Nga Flori Bruqi : Zef Mulaj cicëron si zogu në botën shqiptare!

Zef Mulaj, lindur në Nikaj-Mërtur të Malësisë së Gjakovës (Tropojë), në fshatin Qeresh-Mulaj. Ka shkruar poezi qysh në rininë e tij. Ka mbaruar studimet e larta në Fakultetin e Mjekësisë, Tiranë (Dega Farmaci). Ka punuar shumë vite në zonat e vendlindjes. Veç punës si farmacist  ,është marrë gjithnjë me kërkime shkencore në fushën e tij, sidomos në studimin e bimësisë mjeksore të alpeve të Shqipërisë. Në vitin 1994 vendoset në mënyrë legale në Itali, me një bashkëpunim shkencor në fushën e tij. Në vitin 1998, mbaroi përsëri studimet e larta në universitetin Camerino të Italisë, ku mbrojti titullin Doktor në shkencat farmaceutike, pikërisht në studimin e bimësisë mjeksore të alpeve të Shqipërisë. Është Anëtar i Lidhjes së Shkrimtarve dhe Artistëve në qytetin ku jeton në Itali.Anetar i leges boterore te poeteve kontemporan.(World Poets Society W.P.S.) Anetar i lidhjes se shkrimtareve te Kosovës. Merr pjesë në koncertet recitale dhe konkurset e organizuera në Itali në fushën e poezisë.

Disa nga veprat :

1.Emri që lind diellin, Tiranë, 2004 (Poezi).
2.Mjegullvarur mbi Ballkan, Tiranë, 2006 (Poezi).
3.880 bimë mjeksore në alpet e Shqipërisë, Tiranë, 2009.
4.Merr per dore hijen time. Poezi,shtepia botuese Simple Macerata Itali , 2011.

5.Imazh Roman,policesk shtepia botuese Weso Tiranë 2011.

6.Memory-Roman.Shtepia botuese Filara Tirane, tetor 2012.
7.Altri occhi all'orizonte poezi, shtepia botues "Simple" Macerata Itali 2012.
8.Lulet e shpirtit Poezi shtepia botuese "Filara" Tiran 2012.

Etj

Ky lis shekullorë

Rrehë era lisin shekullore,
nëper stin i lodhur.
Prerë krahet lëkure djegur,
rrënjet si oktapod
mberthejn token.
Emra të harruar
mbi gjethet shkruar.
Nëper rrënjet sythet
nyjëzohen kur era fryn
here majtas here djathtas.
Pyjet për rreth
adaptohen verberisht
në ekologjin kimike,duke
injektuar lëngje në thatsirat
që qajn gurin.
Shekullor lis i lodhur
rrënjet buz lumit thare .
Përkrah pyjeve dridhet
nga infeksioni që i pin mushtin .
Nuk njeh sitn, as veten.
Udhtaret fytyren ja kthej duke ikur.
Pinë kohen lakuriqe
në dashurin e tradhtuar:
Nëper stin filizat e reja presin
Të mbin, të mbin…….

Zëra të largët 

Ndonëse e ndigjojnë zërin
Përtej kohëve shkon.
Ndoshta edhe Ti dhe të gjithë
e dimë, por heshtim.
Nga friga herë e njërit
herë e tjetrit. Nëpër sheshe
betohen, grumbullohen,
me zërin e largët që shkon
përtej diellit. Ulërojnë
në buzqeshje u rrinë
fytyrat e ngrira me shpresë,
e shiu mbërthen horizontin…

Një mollë

Në horizont duket një mollë.
Po piqet
me ngadalë…

Miliona sy po e vështrojnë,
ta shijojnë kuqlimin e saj.

Kali i vjetër, me shekullin
ngarkuar hingëllon
pret mollën
të piqet.

Kalorësi mpreh shpatën…
Por molla më shumë kuqëlon…

Stinë të reja po vijnë,
bashkë me bekimet hyjnore
zbarkojnë në malet e Tropojës
dhe në mbarë Dardaninë.
…
Nën kurorën e gjelbëruar
me mollë të kuqe ngarkuar
hedhin ëmbëlsisht
dhe vezullueshëm
shqip

të bekuarën valle.


Rrëzë Majës së Hekurave


Kulla ime maje guri rri.
Si shpend mobil qendron.

***
Në Livadhin e Mollës
Dardha të egra mbijnë,
Aty etja shuhet me ujë.

***

Kroi i Shtonës së mirë
Në Livadhin e Epërm.
Bucela e tharë mbushet.


***
Kroi i Salihut atje
Me ferra i mbuluar.
Është mbyllur dera.

***

Arat e kallamboqit,
Nën hije lisash janë.
Edhe parmenda plakë.


***

Sofra te oxhaku i kullës
Shtruar rri gjithmonë aty.
Tym nuk ka nëpër odë.

***

Nëpër Lugjet e Verdha
Logu i Zanave ringjallet.
Nisë edhe mbaron kënga.

***
Te Varret e trimave,
Atje në bjeshkë te stani.
Dikush i ndez qirinjtë.

***
Mulliri i Përroit buçet,
Ujë nuk ka sa i duhet.
Për ta shuar etjen e tij.


***

Njerëzit pyesin rrezet,
Ku është liria e jonë.
Lulëkuqet përqafohen.

***

Fytyrën mbështjell
Gruaja bukuroshe.
Jeton ditën e natën.

***

Në trupin tonë të rritur,
Ushtarë mikrobesh sulen.
Zjarri biologjik ndezur.


***
Milingonat në rresht
Demonstrata bëjnë aty.
Retë shkarkojnë stuhi.

***
Rasa e kalldrëmit
Stol atje në qiell.
Pushuar me mijëra herë.
***
Varrit të Fratit atje
Mbi një rudinë mali.
Kroi i jep freskinë.
***
Qafa e Kolçit më tutje,
Piramidë qirinjsh rri.
Luginën e kontrollon.

***

Njeriu i mirë gjithmonë
Falë dashuri e mirësi.
Për këtë është i lindur.


***
Fytyrën time në shkëmbinj
E kam mbjellë mbi Alpe.
Me 880 bimë mjekësore.

***
Ortekët në male lëshohen,
Bardhësia ëmbël tingëllon.
Lumenjtë mbushen me ujë.
***

Kënga ndihet që nga larg,
Me melodinë e saj joshë.
Cicërima zogjsh dëgjohen.


***
Heroi ka emër të artë,
Në të gjitha kohët jeton.
Aty mbin liria e moteve.

***
Liria është ëndërr e lirë,
Kur lindë e derisa vdes.
Nga trupi ynë nuk del.

***
Ushtarët marshojnë në radhë,
Akullnajave të shpirti rrinë.
Pranvera ua shkrinë mërzinë.
***
Kurrë nuk heshtë njeriu,
I bekuar nga Zoti prore.
Si pjellë e tij e zgjedhur.

***
Lulet e shpirtit 75

***
U nisën dasmorët me nuse,
Të bardhë si borë Shkëlzeni.
Një dashuri malli i rrëmbeu.

***
Pak rëndësi dritë e ujit,
Dritë e fanarë ndezur.
Pranverë në gushë e gji.

***
Shqiponja zgjatë sqepin,
Flamuri e pikturon aty.

Shtizë historie bëhet.

Mos hesht…

Kur  pemët  era i rrëzon,
zjarri  djeg  livadhet
Plot  blerim.
Kur  heshtin
Nga era e fortunes
Mbi kollaret e tyre
Ere  kundermon…
*   *   *
Sy  hapur

Sytë  nukë do ti mbylle.
Hapur  në perjetsi
Do ti mbajnë
Të shohin  kohet
Si shkojn e vin.
Edhe  në gjum
Mbi krevatin
Pa  dhome
Pa tavan
Në  mes  hapsires
Pa funde
Syte  hapur
Si lypsare
Në  udhkryqe …..
*   *   *
Ejani  të shkojmë

Atje ku fryn  erë
E ftohte..
Të  thyejm gjitha
Dritaret e kullave
Mureve  te shkruajm  emra
Njerzish…
Që  pertypin me dhembe
Dashurite ..
Mbi kollaret e tyre
Analiza të bëjme .
Formula kimike
Do gjejm.
Do zbulojm parfume
Te reja …
Per hajdutet..
E djeshem e të sotem..

Ejani te shkojm

Udhtaret e shekullit..

Guri

Mbi gure, ingrire
Me mbeti shikimi.
U largova,
duke len shikimin tim
ngrire mbi gure.
Shikim prej guri…

Nen hijen e aheve

( varret te nje fshati te braktisur)

E rende heshtja qe prek mengjeset,
muzgun dhe naten
nen hijen e ahave,
emra qe diellin kan lindur
mbi oxhaqet e shtepive te heshtura.

Emri  yt 

Mos me qajë kur te vish
dhe te mos me gjesh,
Nen hijen e lisit.
Per dore merre hijen time
Dhe ne krahet e tu,
Nje zog do te ulet.
Ne fluturim qiellin do te marre,
Aty do te me gjeshe mua
Emrin tende duke shkruar.

Mysafiret e  zogjve 

Endrra hyri ne gure ,
muret e arave rane ,
shtepite e ngurta
lemyshku i mbuloi
dhe varret
mysafire
te zogjve
mbeten…

Pena e arkivua

(1975-1980)

Nje letër e shkruar
U ngri ne kohën e shkuar
Në majen e penes së arkivuar,
letërshkruar…

Pritja jeton bashkë me lirinë 

E mbështjellur në shpirtin e lodhur
Pritja dhe liria bashkë do të jetojnë.
Në plaget e pashëruera të kohnave
Liria dhe nusja e badhe,
E bardhe si shpirti i lirisë
Bashke me të panjohurat e saj.
Ndonse një dite pritja
Do ulet në prehrin e nuses
Bashke me lirinë…
Rikthehu në ditarin tim
Të kohes në anatomin e shpirtit
Të pritjes…
Mos thuaj kurrë lamtuirë……
Pritja jeton bashkë me lirinë.

Itali, 19/10/2011

Kohet shtatzana 

Në  trupin   e heshtur
e ardhmja  është  bëre 
kurorë.
Në  muret e rrëzuara
Varur.
Brënda  ëndrrat mbetur
Kanë.
Në  trupin  e heshtur
dhembja  bëhet  sopatë
mbi drunj  të kalbëzuar
per të  dale  sythe  të reja.

 Ti më  pyet shpesh
o mik i dashur :
Pse  rri  në  heshtje?
 Dhe  vetë  përgjigjesh,
duke  me sjellë  ndër  mend
kohet shtatzena të njerzimit,
që pjellnin vetem  mjerim,
mjerim…………………
As  zogjet
nuk uleshin  në filzat 
e reja,
nëpër  re  mbetur
kishin.. 
duke pritur  dhe përcjellur
muzgun  me ngjyrat
e syve   të  njerëzve 
që  vizatonin 
portretin tim.
 Si një peme  vjeshtore
 gjethe  ndryshkur
 mbi filizat e  reja 
 mbi toke  binin.
 Pertej ëndrave 
 është  vetëm  qielli.
 Përtej shpresës  
 është  vetëm toka.
Përtej buzëqeshjeve
ështe vetëm dielli.
Përtej lotëve 
 ështe  vetëm koha 
 Shtatzen….
 Përtej  dashurisë
 është  vetëm njeriu
 që  di të  dashurojë,
atij  ja fali buzëqeshjen 
 dhe vetem atëherë 
e ardhmja  del nga trupi
i heshtjes.
Dhe pastaj koha shtazan
do të lindë  vetëm dashuri
 dashuri….
    

Poeti 

I mbeten vargjet
Si lule pa ujë  e diell.
Në mëndje , ja
ngrinë.
Në  heshtje  i këndonte
ja  lexonin  në sy  njerëzit,
mbi ëndrrat i binte shi
shpirti i lagur,
burgosur  në poezi.
Shikonte  largë  largë
tymnajen  …
Duke prekur  ballin . 
Shkoi  poeti 
E  varrosen  brënda  në poezi…….


Itali, 12.02.010

Mberriti nga rete nje nje ftese 

Mberriti  nga  rete  nje ftese .
Vetetima fiermosur,
Shkruar  me rreze dielli,
Zarfi,bardhesin e henes .
E  lexuam  naten neper yje
Nen buzqeshjen  e agimit
U nisem udhes
Me ftese  ne dore
Atje do  te mebrrijme
Neper agime  e mbremje
Te pergjumura.
Mberriti   nga rete  nj ftese….

Grua e bukur 

Nje shikim ne syte e nje gruaje ,
Eshte infiniti i nje bote  te   pa njohur
Ndjenjash dhe  mbetesh ne  kete pafundsi,
Si nje drite perhere e pa shuar…..
Ka emrin  e sundimit shpirteror  te njeriut…..

Ishujt e ngujuar 

U ngujova  ne  ishujt e nje kohe ,
Lexova fytyra te ishulluera .
Nyje  brengash lidhur  njera – tjetren,
Rrena ,  kurtha , pabesi, tradhti,
Ishuj qe digjnin kohen.
Prisnin e percillnin fytyra ,
Varka  te kryqzuera   ne  udhetim,
Mbetur  ne udhe ne   mes  ishujve te koheve.

Nga Kozeta Nushi :BETOHUNI SE S’DO TË MË MERNI INAT!

BETOHUNI SE S’DO TË MË MERNI INAT!

Sa herë kam menduar se

ç’lojë luan ky apo ai?

Fjalën lojë

S’kam mundur ta pranoj.                                                                                                     

Sa herë kam menduar

Ç’thotë ky apo ai politikan?

Fjalën politikan

Kam dashur ta mohoj.

Sa herë kam menduar, sa herë kam menduar

Sa herë kam menduar deri në këtë çast.

Tashmë mendimet s’varen më nga unë,

Po nga një forcë që s’e njoh aspak.

Më shqip dua të them:

- Kur e dini se ATDHEU duhet të bashkohet

Ç’prisni?

Apo keni qejf t’ju thonë

Mercenarë dhe kryemercenarë që

Vendime keni marrë

Për ngritjen e varrezave për

Ushtarët agresorë grekë

Në territorin shqiptar?

2 MARS 2014

--------------------------------

PËR POEZINË

- Poezisë kam frikë t’i afrohem.
Më duket sikur me mua qesh.
- Bukur mund ta shprehësh poezinë me fjalë.
Poezi është jeta vet.
Ndoshta ti ngre supet. Habitesh.
Thjesht më bëre një kërkesë.
Nëse s’di ku ta kërkosh poezinë,
Po të them se do ta gjesh tek ajo vajzë ëngjëllore,
Që takoje shpesh herët në mëngjes.
Distanca s’është ndarje.
Është thjesht një pengesë që,
Po të duash, po të mundohesh
Gjen forcë ta kapërcesh.
Unë s’e kam njohur atë vajzë çapkëne,
Po kam përshtypjen se sërish do ta gjesh.
Mundohu ta përfytyrosh
Të pasqyruar në ujin e kristaltë dhe
Sa herë që shihesh në pasqyrë mëngjes për mëngjes.
Melodia e ritmit të jetës do të të trokas në vesh.
Do të thuash: - “kam njohur një vajzë çapkëne” – dhe
Jeta ka për t’u dukur poezia vetë.
Poezia e jetës shfaqet ngado.
Mjafton vështrimin ta hedhësh me kujdes.
E bukura dhe njeriu rrinë larg dhe pranë edhe
Kur në aparatin fotografik fiksohesh në kohën që buzëqesh.
Mjafton që ritmin e jetës ta ndjekësh.
Çdo hap ta hedhësh me kujdes.
Qejfi s’do të të ngelet pa shkak dhe
Jetës do t’i thuash:
 - “ Jetë! Ti për mua sikurse ATDHEU im i shtrenjtë
Je poezia vetë.

NAIM KELMENDI! – POETI QË KËNDON ME ZË BILBILI, PËR TË MBAJTUR GJALLË SHPIRTIN E NJË KOMBI TË KËRCËNUAR NGA VDEKJA.

     NGA KOZETA NUSHI

Zoti Naim Kelmendi, i njohur edhe si reporter lufte i gazetës kombëtare “BOTA SOT”, në luftën e Kosharës më 1999, preferon të lërë Zvicrën, ku ishte themelues i klubit letrar “FAIK KONICA” dhe të jetojë në Kosovë. Ky nder i madh i kombit tonë ka qenë edhe drejtues dhe kryeredaktor i revistës “TOP KULTURA”, e cila botohej po ashtu në Zvicër.

Ndër librat e tij të shkruar do të veçoja :




“PËRBALLJE ME VDEKJEN” , - një libër me poezi, i botuar në vitin 1993 në PRISHTINË.

“SHQIPTARI VDES DUKE KËNDUAR”, - poemë për Adem Jasharin, botuar në vitin 2003 në PRISHTINË

“BETEJA E KOSHARËS”, monografi, botuar në vitin 2008.





Të gjithë librat e tij, pa përjashtim, janë njëri më i bukur nga tjetri, edhe pse unë bëra këtë përzgjedhje. Duke pasur fare pak kohë në dispozicion për të shkruar në pafundësi gjithçka që unë mendoj për çdo libër e çdo krijim të Zotit Naim Kelmendi po shkruaj për ju që mund ta keni mundësinë për të lexuar këtë shkrim
Disa vargje të mara nga krijimtaria e larmishme e Zotit Naim Kelmendi, që mua vërtet ma drithërojnë shpirtin, pasi edhe unë jetoj pak larg Shqipërisë dhe e di ç’do të thotë vendlindje...

...Kur ika nga kjo hapësirë
Isha vetëm, endesha vetëm
Vishkull në një andrallë
Që nuk shpjegohej n’gjuhë të huaja...


... Erdhëm lehtë fare, pahetueshëm
Asgjë nuk e gjetëm në vendin e vet, as pasluftën
Dikënd s’e njoha, dikush s’më njihte më.
S’e kuptoja vetveten, as pasluftën
Me emra të vrarësh nga rrënjët e kombit....

.... Pse m’i shkaktuat gjithë këto vuajtje?!
Përse ma bëtë tërë këtë përçmim?!
Mor ç’keni fituar nga lavditë e
zeza të urrejtjes djallëzore?!...



...Gjeli zgjohet si zakonisht.
Dhe unë zgjohem në orën gjashtë.
Shikojmë mundësinë e fillimit
Të një kënge që trandë shpirtin....

KORI I KORBAVE

Amen! Mos ua kopjoni krrokamën!
S’thonë gjë prej gjëje
Që i duhet bardhësisë
Pos zhurmës së korbët.

Në shumës janë bërë të zhurmshëm.
Kor i mërzitshëm deri tek retë.
Kur ta vajtojnë fatin e atdheut,
Janë duke ia sqepuar mëlçitë
Pasi ia kanë shtjerrur
Tërë QUMSHTIN E NËNËS.
Posi! I dalin zot në secilën krizë
Së bashku, në korr, me gjuhën e korbët.

... Nën Diellin tim

Vetëm poezinë
E kam dashnoren më besnike
Që s’më lë vetëm. ...

Nëse ndokush, qoftë ky një njeri i thjeshtë, apo drejtues i ndonjë shtëpie botuese, brenda dhe jashtë Shqipërisë dhe Kosovës, nuk kupton, përse e sakrifikon kaq shumë jetën e tij Zoti Naim Kelmendi, duke shkruar pafundësisht, përgjigjia nga unë Kozeta Nushi, është: -
Personalitei i lartë i kulturës shqiptare, zoti Naim Kelmendi shkruan

PËR TË MOS QARË KUR TË TJERËT VAJTOJNË
PËR TË MBAJTUR GJALLË
SHPIRTIN E KOMBIT
KUR E SHEH QË KËRCËNOHET NGA VDEKJA.

Dhe unë, një përkrahëse e tij, në rrugën e vështirë dhe të mundimshme të jetës, i uroj këtij BIRBILI TË POEZISË SHQIPE, mos ta shterë për asnjë çast këngën e tij kuptimplot, si për të mirën e tij si qytetar shqiptar, ashtu edhe për të mirën e gjith shqiptarëve kudo që janë...
Këto janë pak rreshta, që arrita t’i shkruaj duke e shtrydhur kohën si limon,për ti rrëmyer pak minuta të arta, duke shkruar për zotin Naim Kelmendi, poet që këndon me zë birbili, për të mbajtur gjallë shpirtin e një kombi të kërcënuar nga vdekja, me guximin e pamposhtur për t’i thënë të zezës e zezë dhe të bardhës e bardhë.

PËRGATITI
KOZETA NUSHI
BRESCIA – ITALY
2 MARS 2014

Letër nga Prof.dr.Eshref Ymeri:Veprat e Flori Bruqit sjellin freski në letërsinë shqipe.

I dashur Naim, i dashur Flori,

Ju falënderoj nga zemra për këtë "buqetë" të shkëlqyer që kini botuar në faqen e internetit me publicistikën shkencore të intelektualit të shquar të kombit shqiptar, Profesorit Flori Bruqi. Dikur, në një shënim të shkurtër, unë e kam vlerësuar Floriun si një enciklopedi të mendimit shqiptar. Prandaj po jua dërgoj për ribotim.

Nga Flori Bruqi duhet të marrin shembull intelektualët-krjues të Tiranës, të cilët, me publicistikën e tyre shkencore duhej ta kishin demaskuar me kohë jo vetëm shovinizmin serb dhe grek për gjëmat që i kanë shkaktuar kombit shqiptar, por sidomos shovinizmin evropianoperëndimor dhe rus, për vendimet kriminale që morën në Konferencën famëkeqe të Londrës për copëtimin e trojeve tona etnike.

Nderim dhe respekt për ju, miq të dashur. Urime edhe zonjës Kozeta Nushi për vlerësimet që i ka bërë krijimtarisë publicistiko-shkencore të Profesor Florit.


Prof.dr.Eshref Ymeri
Santa Barbara, Kaliforni
28 shkurt 2014




Prof.dr. Eshref Ymeri

Një enciklopedi e mendimit shqiptar

Libri , me titull "Triumfi shqiptar", i tridhjeti në serinë e botimeve të zotit Flori Bruqi, nxjerr në spikamë natyrën shumëdimensionale të krijimtarisë së këtij personaliteti të shquar të kulturës shqiptare. Në universin e kulturës shqiptare është i rrallë fakti që një krijues të dalë para lexuesve me autoritetin e admirueshëm të një shkrimtari, poeti, përkthyesi, publicisti, historiani, gjeografi, analisti dhe kritiku të talentuar.

 Tek lexon këtë vepër kaq interesante, që të rrëmben me tematikën e vet bukur të larmishme, nuk mund të mos ndiesh njëherazi kënaqësi dhe krenari për faktin që krijimtarinë e zotit Flori e përshkon tejendanë një frymë mahnitëse objektiviteti, humanizmi dhe optimizmi të pakundshoq.


Mes rreshtave të kësaj vepre nuk është vështirë të kapësh tiparin më themelor të formimit intelektual të zotit Flori - dashurinë e tij të pastër për tokën amtare, respektin e lakmueshëm për këdo që është atdhetar dhe që e do me shpirt punën, si burim mirëqenieje dhe begatie për të gjithë.

Albert Kamy (Camus - 1913-1960) thotë:“Asgjë tjetër nuk mund ta frymëzojë kaq shumë njeriun, sesa vetëdijësimi për gjendjen e tij të pashpresë”.

Duke pasur parasysh këto fjalë të qëlluara të Kamysë, mendoj se të gjithë ata shqiptarë që popullojnë mbarë trojet tona etnike në Evropën Juglindore dhe që janë të kapluar nga pak nga ndjenja meskiniteti, smire, xhelozie, inferioriteti dhe zvetënimi të shpirtit njerëzor, pra, nga “vetëdijësimi për gjendjen e tyre të pashpresë”, është mirë ta lexojnë, me durim, veprën e zotit Flori, se nuk do të mbeten të zhgënjyer, nëse do të jenë në gjendje të zbulojnë brenda qenies së tyre një çikëz frymë objektiviteti.

Kam bindjen se do të dalin të fituar, se vepra e zotit Flori shërben si melhem për qetësimin e shpirtrave që janë të infektuar nga mikrobi djallëzor i përçarjes njerëzore. Ne, shqiptarët, kemi dhënë dhe vazhdojmë të japim prova boll të dhimbshme të përçarjes kombëtare, çka e kemi paguar shtrenjtë - me copëtimin e trojeve tona etnike. Evropa na e ka njohur mirë dhe na e ka “yshtur” po aq mirë këtë mikrob të mallkuar, prandaj edhe trojet etnike na i bëri çarçaf.

Vepra e zotit Flori duhet të lexohet me shumë vëmendje sidomos në Kosovë, në mënyrë që njerëzit e infektuar nga mikrobi i përçarjes t’i thërrasin mendjes dhe të heqin dorë një herë e mirë nga sulmet që ndërmarrin kundër njëri-tjetrit nëpër faqet e internetit, ca sulme publike këto, me një fjalor të padenjë për stilin e komunikimit njerëzor, por edhe më shumë të padenjë për një komunikim intelektual.

Më gëzon shpirti dhe ndiej një kënaqësi të jashtëzakonshme kur lexoj këtë vepër të zotit Flori, që të mëson dhe të frymëzon që ta duash dhe ta respektosh njeriun, pra, ta duash dhe ta respektosh shqiptarin. Sepse në analizat e veta shkencore zoti Flori, tërthorazi, zbulon anët më humane të shpirtit njerëzor, ndikimin e tyre në plazmimin e vlerave krijuese dhe rolin që ato duhet të luajnë në shëndoshjen e shpirtit shqiptar me dashurinë e njeriut për njeriun.

Në gjykimin tim, mbarë krijimtaria e zotit Flori, për tematikën e gjërë që trajton dhe për objektivitetin e analizave shkencore që shpalosen në të, mund të vlerësohet pa drojë si modeli i një enciklopedie të mendimit shqiptar.

Santa Barbara, Kaliforni

19 qershor 2010

----------------------------

Reagim:




Ksenofon M. Dilo:

Ju falnderoj z. Prof. dr. Eshref Ymeri që na kini sjellë para syve me kete shkrim aq të goditur një burrë si zoti Flori Bruqi që në udhetimin e tij është "udheheqës i inteligjencës njerëzore shqiptare", qe paraprin, me simbolet e shqipeve, udhërrëfyesit e rrugëtimeve të progresit dhe shkreptimave te endrrave të ndezura patriotike.

 Me veprat e tij z. Bruqi sjell freski në letërsinë shqipe. Ato janë pjesë e historise dhe e lavdise së Kombit tonë dhe i japin ketij një emër mjaft të nderuar.

Duke falnderuar zotin Bruqi për këtë vlerë që shton në thesarin e kultures shqiptare e, për kënaqësinë që na solli zoti Ymeri me këtë studim, i urojmë librit “TRUMFI SHQIPTAR” “udhë të mbarë” në bibliotekat e ç’do shtëpie nacionalisti dhe në zëmrat e shqiptareve dhe të miqve të tyre kudo që janë.

 I urojmë suksese te mëtejshme në hapësira të reja.

Me këtë rast, falnderoj zotin Ajet Nuro për mundësine që na jep të lexojme punime te tilla aq me vlera.

20.06.2010.

ÇAMËRIA NJË BRENGË E HAPUR

Ndjehem shumë i lumtur dhe i privilegjuar që, me këtë parathënie t’i bashkëngjitem mikut tim të kahershëm Zef Pergega për librin e tij dedikuar Çamërisë. Tanimë çështja e Çamërisë, nga një muze i harruar historik, po shndërrohet sërish në një realitet të gjallë. Çamëria, pra po rikthehet fuqishëm në jetën politike, akademike, opinionale kombëtare dhe diplomatike ndërkombëtare.

 Kontributi që po jep studiuesi Zeg Pergega padyshim do jetë vlerë e shtuar në fushën e botimeve publicistiko-historike për Çamërinë, sidomos duke marrë parasysh tregun e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, ku libri do shohë dritën e shpërndarjes.
Nuk mund të rri, gjithashtu, pa shkruar në këtë hyrje modeste mendimet e mija që bartin konsideratën më të lartë për studiuesin e botuesin e palodhur, intelektual e patriot me vlera të admirueshme, Zef Pergega.


 Për shkaqe gjenerate dhe profesionale, me Zef Pergegën jam njohur shumë dekada më parë. Ai ka qenë nga mendjet më profesionale që ka punuar në Agjencinë Telegrafike Shqiptare, gazetar i palodhur në Gazetën “Koha Jonë”, botuesi i çmuar i gazetës “Kaltërsia” dhe autor me një nivel gjithnjë në ngritje i një vargu librash që mbajnë firmën e tij, si “Vigan në Krisht dhe Vatan”, “Këmbana e Mërgimtarit”, “Dheu i Atit”, “Deti dhe Peshku”, “Sarajat”, “Kallnori në Detroit”, “Djepi i thyer”, “Ylberet e Shejzave”, “Lereni kohën të flasë”, “Zeri im Prishtinë”, “Ora e Rodit”, “Kristale Dukagjini”,etj.


 Zef Pergega

Miku im Zef Pergega është gjithashtu autori i disa dokumentareve televizive me temë historike. Ai është antarë Bordi i Revistës “Illyria” që botohet ShBA, Kosovë dhe Shqipëri. Gjithashtu, Zef Pergega ka themeluar në ShBA Institutin e Kulturës Shqiptaro-Amerikane. Tregues i kualitetit të botimeve të tij është fakti, se dy nga librat e Zef Pergegës kanë hyrë në bibliotekat e Kongresit Amerikan në Uashington D.C.

Pra, kemi të bëjmë me një autor, i cili ka kontribut të gjerë e cilësor në fushën e publicistikës , të letërsisë artistike, të studimeve historike, të vështrimeve teoriko-letrare, me një gamë të gjerë temash, me një pasuri të veçante zhanresh dhe mjetesh shprehëse .

 Mendoj se autori, në këtë botim për Çamërinë ka sintetizuar gjithë akumulimin e tij studimor e botues dhe e ka pasuruar e ridimensionuar çështjen çame parë nga kënd vështrimi edhe historik edhe letrar. Ky zhanër e bën librin shumë tërheqës, të lexueshëm më një frymë dhe mjaft emocional.

Si studiues i historisë së marrëdhënieve ndërkombëtare dhe i diplomacisë mund të them se sado që të shkruajmë për Çamërinë, gjithsesi i mbetemi borxh asaj kauze. Çështja e Çamërisë është aspekt themelor i dinjitetit kombëtar.

Nga vitit 1940, me Dekretin e Mbretit të Greqisë, u shpall Ligji i Luftës me Shqipërinë dhe, në kuadër të tij më pas vijoi dhuna masive mbi popullsinë e Çamërisë nën arsyetimin se “ishin bashkëpunëtorë të nazizmit”. Kjo tezë ë falsifikuar është e manipuluar historikisht dhe e deformuar faktikisht.

Teza për arsyetimin e spastrimit etnik të Çamërisë si “bashkëpunëtorë të nazizmit” është falsifikim historik në kohë.

 E vërteta e pastrimit etnik të Çamërisë, nis qysh në vitin 1913, përpara Luftës së Parë Botërore. Asokohe as nazizmi nuk kishte lindur dhe as Lufta e Dytë Botërore nuk kishte filluar. Në vitin 1913, pra shumë vite përpara arsyetimit të Mbretit Grek për Dekretin anti shqiptar, Venizellosi, Kryeministri Grek i vitit 1913, parashtroi doktrinën e tij të Vorio-Epirit.

Në kuadër të kësaj doktrine shoviniste e pretencioze territorialisht mbi shqiptarët e Jugut, Venizellosi bëri veprime konkrete për spastrimin e dhunshëm të Çamërisë, fillimisht nga shqiptarët muhamedanë, por më pas edhe nga çamët ortodoksë, të cilët nuk pranuan të tjetërsonin identitetin e tyre autokton shqiptar.

Mbas Luftës së Parë Botërore, Venizellosi në marrëveshje me Turqinë, bënë këmbime popullsie, midis grekëve që jetonin në Turqi dhe shqiptarëve Çamë që jetonin në trojet e tyre në Çamëri. Ky spastrim etnik u shoqërua me tre veprime: së pari, me largimin e dhunshëm të shqiptarëve të Çamërisë nën etiketimin “turq muhamedanë”; së dyti, me popullimin me kolonë grekë që vinin nga Turqia; së treti, me tjetërsimin e pronave të çamëve në tërë krahinën e tyre, duke ia dhënë kolonëve grekë ose duke i përdorur si prona publike të Mbretërisë Greke. Pra, Doktrina e Vorio- Epirit e vitit 1913 është në thelb nisma e spastrimit etnik të Çamërisë dhe jo viti 1940, nën etiketimin “bashkëpunëtorë të nazizmit”. Vitet 1940-1945 e eskaluan në nivelin më të lartë,, deri në shfarosje etnike e gjenocid, luftën e grekëve kundër popullsisë Çame.

Teza e “bashkëpunëtorëve të nazizmit” është manipulim faktik. Në tërë popullsitë e Rajonit, përfshirë Francën, Poloninë, Holandën, Austrinë, Hungarinë, Kroacinë, Rumaninë, madje edhe Serbinë, Greqinë e vendet të tjera përreth, pati ose Qeveri të mirëfillta naziste, nën presionin e shantazhin hitlerian, ose segmente politike, pra parti e korrente politko-ushtarake të caktuara pro naziste, të krijuara për shkaqe e nën ndikime të ndryshme. Çamëria nuk ishte një mjedis jashtë pushtimit nazist.

Edhe Çamëria u pushtua nga nazistët mbasi Italia fashiste dështoi në pushtimin grek. Nga më shumë se 70 mijë banorë që jetonin asokohe në Çamëri, shumica e tyre u bënë pjesë e formacioneve ushtarake antifashiste. Midis tyre kanë bërë pjesë edhe figura që deri në ditët tona qëndrojnë në krye të Greqisë, sikundër është Presidenti Papulias.

Vetëm një numër jashtëzakonisht i vogël, jo më shumë se afro 200 persona, u vunë në shërbim të nazizmit. Kjo ndodhte në një kohë kur Kryeministri Grek Metaksa kishte pas qenë i tëri fashist dhe miku më i ngushtë i Musolinit. Pra, fashizmi ishte ulur këmbëkryq në tërë Greqinë përpara ardhjes së pushtuesve gjermanë, ndërsa goditja politike e pastrimit etnik dhe gjenocidit u dha vetëm mbi popullsinë Çame, duke ndëshkuar mbarë popullin vetëm për një grusht kolaboratorësh të nazizmit.

Në dokumente të shumta të kohës, në autorë, dëshmitarë, madje edhe në letërkëmbimin e Konsullit Britanik të Kohës në Janinë, reflektohet shqetësimi i diplomacisë Britanike, që Koloneli Fashist Zerva, po ushtronte reprezalje të papara mbi popullsinë civile të pambrojtur, mbi gratë e fëmijët, mbi pleqtë e të sëmurët, madje edhe mbi mësues e klerikë shqiptarë- nën arsyetimin absurd “të pastrimit të vendit nga kolaborarët e nazizmit”.

Në librin tim “Çamëria-Në rrugën e zgjidhjes” kam shqyrtuar pothuajse gjithë autorët e kohës, studimet bashkëkohore, dokumentet autentike të ardhura nga shumë rrugë e drejtime. I kam analizuar në mënyrë krahasuese dhe më rezulton në mënyrë të pakundërshtueshme se politika Greke mbi Çamërinë ka lindur shumë më herët se lindja e nazizmit e fashizmit; ka qenë strategji e pastrimit etnik dhe e kolonizimit të territoreve Çame me grekë nga Turqia si dhe ka synuar të tjetërsojë pronat e shqiptarëve në mbarë krahinën.
Sot çështja Çame shtrohet në kontekste bashkëkohore.

 Historia nuk restaurohet kurrë tërësisht. As e kaluara nuk mund të riparohet. As gabimet e së shkuarës nuk mund të përmirësohen plotësisht. Ajo çka mund të bëhet sot lidhur me zgjidhjen e çështjes së Çamërisë është konsiderimi i saj, i kompleksitetit të saj, të vendosur në rendin e ri botëror, në normat e parimet e të drejtës ndërkombëtare, të drejtave universal të njeriut dhe ato në kuadër të Këshillit të Evropës dhe Bashkimit Evropian si dhe në respekt të së drejtës ndërkombëtare private.

Shqipëri ka hedhur dy hapa me rëndësi drejt rrugës së zgjidhjes së çështjes Çame. Së pari, Parlamenti Shqiptar ka adoptuar një rezolutë të vullnetit të mirë politik për ta përfshirë këtë çështje në strategjinë e qeverisjes. Së dyti, diplomacia shqiptare , më në fund e ka përfshirë çështjen Çame në dosjen e bisedimeve dypalëshe me Greqinë. Këto dy hapa janë shumë të rëndësishëm.

Kjo, sepse, tanimë, çështja Çame nuk është fakultative, sipas konjukturave apo alternativave qeverisës, por është e bazuar në vullnetin politik të Sovranit-Parlamentit Shqiptar dhe është në dosjen e diplomacisë zyrtare të Shtetit Shqiptar. Ky është një fillim i mirë, por vetëm fillimi. Sfida e zgjidhjes së çështjes së Çamërisë, formati i zgjidhjes, aspektet që do ofrojë zgjidhja, rrugët e mekanizmat që do ndiqen – në tërësinë e tyre do të duan kohë, durim, maturitet e, mbi të gjitha, shumë patriotizëm e profesionalitet njëkohësisht.

Shteti shqiptar, qeveria e tij, por edhe vetë komuniteti i Çamërisë kërkojnë një zgjidhje të bazuar në normat e ligjet bashkëkohore, në mundësitë reale të zbatueshme, pa cenuar kufijtë politikë të shteteve ekzistuese në Ballkan, politikën e fqinjësisë së mirë dhe pa cenuar paqen e stabilitetin në Rajon.

Madje, faktori shqiptar, kudo që ndodhet, pavarësisht sfidave që kalon, sërish ka qenë dhe mbetet modeli i kontributit për qëndrueshmërinë e stabilitetit Ballkanik, për demokratizimin e Rajonit, por prosperitetin ekonomik dhe përshpejtimin e integrimit në strukturat Euro-Atlantike.

Mendoj se Zef Pergega me këtë studim historiko-letrar e publicistik sjell një vlerë tjetër të shtuar në rrugën drejt zgjidhjes së çështjes Çame, si një prej kauzave më të rëndësishme të realizmit të Kombit Shqiptar. E përgëzoj shumë autorin për këtë libër të mrekullueshëm, të cilin do dëshiroja ta lexonin gjithë shqiptarët e mirë kudo në botë.

Prof. Dr.Lisen Bashkurti
Tiranë, 25 Nëntor 2013