Abdyl KADOLLI
Antologjia poetike “Lulëkuqet
e lirisë- Çdo shesh një përmendore” e autorit Dibran Fylli është botim i sivjetmë i SHB “Meshari” të Prishtinës.
Është kjo një lirikë atdhedashurie , ku janë
përfaqësuar 123 poetë nga Shqipëria etnike dhe diaspora .
Antologjia përmban
gjithsej 207 poezi të disa brezave letrarë që nga Dritëro Agolli deri te Monika
Botoshani etj.
Dibran Fylli
Autori ka ndjekur rendin alfabetik të përfaqësimit të poetëve me
nga 1-4 poezi.
Në fillim të këtij projekti autori është motivuar për
përjetësimin poetik të dëshmorëve të Luftës së fundit çlirimtare, por më pas
është zgjeruar me të gjitha ato figura kombëtare që kanë krijuar kurorën e
lirisë dhe të pavarësisë kombëtare.
Antologjia hapet me himnin e Naim Frashërit për Shqipërinë dhe mbyllet me një përbetim të Lasgush Poradecit për
bashkimin kombëtar. Ndërmjet këtij prologu e epilogu frymon poezia bashkëkohore
për lirinë, dëshmorët, simbolet kombëtare dhe atdheun.
Antologjia është pagëzuar Lulëkuqet e lirisë, që simbolizon gjakun e dëshmorëve, flijimet
sublime dhe dritën e lirisë së atdheut. Poeti
Agron Shele e quan “Lule gjaku që pikon historinë “.
Historikisht është dëshmuar se liria i ka rrënjët në
gjak, ndërsa ne përjetuam edhe një herë se pa flijime të mëdha nuk ka liri
kombëtare e dinjitet njerëzor.
Shumica e poezive në këtë antologji i kushtohen
Kosovës, si lulëkuqe e trimërisë dhe vatër e qëndresës kombëtare nën pushtimin
e gjatë sllav.
Bilal Xhaferri quan Kosovë gati gjysmën e atdheut të pushtuar:
“Me ndarje dhe nënndarje gjeografike
Me ndarje dhe nënndarje
historike.”
( Kosova)
Në këtë polifoni poetike bashkëtingëllojnë zërat e
klasikëve tanë modernë me zërat më të rinj të moshave e gjinive të ndryshme, duke krijuar simfoninë e lirisë
dhe hartën e atdheut.
Është kjo poezi e ndjesive lirike:dhembshurisë, trimërisë e krenarisë.
Disa poezi kumbojnë
si himne e ode, monolog e dialog
me heronjtë, disa si elegji, psalm,
baladë e epigram, ndërsa disa si rapsodi popullore .
Kjo antologji është një sagë për vertikalen e historisë sonë të re, martirizimet,
Epopenë e UÇK-së dhe fushëbetejat e saj
të lavdishme . Ka shumë poezi për Komandantin legjendar e komandantët e tjerë
dhe për dëshmorët e rënë në të gjithë cepat e atdheut.
Aty këndohen edhe
figurat e Rilindjes kombëtare, martirët e qëndresës dhe lajmëtarët e lirisë. Ato janë këngë betimi, kushtrimi
e testamenti të dëshmorëve të lirisë.
Poeti Pano Taçi e karakterizon kështu aktin e dëshmorit:
“Flak gurin e
Sizifit e dal në çetë,
Të vdes i bukur .”
(Të vdes i bukur)
Ndërsa poeti Hajdin Morina e krahason luftëtarin “Si
Dielli, si Liria, si Flamuri”(Mujë Krasniqi është Një).
Aty gjejmë mitin e atdheut me simbolet e panteonet kombëtare, si
altar,djep, kështjellë, krenari, lavdi, urti e shenjtëri.
Aty ndrit ideali i lirisë si muzë frymëzimi, ëndërr,
dritë, diell, ylber, sy, lulëkuqe, si
mundje e frikës dhe ngadhënjim mbi
vdekjen:
Poeti Daut Gumeni këndon:
“hyjnë vizitorët
të shërohen
Nga frika e vdekjes”
(Prekaz 1999)
Liria çmohet e
shtrenjtë dhe e shenjtë: lot, djersë, gjak, therori, blatim, baladë, feniks.
Poetja Flora Brovina
e përjeton lirinë si fluturim zogu, zgjim mëngjesi, erë gruri, lojë
fëmijësh, grua lehonë…
Ndërsa poeti Zeqir Gërvalla e identifikon Lirinë me Ilirinë.
Edhe mesazhi artistik i kësaj antologjie poetike është
nderimi i këtij gjaku të shenjtë dhe përjetësimi i veprës sublime në kujtesën
kombëtare, si një monument në kurorën e lirisë.
Janë këto këngë të lirisë për idealin që fluturon nga
Mollë e Kuqe deri në Çamëri.
E veçanta e kësaj antologjie është se aty këndojnë
edhe vetë poetët dëshmorë, që nga Fazli Greiçevci e Rexhep Elmazi deri te Jusuf
Gërvalla, Bahri Fazliu, Havzi Nela, Agim Ramadani etj.
Antologjia
është e pajisur edhe me pasthënie, me foto e vizatime të shumta.
Ajo është një monument poetik i lirisë dhe testament i
idealit të shumë brezave.
Autori Dibran Fylli ka dhënë deri tash edhe shumë sprova
letrare e dokumentare, si luftëtar lirie, poet, prozator, aktor, regjisor etj.
Antologjia “Lulëkuqet e lirisë” ishte një borxh
nderimi i poetëve tanë për lirinë e shtenjtë
dhe ajo do të jetë një dhuratë e bukur për bibliotekat tona, për
nxënësit e studentët tanë.
_______________
Prishtinë, 5 qershor 2015
