Bashkim Kuçuku, ka lindur në Konispol dhe po aty kreu shkollimin fillor dhe të mesëm. Studimet e larta i ka kryer për gjuhë shqipe dhe letërsi, në Universitetin e Tiranës.
Kritik letrar e studiues, redaktor në gazetën letrare "Drita" (1974 – 1985), kryeredaktor i gazetës "Camëria " – vatra amtare" (1991 – 1995), kryeredaktor i revistës "Universi Shqiptar i Librit" (1997 – 2001), është profesor i letërsisë shqipe në Universitetin e Tiranës (1986).
Ka botuar dhjetëra artikuj e studime në revista shkencore e letrare në shqip, si dhe në gjuhë të huaja, ka kumtuar në Konferenca Shkencore Kombëtare dhe Ndërkombëtare, në hapësirën shqipfolëse dhe jashtë saj, në Greqi, Itali,Rusi ,Bosnjë etj.
Poezia shqipe bashkekohore vjen tashme me nje kendveshtrim te ri. "Antologjia e poezise shqipe bashkekohore", me autor Prof. Dr. Bashkim Kucukun mundeson pikerisht, johjen e ketij kendveshtrimi dhe vecanerisht njohjen e poeteve aktuale, qe shkruajne poezi cilesore dhe shkruajne ne gjuhen shqipe. E per kete arsye, duket se kjo eshte antologjia e pare e poezise bashkekohore, qe i kalon kufijte territoriale te Shqiperise, ne kerkim te vlerave. Autori i kesaj antologjie eshte njekohesisht njohes i thelle i letersise bashkekohore shqiptare, te cilen e studion prej disa vitesh edhe permes punes si profesor i letersise ne Fakultetin e Filologjise. Ne menyren se si Prof. Kucuku e sheh poezine bashkekohore, ai eshte ne gjendje fare mire te shprehet edhe per zhvillimet e fundit te saj, por edhe tendencat qe mund te kete ne stilin e te shkruarit. E vecanta e antologjise se botuar vetem pak kohe me pare, ne nje format teper serioz te shtepise "Onufri", qendron edhe ne perfshirjen kohore, qe i behet poezise. Ay gjenden disa nga poetet me cilesore te letersise shqipe, qe pas viteve '40 duke sjelle ne menyre te vetvetishme nje krahasim te poezise se para viteve '90, me ate te sotme.
Profesor, cili ka qene qellimi kryesor i hartimit te nje antologjie per letersine shqipe bashkekohore?
Qellimi kryesor i kesaj permbledhjeje antologjike ka qene, qe te tregohet dhe te argumentohet se sa e pasur eshte poezia shqipe ne stile. Per shkak te rrethanave, ne te shkuaren ka pasur trajtime te njeanshme, mohuese dhe perjashtuese, qe nuk jane te pershtatshme per letersine. Gjithmone kam pasur bindjen, qe poezia shqipe eshte e larmishme. Nuk eshte e pavlere edhe nje pjese e poezise, qe u botua gjate realizmit socialist. Poezia shqiptare e realizmit socialist ka vuajtur nder te tjera edhe mundesite e pakta te komunikimit me lexuesin dhe faktin qe nuk njihej. Ne kete kuader, nje tjeter synim, qe mendoj se realizohet permes kesaj antologjie eshte te tregoje vlerat e poezise se botuar para viteve '90 , por edhe te asaj poezie, qe u shkrua dhe nuk u njoh gjate atyre viteve.
Kur flasim per nje antologji, cfare vlerash sjell ajo per lexuesin dhe kujt i drejtohet?
Kjo varet nga menyra se si e koncepton, ndaj edhe antologjite jane te shumellojshme. Une kam menduar per disa lexues. Per shkrimtaret dhe akademiket, per studentet e deges se letersise, ne menyre qe te marrin me shume shije letrare, pasi ne auditor nuk mund te marrin gjithcka. Kam menduar per nxenesit, qe pergatiten per te hyre ne universitet, ne menyre qe te mesojne poezine cilesore, por edhe per te gjithe adhuruesit dhe intelektualet, qe kane shijen e poezise dhe qe ne Shqiperi nuk kane munguar. Permes kesaj antologjie, synohet te krijohet nje koncept i perbashket per poezine me cilesore ne 50 vjet, sepse ne te vertete ky eshte kuptimi i antologjise.
A mund te flasim per tendenca te reja ne poezine tone bashkekohore?
Nuk mund te flasim per tendenca te reja, por per zhvillime tendencash te pjesshme apo pak te zhvilluara ne te shkuaren. Ajo, qe vlen per t'u theksuar ne kete aspekt lidhet me faktin, qe ndryshe nga me pare tani, cdo autor ka krijuar personalitetin e tij dhe ka gjetur vetvten.
Po ne stile, si vjen poezia jone sot?
Poezia bashkekohore eshte risore dhe ne shkallare cilesore nga me te lartat, mjaft e pasur ne lende dhe me larmi te madhe ne stilet e vjersherimit. Edhe autoret e rinj shqiptare, shkruajne brenda stileve te pergjithshme te poezise bashkekohore. Stilet duan shume kohe te krijohen dhe ne bote stilet, qe perdorin poetet tane jane njohur me kohe. Per kete arsye ne raport me te shkuaren ndoshta nuk eshte e sakte te themi, qe ka ndryshime stilesh, por ka prurje te reja. Pikerisht keto prurje te reja, bejne qe te mbizoterojne stilet moderne. Poezia e brezave te rinj eshte teresisht e natyrshme, pa shformime prej rrethanave jashteletrare, pasi eshte shkruar pa censure. Ata priren te ushtrojne lloje vjersherimi dhe stile te ndryshme, ne radhe te pare, ato qe ne hapesiren e shtetit shqiptar me pare nuk lejoheshin, e per pasoje ishin pak ose aspak te njohura. Keshtu, qe levrimi i tyre perben risi.
Cfare vecorish mund te veme re ne poezine bashkekohore, ne raport me ate te realizmit socialist?
Ajo qe vlen te citohet ne poezine e sotme ne raport me ate te realizmit socialist, lidhet me ligjerimin. Nese me pare ekzistonte ligjerimi i drejtperdrejte, i kuptueshem prej kujtdo, ne dhjetevjecaret e fundit gjithmone e me teper po merr perparesi ligjerimi abstragues, simbolik, eliptik dhe ezoterik. Por dua te shtoj se ne ditet e sotme krijojne krahas njeri-tjetrit, kater-pese breza poetesh, qe nga ata, qe risuan poezine shqipe ne vitet '60-70 dhe deri tek brezat me te rinj te viteve '80-90 me dhunti, prirje dhe formime te ndryshme, me njohje e pelqime te vecanta per poezine moderne, pasmoderne, klasike, italiane, frenge, ruse, anglo-amerikane, serbe, kroate, greke, etj. Kur u botuan "poezite e sirtarit", apo te ndaluarat ka qene nje ekspozite e plote stilesh dhe vjersherimi, motivesh e perjetimesh nga me te ndryshmet dhe me te kundertat, sepse ne sinkroni u nderfut edhe pjesa e panjohur e diakronise.
Thame, qe ne poezine shqiptare mbizoterojne stilet moderne, por ku eshte ajo, ne raport me poezine evropiane?
Poezia jone i permbledh te gjitha llojet e stileve, qe nga klasikja tek modernia dhe brenda kesaj ka variacione. Por pavaresisht, qe ne pikepamje te stileve poezia jone eshte afruar mjaft me poezine perendimore, duket se ne aspekte te tjera, ajo shfaq ndryshime. Kjo edhe per shkak se numri i krijuesve ne bote eshte shume me i madh ne rapot me krijuesit e poezise ne gjuhen shqipe, gje qe mundeson larmishmerine. Sidoqofte, ndalemi ne faktin, qe kemi te bejme me nje poezi cilesore dhe kjo eshte baza per ndertimin e nje antologjie.
Antologjia e poezise bashkekohore, se shpejti edhe ne serbisht
Pavaresisht njohjeve te tij per letersine shqipe, duket se motivi kryesor, qe e ka shtyre Prof. Kucukun te mendoje per nje atalogji, ka qene nje kerkese e Akademise se Malit te Zi per nje pune te tille. Por perpara se t'i drejtohej nje lexuesi te huaj, ai mendoi ne fillim per lexuesin shqiptar. Dhe tashme, pasi ka pare driten e botimit ne Shqiperi, "Antologjia e poezise shqipe bashkekohore", shume shpejt do te jete ne treg e perkthyer ne serbisht, e pershtatur nga poeti Qazim Muja. "Antologjia e poezise shqipe bashkekohohore", eshte e dyta, qe pas viteve '90. Nje tjeter antologji eshte e shkruar nga Ali Aliu. Megjithate vlen te theksohet, se ne nje permbledhje antologjike, secili prej autoreve shfaq kendveshtrimet e tij, por duke synuar te sjelle krijimet me cilesore ne nje hark kohor te caktuar. Por me tej, Prof. Kucuku shprehet, se ne te vertete antologjia e poezise shqipe, ka lindur ne nje forme me te vogel, gati nje vit me pare. Atehere, nje numer i revistes me 700 faqe,"Fletoret e Sarajeves", iu kushtua poezise ballkanike. Dhe krahas poezise greke, serbe, kroate, etj., vendin e saj e kishte edhe poezia shqipe e perfaqesuar me 16 autore.
48 autore shqipfoles
Antologjia e poezise, se Prof. Bashkim Kucukut permban 48 autore, te cilet ndonese nuk kane jetuar te gjithe ne Shqiperi, kane shkruar shqip. Mes tyre gjenden emrat e Ismail Kadarese, Dritero Agollit, Mimoza Ahmetit, Visar Zhitit, Ervin Hatibit, por edhe te tjere qe nuk kane jetuar brenda kufijve, si Martin Camaj, Karmine Abate, Basri Capriqi, Karmell Kandreva, Mihal Hanxhari, etj. Disa prej autoreve kryesore jane shoqeruar edhe me portretin perkates, gje qe per Prof. Kucukun, duket se ka qene edhe pjesa me e veshtire, qe natyrisht eshte fryt i nje pune te gjate studimore. "Kur shkruaj une jap trajtimin tim, nuk huazoj", shprehet ai.
