Përkujtohet e vlerësohet protesta studentore - 1 tetor 1997, në mbrojtje të arsimit shqip!

Nga Flori Bruqi

Prishtinë, 1 tetor 1997 - 1 tetor 2016

Në Kosovë përkujtohet e vlerësohet protesta e fuqishme e studentëve dhe profesorëve të Universitetit të Prishtinës, e para 19 viteve, 1 tetorit 1997, në mbrojtje të arsimit shqip, për lirimin e Universitetit e shkollave të okupuara nga regjimi i dhunës serbe.

Nga protesta e nisur në Lagjen Velania e shtëpive të shqiptarëve të shndërruara në universitet, pikërisht para 19 vitesh, drejtpërdrejtë nga protesta,

Flori Bruqi, raportonte për "Le Monde.fr " se “në Prishtinë ka shumë studentë të plagosur pas ndërhyrjes së policisë serbe”, se “janë rrahur edhe shumë vajza – studente të Fakultetit të Mjekësisë sepse donin të ndihmonin studentët e lënduar” dhe theksonte përkrahjen e gjithë popullit për protestën.

 “Në tërë qytetin e Prishtinës, ku kane dalë mbi 100,000 qytetarë, përkundër shtetrrethimit policor, mbretëron një atmosferë tepër e rëndë dhe e jashtëzakonshme”, dëshmonte korrespondenti i  "Le Monde.fr "nga Prishtina (i atëhershëm dhe i tashëm i Agjencionit Floripress ), përmes 
telefaxit  me  1 tetor 1997,nga Shtëpia e ime  në Lagjën "Velania",ndërsa për DW poashtu 
nga shtëpia e ime raporte Valentina Saraqini.

Raportimi bëhej edhe nga ambientet e Rektoratit të Universitetit të Prishtinës në lagjen Velania,që ishte rreth 50 metra nga shtëpia e ime (Flori Bruqit) .

Rektorati  ishte vendosur në një shtëpi private (në familjen Shoshi) pas dëbimit të dhunshëm e të përgjakshëm të shqiptarëve të Kosovës nga objektet shkollore e universitare.

“Forcat policore kanë bllokuar edhe ndërtesën e rektoratit. Në rektorat janë strehuar shumë studentë të lënduar, ndërsa brenda hyn edhe tymi i gazit lotsjellës”, raportonte nga vendngjarja korespondenti i" Le Monde.fr " , e cila që në njoftimet e para për ndërhyrjen e egër të forcave serbe kundër mëse 30,000   studentëve shqiptarë protestues bënte të ditur se “për në Velani janë drejtuar dhe tanket”serbe.

“1 tetori i ’97-s, pikë kthese në historinë më të re të Kosovës”, është një titull balline sot në shtypin e Prishtinës në 19-vjetorin e protestës së Lëvizjes Studentore.

Ish-drejtuesit e kësaj lëvizje, Bujar Dugolli, Muhamet Mavraj, Albin Kurti, Driton Lajçi dhe Ernest Luma, kanë deklaruar për gazetën “Epoka e re” se ky organizim i studentëve, i mbështetur edhe nga rektori historik i Universitetit të Prishtinës, Ejup Statovci, ka ndryshuar rrjedhën e zhvillimeve politike në Kosovë. Sipas tyre, ajo protestë ishte edhe një mesazh i qartë për klasën politike të kohës.

“1 tetori i vitit 1997 është një pikë kthese në historinë më të re të Kosovës, e cila kishte si objekt universitetin, por synim kryesor kishte çlirimin kombëtar, lirinë dhe pavarësinë e Kosovës”, citon gazeta.

Para 19 vjeteve , më 1 tetir 1997 Studentet e Universitetit të Prishtinës,përpos pankardave të  nduarndurshme ,ata  mbanin në duar edhe librin tim "Vrasësit e liridonëve" si dhe pankardën e "Botës së re", që kishte botuar kopertinën e  librin tim"Vrasësit e Liridonëve",me tekstin si më sipër siq shifet në fotografi. Libri "Vrasësit e Liridonëve " i  kushtohët vrasjës së  Heronjëve të popullit Jusuf, Bardhosh,Gërvallës,Kadri Zekës dhe Enver Hadrit .

Vepra e shkrimtarit shqiptar Ismail Kadaresë diskutohet në televizionin gjerman ZDF

Treshja që do të diskutojë mbi librat janë Maxim Biller, Christine Westermann dhe Volker Weidermann, ndërsa mysafir nderi është autori austriak Thomas Glavinic.

Tre autorë të huaj do të diskutojnë në televizionin ZDF në Gjermani veprat e disa autorëve.

Bëhet fjalë për ciklin e emisioneve “Literarischen Quartett” që transmetohet në këtë televizion, e ku me datë 14 tetor do të diskutohet edhe një vepër e autorit më të madh shqiptar, Ismail Kadaresë.

“Muzgu i perëndive të stepës” e autorit shqiptar, do të diskutohet krahas veprave të tre autorëve tjerë: André Kubiczek, Thomas Melle dhe John Burnside.

Treshja që do të diskutojë mbi librat janë Maxim Biller, Christine Westermann dhe Volker Weidermann, ndërsa mysafir nderi është autori austriak Thomas Glavinic.

Ky roman është përkthyer në anglisht nga David Bellos, dhe bazohet në dy vitet që shkrimtari, në atë kohë student, kaloi në Institutin Gorki të Letërsisë Botërore në Moskë, që prej vitit 1958. Shqipëria ishte një shtet-klient i Bashkimit Sovjetik, por qëndrimi i Ismail Kadaresë në Moskë u ndërpre gjatë periudhës së Nikita  Hrushovit, në një kohë kur Shqipëria u distancua prej aleatit politik të saj; udhëheqësi i Shqipërisë, Enver Hoxha, nuk i aprovoi reformat liberale të  Nikita Hrushovit.

Libri fokusohet te “budallenjtë e mërzitshëm”, studentët-shkrimtarë që mbushnin hollet e institutit; shkrimtarë, të cilët shkruanin letërsi që i thurte lavde komunizmit, e që, gjithashtu, dukeshin paranojakë dhe të pakënaqur.

Muzgu i perëndive të stepës, edhe pse është botuar në vitin 1978, në përmbledhjen “Ura me Tri Harqe”: triptik me një intermexo, nga “Naim Frashëri”; në anglisht është përkthyer vonë, dy vite më parë, nga shtëpitë botuese “Canongate Books”, Edinburgh (7 gusht 2014) dhe “Grove Press”, NewYork (4 nëntor 2014).

Por në qendër te “Ura me tri harqe” gjendet një baladë, dhe ishte me e urtë të përqëndrohej vëmendja mbi ndërtimin e ngrehinës e shfaqjen e njëkohshme të legjendës. Për t`ia arritur këtij qëllimi, Ismail Kadareja zgjedh tonin e kronikës dhe vë në punë të veçantë, murgun Gjon. Nën zhgunin e tij është fshehur personazhi i vërtetë, ekliziastiku Gjon Buzuku,që, në vitin 1555, shkroi librin e parë në gjuhën shqipe “Mesharin”. Ismail Kadareja murgun Gjon, që me këtë analogji bëhet simbol i “shqiptarisë”, e bën të jetojë dy shekuj para Buzukut. Jemi rreth vitit 1378.

Emisioni transmetohet prej orës 23:00 në televizionin e famshëm gjerman ZDF, me datë 14 tetor 2016.

Veprat  e Ismail Kadaresë :

• Frymëzime djaloshare (1954)

• Endërrime • Shekulli im (1961)

• Përse mendohen këto male (1964)

• Motive me diell (1968) ('78)

• Shekulli im (1961)

• Koha (1976)

•Princesha Argjiro (2003)

• Ca pika shiu ranë mbi qelq (2005)

• Kristal (2005)

• Pa formë është qielli (2005) •

Ditë kafenesh • Qyteti i Jugut (1967) ('71)

• Emblema e dikurshme (1977) ('81)

• Gjakftohtësia (1980)

• Koha e shkrimeve (1986)

• Tri këngë zie për Kosovën (1998)

• Ikja e shtërgut (1999)

• Vjedhja e gjumit mbretëror (1999)

• Përballë pasqyrës së një gruaje (2001)

• Stinë e mërzitshme në Olymp (dramë)

• Bisedë për brilantet në pasditen e dhjetorit (2013)

Gjenerali i ushtrisë së vdekur (1963) ('67) ('71) ('73) ('76) ('78) ('80) ('90) ('98)

•Përbindëshi (1965)('90)

• Dasma (1968)

• Kështjella (1970) ('73) ('76) ('78) ('80)

• Kronikë në gur (1971) ('72) ('76) ('78) ('80) ('97) (2000)

• Dimri i vetmisë së madhe (1973) ('77) ('99)

• Nëntori i një Kryeqyteti (1975) ('80)

• Ura me tri harqe (1978) ('80)

• Kush solli Doruntinën (1979)

• Prilli i thyer (1980)

• Pallati i ëndrrave (1981)

• Nata me hënë (1985)

• Koncert në fund të dimrit (1988) ('89) ('90) (?'99)

• Dosja H (1990) •Qorrfermani (1991)

• Piramida (1992) • Viti i mbrapshtë (1990) (2003)

• Spiritus (1996) ('07)

• Breznitë e Hankonatëve (2000)

• Vajza e Agamemnonit (2000)

• Lulet e ftohta të marsit (2000)

• Qyteti pa reklama (2001)

• Jeta, loja dhe vdekja e Lul Mazrekut (2002)

• Pasardhësi (2004) • Shkaba (2004)

• Çështje të marrëzisë (2005)

• Hija(2007)

• Muzgu i perëndive të stepës

• Darka e gabuar (2008)

• E penguara (2009)

• Aksidenti (2010)

• Mjegullat e Tiranës (2014)

• Kukulla (2015)

Autobiografia e popullit në vargje (1971) ('80)

• Linja të largëta (1971)

• Ftesë në studio (1990) (2004)

• Eskili, ky humbës i madh (1990)

• Dialog me Alain Bosquet(1996)

• Kushëriri i engjëjve (1997)

• Kombi shqiptar në prag të mijëvjeçarit të tretë (1998)

• Ra ky mort e u pamë (2000)

• Kohë barbare (Nga Shqipëria në Kosovë)(2000)

• Bisedë përmes hekurash (2000)

• Unaza në kthetra (2001)

• Eskili, ky humbës i madh (2001) (2006)

• Poshtërimi në Ballkan (2004)

• Dantja i pashmangshëm(2005)

• Identiteti evropian i shqiptarëve (2006)

• Hamleti, princi i vështirë (2006)

• Mosmarrëveshja, mbi raportet e Shqipërisë me vetveten (2010)

• Mbi krimin në Ballkan. Letërkëmbim i zymtë (2011)

• Çlirimi i Serbisë prej Kosovës (2012)

• Mëngjeset në Kafe Rostand (2014)

Përgatiti;  Flori Bruqi