RREFIMI HORROR SE SI KOKA E SOROS SPIUNI REMZI LANI "HOLTA" FUSTE NE BURG INTELEKTUALET SHQIPTARE!!!

Nje nder themeluesit e skemes Soros Remzi Lani, kumbar i Edi Rames,Henri Cilit, etj dhe gjitha kapjes se medias shqiptare pergjate ketyre 10 vjeteve eshte akuzuar nga 2 gazetat e vetme qe nuk u kapen asnjehere nga Mafia Soros (Gazeta SOT ne 2007-2010 dhe dje edhe Gazeta Telegraf) si SPIUN I SIGURIMIT TE SHTETIT ME PSEUDONIMIN HOLTA!

Po ju paraqes nje interviste horror se si Remzi Lani futi ne burg mesuesin e tij te letersise Dode Bajraktari ne 1978 duke sajuar akuza per te pavaresisht se ai nuk kishte kryer asnje veprimtari "armiqesore" sipas standardeve te kohes! Remzi Lanin ju nuk e njihni as si emer dhe as si fytyre por eshte nje nder njerezit me te fuqishem ne Shqiperi qe prej 1994 dhe Koka qe kontrollon gjithe median shqiptare dhe maredheniet publike te Oligarkise Sorosiane.

Intervista eshte dhene disa dite pasi Besnik Alia (keshilltar i PDse ne Keshillin Bashkiak Tirane) i dha Cmimin e Shoqerise Civile "Qytetar i Vitit" Remzi Lanit!



Gazeta Sot, Dhjetor 2007.



Flet Dodë Bajraktari, i burgosuri politik i dënuar për Konicën, Fishtën dhe Biblën



Si u dënova me 10 vite burg nga dëshmia e Remzi Lanit!



Asokohe ai ishte mësues gjuhë letërsie. Libri ishte një domethënie e veçantë në jetën e tij dhe nuk e kishte menduar kurrë se me apo pa arsye, një ditë ai do t’ia shkatërronte një pjesë të mirë të jetës. Njihej nga të gjithë si një njeri i lidhur ngushtë me librin dhe letërsinë, madje shquhej si një nga intelektualët që zotëronte bibliotekën më të pasur në rreth, por nuk e kishte çuar në mendje se ky fakt, një ditë mund të përdorej kundër tij, madje edhe nga njerëz që as e njihnin fare. Ishte 39 vjeç, kur jeta e tij mori një tatëpjetë, e cila do të kërkonte vite të tëra më pas, për t’u rimëkëmbur. Që nga dita kur pa qelinë e burgut për herë të parë, kanë kaluar rreth 20 vjet. Megjithatë, edhe pse si një histori të dhimbshme, ai e kujton shumë mirë vitin 1978, kur në vend të shtëpisë, kolektivit, shkollës, librave dhe shoqërisë, do të duhej të qëndronte për 10 vite me radhë, në qelinë e errët të diktaturës komuniste. Akuzat e ngritura ndaj ishin fare banale dhe aspak të bazuara. Sot ai është rreth 68 vjeç dhe me një kulturë që karakterizon edhe profesionin e tij, tregon ngadalë dhe mendueshëm, dhimbjen e jetës së tij, e cila iu shkaktua vetëm sepse rridhte nga një familje Bajraktarësh. Ishte pikërisht ky, faji i tij i vetëm, për të cilin sistemi komunist përpunoi 3 persona, krijoi një proces gjyqësor i cili për hir të së vërtetës duhet thënë se ishte vetëm në farsë, por që realisht i kushtoi 10 vite jetë. Kanë kaluar aq vite nga ajo kohë e ndoshta do të kalonin edhe shumë të tjera dhe Dodë Bajraktari nuk do ta bënte publik gjyqin dhe personat që e dënuan. Por duke marrë shkas nga publikimi i bërë nga Organizata “Co Plan”, e cila shpalli pak kohë më parë personalitetet e vitit 2007 në Shqipëri, ai e pa se nuk mund të heshtte më. Ishin katër figura të njohura të jetës publike shqiptare që morën vlerësim maksimal për kontributin në jetën e vendit nga organizata ndërkombëtare, për këtë vit. Personalitetet ishin nga fusha e gazetarisë, biznesit, qeverisjes dhe shoqërisë civile. Në fushën e medias u shpall gazetari i njohur i “Top-Channel”, Sokol Balla. Ndërkohë, në fushën e biznesit, personalitet i vitit u shpall nënkryetari i Shoqatës së Ndërtuesve, Avenir Kika. Nga institucionet u shpall Avokati i Popullit, Ermir Dobjani, ndërsa nga shoqëria civile u shpall Remzi Lani. Sipas mësuesit Bajraktari, ishte pikërisht emri i Remzi Lanit, ai që nuk duhej lançuar kurrë në këtë sukses.

Kush është Dodë Bajraktari?



Pasi kam punuar 15 vjet mësues gjuhë-letërsie, jam arrestuar dhe jam dënuar me nenin e “agjitacion e propagandës”. Jam i martuar me 6 fëmijë, të cilët gjithashtu janë të martuar dhe me fëmijë. Kam 15 vjet në pension. Kam qenë merakli i letërsisë që në fëmijëri. Kam shkruar dy romane të cilët i kam botuar. Kam botuar gjithashtu mbi 40 novela, si dhe shumë artikuj nëpër gazeta. Një jetë sa në fshat sa në burg, kaq ka qenë jeta ime.



Doni të thoni se ju kanë torturuar?



Kam kaluar një jetë të vështirë në burg, saqë është e zorshme ta tregoj. Gjë që edhe vetë tani e kam vështirë për ta besuar se çfarë jete kam bërë. Por, po të përmend vetëm një gjë, që edhe unë e kam vështirë ta besoj. Edhe njerëzit s’besoj të kenë parë tortura të tilla. Po ja që tani erdhi koha që plagët fillojnë e shërohen dhe nuk na bëhet edhe neve që t’i besojmë. Më kanë futur në birucë kur isha 88 kilogramë dhe për 4 ditë e gjysmë më kanë nxjerrë 56 kilogramë. Pra për 4 ditë e gjysmë, më kanë hequr me dru 32 kilogramë nga pesha me të cilën hyra në birucë.



Në çfarë viti jeni dënuar dhe për çfarë jeni dënuar?



Jam dënuar më 20 mars të vitit 1979, me akuzën “agjitacion e propagandë”. Atëherë isha 39 vjeç. Ndaj meje kanë dëshmuar tre persona, midis të cilëve edhe Remzi Lani. Atë të dy më kanë kërkuar falje kur kam dalë nga burgu, ndërsa Remzi Lani ende ndihet krenar për veprën që ka bërë. Unë nuk kisha vendosur kurrë që t’ia zija emrin as për mirë dhe as për keq këtij të fundit. Kam dashur ta lë në hallet e tij, por për çudi, në gazetë mësova se Remzi Lani ishte shpallur person i vitit, bashkë me tre persona të tjerë, ndër të cilët edhe Avokati i Popullit. Unë e dija se z. Lani është Drejtor i Institutit të Medias. Për këtë nuk më vjen aspak keq, sepse edhe ai është njeri dhe duhet të punojë e të jetojë si të gjithë ne. Unë nuk jam si ai gjarpri që vete dhe kafshon lopën që edhe pse ka 150 kg mish, nuk han asnjë copë prej saj. Ai le ta jetojë jetën e tij, por duhet të ketë turp ajo organizatë që e ka shpallur person të vitit. Se atëherë duhet të shpallen të paktën rreth 340 mijë persona të vitit, sepse kaq kanë qenë spiunët. Këtë numër e ka deklaruar edhe vetë Kadri Hazbiu në sallë të gjyqit.



Cilat ishin akuzat e ngritura ndaj jush në tërësi dhe në veçanti nga Remzi Lani?



Unë u akuzova për recitime të vargjeve të Gjergj Fishtës, propagandë për Faik Konicën dhe mbajtje të biblës në shtëpi. Tre gënjeshtra këto të mjaftueshme për të më akuzuar dhe dënuar 10 vite burg. Remzi Lani doli përpara trupit gjykues, ndërkaq prokurori më kërkoi që të ndaja të gjitha të vërtetat dhe gënjeshtrat që do të thoshte ai. Unë u thashë një parim ish-leninist të asaj kohe: “Nëse 5 për qind prej tyre janë të vërteta, atëherë duhen pranuar të gjitha si të tilla. Kështu unë pranova që të bazohesha në këtë parim që nëse z. Lani do të fliste 5 për qind gjëra të vërteta, atëherë do t’i pranoja të gjitha si të tilla. Remzi Lani më akuzoi mua, se sipas tij kisha propaganduar për Faik Konicën, ndërkohë që unë nuk e kam ditur se ka pasur në planet vepra të Faik Konicës, pasi ato ishin të ndaluara dhe unë nuk kam mbajtur kurrë literaturë të ndaluar. Tjetër gjë është se unë kisha bibliotekën më të mirë në rrethin e Lezhës, madje më të mirë se bibliotekën e shtetit. Gjithë lekët i kam bërë libra gjatë gjithë jetës time, por jo për literaturë të ndaluar. Sipas Remzi Lanit, në bisedë e sipër unë kisha mbrojtur Faik Konicën. Ne as që kishim biseduar ndonjëherë për Faik Konicën. Gjithashtu ai më akuzonte edhe se mbaja bibël në shtëpi. Ndërkaq, dëshmitari tjetër më akuzoi se kisha recituar vargjet e Gjergj Fishtës. Më pyetën nëse i kisha recituar. Unë u thashë që nëse dëshmitari thoshte se e kisha bërë një gjë të tillë, atëherë e pranoja se e kisha bërë. Por ndërkohë e pyeta dëshmitarin nëse i mbante mend vargjet që i kisha recituar. Ai më tha se i mbante mend dhe unë nisa t’i recitoja vargjet, të cilat në të vërtetë ishin të Kolë Jakovës. Kur trupi gjykues pa që vargjet nuk ishin të Fishtës, iu drejtua dëshmitarit, i cili pranoi se vetëm ato vargje kishte dëgjuar, edhe pse nuk e kishte ditur më parë se të kujt kishin qenë. Në fund të dëshmisë më kërkuan të thoja se sa ishin të vërteta nga ato që kishte thënë dëshmitari ndaj meje? Unë u përgjigja që nga gjithçka kishte thënë dëshmitari, asnjë për qind, as zero për qind nuk kishte pasur të vërteta. Këtu nuk ka asgjë të vërtetë u thashë atyre.



Ju e kishit njohur më parë z. Remzi Lani?



Jo, nuk e njihja përveç se në rrugë. Një herë gjeti rastin dhe më erdhi në shtëpi për të siguruar për shtypjen para sigurimit që më njihte. Nuk kisha muhabet më të dhe nuk kam pirë qoftë edhe një kafe gjatë gjithë jetës time.



Çfarë diskutuat atë ditë që z. Lani erdhi në shtëpinë tuaj?



Pothuajse asgjë nuk diskutuam. Kemi diskutuar vetëm për një novelë të Teodor Laços, që shkruante për ca mësues që kalonin rrugën nëpër borë. Asgjë tjetër. Ai kishte ardhur vetëm me qëllim që të justifikonte denoncimin e mëvonshëm.



Çfarë mendoni ju se e shtyu Remzi Lanin që të dëshmonte kundër jush?



Remzi Lani kishte arsye të fortë të dëshmonte kundër meje, pasi donte të fitonte bursën për në universitet, pasi si djalë ishte i degjeneruar në gjimnaz dhe kishte nevojë për një bursë. Ai ishte në prag të studimeve, dhe arsyeja që dëshmoi kundër meje ishte që të merrte një bursë në universitet. Kështu sigurimi e favorizonte atë, pasi i ka favorizuar gjithnjë të gjithë spiunët. Kështu i doli edhe z. Lani, sepse zgjodhi degën që deshi vetë.



Ku u bazua shteti për akuzën që ngriti Remzi Lani ndaj jush?



U bazua në dëshminë që ai kishte bërë tek operativi i sigurimit, pasi ai nuk pranoi të vinte as në ballafaqim, ashtu siç ishte praktika. Atje ka bërë një dëshmi të gjatë, pastaj e kanë sjellë në sallën e gjyqit dhe ka dëshmuar në prezencën e 1100 personave.



Kur e morët vesh ju akuzën?



Akuza më erdhi pas 5 muaj hetimesh. Për 5 muaj kanë vazhduar hetimet ndërsa unë nuk e dija se kush do të më dilte dëshmitar. Këta ishin dëshmitarë të ardhur me porosi dhe që të tre kanë përfituar me dëshmitë që kanë dhënë ndaj meje. Njëri prej tyre fitoi të drejtën për të dhënë mësim në një nga shkollat e fshatit. Dëshmitarja femër fitoi të drejtën për të dhënë mësim në qytet, ndërsa Remzi Lani fitoi bursën për të shkuar në fakultet.



Si ndiheshin 3 dëshmitarët, teksa dëshmonin në gjyqin ndaj jush?



Remzi Lani ndihej krenar. Ndërsa dy dëshmitarët e tjerë u ndien shumë të turpëruar dhe të diskredituar, aq sa mezi e panë derën për të dalë. Gjatë seancës së gjyqit, vetë dëshmitarja u shpreh: “Kështu më keni thënë për të thënë”. Ndërsa dëshmitari tjetër tha se i kisha recituar vargjet e Fishtës ndërkohë që ato rezultuan të Kolë Jakovës. Për të dalë nga situata ai tha: “Unë nuk marr vesh nga letërsia”. Atëherë kur nuk merrte vesh nga letërsia, përse dilte dëshmitar? Por ai donte të siguronte një vend pune. Unë isha i piketuar për t’u dënuar se isha djali i Bajraktarit, pavarësisht se jemi familje atdhetarësh. Babai im ka qenë Bajraktari i Manatisë, por të ishe edhe djali i Bajraktarit edhe mësues, sikur nuk shkonin të dyja, ndaj donin të më hiqnin qafe. Gjithashtu edhe lufta e klasave ishte në kohën e rritjes së saj.



Si dukej Remzi Lani në sallën e gjyqit, teksa dëshmonte ndaj jush?



Krenar. Dukej tepër krenar sepse ishte duke kryer punën e partisë.



Ju kujtohet ndonjë detaj gjatë gjyqit



Janë thënë shumë gjëra në gjyq, sepse gjyqi ka vazhduar dy ditë janë thënë e stërthënë dynja llafesh dhe e kam vështirë për t’i sistemuar sepse nuk e kam vënë mendjen me i hap këto punë, duke menduar se ai në punën e tij dhe unë në punën time, .....shpallet Remzi Lani njeri i vitit, person i vitit nuk më ka shkuar mendja.



Qëndron qoftë edhe një prej fakteve që dëshmitarët paraqitën kundër jush?



Që të tre personat kanë gënjyer 100 për qind, pa thënë asgjë të vërtetë. Njëri prej tyre për shembull tha në gjyq: “Unë e kam vënë re se ky është armik i popullit dhe i partisë, sepse ky u jep libra shokëve”. Kur e pyetën se çfarë librash u kisha dhënë, ai tha se u kisha dhënë libra të realizmit socialist. Ua kisha dhënë me kushtin për të mi kthyer përsëri, por nuk kisha shpërndarë kurrë në jetën time, libra të ndaluar.



A keni marrë vesh se çfarë bëhet me dy personat e tjerë që dëshmuan kundër jush?



Po. Këtu janë dhe janë dhe punojnë mësues që të dy. Ata më kanë kërkuar edhe falje, megjithatë unë i kam falur përpara se ta bënin një gjë të tillë. Unë i kam falur sepse ata nuk kishin fuqi të më vini hekurat mua, por ishte një shtet i atillë i fuqishëm që të vinte hekurat për punë të atilla.



Remzi Lani tani është një personazh i shquar i shoqërisë civile dhe beniamin i shoqatave të huaja. Si e shpjegoni këtë fakt ju?



Është një farë organizata “SOROS”. Ai ka qenë dikur edhe me punë në këtë organizatë. E ka velur “SOROS”-in nga paratë. Në fakt këta tipa të tillë janë, se gjejnë vrima ku të futen dhe të përfitojnë. Por ai ka bërë çfarë ka bërë, mua nuk më intereson. Unë jam i prekur shumë nga organizata që e ka shpallur person të vitit. Nëse është puna që duhen shpallur persona të vitit pikërisht spiunët e sigurimit të shtetit që janë vetëm gjarpërinj që kanë ngrënë jetë njerëzish, atë pjesën që ka ngrënë nga jeta ime, i qoftë haram dhe u mbettë në fyt edhe atyre që e kanë shpallur njeri të vitit. Unë nuk jam me idenë që ai të hiqet nga puna, por që të shpallet njeri i vitit, ky është një turp. Turp i ministrisë dhe i gjithë atyre institucioneve që e kanë në varësi këtë institut. Ky është një turp për Remzi Lanin që nuk merret me punën e tij për të ngrënë bukë të ndershme, por është një turp edhe për shtetin që merret me spiunë.



Ndoshta nuk njihet gjerësisht dëshmia që ka dhënë z. Lani ndaj jush!?



E di i gjithë universiteti, se gjyqi u bë më 11 qershor dhe ai nuk erdhi në gjyq ditën e parë. E di Lezha dhe e gjithë shoqëria.



Ju jeni paraqitur ndonjëherë pranë organizatës së “SOROS”-it?



Jam paraqitur pranë “SOROS”-it që të më ndihmonin të botoja pasi kam 16 vëllime gati për botim. Doja të më sponsorizonin të paktën 1 vëllim. Por ma prenë shkurt: “Jo”. Më thanë që nuk mund të botonin vepra artistike. Unë u thashë që ishte vepra historike “Rezistenca kundër komunizmit deri më 2 prill të vitit 1952 në Mirditë”, megjithatë kërkesa ime nuk u mor parasysh.



A ishte atëherë z. Lani pranë këtij fondacioni dhe nëse po, a mendoni se ai kishte gisht në mosbotimin e veprës tuaj?



Z. Lani atëherë ishte pranë kësaj organizate, pasi ne u shkëmbyem edhe në korridore. Megjithatë nuk mendoj se ai kishte gisht në vendimin për të mos e botuar veprën time.

Po diskutohet shumë për hapjen e dosjeve. Çfarë mendimi kemi ju?

Dosjet duhen hapur. Ai që ka zënë morra nuk mund t’i heqë ato me gisht. Ose duhet t’i dezinfektojë, ose duhet ta djegë xhaketën. Se spiunët janë një peshë e madhe mbi shpatullat e këtij populli. Se të gjithë spiunët kanë krijuar bizneset më të fuqishme këtu. Spiunët duhen hequr nga qeveria dhe institucionet, sepse një spiuni nuk i ka hije të jetë drejtues institucioni.





Keni ndonjë mesazh për Z. Remzi Lani?



Po. Me rastin e Vitit të Ri i uroj jetë të gjatë dhe të jetojë me mundin e tij dhe të hajë shtatin e këtyre lëvdatave dhe shpalljeve pa bereqet, që vetëm sa e turpërojnë se nuk e ngrenë moralin e tij, duke u shpallur personalitet i vitit.



A mendoni se do të reagojë zoti Lame pas intervistës?



Le të reagojë kur të dojë, por nuk besoj se do ta bëjë një gjë të tillë, pasi nuk ka ndonjë shkak pse të reagojë. Unë nuk po gënjej asnjë fjalë për të, ndërsa ai gënjeu për mua dhe më futi 10 vjet në burg. Unë nuk po gënjej asnjë fjalë për të dhe ndërkohë po e lë porosi që të mos e largojë njeri nga puna. Nuk dua që ta prekë dikush në punën e tij. Jam natyrë tolerante edhe pse kam dalë nga burgu.



Mendimi se thjeshtë duhet të ishte bërë “më i gjallë”?



Si njeri shqipfolës duhet të më kishte kërkuar falje. Kurrsesi nuk duhet të ishte aq indiferent.

Hyqmet Hasko (1954-)

Hyqmet Hasko u lind më 1954 në fshatin Golem Lushnje. Shkollën fillore dhe tetëvjeçaren e mbaron në vendlindje, shkollën e mesme për mjekësi e mbaron në qytetin e Korçës. Të lartën në Univerditetin e Elbasanit për mësuesi. Me kërkesë të organeve të shtetit punoi si oficer policie në qytetin e Tiranës. Tani punon trainer futbolli për fëmijë në futboll-klub Tirana. Filloi të shkruajë poezi në shkollën e mesme më pas bëri tekste këngësh në festivaliet e RTV.Fillon të shkruajë poezi që në klasën e shtatë fillore. Poezitë e para i ka botuar te gazeta “Drita”, “Zëri i rinisë”, dhe “Nëntori”.

Ka botuar disa libra :

1. E përhershme Dashuria;2. S’ka faj zemra që të do ; 3. Shikoje shpirtin; 4. Eja mu ul në zemër
5. Në krahët e erës ; 6. Midis dy dashurive; 6. Vrasja misterioze në hotel”Delir” ; 7. Gruaja me shami jeshile(titulli i ballinës,ndërsa brenda kopertinës dhe në gjithë romanin figuron: Gruaja me shami të gjelbër) ;8. Kujtimet e largëta; 9. Midis dashurisë dhe vdekjes.Etj.

Ka botuar qindra attikuj(kritikë letrare)në gazeta dhe revista letrare.


Romani: Gruaja me shami jeshile, alias me shami të gjelbër, i shkrimtarit  Hyqmet Hasko, është shumë i veçantë si për nga përmbajtja poashtu edhe për nga gjuha dhe stili, gjithsesi origjinal, me një narracion ku përshkruhet lufta dhe qëndresa e policisë kundër krimit, kundër të keqes në shoqërinë shqiptare, kundër keqbërësve. Në roman ka plot ngjarje, plot gjendje lirike, psikologjike, psikoanalitike etj. që përshkruhen, siç e ka vënë re, shkrimtari dhe studiuesi, Pandeli Koçi (Pasthënie, fq. 237-240), me një gjuhë dhe stil të veçantë, të ngjeshur e dinamik.


Forma e shkrimit e Hyqmet Haskos, në këtë roman, ngërthen në vete një fuqi depërtuese të rrëfimit, ku pulson një potencë poetike e ndërtuar me mjeshtëri letrare-artistike, që ka për pikënisje heroin kryesor (është vetë autori), si bosht rreth të cilit e për të cilin rrëfehet që nga fillimi e deri në fund të romanit. Për nga shtresat kuptimore (temat, motivet dhe ngjarjet që shtjellohen), kreacioni, perceptimi i botës, i ngjarjeve që motivojnë, autori na jep një tekst letrar që të joshë,që të mban pezull, duke inkorporuar realitetin aktual.

Për më tepër, në këtë tekst letrar, me elemente autobiografike, Hyqmet Hasko, përveç se ka dëshmuar pasionin e tij prej narratori (Umberto Eko), ai ka shpërfaqë me elegancë fuqinë e tij krijuese, si një narrator i shkathtë dhe i talentuar, ku ngjarjet dhe personazhet i krijon me nuanca të gjalla, të bukura, artistike dhe me diskurs shumëplanësh letrar, të zhvilluara në kontraste interesante tematike… gjithë narracioni mbetet në tension të lartë, që nga fillimi deri në fund, aspekt ky që i jep këtij romani një dinamikë letrare të veçantë dhe bën që të lëxohet me shumë kënaqësi dhe me një frymë.

Romani: Gruaja me shami të gjelbër, është strukturuar jashtë klisheve tradicionale, ka në fillim Prologun(fq.3-4), ku, ndër të tjera, lexojmë edhe këtë: “…Emri yt do të jetë i pranishëm në çdo faqe të këtij libri.
Ti do të jesh muza dhe nxitja ime, e infiltruara që do të çosh deri në fund aksionet e guximshme, të një trimërie të çartur, m’u në strofullën e ujqërve. M’u në strofull të tyre, do të dëshmosh një prani tjetër, dehjen aromatike të femrës së bukur, që kërkon drejtësi dhe sakrifikon në emër të saj.
Ndaj këtë libër ta dedikoj ty, ua dedikoj të gjithë atyre bashkëpunëtorëve anonimë të shërbimeve policore, që vunë kokën në rrezik për të mbrojtur jetën e të tjerëve “(fq.3) dhe mbaron me Epilog, ku, ndër të tjera, lexojmë edhe këtë: “Me ka marrë malli shumë, o mike, Grua me shami të gjelbër, o yll që ndrit në një natë të errët krimi e deliri dhe mbete për jetë me sytë të fiksuar në pafundësi, atje ku bridhte imazhi dhe fantazia jote për një jetë më të mirë. Jo për vete, se ty s’të mungonte asgjë, por për ata që të rrethonin dhe përballeshin në çdo çast me keqbërjen…”(fq. 235).

Përveç Prologut dhe Epilogut që përngjan në një dramë, romani në fjalë ka 28 kapituj, 3 ndërkapituj dhe Një shënim, të cilin autori, siç thuhet (fq.233-234), e ka bërë kohet e fundit:


Përmes rrëfimit në veten e parë, që nënkupton vetë autorin, si personazh kryesor, tregohet puna me pasion e përkushtim e njerëzve që dhërbejnë në frontin e luftës kundër krimit në shoqërinë shqiptare, luftë kjo me mafien dhe me vetë vdekjen për të siguruar rendin qytetar dhe liritë qytetare. Kemi këtu tablo të gjalla të luftës heroike të policisë kundër krqbërësve, kundër protagonistëve të krimit. Në këtë roman që ka karakter autobiografik, autori në fjalë, Hyqmet Hasko, që tashmë ka një përvojë krijuese, mjaft solide dhe të konsoliduar, faqe pas faqeje, kapitull pas kapitulli, pasazh pas pasazhi, zbulon, përmes një rrëfimi interesant, dinamik dhe mjaft mbresëlënës, emocionet e punës të një inspektori policie (që është vetë autori), me plot të panjohura dhe të papritura.

Me përmasat ideore, me elementet autobiografike, me rrëfimin interesant, të gjallë e dinamik, i përshkuar nga sekuenca të fuqishme trimërie e guximi, dashurie e vdekjeje, ku sakrifica për të luftuar të keqen, keqbërësit, ky roman është tej mase sa i bukur aq edhe rrënqethës, është një histori më vete, jo histori sentimentale, por një dramë e gjallë dhe jo vetëm roman, ku semantika e tekstit gërshëtohet me shenjat semiotike që konotojnë fuqishëm në planin ideoestetik.

Duke rrëfyer në veten e parë një histori të shumëfishtë, për ngjarje, sa interesante aq edhe dramatike, për luftën kundëe krimit,autori nuk ngurron të rrëfejë edhe për gjërat intime, për flakën e syve plot dashuri e kthjrllësi, për gruan me shami të gjelbër, për Albulenën (Albulena Kristo), që është” gjithçka që më kishte munguar deri atëherë,të paktën tani për tani dhe nuk kam pse ua fsheh” (fq.11), sepse “Sytë e saj ishin të kaltër, të thellë dhe e ruanin në mënyrë të natyrshme bukurinë e rinisë së saj të hershme.

Dukej sikur koha kishte ndalur në atë fytyrë të ëmbël, duke ia ruajtur tiparet femërore të pastërta e të dëlira, sikur të ishte tetëmbëdhjetëvjeçare” (fq.75-76).Përshkrime të këtilla të bukura e të gjalla,të mahnitshme, jo vetëm të kësaj figure, kemi edhe në shumë faqe të tjera të këtij romani, të cilin autori ma ka dhuruar me një dedikim të veçantë.

Vlen të theksohet, me këtë rast, se ajo që e bën të dallueshme krijimtarinë letrare të H.Haskos si dhe në këtë roman të tij, është linja shumëngjyrëshe përshkruese dhe meditative, ritmi i përndezur, figurat e gjalla dhe të freskëta, vrulli i fjalës dhe thellësia e ndjenjës dhe mendimit (Pandeli Koçu). Aventura e tij shkrimore është një aventurë e bukur, plot gjallëri, në një rrugëtim të natyrshëm drejt vetvetes poetike, njëherësh është në një rrugëtim në vetë thelbin e kohës shqiptare. Shkrimtari konfiguron një peisazh të thyer të shpirtit njerëzor, na jep tablo levizje, si vetë jeta e saj dinamike, në kërkim të gjërave për të cilat ia vlen të jetosh… ndonëse historia me realitetet e deformuara, ëndërrat dhe zhgënjimet siç e ka vënë re edhe Pandeli  Koçi, janë “të fshehtat përvëluese” që vëjnë në veprim rrëfimin, kujtesat, përjetimet dhe fantazinë.

Si njëri nga zërat më të veçantë të brezit të tij të shkrimtarëve që erdhi relativisht vonë në letërsi, pas çlirimit nga soc-realizmi, Hyqmet Hasko, si protsgonist i romanit në fjalë, me ëndrrat e tij dhe luftën e tij të për çdo çastshme, do mbetet model i rezistencës aktive të një inspektori policie ndaj çdo shaloni nga ku vjen e keqja, krimi dhe mungesa e të drejtës njerëzore.

Hyqmet Hasko: Rreth librit voluminoz me vëzhgime dhe kritika letrare “Unë mendoj” të Vladimir Muçës

Hyqmet Hasko

Moderniteti, si analizë e thellë në kohështrirjen e letrave shqipe

Vëzhgimi dhe shqyrtimi i imët i emrave, veprave, dukurive dhe risive letrare në Shqipëri është një proces që u duk sikur në periudhën postkomuniste u zbeh për të mos thënë stopoi, por në fakt ky është veçse një iluzion, që erdhi nga mosnjohja jonë dhe nga mosqarkullimi si dhe në mënyrën e duhur i emrave dhe veprave më përfaqësues të kësaj kritike të re, tanimë të çliruar nga kornizat dhe shablonet e soc-realizmit.
Sido që të jetë imazhi i kritikës letrare si institucion dhe i kritikut si person, ata ndihen të braktisur, të shpërfillur dhe pa mundësitë shprehëse që iu ofron një realitet i favorshëm për zhvillimin e kritikës letrare. Po ky qëndrim disi degradues ndaj kritikës letrare manifestohet jo vetëm në letrat shqipe, por dhe ato universale. Vërtetë s’ka kritikë letrare shqiptare, por vetëm argatë «llomotitës» mbi letërsinë artistike, të cilët nuk kanë arritur të gjejnë ndonjë profesion të «denjë» dhe kanë përfunduar si deshifrues të enigmave parapoetike oborreve e klaneve letrare!
Janë këto arsyet që kur trokasin në portën e letrave kritikë me profil të veçantë, si Vladimir Muça me librin e tij voluminoz “Unë mendoj”-vëzhgime të një tranzicioni letrar- prirja jonë si krijues modestë dhe lexues të përkushtuar shkon drejt një ngazëllimi, që na bën të mendojmë se kritikët e vërtetë letrarë nuk kanë humbur dhe ata po japin shenja të ekzistimit dhe përkushtimit të tyre, siç bën ky autor në këtë libër mbresëlënës.

Libri “Unë mendoj” është një udhëtim i shkrimtarit dhe kritikut letrar Vladimir Muça në labirinthet e letrave shqipe, në disa nga emrat dhe veprat më përfaqësuese të këtyre letrave, me dukuri letrare të konturuara në gjysëm hije dhe në hije, me prurje nga më të larmishmet në të gjitha zhanret letrare, ku janë lënë shenjime të denja për të hyrë në analet e esteistikës dhe për t’u bërë objekt analizash dhe qasjesh kritike.
Ky libër është një udhëtim i shkrimtarit në kohën e shpirtit njerëzor që ka lënë gjurmë në letër dhe na sjell sjell copëra kujtese, narrative, poetike, marrëdhëniesh estetike dhe jashtëestetike, pa filtra dhe pa maska, derdhur në një analizë të imët e të ngjeshur mjeshtërore, ku sundon një vëzhgim i detajtuarrreth mjaft autorëve dhe veprave të tyre letrare.
I ndarë në katër pjesë: “Përqasja e romanit të sotëm shqiptar drejt risive moderne”, “Prozat tregimtare me dukuri moderne bio shqiptare”, “Paradigma të poezisë moderne në poezinë shqiptare“ dhe “Sprova vlerësuese”, ky libër është një qasje e re e mendimit kritik modern shqiptar drejt trajtave, prurjeve dhe fytyrave letrare, që kanë populluar letrat shqipe në epokën e modernitetit. Është një eksplorim në botën e thellësive të poetikës dhe trajtave nga më të larmet rrëfimtare, që në kohë-shtrirjen historiko-letrare kanë lënë shenjat e tyre si gurët kilometrikë në një rrugë të gjatë e plot kthesa të befta.
Raporti i këtyre autorëve dhe veprave të shkruara prej tyre me modernitetin është thelbi i analizës së thellë e të detajuar të Muçës, në rrekjen e tij për të na dhënë disa nga tendencat më pozitive të shfaqura në letërsinë kombëtare shqiptare, në risitë e tyre në raport me “botimet bruto”, për të na përcjellë cilësi të lartë dhe cilësinë kritiku ynë e mat me faktin se sa moderne ishte kjo letërsi e shkruar, qoftë nën çensurë, qoftë në kushtet e një lirie agjitive dhe që nuk prodhoi produkt modern letrar në shkallën e një pritshmërie të mundshme.
Duke trajtuar me kompetencë dhe thellësi një figurë krijuese si ajo e Faik Balancës dhe një roman të tij si “Nomeja e largët”, Muço e vendos atë në shtratin më modern të traditës së letrave shqipe, ku mund të radhiten Shuteriqi, Pasko,Kuteli, Petro Marko, Dritëro Agolli,Ismail Kadre, që e tejkaluan kohën e tyre dhe na dhanë një produkt letrar “bio”, një produkt që do t’iu qëndronte sfidave të epokave të mëvonshme të globalitteit dhe modernitetit.
Muço zbulon thelbin e aktit romanesk të Balancës në këtë roman të tij, atë që ai e quan “çlirim nga lineariteti tregimtar”, duke mos i qëndruar besnik fabulës narrative, por duke na dhënë një arkitekturë të re të romanit, çfarë ishin dhe arsyet jashtëletrare se pse kjo vepër u la në heshtje dhe u desh ta shihte dritën e botimit vetëm në vitin 1989, dymbëdhejtë vjet nga ikja tragjike nga kjo botë, në rrethana të dyshimta dhe denoncuese për regjimin e kohës, të këtij shkrimtari të pazakontë.
Duke analizuar romanin “Gruaja e shiut” të shkrimtarit, Mjeshtrit të Madh Bashkim Hoxha, Muça i referohet një thënie të famshme të Gustav Floberit, se “artisti duhet të jetë në veprën e vet si zoti i padukshëm në gjithësi”, duke na parapërgatitur për thellësitë e qasjes së tij ndaj kësaj vepre. Muça e vështron risinë e këtij romani në strukturat e reja rëfimtare të autorit,në linjën e modernitetit me anë të thyerjeve që zotërojnë stilin e tij rrëfimtar, ku ndërthuren monologjet, dialogjet dhe përshkrimet me një gjendje disi dehëse dhe psiko-analitike të personazheve.
Po kështu, në linja të epërme depërtimi të imët dhe të thellë Muça ka ruajtur shqyrtimet e tij estetike dhe në qasjet rreth e tij romanit “Eklipsi i hënës” të shkrimtarit Skënder Drini. Ky vëzhgues i imët rrok thelbin e personalitetit letrar të S. Drinit, që ashtu si në romanet e tjerë të tij shpërfaqet hovshëm dhe në këtë roman: psikoanaliza si mpleksje e mendimit etik, filozofik, estetik, ku imazhet dhe qasjet alla kafkiane, alla frojdiane, vijnë e përkthehen me një transhendencë mrekullore në realitetin e tejdyzuar dhe të mbarsur me emocione të shumëfishta të botës shqiptare, që plazmon në çdo faqe të këtij romani.
Prerja të tilla të relieveve estetike dhe jetësore na sjell kritiku ynë letrar dhe për autorë të tjerë si Skënder Temalin dhe romanin e tij “Stina e divorceve”, marrjen e nacionalizmës si aspekt shoqëror në romanin “Çamëria klithmë e mbytur” të Kadri Aliut, sjell kumtet jetësore në kaleideskopin e romanit “Loja e mëkatit” të Mjeshtres së Madhe të penës Vilheme Vranari Haxhiraj etj.
Në pjesën e dytë ku merr në konsideratë autorë dhe vepra letrare përfaqësuese në gjininë e tregimit, Muça e vështron tregimtarinë si një pjesë të rëndësishme të vetëdijes rrëfimtare, si pjesën më të shpejtë e më të vrullshme të saj, që lidhet me një vizatim narrativ të prurjeve të kujtesës, të rikthimit të emocionit dhe perceptimeve që vijnë nga një aksion i ngjeshur dhe dinamik narrativ.
Nga vetë titulli, “Paradigma të poezisë moderne në poezinë shqiptare“, në këtë pjesë Muça iu përkushtohet prurjeve poetike, ku merr në analizë autorë të tillë si Moikom Zeqo, Skënder Rusi, Nikolla Spathari, Agim Mato, Ilr Paja, Vaso Papaj, Adi Hoxha, Maku Pone, Vera Istrefi, Agim Bajrami, Mimoza Çekiçi Rista, Bardhyl Maliqi, Lindita Ramushi, Sabit Rustemi, Riza Çato,Luigj Çekaj etj dhe risitë e artit të tyre poetik në raport me bashkëpoetët e tjerë.
Nga pena e mprehtë muçiane, vështrohet e përbashkëta dhe të veçantat e këtyre autorëve në rrugëtimet e tyre poetike, duke veçuar modernitetin si një “markë” e njejtë, që i përbashkon dhe me të cilën merret hollësisht e në mënyrë tejet të detajuar Vladimir Muça.
Në pjesën e fundit që përmbyll librin “sprova vlerësuese” autori sjell potrtete letrare dhe vëzhgime të mprehta kritike rreth disa autorëve si Nehat Sopaj, Azgan Haklaj, Valentine Mustaka,Meçan Hoxha, rreth aktit krijues të piktores Shpresa Milaqi Bajko etj, që me librat dhe pikturat e tyre kanë lënë shenja të dukshme në rrugëtimin e tyre estetik.
Poezitë, tregimet, monografitë dhe pikturat e tyre përcjellin një kërkim në botën e vlerave dhe derviatet e saj, një thellim të orvajtjeve dhe sprovave, një eksplorim në botën e ndjenjave “delikate” dhe emocionit “delikat”, që konturohen në një reliev të thyer liriko-rrëfimtar dhe që Muça e sendërton si pjesë të modernitteit estetik.
Muça i vështron këto vepra si aspekte të vlerave të letrave dhe artit tonë bashkëkohor, si një ballafaqim i njeriut disi të vetmuar bashkëkohor me vetveten dhe të tjerët, me mungesat, trillet, raportet e përmbysura etike, sociale, filozifike e humane, me artin e fjalës së përpunuar me shije estetike e finesë, me një gjuhë të gjallë dhe mjaft të latuar në sensin semantik dhe stilistik, me një sintaksë të zhdërvjellët dhe filmike, cilësi këto që ai di t’i veçojë tek autorët më të mirë dhe veprat më dinjitoze që merr në sitën e një analize të thelluar letrare.
Libri “Unë mendoj” i shkrimtarit dhe kritikut letrar Vladimir Muça të bën vërtet të mendosh për vlerat e spikatura që na vijnë nga emra dhe vepra të ndryshme në rrugëtmin e tyre historiko-letrar, duke vendosur ura komunikimi me lexuesin e pajisur me një aparat vetëdijsor të shqyrtimit analitiko-sinetetik, ura nga kalon moderniteti si një cilësi e artit elitar të shkrimit shqip, si një lëmi ku kërkon vazhdimisht autori në këtë libër dhe gjen modalitete të veçanta të shprehësisë estetike në kohëhapësirën e letrave tona kombëtare.

Hyqmet Hasko

Ali Hafiz Korça, elitë e mohuar, sot mban urdhrin “Nder i Kombit”

Vilhelme Vrana Haxhiraj

Më 7 janar 1957 u nda nga jeta, intelektuali i shquar që dha shumë për kombin, por u mohua.

Ali Korça është i pari shqiptar që denoncoi ideologjinë komuniste si shkatërrimtare të kombit.

 

    Besimtari, dijetari, studiuesi, shkrimtari dhe përkthyesi Ali Hafiz Korça është shprehur: “Deri sa kërkoja të drejtat kombëtare si, gjuhën e traditën gjatë Perandorisë Osmane, më quanin laik dhe sekularist...e  po ashtu kur kërkoja të drejtat fetare  e civilizuese pas largimit të Perandorisë, më quajtën osmanofil dhe turkofil!”(A.H.K)

   Hafiz Ali Korça lindi në Korçë më, 5 prill,1873 dhe vdiq në Kavajë, më 7 janar 1957. Aliu ka qenë hoxhë, hafiz, hatib, publicist dhe përkthyes i kryeveprave të letërsisë fetare e artistike orientale. Aliu ishte i biri i Iljaz efendi Kadiut nga Korça. Rrjedh  nga një familje që ndër breza kishin pasur dijetarë të fesë. Mësimet fillore dhe të mesme i mori në vendlindje, në shkollën Iptidaije dhe atë Idadije. Studimet e larta i kreu në medresen "Çifte Minareli" në Stamboll. U aktivizua në lëvizjen kombëtare qysh më 1889, koha kur nisi të jepte mësime falas në shkollën shqipe të djemve në Korçë dhe pas një viti edhe në Idadijen e Korçës.

Kur mes shqiptarëve të shquar debatohej për llojin e alfabetit të gjuhës shqipe, që po shtyhej nga disa qarqe në Stamboll, ndërsa Hafiz Aliu përkrahu alfabetin latin. Mori pjesë në Kongresin e Dibrës, ku mbajti fjalën kryesore. Përkrahu Kongresin e Elbasanit, 2 shtator 1909, ku u hodhën themelet e arsimit kombëtar. Më 1916 në qeverinë e Esad pashë Toptanit,  ministri Shahin bej Dino, e emëroi  Hafiz Aliun drejtor të Arsimit për Tiranën, Durrësin, Elbasanin, Dibrën , Matin dhe Pogradecin. Ishte anëtar i Komisis Letrare të Shkodrës, ku më 1916 bëhet kryemyfti në Këshillin e Naltë të Sheriatit. I vendosur në Tiranë më 1918 gjendet në Këshillin e Naltë të Sheriatit. Ka qenë bashkëthemelues dhe mësues në Medresenë e Tiranës, ku ndërmori reforma në kurrikula dhe hartoi tekste për nxënësit, që t'u lehtësoheshin studimet edhe në shkollat e larta jashtë shtetit. Pas daljes në dritë të veprës së tij "Shtatë ëndrrat e Shqipërisë", që u bë shkak i pushimit të tij nga puna.

     I pajisur me  njohuri në gjuhët tradicionale të lindjes, përktheu kryeveprat fetare e letrare si "Mevludi" më 1900, "303 fjalë të Imam Aliut" botuar në Korçë më 1910. Përktheu më 1918 veprën e Sadiut,"Gjylistani dhe bostani" dhe "Rubairat" e Omar Khajamit më 1930 nga persishtja. Për përkthimin e veprës së Omer Khajamit pati debate të gjera me Nolin, i cili e kishte përkthyer nga një variant anglisht. Hafiz Ali Korça argumentonte se sa ka humbur nga origjinali përkthimi i bërë nga Noli, pasi ndikon në keqshqiptim krahasuar me variantin e përkthyer prej tij.

Më 1925 shkroi “Bolshevizma a çkatrrim i njerëzimit” duke u shënjuar si denoncuesi i parë shqiptar i ideologjisë komuniste. Më 15 shkurt 2017 Presidenti i Republikës Bujar Nishani e vlerësoi pas vdekjes me dekoratën "Nderi i Kombit" me motivacionin:

“Për rolin dhe kontributin e tij të rëndësishëm e vetëmohues në dobi të çështjes kombëtare: si martir i kombit e kulturës shqiptare, si klerik atdhetar i shquar e veprimtar i flaktë për çlirimin e vendit nga zgjedha e huaj, si figurë e papërsëritshme intelektuale, duke u shndërruar në një nga dijetarët më të ndritur të filozofisë islame në Shqipëri”.

Hafiz Ali Korça, dijetari që nuk ia zhdukën dot as varrin dhe as emrin... i cili vetëm 61 vjet pas vdekjes, më, 2017, u dekorua me urdhrin “Nder i Kombit”.

     Midis hoxhallarëve të përndjekur nga pushtuesit, nga fanatikët dhe komunizmi për idetë, pikëpamjet dhe veprimtarinë e tyre është dhe Hafiz Ali Korça. i rritur në një mjedis patriotik, fetar e kulturor korçar të pastër, ai u brumos me bindje dhe parime bazë, që e ngritën lart emrin e tij. Për këto ai, në vitin 1893, kur ishte në moshën 20 vjeçare, u internua në Sinop, sepse ndërsa udhëtonte me trenin Sofie-Stamboll, iu kapen librat shqip, që ishin të ndaluara. Më 1900, u internua në Anadoll, për veprimtarinë në mësonjëtoren e Korçës. Pas Kongresit të Dibrës ia shkatërruan shtëpinë. E gjejmë pjesëtarë në Komisinë Shqyp në Shkodër, bashkë me At Gjergj Fishtën. Më pas, Kabineti i Telat Pashës e dënoi me vdekje, por me ndërhyrje u fal. Më 1924, u përjashtua nga Këshilli i Lartë i Sheriatit. Më 1925 botoi në Tiranë pamfletin "Bolshevizma a çkatërrimi i njerëzimit". Hafiz. Ali Korça, zhvilloi një veprimtari intensive në disa drejtime dhe kryesisht në fushën e kulturës, të fesë dhe të publicistikës. 

Botimet e autorit:

Ai ka shkruar një varg veprash origjinale në prozë e poezi fetare dhe laike. Ndër to shquhen:
*Mevludi (1900). 
"303 fjalë të Imam Aliut" (Botuar në Korçë më 1910).
"Historia e shenjtë dhe të katër halifetë" (Botuar në Tiranë më 1931, fq.288).
"Jusufi me Zelihanë" (Botuar në Elbasan më 1923).
"Gjylistani", përkthim nga Saadiu, (1918).
"Shtatë Ëndrrat e Shqipërisë", poezi, (Botuar në Tiranë më 1944).
"Tefsiri i Kur’anit", (mbetur dorëshkrim, me një vëllim prej 2000 faqesh, R.Z.) punuar gjatë viteve 1920-1924.
"Rubairat e Khajjam"(Hajjam, përkthim nga O. Kajami, 1930- Ribotim 1942 në Tiranë).
Një rëndësi të veçantë kanë gjithashtu edhe tekstet shkollore të përgatitura prej tij si :
"Abetare shqip" (1910).
"Fe Rrëfenjësi, morali" (1914).
"Gramatika, Syntaksa shqip—arabisht edhe fjalime", (1916).
“Rubairat” e Omar Khajamit(1930)

Përkthimet:
Hafiz Ali Korça ka lënë edhe një numër të konsiderueshëm dorëshkrimesh e përkthimesh. Hafiz Ali Korça, duke përkthyer kryeveprat si "Gjylistani", "Rubairat" si dhe "Jusufi me Zelihane", i bëri të flasin shqip poetët e mëdhenj si Saadiun, O.Kajamin etj. 

    Hafiz Ali Korça, ka zhvilluar një aktivitet të ngjeshur politiko-atdhetar dhe arsimor. Ka qenë një  ndër mësuesit e parë të mësonjëtores së parë shqipe në Korçë dhe bashkëpunoi ngushtë me Pandeli Sotirin, drejtorin e mësonjëtores së parë shqipe të Korçës. Aty ka dhënë pa pagesë edukatë islame . Pas shpalljes së Pavarësisë, iu ngarkuan detyra të rëndësishme. Ishte këshilltar i Ministrisë së Arsimit, Drejtor i Përgjithshëm po i kësaj Ministrie, Shef i Fetva-minit pranë Këshillit të Lartë të Sheriatit në Shqipëri, pedagog në Medresenë e Lartë të Tiranës etj. Gjatë jetës së tij Hafiz Ali Korça bashkëpunoi me një varg figurash që luajtën rol të rëndësishëm në historinë e kohës së re të Shqipërisë, siç janë: Kristo Luarasi, Jusuf Turabi Kërçova, Pandeli Sotiri, Gjergj Fishta, Luigj Gurakuqi, Mati Logoreci, Sali Nivica etj. 

Aktivitetet më të rëndësishmetë Hafiz Ali Korçës në dobi të kombit:

-Mësues në Mësonjëtoren e Parë Shqipe të Korçës
-Pjesëmarrës në Kongresin e Dibrës
-Këshilltar dhe Drejtor i Përgjithshëm në Qeverinë e përkohshme të Vlorës të kryesuar nga Ismail Qemali (1914)
-Pjesëmarrës në Komisinë Letrare Shqipe në Shkodër(1916-1918)
-Drejtor i Arsimit për Durrësin, Elbasanin, Dibrën, Matin dhe Pogradecin(1916) 

Thëniet më të spikatura të Hafiz Ali Korçës:
-O Mëmëz, o halle-madhe ç'gjëmë e zezë të ka zënë, Bijt 'e tu s'mentohen fare, rrugëvet të kanë lënë .Të pamëshirçmit s'të shohin, nuk kujdesen për ty fare Të kanë lënë të shkretë, xhveshur, zbathur e pa ngrënë. (Hafiz Ali Korça).
*-Për Shqipërinë u përpoqa sa flijova jetën time. Nuk tregohet se sa hoqa, se shteti m’i njihte krime.
(Hafiz Ali Korça në kryeveprën e tij 7 ëndrrat e Shqipërisë) :-“Shih pra nuk mbetën fare ndërtesa, Ndër këmbë' u muar e shenjta besa, Xhami e kisha s'lan' i rrënuan, E kësi punësh djajt i shënuan, Priftërinjtë e hoxhët si kec i grinë, Inteligjentët në dhet’ i shtrinë. “
Hafiz Ali Korça "Bolshevizma çkatarrimi i njerëzimit“:”-Nuk duhet të mbushim, gjuhën tonë ëngjëllore, me gjëmba e me ferra që nuk i qërojmë dot më vonë.”

                                         Epitafi në varrin e Hafiz Ali Korçës

... kalatë, kishat, xhamitë, shtëpitë e vjetra monumentale, e madje edhe qytete të tëra, janë duke u zhdukur nga dita në ditë. Të gjitha shkatërrimet dhe tmerre nuk kanë mundësi t’i ndodhin një populli që pretendon se i takon një qytetërimi dhe një kulture të lashtë. E ku është kultura, ku është lashtësia…?!? Po, por shqiptarët duhet të kuptojnë se nuk mund të jetojë si “njeri”, duke e refuzuar, larguar, kundërshtuar, përçmuar, përbuzur fenë dhe kulturën shpirtërore e materiale. Ku qëndron faji? Me rëndësi është se ne nuk duhet të merremi, ose të kërkojmë se kush është fajtori.”

   As një njeri, një popull, një shtëpi, një qytet, një shtet nuk mund të jetojë pa e respektuar të shenjtën, pa e respektuar edhe të vdekurin.

    Në kujtim të veprës atdhetare të tij,  eshtrat e Hafiz Ali Korçës u zhvarrosën nga fshati dhe i rivarrosën në qytetin e Kavajës, ku vendosën si epitaf një thënie të tij: “Një varr i heshtur që ulërinte me heshtjen e tij”.

    Më pas përsëri u thurën intriga për ta lëvizur këtë varr, duke kërkuar dashamirësisht ta zhvendosin tek varrezat e qytetit, por përsëri çdo përpjekje shkoi kot. Ai varr përsëri qëndron i heshtur, por triumfues. Nën të qëndron një trup, ndërsa mbi të një emër dhe një mbishkrim...

 Referenca:

-S. Bega,”Hafiz Ali Korça”, pasqyrë atdhetarizmi për brezin e ri, Tiranë: "Kultura Islame", 1941 Nr. 3-4, fq. 102-107.

-Th. Çollaku, “Kalendari i botës shqiptare”, Tiranë: Omsca-1, 2010.

-Robert Elsie (1995),”Histori e Letërsisë Shqiptare” përktheu Abdurrahman Myftiu, Tirana & Peja: Dukagjini, 1997.

-D.Hoxha, “Hafiz Ali Korça” - Veprimtaria e tij në lëmin e atdhedashurisë dhe arsim-kulturës shqiptare, orientalizmi(.wordpress.com, 5 shkurt, 2014. Marrë më, 10 shkurt, 2018).

-M. Yvejsi, “Hafiz Ali Korça 1873-1956”, (sa-kra.ch,Prishtinë, marrë më, 10 shkurt, 2018).

- H.Matoshi, “Atdheu në poezinë e Hafiz Ali Korçës”, Prishtinë: Buletini, 2012. fq. 249-253.

-Hafiz Ali Korça –Dokumentar 2017, nga Komuniteti Myslian i Shqipërisë

-An Approach to Study of Tasavvuf in Albanian Literature: From Conception to the Tasavvuf Attendance, European Journal of Language and Literature Studies, Sep-Dec 2015 Vol.3, Nr. 1, fq. 120.

-I. Ahmedi, “Hafiz Ali Korça”: jeta dhe vepra, Shkup: Logos-A, 2006

-Presidenti Nishani vlerëson Hafiz Ali Korçën (pas vdekjes) me dekoratën“Nder i Kombit”, 15 shkurt 2017.

Vlorë, 7 janar, 2020

Antologji e poetëve të Pejës

PEJA KA QENE DHE ESHTE EDHE SOT FIDANISHTE E AKTOREVE TE LAVDISHEM, TE PIKTOREVE TE MEDHENJE DHE TE POETEVE TE NJOHUR, PRANDAJ KJO ANTOLOGJI DO TE JETE JO VETEM DESHMI POR EDHE NJE HALLKE E MADHE E ARTE NE ZINGJIRIN E GJATE TE TRADITES POETIKE TE QYTETIT TONE.

Akademik Prof.Dr. Hakif Bajrami: Tri heroinat shqiptare: Shote Galica, Marie Shllaku dhe Xhevë Krasniqi-Lladrovci

Femra shqiptare tradicionalisht ka kryer detyra patriotike, që me personalitetin s saj, me aftësinë për të luftuar krah për krah me burrat, ose në rolin e dëshmisë me inteligjencë brilante, i ka siguruar historisë famë, kombit respekt dhe njerëzimit admirim. Në këtë piedestal kuptohet se NENE TEREZA është dhe mbetet lavdia kulmore e kombit shqiptar.

SHOTE GLICA (1897-1927 )

Ka shumë femra shqiptare që para kësaj heroine e meritojnë lavdinë, por Shote Galica prapë mbetet një kokë më lartë në fronin e luftës speciale për liri, sepse tani, në kohën e saj jo i tërë kombi por mbi gjysma ishin nën robërinë sllave, të një mbretëria që ishte krijuar në sallonet kryqëzatë të Versajit. Aty trojet shqiptare do të copëtohen në shkallën ma të egër. Dhe kundër kësaj egërsie evropiane do të ngritet Shtote Galica me burrin e saj Azem Bejtë Galicën, një promotor i pavdekshëm edhe për luftërat çlirimtare që do të do pasojnë. 1 (1. AJ. S. 14. “Biografia jedne amazonke, koja je nasu vlas stavila u poziciji svgrnute glave 1924”).

Shotë Galica në dokumentacionin e pushtetit gjakatar të Mbretërisë SKS, vijëzohej si: “Një “zanë” që nuk e merr plumbi, si një bukuroshe që më shumë i ka hije pushka e lirisë dhe vesha kombëtare e meshkujve se sa fytyra e Monalizës” .Për burrin e saj ishte përgatitë plani “ që të vritet , t` i nxirret zemra dhe atë ta hanë 9 oficerë serbianë, për të lindur trima drangojë si Ai-Azemi”.2(2.AJ. S. 38.”CPB” –Konstatim i popit Dinisije më 1924, nga Kisha e Deviqit dërguar Nikolla Pashiqit në Beograd).

Shotë Galica portretizohet nga agjentet civil dhe ushtarak të Seksionit CPB (Centralni Pres Byro-Byroja Qendrore e Shtypit) serbian se në Shqipëri po deshmohet si të ishte Nënë e 9 “jugoviqëve”, në përkujdesje të fëmijëve jetimë prindet e të cilëve janë vrarë në luftëra të përgjakshme me njësitet tona speciale, për luftë guerile. Agjentëve të pushtetit të M. SKS u ishte plotësuar dëshira sepse pushteti i Tiranës nuk po tregonte një interesim për shëndetin e Shotës në fillim të vitit 1927. 3.(3. AJ. CPB-38, s. pov nr .28/ 1927).

Në dokumentet e pushtetit okupator SKS Shote Galica cilësohet se gjatësia e jetës saj ishte gjithnjë në luftë për çështjen kombëtare. Në rini ishte edukuar në odën e burrave, në pjekuri rinore nga prindet ishte kepërdorë pozita e saj si femër dhe e kishin planifikuaar të bëhet “nuse katundi” në Kerrninë të Dukagjinit, fshat ky që ishte djegur deri në themel tri herë sepse preja atij lokaliteti kishte dalë krye luftetari i lirisë për atë trevë patrioti Nak Berisha.

Shote Galica ishte dashuruar me kohë në Azem Galicën dhe atij do t` i qëndroi besnik deri në vdekje. Shote Galica në dokumentet e kohës cilësohet si humaniste sepse kishte gjerësi shpirtërore për t` i ndihmuar të gjithë njerëzit në nevojë. Në shumë raste ajo ishte edhe infermiere. Mjafton ta shënojmë rastin se kur u plagos Dan Doroci, ajo ia dha ndihmën e parë. E Dan Doroci ishte çmuar nga pushteti si vrasësi i 95 xhandarëve serbianë,prandaj plumbi për ta vrarë atë çmohej në 10 000 dinarë të kohës. Shote Galica, nga karakteri çmohej në situatat ma të vështira si një amazone e përmabjtur dhe e qetë, ku mbi të gjitha shfaqej guximi i pakrahasuar i një femre të jashtëzakonshme shqiptare. Po, në dokumentet do të gjejmë në armatimin e saj pushkën dhe revolën, për t` u mbrojtur nga afërsia por edhe për të bërë atentate mbi drejtuesit e xhandarmërisë. Lartësia e saj në detyrë do të shihet se Shota e armatosur me pushkë të gjatë për të luftuar me ushtrinë nga largësia. Municioni i saj ishtë për luftë speciale. Gjithnjë me veti mbante edhe një palë gërshërë të çelikut, një fashë të pshtjellur me një pëlhurë të bardhë në shumë mbështjellje.

Shote Galica gjithmonë si nuse mali ishte në lartësinë e detyrës për t` i ndihmuar shokët e luftës, për ta çliruar një pjesë të kombit nga robëria. Dhe kurrë nuk mund të gjendet ndonjë dokument se ajo është sjellë keq me femrat e armikut, madje edhe me zënunit robë, ose të i ngacmojë me fjalë të plagosurit e tyre.

Ata e kanë pasë kujdesin e lartë njerëzor deri sa janë dorëzuar “Kryqit kuq” ose eprorëve të armikut për këmbim të ndonjë familje të Qetës shqiptare që ishin dërguar në Kampin e Nishit sië është fjala me Familjen e Ramë Vlasës, e cila u lirua në këmbim të tre kryexhandarëve serbian (njeri i Kerpimheut, tjetri i Orllanit e i funit i Lluzhanit, me kusht që mos të merren ma m eatë zanatë vrastar). 4(4. AJ, Uput za likvidaciju kaçkaçkih bandi 1924, në Koleksionin “ “Arhivalije”).

Shote Galica jetoi vetëm 32 vjet. U varros nga bashkëluftëtarët në Fushë Krujë. Aty e ka një përmendore që ia ngriti pushteti i Enver Hoxhës. Aty është edhe një shkollë e mesme me emrin e saj. Por demokracia popullore nga vitit 1991 në tërësi e ka dytësuar rolin e saj kombëtar prej heroine që e patë shpallë, prapë pushteti i para vitit 1991. Tani flitet e përflitet se eshtrat saj duhet të sillen pranë varrit të Azemit në Galicë. Por, si historian e kam një porosi kur të hapet varri i Saj. Kujdes, një dorë do t` i gjeni të drejtuar kah Kosova e dorën tjetër kah Çamëria. Kur do të ndodhë ajo ceremoni nuk është me rëndësi, por në atë varrë e ka edhe një porosi, se “nëse ma hapni varrin kujdes: aty do të i gjeni tre eshtra të mi si lapsa, aty do ta gjeni tërë pjesën e Zemrës sime që është kthyer në Abetare”. 5(5. Nga Romani i pabotuar: Shote Galica edhe e vdekur, është e gjallë për jetë 1969”).

Nga dokumentacioni për Shotën dhe Azem Galicën është ruajtur fotografia e bërë në Shkodër nga fotografi i studios “Marubi”. lidhur me këtë Ajet Haxhiu shkruan: Shotën e “zbukuron bashkimi i harmonishëm i hijeshisë së nuses shqiptare me veshjen burrërore dhe pushkën si pjesë të pandarë të trupit, të jetës së bijve…Në krye ajo mban kësulën e bardhë, të vënë në atë mënyrë që të mbulojë flokët e zinj e të mbledhur gërshet mbrapa qafës.

Kësula e bardhë shqiptare në krye të Shotës, si bora maje bjeshkëve, plotëson edhe më mirë kuadrin e trimërisë e të qëndresës. Ne gjithmonë e krahasojmë me shkëmbenjtë legjendarë të fortë, që s` i tund asnjë rrebesh. Shota ka fytyrë të ëmbël, ballë të pastër e krenar dhe sy, vetulla, e qepalla të zeza. Në sytë e saj duket sikur pasqyrohet gjithë trimëria e tragjedia e Kosovës. Në trup, në vend të fanellës, ka të veshur një mitan të zgjedhur mitan pambuku të zi e të qëndisur. Përsipër tij, në kraharor, ka fermenin karakteristik, që e veshin burrat ma të bëshëm. Në vend të vaxheve me rruza, në qafë i varën qostekët e një sahati xhepi, në vend të kollanit të argjendtë të nusësrisë, në brez ka një rethatore fishekësh dhe dy shoka të përdredhura, të cilat ia ngushtojnë trupin.ty qëndron me grykë të rrasur një (revole) nagant, një gjarpërushe e zhveshur dhe e gatshme, që vezullon me dorzën e qendisur me argjend. ..Tirqit e galëm me shumë fije gajtani e këpucët, që nëpër male i zëvendësonte me opinga prej lëkure, plotësojnë edhe më mirë tiparet burrërore të Shotës. .. Në fotografi Shota ka vendosur njërën dorë mbi krahrorin e Azemit e tjetrën dorë mbanë pushkën të gatshme për çdo armik që ia robëron atdheun.6.Ajet Haxhiu, Shota dhe Azem Galica, Tiranë 1982, f.156/8)

MARIE SHLLAKU (1922-1946)

Marie Shllaku në dokumentet e kohës përshkruhet (1922-1946) si nxënëse e devotshme e At Gjergj Fishtës. Deri më 1939 Maria do ta lexojë Lahutën e Malësisë dhe publikimet tjera duke u avancuar dhe burrëruar në një femër shqiptare që është e gatshme në çdo kohë të flijohet për Shqipërinë etnike. Për ta kuptuar orientimin e saj më thellë do të pranojë një kohë të vejë kontakte me shërbimin inteligjent italian që quhej SIM. Nga observimet e këtij shërbimi do ta kuptojë shumë shpejtë se italianët janë në Shqipëri për dy çështje: ta okupojnë tokën shqiptare dhe atë ta shfrytëzojnë në çdo aspekt. Me vërtetimin e kësaj hipoteze, e kuptojë se një orë e më parë duhet të largohet nga “ujërat e zeza koloniale italiane”, si e quan ajo veprimtarinë e saj deri më 20 maj 1941, kur e kuptoi se Musolini po i zgjeronte spirancat edhe në ish Vilajetin e Kosovës, por jo të tërin. 7(7. AJ. Arkiva e Nediqit 1941-1944, “Albanski iridentizam” , 1941/2). Maria deri më 1943 do të punojë në afirmimin e çështjes kombëtare duke u vu në kontakt politik me shumë personalitete ushtarake dhe civile italiane dhe shqiptare. Me kapitullimin e Italisë, Maria do të rekrutohet nga shërbimi inteligjent gjerman në Zyrën e Xhafer Devës, në cilësinë e sekretares sepse i njihte disa gjuhë të huaja, ndër to edhe gjermanishten. (Po aty-Biografia e Xhafer Devës deri më 1944). Maria deri sa ishte në pozitën e sekretares do ta themelojë Organizatën “LOKE-Lëvizja e Organizatës së Kosovës Etnike”.8(8. AK. Fondi Gjyqi i Qarkut Prizren, Viti 1946, Gjykimi i Marie Shllakut, “Dosja e hetimeve dhe e gjykimit që iu bë nga pushteti komunist).

Gjerësia operacionale e Maries vlerësohet nga qarqet e larta gjermane si një “magjistare në përfitimin e armiqve të përbetuar”. Për ka karakteri vlerësohet se ishte e pathyeshme në çdo situatë. Lidhur me këtë, Maria e kishte zbuluar se Pajazit Boletini e “urrente Xhafer Devën, për shkak të animit tij të pafre kah qarqet gjermane, të cilat nuk ishin miq të sigurt të shqiptarëve”. Maria në zyrën e Xhafer Devës kishte zbuluar se ky personalitet kishte mbajtur lidhje miqësore me shumë “banditë dhe vrasës shqiptarë që kishin arritur të avansohen në komandir stacionesh të xhandarmerisë në Zonën okupuese gjermane, deri sa Xhaferi ishte Prefekt i Qarkut të Mitrovicës.9

(9. AJ. Arkivi i M.

Nediqit, për vitin 1942-Xhafer Deva i saradjna sa çetnicima D. Mihajloviqa u reonu Raske 1941/2) Gjatësia si veprim në fushën e moralit dhe karakterit për Marie Shllakun qarqet gjermane kishin një diagnozë: se për 24 vjet jetë i kishte mësuar 5 gjuhë të huaja. Prandaj ishte e mundur që të hynë në çdo aventurë dhe të dali prej saj si fitimtare. Por, Maria në çështjen humane ishte shumë e ndjeshme sa që ajo vlerësohet se “ma së miri do të ishte të bëhej murgeshë”. 10(10. Analizë e karakterit saj nga Konstandin

Pllavshiqi më 1944)…..

Lirisht, për Marien mund të thuhet se jetën ia kushtoi Kosovës, ndërsa gjakun i fali Shqipërisë. Deri sa Nora Kelemndi dhe Shotë Galica cilësohen si heroina që ishin bërë të njohur me luftë të armatosur kundër okupatorit, Marie Shllaku del në logun e historisë shqiptare edhe si luftëtare edhe si stratege, por shumë më tepër si politikane promotor, që i bashkon kundërthëniet e përgjakshme ndër shqiptare.

Dihet se deri më 23 XI 1944 Kosova dhe viset tjera shqiptare që ishin “destinuar” të mbesin nën robërinë e Jugosllavisë, po thuhej se e kishin epilogun e “aktit të kryer” me vendosjen e diktaturës ushtarake më 8 shkurt 1945, pikërisht katër ditë para Mbledhjes së Krimesë (12 shkurt 1945) ku Cherchilli, Ruzvellti dhe Stalini vendosen fatin e Ballkanit dhe jo vetëm të kësaj treve, në viset e robëruara shqiptare ishte bindja se nuk jemi çliruar, përkundrazi kishte pasuar një ri okupim. Prandaj do të krijohet me kohë forca ushtarake për t` i bërë ballë okupimit serb të Kosovës me këto njësi të armatosura si: Kosova me 400-600 ushtarë; LLapi me 300-400 ushtarë; “Nazim Gafurri me 300-400 ushtarë dhe “Pazari i Ri” me 200-300 ushtarë. Në krye të kësaj force që duhej ta ruaj kufirin dhe të pengojë luftën qytetare do të ndikojë edhe Organizata “Besa e Shkodres”, pastaj Komiteti NDSH.

Organizata indipedente nacionale. Në proces do t` infiltrohen në këto organizata edhe “Legalistët” të drejtuar nga Ndoc Çoba, Ballistët të drejtuar nga Mithat Frashëri, Indipedentët të drejtuar nga Gjon Marka Gjoni, dhe “Kosovarët” të drejtuar nga Prof. Ymer Berisha. Dhe për t’i mbrojtur viset veriore shqiptare nga invadimi sllav do të krijohen edhe këto forca: “Vala e Drinit” e drejtuar nga Marka Gjoni, Vala e Fanit e drejtuar nga Nikoll Mëlyshi, Vala e Matit e drejtuar nga Ndrec Shkurti dhe Vala e Kosovës e drejtuar nga Ymer Berisha. Këto forca do të drejtohen nga aspekti strategjik ushtarak nga Ushtria Kombëtare Shqiptare e drejtuar nga: Kolonel, Qazim Komini, Kolonel, Fuad Dibra, nënkolonel Shefqet Shkupi, Idriz Gjilani, Sylë Zarbinca, Jahja Fusha, Adem Voca dhe Ymer Berisha me Aqif Blytën. E vërteta Marie Shllaku ishte shndërruar në një memonzinë shqiptare. 11(11. AVIIB, Albanske vojne organizacije tokom 1944/45, za odbranu Kosova i njohovih aspirativnih delova do Novog Pazara e Ohrida, d. s. poz. Obrada prostiranja delatnosti albanskih operacionih snga van domashja NOB Albanije i Kosova).

Marije Shllaku ishte para së gjithash politikane e tipit social demokratik, por që e përshkonte edhe ndjenja e humanistes së përkryer. Po të pyetej ajo nuk do të vritej asnjë kundërshtarë politik dhe ushtarak shqiptar. Të gjithë i ëndërronte në një front të çlirimit të tokave shqiptare që ishin vijëzuar në kohën e Rilindjes

Kombëtare. 12(12. AVIIB, Marrja në pyetje e Marijesë nga operativistët e OZN-ës në Prizren më 1946, dy muaj para pushkatimit). Agjentet e regjimit i vënë në kurth Marie Shllkaut Deri sa Shota është në gjendje ta vras komandantin e xhandarmërisë në karrigen e tij në zyre, Maria nuk mundet ta vrasë partizanin që kishte shti në te dhe qetën e saj por donte ta fali sepse ishte djalë dëshiri. Partizanin e pushkaton Nazmi Kursani duke krijuar bindje se është një “ballist” i pashpirt, që vret partizan dhe nuk kursen askend. Maria e kundërshton, por e paguan humanizmin me kohë sepse Nazmiu ishte një konfident i OZN-ës që ishte infiltruar në radhët e nacionalistëve me detyrë. 13.(13.AVIIB. “OZN-a i Albanske vijne jedinice protiov NOP-a na Kosovu 1944/45, rikrijim i ngjarjeve më 1946).

Nazmi Kursani ishte agjent i OZN-ës dhe kishte arritur ta zbulojë tërë Shtabin për Mbrojtjen e kufirit të Shqipërisë Vjetër. Sipas Maries, Komandant i Mbrojtjes së kufirit Shqipërisë së Vjetër (Shqipëria Kontinentale) ishte koloneli, Qazim Komoni. Kufiri i Shqipërisë së Vjetër ishte i ndarë në disa sektore që i zbulon Maria agjentit OZN-ës, Nazmi Kursanit.

Sektorin e parë e komandonte në vijën Strugë –Tetovë-Shkup-në komandën e Fuad Osmanit. Në Batalionin e parë komadonte Jusuf Gjylberaj; me Batalonin e dytë komadnonte Sulejman Malaj nga Tepelena; me Batalionin e tretë komandonte Isan Huti nga Elbasani-të gjithë oficerë të karrierës.

Sektorin e dytë në vijën kufitare etnike: Kumanovë- Jabllanicë-Gallap e drejtonte kapiten Shefqet Shkupi. Me batalionin e parë komandonte Abdyl Dura, me batalionin e dytë komandonte Idriz Gjilani, me Batalionin e tretë komandonte Sylë Zrbinca.

Sektorin e tretë në vijën kufitaare

Prapashticë-Vsilefc-Merdar-Perpellac- Veriu i Shalës së Bajgorës-Zveqan e drejtonte Ahmet Selci. Me batalionin e parë komandonte Hysen Gerdofci,Ramë Maçastena dhe Rrahim Ratkoceri; me batalionin e dytë komandonte Jahja Fusha, Lam Bajqinofci. Me Bataloonin e tretë komandonte Adem Voca dhe Bislim Bajgora.

Sektorin e katërt në vijën kufitare Zveqan- Senicë-Rozhaj-Plavë-Guci-Tivar e drejtonte Ymer Berisha. Me batalionin e parë komandonte Aqif Blyta –oficer i shkolluar në Perandorinë Osmane.

Me Batalionin e dytë komandonte Emrush Miftarai, me batalionin e tetë komandonte Ibrahim Lutfiu. Me batalonin e katërt komandonte Sefedin Begu, Zhuk Haxhia dhe Xhevat Begu (nga Lugina e Ibrit deri në Tivar).

Nazmi Kursani me detyrë kishte hy në njësitin luftark të NDSH dhe e kishte zbuluar tërë ekipin ku bënte pjesë edhe Marie Shllaku. Maria në moshën 24 vjeçare do të qitet para gjyqit komunist dhe pas një torture disa mujore në hetime nga xhelatët shqiptarë dhe serb, do të dënohet me vdekje pushkatim (1946). 

Sipas dokumenteve del se në rastin e pushkatimit aty ishin: gjykatësi, drejtori i burgut dhe prokurori. Të gjithë, me përjashtim të atyre ushtarëve që ishin të radhitur për pushkatim, Maria do t` i pështyjë. Do të varroset diku në konfidencë, pa iu zbuluar varri kurrë. Dhe deri sa Shotë Galica dihet se vdes nga sëmundja në një gjendje mjeruese pa asnjë ndihmë shëndetësore nga pushteti i Zogollit në korrik 1927, Maria vdes e patundur duke rohoritur me rastin e pushkatimit: “Rrnoftë Shqipnia, Lokja jonë e madhe dhe e pavdekshme. Poshtë tradhtarët e popullit që i shërbejnë okupatorit serbian si qentë zotnive”!14(14. AK. Dosja Marie Shllaku”në Fondin Gjykata e Qarkut Prizren 1946).

XHEVË KRASNIQI – LLADROVCI ( 1955-1998 )  

Deri sa lufta e Shotës dhe Maries marrin fund me humbje, lufta e Xhevës dhe legjendarëve të UÇK-ës së Adem Jasharit mbaron me fitore të plotë mbi armikun. Fitorja është aq më e drejtë dhe e pranuar kur Kosova falë kësaj lufte më 17 shkurt 2008 e shpallë pavarësinë, të cilën deri më 2017 e kanë pranuar 117 shtetet të botës, me perspektivë që ky numër të rritet sikurse fama e luftës së UÇK-ës legjendare, sikurse fama e Adem Jasharit-Legjendarit. 15 (15. Biografia e Xhevë Lladrofcit në “Feniksët e Lirisë”, libri nr. 4).

Xhevë Lladrovci ishte gjithmonë e influencuar nga poezia e Mitrush Kutelit , Sulm e lot. Jo vetëm nga kjo poezi, Xheva në veprimtarinë e saj arsimore vërehej se admironte Esad Mekulin dhe vargnimin e tij social-patriotik: “Për ty”. Xheva është bija e arsimatrit patriot Abdyl Krsniqit, që më 1972 u lëshua 72 metra nën dhe, në një shpellë të Drenicës dhe i nxorri eshtrat mortore të Azem Galicës. Në atë kohë kjo ndodhi ishte lajmi i parë dhe kudo flitej me admirim se si bashkëluftëtarët e Azemit e kishin mbajtur të fshehur aktin e varrimit, gjithnjë për mos me u ra në duar kufoma e Komandantit të Kryengritjes shqiptare për çlirim nga Mbretria SKS 1918-1924. Xheva në edukimin e saj vërehet me të gjitha veprimet se e admironte Shote Galicën, prandaj i qëndroi burrit pranë në luftën çlirimtare të Kosovës, për të mbetur në histori si një heroinë e paharruar. 16(16. VUS 1972, Nebil Duraku, Grob 72 metra ispod zemlje, fotokopje).

Gjatësia e veprimtarisë nga bankat e shkollës do të mësojë se Shote Galica ishte një heroinë. Në familje do ta forcojë bindjen se çdo veprim i Shotë Galicës ishte legjendar në vetëdijesimin e kombit në luftë për liri. Lidhur me këtë Xheva do të regjistrohet pas përfundimit së shkollës mesme në Fakultetin e Filologjisë-Gjuhë dhe letërsi shqipe.

Do provojë edhe Fakultetin Juridik, atëherë kur Fehmiu ishte i dënuar 10 vjet burg për veprimtari atdhetare. Posa kryen fakultetin punon në Shkollën “Luigj Gurakuqi” në Kijevë. E martuar do ta shoqërojë burrin në luftimet në Kroaci dhe ps një kohe do të vendoset në Gjermani si azilante. Ndërsa më 6 maj 1007 me shumë shokë e shoqe do të i bashkohet UÇK-ës. Më 11 mars 1998 nga Shqipëria do ta kalojë “kufirin” dhe do të vendoset në Rezallë.

Gjerësia e inkuadrimit në luftën çlirimtare do të zgjatë deri më 22 Shtator të vitit 1998 kur bie në luftë duke luftuar si heroinë-motër e Shotë Galicës. Lartësia në edukimin e gjeneratave të cilat i arsimonte me përkushtim prej pedagoges. Me Xhevën ishte kënaqësi të punosh dhe të mësosh sepse ishte bija e atdhetarit Abdyl Krasniqi (poet dhe veprimtar), plus ishte arsimuar nga letërsia atdhetare e Fishtës, Naimit, Filip Shirokës, Asdrenit, Esad Mekulit, Ali Podrimës, Dritëro Agollit e shumë shkrimtarëve tjerë. Prej të gjithë profesorëve më së shumti Xheva kishte mësuar, sidomos kulturën e leximit kritik nga Prof Hasan Mekuli.16 (16. Hulumtim i biografisë nga bashkëluftëtarët e gjallë).

Përfundim

Të tria e kishin jetën fillim e mbarim jetën patriotike, karakterin human sepse nuk ushqenin urrejtje për asnjë racë, asnjë komb, asnjë civilizim. Ishin të bindura se kombi i tyre e meriton pavarësinë. Të tria jetuan në kohë të ndryshme , por që gjithmonë menduan, folën dhe vepruan për kauzën e lirisë. Shota krijoi famë me trimëri dhe luftë krah për krah me Azem Galicën. Babai i Shotës nuk mund të ishte jashtë rrjedhave të kohës. Provoi të mbetej në ato rrjedha dhe e fejoi Shotën pa dëshirën saj në një familje bujare. Por, historia kërkoi nga Shota dhe Azemi krijimin e një historie homerike, të pashlyer dhe të paharruar ndër breza, që të mbetet shembull për dashuri, për atdhe, për humanizëm që ia imponon njeriut kultura civilizuese arbërore. Shota nuk merrej me politikë por ishte e orientuar ta përkrahë Komitetin Mbrojtja Kombëtare e Kosovës në të gjitha nivelet dhe udhëzimet.

Marie Shllaku krijoi famë si politikane, luftëtare dhe femër që të gjithë luftëtarët e lirisë i quante vëllezër. Deri sa Shota ishte e pushkës dhe jetoi 32 vjet , Maria ishte e shkolluar. I njihte pesë (5) gjuhë të huaja dhe për moshën që kishte (24 vjeçare) ishte një fenomen i kohës. Maria ishte anëtare e denjë e NDSH që u mor edhe me luftë çlirimtare te të gjitha trevave shqiptare.