Pandemia etnike, si po rikthen virusi ndasitë racore në Europë dhe në Ballkan

Janusz Bugajski

 Në mes të pandemisë dhe rënies ekonomike, Europa përballet, gjithnjë e më shumë me ndasi etnike dhe rajonale. Teksa irritimi dhe varfërimi i shoqërive shtohet, vetë-mbrojtja brenda grupit dhe agresioni (ndaj atyre) jashtë grupit do të përshkallëzohet. Konflikte të tilla mund të jenë të disa formave, që nga ksenofobia anti-emigrantë dhe shënjestrimi i pakicave deri tek mosmarrëveshjet ndër-rajonale dhe ndër-shtetërore. Ato gjithashtu krijojnë një terren të përshtatshëm për fuqitë kundërvepruese si Rusia.

Në vende të ndryshme raportohet një rritje e ksenofobisë anti-emigrantë dhe e abuzimit racist sëbashku me akuzat se emigrantët përhapin sëmundje. Sipas Agjencisë së Bashkimit Europian për të Drejtat Themelore (FRA), njerëzit që mendohet të jenë me origjinë kineze ose aziatike janë veçanërisht të shënjestruar. Për radikalët e djathtë, faji më i madh qëndron në përpjekjet e liberalëve globalistë për të promovuar multikulturalizmin, i cili sipas tyre, dobëson shoqëritë në kohë krizash.

Pakicat etnike që kanë jetuar në një vend të caktuar ndër breza gjithashtu mund të përzgjidhen për tu sulmuar, pavarësisht nëse ata akuzohen se përfitojnë padrejtësisht nga ndihmat e shtetit, se përpiqen për të drejta më përfshirëse për minoritetet, apo se thjeshtë janë shënjestra më të lehta. Komunitetet Rome në disa shtete, përfshirë Rumaninë, Holandën dhe Irlandën, kanë dëshmuar rritje të abuzimit policor (ndaj tyre) gjatë emergjencës shëndetësore. Në Francë, nacionalistët kanë bërë thirrje që të gjithë popullsitë jo të bardha të dërgohen në “vendin” e tyre.

Mosmarrëveshjet ndër-rajonale brenda shteteve etnikisht të ndara gjithashtu mund të thellohen. Marrëdhëniet midis verioreve hollandisht-folës të dhe jugoreve frëngjisht-folës në Belgjikë janë të përkeqësuara për shkak të kundërpërgjigjes ndaj pandemisë. Argumentet në lidhje me paketat e rimëkëmbjes ekonomike dhe oraret për rihapjen e ekonomisë po ndezin separatizmin Flemish që ankohen se prej tyre pritet të shpëtojnë financiarisht zonat më të varfra.

Shpërndarja e fondeve të ardhshme të rimëkëmbjes ndërmjet rajoneve dhe vendeve të BE-së ka gjithashtu gjasa që të ndezë armiqësitë dhe madje edhe të ringjallë ndasi mes Europës veriore dhe asaj jugore. Një numër qeverish të Europës Qendrore janë shprehur se kanë frikë se do të humbasin para nga buxheti i BE-së, të cilat do shkojnë drejt vendeve jugore, si Italia dhe Spanja, që janë prekur më shumë nga virusi.

Mosmarrëveshje ndër-shtetërore gjithashtu mund të nxiten nga pretendimet për territore etnike dhe akuzat e separatizmit. Për shembull, qeveritë në Bukuresht dhe Budapest po përdorin pakicën hungareze në Transilvani si një kartë kundër kundërshtarëve të tyre politikë si dhe për të ngritur kredencialet e tyre kombëtare gjatë krizës. Presidenti rumun Klaus Iohannis ka akuzuar opozitën se po komplotonte me pakicën hungareze dhe planifikonte t’ia jepte Transilvaninë Hungarisë, teksa qeveria rumune ishte e pavëmendshme prej pandemisë.

Një tjetër përplasje diplomatike midis Bukureshtit dhe Budapestit u shkaktua nga dërgimi i pajisjeve mbrojtëse prej këtij të fundit për të shtypur pandeminë tek hungarezët në Transilvani. Perceptimet për favorizim etnik gjatë një krize kombëtare përkeqësojnë dukshëm tensionet mes përkatësive. Kryeministri hungarez Victor Orban i përkeqësoi tensionet rajonale pasi në faqen e tij në Facebook postoi një hartë të Hungarisë para Luftës së Parë Botërore, ku përfshiheshin territore të Rumanisë, Serbisë, Kroacisë, Ukrainës dhe Sllovakisë.

Gjatë pandemisë, ndarjet etnike gjithashtu po manipulohen nga Rusia, në mënyrë që të fitojë avantazhe politike në shtetet e synuara. Në fillim të majit, qeveria qendrore e Bosnje-Hercegovinës reagoi ashpër kundër vizitës së një ekipi mjekësor rus në Republikën Serbe dhe në qytetin me shumicë kroate të Mostarit. Në njësinë mjekësore raportohet se përfshihej edhe personel ushtarak rus. Sarajeva është veçanërisht dyshuese për lidhje të ngushta midis zyrtarëve rusë, separatistëve serbë dhe nacionalistëve kroatë.

Sidoqoftë, faktori etnik mund të përdoret për të kundërsulmuar Moskën. Kremlini ka lejuar që të 85 rajonet federale të vendosnin kufizimet e veta gjatë pandemisë dhe disa qeveri me republikë kanë vepruar me pavarësi të shtuar. Zyrtarët në Çeçeni kanë ndaluar hyrjen e të gjithë transporteve në republikë duke bërë që kryeministri federal të ankohej se ata po tejkalonin autoritetin e tyre. Pandemia gjithashtu ka nxjerrë në pah gjendjen e shkatërruar të kujdesit shëndetësor dhe thellimin e mosbesimit të autoriteteve në të gjithë Kaukazin e Veriut dhe rajoneve të tjera të trazuara në Rusi.

Si Europa ashtu edhe Rusia do të përballen me lëvizje etno-nacionale dhe rajonale në rritje nëse vihet re se qeveritë qendrore po dështojnë t’i përgjigjen frikës, pasigurisë dhe krizës ekonomike. Nëse kushtet ekonomike përkeqësohen seriozisht dhe BE akuzohet se nuk ka siguruar ndihmën e nevojshme, Ballkani është veçanërisht i gatshëm për tu shfrytëzuar nga nacionalistët dhe fuqitë e jashtme.

Moska dëshiron të thellojë ndikimet e saj copëtues në rajon duke kërkuar një rol në bisedimet Serbi-Kosovë. Ajo përllogarit se kriza ekonomike dhe zelli i Shtëpisë së Bardhë për të arritur një marrëveshje përpara zgjedhjeve të SHBA në nëntor i jep asaj mundësi. Përfshirja e Rusisë do të ishte jashtëzakonisht e dëmshme, pasi ajo do t’I jepte guxim Beogradit për të kërkuar lëshime të ndryshme, për të dobësuar sovranitetin e Kosovës, dhe për të marrë mbrapsht shtetësinë e saj.

ETHNIC PANDEMIC

Janusz Bugajski

In the midst of the pandemic and economic crash, Europe faces growing ethnic and regional divisions. As societies become increasingly frustrated and impoverished, in-group self-defense and out-group aggression will escalate. Such conflicts can assume several forms, from anti-immigrant xenophobia and minority scapegoating to inter-regional and inter-state disputes. They also produce fertile terrain for adversarial powers such as Russia.

A rise in anti-immigrant xenophobia and racist abuse has been reported in various countriesamidst allegations that migrants spread disease. According to the European Union’s Agency for Fundamental Rights (FRA), people perceived to be of Chinese or Asian descent have been especially scapegoated.For radical rightists the ultimate blame lies in liberal-globalist attempts to foster multi-culturalism, which allegedly weakens societies during times of crisis.

Ethnic minorities who have resided in a country for generations can also be singled out for attack, whether they are accused of benefiting unfairly from state assistance, canvassing for greater minority rights, or are simply easy targets. Romani communities in several states, including Romania, Holland, and Ireland, have seen a rise in police abuse during the health emergency. In France, nationalists have called for sending all non-white populations back to their “home” countries.

Inter-regional disputes within ethnically bifurcated states may also deepen. Relations between Belgium’s Dutch-speaking northerners and French-speaking southerners are deteriorating over responses to the pandemic. Arguments about economic rescue packages and timetables for reopening the economy areinflamingFlemish separatism with grievances thatthey are expected to bail out the poorer Walloons.

The distribution of future recovery funds between EU regions and countries is also likely to stir animosities and even revive division between northern and southern Europe. Several Central European governments have expressed fear that they will lose money from the EU budget to southern countries that have been most afflicted by the virus, such as Italy and Spain.

Inter-state disputes can also be incited by ethno-territorial claims and charges of separatism. For instance, governments in both Bucharest and Budapest are using the Hungarian minority in Transylvania as a foil against their political opponents and to raise their national credentials during the crisis. Romanian President Klaus Iohannis accused the opposition of planning to give Transylvania to Hungary in a conspiracy with the Hungarian minority while the Romanian government was distracted by the pandemic.

A diplomatic rowbetween Bucharest and Budapest was also triggered by the latter’s dispatch of protective equipment to stymie the pandemic to Hungarians in Transylvania. Perceptions of ethnic favoritism during a national crisis evidently exacerbate neighborhood tensions. Hungarian Prime Minister Victor Orban further aggravated regional tensions by posting a map of pre-World War One Hungary on his Facebook page, including sections of Romania, Serbia,Croatia, Ukraine, and Slovakia.

Ethnic divisions have also been manipulated by Russia during the pandemic to gain political advantages in targeted states. In Bosnia-Herzegovina the central government reacted strongly in early May against the visit of a Russian medical team to the Serb Republic and to the Croatian majority city of Mostar. The medical unit reportedly included Russian military personnel. Sarajevo is especially suspicious of closer ties between Russian officials, Serbian separatists, and Croatian nationalists.

Nonetheless, the ethnic factor can also backfire against Moscow. The Kremlin permitted all 85 federal regions to impose their own restrictions during the pandemic and some republican governments have acted with increasing independence. Officials in Chechnya stopped all transportation from entering the republic leading to complaints from the federal Prime Minister that they were overstepping their authority.The pandemic has also highlighted the calamitous condition of health care and deepened distrust of the authorities throughout the North Caucasus and other restive regions in Russia.

Both Europe and Russia will face growing ethno-national and regional movements if central governments are seen to be floundering in their response to fear, uncertainty, and economic crisis. The Balkans in particular are ripe for exploitation by nationalists and outside powers if economic conditions seriously deteriorate and the EU is accused of failing to provide necessary assistance.

Moscow wants to deepen its disruptive influences in the region by seeking a role in the Serbia-Kosova talks. It calculates that the economic crisis and the eagerness of the White House to achieve a deal before the US elections in November provides it with opportunity.Russia’s involvement would prove extremely damaging, as it would embolden Belgrade to demand various concession to weaken Kosova’s sovereignty and reverseits statehood.