Studiuesi i letërsisë shqipe, Nuhi Ismajli në fund të vitit 2010 botoi librin “ Vepra e Gjon Buzukut”, një studim i thelluar mbi librin e parë të botuar në gjuhën shqipe, pikërisht në 455 vjetorin e botimit të “Mesharit”.
Ismajli, deri tash ka të botuar veprat me shkrime dhe kritikë letrare : "Nga vlerat e traditës", “Kureshtje letrare”, Aktualizime letrare”, kjo është vepra e katërt me radhë, nga fusha e studimeve, vështrimeve dhe trajtesave shkencore në fushë të historisë dhe kritikës gjuhësore, letrare, publicistike dhe polemiste.
Shkrimet që përbëjnë këtë vepër shkencore hulumtuese, e cila është e pasuruar me të dhëna arkivore për Gjon Buzukun që deri së voni i kanë munguar historiografisë sonë të shkruar të historisë së gjuhës dhe letrave shqipe.
Edhe ato që kanë qenë të njohura sipas gjuhëtarit, historianit të letërsisë shqipe, profesorit, Nuhi Ismajli, deri më tash, ato janë shkruar në kohë të ndryshme, dhe me parë, ku shumë prej tyre janë botuar në gazeta, revista e vepra të ndryshme.
Një qasje e tillë hulumtuese gjithëpërfshirëse për “Buzukun dhe gjuhën e tij”, do përmendur edhe faktin se Nuhi Ismajli është i përfaqësuar edhe me 6 njësi bibliografike për veprën e Buzukut, në veprën: Buzuku dhe gjuha e tij, të botuar nga Akademia e Shkencave të Shqipërisë dhe Instituti i Gjuhësisë dhe i Letërsisë, më 2005.
Mbase kjo është edhe qëllimi i tij që ato , përmes kësaj vepre, shkrimet e shkruara në vazhdimësi dhe të botuara në shtypin e Prishtinës dhe të Tiranës, t’i ketë lexuesi të tubuara , në një vepër të vetme.
Në shkrimet që e përbëjnë këtë vepër, janë trajtuar çështje të ndryshme të veprës “Meshari” dhe të autorit të saj, të cilat janë heshtur dhe nuk janë trajtuar fare, ose janë trajtuar pak ose nuk janë trajtuar si duhet .
Kështu, këtu trajtohet çështja e historisë së zbulimit të veprës së Buzukut , në etapa të ndryshme duke filluar me zbulimin e parë të të ekzemplarit të vetëm më 1610 nga arqipeshkvi i Tivarit, Marin Bici, edhe pse mendimi më i përhapur ishte për të cilin zbulim, flitej vazhdimisht edhe i përsëritur një pohim i tillë se: “ Zbulimi i parë është ai, zbulimi i studentit nga Gjakova Gjon Nikoll Kazazit, i vitit 1740, si dhe çështja e historisë së ribotimit të saj.
Këtu në këtë libër është folur për çështjen e vlerës historike–letrare të veprës së Gjon Buzukut, kurse, më parë, siç dihet nga studimet e gjerë tanishme është folur, duke pasur për lëndë studimi nga autori Ismajli, bindjen e thellë për vlerën edhe letrare të teksteve biblike dhe të teksteve autoriale të Bozukut, të cilat e përbëjnë tekstin e “Mesharit”, si dhe në saj të analizës së vetë natyrës së teksteve të tij, ku sipas autorit në librin “Vepra e Gjon Buzukut”, aty janë trajtuar edhe llojet letrare të veprës Meshari, vlera letrare, si dhe historia e gjendjes e trajtimit letrar të saj.
Nga aspekte të ndryshme si plotësim të mendimit për Buzukun dhe veprën e tij, është folur edhe përmes interpretimit e vlerësimit të shkrimeve të ndryshme për Buzukun dhe veprën e tij, në një këndvështrim shumë shtresor dhe shumë dimensional të çështjes së shtruar nga studiues albanologët tanë dhe të huaj.
Botimi i veprës synon të përmbush dhe aktualizoj nëpërmjet saj, të nderoi shkrimtarin, Gjon Buzukun, i cili, në kohën, kur ishte zbuluar nga Marin Beci, ishte fushata për çrrënjosjen e shkrimeve dhe botimeve, e cila gjendje ishte përshkruar përmes Pjeter Mazrekut, edhe atë në mes të shek. XVI, shkroi një vepër tejet të rëndësishme për kulturën shqiptare, dhe t’i kontribuoj njohës, të së kaluarës kombëtare dhe begatisë së vlerave të saj, si kusht për të njohur të ardhmen, ishte mesazhi i autorit Ismajli.
Autori librin e tij prej 80 faqesh, e ka ndarë në tetë njësi, duke përfshirë zbulimin e veprës Meshari të Gjon Buzukut, Zbulimi dhe ribotimi I veprës Meshari të Gj. Buzukut, vlera historike letrare e saj, llojet letrare të veprës, ndriçimet e shumanshme të veprës dhe të autorit të saj, duke e përmbyllur me të dhënat arkivore për Gjon Buzukun dhe shënimet biografike për autorin Nuhi Ismajlin i cili shkrimet i ka të botuara në gazeta e revista të ndryshme, përbëjnë vëllime të tëra.
Ky autor, vetëm me botimet nëpër gazetat e revistat e ndryshme, do të kishte edhe disa botime të tjera, të plota të cilat i ka në dorëshkrim. Ismajli është studiues i pasionuar i kulturës shqiptare, historian i letërsisë, kritik letrar, eseist, polemist e gjuhëtar, një krijues i veçantë i gjithanshëm dhe mjaft produktiv.
Për herë të parë, me shkrime për çështje të arsimit, paraqitet në vitin 1983, për të vazhduar pastaj me shkrime të tjera, për çështje të ndryshme gjuhësore, letrare etj. Shkrimet e tij të para Nuhi Ismajli i botoi në gazetën “Rilindja”, pastaj në revistat “Fjala” e “Shkëndija”, për të vazhduar më pas me paraqitjet në gazetën “Bujku”, “Koha ditore”, “Zëri”, “Bota sot”, “Epoka e re”, “Kosova sot”, “Iliria post” , në revistën “Identiteti”, të Prishtinës, si dhe në gazetat “Shekulli” e “Koha jonë” të Tiranës.
Nuhi Ismajli është pjesëmarrës mjaft aktiv në takimet e ndryshme shkencore të organizuara nga institucionet shkencore të botës shqiptare. Ai ka marrë pjesë në Sesionin shkencor për Çabejn, organizuar nga Instituti Albanologjik i Prishtinës, më 1998 dhe, disa herë, edhe në Seminarin Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare në Prishtinë, në kuadër të botimeve shkencore të të cilave institucione i janë botuar punimet.
Nuhi Ismajli është i përfaqësuar edhe me 6 njësi bibliografike për veprën e Buzukut, në veprën: Buzuku dhe gjuha e tij, të botuar nga Akademia e Shkencave të Shqipërisë dhe Instituti i Gjuhësisë dhe i Letërsisë, më 2005.
Nuhi Ismajli është pjesëmarrës mjaft aktiv në takimet e ndryshme shkencore të organizuara nga institucionet shkencore të botës shqiptare.
Ai ka marrë pjesë në Sesionin shkencor për Çabejn, organizuar nga Instituti Albanologjik i Prishtinës, më 1998 dhe, disa herë, edhe në Seminarin Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare në Prishtinë, në kuakuadër të botimeve shkencore të të cilave institucione i janë botuar punimet. /Nijazi Ramadani/
