Kufiri i Republikës Popullore Socialiste të Shqipërisë ishte teli i fundit i burgut të madh, ku jetonin rreth e milionë njerëz të shformuar gjatë regjimeve të Enver Hoxhës dhe Ramiz Alisë. Burgu i madh i ndërtuar përgjatë viteve të sundimit komunist niste nga shtëpia e individit e përfundonte matanë telave të klonit të kufirit shtetëror.Që të kaloje në botën e lirë, në një shtet ku nuk respektohej e garantohej asnjë e drejtë, duhej patjetër të kaloje midis shumë hendeqeve.Rrethanat gjeografike e kishin bërë kufirin shtetëror të Shqipërisë një zonë të vështirë kalimi. Duke u shtuar këtyre edhe ashpërsinë e regjimit, dilnim në një gardh të vështirë për t’u kaluar nga popullsia që kërkonte ta kalonte atë për shkaqe politike ose ekonomike. Në praktikën e përcaktimit të kufijve ndeshen:
-Kufijtë gjeometrikë, që ndajnë territorin e një shteti me një tjetër në vijëtedrejtë nga njëra pikë te tjetra. Përveç këtyre, hasen edhe kufijte astronomik që përkonin me paralelin ose meridianin.
Territori i shtetit shqiptar ka një kufi të gjatë në 1094 kilometra, i perbere nga 627 km tokësor, 316 km detar (vijë bregdetare 472 km), 73 km liqenor, 48 km lumor, 30 km përrenjor.
Me shtetin e atehershëm jugosIlav kufiri ishte i gjatë 529 km (380 km tokesor, 39 km Iumor, 66 km liqenor, 22 km përrenjor, 22 km detar).
Me shtetin grek kufiri ishte i gjatë 349 km (247 km tokësor, 78 km detar, 9 km lumor, 7 km liqenor dhe 8 km përrenjor).
Kufiri tregohej me piramida kryesore e të ndermjetese.Me shtetin e atëhershëni jugosllav ishin vendosur 176 piramida kryesore dhe 1254 të ndërmjetme.Me Greqinë 177 kryesore.
Në liqene, vija e kufirit tregohej me shenja ndriçuese.Në lumenj e përrenj, vija ishte në mesin e rrjedhjes kryesore të ujit, ndërsa në lumenj të lundrueshëm, në thellësinë më të madhe të tyre.Në det vija e kufirit fillon 15 milje në thellësi të ujërave.
Në kapitullin e dytë të rregullores së sipërtreguar, “ruajtja e kufirit shtetëror në sektor malor me dëborë dhe të pyllëzuar” të rregullores nr.01-40, i jepej e drejtë njësiteve kufitare të hapnin zjarr apo të shkonin më shumë me “shpirtin sulmues” duke përdorur bombat. Duke u nisur nga fakti që pjesa më e madhe e kufirit shtetëror të Shqipërisë shtrihet në sektor malor dhe të pyllëzuar, automatikisht, njësitet kishin të drejtë të qëllonin në rrethanën natyrore të sipërthënë. E njëjta rregullore në kapitullin e “rregullave për mënyrat e hapjes së zjarrit”, ndër të tjera ka sanksionuar se hapja e zjarrit bëhej “kundër civilëve e ushtarakëve të RPSSH-së që tentojnë të arratisen në sektorë tokësor, lumor, liqenor , detar me ose pa mjete. Njësiti u bën thirrje “duart lart”, kur nuk binden, u bën një qitje paralajmëruese (në ajër), në rast se vazhdojnë tentimin, hapet zjarr neutralizues, në pamundësi neutralizimi dhe asgjësues”.
PES (Pengesa Elektro Sinjalizuese), njihej ndryshe edhe si “kloni”.Shërbente si “Pengesë mekanike” që sillte “ndikim psikologjik te shkelësi.Sistemi tregonte dhënien e sinjalit në sektor me gjatësi 500 dhe 250 metra.Në Republikën Popullore Socialiste të Shqipërisë kufiri ruhej nga forcat e kufirit.Drejtoria e Kufirit ishte një prej tri shtyllave kryesore të Ministrisë së Punëve të Brendshme (sigurim, polici, kufi). Ajo e ushtronte detyrën e ruajtjes së kufirit përgjatë kufirit tokësor, Iumor, liqenor e detar, nëpërmjet batalioneve kufitare të ndodhura në çdo rreth kufitar, përfshi këtu edhe zonën bregdetare. Përgjithësisht caktohej një fshat kryesor i afert me vijën kufitare, ndërsa koordinimin e bente dega e punëve të brendshme e rrethitpërkatës.Batalionet në fjalë kishin në varesi postat kufitare, ne të cilat shërbenin kuadro dhe ushtarë që kryenin shërbimin e detyrueshëm ushtarak.
Ushtarët ishin përzgjedhur nga një punë paraprake e punëtorëve operative të lagjeve apo fshatrave ku ato banonin. Një hulumtim i kujdesshem sillte në kufi ushtarë të bindur ndaj regjimit, me origjina komuniste të garantuara, të ushqyer skajshëm me urrejtjen ndaj “armikut”, qoftë ky i jashtëm apo brendshëm. Ky agjitacion që derdhej mbi trutë e tyre, shto edhe injorancën apo paformimin e atyre që mbanin në duar kallashnikovët, i bënte ata nje instrument të rrezikshëm në duar të pushtetit. Çdo “shkelës kufiri” nga brenda apo “diversant” nga jashtë, kishte krijuar tmerrin për kufitarët. Ata duheshin arrestuar apo duheshin ekzekutuar. Mbi të gjitha këto, propaganda kishte krijuar edhe mitet për kufitarë trima, për të tjerë që kishin dhënë edhe jetën për të mbrojtur “fitoret”, për pionierin Nik Pjetër Ndreka që ishte vrarë nga “diversantët”, etj. Po ashtu, dekoroheshin “për vigjilencë dhe trimën” fshatarë të zonave kufitare që bënin të mundur kapjen e “shkelësve”.Përveç forcave kufitare në ndihmë të tyre ishin edhe forcat vullnetare të vetëmbrojtjes popullore, nënrepartet dhe repartet e Ministrisë së Mbrojtjes Popullore dhe MPB-së.
Për çdo kufitar, Shqipëria ishte një parajsë dhe bota jashtë një ferr i të këqijave. Shërbimi në kufi bëhej në formën e patrullimit sipas rastit në tokë, liqen apo det. Pikërisht ketu mund të ndodhte edhe përplasja e atyre që donin të arratiseshin me ata që ishin caktuar për të mbajtur të fortë gardhin komunist në vend. Struktura e një poste kufitare përbëhej nga komandanti, komisari, nënoficeri i shërbimeve, nënoficeri i qenit dhe ushtarët.Afër çdo poste kufitare ishin të gatshme forca vullnetare vendore. Kufiri para se të shkohej në vijën zyrtare ndërmjet dy shteteve ishte i rrethuar nga nje gardh me tela që quhej klon. Kjo ishte sinjalistika për çdo kalese, që mund të bëhej.Më 2 shkurt 1989 anëtari i Byrosë Politike Simon Stefani për herë të parë emërohej zëvendëskryeministër dhe ministër i Punëve të Brendshme. Kjo ministri kaloi në një organizim të ri. Zëvendësministrave iu ndryshuan profilet dhe varësitë e drejtorive. Ndërsa Drejtoria e Kufirit ndryshoi emërtesë, duke u bërë Komanda e Forcave të Kufirit.Stefani ishte personi që më së shumti tregoi zell të madh në ekzekutimet në kufi.Ish saldatori Stefani i rehatuar prej vitesh në karrigen e pushtetarit, i dha garanci forcave kufitare se vetëm me vrasje mund të ndalej eksodi i ngadalshëm që kishte nisur.Në korrik 1990 vjen ministër Hekuran Isai.Ky duke parë se vrasjet në kufi ishin bërë vërtet problem, u mundua që të tilla të mos kishte aq shumë, por realiteti nuk ndryshoi shumë.
Në një informacion të datës 1 dhjetor 1990 të kryetarit të Degës së Purtëve Brendshme Gjirokastër Jorgaq Mihali për Komandën e Forcave të Kufirit dhe MPB-në, thuhej se gjatë periudhës janar — nëntor 1990 kanë kaluar kufirin ne mënyrë të paligjshme 158 banorë të atij rrethi, 11 ushtarë të kufirit dhe 29 persona nga rrethe të tjera duke dhënë një shifer në gjithsej 198 persona. Të kapur ishin gjithsej 113 persona prej të cilëve 48 nga Gjirokastra dhe 75 nga rrethet e tjera. “Në zbatim të detyrave e orientimeve të Komitetit të Partisë së Rrethit, në organin tonë u bë diskutimi e ballafaqimi me letrën e Komitetit Qendror të Partisë drejtuar organizatave bazë të partisë, ku me frymë autokritike u nxorën të metat e dobësitë për çdo sektor e kuadër dhe u përcaktuan detyrat për eliminimin e tyre e për të ndërtuar punën për t’ju përgjigjur ashtu siç na mëson shoku Ramiz Alia, veprimtarisë armiqësore aktuale të armiqve të jashtëm e të brendshëm. Nga diskutimet e ballafaqimet me letrën e Komitetit Qendror drejtuar organizatave — bazë të Partisë, doli se konkluzioni i tërhequr nga KQ, se në këto situata, sulmi kundër socializmit është më i egër se kurrë dhe kjo qëndron edhe për rrethin tonë” — thuhet në informacionin që kryetari i Degës së Punëve të Brendshme Peshkopi Enver Ademi i dërgon më 12 shtator 1990 sekretarit të parë të Komitetit të PPSH-së, Osman Murati. Ne të njëjtin material propozohet që kufirin ta marrë në ruajtje ushtria, pasi kishte forca të shumta për ta bërë një gjë të tillë.
No comments:
Post a Comment