FJALORI QË FLET PËR NJË PUNË TË MADHE SHKENCORE

Prof. Dr. Fatmir Terziu

Kjo përmbledhje paraqet botimin voluminoz „Fjalor i frazeologjisë frëngjisht-shqip“, i cili është fjalori i parë frazeologjik dygjuhësh në leksikografinë shqiptare, duke përfshirë materiale nga gjuha shqiptare dhe franceze. Fjalori përbëhet paraqet kuptimin, veçoritë stilistike dhe përdorimin e njësive frazeologjike nga të dyja gjuhët që funksionojnë në mënyrë aktive në komunikimin modern, si dhe korrespondencën e tyre në gjuhën tjetër. Vepra është një kontribut i çmuar në frazeologjinë e përkthimit frëngjisht. Më saktë botimi nga puna shkencore e dy autorëve Prof. Dr Eshref Ymeri dhe Sefulla Kata „Fjalor i frazeologjisë frëngjisht-shqip“ (Bota Shqiptare, 2021) është një kontributi i vlershëm në frazeografinë dygjuhëshe shqiptare.

Fjalë kyçe: frazeologji; frazeologjia; fjalor dygjuhësh; gjuha shqipe; gjuha franceze

Është një fakt i padiskutueshëm për çdo shqiptar të arsimuar sot se zotërimi i gjuhës amtare është parakushti i parë i nevojshëm për zbatimin e komunikimit adekuat të folur në një mjedis gjuhësor kombëtar. Megjithatë, mënyra moderne e jetesës dhe proceset aktive të globalizimit shpesh kërkojnë që komunikimi të shkojë përtej kornizës më të ngushtë të këtij mjedisi, gjë që kërkon zotërimin e gjuhëve të huaja. Në lidhje me këtë, sot fjalorët e përkthimit - të përgjithshëm dhe diferencial - po bëhen veçanërisht të domosdoshëm, të njohur dhe të kërkuar libra referimi leksikografik. Fjalorë të tillë (dygjuhësh, tregjuhësh, etj.) janë krijuar prej shekujsh në vende me një gjuhë letrare prej kohësh dhe kanë krijuar kontakte ndërgjuhëshe të përkthimit (leksikografia e përkthimit është veçanërisht e pasur, për shembull, për frëngjisht, rusisht, anglisht). Vepra e fjalorit shqiptar ka një histori relativisht më të shkurtër, por është e rëndësishme të theksohet se fillimet e saj janë pikërisht me fjalorët e përkthimit. Ky fakt është tregues i vetëdijes për nevojën e veprave të tilla leksikografike që nga ndërtuesit e parë të gjuhës letrare shqiptare gjatë Rilindjes e më tej. Që atëherë, një nevojë e tillë jo vetëm që nuk ka pushuar së ekzistuari, por edhe bëhet edhe më e prekshme këto ditë.

Vështrimi retrospektiv i frazeografisë në vendin tonë tregon se një ngjarje e rëndësishme është botimi i Fjalorit frazeologjik i gjuhës shqiptare (në dy vëllime) nga një kolektiv autorësh, si dhe një fjalor frazeologjik i gjuhës shqiptare. Këto vepra të përdorura gjerësisht jo vetëm që mbështesin zhvillimin e teorisë dhe praktikës frazeologjike në vendin tonë, por bëhen edhe një bazë e vlefshme për zhvillimin e librave referues frazeologjikë të përkthimit. Natyrisht, u shtypën edhe fjalorë të tjerë frazeologjikë të gjuhës shqiptare, të cilët megjithatë kanë një fokus më të ngushtë, si një Fjalor i vogël frazeologjik i gjuhës shqiptare (1998) dhe Fjalori i frazave frazeologjike me origjinë biblike (2002), Fjalor frazeologjik sinonimik i gjuhës shqiptare (2005), Fjalor frazeologjik i gjuhës shqiptare dhe të tjerë.

Veçanërisht i rëndësishëm për komunikimin ndërkulturor në kushtet moderne është roli i fjalorëve frazeologjikë dygjuhësh, të cilët i përgjigjen nevojës për të kërkuar zgjidhje adekuate gjatë përkthimit të frazeologjisë (një nga detyrat më komplekse në praktikën e përkthimit). Por botimi voluminoz „Fjalor i frazeologjisë frëngjisht-shqip“ i autorëve Prof. Dr Eshref Ymeri dhe Sefulla Kata është sikurse e cituam vlera e padiskutueshme, e munguar dhe trajtuar me një profesionalizëm që tek i cili e gjen veten gjithkush.

Fjalori përbëhet nga 1526 faqe, secila prej të cilave përfshin njësi frazeologjike aktive nga gjuha përkatëse dhe ekuivalentët e tyre në gjuhën tjetër. Është e rëndësishme të specifikohet se autorët e fjalorit pranojnë si aktive ato frazeologji që janë gjetur të përdoren shpesh në komunikimin modern të shkruar dhe gojor dhe kuptimi i të cilave është i njohur për një gamë të gjerë folësish modernë të gjuhës shqipe dhe në përputhje me rrethanat e dy gjuhëve. Veprimtaria e njësive frazeologjike krijohet nëpërmjet anketave të kryera me folës amtarë të gjuhës përkatëse, si dhe bazuar në të dhënat nga korpuset elektronike ekzistuese për të dyja gjuhët.

Gjatë negocimit të konceptit të frazeologjisë, autorët i përmbahen pikëpamjes se frazeologjia është njësi shumëkomponente (e përbërë nga të paktën dy elemente leksikore) që karakterizohen nga shenjat e plotësisë semantike, ekspresivitetit, stabilitetit dhe riprodhueshmërisë. Për qëllimet e përshkrimit në fjalor, është miratuar përkufizimi i mëposhtëm i frazeologjizmës: njësi semantikisht e pandashme, relativisht e qëndrueshme shumëkomponente me një kuptim shprehës që nuk është një shumë e kuptimeve të përbërësve individualë në përbërjen e tij, e cila riprodhohet në të folur si një konfigurim i plotë leksikor. Kjo pikëpamje zë një pozicion të ndërmjetëm midis kuptimit të gjerë dhe të ngushtë të thelbit të frazeologjisë dhe është padyshim më i përshtatshmi për krijimin e një fjalori frazeologjik dygjuhësh me vëllim të vogël, siç është botimi i tillë nga Shtëpia Botuese „Bota Shqiptare“.

Botimi voluminoz „Fjalor i frazeologjisë frëngjisht-shqip“ i autorëve Prof. Dr Eshref Ymeri dhe Sefulla Kata nis me një parathënie të detajuar nga Prof. Dr. Rami Memushaj. Më pas është një hyrje nga autori Sefulla Kata, ku mes të tjerave citon „“Në punën tonë na është dashur t'u drejtohemi shumë fjalorëve të gjuhës frënge, fjalorëve të mirëfilltë gjuhësorë, fjalorëve enciklopedikë, përmbledhjeve të ndryshme me shprehje frazeologjike, me proverba, teksteve të autorëve të ndryshëm, të vjetër dhe të rrinj, të „gërmojmë“ deri atje ku mundësia jonë shteret, me synimin për ta bërë sa më të pasur e më të dobishëm fjalorin tonë“ (Kata, 2001: XIV). Pos kësaj është dhe formati që përcakton burimet leksikografike, i pasuar nga shkurtimet të përdorura në Fjalor. Dhe kështu në të gjitha faqet më tej nga A tek Z njësitë frazeologjike të llojeve të ndryshme përfshihen në fjalor, si kombinime këmbëngulëse të një karakteri idiomatik; fraza (kombinime të qëndrueshme me kuptim të figurshëm, një përbërës në përbërjen e së cilës funksionon në kuptimin e drejtpërdrejtë); apo dhe si krahasime të qëndrueshme.

Është evidente aspirata e autorëve të fjalorit për të paraqitur mbi të gjitha specifikën kombëtare në frazeologjinë e të dy gjuhëve. Prandaj, internacionalizmat frazeologjikë kanë pasur syrin vigjilent të të dy autorëve për të mos kapërcyer ndonjë instancë specifike dhe përcaktuese në hartimin e fjalorëve të tillë. Sikurse mësohet vetë materiali për fjalorin u zgjodh në bazë të vëzhgimit të gjerë dhe afatgjatë të përdorimit të frazeologjisë në komunikimin me shkrim dhe gojor shqip dhe frëngjisht. Nxjerrja e njësive aktive frazeologjike mbulon një sërë burimesh: trillime moderne, tituj dhe artikuj në revista periodike dhe faqe interneti informative, dialogë nga seriale dhe filma modernë, reklama, fjalime bisedore, etj. Materiali i mbledhur frazeologjik është kontrolluar duke krahasuar informacionin nga burimet leksikografike ekzistuese për të dyja gjuhët.

Një tipar i rëndësishëm i fjalorëve për pjesën shqip-frëngjisht të fjalorit është se ata nuk janë "pasqyrë", por janë hartuar posaçërisht nga anëtarët e studimit që janë folës amtarë të gjuhës përkatëse shqipe dhe që e njohin dhe gjuhën frënge. Sipas traditës së pranuar leksikografike, njësitë frazeologjike të titullit në fjalor janë renditur sipas rendit alfabetik në përputhje me alfabetin shqiptar.

Sipas rastit, artikujt e fjalorit përbëhen nga tre pjesë, të vendosura njëra poshtë tjetrës: në të majtë – njësia e titullit, interpretimi i njësisë së titullit dhe një shembull ilustrues i gjuhës burimore; në të djathtë – korrespondenca e njësisë së titullit nga gjuha burimore në gjuhën e synuar, interpretimi i korrespondencës dhe një shembull ilustrues në gjuhën e synuar. Nëse nuk ka korrespondencë frazeologjike të njësisë së titullit nga gjuha burimore, kjo tregohet me një shenjë të veçantë grafike. Në raste të tilla, një interpretim përfshihet në anën e djathtë të hyrjes së fjalorit pa cituar materiale ilustruese.

Kuptimi i njësive frazeologjike të përfshira në fjalor paraqitet përmes interpretimit, duke shmangur përkufizimet sinonime. Është e justifikuar aspirata e autorëve për t'i mbajtur interpretimet të shkurtra dhe me një strukturë sintaksore të pakomplikuar. Modelet strukturore të aplikuara të interpretimeve janë të përshtatshme dhe lejojnë unifikimin e përkufizimeve semantike. Tregohen indikacione për kombinueshmërinë dhe variacionin e njësive frazeologjike, përdoren në mënyrë të përshtatshme kualifikues të caktuar (jo shumë) funksional-stilistik.

Meqenëse autorët nuk synojnë një përshkrim shterues të semantikës së njësive frazeologjike shumëkuptimesh në të dyja gjuhët (për shkak të kufizimeve të vëllimit të fjalorit), frazeologjia e përshkruar nga gjuha burimore paraqitet vetëm me një nga kuptimet e saj, ai që përdoret më shpesh. Në rastet kur disa nga kuptimet ekzistuese të njësisë frazeologjike konsiderohen aktive, ato paraqiten në artikuj të veçantë fjalori. Lehtësia për përdoruesit e fjalorit është se përdorimi i frazeologjisë së interpretuar ilustrohet me shembuj të shkurtër në formën e fjalive të ndërtuara nga autorët.

Një veçori tjetër e rëndësishme e veprës është se në përcaktimin e marrëdhënieve të ekuivalencës ndërgjuhësore, pikënisja është semantika dhe në përputhje me këndvështrimin e ekuivalencës ndërgjuhësore të pranuar në literaturën shkencore, për njësitë frazeologjike paraqiten llojet e mëposhtme të ekuivalencës: a) ekuivalencë e plotë b) ekuivalencë e pjesshme; c) ekuivalencë funksionale; d) barazvlerë.

Vepra edhe pse nuk e ka të cekur, të jep faktin se është bazuar dhe përmban gjithashtu një bibliografi të përzgjedhur të studimeve teorike dhe burime leksikografike që kanë mbështetur ndërtimin e konceptit dhe procesin e zhvillimit të tij.

Si libri i parë referues i këtij lloji që synon të përshkruajë frazeologjinë aktuale në shqip-frëngjisht, fjalori është një arritje e vlefshme në frazeologjinë shqiptare. I destinuar si për lexuesit shqiptarë dhe francezë, ai mund të jetë i dobishëm për të gjithë ata që janë të interesuar për gjendjen aktuale të frazeologjisë në të dyja gjuhët - studentë të drejtimeve të filologjisë, përkthyes, profesorë universiteti, leksikografë, gjuhëtarë, albanologë, etj. Koncepti i zhvilluar për paraqitjen e gjendjes aktuale të frazeologjisë së tillë është i përshtatshëm dhe mund të shërbejë në zhvillimin e fjalorëve të tjerë frazeologjikë dygjuhësh të gjuhëve të tjera.

Si përfundim, duhet theksuar se vështrimi i përgjithshëm, që synon të evidentojë meritat kryesore të botimit nga puna shkencore e dy autorëve Prof. Dr Eshref Ymeri dhe Sefulla Kata „Fjalor i frazeologjisë frëngjisht-shqip“ (2021) dhe për të theksuar vlerën praktike të saj, bën të mundur që të kuptohet qartë vendi i kësaj pune të rëndësishme dhe në kohë në frazeografinë përkthimore, si dhe arritjet e rëndësishme jo vetëm praktike-përshkruese, por edhe teorike te autorët e saj.
BURIMI https://www.fjalaelire.com/post/fjalori-q%C3%AB-flet-p%C3%ABr-nj%C3%AB-pun%C3%AB-t%C3%AB-madhe-shkencore

Londër, Shtator 2023

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka përkujtuar Anna Lindh e cila ishte goditur me thikë për vdekje nga një ekstremist me origjinë serbe, gjatë kohës sa Lindh ishte ministre e jashtme e Suedisë.

 

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka përkujtuar Anna Lindh e cila ishte goditur me thikë për vdekje nga një ekstremist me origjinë serbe, gjatë kohës sa Lindh ishte ministre e jashtme e Suedisë.

Si kryediplomate e Suedisë, Lindh kishte mbështetur intervenimin e NATO’s, për ta ndalur gjenocidin e Serbisë në Ballkan, përfshirë edhe në Kosovë.

Atë të hënën e ka përkujtuar kryeministri Albin Kurti, teksa thotë se shërbimi publik demokratik nuk duhet të kushtojë me jetë.

”Në 20-vjetorin e vdekjes së saj tragjike, kujtojmë Anna Lindh, Ministre e Punëve të Jashtme të Fmr të Suedisë. Ajo u godit për vdekje me thikë nga një ekstremist me origjinë serbe për shkak të mbështetjes së saj për ndërhyrjen e NATO-s në Ballkan. Shërbimi publik demokratik nuk duhet të kushtojë jetë”, ka shkruar Kurti në Twitter

Europol: Pothuajse 70 për qind e grupeve kriminale në BE përdorin pastrim parash

 

Agjencia e BE-së për Bashkëpunim në Zbatimin e Ligjit (Europol) ka zbuluar se pothuajse 70 për qind e rrjeteve kriminale që veprojnë në BE përdorin forma të pastrimit të parave për të financuar aktivitetet e tyre dhe për të fshehur pasuritë e tyre, transmeton Anadolu.

Raporti i Europol-it tha se bota e ndërlidhur po abuzohet nga kriminelët që kanë krijuar një ekonomi të nëntokës për të mbështetur operacionet e tyre të paligjshme.

Ndër gjetjet kryesore të raportit prej 57-faqesh, Europol tha se mbi 60 për qind e rrjeteve kriminale që veprojnë në BE përdorin metoda korruptive për të arritur qëllimet e tyre të paligjshme.

Raporti theksoi se 80 për qind e rrjeteve kriminale aktive në BE keqpërdorin strukturat legale të biznesit për aktivitete kriminale.

“Krimi i organizuar ka ndërtuar një ekonomi globale paralele rreth pastrimit të parave, transfertave të paligjshme financiare dhe korrupsionit. Me teknologjinë moderne, ata kanë diversifikuar mënyrat e punës së tyre për të shmangur zbulimin”, tha Chareine De Bolle, drejtoreshë ekzekutive e Europol-it.

Ajo shtoi se raporti shërben si një “udhërrëfyes për të nxitur bashkëpunimin që do të rrëzojë botën e financave kriminale, do të ndalojë fitimet e paligjshme dhe mbi të gjitha do ta bëjë Evropën më të sigurt”.

Raporti thekson se peizazhi kriminal në zonë është i fragmentuar, me lojtarë të vendosur shpesh jashtë bllokut evropian. Ai gjithashtu paralajmëroi se teknikat dhe mjetet e përdorura nga kriminelët përparojnë shpejt, duke përfituar nga përparimet teknologjike ose duke përfituar nga zhvillimet gjeopolitike.

“Ky raport parashtron metodat gjithnjë e më sofistikuara të krimit të organizuar dhe sukseset e zbatimit të ligjit evropian në luftën kundër. Nëse vendet anëtare të BE-së punojnë së bashku edhe më afër në këtë luftë, ne mund të arrijmë rezultate të mëdha”, tha Ylva Johansson, komisionere evropiane për punët e brendshme.

Derisa rikuperimi i aseteve është një nga mjetet më të fuqishme për të luftuar kundër krimit financiar, Europol zbuloi se autoritetet konfiskojnë vetëm 2 për qind të të ardhurave vjetore të grupeve të krimit të organizuar në BE.

Raporti bazohet në një kombinim të njohurive operacionale dhe inteligjencës strategjike të kontribuar në Europol nga vendet anëtare të BE-së dhe partnerët e Europol-it.

Raporti analizon të gjitha krimet financiare dhe ekonomike që prekin BE-në, si pastrimi i parave, korrupsioni, mashtrimi, krimi i pronësisë intelektuale dhe falsifikimi i mallrave dhe monedhave.

Albin Kurti: Disa nga serbët që bojkotuan zgjedhjet në veri, ishin anëtarë të grupit mercenar “Wagner”

 

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, është shprehur se personat e përfshirë në trazirat e ndodhura në veri të Kosovës pak javë më parë, kanë qenë pjesëtarët të grupit mercenar Wagner.

Komentet Kurti i bëri gjatë një interviste për median estoneze “Delfi”, ku foli për shqetësimet në rritje për përfshirjen e vazhdueshme të Rusisë në tensionet e shtuara ndërmjet Serbisë dhe Kosovës, veçanërisht në komunat veriore të Kosovës.

Ai tha se kishe marrë “letër kërcënuese nga terroristët” lidhur me sekuestrimin e një sasie të madhe të armëve dhe municionit në veri të vendit nga Policia e Kosovës.

Në intervistë, kreu i qeverisë së Kosovës foli edhe për posedimin e provave që “disa nga serbët që bojkotuan zgjedhjet ishin të lidhur me grupin Wagner, madje disa prej tyre ishin anëtarë të grupit”.

“Dje kemi konfiskuar një sasi të madhe municionesh dhe kallashnikovë nga një shtëpi në një komunë me shumicë serbe në veri të Kosovës. Pak para se të vija në intervistë, mora një tjetër letër kërcënuese nga terroristët, ku thuhej me tallje se armët që kishim sekuestruar ishin vetëm një pjesë e vogël e pajisjeve të tyre”, ka deklaruar Kurti.

I pyetur nëse mendon se Rusia është e përfshirë në situatën e tensionuar në Kosovë, Kurti tha se ka “dëshmi se disa nga serbët që bojkotuan zgjedhjet ishin të lidhur me grupin Wagner, madje disa prej tyre ishin anëtarë të grupit”.

Arti shqiptar në zi, ndahet nga jeta aktori i njohur Lutfi Hoxha

Arti shqiptar në zi, ndahet nga jeta aktori i njohur Lutfi Hoxha 

Aktori i mirënjohur i skenës dhe ekranit shqiptar, Lutfi Hoxha është ndarë nga jeta në moshën 89-vjeçare.

 Lajmi është bërë i ditur nga Teatri i Durrësit përmes një njoftimi. “Qofsh i dritës engjëll i mirë e i bardhë. 

Me hidhërim të thellë njoftojmë ndarjen nga gjiri ynë artistik i xhevahirit të fundit të plejadës së artë të teatrit “Aleksandër Moisiu”. 

Lutfi Hoxha e jetoi këtë jetë në skenë, aty ku dha gjithçka”, njoftoi Teatri i Durrësit këtë të diel.

 Homazhet për Lutfi Hoxhën do të mbahen nesër në hollin e teatrit “A. Moisiu”.

Flori Bruqi

Historiku i çmit Nobel!

Çmimi Nobel për Fizikë është është çmimi më i lartë për arritjet më të mëdha në fushën e fizikës të cilin Akademia Rojale Suedeze e Shkencave sipas testamentit të Alfred Nobelit ua ndan një ose disa fizikanëve brenda një viti. 

 Ky çmim është një nga pesë Çmimet Nobel nga testamenti i Alfred Nobelit i cili është dhënë që nga viti 1901 ; 

4 çmimet e tjera janë Çmimi Nobel për Kimi,

 Çmimi Nobel për Letërsi, 

Çmimi Nobel për Paqe, dhe

 Çmimi Nobel për Fizologji dhe Mjeksi.

 Çmimi Nobel është mirënjohje që ju ndahet nga Shoqëria Nobel, shkencëtarëve dhe personave që kontribojnë në shkencë   dhe zhvillimin kulturor të njerëzimit.

Një pacifist në zemër dhe një shpikës nga natyra, kimisti suedez Alfred Nobel shpiku dinamitin. Sidoqoftë, shpikja që ai mendonte t'i jepte fund të gjitha luftërave, ishte parë nga shumë të tjerë si një produkt jashtëzakonisht vdekjeprurës. Në 1888, kur vdiq vëllai i Alfred Ludvig, një gazetë franceze gabimisht drejtoi një nekrologji për Alfredin, i cili e quajti atë "tregtar i vdekjes".

Duke mos dashur të hynte në histori me një epitete të tillë të tmerrshme, Nobeli krijoi një vullnet që së shpejti i tronditi të afërmit e tij dhe krijoi çmimet e famshme të Nobelit .

Kush ishte Alfred Nobel? Pse do ta bënte Nobelin fitues çmimet aq të vështira?

Çmimi Nobel u krijua nga industrialisti suedez, Alfred Nobel, i cili shpiku dinamitin. Të gjitha çmimet jepen më 10 dhjetor me rastin e përvjetorit të vdekjes së Nobelit në vitin 1896.

Në vitin 1903, Mari Kyri, u bë gruaja e parë laureate e Çmimit Nobel në fizikë sëbashku me të shoqin, Pier. Pas tetë vjetësh ajo mori për herë të dytë këtë çmim për kontributin e saj në kimi.

Presidenti Teodor Ruzvelt ishte amerikani i parë që mori Çmimin Nobel në vitin 1906, duke u nderuar për ndërmjetësimin e Traktatit të Portsmuth-it në vitin 1905, që i dha fund luftës ruso-japoneze. Ai ishte president në periudhën 1901-1909.

Rudiard Kipling autori i “Librit të Xhunglës” fitoi Çmimin Nobel të Letërsisë në vitin 1907.

Maks Plank, i famshëm për ngritjen e institutit shkencor në Gjermani që mban emrin e tij, fitoi Çmimin Nobel të Fizikës në vitin 1918 për teorinë e tij të energjisë së kuanteve.

Fizikani më i famshëm i botës, Albert Ajnshtajn nderua me Çmimin Nobel në vitin 1921 për Teorinë e Relativitetit, çmim të cilin e mori në vitin 1922.

Në vitin 1945, Aleksander Fleming, Ernst Boris Chain and Howard Walter Florey morën Çmimin Nobel në mjekësi ose fiziologji “për zbulimin e penicilinës dhe efekteve të saj kuruese për një sërë sëmundjesh infektive”.

Udhëheqësi britanik gjatë Luftës së Dytë Botërore, Uinston Çërçill, u nderua me Çmimin Nobel në vitin 1953, por jo për politikat e tij por në letërsi “për mbrojtjen e vlerave njerëzore me një përshkrimin historik dhe biografik mjeshtëror dhe oratori të shkëlqyer”. Një tjetër personalitet legjendar mori Çmimin Nobel në Letërsi në vitin 1954 dhe ai ishte i pavdekshmi Ernest Heminuej.

Vitet 60 shënuan disa momente të rëndësishme në të gjitha fushat e Nobelit. Ishte pikërisht ajo periudhë që solli përshkrimin e DNA-së. Francis Harry Compton Crick, James Dewey Watson, Maurice Hugh Frederick Wilkins i nderuan në vitin 1962 “për zbulimin e strukturës molekulare të acidit nukleik dhe rëndësinë e tij në lëvizjen e informacionit në lëndën e gjallë”. Në të njejtin vit, John Steinbeck mori Çmimin Nobel të Letërsisë. Dy vjet më vonë, në vitin 1964, filozofi francez, Zhan Pol Sartrë u nderua po në letërsi. Në të njejtin vit In Martin Luter King, i riu fitoi Çmimin Nobel të Paqes.

Në vitin 1973, një tjetër amerikan fitoi Çmimin Nobel të Paqes, ish sekretari i Shtetit, Henri Kisinxher, një nga diplomatët më të shquar të shekullit të 20-të, së bashku me Le Duc Tho të Vietnamit të Veriut për marrëveshjen e paqes që u arrit atë vit.

Nënë Tereza mori Çmimin Nobel në vitin 1979 për punë ne saj me të varfërit në Indi.

Les Valesa, udhëheqësi i lëvizjes Solidarnost në Poloni që solli rënin e komunizmit fitoi çmimin e paqes në vitin 1983.

Dalai Lama i 14-të fitoi Çmimin Nobel të Paqes në vitin 1989 dhe në 2001 mori pjesë në këtë ceremoni me rastin e 100 vjetorit të këtij çmimi.

Në 1990 udhëheqësi i Bashkimit Sovjetik, Mihail Gorbaçov u nderua me Çmimin Nobel të Paqes për politikat e tij progresiste ndërkombëtare. Një vit më pas këtë çmim e fitoi aktivistja birmaneze e të drjetave të njeriut, Aung San Suu Kyi, për përpjekjet e saj për demokraci në vendin e saj. Ajo ndodhet tani nën arrest shtëpiak. Në një akt të pazakontë, në vitin në maj të vitit 2005, komisioni i Çmimit Nobel të Paqes e dënoi këtë lloj trajtimi dhe kërkoi lirimin e saj të menjëhershëm.

Çmimi Nobel i Paqes domimoi titujt e lajmeve në vitin 1994, kur ai iu akordua udhëheqësit të Organizatës për Çlirimin e Palestinës, Jasser Arafat, dhe udhëheqësve izraelitë Shimon Peres dhe Itzhak Rabin për Marrëveshjen e Oslos të vitit 1993.

Në vitet 2000 mjedisi, vitusi HIV dhe përpjekjet për paqe tërhoqën vemendjen e komisioneve të Nobelit.

Ish nënpresidenti amerikan, Al Gor, mori Çmimin Nobel të Paqes në vitin 2007 për përpjekjet e tij për ndërgjegjësimin e publikut nëpër botë mbi ngrohjen globale, çmim që e ndau me Komisionin Ndërqeveritar të OKB-sp për Ndryshimet Klimatike.

Çmimi Nobel i Mjeksësisë në 2008 iu dha francezëve Francoise Barre-Sinoussi dhe Luc Montagnier për zbulimin e vitusit HIV në 1983.

Me Çmimin Nobel të Paqes në 2008 u nderua ish presidenti i Finlandës, Marti Ahtisari, për punën e tij disa dekadash për zgjidhjen e konflikteve nëpër botë, përfshirë ndërpjerjen e luftimeve mes forcave të qeverisë indoneziane dhe kryengritësve në provincën Aceh të Indonezisë.

Çmimi Nobel është një moment glorifikimi për shkencëtarët, shkrimtarët dhe mbrojtësit e paqes në botë. Këtë javë të zgjedhurit dotë marrin një telefonatë nga Skandinavia me një vlerë prej 1.4 milionë dollarësh dhe ftohen të shkojnë në Stokholm ose Oslo për të qënë të pranishëm në ceremonitë e dhënies së çmimit.

Gjatë gjithë javës, gjashtë komisione të Nobelit shpallin fituesit e çmimit më prestigjioz të botë në mjeksi, kimi, fizikë, letërsi, ekonomi dhe të paqes. Procesi i zgjedhjes është tepër sekret deri në shpalljen e çmimeve në konferencat e shtypit që jepen me këtë rast.