Flas shqipen me zemër(Cikël poetik nga Shukrije Dedinca-Borovci)

Shukrije Dedinca-Borovci, lindi me 5.07.1964.Në Kastriot  (ish Obiliqit)  kreu shkollen fillore, ndërsa  Gjimnazin ne ,,Sami Frasheri” Prishtine.

 Fakultetin e Mjekësisë e kreu në Prishtinë ndërsa  specializimin nga Pediatria e kreu  ne Kliniken e Pediatrise ne Prishtinë.

Ajo si nxënëse ka treguar talentin e saj me shkrime dhe si pjesemarrese ne recitale.

Një numër të madh shkrimesh ajo  i ka botuar në revista të kohës , por një numër i madh i tyre i janë djegur gjatë luftës së fundit.

Ajo  është e martuar dhe ka dy  fëmijë  -Petritit dhe Natyrën ,që janë student të Fakultetit të Mjekësisë në Prishtinë.

Dr.Shukrije Dedinca-Borovci,  ka përjetuar  përiudhen e demostratave të viteve të  tetëdhjeta. Inspirimet për të shkruar i gjente gjithënjë nga jeta reale, gjendja e popullit përgjate viteve të ndryshme dhe jeta shoqërore.

Ne ketë moshë tani sikur don ti kthehet ambicjeve të saja për të shkruar për përshtypjet e saja nga përditshmëria e jetës. Ne shkrimet e saja  njihet me pseudonimin ,,Shuki′′.

JAM UNË

E lindur e rritur në Kosovë

Kosovare më thonë

Flas shqipen me zemër

prej kur me vën këtë emër,

Të gjithë kemi një gjak e një gjuhë

Besimet e ndryshme

S, na perqajnë kurrë

Kemi një atdhe e një flamur.

Si andej e si këndej kufirit

Rrënjet tona

Janë të shpërndara njësoj

Ideali për bashkim

Është ai që na afron

Të tillë vërtetë jemi ne

Por janë dhe të tjerët

Që digjen për të njëjtin atdhe.

Stërgjysherit e mi nuk i harroj

Edhe pse armiku shekullor

Me dhunë e gjenocid na largoj….

Që nga ,,Molla e Kuqe,,

Prej Nishi, Toplice, Kurshumlie,

Preshevë e Bujanovc,

Janë varrezat e të parëve atje,

Që nga mendja nuk na ikën

Edhe pse kombi ynë pë rjetoi

Tmerrin e frikën…

Përreth nesh kemi të tjerët

Motra e vëllezer në Mal të Zi

Ulqin, Tivar e Gusi

Aty kemi një te madhe shqiptari….

Që njihen në histori.

Kemi dhe shumë në Maqedoni

Me vite populli në robëri,

U desh te derdhej gjak për pakëz liri

Vendet më të mira, armiku i zgjodhi

Askush atëherë në Evropë

nuk shifte se me ne qfarë ndodhi...

Në jug më poshtë, në Greqi

Kemi vëllezer e kushëri,

Nuk e harruam kurrë

Motrën Qamëri…….

Me vite të tëra ëndërron për liri...

Po të vijë dita ndonjëherë

Të gjithë të behemi një,

Le të jetë mësim për ne

Armiku shekullor,

Që deshi rrënjët me na i pre…

FIGURË E RRALLË

Prej kur e mbaj në mend

Ngado që kam shkuar shumëherë,

Kam parë figura të ndryshme

Ato te kombit tim i dalloja menjëherë.

Posa u vëreja ftëyrën

Në vendet ku ishim shpesh,

Vëreja mimiken e tyre te mvrenjtur

U mungonte sharmi që buzëqesh..

Kisha rastin ndonjëherë

Në vendet sllave fati na takonte,

Ata sigurisht vuajtja e halli i tyre

Ne ato vende i dërgonte.

Fëtyra të virgjëra vëllazërore

Të mbushur plotë mllef nga jeta,

Dyerve të armikut ata i qonte

Sëmundja dhe e keqja….

S′kishin nga t′ia mbanim atëherë

Ne si popull ishim të ndarë,

Shteteve sllave kërkonim

Shërimin e dritën për të parë.

Ishin këto fëtyra të lodhura

Që tregonin për peripetitë në jetë,

Të ndrojtur e inferior në vend të huaj

Kërkonin mjekim për familjarët e vetë.

Më se vështiri e kishin ata

Që nuk e dinin gjuhën që kërkohej,

Të tjerë na merrnin neve

Në bazë te pamjes secili vlerësohej.

Shumë kemi vuajtur si popull

Dyerve të shteteve sllave,

Të kërkonim shërim nga ta

Ti nënshtrohemi politikës barbare.

Sot, është krejt ndryshe

Janë të hapur kufijt shqiptar,

Edhe po të mos kemi shërim

Kënaqemi duke folur në gjuhën amë….

Ti harrojmë njëherë e përgjithmonë

Të afrohemi si vëllezër e motra,

Të bashkuar të ndjejmë njëri tjetrin

Plagët ndoshta na i shëron koha…..

GERMADHE

Qëndroj vetëm këtu, diçka më tërheq

Pranë kësaj gërmadhe të heshtur,

Mozaik jetërash të kaluara

Oqean kujtimesh që kanë mbetur.

Sillem rreth e rrotull saj

Lartë oxhaqet e saj me sy i ndjek,

Gërmadhë e ashpër themeli

Vepër e shëmtuar e armikut serb.

Mos i rrënoni u them

Lërini këto themele të gjalla,

Le ti mbijetojnë kohës

Le të duken si nëpër përralla.

Këto themele të djegura

Rrëmuje e kësaj votre,

Janë djepi i kujtimeve tona

Vepër përmbledhjesh e kësaj bote.

Ulur në një gurë, rri mendueshëm

Në heshtje e qetësi,

I kthehem jetës prapa

Këtu kalova timen rini.

Këtu, ku na lidhte shpirti

Buka e tokës sonë, mjaltë ishte

Djersët e trupit tonë na freskonin

Shpirtit e punës me nderë i përkiste.

Këtu edhe dielli buzëqeshte

Shiu ëmbël rigonte,

Aq shumë e ndjenim jetën bashkë,

Gjithë jeta më e ëmbël na takonte.

Vrëtet, gërmadhe kujtimesh

E mbetur nga lufta e fundit,

Më duket se e shoh pranë

Ku qëndronte dhe djepi i drurit.

Këtu e ndjej, e shoh

Nënën time me duar në brum,

Atëherë, kur të gjithë bashkë ishim

Kur nëna jonë për ne bënte lum.

Mos i rrënoni, mos i humbisni

Serbi me këtë deshi të na shfaroste,

Të na hedhë në rrugë te pakthim

Nuk e besoi se ndjenja jonë kështu do të jetonte.

Serbi, armiku më gjakpirës

Deshi të zhduk dhe insektet e tokës

Jo vetëm njerëzit e votrat

Me këtë ia tregoi fëtyrë n e vërtetë botës.

Poeti i ndjer, Lasgush Poradeci, njëherë kishte thënë:

,,Do të vijë një kohë kur do vemë në dasmë e do urojmë. Mos e pifshim këtë gotë, po të mos bashkohemi me Kosovën”

KOHA JONE 

Kur ne shkojm në Shqipëri

Ndjehemi si tjetër njeri,

Na frymëzojne takimet e punës

Ndjehemi si në shtëpi.

Andaj, nuk është çudi

Nëse krijojm dhe ndonjë poezi,

Na afron malli e etja shekullore

Te bashkohemi e të bëhemi një.

Një komb i regjur ndër shekuj

Gjaku ynë shumë herë i atakuar,

Nga virus, bakterje e mbeturina barbare

Nga ndeshjet me ta, ne vetëm imunitet kemi fituar.

Një trup i shëndosh s′mund të jetoj pa gjak

Le të kemi të gjithe nje burim energjie,

Nje aorte të përbashkët e të fortë

Askush s′mund të na pengojë në këtë botë.

Kemi një qiell të përbashkët e një diell na ngrohë

Një trung vëllazëror që nuk çrrënjoset kurrë,

Vëllezerit dhe motrat përreth do ti bashkojmë

Të gjithë duhet të kemi një flamur.

Ne nuk mund të qëndrojmë të ndarë

Një nënë na ka rritë e ushqyer,

Kush e kupton, kjo është koha për ne

Një ditë duhet të behemi të përkryer.

Pse, të na turbullojnë mendjen

Ndërrimet e kohës, varfëria e politika e radhës,

Mos të harrojmë se kush ishim

Të ndarë e të larguar i përngjajmë vetëm skamjes.

Të flakim robërinë e shpirtit

Që me shekuj na ka ngelë,

Pse të formojmë vetëm zingjirë të mendjes

Apo kemi harruar se çfare liria na sjellë.

Të ndjejmë valët e jetës që janë për ne

Rrahjet e zemrave që janë për një ide,

Nuk ka hekur e as zjarr që mund të shkrijë

Fjalët e thirrjet për një atdhe.

Shqipëri, Kosovë e Qamëri

Shqiptar në Serbi, Maqedoni e Mal të Zi,

Me kufij apo pa kufij

Ne e ndjenim gjithënjë se afrimi nje ditë do te vijë.

SHPESH 

Në përditëshmeritë tona

Neve shpesh ankohemi,

Në njerëzit e popullin tonë

Nga lodhjet e përditëshme shfryhemi.

Ky popull nuk na ka faj

Pjesëtar të tij jemi edhe ne,

Të mirë apo të keqinjë

Ne të ligave duhet rrugën me u pre.

Vërtetë populli nuk ka faj

Vuajtja e rezistenca e tij në histori

Sa herë me kend jemi atakuar

Populli gjithënjë të drejtës i ka pri.

Ai që e ndjen me kurriz

Çdo kohë e vështirësi,

Gjithënjë është vetë populli

U hap sytë të tjerëve që bien në agoni.

I vuajturi, i varfëri e i shtypuri

S′ka çfarë të humb në jetë,

Nuk i dhimbset jeta e tij

Të ngre zërin e të kërkoj çfarë i përket.

I pasuri, i ngopuri, superior e egoist

Nuk i prish vetes rehatinë,

Luksin e tij e ruan

Proceseve avash u prin.

Ankohemi se na bejnë presion

Sjelljet e tyre shpesh i qortojmë,

Por ne jemi ata që duhet më parë

Gjendjen e tyre ta kuptojm.

Të diturit, intelektualit e të ngriturit

Ky popull ua besoi punën e vet,

Në duhet me parë ti bindim

Ndërgjegja duhet të na vret.

I arsimuari e i çmuari

Të jetë shembull e jo vetëm për vete,

Atë që nuk ka sjellje e nuk kupton

Bindshëm e me humanizëm duhet ta afron.

Tek e fundit te gjithë jemi një popull

Kemi një gjen e një histori,

Progresit e kulturës,

Të ngriturit duhet me u pri.

RRUGËVE TË BOTËS

(Kushtuar migrimit masiv të popullatës)

Vaj halli për ne

kështu ç′po na gjen,

duke u larguar një nga një

kujt po ia len mëmëdhenë.

Dikur iknim nga gjenocidi

sot po thuhet për jetë më të mirë ,

po ku do shkoni or të mjerë

mendoni se atje do jeni më të lirë.

Ne e dijmë se ç′është varfëria

me këtë gjithënjë na sprovoi robëria,

por votrën e njëri tjetrin nuk e lenim

prisnim te na vije liria.

Mbaheshim me copa buke bashkë

njëri tjetrin e ndihmonim,

dikush nga jashtë e dikush nga brenda

veshtirësitë bashkë i kalonim.

Kjo punë vërtetë do një studim

se çfarë po ndodh kështu me ne,

çfarëdo që të vuash o popull

vendin tënd kurrë mos e le.

Ku janë kreu e qeveria

a nuk u bënë përshtypje fare,

radhë njerëzish turren vetëm jashtë

athua që të gjithë kërkojnë ndonjë çare.

Qeveri moj qeveri

votat e tyre i ke mbledhur ti,

po tani çfarë mendon

si do të mbajsh pushtetin pa popull e pa rini?

Qeverinë e mban populli

po tani, ti ku je,

mos rri duarkryq

bëj diçka për këtë popull që ke!

Po ju o të mjerë

ne e dijm se si e ku jemi,

por vendin tuaj si e leni

athua në vete jeni?

Dikur thoshim

edhe po te vdesim te gjithë,

do i rezistojmë armikut e kohës

po tani ç′bëni, athua do ia leni Serbise?

Ju kuptoj fare mirë

ndjenjat tuaja të skamjes e mjerimit,

po ku u mbeti dinjiteti vallë

mos do ta gjeni rrugëve të mërgimit?

O ju që jeni më lartë

fleni e hani me pak,

mendoni për këtë popull

e mos të zbrazet Kosova pak e nga pak!

ATY 

Aty ku flitet gjuhë e nënës

Ku përkundet djepi i lashtë

Aty ku bien fyelli e qiftelia

Ku mbahet besa

E rritet djalëria

Ku nënat percjellin gurbetçar

Presin të tjerët duke ardhë

Aty ku ende dëgjohet

Zëri ynë shqip

Eh, aty, atje përsëri

Armiku vjell zjarr

Breshëri plumbash

E flakë shtëpish

Tërheqje zvarrë

E hedhje në rrugë

Nëna e baballarë

Fëmijë e pleq duke qarë

Po ku jemi ne o shqiptar

Rreth e rrotull jemi rrethue

Armiku i vjetër nuk flen

Varrin tonë don me gërmue

Çfarë na duhet

Me pa më shumë

Për tu bërë bashkë

E robërisë shekullore

Me i dhënë fund.

MOTIVI IM 

Motivi im

Për jetë e mot

Të kujtoj të kaluarën

Që të ndjej

E të kuptoj

Të tashmen.

Motivi im

Të mos harroj të parët

Të rënët e të gjallët

Shekuj me radhë.

Për mua është

Një qëllim

Të njoh e të dij

Të gjitha për kombin tim.

Pellazgët e Ilirët

Arbëreshët e Qamët

Shqiptarët sot

Përreth Kosovës time

Kosovë Lindore

Mal të Zi e Maqedoni

Të gjithë gjakun

E gjenin tonë

Kudo që janë

Me traditë, besim e fe

Të gjithë bashkë

Ne kemi një atdhe.

Sot, ne çdo hap që bëjmë

Çdo lëvizje e thirrje

Le të jetë për unifikim

E për bashkim

Popull i shpërndarë

Mos ta qojm kohën kot

Të bëhemi një

Në çdo kohë

Kështu do jemi më të fortë.

PORTRET

Ai kishte shpirt revolucionar

i mblodhi të gjithë të tjerët,

ata që donin lirinë

dhe të gjithë të mjerët.

Të gjithëve u bëri strehim

u dha ujë e bukë,

ndonjërit i mjekoi dhe plagët

ngrohtë, qetë dhe butë.

Trupi i tij si vigan

fëtyra e tij që shprehte besim,

zemër butë e si luan

të gjitha i bëri për një qëllim.

Erdhi koha në front për të dal

edhe aty ishte i paparë,

bindshem e me vetëbesim

se liria një ditë ka me ardhë.

Kaloi furtuna e luftës

falenderime shumë kishte,

por njerëzit shpejtë harruan

grabisnin pasurinë që s′u përkiste.

Si ndryshuan kaq shpejtë

harruan armikun barbar,

nxitonin në pasuri për vete

donin në pushtet për të ardhë.

Po tani,

vuan i urti e i vobegti,

se të tjerët egoist

punojnë vetëm për veti.

Ku do na çoje vallë

kjo marrëzi,

për komb e atdhe

nuk është e lehtë të krijosh histori.

O JU

O ju që hiqeni për të mençur

Të fortë e kurreshtar,

Mos harroni se të gjithë si ju

Në këtë botë kanë ardhë.

Nuk jeni ju më të veçantë

Të qëndroni mbi të tjerët,

Pse jeni më të fortë

S`keni të drejtë gjithëherë.

Pse në jetë juve dikush u ngriti

Me vlera ka dhe të tjerë,

Drejtësia, sinqeriteti e arsyeja

Le të prijnë përherë.

Të duash vetëm veten

Nuk të sjell askud,

Me përbuzjen tënde një ditë

Do të biesh në pus të pafund.

Njeriu jetën e shijon

Për të qenë të bashkuar e në liri,

Me presione e padrejtësi

Nuk mund të gëzoje asnjë shoqëri.

ISHTE VJESHTË 

Ishte vjeshtë atëherë

Kur gjethet e rëna për tokë

Na shoqëronin,

Kur dielli buzëvarur

Nuk na ngrohte

Por ne kishim

Njëri tjetrin

Dhe zemrën

Që na afronte.

Atë vjeshtë të vrerët

Ne e permbyllëm ngrohtësisht

Me pragun dimëror

Për të lulzuar në pranverë

MALL

Mall për jetën

Për kohën

Diellin

E ylberin

Shiun e borën.

Mall,

Për votrën

Këngën

E përrallën

Djepin e pragun

Malĺ,

Për dorën

E përqafimin

Hidhërimin

Por dhe gëzimin.

Mall për çdo gjë

Që kishte emrin

E që kishte kuptimin.

Mall,

Për mbrëmjen

Sofrën e zjarrin

Për të gjitha ato

Që të heqin mallin.

PELLUMB I BARDHE 

Do të ishte mirë

të isha një pëllumb,

pëllumb i bardhë,

që sjellë fat e lumturi.

Të fluturoja shtëpi për shtëpi

dritare më dritare,

të vështrojë tinëz,

njerëzit e mi....

Ata që më duan e i dua,

ti shoh pakëz a qajnë, a vuajnë.

Ti shikoj a janë mirë

a janë qetë

apo rropaten me mërzinë.

Nëse mundem

me shpirtin tim

me një kengë,

t′ju sjell paqe e gëzim....

Nëse unë

mbrenda s′mund të hyj,

tu ofroj atë që mund,

një këngë, një ngazëllim

pak ngrohtësi e rehahti.

Po të isha mbrenda

do i doja, do i zgjoja

e me shpirt do u përkushtoja.

Do u flisja që për jetën

me dashuri e drejtësi të luftojnë,

njëri tjeterin ta ndihmojnë

tu jepja forcë e moral,

tu jepja frymë e dashuri

vetëm që të mbijetojë,

e sinqerta dashuri...

NE BARKË 

Sa do doja të jem në një barkë

Në mes detit të pafund,

Në qetësi të ndjej luhatjet

Si fëmijë barka të më përkund.

Në mes detit të qetë

Valet e lehta rreth meje të takohen,

Unë me fëtyrë kah djelli

Në praninë e tyre do ngushllohem.

Me mendje e shpirt

Të shëtisë tërë botën,

Atë që dua të kërkojë

Ku dua unë të ndal kohën.

Kohë e re i thonë

Në shekullin njëzetenjë jemi,

Por ca gjëra do të donim

Dhe nga e kaluara ti kemi.

Sikur të mundesha

Nga të gjithë shekujt të mbledh

Atë që çmoj më shumë

Ta kemi dhe sot përherë.

Në qoftë jeta si i thonë

Se prej një jete në tjetrën kalojmë,

Ndoshta kam diçka nga e kaluara

Që e ndjej ta kemi e ta kujtojmë.

Dikush do thoshte është fantazi

Mos mendo gjëra të kota,

Unë shpesh ndalem s′mund të vazhdojë

E ndjej sikur diçka më mungon që s′ ka bota.

Njerëzit botën e gjallërojnë

Me sojin e tyre ndonjëherë nuk përkojnë,

Pa ta bota vërtetë s′ka kuptim

Po sikur shumë gjëra në të mirë të ndryshojnë.

LOTI 

Dy pika loti rrodhën

Prindit të gjorë,

Ofshama të njëpasnjëshme,

Shtangur në vend

Nga lajmi i hidhur

Per të birin.

Ne orvateshim,

Cili ti japim lajmin,

Ishte rënde për ne,

Bëme të gjitha per të

Por kot,

Sëmundja e kishte mundur.

U shua ngadalë

Një shpirt i gjorë

Vetëm dymbëdhjetë pranvera ishte,

Në sytë e tij

Nuk kishte shpresë,

Edhe vet e kuptonte

Se do vdes,

Na paralajmëronte,

Mosni , me lini rehat,

Nuk mundem më.

FALENDERIM PUBLIK ME RASTIN E VDEKJËS SË BABAIT TONË PROF .MAXHUN BRUQI(25 DHJETOR 1928- 02.04.2016)

FALENDERIM PUBLIK

FALENDEROJMË QYTETARËT E FSHATIT ISNIQ,QYTETARET E DEÇANiT,JUNIKUT ,PEJËS,RUGOVËS, BAJËS SË PEJËS,BURIMIT,GJAKOVËS,KLINËS,SKENDERAJIT, PRISHTINËS,OBILIQIT,VUSHTRISË,MITROVICËS,BOLETINIT,PREKAZIT,AQAREVËS,LIPOVECËS,LIPJANIT,GJILANIT,PRIZRENIT,FERIZAJIT,KAQANIKUT,OPOJËS,DRA-GASHIT,TROPOJËS,TIRANËS,VLORËS,SHKODRES,,ULQINIT,WASHINGTONIT,NEW YORK-UT, DUBAIT ,DETROIDIT,LONDRES,PARISIT,ROMËS,VATIKANIT,KOPENHAGËS ,CURICHUT,MADRIDIT,.KAIROS,OSLOS,MALMES,...ETJ. SI DHE NË VEÇANTI KRYETARIN E KOMUNËS SË DEÇANIT Z.RASIM SELMANAJN, DREJTORIN E DKA-SË,Z.BEKIM VISHAJ ,DREJTOR I GJIMNAZIT 'VËLLËZËRIT FRASHËRI" NË DEÇAN, Z.ENVER OSDAUTAJ,PROFESOR,ZEKË SINANAJ,GAZETAR I TELEVIZIONIT TË PRISHTINËS,REKTORIN E FAKULTETIT TË INXHINIERISË MEKANIKE TË TIRANËS PROF.DR. JORGAQ KAÇANIN,SHKRIMTARËT HALIT ELSHANIN ,NEZIR PROKSHIN,DIBRAN FYLLIN,HAJDAR FEJZULLAHUN,BEHRAM HOTIN ,REXHEP SHAHUN ,IZET DURAKUN,MINISTRIN PROF.DR. HAJREDIN KUÇI,MINISTRIN PROF.DR.ARSIM BAJRAMI,AKADEMIKËT PROF.DR.JUSUF BAJRAKTARI,AKADEMIK PROF.DR.JUSUF KRASNIQI,AKADEMIK PROF.DR.SKENDER KODREN, PROF.DR.ESHREF YMERIN, PROF.DR.VEDAT SHEHUN ,ZEF PËRGEGAJN, ,USHTARAKUN E USHTRISË SHQIPTARE ADEM AVDIA ,P[ROF.SELATIN KAÇANIKUN,XHAFER LECIN,RAIMONDA MALEÇKA, PROF.DR.SYLË TAHIRSYLAJ,PROF.DR.FATMIR TERZIUN,PROF.DR.ABDYL BUNJAKU,PROF.DR.KUJTIM SHALA,PROF.DR.CENË BYTYQI,,PROF.DR.RAMË LIKAJ,PROF.DR.AHMET SHALËN,PROF.DR.HYSNI DAKA,PROF.DR.SHYQRI GALICA,
PROF.DR.GJYLE MULLIQI, PROF.DR.TUNË PERVORFI, DEPUTEN E KUVENDIT TË KOSOVËS TIME KADRIAJ ,PROFESORESHËN FATBARDHA TAHIRSYLAJ ,MJEKËT ,MOTRAT DHE TEKNIKËT E PALOSHSHËM TË QKUK-SË,SPITALIT ORTOPEDIK NË PRISHTINË, MJEKËT E QENDRËS KLINIKE STOMATOLOGJIKE NË PRISHTINË,LIDHJEN E SHKRIMTARËVE TË KOSOVËS , ETJ. SI DHE MBI 50 MIJË QYTETARË TJERË QË MUARRËN PJESË NË VARRIM ,MBLEDHJEN KOMEMORATIVE(MË DATË 2 PRILL 2016) SI DHE NË TË PAME(3,4,5 PRILL 2016) NË FSHATIN ISNIQ .

FALENDERIM TË VEÇANTË KANË BASHKËFSHATARËT ISNIQASIT E VYER , SI DHE NXËNËSIT E BABAIT QË ERDHËN NGA TË GJITHA VISET E TROJEVE SHQIPTARE,KU BABAI IM PLOTË 42 VJET I EDUKOI SE SI DUHET ATDHEU.

ME RESPEKT ,

FAMILJA BRUQI NGA ISNIQI DHE PRISHTINA


NË PRISHTINË,7/4/2016



******

REPUBLIKA E KOSOVËS

MINISTRIA E ARSIMIT 
E SHKENCËS DHE E TEKNOLOGJISË

TELEGRAM NGUSHËLLIMI

04 Prill 2016


Me rastin e ndarjes nga jeta veterani i arsimit, Prof. Maxhun Bruqi


E nderuara familje Bruqi,

Me pikëllim të thellë morëm lajmin për vdekjen e kryefamiljarit tuaj, veteranit të arsimit në komunën e Deçanit dhe më gjerë.

Profesor Maxhun Bruqi, ishte ndër pishtarët e parë të arsimit shqip në Kosovë, që nga përfundimi i Luftës së Dytë Botërore, i cili me përkushtim dhe atdhedashuri të thellë, edukoi dhe arsimoi shumë breza të rinjsh. Ai ishte profesor i dalluar i lëndës së gjeografisë, të cilën me aq dashuri e profesionalizëm ua shpjegoi nxënësve për më shumë se 40 vite.

Profesor Maxhun Bruqi, tashmë është pjesë e panteonit të arsimit shqip në Kosovë, si njeri i cili tërë jetën ia kushtoi arsimit. Ai do të mbetet gjatë në kujtesën tonë dhe secilit nxënës që pati fatin të mësoi nga profesori për kulturën, pedantërinë dhe etikën profesionale prej pedagogu.
I përjetshëm qoftë kujtimi për të!

Me respekt,
Arsim Bajrami,
Ministër i Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë

http://masht.rks-gov.net/article/telegram-ngushellimi-14

Mbledhje Komemorative për Prof.Maxhun Bruqi - YouTube

https://www.youtube.com/watch?v=h-bKS6kFU7o

PANAMAJA GISHTI PAS TË CILIT FSHIHEMI

REXHEP SHAHU

PANAMAJA GISHTI PAS TË CILIT FSHIHEMI

Ne frikacakët duam që armiqtë të na i vrasin apo mundin të tjerët, duam që hasmin të na e vrasin e mundin të tjerët. Por kënga të na këndohet ne. Vetëm se kemi pasë deshirë.

Ne frikacakët nuk bëjmë dot asgjë, ne na pikon shurra në pantollona kur vjen puna me mbrojtë veten apo me i dalë zot vetes tonë. E shumta qajmë. Të na dalë zot bota se e ka për detyrë – kjo është bindja jonë, thirrja jonë që e artikulojmë ose jo,. Por e pëshpërisim të gjithë.

Ne frikacakët po demonstrojmë frikë edhe tani në rastin e zbulimit të atyre që kanë vjedhë lekët tona, me lejen e qeveritarëve tanë e bashkë me to, pasi kurrë nuk vidhet shteti pa lejen e qeveritarëve, dhe i kanë fshehë paratë në Panama.

Kjo histori është me la mut me shurrë.

Se kemi frikë të flasim e të shohim vjedhjet që na janë bërë dhe i kemi para syve vjedhësit dhe plaçkën e vjedhur, atdheun e vjedhur, i votojmë vjedhësit i kemi drejtues vjedhësit, përkulemi para tyre, i admirojmë, adhurojmë, ua besojmë të sotmen e të ardhmen.

I shohim para syve paratë tona të vjedhura që janë bërë e bëhen pallate, hotele, vila luksoze e skandaloze, toka pa fund, troje, etj etj, pasuri të patundshme.

Kemi frikë të flasim e të përballemi, të marrim hak kundër vjedhësve minimalisht me mos dhënie vote, t'ua marrim paratë tona vjedhësve.

Se nuk kemi forcë, guxim, vullnet ta bëjmë këtë, ne knaqemi që dalin ca para të fshehura në Panama. Knaqemi që po synon dikush tjetër t'i zbulojë këto para të vjedhura, knaqemi e mburremi me çfarë po bëjnë të tjrët, por edhe mburremi me frikë e me rezervë se mos na shohin hajdutët duke u gëzue dhe na shpëton shurra në pantallona pastaj.

Ne i duam paratë që na i kanë vjedhë, por i duam të na i sjellin të tjerët, nuk duam të përgjakim as duart, nuk duam të sakrifikojmë asgjë. Ne duam t'i bëjnë të tjerët punët për ne, e vetë nuk kemi guxim e trimeri të bejmë asgjë, as ta duam veten mjaftueshëm.

Ne kujtojmë se hetuesit e botës janë në dispozicionin tonë, janë shërbëtorët tanë. Pa guxuar të bëjmë presion hetuesve, prokurorëve e gjyqtarëve tanë sepse ata vetë janë kalorës të virtytit e nderit.

Skandali i Panamasë, ose lekët e fshehura në Panama janë maja e ajzbergut. Njerzit e dinë dhe nuk çuditën, thjeshtë i lëshojnë edhe një të vjellme më tepër dhe kaq.

Lekët e vjedhura të fshehura në Panama janë maja e ajzbergut për arsye se njërzit mjafton të shohin nivelin intelektual të deputetëve në parlamentin e vendit dhe të kuptojnë se ku kanë shkuar lekët e vjedhura, çvlerë kanë lekët e vjedhur dhe ç’fitohet prej lekëve të vjedhura, mjafton të shohin nivelin e nëpunësve të vendit dhe të kuptojnë se si injoranca me para ka blerë diploma, jashtë e brenda vendit, mandate deputetësh, zyra e poste të larta. Shih gjithë piramidën e shtetit, testoje nivelin intelektual të zyrtarëve dhe e kupton pse e ku jemi, e kupton ku janë paratë dhe çfarë investimi të munguar bëjnë paratë e vjedhura, çfarë katastrofe kombëtare bëjnë paratë e vjedhura.

Ndaj Panamaja është asgjë para panamasë së këtushme. Lekët e vjedhura e të fshehura në Panama a nëpër panamara të ndryshme, janë kusur kafeje, janë sa kusuri i kafesë së korrupsionit shqiptar e botëror.

Lekët e vjedhura të fshehura në Panama janë maja e ajzbergut të parave të vjedhura shqiptarëve dhe nuk ia ndjen askujt për majën përveç atyre që duan të zhurmojnë sa më shumë që të mos shihet gjithë ajzbergu i krimit të vjedhjes.

Lekët e vjedhura fshehur në Panama janë kusur kafeje a bakshish në raport me ato që u janë vjedhë shqiptarëve dhe shqiptarët i kanë përditë para syve të tyre vjedhësit dhe pasuritë e tyre të vjedhura.

Se mos ti shkojë mendja ndokujt se korrupsioni është fenomen shqiptar. Jo. Është botëror, është i niveleve të zyrave të laarta të botës. Në vende si Shqipëria të huajt vjedhin më lehtë, më kollaj në bashkëpunim me shqiptarët.

Lekët e vjedhura të fshehura në Panama janë sa kusuri i kafesë së bosave po të llogarisësh se këtu mafia shiti gjithçka që të mos ketë mbrojtje asgjë e askush.

Këtu duhen shitur e duhen dhënë me koncension edhe gjykatat e gjithë niveleve, prokuroritë e gjithë niveleve, spitalet janë shitë dhe më e keqja është se mashtrojnë.

Panamaja më duket si shaka kur shoh se shoqëria ka vdekë, e kanë vdekë këta që kanë vjedhë e vjedhin, kanë paguar që ta vdesin shoqërinë, që ajo nuk ka fuqi të reagojë. Është blerë vdekja e shoqërisë, është paguar vdekja e saj ndaj s’ka kush flet.

Skandali i Panamasë është gishti pas të cilit duam të fshihemi ne frikacakët, që nuk guxojmë t’ia pohojmë vetes se pasuria jonë që na e kanë vjedhë dhe e kanë fshehur në Panama, është fare fare e vogël në krahasim me atë që na e kanë vjedhë dhe na bëjnë karshillëk përditë. Pasuria që na e kanë vjedhë zyrtarët është aq e madhe në Shqipëri dhe ne heshtim, fusim kokën në rërë si struci. Kjo pasuri e vjedhur dhe heshtja jonë prej frike, ne na e ka marrë erzin si popull gjasmë trim e guximtar. Ne nuk jemi aspak trima as guximtarë. Ne e shohim dhe e dimë mirë se komshiu ynë shtetar, pushtetar vjedh, ka vu pasuri të madhe me vjedhje, ka vila, dyqane, resorte, makina superluksoze, se ne ia njohim zorrët e barkut njëri tjetrit dhe ia dimë edhe leshtë e bythës. Ne e dimë, mallkojmë në heshtje, thefsh qafën i themi përditë pa zë, mos i gëzofsh i themi përditë pa zë, por zë nuk nxjerrim, nuk ankohemi, nuk reagojmë. Thjeshtë vegjetojmë e bëhemi vner. Dorëzohemi përditë, mundemi përditë, poshtrohemi përditë.

Ne nuk kemi ku të ankohemi, kujt t’i drejtohemi, kujt t’i besojmë, ku të reagojmë.

Këtu ke frikë prej gjithkujt. Më e pakta spiunohesh, tradhëtohesh, shitesh. Ligjin e bën i forti, drejtësinë e blen i forti, ligjet i prodhon forca e lekut, dhuna e lekut. Autoritetet morale këtu i sharrojnë, Profesorët, akademikët, të diturit, guximtarët, poetët, shkrimtarët këtu i lënë të lëpijnë gishtat e tyre, i urdhërojnë të mos flasin ose vetëm siç duan partitë. Këtu atdheu është i partive, nuk është i shqiptarëve. Është i shqiptarëve të partive e jo i shqiptarëve të paparti. Atdheu këtu nuk është i të diturve, por i hajnave.

Këtu nuk zbatohen vendime gjykatash. Nuk zbatohen vendime gjykatash, vendime të formës së prerë nuk zbatohen. Gjykatat janë të vërura haptas nga politika që emëron gjyqtarë e prokurorë. Këtu politikanët e emëruar nga kryetarët, vetëm nga kryetarët pa konkurencë e përballje, bëjnë ligjin, vrajnë e kthjellin, bëjnë dimën a vetë, vjeshtë a pranverë.

Panamaja dhe pasuria atje është pra gishti pas të cilit duam të fshihemi. Është një portë futbolli a një kosh basketbolli ku ne të gjuajmë e të bëjmë gola a kosha sa të duam se aq i bën asaj porte a atij koshi. Gjithë qëllimi është të merren të gjithë më Panamanë e të largohet gjithmonë e sa më shumë vëmendja nga pasuria e vjedhur që lulëzon në Shqipëri. Të mos kërkojë askush llogari në Shqipëri. Të kalojë kohë e të harrohet çfarë është vjedhë në Shqipëri.

Që njërzit që kanë vjedhë pasuritë e shqiptarëve, të rrisin fëmijët e tyre në luks me paratë e vjedhura, t’i emërojnë fëmijët e tyre elitë, të blejnë diplomat ku janë e ku s’janë më të shtrenjtat dhe të shpallen elita e vendit, pavarsisht se janë bij e bija hajnash dhe rrallë, shumë rrallë ndonjë bir hajni mund të mësojë dhe mund të trembet natën në gjumë nga vjedhjet e krimet e prindërve të tyre.

Duke u fshehur pas Panamasë, duke u fokusuar te pasuritë e vjedhura, te leket e vjedhura e të fshehura, qëllimshëm harrohet se hajnat duan të blejnë të djeshmën e të nesërmen.

Fëmijët e tyre kanë makina 80 mijë euroshe, prishin në ditë për kafe minimumi 100 euro, mashtrojnë veten se bota u ka borxh, joshin e mashtrojnë vajza të bukura dhe krijojnë kështu kontigjent të sigurtë kurvash të dëshpëruara. Me paratë e baballarëve hajna e kriminelë, bijtë e bijat e kurvave shkërdhejnë jetën tonë. Hajnat që pretëndojnë se kanë blerë të ardhemn tonë, kanë shitë me vakt gjatë vjedhjes gratë e fëmijët e tyre.

Kanë lekë, por s’kanë familje. Kanë lekë, por s’kanë fëmijë sepse vjen një ditë që fëmijës i vjen turp për prindin që ka. Kështu ka lindë dëshpërimi ynë që po ia merr frymën shqoërisë.

Pra ne e shohim se jemi deri në grykë në detin e mutit dhe duam të na e shterrin të tjerët këtë det muti, vetë të rrimë si zotnitë ani se në mut, vetë të rrimë si gjyhnaqarët, vetë të rrimë gjithmonë si viktima të zgjebura, të na mëshirojë bota.

Por bota s’ka më mëshirë, bota u prish.

Bota ka vetëm interesa.

Moral nuk ka.

Morali ka mbetë pa atdhe.

Historia duhet shkruar sipas fakteve, ngjarjeve, vendndodhjes dhe personave pjesëmarrës në to

 Vilheme Vranari ka lindur në Kaninë të Vlorës më 1945. Origjinën e ka nga një familje të vjetër kulturore dhe atdhetare , pinjolle e familjes së princit Gjergj Arianiti. 


Qysh fëmijë ka njohur jetën e internimeve. Lufta e klasave, e ka fshikulluar pa mëshirë qysh 6 vjeçe . Por ky internim ka vazhduar shumë gjatë . 

Pas diplomimit në shkollen pedagogjike ,Vilheme Vranari punoi pak vite si mësuese në fshat dhe njëkohësisht vazhdonte universitetin shtetëror të Tiranës, dega gjuhësi -histori. 

Por, kur duhet të përfundontevetem edhe tre lënde iu ndalua diplomimi. Ëndrra e saj ishte krijimtaria letrare .

Vilhemja është njëra nga femrat e para që u ngriten kundër diktatures. Ështe themeluese dhe ka qenë Kryetare e Lidhjes Demokratike të Gruas në degën e Vlorës. Por ëndrra e saj vazhdoi të mbeten librat dhekrijimtaria letrare .

Në dhjetor të vitit 1996, në moshën 52- vjeçare ,u realizua ëndrra e saj. U botua vëllimi i saj i parë poetik. 

Në të gjithë krijimtarinë e saj ndihma kryesore ka qenë bashkëshorti dhe familja. Edhe pse është në moshën 71-vjeçare e pranon sfidën duke u ballafaquar me të gjitha krijimet e letërsisë shqipe.(Floripress)

Vilhelme Vrana Haxhiraj

Si shkas u bë një shkrim te “Fjala e Lirë” i Prof.Dr. Bardhosh Gaçe dhe MSc Albert Habazaj  me temë “Kultura fetare Bektashiane në Vlorë” i datës 31 tetor 2015 ( Fjala e Lirë) dhe gazeta “Dielli”, kurse më 3 nëntor te “Telegrafi”.

Për arsye shëndetësore , u mjaftova vetëm me komentin si mëposhtë: te Revista “Fjala e Lirë", ku shprehimisht kam shkruar:

 “Të nderuar Prof Dr Bardhosh Gaçe dhe MSch Albert Habazaj!

  Përsa i përket harmonisë fetare dhe vlerat e secilit besim fetar i përgëzoj autorët.

Ju respektoj të dyve por  nuk jam dakord lidhur me shkrimin e mësipërm të datës 31/10/2015. Ju përgëzoj për evidentimin e harmonisë fetare në Vlorë  e kudo në Shqipëri. Veçse historia ndërtohet mbi fakte Historike, ngjarje, vendodhje dhe persona realë, ndryshe ajo do të ngelet e cunguar dhe e tjetërsuar.

  Ismail Qemali është babai i Kombit dhe ka vlerat e veta të pakundërshtueshme, por jo të gjitha vlerat i dedikohen kësaj familjeje. Sinan  Pashai, dhëndërr i Sulltanit, që u vendos në Kaninë më 1514 për të nënshtruar Kaninë, Labëri-Kurvelesh e Himarë,ishte stërgjysh i familjes Vlora, e cila zanafillën e nisi në Vlorë dhe jo në Kaninë, me ndërtimin e Xhamisë së Plumbit, pasi Veziri i  Kaninës u vendos në Vlorë. Ndryshe, sipas traditës ilire që familjet mbanin emrin e vendlindjes, kjo familje do të quhej Kanina dhe jo Vlora.

         Sinan Pashai nuk ishte djali i Gjergj Arianitit, sepse erdhi nga Turqia. Gjergj Arianiti kishte tre djemë: Thomai, që u konvertua në muslima me emrin Ali; I dyti dhe më i rëndësishmi Kostandini, Protonoter i Papës, i cili shmangu luftën Franko-romake. I treti ishte Arianiti..

  Teqenë në Kaninë e ka ndërtuar familja Frashëri dhe jo familja Vlora. Abdyl Frashëri i shiti pronat e teqesë vetëm për çështjen kombëtare dhe ende në Kaninë këndohet kënga: Abdyl prishe pasurinë një barrë flori”. Sa për dijeni  Kusum Babai dhe Uji i Ftohtë janë prona të Kaninës dhe jo të Vlorës, pasi Vlora për kohën ishte liman i Kaninës sipas rëndësisë historiko-administrative. 

Teqenë e Kusum Babait nuk mund ta ndërtonte familja Vlora në pronën e dikujt tjetër, që është me tapi që nga viti 1834. Ndaj sot e mëse 10 vite më parë, teqeja e Kusum Babait është në gjyq me pronarët kaniniot legjitim. Nuk di se kujt i shërbejnë këto transformime historike  e falsifikime  historike të pronësive?!Sinan Pashai ndërtoi xhaminë e Kaninës , kurse xhamia e plumbit në Vlorë iu dedikua Sulltanit të madhërishëm, i cili vizitoi edhe Vlorën.

Ps: Më vonë këtë temë do ta sqarpoj me fakte historike nga autorë të  kohës

Me konsideratë !Vilhelme- ky ishte komenti i datës 31-10-2015

 Të nderuar bashkëqytetarë dhe studiues, Prof dr. Bardhosh Gaçe dhe MSc Albert Habazaj!Ju respektoj të dyve, por  nuk jam dakord lidhur me shkrimin e datës 31/10/2015. 

Ju përgëzoj për evidentimin e harmonisë fetare në Vlorë e kudo në Shqipëri. Veçse historia ndërtohet mbi fakte historike, ngjarje, vendodhje dhe persona realë që janë pjesëmarrës me vlera në ngjarjet e ndryshme, në të kundërt ajo do të ngelet e cunguar dhe e tjetërsuar. 

Pastaj të mos fajësojmë historianët apo kronikanët e huaj për shtrembërimin e historisë, kur ne kemi gabimet e fajet tona.

  Ismail Qemali është babai i Kombit dhe ka vlerat e veta të pakundërshtueshme, por jo të gjitha vlerat i dedikohen kësaj familjeje. Sinan  Pashai, dhëndërr i Sulltanit, që u vendos në Kaninë më 1514 për të nënshtruar Kaninën, Labërinë-Kurveleshin e Himarën ( një krahinë e panënshtruar), ishte stërgjysh i familjes Vlora, e cila zanafillën e nisi në Vlorë dhe jo në Kaninë, me ndërtimin e Xhamisë së Plumbit, pasi Veziri i  Kaninës u vendos në Vlorë. Ndryshe sipas traditës ilire, kjo familje e nderuar do të quhej Kanina dhe jo Vlora.

Pasi lexova materialin tuaj dhe konstatova për sa ishte shkruar , jo vetëm mua , por cilitdo i lind e drejta të bëjë pyetje të tilla:

    -Cili ishte Sinan Pashai?!Kush e themeloi Teqenë e Kaninës?Kujt i përket Kusum Babai apo Uji i Ftohtë si pronë?

   Tani po flas si bijë Kanine, bijë e njërës nga familjet më të vjetra dhe themeluese të Kaninës. Plus që kam mbi 20 vjet që po studioj për Krahinën Autoktone Jugore, për Kaninën dhe Gjergj Arianitin, pa harruar këtu se këtë temë e kam nisur herët qysh më 1975,kur mbrojta lëndën e Historisë për tu diplomuar me temën “Krahina autoktoone Jugore e Shqipërisë!Paçka se sistemi dhe koha u treguan të padrejtë , unë e rinisa këtë studim kur ndodhën ndryshimet e mëdha politike në Evropë dhe në kampin e lindjes.Te shkrimi i dy autorëve më habiti fjalia:(Sinan Pasha, i biri i Gjergj Arianitit, katragjysh i Ismail Qemalit), të cilën po e sqaroj më poshtë.

* Lind pyetja se, kush e themeloi teqenë e Kaninës?

 Historikisht themeluese e Teqesë së Kaninës është familja Frashëri dhe si pronë të teqesë kishin Zvërnecin,ose  (Triport e Protonovë), prona të cilat kjo familje i sakrifikoi për çështjen kombëtare. 

Pas Traktatit famëkeq të Shën Stefanit, që e ndante Shqipërinë në copa-copa mes shteteve të Ballkanit dhe Evropës, sikur të ishte ajo humbësja dhe jo Turqia në luftën e gjatë ruso-turke. Abdyl Frashëri ua shiti pronën Shehajve që sot jetojnë në Kaninë, të cilët më pas u bënë trashëgimtarë të teqesë. Meqë frashëllinjtë që ishin në Kaninë, nuk lanë djalë trashëgimtarë , thirrën Seit Shehun me dy vëllezërit e tij, nga fshati Bragullac i Beratit, që gjendet në shpatin e malit Tomorr për drejtimin e teqesë. 

Për shitjen e pronave të Zvërnecit është edhe një këngë perlë, ashtu si roli i familjes Frashëri në historinë tonë kombëtare, ajo ka ngelur si një thesar i historisë dhe kulturës sonë në Rilindjrn Kombëtare e më pas:

“Abdyl prishe pasurinë një barrë flori,

hipe vaporrit e shkove drejt në Gjermani,

dhe Bismarku seç të pyeti:

-Djalo nga je ti?-

Unë jam nga Shqipëria, Abdyl Frashëri,

 i rritur në ato male me libra në gji,

Mendohuni mirë ju për Shqipërinë,

Mos e bëni copa- copa sikur s’ka njeri.

 S’jemi grekë e as bullgarë, as nga Mali i Zi,

 jemi fino shqiptarë që kërkojmë liri...! “

Pasardhësit e familjes Shehu sot janë tre fise, që i kanë ende trojet dhe pronat në Kaninë: Shehu, Myftiu dhe Dervishi.

   Për të sqaruar lexuesin se cila është e  vërteta, po jap një fragment të shkëputur nga artikulli: “Shqipëri, gëzuar 95 vjetorin e Pavarësisë!”

 “...Për vendin e shqiponjave dhe kombësinë e saj, jeta ndër shekuj ishte e vrazhdët, e pamëshirshme, sepse pushtimet e huaja kurrë nuk e lanë të qetë Shqipërinë. Ishin këto arsyet që shumë shqiptarë qysh herët kanë emigruar në vende të ndryshme. Në mërgim sipas traditës së të parëve ata mbanin mbiemrin e vendit ku kishin lindur. Një familje e tillë, ishte edhe ajo Vlora, pinjoll i denjë i së cilës ishte Ismail Qemali. 

Paraardhësi i kësaj familjeje ishte Sinan Pasha( dhëndër i sulltanit) i cili në shek e XVI-të (viti 1514), u vendos në Kaninë me ofiqin e Vezirit të madh, më pas zbriti në Vlorë në kohën e Sulejmanit të shkëlqyer. Kishte detyrën e kryeadmiralit të flotës, ose siç e quante Porta e Lartë, një Kapedan Pasha. (sipas kronikanit Evliha Çelebi) Si grekët që pretendonin se gëzonin tituj fisnikërie nga prejardhja e tyre semite prej Egjiptit të lashtë, edhe familjet fisnike shqiptare që i shërbenin Portës së Lartë, morën tituj të tillë me prejardhje orientale. 

Kjo ndodhi edhe me familjen pasardhëse të Sinan Pashait. Prej shek XVI-të deri në shpalljen e Pavarësisë, familja Vlora gëzonte tituj dhe ofiqe të larta të dhëna nga Stambolli, për shërbime ndaj Portës së lartë. Megjithatë ata ishinatdhetarë dhe punuan si shqiptarë të mirë. Për këtë arsye Ibrahim Pashë Vlorën e burgosën dhe e vranë në Janinë.

 Kur stërgjyshi i Ismail Qemalit, pra Ismail Pasha u thirr në Janinë më 1827 për të marrë detyrën e kryeqeveritarit të Vilajetit, por në të vërtetë i kishin përgatitur një kurth, sepse ai kishte marrë pjesë në luftë më 1821 përkrah Ali Pashës. 

Sa hyri në portat e pallatit, me njëherë pas shpine u mbyllën dyert. Ndërsa tek zbriste nga kali, u vra pabesisht bashkë me suitën e vetë, ata pak njerëz që e shoqëronin. Atë kohë Tafil Buzi, udhëheqës i kryengritjeve kundër Tanzimatit, syrgjynosur në Ysqyda, i dërgoi Zenel Gjolekës: “Erdhi halldupi i Konjës në vatrën tuaj, ju vrau vëllanë në Janinë, dhe s’u bë për burrë asnjë nga ju t’i merrte hakun”.

Gjoleka iu përgjigj:

 “Tafil Buzit të m’i thoni,

Gjoleka s’e turpëroi,

Kaftanazin e martoi,

me të dyja ç’e qëlloi,

nëpër dyzetëmijë shkoi”.

-Pasardhësi i këtij atdhetari do të lindëte më 24 janar 1844. Ky ishte Ismail Qemal Bej Vlora.( Vilhelme Vranari Gazeta “Kanina” –Nëntor 2007 )

*Cili ishte Sinan Pashai:

Historikisht sipas kronikanëve të kohës, Çelebiut, Ana Komnenës etje, duke nisur nga Kanina, Gryka e Lumit Shushicë, Labëri , Kurvelesh dhe Himarë nuk iu nënshtruan Turqisë aq më tepër nuk pranuan Islamizimin e tyre.

 Për këtë mjafton të përmendim Epitafin e Gllavinicës, ku Gjergj Arianiti shkruan se i qëndron besnik Papës përsa i përket besimit të krishterë.Pikërisht për besnikëri dhe për marrëdhëniet korrekte tregtare dhe diplomatike me me Raguzën, Napolin, Venedikun, Papatin dhe Gjermaninë, Gjergj Arianiti u pranua si familje e respektuar në radhët e fisnikëve romak, dhe venecian(shih:Libri i Artë i Familjeve Fisnike të Mesdheut).

   Për ta nënështruar këtë zonë, Sulltani emëroi në Kaninë dhëndrrin e tij Sinan Pasha si sanxhakbej, i cili  nuk lindi fëmijë me vajzën e tij. U rimartua me një bijë të familjes më të lashtë vendase. 

Theksoj se Kanina atë kohë ishte një qytet me 300 shtpëpi, me një nga 6  kështjellat më të vjetra të Evropës Jugëlindore e shtrirë në 3,6 ha tokë, ku ende në bazë gërmimeve arkeologjike duken gjurmët e punimeve gjatë pushtimeve perse, romake,venedikase, bizantine dhe osmane (në ndërtimin e mureve), ku bazamenti i kështjellës i përket ndërtimit ilir (D.Komata, N.Ceka” Qyteti iliro- arbëror i Kaninës”).

  Që paraardhës i familjes Vlora  ishte Sinan Pashai, kjo qëndron. Ai ndërtoi xhaminë e Kaninës, jo teqenë. Teqeja është ndërtuar më vonë. Kurse Xhamia e plumbit në Vlorë i është kushtuar Sulltanit të Madhërishëm.

   Por që Sinan Pashai ishte i biri i Gjergj Arianitit kjo është e gabuar, shtrëmbërim e falsifikim i fakteve historike dhe tjetërsim i historisë. Nëse do të ishte nga Kanina, familja nuk do të mbante emrin Vlora, por Kanina. Ish drejtore e Arkivit të Shtetit  Nevila Nika, lidhur me origjinën e familjes Vlora ka hedhur hipotezën, e cila bazohet mbi të dhëna ordinere, pa bazë historike.Një pedagoge Historie të flasë pa përgjegjësi nga të dhënat e ndonjë njeriu të rëndomtë që nuk ka kryer fare arsimin e lartë, është e papranueshme. 

E si mund ta njohë historinë e Kaninës një njeri që i japin titullin historian apo Profesor pa qenë i till? Me gojën e saj përmes thënieve ordinere, pa baza historike, profesoresha Nika ngre në qiell Eqerem bej Vlorën, i cili për kohën ka vlerat e veta studimore, por është i pafalshëm qëndrimi i tij, pasi mohoi identitetin e tij shqiptar. 

Një historian e ka për detyrë të tregojë të dyja anët e medaljes, të mirat dhe të këqijat e ngjarjes apo të personit. Ndaj historia e Shqipërisë është e gjymtuar sepse historianëve apo shkruesëve të historisë u mungon vullneti për të zbuluar dhe për të thënë gjënë e duhur. Mos vallë siç kthen faqe historia , ndryshojnë mendimin dhe qëndrimin edhe historishkruesit?

  Sa për dijeni,Gjergj Arianiti kishte 7 vajza me Marie Muzakën dhe tre djem me Pietranera Tokon (gruaja e dytë e cila solli dy vajza me vete) Djemtë e Gj.Arianitit quheshin Thoma, Kostandin dhe Arianit.  Më i rëndësishmi që luajti rol në historinë  e Romës së shek XV-XVI ishte Kostandin Arianiti, Protonoter i Papës, Duka i Monferratos, i emëruar Despot i Durrës- Prevezë dhe Princ i Maqedonisë, që vdiq më 1530 dhe është varrosur në Kishën e 12 Apostujve në Romë,për shërbime të larta diplomatike ndaj Romës.

 Mbi të gjitha vlerësohet nga Papa për nuhatjen politike në Evropën e trazuar ,(ku lufta mes Francës, Romës, Austro- Hungarisë ishte prezente) dhe për shkathtësinë diplomatike të tij dhe fal këtyre dhuntive, Kostandin Arianiti shmangu luftën mes Romës dhe Francës, si dhe duke qenë në marrëdhënie shumë të mira me Maksimiljanin e Gjermanisë.

  Kur Pjetranera ( italiane), pas vdekjes së burrit, Princ Gjergj Arianitit, shkoi në Venedik dhe kërkoi përkrahjen e djemëve të saj. Kostandini dhe Arianiti qëndruan në Itali. Djali i madh i Gjergj Arianitit, Thomai, meqë Këshilli i të XII-tëve  në Venedik, për shkak të moshës së vogël, nuk i dha titullin e qytetarisë “Senjori”si e kishte i ati, u kthye nga Venediku dhe ndërroi fe me emrin Ali, emrin e  të cilit mban çezma  e Mademit në Kaninë ose çezma e Ali Beut. Hyri në shërbim të Portës së lartë. 

Kjo është dega e arianitëve që vazhdon sot me familjen Vrana, e cila ka trojet dhe pronat e saj rreth kalasë së Kaninës.Çuditërisht kjo familje për shkak të martesës së Vajzës së Perandorit bizantin Aleks, qysh nga shek.XIII-të, mban mbiemrin Arianit-Komneni, apo Vrana-Komneni. 

Të moçmit edhe sot pas gjithë traumave tragjike që kanë kaluar, pinjollët e kësaj familjeje i thërrasin “Komnenë”për shkak të katragjyshes bizantine. Kjo familje edhe pse më e hershme, sot  e ruan këtë mbiemër. Po Familja Vlora që është e vonët  përse nuk ka asnjë lidhje identiteti me emrin e Kaninës?!

 *Kujt i përket Kusum Babai në pronësi?

  Pjesën më të madhe të ballkonit mbi Vlorë ashtu si dhe Uji i Ftohtë janë prona të familjeve të vjetra të Kaninës me tapitë e dikurshme. Sepse pas Reformës Agrare dhe shpronësimeve, ata që drejtuan kadastrat bënë transkriptimin e pronave të pronarëve legjitim, duke i tjetërsuar dhe falsifikuar pronarët. 

Të gjitha familjet e vjetra(themeluese të  Kaninës si: Vrana, Bega, Beshaj, Kulaj, Fejzaj, dhe Kocaqi si dhe familjet e vendosura më vonë në Kaninë, ende kanë trojet e tyre, pronat, shtëpitë apo gërmadhat e shtëpive 2-3 katshe prej guri, me tjegulla të kuqe, ku dyert, dritaret, tavanet e dyshemet janë prej druri.

 Pyes historianët apo pseudohistorianët se ku është trualli i Familjes Vlora në Kaninë? Asnjë copë toke në Kaninë nuk ka emrin e Familjes Vlora.  Për fat ky truall ekziston në qendër të Vlorës,  në Sheshin e Flamurit gjendet njëra shtëpi, kurse tjetra ka qenë në lulishten e Vlorës (Milet Bahçeja). Prona dhe mbiemri janë dy elementë të pazgjidhshëm dhe domethënës të cilat vlejnë si pasaportë identiteti të pamohueshëm .Tani duke ndërruar arsyetimin sipas drejtimit të erës, shumë historishkrues, pushtuesit sot i quajnë mysafirë në dobi të kulturës. 

Kush vjen me ushtri , përdor dhunën, të dikton kushtet  dhe ligjet e veta skllavëruese, pa marrë parasysh se je një komb me të drejtat e tua, nuk quhet mik... .Ndaj historia duhet të shkruhet në bazë të vendngjarjes, datave, ngjarjeve, personave që kanë zhvilluar këto ngjarje dhe cilat kanë qenë pasojat, qofshin këto negative apo pozitive. Lum kush mundohet të tregojë të vërtetën si drita e diellit.

Bibliografi:

*Kronikani turk: Evlia Çelebi

*Neritan Ceka “Ndërtimet ilire në Kaninë”

*Damian Komata: “ Qyteti iliro -arbëror i Kaninës

*Libri i artë i familjeve fisnike të Mesdheut

*Enciklopedia Italiane;

*Paolo Petta”Despotë të Epirit e princër të Maqedonisë”;

*Franc Babinger”Arianitët”

*Barleti, Gjon Muzaka(djali i motrës së Skënderbeut),

*Biemi :Gjergj Arianiti dhe  martesa e Donika Arianitit  me Skënderbeun

***

(Vilhelmja lindi në Kaninë më 1945. U arsimua me shumë vështirësi. Në vitin 1966 i ndalohet diplomimi vetëm për tri (3) lëndë.

Internohet përsëri me familjen Vrana dhe i mohojnë ushtrimin e profesionit.

Rifitoi të drejtën e studimeve, në degën Hisori-Gjeografi, ku u diplomua me rezultate maksimale më 1975, por pa të drejtën e ushtrimit të mësuesisë . Punoi 25 vjet punëtore e vetëm më 1990-të rifilloi punë në arsim dhe u muarr me publicistikë.

Më 1997, e rinxjerrin jashtë radhëve të arsimit dhe vazhdon pa punë si demokrate Pas viteve 1990 ka punuar për emancipimin e gruas dhe demokratizimin e shoqërisë shqiptare. Vlen të përmëndet si një veprimtare e shquar.

Është formuluese e të drejtave dhe lirive të gruas në demokraci me peticion drejtuar Parlamentit ( 22/4/1992)

Është një nga 4-5 femrat e para që u ngritën kundër diktaturës. Ka qenë themeluese dheKryetare e L. D. të Gruas -dega Vlorë, 1991-98, si dhe Anëtare e K.K. të L.D.G. Sh.dhe të P.D.Sh.Kjo i dha mundësinë të gjejë vetveten.

Në moshën 52 vjeçe u realizua ëndrra e saj. U botua vëllimi i parë poetik. Më pas provoi prozën e shkurtër (skicë, tregim, novelë), fabulën, përrallën, romanin. Kujtojmë se merret me studime historike.

Në 17 vite karealizuar 35 vepër letrare ,si dhe 3 ribotime. Ka gati për botim 2 romane, një poezi, ese publicistikë, një me prozë të zgjedhur, vëll.” Letra nga burgu”, një studim filozofik etje. Gjinia letrare, ku autorja gjen veten të plotësuar, është romani. Deri tani ka botuar 18 romane, ku spikat personazhi femër dhe problemet sociale që tjetërsuan njerinë si rezultat i varfërisë ekonomike, shpirtërore dhe mendore, që shqetësojnë shoqërinë shqiptare dje dhe sot. Tejet e suksesshme është: Trilogjia“Vështroni Meduzën”( 3 vol), ku në mbi 1100 fq. përshkruhet realiteti shqiptar, që nis nga shek. i XV-të dhe deri në rënien e diktaturës. Në romanin“Rrëfim në të perënduar”, ngrihet me forcë kundër dhunës ndaj femrës. Te romani “Unaza e Prangosur”e njeh lexuesin me dashurinë e dy të rinjëve, që sfidon diktaturën, e cila ngrihet mbi ndarjet e shtresave shoqërore. Është e para dhe e vetmja autore që solli Babanë e Kombit, Ismail Bej Vlorën të gjallë pas 100 vitesh, si personazh. Ndaj edhe Dr. Fatmir Terziu -Londër dhe Prof.Dr.Eshref Ymeri në ShBA, e kanë quajtur romanin e saj"Rikthim i Ismail Qemalit" "E Munguara në Letërisnë Shqipe". Ose shkrimtari Bedri Çoku kur flet për vlerën e këtij romani bashkëkohor, thekson:" Shkrimtarja e kombit ngriti Babanë e Kombit nga varri shekullor që t'i rrëfehej, se s'kishte tjetër se kujt t'i qahej..." Aktualisht krahas letërsisë artistike dhe punës studimore , vazhdon publicistikën në disa gazeta me rëndësi në Tiranë, Kosovë, SHBA, Londër,Kanada, Bukuresht, Itali, Zvicër ,Austri, Gjermani, Suedi etje…dhe për disa vite ka qenë Kr/redaktore e Gazetës “Kanina”.

Puna e saj është vlerësuar nga kritika profesionale, si:Kallulli, Grillo, Laço, Spahiu, F.Sina, Bubani,Terziu, Prençi, C.I.Fortino, M.Antonesku, Qelaru, V. Muça, O.Gargano,F. Minguli, si dhe shumë analistë, shkrimtarë dhe lexues. E vlerësuar me mbi 20 çmime prestigjioze kombëtare dhe ndërkombëtare, krijimtaria e saj është përfshirë në 18 antologji në disa shtete. Edhe pse është në moshën 70 vjeç, e pranon sfidën me krijimtarinë e saj autentike, filozofike, psiko-sociale dhe shpresëdhënëse, duke u ballafaquar me krijimet e letërsisë shqipe. Ka botuar tek ShB "Toena" dhe tani boton te ShB"Nacional"


Shkrimtarja Vilheleme Vranari Haxhiraj, pasardhëse e familjes më të lashtë të Kaninës,të Princit Gjergj Arianiti, të cilën sot pa frikë e quajnë “ Herta Muleri Shqiptare”.

*Shkrimtarja Vilhelme Vranari (Haxhiraj) ka lëvruar disa gjini letrare : poezi, skicë, novelë, tregim, roman dhe pjesë teatrale(skenarë) për fëmijë.

*Si publiciste në mediat brenda dhe jashtë vendit, është paraqitur me analiza, opinione, histori, politikë, kulturë, përshkrime dhe intervista. Publicistika e saj botohet në Shqipëri, Kosovë, Angli, Itali, Arbreshët e Italisë, Bukuresht, Francë, Suedi, Gjermani, Austri, Zvicër, ShBA, Kanada etje…

*Ka përkthyer 3 libra nga gjuha italiane.

*E vetmja ai utore shqiptare që futet në Antologjinë italiane(2010-2012) mes 100 autorëve fitues nga e gjithë bota.

*Është e para autore femër, brenda trojeve shqiptare, që u përkthye në gjuhën rumune.

*Duke i dhuruar lexuesit 36 vepra brenda 17 viteve, mjaft publicistikë në mediat e vendit dhe të huaja, bija e Kaninës së lashtë nga kritika profesionale dhe nga lexuesi, renditet mes emrave më të shquar të letërsisë shqipe.

* Asnjë shkrimtar tjetër i ndaluar nga regjimi komunist, nuk ka mundur të imponohet me kaq dinjitet njerëzor dhe letrar sa Vilhelme Haxhiraj.

*Ajo i bëri disa shërbime të rëndësishme letërsisë shqipe.

* Së pari prishi hierarkinë e emrave letrarë të vendosur në mënyrë të pandershme dhe shpesh mediokre nga kritika e oientuar politikisht.

*Së dyti solli një një pasuri të pafundme origjinale të stilit , frazës, gjuhës, duke prishur uniformitetin e një letërsie standarte gati 50 vjeçare.

*Së treti ajo shndërroi në letërsi vuajtjen e një kombi nën regjimin komunist, duke tronditur nga themelet piramidën letrare dhe psikologjinë që e prodhoi dhe e mbrojti atë

*Proza e saj ka përmasat e një drame globale. Përmes saj ajo ka ribërë shpirtin e humbur të njeriut dhe të kombit.

*“Nëse vepra e Vilhelme Vranari (Haxhiraj) do të ishte përkthyer në gjuhët kryesore ndërkombëtare, atëherë bota do të njihte letërsinë dhe artin e saj tronditës. Veç pa frikë mund të them se proza e saj është e një niveli europian dhe botëror.


Unë mund ta vlerësoj shkrimtaren shqiptare V. Vranari si Herta Mulerin, e cila fitoi çmimin nobël për letërsinë 2009. Të dyja këto shkrimtare që e kaluan jetën në “Perandorinë e së Keqes”, siç ka deklaruar Presidenti Regan, kanë të përbashkët jo vetëm persekutimin e gjatë komunist, përndjekjet, burgosjet dhe internimet, por edhe artin e të shkruarit, tematikat dhe personazhet.

Dallimi ekziston vetëm në faktin se Herta shkruan në një gjuhë të madhe si gjermanishtja dhe ka pas vetes një shtet si Gjermania. Ndërsa Vranari dallon se vuajtjet e saj janë të tmerrshme, të vazhdueshme dhe rrënuese. Vranarit nuk iu lejua nga regjimi komunist të ushtronte profesionin dhe as të botonte asgjë deri në rënien e tij në dhjetor 1990.(Mujo Buçpapa)

Botime të autores:

*Poezi:

-Loti nuk ka faj, 1996

-Të pres, 2000

-Rãdãcinile-Rrënjët, shqip/rumanisht, 2009.

*Prozë e shkurtër:

-Mamaja, novelë 2000

-Kush e vrau Kaftanazin (skica, tregime, novela, (2001)

-Rrugë pa kthim (skica, tregime, novela, 2009.

-Mamaja, novelë Rumanisht, 2011

-Çmimi i Dualizmit ,novelë, 2012 ShB Nacional

-Një mall i pashuar.novelë, 2014, ShB Nacional

*Romane:

-Dhembje nëne, 1998

-Jetë në udhëkryq, 2001

-Ringjallur si Krishti, 2002

-Amanti i Arbërisë, 2003

-Rrëfim në të perënduar, 2007

-Unaza e Prangosur, 2008

-Zonja me karafila të bardhë, 2009

-Dritëhijet e medaljes…enigmë, 2010- ShB Nacional

-Vonë tejet vonë, 2011- ShB Nacional -

-Ankthi i së Vërtetës, botoi -2011- botoi LULU-USA-2011

-"Pa Titull" Ese-publicistikë9 ShB Nacional-2011-

-Rikthim i Ismail Qemalit, botoi Lulu-USA-2012

-Bashkë në dashuri dhe atdhetari-studim-Bukuresht 2012

-Rikthim i Ismail Qemalit-botimi i II- Sh.B.Nacional-2012

-Ankthi i së Vërtetës, botoi - botimi i dytë, ShBNacional-2013

-Bashkë në dashuri dhe atdhetari –botim i dytë- Bukuresht 2014

-Loja e Mëkatit- Sh.B.Nacinal- 2015

-Unikale - Sh.B.Nacinal- 2015



*Trilogji:


-Prolog Jete, roman I, 2007

-Vështroni Meduzën, roman II, 2005

-Dilema e së Nesërmes, roman III, 2006.

*Ese-publicistikë:

-"Pa Titull" -2011

*Letërsi për fëmijë:

-10 Fabula, 2000

- Bëmat e Dhelprës fabula, 2002

-Ne jemi lulet e jetës fabula, 2003

-Vogëlushja Bianka dhe kafshët e saj, përralla, 2008

-E dini se ç’emër kam?! fabula e gjëegjëza , 2009

Përrallat e vendit Blu/cikël me përralla:

-Kuçedra dhe Dragoi -libri i I- përralla, ShB Nacional-2010

-Xhuxhi dhe Gjiganti -libri i II-përralla, ShB Nacional 2011

-Shoku im arushi-përralla - ShB Nacional -2013

*Krijimtaria e Vranarit përfshirë në 22 antologji. Veç atyre me autorë shqiptarë, është përfshirë në antologji italiane, arbëreshe, Mal i Zi, Kosovë, Vushtrri, Rumune e shqiptaro-rumune, Angli, Suedi, Greqi, etje, që janë në shqip apo gjuhët e vendeve përkatëse

*Vlerësime Letrare dhe Mirënjohje:

Shkrimtarja Vilhelme Vranari Haxhiraj është vlerësuar me mbi 20 çmime letrare kombëtare dhe ndërkombëtare,si:

*Çmimi “Petro Marko” për romanin “Dilema e së nesërmes”, nga Bashkia Vlorë dhe Lidhja e Shkrimtarëve Vlorë (2006).

*Çmimi për “Poezinë e mirëinterpretuar”, Lidhja e Shkrimtarëve (2007).

*Çmimi “Protagonist i vitit 2008” për romanin “Unaza e Prangosur”

*Çmimi internacional Gjergj Kastrioti-Skënderbeu”, Torino (Itali), çmim që vjen për herë të parë në Shqipëri (2009).

*Çmimi “Mirënjohje e Lidhjes së Prizrenit” (Kosovë, 2009).

*Çmimi “Personazh i Vitit 2009” Sondazh i mediave-2009

*Çmimi “Mirënjohje e Kaninës” (Kaninë, 2010).

*Çmimi “Mirënjohje e Klubit Drita” (Athinë, 2010)

*Çmimi “Mirënjohje e Vlorës” me Medalie Argjendi (2010)

*Çmimi i “Karrierës” konkursi letrar në Prozë (2010)

*“Çmimi i parë” Mal i Zi” -2011

*Çmimi i tretë në prozë -2011

*Çmimi "Mirënjohje e Arsimit Shqiptar" -7 mars 2012 (për 100 vjet Pavarësi)

*Vlerësohet me Urdhrin "Mjeshtre e Madhe e Penës" dhe Medalje Ari nga Presidenti i Republikës Prof.Dr. Bamir Topi ,më 27-6-2012 (në 100 vjetorin e Pavarësisë kombëtare)

*Çmimi "Mirënjohje e Bukureshtit” për 100 vjetorin e Pavarësisë (28 Nëntor 2012)

*Shpallet "Personalitet i Shquar i Qarkut Vlorë" në 100 vjetorin e Pavarësisë.

*Fituese e çmimit “Premio internazionale di Poezia “Firence- Italia -2013. E vetmja autore shqiptare mes 100 autorëve nga e gjithë bota që përfshihet në antologjinë Italiane të 3 viteve (2010-2012)

*Çmimi “Pena e Kristaltë”dhe “Çmimin e Dytë” në Suedi-14 Mars 2014

*Merr titullin “Personalitet i Shquar i Labërisë”nga Shoqata Atdhetare kulturore Mbarëkombëtare Labëria.

*“Çmimin e Parë Internacional”-Suedi-28 mars 2015

Dy fragmente nga analizat e romanint “Loja e mëkatit “ të shkrimtares shumëdimensionale, tashmë e mirënjohur dhe e vlerësuar si brenda dhe jashtë vendit, Vilhelme Vrana Haxhiraj:

“ ...“Loja e Mëkatit” i Mjeshtres së Madhe Vranari, një roman modern me stilin e Xhejms Xhois, nis me një narrativ linear, të tendosur, me një stigmë që kapërcen det, tokë, dritë, ajër, bunker dhe izolim, madje shterpëzon konceptin njeri në itinerarin jetë-vdekje, liri-bunkerizim…, duke sfumuar në këtë gjysëmterr fate njerëzish, madje edhe të një foshnjeje të braktisur që bëhet më pas ulërimë e kontekstit. Narrativi i strukturuar bukur e thjesht, në një formë sa të kapshme e po aq të pastër dhe të pasur në gjuhë e lexim..., pasi plagët që shëron Vranari, kanë qenë, janë dhe do të mbeten debat i kudogjendshëm. Vranari, vazhdon të provojë me punë dhe me talent se është femra shkrimtare më prodhimtare, cilësore dhe më e ndjeshme e problematikave shqiptare në dekadat e fundit...”

Dr.FatmirTerziu- Londër,kritik, studiues, poet,shkrimtar, kineast, botues dhe publicist i shquar.

Me romanin” Loja e mëkatit” e Vilhelme Haxhiraj, jam“ngopur”me një sëri refleksionesh të cilat më trazojnë shijet estetike, si në një bahçe ku kultivohet me nikoqirllëk një prozë e vërtetë moderne... Gjatë leximit, burgo-vilat marrin përmasat e“Kështjellës” Kafkiane, por me një ndryshim esencial, se aty gjallon një jetë me lakuriqsinë e saj të pështirë, e cila mbytet në një apokalips shoqëror. Kjo përngjan me atë shkallën e fundit të Ferrit Dantesk, ku Ugolinë surealë shqyejnë mëndjet dhe shpirtërat njerëzor. Autorja me mjeshtërinë e penës i kapërcen kufijët e sureales, duke milituar në një kohë substanciale të re, në gjurmët e lëna nga mjeshtërit e mëdhenj Aragon, Brekart, Borges, Eko, duke stiluar me një koncept të ri në natyralitetin bio-shqiptar një dramacitet linear. Gjithçka zhvillohet si në një teatër të stilit tragjik Shekspirian, me çështjet e diskutueshme që mbartin e mbarështrojnë një produkt letrar sa moderrn aq dhe autokton. Nga një ngarkesë e tillë estetike, mëkati në romanin “Loja Mëkatit” ka marrë përmasat e universialitetit nga pena mjeshtërore e Vilhelmes si: mëkat moral, shoqëror, ekonomik, ndërshtetëror e institutcional.(Vladimir Muça- shkrimtar-studiues-kritik)