pasur synim të përhershëm bashkimin e të gjithë shqiptarëve në një shtet të vetëm. Historia na mëson se e kaluara jonë ka qenë e vështirë dhe përplot padrejtësish të shumta të shkaktuara nga fqinjët tanë, të cilët edhe sot e kësaj dite nuk i kanë ndryshuar qëllimet e tyre antishqiptare.

Për fat të keq, synimeve të errëta të fqinjëve tanë i kanë “kontribuar”, në një mënyrë apo tjetër, edhe regjimet e egra antishqiptare, qoftë ai i Enver Hoxhës në Shqipëri, qoftë ai i ashtuquajtur demokratik i Josip Broz Titos në ish-Jugosllavi, duke nënkuptuar edhe Kosovën, e cila ishte pjesë e Jugosllavisë, gjegjësisht Serbisë deri më 1999.

Regjimet antishqiptare

Edhe regjimi i Hoxhës në Shqipëri, edhe ai i Titos në ish-Jugosllavi, ndonëse zyrtarisht nuk ishin të koordinuara me njëri-tjetrin, në thelb kishin një gjë të përbashkët, që të dyja ishin regjime antishqiptare! Nga të këqijat më të mëdha të regjimit të Enver Hoxhës në Shqipëri, ishte përpjekja që popullit shqiptar t’ua hiqte nga koka ndjenjat patriotike, duke ia ndryshuar dhe sajuar historinë që i shkonte për shtati vetëm interesave të regjimit të diktatorit të papërshkrueshëm Enver Hoxha. Për më keq, ai regjim kurrë nuk ia tregoi popullit shqiptar në Shqipëri shumë të vërteta, as të vërtetën e Kosovës, as të viseve të tjera shqiptare nën ish-Jugosllavi e Greqi. Si rrjedhojë, regjimi i Enver Hoxhës asnjëherë nuk është interesuar për fatin e “miqve” kosovarë, siç e konsideronte ai gjysmën e popullit shqiptar të mbetur padrejtësisht nën ish-Jugosllavi.

Në anën tjetër, edhe regjimi i Titos në ish-Jugosllavi, sado që në botë propagandohej si demokratik, kur është fjala për kombin tonë, kurrë nuk ka qenë i drejtë. Diktatori jugosllav Josip Broz Tito, me lehtësi dhe dinakëri ka arritur të manipulojë me Kosovën dhe shqiptarët e saj, duke ua dhënë disa të drejta, që në fakt mbërrinin deri në atë shkallë sa ato nuk zemëronin serbët, nga të cilët pushteti i Titos gjithmonë ka qenë në rrezik.

Për fat të keq, regjimi i Titos në ish-Jugosllavi i brumosur nga politika antishqiptare serbomadhe në njërën anë, dhe duke mos u penguar aq shumë nga politika e heshtur e Enver Hoxhës në Shqipëri, në anën tjetër, kanë tentuar që shqiptarët e Shqipërisë t’i paraqesin si popull i ndryshëm nga vëllezërit e tyre në ish-Jugosllavi, gjegjësisht në Kosovë. Qëllimet e tyre tendencioze shkonin aq larg sa ata për popullin “shiptar” (term përbuzës të cilin e përdornin për shqiptarët e ish-Jugosllavisë), kishin arritur ta “zbulojnë” edhe gjuhën “kosovare”, që gjithnjë sipas tyre gjoja ndryshonte nga populli dhe gjuha shqipe që flitej në Shqipëri!

“Konvertimi’ i shqiptarëve në “kosovarë”

Ndonëse për fat të mirë politika antishqiptare serbe kurrë nuk doli e suksesshme që ta bindte botën e qytetëruar me “zbulimet” e saja, çuditërisht ajo politikë duket se është joshur nga disa “analistë”, “intelektualë” apo “gjuhëtarë” shqipfolës, të cilët po dalin në shesh me “zbulimet” e tyre sidomos pas pavarësimit të Kosovës. Vështirë mund të kuptohen “faktet” e “intelektualëve” të tillë, të cilët 95 për qind të popullsisë shqiptare të Kosovës, i “shndërrojnë” në komb “kosovar”, kurse të tjerët çuditërisht i quajnë ashtu sikurse janë: serbë, turq, boshnjakë, goranë, romë, ashkalinj, egjiptas e çkado tjetër (të cilët dihet se kanë lindur si kërpudhat pas shiut nga regjimi i Milosheviqit në Konferencës e Rambujesë për Kosovën, më 1998, përmes të cilit synohej që Kosova të dukej si vend multi-etnik, e jo monoetnik shqiptar çfarë duhet të jetë në të vërtetë)! “Mendjemprehtët” e tillë nuk ndalen me kaq. Krahas “konvertimit’ të shqiptarëve në “kosovarë”, ata kanë “shpikur” edhe gjuhën “kosovare”, e cila nuk është tjetër veçse gjuha e pastër shqipe, por që “ndryshon” vetëm sipas tyre! Mbase, paaftësia e tyre për ta folur dhe shkruar drejt gjuhën letrare shqipe, duket se janë “faktet” e vetme në të cilat mbështeten ata. Për më shumë, “zbulimet” e mediokërve të tillë çojnë ujë në mullirin e armikut, në këtë rast të serbëve, dhe si rrjedhojë, mund të shkaktojnë përçarje përbrenda popullit shqiptar, këndej dhe andej kufirit.

Sido që të jetë, edhe pse faktet dhe argumentet e fuqishme dëshmojnë se populli shqiptar është një, dhe ka vetëm një gjuhë unike, kjo nuk do të thotë se shoqëria jonë nuk duhet të shqetësohet nga qëllimet antikombëtare të “intelektualëve”, “gjuhëtarëve” apo “analistëve” të tillë, “të pavarur”. Nuk mund të hidhen poshtë dyshimet se ata mund të jenë pjesë e financimeve nga qarqe të caktuara antishqiptare me qëllim të futjes së përçarjes përbrenda popullit shqiptar. Çdo injorim apo lëshim ndaj tyre, mund të sjellin pasoja të padëshirueshme për të nesërmen e shoqërisë së gjithëmbarshme shqiptare.

Historia e përbashkët

Kur është fjala për lëshimet, dua ta përmend rastin e transmetimit të ndeshjes finale të Kampionatit Evropian të Futbollit, nga kompania televizive “Supersport” nga Tirana, i cili është njëri nga shkaqet që më ka shtyrë ta bëjë shkrim. Finalen e 1 korrikut 2012, kompania “Supersport” e ka transmetuar me komentatorë të ndryshëm: në Supersport 1, me komentatorë nga Tirana për shikuesit nga Shqipëria, dhe në Supersport 2, me komentatorë nga Prishtina për shikuesit nga Kosova! Me gjithë respektin që unë e ndiej për kompaninë televizive Supersport nga Tirana, dhe me gjithë bindjen time të thellë se veprimi i tyre nuk ka qenë qëllimkeq, e aq më pak antikombëtar, unë mendoj se transmetimi i ndeshjes në gjuhët shqipe dhe “kosovare” ka qenë gabim i madh, ngase vetvetiu mund të krijojë bindjen se me të vërtetë gjuha shqipe e Shqipërisë ndryshuaka nga ajo e Kosovës! Përse bëhen kjo ndarje, ndonëse janë krejtësisht të panevojshme?! A nuk qenkemi ne shqiptarët, andej dhe këndej kufirit, të njëjtë me njëri-tjetrin?! A nuk e paskemi ne shqiptarët një gjuhë të vetme?! A paska me të vërtetë gjuhë shqipe dhe gjuhë “kosovare” ashtu sikurse pretendojnë disa shqipfolës “mendjemprehtë”?! Jo, or jo! Shqiptarët kanë qenë, janë dhe gjithmonë do të jenë një! Ne kemi në gjuhë të vetme dhe koj është gjuha shqipe. Ne kemi një histori të përbashkët dhe një flamur të vetëm që është kuq e zi me shqiponjën dykrenare, e cili na bashkon kudo që jemi! Nëse fati na ka dënuar që si komb të mos jetojnë në një shtet të përbashkët, kjo nuk do të thotë se ne ndryshojmë nga njëri-tjetri. Në këtë kontekst, asnjë shqiptar, pa marrë parasysh se ku jeton, nuk mund të jetë as më pak as më shumë shqiptar! Përse nuk paska mundësi që shikuesit nga Kosova ta dëgjojnë komentatorin nga Shqipëria, i cili flet nuk flet gjuhë tjetër përveç shqipes?! Përse mua, si shqiptar që jam nga Kosova, nuk më pengon, dhe e kuptoj pa asnjë problem gjuhën letrare shqipe që flitet në Shqipëri apo kudo tjetër në trojet etnike shqiptare?! Kush u ka faj atyre “intelektualëve” të mjerë që nuk e kuptojnë këtë gjuhë mirë, të ëmbël, të shtrenjtë, e të dëlirë, siç e quante i madhi ynë Naim Frashëri (i cili është sa i Shqipërisë, po aq edhe i Kosovës)?!

Emisionet e përbashkëta

Dashakeqësit e tillë të popullit shqiptar, unë do t’i ktheja për pak çaste në kohën e ish-Jugosllavisë, të cilët duket se ata e kujtojnë me nostalgji, për t’i bindur se “zbulimet”e tyre nuk kanë të bëjnë aspak me të vërtetën. Atëbotë, secila nga tetë njësitë federale që e përbënin ish-Jugosllavinë, e kishte radiotelevizionin e vet qendror. Kosova, si njëra prej atyre njësive, e kishte RTP-në (Radiotelevizionin e Prishtinës). Nëse zhvillohej ndonjë ngjarje sportive, ta zëmë në Serbi, atë e transmetonte Televizioni i Beogradit për shikuesit e vet në Serbi, ndërsa komentatori, i cili fliste serbokroatisht (sot serbisht), ishte po i njëjti, i cili komentonte edhe për shikuesit nga Kroacia, Mali i Zi, Vojvodina dhe Bosnjë-Hercegovina, ndonëse gjuhët e tyre janë të ndryshme nga njëra-tjetra (të paktën kjo mund të vërtetohet sot pas pavarësimit të tyre nga ish-Jugosllavia). Njësoj ndodhte edhe me ngjarjet e shumta sportive që ndodhnin në Kroaci, Bosnjë etj. ku komentatori ishte lokal, mirëpo ai ishte i njëjti për tërë rrjetin e gjerë televiziv jugosllav. Këtë fakte më japin të drejtë që t’i pyes “intelektualët”, “gjuhëtarët” apo “analistët” e tillë “të pavarur”: si ka mundësi që serbët, kroatët, boshnjakët e malazezët ta dëgjojnë, kuptojnë dhe durojnë gjuhën e njëri-tjetrit, kurse ne shqiptarët e Kosovës dhe ata të Shqipërisë, të cilët e kemi një gjuhë krejtësisht të njëjtë, të mos e “kuptojmë” gjuhën dhe të folmen identike të njëri-tjetrit?! Ku janë ato dallime gjuhësore të cilat i ditkan vetëm ata?! Tjetër gjë mund të jetë intonacioni, i cili vërtet është i ndryshëm, por gjuha është e njëjtë! Për më shumë, mua më vjen keq që kompania Supersport i ka krijuar kanalet e ndryshme sportive (Supersport Kosova) për shqiptarët nga Kosova, sado që kjo nuk ka qenë aspak e nevojshme. Në mënyrë që njëra palë të mos ndihet indiferente (gjë që sipas meje nuk ka asnjë arsye të ndihet e tillë), atëherë ka mundësi që në të njëjtin kanal të komentojnë dy komentatorë, një nga Shqipëria, një nga Kosova, dhe i njëjti të transmetohet njësoj për tërë hapësirën shqiptare. Vetëm duke e dëgjuar njëri-tjetrin, ne kemi mundësi t’i mësojmë shprehjet e njëri-tjetrit, dhe vetëm kjo është mënyra që ndihmon në përafrimin, e pse jo edhe në bashkimin kombëtar!

Për fund, dua të theksoj se përpjekjeve të shqipfolësve të tillë, dhe atë atyre të ngjashëm me ta, duhet t’i kundërvihemi me të gjitha forcat tona. Pavarësia e Kosovës dhe ecja me hapa të hovshëm e teknologjisë mediatike janë fat për të gjithë shqiptarët, që nëse ende jo politikisht, atëherë së paku praktikisht mund mundësojnë në bashkimin kombëtar. Përse punojmë mbrapsht dhe kundër vetvetes, kur i kemi të gjitha kushtet që të punojmë për të mirën tonë? Përse TVSH-ja dhe RTK-ja, si dy televizione publike shtetërore në të dy shtetet, nuk i koordinojnë punët e tyre dhe nuk e themelojnë një program të përbashkët televiziv gjithëshqiptar?! Ose, përse këto dy televizione, të paktën akoma nuk kanë emisione të përbashkëta p. sh. Programin e mëngjesit apo lajmet e përbashkëta? Nuk duhet të presim nga dikush i huaji ta marrë nismën dhe ta bëj punën, për të cilën ne vetë jemi të obliguar ta bëjmë vetë. Nëse mendojmë të kundërtën, atëherë kurrë nuk do ta arrijmë cakun të cilin e dëshiron pjesa dërmuese e popullit shqiptar.

xhavitkryeziu@yahoo.com

Z. Oliver Jens Shmit, e keni ditur që Napoleoni ishte serb?

Shkruan: Fahri Xharra

Kur Dr. Jarçeviqi, akademik, në kohën e tij paska pas dalë me tezën e tij se Napoleoni ishte me origjinë serbe paska pas qenë një guxim i madh i tij, dhe për këtë “zbulim” qenka bazuar në atë që familja e Napoleonit e kishte prejardhjen nga veriu i Italisë: Etruria, prej nga janë shpërngulur në Korzikë. Shkencëtarët amerikanë paskan zbuluar gjithashtu që alfabeti Etrusk është serb, dhe se etruskët paskan pas folur serbish.

Serbët vuajnë shumë nga ajo që janë të pa-origjinë, prandaj edhe me instinktin e tyre prej mashtruesi i kanë veset e tyre shumë të këqija që e çorodisin historinë dhe origjinën e tyre, e me këtë e njollosin atë të të tjerëve e me këtë rast tonën. Është për çudi që Perëndimi i “han”rrenat e tyre; se ku e kanë qëllimin nuk e di.

Në mënyrën më fëmijërore dhe aspak shkencore, por qesharake ata dalin me një “zbulim” të tyre : “Napoleon je srbin, dokazano!”

- “U vërtetua se Napoleoni është serb !”

Kur Napoleoni paska pas marrë vesh se ishte serb; për këtë vonesë të zbulimit të identitetit të tij nacional, paska pas deklaruar: “Sikur ta dija se jam serb, kisha për të qenë edhe më i madh!”

“Etruskët janë serbë”

Në takimin e Akademisë serbe, në Valevë, aty ku u promovua libri “Shqiptarët- Ilir të rrejshëm”, qenka diskutuar edhe më shumë për të “kaluarën historike” serbe. Dr. Slobodan Jarçeviq thoshte se sa u përket etruskëve, ëma e Napoleonit kur u zu pas një kryengritjeje në Korse kundër Francës, paska pas thënë: “Ne nuk jemi italianë, edhe pse kemi ardhur nga Italia, ne nuk jemi francez, por jemi etruskë”. “Meqenëse shkencëtari prof. Vukçeviq, në Amerikë ka zbuluar se etruskët janë serbë, atëherë vetvetiu kuptohet se Napoleoni ishte serb”. Sipas serbëve Napoleon Bonaparta ishte pra, me origjinë etruske. Kur dr. Jarçeviqi, akademik, në kohën e tij paska pas dalë me tezën e tij se Napoleoni ishte me origjinë serbe, paska pas qenë një guxim i madh i tij, dhe për këtë “zbulim” qenka bazuar në atë që familja e Napoleonit e kishte prejardhjen nga veriu i Italisë: Etruria, prej nga janë shpërngulur në Korzikë. Shkencëtarët amerikanë paskan zbuluar gjithashtu që alfabeti etrusk është “serb”, dhe se etruskët paskan pas folur serbisht. Sa krenari që të gjitha 22 shkronjat e cirilikes serbe të sotme paskan qenë etruske!...

“Po serbët kush janë”?! Pyetej dr. Skënder Rizaj dhe përgjigja e tij ishte kjo: “Gjykuar sipas burimeve historike të njohura deri më tani, mund të thuhet se serbët me prejardhje “nuk janë sllavë, siç nuk janë autokton në Ballkan, aq më pak në Kosovë. Ani pse për këtë flasin me të madhe thuajse bota, sidomos shkenca nuk i njeh”. Për origjinën e një populli, qofshin ata edhe sllavët, rol të veçantë kanë shkencat ndihmëse të historisë sidomos: Arkeologjia dhe poçaria e filigranologjia, armët dhe mënyra e varrosjes te Ilirët, paleografia cirilike, te sllavët, diplomatika (sidomos dokumentet në latinisht dhe greqisht, kronologjia, seragjistika, heraldika, gjenealogjia, bibliografia, arkivistika, toponimia, fitonomia etj., në përgjithësi te popujt etj.

“Serbët në të vërtetë kanë origjinë turke. Kanë prejardhje nga fisi turko-avar”. Rreth shekullit VII, ata me shumë fise të tjera turke kaluan lumin Danub dhe u vendosën në krahun e djathtë të rrethinës të Smederevës. Ishin si të gjitha fiset turke nomadë dhe kalorës. Z. Rizaj, thekson: “As emri serb nuk ka origjinë sllave”, është emër profesioni me etimologji iraniane-turke”. Ai pastaj shton: “Serbët para se të vendoseshin në Ballkan kanë qenë mercenarë në shërbim të sundimtarëve iranianë. Prej tyre ishin pagëzuar me emrin “Serbezë, serbazë”, që do të thotë të lirë nga detyrimet (taksat) shtetërore për shkak të shërbimit që bënin në të mirë të shtetit. Ky status i këtyre kalorësve (avarë-serbezë, në ambientin e ri të Ballkanit u garantua edhe nga perandorët bizantin”.

Ankesat për qëndrimin e perëndimorëve

Serbët ankohen në qëndrimin perëndimor ndaj tyre dhe që me marritë e tyre po e sillkanë botën afër katastrofës: “nuk është e çuditshme që psikologu Riçard Lin vjen në përfundim: “Serbët janë populli më pak inteligjent i Evropës”, si dhe Riçard Hollbruku, i cili thoshte: “Ne spominjite mi to govno od srpske istorije”, dhe më këtë u përhap urrejtja ndaj serbëve nëpër botë. Kur serbët kanë luftuar për ta mbrojtur Evropën prej Azisë, Evropës nuk i hante palla që ta ndihmojë Serbinë në Betejat e Dubravicës afër Paraqinit (1381). Në atë të Ploçnikut më 1386, të Bileqes, më 1388, të Kosovës më 1389, shkruan Akademik Radovan Samarxhiq. Të dy Riçardët duheshin të turpëroheshin me thënien e Kemal Ataturkut në pritjen e luftarakëve serbë: “Jam shumë krenar që po takohem me përfaqësuesit e popullit më trim në botë-serbët, të cilët e errësuan famën e Spartës së lashtë dhe popull, i cili u zbukurua me kurorat prej gjetheve te dafinës”.

Ne “Me të vërtetën historike kundër jo të vërtetës”, prof. Nikola Kuliç shkruan: “Se mos të ishin turqit nuk do të kishim serb në Itali”. Sipas shënimeve shumë të vjetra, serbët e Malit të Zi, të Dalmacisë serbe dhe vendeve tjera serbe dhe me një grusht shqiptarësh, pas Betejës së Kosovës nën udhëheqjen e Skënderbeut (???) u vendosën në krahinat e Molizes në Jugun e Italisë, përballë, siç shkruante në të vjetra, “Dubrovnikut tonë serb”. E kishin jetën, i kishin tokat serbe dhe në netët e kthjellëta nga Italia shikonin në Detin Adriatik të tyre. Edhe pse vetvetes i thoshin me krenari se janë serbë, por edhe italianët si të tillë i pranuan dhe i regjistruan.

Kanë filluar edhe gjetjet “gjenetike” të gjenit serb nëpër botë. Profesori shkruan se sa herë takon gjenin fisnor të Sardenjës, përqafohemi po si vëllai me vëlla. Gjeni ynë (serb) u gjet në 70 për qind të popullatës së Jugut të Italisë, kurse në Hvar, 66 për qind, Braç-55 për qind, por duke shkuar më lartë nga Kroacia Veriore dhe Sllovenia, gjeni 12 a 2 nuk gjendet.

Vjedhja e historisë

Mu kujtua që në një blog kroat e lexova këtë: Alo, policia, dua të lajmëroj vjedhjen e gjenit tonë; Vjedhja e historisë, shkrimtarëve, shkencëtarëve, mbamendjes historike, e territoreve … tani po na vidhet edhe gjeni nga serbët. Shumë simptomatike...!

Pa e lajmëruar policinë, unë po vazhdoj të tregoj guximin paranoik serb në vjedhjen e fakteve historike, lëvizjeve dhe pasionet e tyre. Ne krahinën e Molizes në shekullin XIV na paskan pas qenë nëntë vendbanime serbe. Deri në shek. XV, paskan pas mundur të ruajnë, me gjithë ballafaqimet e ashpra me rrethin dhe kohën, të ruajnë ndjenjën e të qenit serb, të ruajnë gjuhën serbe dhe zakonet e tyre serbe. Të gjashtë vendbanimet tjera përkundër asaj që e paskan humbur gjuhën serbe, por në mendjen e tyre ka mbetur e shkruar prejardhja e tyre serbe. Vendet e banuara ishin: Cerifelo, Palata, Tavena, Akvaviva, San Feliqe, Montemiro, San Gjakomo dhe San Biazo. Sipas të dhënave të vitit 1885, gjuha serbe ruhej vetëm në Akuaviva Kolekroçe, San Feliqe dhe në Montemirio.

Alo Policia? … Me këta serbë janë marrë studiues gjermanë, italianë dhe një studiues serb. Më të saktit ishin linguisti dhe këshilltari i Mbretërisë Italian z. Askoli, pastaj shkrimtari Tomaso Vitale, si dhe profesori me themel Risto Kovaçeviqi, i cili studimet e tij për serbët e Italisë i ka botuar në vitin 1885 në: "Glasniku Srpskoga učenog društva" (Libri 62; i shtypur në shtypshkronjën e Serbisë dhe shitur në librarinë e V. Valozhiqit. Impresionuese !

Këshilltari i Mbretërisë së Italisë Z. Askoli në “ Politecnico di Milano”(shkurt 1867) shkruante: “ Gjuha sllave e kolonive është gjuhë serbe, po e njëjta gjuhë që flitet në Dalmaci, Mal të Zi, Serbi etj. Kolonitë serbe e donin shumë regjionin e Molises, dhe me fanatizëm e ruanin gjuhë e tyre serbe, por edhe atdheun e tyre Italinë. Për lirinë e Italisë shkëlqeu edhe serbo-italiani Nikola Neri, i cili paska pas vdekur më 1799 së bashku me Paganon, Karaçolin, Karafin. I njohur është Nikola Neri me atë që vendasve iu thoshte: “Mos e harroni gjuhën tonë. “Dhe, kur paska pas shkuar profesori i lartpërmendur Risto, në vitin 1864 e paska pas gjetur të venë e Nikola Nerit duke e pritur në hyrje të shtëpisë dhe duke ia rikujtuar legjendat serbe! … Policia, pse po vonoheni?

Miodrag Mihajloviq: “Përveç në provincën e Molises serbet kanë jetuar në Abrucio, Avelino, Puglia dhe Kalabri. Një vendbanim i madh në Kijeto sipas serbëve është quajtur Schiavi d' Abruzzo ( Abrushki Serbi.) Sipas regjistrit të vitit 1591 Vendi Polcarino ishte i pastër krejtësisht vetëm me serbë”.

Të thuhet e vërteta për historinë serbe

Në këtë hallakamë të vjedhjesh së pafytyrë, pa norma morale e as shkencore të historisë së huaj e kisha lutur Zotin Oliver Jens Shmit, që të thotë të vërtetën e historisë serbe.

Po a, edhe Arbëreshët e Italisë paskan qenë serb? Topi është te Ju Zoti Oliver Jens Shmit.

Një popull me këto tipare (shënime të shek. X):”...... Kur burri martohej dhe konstatonte se nusja ishte akoma e virgjër mund dhe ta rikthente, sepse sipas tij nëse vlente diçka ajo nuk mund te kishte mbetur e virgjër. Femrat para martesës e kishin një rregull që kishte të bënte me vashat e reja të cilat shkonin tek burimet e ujit, nga ku atje mund të vidheshin për të bërë marrëdhënie para martesës pa ndonjë problem. Mbetja shtatzënë ishte një ngjarje shumë e rëndësishme. Nëse burri nuk arrinte ta linte nusen shtatzënë me konsensusin e familjes ndërhynte vjehrri ose një i afërt i ngushtë. E veja në përgjithësi vritej, duke e djegur së bashku e burrin e vdekur. “.....Pra, një popull që vetëqeverisej me këso lloj ligjesh.... si mund ta krijojë historinë?

AKADEMIA E SHKENCAVE TË VIDOVDANIT

Shkruan: Ramadan MUSLIU

Pas një heshtjeje të gjatë ASHAK-u, që nuk foli as në momentet kyçe për vendin, kur kishte nevoje që ky institucion të bëhet i gjallë dhe ta thotë fjalën e vet të nderit për momentet delikate të historisë sonë, kryetari i ri i saj u bë gjallë: foli me sa zë që pati, jo rreth problemeve të ndieshme të vendit e as për librat që po promovonte si “shkencë të rëndë”, por u prononcua për një botim tjetër që nuk pati lidhje me aktivitetin e organizuar, rreth të parës histori autoriale të Kosovës, botimit trevëllimësh, “Kosova” , të Jusuf Buxhovit. Ky reagim, i cili çuditërisht vjen në një moment që fare nuk lidhet me librin, ngase gjithë ajo tiradë e kryeakademikut dr. Hivzi Islami erdhi në aktivitetin “vetëpromovues” të botimeve stereotipe që bën ky institucion, është një përkrahje tinëzare e reagimit të akademisë simotër nga Beogradi, SANU, të shoqëruar, më parë edhe nga disa krrokama të çorbaxhinjëve të do instituteve anonime me drejtorëve të shumtë, qofshin “teologë”, “historianë” apo edhe intelektualë kinse të pavarur dhe qarqeve të identifikueshme qeveritare.

Reagime për libër që nuk e kanë lexuar

Një pajtim i koordinuar i faktorit serb, atij të “jashtëm” dhe faktorit vendor! E keqja më e madhe e këtyre reagime është se asnjëri prej tyre nuk merret me librin, me përmbajtjen e tij, as i bënë analizë të mirëfilltë për t’i gjetur vlerat dhe jovlerat, shkarjet dhe gabimet eventuale, por janë konstatime kuturu, madje reagime për një libër që nuk e kanë lexuar fare. I vetmi “argument” i këtyre reagimeve është se kinse prapa librit autorialë po i fshehkan njerëzit jokompetentë, duke e nënkuptuar përgjegjësinë shkencore që, sipas mendimit të tyre duhet të vijë nga titujt dhe gradat e munguara shkencore, që zakonisht ambientin tonë akademik nuk dëshmojnë asgjë më shumë pos faktit se janë rezultat një vetëdije korruptive, kur dihet si janë marrë e si merren titujt e caktuar e që kurrënjëherë nuk janë pasqyrë e dijes dhe formimit intelektual e shkencor, aq më parë kur është krijuar bindja se me marrjen e titullit kapet litari dijes përfundimtare për të cilin duhet të rrijë varur gjithë jetën. Të njëjtin as që e dinë se ç’shkolla kanë mbaruar të apostrofuarit, sepse nuk janë verbuar nga pasha e gradave dhe harrojnë se titujt shkencorë nuk funksionojnë apriori, pa një punë komplementare të vazhdueshme në sferat e preferuara të dijes, po aq sa harrojnë kontributin e vet në fabrikimin e padijes akademike në institucionet ku punojnë. Pak ka njerëz me grada shkencore që kanë dhënë ndonjë kontribut të shquar në shkencën tonë e aq më keq që rrethanat e reja i kanë fshirë fare shumë libra dhe kontribute “shkencore” të skribomanisë së tyre. Në jetën tonë të përditshme këta tituj të dyshimtë madje kane shkuar deri aty sa ata i kanë shërbyer si mjete represive ndaj dijes sepse përmes tyre, si në rastin konkret, shërbenin për uzurpimet e pozicioneve institucionale për një dije dhe shkencë të kontrolluar.

Ky reagim i kryeakademikut, aq më parë që është fyes dhe, aq më keq për të, që është kongruent me qëndrimet e akademisë serbe, veçanërisht që behët para njerëzve që statusin akademik e kanë marrë në rrethana jo fort të moralshme, të detyron të mendosh se kush janë këta tipa akademikë, cila është fytyra e vërtetë e këtij institucioni, tradita dhe historia që bëhet pikërisht nga anëtarët e saj.

Të gjitha institucionet e Kosovës janë rezultat i zhvillimit dhe avancimit politiko-juridik të Kosovës dhe kosovarëve që nga “banovina” e hershme, “obllasti”, “srezi” e deri te “krahina autonome”, duke pasur për bazë aktet e caktuara normative, ligjet gjegjëse, statutet e deri te kushtetuta. Edhe akademia jone e nderuar është pjesë e këtij procesi. Po ky proces i zhvillimit politiko juridik ka ndodhur brenda një sistemi ultra totalitar, domethënë ku çdo gjë u bë për shtetin dhe nevojat e tij dhe ku inteligjencia ishte në aktivitetin e vazhdueshëm të verifikimit “shkencor”, e më shumë moralo-politik. Vetëm një pakicë të nderuar në këtë institucion arritën të ruajnë nderin e fytyrën, kurse pjesa më e madhe e anëtarëve ishin në pajtim të plotë me rrjedhat politike, në pajtim të plotë më statusin e një institucioni të shtetit totalitar.

Pranimi i kritereve moralo-politike

Nga ASHAK-u as ka kërkuar kush e as kërkon që të jetë hartuese e projekteve të mëdha nacionale, aq më pak të projekteve analoge me SANU (Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Serbisë), por së paku të ishte një zëdhënëse e vockël e një përpjekjeje për emancipim politik, kulturor, shkencor dhe artistik të popullatës që e përfaqësonte, të sillte një mendim ndryshe ne jetën shkencore dhe artistike.

Akademikët tanë, pjesa më e madhe e tyre e pranuar me kriteret moralo-politike dhe pa ndonjë kontribut të dalluar shkencor, u akomoduan në këtë institucion dhe si struci, me kokën në rërë, shikonin se nga po shkon kërkesa legjitime e shqiptarëve për një avancim të statusit të tyre kushtetues.

Akademia e Shkencave dhe e Arteve të Kosovës as gjatë viteve 80 nuk arriti të jetë partnere dhe rivale e simotrave të saj në ish-Jugosllavi e aq më pak të jetë një mburojë e popullit të saj të rrezikuar. Pikërisht shkrimtarët ishin ata që hapën frontin me ata të “Francuska 7” dhe jo vetëm që e hapën frontin, por edhe e fituan dyluftimin intelektual aq sa pala kundërshtare hoqi dorë nga ballafaqimi në Prishtinë. Ky ishte legjitimimi i parë ndërkombëtar i shqiptarëve si entitet serioz me të cilin duhet marrë politika ndërkombëtare.

Intelektualët suprem, çfarë i presupozon opinioni kosovar anëtarët e këtij institucioni, asnjëherë dhe në asnjë rast nuk patën të shkruar e as të thënë një fjali kundër regjimit dhe po e thanë atë fjalë ajo ishte pikërisht nën pikëpamjen e “internacionalizmit proletar”. ASHAK si institucion ishte pjellë e një shteti totalitar dhe atë filozofi e mbrojti deri në fund, duke mos pasur as ide e dije e as fuqi morale për ta thënë një fjali se shqiptarët jetojnë të okupuar dhe në komunizëm, se pjesa tjetër janë viktimë e një sistemi totalitar stalinist dhe se që të dy pjesët e kombit janë në shërbimin serbo-rus. Nuk e thane se ishin të zënë me shkencën e rëndë dhe me gradabërjet shkencore! Pra, ASHAK ishte një institucion pa identitet shkencor, artistik e intelektual, por me një profilizim të qartë politik. Për akademikun tonë ishte e mjaftueshme që para emrit të vet t’i fshinte si me gomë gradat “shkencore” dhe ta vendoste epitetin e gjithëfuqishëm “akademik” dhe me të fitonte të drejtën që ta shihte popullin nga “kali i bardhë”… Nuk e di se ndonjëri prej tyre ka çarë kokën se djemtë e vajzat e reja futeshin burgjeve serbe me idetë staliniste dhe nga andej dilnin ose te rirekrutuar ose të shkatërruar fizikisht e psikikisht. Është vërtet e rëndë dhe e dhimbshme të kujtohet ajo periudhë e aq më e dhimbshme që sot të kërkohet llogari për një gjendje të tillë. Mirëpo, ripërsërtija e historisë, rishfaqja e klisheve mendor konkurrent nga periudha e përparshme në një kohë kur ajo periudhë duhet t’i takojë historisë, të detyron të prekësh plagën e pashëruar.

Historia sipas skemave të historiografisë serbe

Po kjo akademi, duke harruar se akomodimi ideologjik socialist më nuk është i vlefshëm, nuk e kujton se tani duhet bërë riverifikimi i statusit, ridimensionimi i shkencave të saj, por pa dyshim edhe i moralit akademik. Këta akademik që në përurimin e objektit të ri ( po të qëndronin në të vjetrin do të krijonin idenë se janë relikt i një kohe të harruar dhe pjese e trashëgimisë kulturore analog me objektin!) presin shiritin e inaugurimit para një pllake me një citat nga mendimet e kryeministrit Thaçi. Mirëpo akademikët tanë nuk e lanë kryeministrin në hallet e veta politike, ngase deshën ta nxjerrin edhe si mendimtar, duke e bërë e bërë të skuqet fare nga ideja e marrë akademike. Me këtë akademikët tanë dëshmuan se mbetën ata “çantaxhitë” dhe sahanlëpirësit e vjetër, përherë të gatshëm për shërbesa politike.

Akademikët tanë edhe në planin shkencor dhe artistik për më shumë se një dekadë të aktivitetit nuk lanë shenjë kund. Edhe kur shkruan e botuan gjë, flas për projekte kolektive, ato kinse të karakterit kapital, çfarë ishte monografia për Kosovën, bënë punë për faqe të zezë: shkruan historinë sipas skemave të historiografisë shoviniste serbe. Aty, përkundër pikëpamjeve të Buxhovit, na e nxjerrin si nga kapela e prestixhatorit “shtetin mesjetar serb”, “kishën ortodokse serbe”, etj. Ky, pos një gabimi material, është edhe një gabim metodologjik. Le të na thonë se sipas cilit dokument të kohës dëshmohet “shteti mesjetar serb” dhe “kisha ortodokse serbe”! Çdo studiues serioz i kësaj problematike e di se historiografia serbe ka bërë një falsifikuat të madh historik, duke krijuar për nevoja politike “shtetin mesjetar serb” nga “Rasit” (Rashka) dhe rasianët tribalë, që nuk kishin asnjë lidhje me serbët. Këtë e di edhe një pjesë e historiografise serbe. Nuk ka nevojë për të qene ndonjë studiues i thellë i historisë serbe dhe për ta hetuar se e gjithë ai falsifikuat mbështetet në dy tre libra si “Letopis popa Duklanina”, “Istoria slavena” e Mauro Orbinit, “Istoria slavena ilira, donje e gornje Mezije”, të Gjuragj Brankoviqit dhe katër versione false të “krisovulave” kishtare, e që të gjitha të shkruara në gjuhë të huaja. Libri i Orbinit madje përkthehet pa 200 faqet e para, të cilat gjykuar sipas një citati nga libri i Jovan Rajiqit (“Краткаја Сербљи, Раси, Босни и Рами кралевств историја”, i shkruar në “staroslovenski”), ku flitet për Dardaninë dhe dardanët…

Asnjë fjalë kundër simpoziumit të SANU-së

Akademikët tanë të nderuar nuk e panë të arsyeshme ta thonë asnjë fjalë kundër simpoziumit shkencor të SANU-s, të e mbajtur më 2007 në Beograd, për ta “dëshmuar” se shqiptarët janë të ardhur nga Albania e Kavkazit ( këto materiale janë botuar në një liber, “Kavkazki albanci lazni iliri”, me këtë sqarim: Ова књига садржи проширене текстове реферата изложених 21. јуна 2007. године

на мултидисциплинарном округлом столу у САНУ “Методолошки проблем истраживања порекла Албанаца.). Jo vetëm se nuk e thonë një fjalë të nderit kundër, por teza e tillë në formë rudimentare shfaqet edhe në librin e një anëtari të këtij institucioni, që domethënë se vetë ky institucion kontribuon në mjegullimin e të kaluarës sonë. Por historia dhe historiografia është proces i hapur dhe çdo hulumtim, kurse hulumtimi i terrenit është në pikën zero, do të ndryshojë përfytyrimin sllav dhe të akademisë sonë për shqiptarët dhe etnogjenezën e tyre. Ky përfytyrim sllav është shndërruar në klishe mendor me të vetmin qëllim, që popullatën vendore ta privojnë nga historia dhe e drejta historike e tyre ndaj këtij vendi dhe që ky klishe është pranuar vetëm nga shkenca dhe inteligjencia kosovare, por jo edhe nga popullate shqiptare!

Akademia e shkencave heshti trimërisht, duke mos ia prishur politikës, për Pakon e Ahtisarit, me të cilën Kosova jo vetëm se u bë Kosovë e Metohi, si e quajnë serbët, por “metohi” fare se një pjesë e madhe e saj u shndërrua në pronë kishtare e me këtë edhe iu fal dhunshëm e drejta historike ndaj këtij vendi. Është e habitshme dhe e pafalshme se si një institucion i tillë të mos çajë kokën për historinë nacionale, që të mos shfaqë as më të paktin dyshim mbi versionin serb të historisë sonë nacionale! Kryetari i akademisë nuk dyshon në asnjë moment në leksionet e shkollës fillore dhe të mesme, se dije më të madhe për historinë edhe nuk ka, sipas të cilave serbët identifikohen nga emrat me etimologji të adaptuar sllave, kurse shqiptarët vihen në dyshim për shkak të emrave të tyre jo-etnikë. Historiografia serbe, një pjesë e saj, e di se Nemanja (te Rajiqi Nemani), Dushani, etj. janë hasianë, tribalë, sipas versionit bizantin e ilir, sipas atij raguzan...

Nuk e di sa e kuptojnë akademikët se institucioni i tyre gjendet në një moment delikat: ç’të bëhet me këtë institucion të ardhur nga sistemi totalitar?! As mund të reformohet e as të vazhdohet më të. Kishte të drejtë një qytetar që thoshte duke kaluar nga godina e këtij institucioni: “Tash që janë në këtë ndërtesë njerëzit pyesin: a thua se ç’punojnë këta njerëz brenda? Përpara, te godina e vjetër i patëm harruar se ekzistojnë fare”.

Derisa Jusuf Buxhovi e shkruan librin trevëllimësh me rreth 2500 faqe, pa harxhuar as një cent të taksapaguesve kosovarë, pa dëmtuar askënd dhe duke hapur një dritare të re të vështrimit të historisë nacionale, kurse këta akademikët harxhojnë gjithë atë buxhet për të na mësuar të mendojmë sllavisht.

Kryeakademiku harron gjënë elementare: historia e Buxhovit është projekt autorial dhe se për bazë ka një pikëvështrim personal i historisë dhe shfaqje e një botëkuptimi ndaj një procesi historik, çfarë janë të gjitha historitë analoge. Mendja e kryeakademiku tonë është e obesionuar nga klishetë mendorë të shkencës socialiste sa nuk di se ç’është projekti i një historie autoriale. ASHAK-u as ka pasur e as ka ndonjë mision të caktuar. Pse ky institucion nuk bën një projekt, së paku arsimor (fjala vjen, për shkollimin e kuadri të ri për gjuhët që po i munguakan kryeakademikut, si osmanishtja dhe sllavishtja e vjetër, por edhe “greqishtja e vjetër”, latinishtja, edhe gjuhë të tjera të vdekura, që do të mund ta bënte përmes një kërkese drejtuar institucioneve që përkujdesën për ngritjen shkencore të kuadrot universitar), që nesër ta kemi atë kuadër të specializuar që do të na e artikulojë tamam si duhet problemin e identiteti historik të shqiptarëve!?

Nuk ka se si të mos na kujtohen kontributi i madh i ASHA-së në jetën publike, krijimi i dy partiçkat akademike, fshatares jetëshkurtër dhe LBD-së edhe më jetëshkurtër, që ikën pa lënë gjurmë mësa idetë e këtyre bajlozëve të shkencës dhe artit kosovar!

Në fund fare, akademikët duan ta kenë mirë më pushtetin se ai ua ndanë buxhetin dhe zëshëm pajtohen me degradimin e jetës së njeriut tonë, ku intelektuali është shndërruar në tepricë teknologjike që duhet hedhur në plehra e injoranti faktor politik që vendimmarrës, që duhet të vendosë për mënyrë e jetesës sonë.

Edhe një fitore e Ramushit!

Shkruan:Besnik Tahiri

Tribunali i emëruar gabimisht         

Në rrethana ideale Tribunali Ndërkombëtar për Krime Lufte në hapësirat e ish- Jugosllavisë do të duhej të kishte një tjetër emërtim. Mund të tingëllojë jonatyrshëm, por ky do të duhej të ishte Tribunali Ndërkombëtar për Krime Lufte të Republikës së Serbisë. Nuk synoj t’i injoroj krimet eventuale edhe në hapësirat tjera të vendeve të ish- Jugosllavisë, por dihet botërisht se në kuadër të një lufte, është një palë, ajo e cila kryesisht ngarkohet me përgjegjësi të drejtpërdrejtë dhe parësore. Pastaj, mund të flitet për përgjegjësinë e palëve tjera më përgjegjësi dytësore, të drejtpërdrejtë apo të tërthortë.

Për të qenë më i drejtpërdrejtë, terrori dhe dhuna e prodhuar nga luftërat në hapësirat e ish-Jugosllavisë ka pasuar dhe është rezultat i politikave të prodhuar në inkubatorët dhe gjeneratorët në Beograd. Aty gjendet gjeneza ideologjike, dhe fuqia vendimmarrëse, e cila u shërbye me monopolin e Beogradit mbi mjetet e forcës, luftës. Nuk kam hasur asnjë autor serioz të ofrojë tjera shpjegime e argumente, pos atyre që Beogradi dhe Milosheviqi me qarkun mbështetës të tij të jenë përgjegjës për terrorin luftarak në Kroaci, Bosnjë, Kosovë, dhe atë të mbetur në tentative dikur herët në Slloveni. Historia do të arrijë të gjykojë plotësisht dhe drejt rolin e Serbisë në luftërat e fundit, drejtësia do të arrijë atje me shumë defekte e mangësi. Mund të thuhet se në shekullin XXI drejtësisë ndërkombëtare i mbetet shumë për të bërë, në mënyrë që të arrijë standardin e nevojshëm, atë që shoqëritë njohin në nivel të drejtësive shtetërore dhe jo vetëm që do të dënojë liderët e Serbisë gjenocidale, por do të denoncojë dhe ideologjinë dhe pirësit e tyre politikë nacionalistë.

Tribunali Ndërkombëtar dhe Kosova

Emërtimi i gabuar i Tribunalit ka rezultuar edhe me mandat të gabuar, ndërkaq mandati i gabuar ka prodhuar trajtimin jo të qëlluar të palëve. Të shohësh një qytetar të Republikës së Kosovës të ndodhet në të njëjtën ndërtesë, dhomë, karrige me kriminelët e sofistikuar, ata që ‘gatuan’ krimet në zyrat vendimmarrëse dhe në terrenet ku luftohej për të shfarosur tjetrin vetëm për shkak të një besimi, kulture dhe gjuhe ndryshe nga ajo në çfarë thirreshin dhe proklamonin këta kriminelë, është TURP.

Andaj, publiku ndërkombëtar dhe ndërgjegjja njerëzore, ajo çfarë nxiti intervenimin e NATO-s, meriton të marrë mesazh të qartë që në kuptimin e drejtësisë ndërkombëtare, politika e Beogradit dhe eksponentëve të luftës janë përgjegjësit parësorë dhe të drejtpërdrejtë. Tribunali përpos bërjes së drejtësisë do të duhej t’i shërbente një qëllimi të tillë gjithashtu. Por, faktikisht gjykimet sikurse rasti z. Haradinaj cenojnë drejtësinë reputacionin e drejtësisë ndërkombëtare.

Sot e dje

Në përcjellje të seancës përmbyllëse të rastit të z. Ramush Haradinajt para Tribunalit, duke sjellë në mendje këto që tashmë u thanë në këtë artikull e them dhe e ritheksoj se dorëzimi dhe paraqitja vullnetare i z. Haradinaj në kohën kur ishte kryeministër, pas dorëheqjes, ishte vazhdimësia e luftës kundër padrejtësive me mjete tjera. Jo vetëm si pasues, por edhe si qytetar i këtij vendi mburrem me vendimin e tij të guximshëm, vendim i mbështetur në vizion dhe kauzën e Republikës së Kosovës për të gjetur vendin në mesin e kombeve të lira dhe të pavarura, edhe pse drejtësia ndërkombëtare mbetet shpesh e vonuar, e qe besa shpesh e relativizuar.

Tani kur z. Haradinaj dhe mbrojtja e tij bindshëm dëshmuan që ai, lufta e tij dhe Kosova nuk kanë gisht në akuzat fiktive, mendoj se ai si luftëtar, lider dhe qytetar, i bëri vendit shërbimin më të madh. Mos të harrojmë se sot dhe dje u braktis themeli i aktakuzës, nga ana e prokurorisë, pasi që siç tha Mbrojtja, ata u bazuan në dëshmi të pavërteta. Si rrjedhojë u komprometua ky proces, pasi që dëshmitë kyçe ishin të paqëndrueshme. Mbrojtja e Haradinajt, i ka kundërshtuar pozicionet e prokurorisë rresht për rresht, duke ofruar prova dhe evidencë që nga faktet e drejtpërdrejta deri te dëshmitë gjatë procesit të parë.

Vlen të theksohet se Mbrojtja e z. Haradinaj e cilësoi atë si udhëheqës politik të shkëlqyeshëm, një person, i cili mund ta bashkonte politikën e Kosovës, dhe të siguronte mbështetjen e komunitetit ndërkombëtar. Z. Haradinaj, gjithmonë sipas provave të Mbrojtjes së tij, “ishte një person shumë i angazhuar për mbrojtjen e pakicës serbe, të cilët mbetën brenda kufijve të Kosovës”, dhe si i tillë, ai përfaqësonte një kërcënim të fortë politik për konjukturën politike në Serbi, që në atë kohë ishte e angazhuar që ta pengonte Kosovën që të shkëputej dhe ta shpallte pavarësinë dhe të angazhohej në mënyrë të pa-kompromis për të siguruar udhëheqjen e saj politike. Në fund të prezantimit të tij, ai lexoi edhe deklaratat e zyrtarëve të lartë ndërkombëtar, gjeneralit Klaus Rejnhard dhe të ish-shefit të UNMIK-ut, z. Soren Jesen-Petersen, se z. Haradinaj ka qenë njeri i përkushtuar në punë, një partner i vërtetë i bashkësisë ndërkombëtare, me synim ndërtimin e një shteti demokratik, të lirë dhe të sigurt për të gjithë.

Andaj, me bindje ju them se, z. Haradinaj kësaj radhe nuk e mbrojti vetëm nderin e tij personal dhe luftën e tij të drejtë, por gjithë kauzën tonë për liri. Argumentet, provat dhe evidenca e prezantuar në këtë pjesë të rigjykimit është një ngjarje historike, pasi që kjo po e vërteton kauzën tonë të drejtë për liri dhe mbi të gjitha pastërtinë dhe nderin e luftës çlirimtare, të cilën e bëri z. Haradinaj dhe ne si popull në tërësi.

Nuk ka arsye të harrohen apo të anashkalohen ngjarjet me rëndësi politike e historike

Shkruan: Dr. sci. Ramadan KELMENDI

Në historinë e popullit shqiptar në Kosovë ka shumë ngjarje e data me rëndësi historike. Shumë nga këto data, me vetëdije apo pa të, ne i bëjmë të njohura apo të panjohura. Në këtë mënyrë ndërpresim lidhshmërinë e ngjarjeve në proceset politike të shtetbërjes së Republikës së Kosovës, e me këtë e zbehim rrugëtimin dhe kontributin tonë të përbashkët për liri, pavarësi dhe shtetbërjen e Republikës së Kosovës.

Këtë liri që ne sot po e gëzojmë dhe faktin se pavarësisë së kushtëzuar po i afrohet fundi nuk është rezultat vetëm i një gjenerate dhe as i vetëm i ne të gjithëve, por është kontribut, sakrificë, angazhim, flijim dhe meritë e shumë breznive para nesh. Shkurt, liria e sotme dhe pavarësimi i Kosovës është kontribut i sublimuar i gjeneratave ndër shekuj, i kristalizuar në kërkesën të mbrojtur me dije e gjak për lirinë dhe shtetësinë e Kosovës në hapësirat e saja etnike dhe demografike.

Duke çmuar, nderuar, respektuar si dhe përulur para çdo date të rëndësishme historike të luftës së popullit tonë historik dhe liridashës, para çdo personaliteti shqiptar të njohur e të panjohur që dhanë kontribut për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës, shtroi kërkesën para institucioneve tona që në mënyrë të organizuar, dinjitoze, institucionale, t’i shënojnë dhe ndriçon shkencërisht dhe historikisht vlerat, e datat historike dhe personalitetet tona, të të gjitha gjeneratave mbi të cilat u ngrit shtetësia dhe pavarësia e Kosovës.

Nënvlerësimi i ngjarjeve të rëndësishme historike

Mirënjohjen dhe pranimin e vlerave të së kaluarës jo vetëm se duhet ta bëjmë në mënyrë institucionale tanimë kur i kemi institucionet tona, por këtë duhet ta bëjë për begatinë tonë të lavdishme në këtë rrugëtim të gjatë të pavarësisë edhe për gjeneratat që do të na trashëgojnë.

Dhe, pikërisht në këtë kontekst, sikur ne me vetëdije apo pa vetëdije i harrojmë, apo i nënvlerësojmë datat e rëndësisë së veçantë historike, personalitetet dhe aktorët e ngjarjeve e vlerave, etj. Me keqardhje më duhet të rikujtoj se popujt e tjerë nuk veprojnë kështu, ata nga asgjëja bëjnë diç, krijojnë data dhe personalitete false, në të mirë të tyre, e NE, përkundrazi fakteve dhe argumenteve të pamohuara, shkelim mbi to.

Dhe, pikërisht po ndodh kjo tani si në shumë raste e personalitete të tjera edhe me Deklaratën e pavarësisë së Kosovës, të 2 korrikut 1990, kur deputetët legjitimë të Kosovës, duke shprehur vullnetin e popullit shumicë të Kosovës, pra të shqiptarëve, para dyerve të mbyllura të Kuvendit të Kosovës, nën prangat e hekurta të tankeve të policisë serbe - shpallën aktin Kushtetues të pavarësisë së Kosovës, vullnet të cilin e sublimuan me miratimin e Kushtetutës së Republikës së Kosovës, më 7 shtator 1990, në Kaçanikun legjendar.

Dhe, pikërisht kjo datë historike pa kaluar as 22 vjet të plota harrohet nga institucionet e Kosovës. Shkaqet dihen, por është më se e vërtetë se me këtë akt u vunë themelet burimore kushtetuese të shtetësisë së Kosovës.

Në kontinuitetin historik e politik, 2 korriku 1990 mbeti vendimi themelor përfundimtar i shqiptarëve të Kosovës për shkëputjen definitive të çdo lidhje me Serbinë dhe ish-RFSJ-në dhe pikërisht ajo që u vendos atëherë po ndodh sot. Me këtë akt burimor kushtetues, Kosova para 22 vjetësh doli nga kthetrat artificiale sllave, para Sllovenisë, Kroacisë, BH, Malit të Zi, për ta vazhduar jetën e vet paralele - institucionale politike, ekonomike, juridike, kulturore si shtet i vërtetë. Dhe, që nga kjo date historike de-facto Serbia nuk arriti kurrë më të ketë jurisdiksion mbi Kosovën dhe as që do ta ketë ndonjëherë më. Andaj ky akt burimor kushtetues meriton të shënohet siç po bëjmë sot dhe kurrsesi nuk duhet harruar.

Nga se Deklarata e pare Kushtetuese për pavarësinë e Kosovës u miratua më 2 korrik 1990, krijoi parakushtet juridiko-politike mbi të cilat filluan të funksionojnë institucionet e mëvetësishme të Kosovës, edhe pse Kosova ishte e okupuar nga Serbia. Këto institucione paralele ndaj atyre serbe ushtronin detyra shtetërore dhe kombëtare në një nivel të admirueshëm dhe të paparë ndonjëherë më parë në historinë e formimit të shteteve të reja. Nuk është mburrje e as lavdërim, por 2 korriku 1990 ka hyrë në historinë më të re të Kosovës si ditë kur u vunë themelet e shtetësisë së Kosovës. Kjo datë ishte një mesazh i fuqishëm për faktorin ndërkombëtar dhe vendor se Kosova dhe populli i saj shumicë ka vendosur të ecë rrugëtimit të saj final për ta bërë Kosovën shtet të pavarur dhe sovran.

Ky akt burimor kushtetues i vullnetit të shqiptarëve është AKTUAL për të sotmen dhe të ardhmen e Kosovës, ngase:

Kjo deklaratë në thelb është një akt politik i vetëvendosjes së popullit shqiptar në Kosovë, por në vete përmban edhe qëndrime juridike. Vlera kryesore e Deklaratës qëndron në faktin se anuloi vendimet e delegatëve të përbërjes së mëparshme, të cilët dhanë pëlqimin në amendamentet kushtetuese të Serbisë për ndryshimin e pozitës kushtetuese të Kosovës.

Me Deklaratën Kushtetuese u përcaktua se rregullimi i ardhshëm kushtetues i Kosovës do të mbështetet në kërkesat gjithë popullore dhe në interesat e popullit shqiptar për t’u pavarësuar duke u bazuar në parimin e shprehjes së vullnetit të lirë e demokratik për vetëvendosje.

Nga teksti i Deklaratës Kushtetuese rezultojnë këto përcaktime të qarta:

1. Deklarata Kushtetuese është një akt i vetëvendosjes politike i popullit shumicë të Kosovës, si orientim burimor i rregullimit të ardhshëm kushtetues.

2. Kosova duke u shpallur njësi e barabartë me njësitë e tjera avancohet në republikë, duke hapur rrugët për pavarësi të plotë.

3. Shpallen shqiptarët si popull shumicë në Kosovë e me këtë nënkupton si shumicë politike e jo pakicë kombëtare, siç e dëshironte dhe e përcaktonte me kushtetutën e vet diskriminuese ish-RSFJ.

4. Me Deklaratën Kushtetuese bëhet përcaktimi i qartë se Kosova dhe organet e saj marrëdhëniet e veta në rregullimin e ardhshëm i mbështesin ekskluzivisht në vullnetin e popullit shumicë të Kosovës, pra të shqiptarëve.

5. Bëhet emërtim kushtetues i Kosovës dhe atë deri në përcaktimin kushtetues si Kosovë, e kurrsesi Kosovë e Metohi, siç dëshiron e proklamon Serbia.

6. Deklarata Kushtetuese me një aspekt është me vlerë historike, juridike dhe politike, sepse në fakt përveç tjerash, me të u bë anulimi i Rezolutës së Kuvendit të Prizrenit të datës 10 korrik 1945, sipas të cilës gjoja se shqiptarët me vetëdëshirë dhe vullnet të pa imponuar iu bashkuan RPFJ-së. PO ashtu u bë anulimi i pëlqimit të dhënë në Kushtetutën serbe të tankeve, të 23 marsit 1990.

7. Në anën tjetër, me Deklaratën Kushtetuese të 2 korrikut 1990 aprovohet e drejta e popullit shqiptar për vetëvendosje, e drejtë kjo të cilën populli shqiptar e ka shprehur dhe miratuar në Konferencën e Bujanit (31 dhjetor 43 e 1, 2 janar 44). Është me rëndësi kjo se kjo rezolutë paraqet dokument themelor të vetëvendosjes së popullit shqiptar në Kosovë, ngase edhe është akt me garanci ndërkombëtare.

Po ashtu, me Deklaratën Kushtetuese u sendërtuan kërkesat gjithë popullore për vendosje politike të popullit shqiptar, duke ua bërë me dije së pari shqiptarëve, së dyti Serbisë dhe së treti bashkësisë ndërkombëtare se populli shumicë i Kosovës, pra shqiptarët, tash e tutje shkëpusin çdo lidhje me Serbinë dhe nuk do të pranojnë të jetojnë nën juridiksionin e saj dhe atë e konsiderojnë okupatore, ndërsa në të ardhmen fqinjë verior.

Andaj mbështetur në këto vlera është obligim individual dhe kolektiv i të gjithëve të punojmë në realizimin e tyre. Faktet flasin se 2 Korriku duhet ta zërë vendin e vetë të merituar jo vetëm në Ligjin mbi festat shtetërore, por duhet të shënohet me manifestime të organizuara institucionale.

Ndërsa, deputetët e kësaj legjislature tani skajshmërisht të lënë pa kujdesin shtetëror së paku të bëhen pjesë e përkujdesjes institucionale.

(Autori ishte pjesëmarrës në shpalljen e Deklaratës së Pavarësisë, ish-nënkryetar i Kuvendit të Republikës së Kosovës në egzil, ish- deputet i disa legjislaturave, ligjërues i Drejtës Kushtetuese)