Në vend të përkujtimit për doajenin e gazetarisë dardane Ali Sutaj(1937-1989)

Ali Sutaj, u lind më 1937, në Llukë të Epërme të Deçanit. Shkollën fillore e kreu në Deçan e Isniq, ndërsa shkollën normale e nisi në Gjakovë dhe e përfundoi në Prishtinë. Kreu studimet për gjuhë dhe letërsi shqipe në Universitetin e Prishtinës. Një kohë punoi mësues në disa shkolla të Deçanit. Që kur ishte nxënës në shkollën normale botoi shkrime në revistën "Zëri i rinisë'' dhe raportonte nga komuna e Deçanit për gazetën "Rilindja". Më 1961 u punësua gazetar në gazetën "Rilindje". Përveç lajmeve, raporteve, intervistave, shkroi shumë komente, vështrime, skica, ese dhe analiza nga fusha e politikës dhe letërsisë. Ali Sutaj ishte kryeredaktor i "Zërit të rinisë" dhe themelues me detyrë i gazetaverevistave: "Fjala", "Kosovarja", "Shkëndija", "Thumbi", "BAT", "Gep", "Bota e re"... Vlerësohet si themeluesi i të gjitha revistave që kanë dalë në kuadër të "Rilindjes", madje jo rastësisht e quanin "baba" të tyre. Një kohë punoi në Komitetin Komunal të Prishtinës, prej nga pas vitit 1981, u rikthye në "Rilindje". Është autor i librit me ese "Mbresa", i botuar në vitin 1975 dhe i monografisë "Rilindja 1945-1985". Vdiç më 1989 në Prishtinë, dhe u varros në Llukën e Epërme të Deçanit. Ali Sutaj ishte dhe mbetet “Korife i Gazetarisë kosovare”, do të shkruante Ali Jasjiqi. Ali Sutaj e niste një shkrim për iternacionalizmin. Po aty e rrethakonte me shkronja të imta ndonjë fjalë të Fishtës, Naimit apo Lazgushit dhe më poshtë shkruante për fenomene, të cilat e përcillnin popullin e Kosovës, cep më cep, që nga pleqtë, fëmijët, nxënësit dhe intelektualët, me të cilët ishte çdo ditë dhe përkujdesej, së paku për ata gazetarë, të cilët kishin nevojë për të. Më duket, se asgjë nuk do të shkruaj, as nuk do t'ju them asgjë. Sepse fjalët s'më rrijnë në fjali as nuk përbëjnë ndonjë periudhë. “Mbresa” (Rilindja, 1975) temë të cilën e diskutoi guximshëm në mbledhjen e Komitetit Krahinor të LK-së së Kosovës, më 1977 (kushtuar çështjeve të kulturës), ashtu siç thoshte edhe vetë - “banalisht, faqe dheut”. Ali Sutaj shkroi; “letra poetëve”, komente, por mbi të gjitha shkroi skica me lëng jete, ato që shënojnë datën, për njerëzit dhe gjakimet e tyre, sidomos me ato pyetjet si atij plakut 80-vjeçar gjatë korrjeve, në një arë të “Po rigon pak, po Zoti e bën mirë!”, do t'ia dredhojë tjetrën: “Po motin, si e keni?”, për të marrë përgjigjen e dytë -“Hambarët i kemi plot, por po druajmë për fëmijët!”. Sot do të fliste për Konicen, Fishten dhe Prenushin, por edhe për Cvajgun, Shekspirin dhe Tolstoin. Do të citonte pak edhe profesor Anton Çetten dhe mandej, do të fliste edhe për luftën e fundit dhe UÇK-në. Do të shkruante me përkushtim për gjithë ata njerëz që ende nuk i kanë gjetur eshtrat e familjarëve të tyre. Në veçanti do të shkruante për Fehmi Aganin, por edhe për Bardhyl Qaushin. Për njerëzit e thjeshtë, plakun e urtë nga Shpenadija, Haxhi Tahirin, si për bariun Shaban Binakun që e rrahën policia serbe dhe vdiq pas pesë dite në Spitalin e Pejës, pse mbante fotografinë e Ibrahim Rugovës në xhep dhe thoshte, se; “...shkijet vetë po shkojnë në Serbi...”. Ali Sutaj ishte gazetar dhe njeri i madh, dhe sot letrave shqipe iu mungon një pendë e tillë, që të shkruajë për të gjitha këto fenomene, që po e përcjellin shoqërinë tonë, në këto ditë kaq të rënda dhe me përsiatje dhe me shumë të panjohura. Ai kishte guxim të shkruante. Të lëmonte, por edhe të qëllonte me kamxhik, njëkohësisht. Të thumbonte, por edhe të thurte lavde, jo për ta bërë qejfin, por që të vetëdijesonte mendjen e lexuesit dhe jo vetëm të tij, por edhe të tjerëve përgjithësisht. Ali Sutaj me shkrimet e tij mjeshtërore do të çilte derën dhe do ta gjente zgjidhjen në një kohe të re, që duket, se në fund të një stine sado të mërzitshme, do të ketë dalje nga rrethi vicioz, i gjithë këtyre përsiatjeve ballkanike. Aliu e përdorte një thënie të moqme; “Mocaniku-mocanikut, shoku -shokut nuk duhet t´i lavdërohet, sepse ata ja njohin njëri-tjetrit të mirat dhe të këqijat. Puna flet për virtytin dhe ndërgjegjen e njerëzve”... Sot, mocanikët e tij, shokët, bashkëpuntorët e fjalës e të penës, që gjendën aty ku botohen librat apo revistat, me siguri janë kujtuar, apo do të kujtohen që sot, nesër, t´ia mbledhin nëpër shtypin e asaj kohe të gjitha kujtimet, mbresat, skicat, meditimet dhe t´ia botojnë në një libër të veçantë. Pse jo edhe si monografi. Borxh ia kemi, borxh i ka edhe "Rilindja", ndonëse vepron në këto kushte kaq të rënda. Janë këto borxhe që duhet larë për jetën e tij dyzetvjeçare në gazetarinë dhe publicistikën tonë... Se vjen një ditë, fjala e tij e pafund nuk harrohet,thotë bashkëvendasi i bacës Ali, shkrimtari Arif Molliqi nga Lluka e Epërme, emigrant në Hamburg-Gjermani...