Leter nga Tirana-Perparim Hysi

" E shpejta si era"  *

     Kushtuar "Mjeshtres së parë  Sportit, për femra", SOFIE MEÇOS

Nga  Përparim Hysi

Së pari, ky shkrim i  shkruar nga unë enkas për "Mjeshtren e parë  të Sportit, për femra", SOFIE MEÇON, do ishte krejt i mangët, pa ndihmën e gazetarit veteran, Besnik Dizdari, i cili, ekspres, iu përgjigj telefonatës sime dhe më dërgoi, rekordet që ka thyer, SOFIE MEÇO, në atletikë, kryesisht, në korsinë e vrapimeve. Pa dyshim, e falnderoj këtë gazetar kaq me vlerë dhe e ndjej veten disi si "borxhëli".
                                                  *    *   *  

Kam arsye të shkruaj për SOFIE MEÇON dhe, nëse në këtë shkrim nuk do arrij që ta japë të plotë portretin e saj, kjo të merret si pazotësia ime  dhe aq.

Unë e di mirë që shumë nga lexuesit e këtij shkrimi as që e njohin SOFIE MEÇON. Dhe nuk kanë faj. Ne i harrojmë vlerat dhe ata apo ato që i kanë dhënë lavdi këtij vendi ( sigurisht, në fushat ku  kanë dhënë kontribut), humbasin mjegullave të harresës, siç dhe ka ndodhur me të  lavdishmen e "harruar", SOFIE MEÇO! Po të vini re, në gjithë rastet që e nominoj emrin e saj, unë gjithmonë e shkruaj me gërmë të madhe. Këtë e bëj me ndërgjegje, se kam bindjen time të paluajtshme: SOFIE MEÇO është nga ato gra që meriton t' i shkruhet jo vetëm emri me gërmë të madhe, por për të duhet shkruar një libër i tërë.
                                                 *   *  *

Për të çarë, paksa, mjegullën që ka hedhur koha mbi SOFIE MEÇON, po jap, paksa, si në vija të trasha, një  CV të saj apo një shkrim ku portreti i saj sportiv të bëhet pak më i afërt për lexuesin.

SOFIE MEÇO ka lindur në vitin 1933 në fshatin MUJALLI të FIERIT. Natyrshëm, që shumë prej lexuesëve as e kanë idenë se ku ndodhet ky fshat dhe ca më shumë, se si është e mundur që nga një fshat i "humbur" i Myzeqesë, të dalë një rekordmene në vrapime dhe ca më shumë: e  para "MJESHJTRE SPORTI për FEMRA! Mujallia, fshati i SOFIE MEÇOS, është mbi 12 km larg Fierit. Kuriozët, nëse duan të dinë më sakt se ku ndodhet Mujallia, u them:- Nisuni nga ish-Turizmi i Fierit, kthehuni me  ballë nga Veriu dhe ndiqni xhadenë drejt, pa asnjë kthesë. Kur mbaron xhadeja (fatmirësisht, tashmë, është asfaltuar, por jo e mirëmbajtur mirë), është fshati i fundit. Më tej është lumi. Mujallia, pa dyshim që krenohet, me bijën e saj, por, veç tjerash ( nuk e di a e dinë hstorianët?!!!), këtu, në Mujalli, i  kanë prerë kokën Kozma Atolit ( të dërguarit nga Patriarkana),  dhe e hodhën në lumë. Lumi, mandej, e nxori me gjithë trup dy km më larg dhe u varros në Kolkondas- fshat që e ndan lumi me Mujallinë. Është fjala për atë  Shën Kozman që lakohet si shenjt. Kisha e Mujallisë  mban emrin e këtij "shenjti" dhe quhet Shën Kozmai i "vogël". Ja, pra,  këtu në Muajlli lindi SOFIE MEÇO dhe këtu mbaroi dhe shkollën fillore. Shkollë unike(7-v jeçare) as që bëhej fjalë, por i ati, Xoxi, qe arismdashës dhe nuk mund ta linte "cucën" pa shkollë. E dërgoi në Tiranë dhe aty mbaroi dhe të mesmen.

Në të ritë të saj, SOFIE MEÇO, ka qenë zjarr e shpuzë. Kjo ra në sytë e mësuesëve të saj dhe nuk kishte se si mos  binte në sy. Si sportiste, ajo ka qenë rekormene për vite me radhë në 400m, 800 m, 1000m dhe 1500 m.  Ka bërë pjesë në Klubin Sportiv "Partizani" qysh nga viti 1946. Nga Zoti Besnik Dizdari më janë dërguar jo vetëm rekordet e SOFIE MEÇOS, por dhe koha me të cilën është shpallur kampione. E them   këtë, për t'u thënë lexuesëve se shkrimi im  nuk është subjektiv dhe  i bërë nga një emocion imi miqësor, por nisur nga të vërteta që nuk  ke si mos e duash këtë sportiste "të shpejtë si era". Pse ka thyer  këtro rekorde, SOFIE MEÇO, në vitin 1952 ka fituar titullin "MJESHTRE SPORTI". Ky titull, me të vërtetë, është pak sinjifikativ: e para MJESHTRE SPORTI  për femra në Republikë, kur, në atë kohë, këtë titul e mbanin vetëm 46 meshkuj!!! Ndaj dhe unë e kam quajtur: E SHPEJTA SI ERA! Dhe, ngaqë jam një nga ata që e dua këtë "MJESHTRE" të harruar nga koha,qysh në vitin 2000, kam shkruar një poezi, kushtuar SOFIE MEÇOS dhe e kam futur në kolanën "Njerëz që dua" tek libri "Regëtima dashurie". Është në faqen 167 të librit tim dhe përfitoj nga rasti, ta vendos në këtë shkrim modest timin.

SOFIE  MEÇOS

    MJESHTRES SË PARË TË SPORTIT PËR FEMRA

Eh, SOFIE MEÇO! E shpejta si  era

Qe mjeshtre e shquar; e para ndër femra!

Sa herë qe kampione; sa herë e para dole

Asnjëherë s'i re gjoksit; kurrë për vete s'fole.

E bukur si dritë! Buzëqeshja në buzë

NJë fshat që duket, nuk do kallaus

Tërë jetës punove dhe mbete "ushtare"

Sado  për meritat, ishe "gjenerale"

Sportit seç i dhe, të gjithë tëden jetë

Të madh kontributin, asgjë në kuletë

Për ne që të njohim, e shtrenjtë je përhera

Ti, SOFIE MEÇO! E shpejta  si era.
                                             *    *   *

Veç rekordeve në këto vrapime, ajo ka marrë pjesë në gara sportive jashtë vendit: si në Rumani apo delegacione sportive në Kinë. Është dekoruar me medalje të ndryshme deri me"Urdhër Olimpik për "Lëvizjen Olimpike të SHqipërise". Ka qenë anëtare e Komitetit të Fiskulturës nga 1975-1980.

NJë kapitull më vete në jetën e SOFIE MEÇOS, është puna e saj e çmuar si mësuees e Edukimit Fizik në shkolla të ndryshme: që nga "Vojo Kushi" në Tiranë dhe, mandej, në shkollën  8 -vjeçare "Andon Xoxa" në Fier. Pjesën më të madhe si mësuese e ka ushtruar në Gjimnazin "Janaq Kilica " në Fier,deri sa doli në pension. Të gjithë ata që e kanë njohur nga afërr ( unë jam një nga ata), janë çuditur vetëm me një fakt shumë domethënës: jo vetëm në rininë e saj, por deri sa doli në pension, ishte plot sharm e nur dhe, megjithatë, nuk krijoi familje. "Mëntonjësve" të shumtë ua kthente: jam e "martuar" me sportin!!! Ajo është "Nderi i Fierit" dhe po"Nderi i ish-komunës Qendër" ku përfshihej dhe Mujallia e saj.

Sot, siç shihet, ajo është 83-vjeçe dhe, nëse ka ndonjë peng, është jo " se u martua me sportin", por ka"pengje" që unë  dhe  ndaj po e bëj këtë shkrim.

                                 *     *    *  

Sado që banoj në Tiranë (kam gati 5-vjet këtu), brenda  pak muajëve të këtij viti e kam takuar  dy herë SOFIE MEÇON. E kam takuar  në shtëpinë e të vëllait, të ndjerit SOTIR MEÇOS, ish-mësuesit tim të paharruar. Fill pas ndarjes nga jeta të mësuesit tim, vdiq dhe bashkëshortja, DhOKSI MEÇO, mësuesja ime e klasës së parë. Në të dyja rastet, më priti SOFIE MEÇO. Në bisedë e sipër, më tregoi "pengjet" e saj. Unë, tek i bëj të ditur të dy"pengjet", po i sjell si në ligjëratë të drejtë:

"... më thirrën kur u bë jubileu i 70-vjetorit të klubit "Partizani". Shkova me gjithë Petritin ( i nipi, mësues fizkulture në shkollën "Jakov Xoxa" në Fier). Filluan dekorimet. Thuheshin emrat dhe ja dhe emri im, u çova... dekorata ime nuk gjendesh. U krijua pak situatë e "nderë". Po ç'u bë? Mos e piu dheu?!!!

Oh,- ndërhyri dikush (më duket makaznieri),- oh, po për ata që "kanë vdekur", janë atje në depo!!!  Tek më pohonte këtë "peng" kaq të vrazhd, nuk kisha se si mos mbushesha me mornica dhimbjeje dhe, njëkohësisht, urrjetjeje për këtë mosmirënjohje kaq absurde.

"Pengu" i dytë. Vërtet më kanë vlerësur si "Nderi I Fierit" por si nuk mendoj njeri që dhe mua të më jepej një dhomë e kuzhinë dhe jo të mbesja këtu, në shtëpinë e tim vëllai? A nuk meritoja kaq unë?

Tek dëgjoja këtë ligjërim kaq të dhimbshëm, u largova me një premtim: do bëja një shrkim për të dhe, tek e mbyll, përsëri mirënjohja ime shkon për fisnikun, Besnik Dizdari, që iu përgjigj flakë për flakë kërkesës sime. E di që do thonë lexuesit: po e tepron. Aspak fare. U futa në "google", shkrova emrin SOFIE MEÇO! Asnjë e dhënë. Shkrova "Mjshtre Sporti-femra". Përsëri: asgjë. Vallë, kush merret me Wipekidinë e këtyre emrave të nderuar apo ndonjëri që i"vdes për sëgjalli?!!!".

SOFIE MEÇO ti e ke  ballin të bardhë e të bukur! Je e bukur si drita dhe të gjithë ata që të njohin, të duan.

Dëshira ime është: Të rrosh një shekull!

                                Tiranë, 21 dhjetor 2016