Aleksandër Vuçiç : Ku është Ukshin Hoti?

 

Shkruan : Flori Bruqi,PHD

Në maj të vitit 1999, ndërsa NATO-ja po bombardonte Jugosllavinë për të detyruar regjimin serb të përfundonte fushatën e tij të dhunës në Kosovë, aMagjistri dhe profesori  i shquar disident shqiptar etnik Ukshin Hoti u lirua nga burgu dhe nuk u pa më i gjallë. 

Mëngjesin e 16 majit 1999, një gardian hyri në qelinë e Burgut të Dubravës në Burim të Dardanisë , të burgosurit politik Ukshin Hoti dhe i tha atij të bëhej gati të dilte nga burgu ku po mbahej.

Profesor Mr.sci.Ukshin  Hoti nuk kishte asnjë veshje të tij përveç një jeleku që i kishte sjellë motra e tij, kështu që shoku i tij Gani Baliu, gjithashtu i burgosur politik, i dha një pulovër ngjyrë vishnje dhe një këmishë me mëngë të gjata që mbante në qeli. 

 “Nuk e mbaj mend se kush m’i solli, por ishin shumë të mëdha për trupin tim. Kisha rroba të tjera, prandaj ia dhashë”, tha Baliu.

 “Ishin fiks për trupin e tij të gjatë. Nuk i kisha veshur kurrë.”

 Një tjetër i burgosur i dha  Ukshin Hotit një palë xhinse dhe ai tani ishte gati për t’u liruar. 

 I burgosur për aktivizim politik Burgu u Dubravës në Kosovë. 

 Në atë kohë, Prof.Ukshin Hoti ishte kryetar i Partisë së Unitetit Kombëtar Shqiptar, UNIKOMB, e cila mbronte bashkimin e shqiptarëve në një shtet të vetëm. 

Ai po vuante dënimin me burg pasi u dënua sipas ligjit jugosllav për “rrezikim të rendit kushtetues”. 

 Ukshin Hoti ishte arrestuar dhe burgosur disa herë nga autoritetet jugosllave në vitet 1980 dhe 1990 për shkak të aktivizmit të tij për çështje shqiptare, të cilin regjimi e shihte si përmbysje të rendit të vendosur.

 Atij iu tregua për lirimin e tij nga burgu të dielën më 16 maj, ditën kur ai përfundoi një dënim 5-vjeçar të dhënë në vitin 1994 nga një gjykatë e Prishtinës, e cila administrohej në atë kohë nga regjimi i kryeçetnikut Sllobodan  Millosheviçit. 

 “Në fakt, ai duhej të ishte mbajtur në burg deri të nesërmen”, vuri në dukje Baliu. 

“Është e pazakontë që një i burgosur të lirohet gjatë fundjavës. Ai duhej të ishte liruar të premten më 14 maj  1999 ose të mbahej deri të hënën më 17 maj  1999 për përfundimin e procedurave dhe dorëzimit.” 

 Ishte një periudhë e tensionuar: lufta ishte ndezur midis forcave të presidentit jugosllavë Sllobodan Millosheviç dhe luftëtarëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, UÇK. NATO-ja kishte filluar bombardimin e Jugosllavisë dy muaj më parë në një përpjekje për ta detyruar Sllobodan Millosheviçin të tërhiqte trupat dhe policinë e tij nga Kosova dhe t’i jepte fund fushatës së tij të represionit kundër shqiptarëve etnikë. 

 Baliu kujton se Profesor Ukshin  Hoti futi disa libra në një çantë, i uroi lamtumirën shokëve të tij dhe doli jashtë i shoqëruar nga dy roje.

 Por pas daljes nga burgu ai u zhduk. “E pamë deri në fund të korridorit. Ka të burgosur të tjerë që e kanë parë duke dalë nga muret e burgut. Askush nuk e di se çfarë ndodhi më pas me të”, tha Baliu. Hajredin Hyseni, një tjetër i burgosur politik, i cili vuajti dënimin me burg me  Ukshin Hotin si në Nish në Serbi ashtu edhe në burgun e Dubravës në Dardani , tregoi si ai dhe shokët e tij të burgosur i thirrën Ukshin Hotit nga dritarja ndërsa ai po dilte nga burgu.

 “Ne nuk mund të shihnim se çfarë ndodhi përtej mureve të burgut”, tha Hyseni. 

 Mbrojtës i rezistencës aktive paqësore Një grua etnike shqiptare mban një pankartë që kërkon vendndodhjen e aktivistit të të drejtave të njeriut, profesor Ukshin Hoti, në një tubim proteste në Prishtinë në mars 2000. 

Në një intervistë me BIRN në vitin 2021, djali i  Ukshin Hotit, Andini, tha se hera e fundit që e pa babanë e tij ishte kur ai e vizitoi atë në burgun e Serbisë në Sremska Mitrovica në dhjetor 1998.

 “Atë ditë, rojet e burgut kishin vendosur që vizitorët të mund të flisnin vetëm serbisht gjatë vizitave familjare. 

Babai im nuk pranoi të fliste serbisht. Ishte një takim i heshtur dhe i shkurtër”, kujton Andin Hoti. Më pas, 12 vjeç, ai nuk mund ta kishte marrë me mend se kjo ishte hea e fundit që do ta shihte babanë e tij. 

 “Nuk fola fare atë ditë. Po ta dija, sigurisht që do t’i kisha thënë që më mungonte shumë”, tha ai. 

 Në vitin 2020, mediat në Dardani  raportuan se informacione për vrasjen e Ukshin Hotit nga forcat serbe pas lirimit të tij nga burgu ishin zbuluar gjatë një gjyqi në Gjykatën e Lartë të Beogradit. “Jam ende i tronditur për atë që u tha, se forcat serbe i vendosën një granatë në gojë dhe se ai vdiq kur ajo shpërtheu”, tha djali i tij. Ai shpjegoi se për një kohë të gjatë, ai dhe familja e tij kishin jetuar me dy rrëfime paralele për zhdukjen e babait të tij, me disa njerëz që sugjeronin se ai mund të ishte vrarë nga armiqtë shqiptarë të Kosovës. “Ai e dinte se diçka do të ndodhte” Busti i Ukshin Hotit në fshatin e tij të lindjes Krushë e Madhe, Kosovë.

  Baliu kujton një moment në burg kur prof. Ukshin Hoti i dha një libër. Ishte vepra e tij e sapobotuar, Filozofia Politike e Çështjes Shqiptare, dhe ai kishte arritur të merrte një kopje në burg. 

 “Ai ma dha librin e tij dhe më sugjeroi ta komentoja pasi ta lexoja”, tha Baliu. 

 Libri ishte përdorur kryesisht nga akademikët për të promovuar idenë e pavarësisë së Kosovës dhe bashkimit me Shqipërinë. Prof.Ukshin Hoti parapëlqente qasjen paqësore ndaj rezistencës dhe luftës për pavarësi, megjithëse ishte realist për potencialin për konflikt të armatosur, tha Hyseni.

 “Ai mbronte rezistencën paqësore, por aktive. Por ai ishte i vetëdijshëm se Kosova nuk mund të çlirohej pa luftë”, shtoi ai. 

 Hyseni tha se në muajt para lirimit të tij, tashmë me luftën që gëlonte në Kosovë, Ukshin Hoti kishte qenë i shqetësuar për fëmijët e tij dhe anëtarët e tjerë të familjes sepse nuk kishte marrë fare lajme për ta.

 Ai ishte i shqetësuar edhe për fatin e tij, tha Baliu. “Ai e ka ditur gjithmonë se diçka do t’i ndodhte. 

Në fakt, kam dëgjuar se gjatë një seance marrje në pyetje nga oficerët e shërbimit të sigurimit serb në Sremska Mitrovicë, atij iu tha se nuk do të lejohej të bashkohej me UÇK-në”, tha ai, duke sugjeruar se shërbimi i sigurisë së Serbisë besonte se Hoti do t’i bashkohej forcës guerile pas lirimit të tij dhe ishin të vendosur ta pengonin atë që ta bënte këtë.

 “Ai ishte i bindur se nuk do të mbijetonte”, shtoi ai. Njëzet e katër vjet pas zhdukjes së Hotit, shumë pyetje mbeten pa përgjigje dhe asnjë i dyshuar nuk është përmendur. 

 Prokuroria e shtetit të Dardanisë  tha  se ka nisur një hetim, por nuk pranoi të japë ndonjë detaj.

 “Duke pasur parasysh se jemi në fazën e hetimit, nuk mund të japim më shumë informacion”, tha prokuroria. 

 Megjithatë, Baliu tha se në më shumë se dy dekada që kur u lirua nga burgjet jugosllave, asnjëherë nuk i është kërkuar dëshmia e tij.

 “Asnjë prokuror vendas apo ndërkombëtar nuk më ka marrë ndonjëherë në pyetje.

 Asnjëherë”, pohoi ai. 

 Hyseni i bëri jehonë shqetësimeve të Baliut për mungesën e veprimeve në këtë rast, duke pretenduar se autoritetet e Dardnisë  “nuk kanë bërë asgjë”, bile asë Qeveria në ikje e Albin Kurtit nuk e bëri një bust Ukshin Hotit në Universitetin e Prishtinës "Hasan Prishtina".

  “Po të ishin organizuar dhe të mblidhnin prova… njerëzit janë ende gjallë, por 26 vjet më vonë, kujtimet mund të harrohen”, vuri në dukje ai. Ai u shpreh se rasti mund të ishte relativisht i lehtë për t’u zgjidhur. 

 “Një roje nuk mund të lirojë një të burgosur pa urdhër të drejtorit dhe komandantit të burgut. Nuk është e vështirë të zbulosh se cilët ishin ata”, tha ai. “Por asgjë nuk është bërë deri më tani.”...

 Apologjia e Sokratit antik dhe Apologjia e Sokratit shqiptar të njohur me emrin Ukshin Hoti janë identitike.

Anitët, Meletët dhe Likonët pas 24 shekujsh nuk ishin vetëm serbë, por edhe shqipfolës dhe mjerë shqipja, që e flasin edhe njerëzit e tillë! 

Njëzet e katër shekuj më vonë, në Prishtinë u gjykua përsëri Sokrati! 

Njëzet e katër shekuj apo 2393 vjet më vonë, në Prishtinë u gjykuapërsëri Sokrati, kushedi për të satën herë. Këtë radhë Sokrati ishte shqiptarë nga Dardhari i Madh i Dukagjinit dhe quhej Ukshin Hoti. 

Akuza banale, ngjashmëria e tërësishme, fund e krye. Ndryshimi edhe kur duket seështë i madh, nuk është i tillë. Vërtet gjykatësit e Sokratit antik ishin të tënjëjtit popull, pra ishin grekë, ndërsa në rastin e gjykimit të Sokratitshqiptar gjykatësit ishin serbë edhe akuzuesit formalë ishin serbë. I vështruar nga ky aspekt gjykimi dhe dënimi na duket më tepërprometeik, por, kurrë nuk harrohet fakti se përpara akuzuesve formalëfshiheshin politikanë smirëzinjë e të zhveshur nga çdo lloj përgjegjësie dhemediokritetesh kulturore e shkencore nga rradhët e shqipfolësve, të cilët nukmund t’i durojnë njerëzit me potencë të madhe morale dhe intelektuale çfarëishte Ukshin Hoti, problemi është më tepër Sokratik. Apologjia e Sokratit antik dhe Apologjia e Sokratit shqiptar të njohurme emrin Ukshin Hoti janë identitike. Anitët, Meletët dhe Likonët pas 24shekujsh nuk ishin vetëm serbë, por edhe shqipfolës dhe mjerë shqipja, që eflasin edhe njerëzit e tillë! Sokrati antik ua përkujton akuzuesve po edhe ndëshkuesve të tij turpindhe dënimin që i pret në të ardhmen, të njëjtën gjë e bëri edhe Sokratishqiptar në Apologjinë e tij. Si në Rastin e parë, ashtu edhe në të dytin, profecia doli shumë e saktë. Ngjashmëri tragjike me një bukuri të llahtarëshme brenda. *** TESTAMENTI I SOKRATIT – KUSHTUAR UKSHIN HOTIT SEANCË E PËRSHPIRTSHME (2) Edhe sot, dy nëna u nisën për t’i vizituar varrezat e eshtrave të kthyer nga varrezat masive në Serbi. Edhe sot, në majë të Çabratit dhe në Meje ku ndodhen varrezat u nisën në këmbë… Posa arritën para shtëpisë së mallrave, në vitrinë shikuan dhjetë pllakate me portretin e Ukshin Hotit. Sytë e tij të menduar e plot trishtim, sikur qortonin diellin jo vetëm pse kishte lejuar ta mbulonin retë e zeza për një kohë aq të gjatë, po edhe pse i ndriçonte edhe ata që nuk duhej; sikur qortonin ajrin e pastër të këtij mëngjesi, që lejonte ta thithnin edhe mushkëritë e atyre që s’e meritonin. Në fund të dhjetë pllakateve lexuan dhjetë herë të njëjtin tekst: “Ku është Ukshin Hoti?”. Në udhëkryqin kryesor të qytetit, në semaforin e kuq lexuan tekstin e shkruar me shkronja të zeza: “Ku është Ukshin Hoti?”. Pasi kaluan urën mbi lumin Krena, shikuan Kullën e Lidhjes…, e cila sikur ruante Maxharr Pashain të mos ngritej nga varri. Shtatorja e bronztë e Sylë Vokshit, për habinë e tyre, pyeti me një zë, që krijonte mijëra jehona: “Ku është Met Koronica? Ka mbi një shekull që po e pres! A ende nuk ia keni kthyer eshtrat? Dy nënat,as në ëndërr e as në zhgjëndërr, pyetën: “Ku është Met Koronica? Ku është Ukshin Hoti?”. Jehonat e pyetjes së tyre filluan t’i përsërisnin muret e shtëpive dhe pullazet e tyre shumë herë të djegura. Kumritë fluturuan nga çerdhet e rindërtuara në këtë pranverë dhe ia filluan këngës: “Gugu Met, Gugu Ukshin…” Posa arritën në varreza, ajo që ishte një ditë më e vjetër se tjetra, këtë seancë e filloi ndryshe nga të tjerat. Pyeti me zë të lartë: ,,Ku është Met Koronica? Ku është Ukshin Hoti? Ku janë djemtë e nënës? Ku? Pastaj me zë të dridhur pëshpëriti duke dënesur: ,,Se disa prej varreve na kanë mbetur të zbrazëta…” Duke qenë të bindura se, si gjithnjë, i nxisin shpirtrat e martirizuar t’i thonë, në cilëndo mënyrë, monologët e tyre, filluan t’i lexojnë emrat dhe mbiemrat e të gjithëve. Dhe, vërtet edhe këtë herë, një gjë e tillë ndodhi. Gjysma e atyre, që nuk i kishin thënë në seancën e djeshme, i thanë, po, këtë herë, me tekste tërësisht të reja. Si zakonisht, të dy nënave iu duk se monologët i shqiptonin shpirtrat e shndërruar herë në fije të blerta bari, herë në lule të bardha’borë, herë në lule të kuqe’gjak, herë në flutura krahëlehta, që ekspozonin artin e fluturimit. Monologët e djemve të hasretit, këtë herë, nuk i dëgjuan ndarazi dhe u befasuan sepse që të dy e thanë së bashku një tekst të ndërtuar kryesisht me rrëfim në mënyrën habitore të titulluar “Çamëria”. Në varrezën me fotografinë e djaloshit me uniformë të UÇK’së, këtë herë, nuk e dëgjuan monologun për Shaban Polluzhën, por poezinë ,,Monologu i fundit i Ukshin Hotit”. Kur dukej se seancës i kishte ardhur fundi, nëna një ditë më e re se tjetra nuk e pëshpëriti poezinë e saj me të cilën përfundonin të gjitha seancat deri tash, por pyeti me zë të lartë, jehonat e të cilit u përhapën nëpër shtatë palë tokë e shtatë palë qiell: ”Ku është Met Koronica? Ku është Ukshin Hoti? Ku janë djemtë e nënës? Ku janë… se disa pre varreve na kanë mbetur të zbrazëta…” Nga njëri prej varreve të zbrazëta u ngrit silueta e Ukshin Hotit, me qëndrim e rroba të njëjta sikurse në foton e gjykimit. Me një zë, që nuk e mund asnjë zhurmë e tha fjalë për fjalë testamentin e tij, i cili mund të ketë qenë edhe i Sokratit. Në fund, siluetat e të gjithë martirëve e kënduan në kor himnin për Orakullin e Dodonës dhe Tempullin Dardan të Diellit… * * * TESTAMENTI I SOKRATIT – Ukshin Hotit – Kujtimi për mua le të mbetet në dëshirën e fëmijës për t’u rritur në dëshirën e plakut për t’u bërë i ri në hapin e parë apo të fundit të Maratonomakut në kumtin për fitoren në vuajtjet e Laookoonit pasi përbuzi tradhtinë e Prometeut pasi kundërshtoi perënditë… Kujtimi për mua le të mbetet në detin e përmallimit në majën më të lartë të malit ku kurora e reve të bardha mbretëron ku nuk kanë çka të lypin ata që u merren mendtë nga lartësia. Kujtimi për mua le të mbetet në syrin që shikon diellin kur lind me ndriçim hyjnor lulet kur çelin e zemrën ia falin bukurisë që udhëheq të dashuruarit në marshimin e tyre të gjatë për ta vrarë vetminë për ta mbytur pikëllimin… Kujtimi për mua le të mbetet në çdo fluturim që dëshmon se liria është e vërtetë vetëm kur ke mundësi ta ushtrosh artin e fluturimit në një qiell tjetër të pikturuar nga piktori gjenial para se të troket në dyert e përjetësisë… Kujtimi për mua le të mbetet në kronikat e shkruara për ata që kokën nuk e kanë për t’i rënë murit ndonëse rrënojnë mure e as sytë për t’i mbyllë kur vdekja zgërdhihet para se ta hajë dikë apo vetveten… Në dëshirën e Lirisë për të mbetur Liri le të mbetet kujtimi për mua… *) Fragment i shkëputur nga Libri poetik në dorëshkrim ,,Seancë e përshpirtshme 2″, që pritet të botohet së shpejti. Ky libër është pjesa e dytë e librit ,,Çabrat antologjia – Seancë e përshpirtshme”. Këta libra u kushtohen viktimave të terrorit serb, eshtrat e të cilëve janë apo nuk janë kthyer akoma nga varrezat masive në Serbi. _____________ – Kadrush Radogoshi është Shkrimtar dhe studiues i letërsisë. Ka kryer studimet e gjuhës e letërsisë në Universitetin e Prishtinës dhe studimet pasuniversitare dhe ka magjistruar në letërsi. Ka qenë i burgosur dhe i persekutuar politik. Është autor i 15 veprave të zhanreve të ndryshme dhe fitues i shumë çmimeve letrare. Kontakti me autorin: kadrushradogoshi@hotmail.com. Share Tweet Shiko Komentet (0) Pashtriku.org, 15. 05. 2014 – Apologjia e Sokratit antik dhe Apologjia e Sokratit shqiptar të njohur meemrin Ukshin Hoti janë identitike. Anitët, Meletët dhe Likonët pas 24 shekujsh nuk ishin vetëm serbë, por edhe shqipfolës dhe mjerë shqipja, që e flasin edhe njerëzit e tillë! Njëzet e katër shekuj më vonë, në Prishtinë u gjykua përsëri Sokrati! Njëzet e katër shekuj apo 2393 vjet më vonë, në Prishtinë u gjykuapërsëri Sokrati, kushedi për të satën herë. Këtë radhë Sokrati ishte shqiptarë nga Dardhari i Madh i Dukagjinit dhe quhej Ukshin Hoti. Akuza banale, ngjashmëria e tërësishme, fund e krye. Ndryshimi edhe kur duket seështë i madh, nuk është i tillë. Vërtet gjykatësit e Sokratit antik ishin të tënjëjtit popull, pra ishin grekë, ndërsa në rastin e gjykimit të Sokratitshqiptar gjykatësit ishin serbë edhe akuzuesit formalë ishin serbë. I vështruar nga ky aspekt gjykimi dhe dënimi na duket më tepërprometeik, por, kurrë nuk harrohet fakti se përpara akuzuesve formalëfshiheshin politikanë smirëzinjë e të zhveshur nga çdo lloj përgjegjësie dhemediokritetesh kulturore e shkencore nga rradhët e shqipfolësve, të cilët nukmund t’i durojnë njerëzit me potencë të madhe morale dhe intelektuale çfarëishte Ukshin Hoti, problemi është më tepër Sokratik. Apologjia e Sokratit antik dhe Apologjia e Sokratit shqiptar të njohurme emrin Ukshin Hoti janë identitike. Anitët, Meletët dhe Likonët pas 24shekujsh nuk ishin vetëm serbë, por edhe shqipfolës dhe mjerë shqipja, që eflasin edhe njerëzit e tillë! Sokrati antik ua përkujton akuzuesve po edhe ndëshkuesve të tij turpindhe dënimin që i pret në të ardhmen, të njëjtën gjë e bëri edhe Sokratishqiptar në Apologjinë e tij. Si në Rastin e parë, ashtu edhe në të dytin, profecia doli shumë e saktë. Ngjashmëri tragjike me një bukuri të llahtarëshme brenda. _____________ – Kadrush Radogoshi është Shkrimtar dhe studiues i letërsisë.Ka kryer studimet e gjuhës e letërsisë në Universitetin e Prishtinës dhestudimet pasuniversitare dhe ka magjistruar në letërsi. Ka qenë i burgosur dhe ipersekutuar politik. Është autor i 15 veprave të zhanreve të ndryshme dhe fitues i shumë çmimeve letrare. Share Tweet Shiko Komentet (0) Pashtriku.org, 11. 05. 2012 – Apologjia e Sokratit antik dhe Apologjia e Sokratit shqiptar të njohur meemrin Ukshin Hoti janë identitike. Anitët, Meletët dhe Likonët pas 24 shekujsh nuk ishin vetëm serbë, por edhe shqipfolës dhe mjerë shqipja, që e flasin edhe njerëzit e tillë! Njëzet e katër shekuj më vonë, në Prishtinë u gjykua përsëri Sokrati! Njëzet e katër shekuj apo 2393 vjet më vonë, në Prishtinë u gjykuapërsëri Sokrati, kushedi për të satën herë. Këtë radhë Sokrati ishte shqiptarë nga Dardhari i Madh i Dukagjinit dhe quhej Ukshin Hoti. Akuza banale, ngjashmëria e tërësishme, fund e krye. Ndryshimi edhe kur duket seështë i madh, nuk është i tillë. Vërtet gjykatësit e Sokratit antik ishin të tënjëjtit popull, pra ishin grekë, ndërsa në rastin e gjykimit të Sokratitshqiptar gjykatësit ishin serbë edhe akuzuesit formalë ishin serbë. __________________________________ I vështruar nga ky aspekt gjykimi dhe dënimi na duket më tepërprometeik, por, kurrë nuk harrohet fakti se përpara akuzuesve formalëfshiheshin politikanë smirëzinjë e të zhveshur nga çdo lloj përgjegjësie dhemediokritetesh kulturore e shkencore nga rradhët e shqipfolësve, të cilët nukmund t’i durojnë njerëzit me potencë të madhe morale dhe intelektuale çfarëishte Ukshin Hoti, problemi është më tepër Sokratik. Apologjia e Sokratit antik dhe Apologjia e Sokratit shqiptar të njohurme emrin Ukshin Hoti janë identitike. Anitët, Meletët dhe Likonët pas 24shekujsh nuk ishin vetëm serbë, por edhe shqipfolës dhe mjerë shqipja, që eflasin edhe njerëzit e tillë! Sokrati antik ua përkujton akuzuesve po edhe ndëshkuesve të tij turpindhe dënimin që i pret në të ardhmen, të njëjtën gjë e bëri edhe Sokratishqiptar në Apologjinë e tij. Si në Rastin e parë, ashtu edhe në të dytin, profecia doli shumë e saktë. Ngjashmëri tragjike me një bukuri të llahtarëshme brenda.

Kadrush radogoshi (1) _______________

(1)Kadrush Radogoshi (Gjakovë, Dardani , 15 shtator 1948) është një poet, dramaturg, novelist, romancier dhe kritik letrar shqiptar. Disident shqiptar në Jugosllavi, kundërshtoi heqjen e autonomisë së Kosovës, arsye për të cilën u burgos në kohën e Millosheviqit. Radogoshi u emërua kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës. Që më 2010 është vendosur në Kanada.