Ky set është për të gjithë lexuesit që duan të prekin vetëm disa prej majave të tij në prozë; Katër romanet janë përzgjedhur sipas shijes tonë, por njëherësh edhe sipas vlerësimeve që ka bërë kritika apo suksesit që kanë pasur veprat në komunikimin me lexuesit për disa dekada. Këtu më mirë se askund tjetër, shihet magjia e rrëfimit kadarean.
Është romani i parë modernist i shkruar gjatë gjysmës së dytë të shekullit të XX në Shqipëri.
Kjo vepër e bëri njëherësh të njohur autorin dhe letërsinë shqipe në të gjithë botën dhe konsiderohet si vepra më e përkthyer në gjuhët e ndryshme të botës.
Ne romanin "Gjenerali i ushtrise se vdekur" te Ismail Kadarese eshte vete ky titull paradoksal ai qe paralajmeron rrjedhen e jashtezakonshme qe do te marrin ngjarjet.
Subjekti i romanit, megjithate eshte mjaft i thjeshte: Nje gjeneral dhe nje prift (te dy te lene pa emer) nga ushtria italiane do te udhetojne drejt Shqiperise ne vitet '60, per te germuar eshtrat e ushtareve te rene gjate Luftës së II Botërore ne perpjekjet luftarake mes dy vendeve.
Qellimi i ketij misioni ishte kthimi i eshtrave perseri ne atdhe (Itali), prane familjeve.
Kjo detyre makabre dhe njekohesisht humane per t'i rene territorit te huaj kryq e terthor, per te gjetur, mbledhur, identifikuar dhe kthyer ate cka ishte e mbetur nga trupat e ushtareve, zgjati per me teper se nje vit dhe cdo dite qe kalonte e dobesonte gjithnje e me shume forcen shpirterore dhe fizike te gjeneralit , ne perballje me realitetin e ashper te vendit se huaj.
Per mendimin tim, ky eshte nje liber rreth vetmise dhe kujtimeve te hidhura, te cilat gjenerali perpiqet ti largoje me duke konsumuar pije alkoolike.
Gjithe rrjedha e ngjarjes pershkohet nga ngjyra gri, grija e qiellit, grija e gureve, grija e uniformave te pista, grija e eshtrave.
Nga ana tjeter, ky liber te meson. Aty Kadareja paraqet Shqiperine e viteve '60 te pare nga kendveshtrimi i te huajve, rrefen per gjendjen e saj ne bllokade si dhe per urrejtjen e gjakderdhjen qe sollen lufterat fashiste.
Prapa ketyre dukurive fshihet edhe mesazhi sensiblizues i tij, per emancipimin e shqiptareve, qe lidhet me tolerancen dhe bashkejetesen ne kohen e sotme si rruge e vetme per t'u integruar ne Evrope.
Prandaj dhe une do ta rekomandoja kete liber tek te gjithe bashkekombesit e mi, por edhe te huajt qe duan te njohin me mire historine e kombit shqiptar dhe Kadarene.
1. “Gjenerali i ushtrisë së vdekur” nga Ismail Kadare.
Kjo vepër e bëri njëherësh të njohur autorin dhe letërsinë shqipe në të gjithë botën dhe konsiderohet si vepra më e përkthyer në gjuhët e ndryshme të botës.
Ne romanin "Gjenerali i ushtrise se vdekur" te Ismail Kadarese eshte vete ky titull paradoksal ai qe paralajmeron rrjedhen e jashtezakonshme qe do te marrin ngjarjet.
Subjekti i romanit, megjithate eshte mjaft i thjeshte: Nje gjeneral dhe nje prift (te dy te lene pa emer) nga ushtria italiane do te udhetojne drejt Shqiperise ne vitet '60, per te germuar eshtrat e ushtareve te rene gjate Luftës së II Botërore ne perpjekjet luftarake mes dy vendeve.
Qellimi i ketij misioni ishte kthimi i eshtrave perseri ne atdhe (Itali), prane familjeve.
Kjo detyre makabre dhe njekohesisht humane per t'i rene territorit te huaj kryq e terthor, per te gjetur, mbledhur, identifikuar dhe kthyer ate cka ishte e mbetur nga trupat e ushtareve, zgjati per me teper se nje vit dhe cdo dite qe kalonte e dobesonte gjithnje e me shume forcen shpirterore dhe fizike te gjeneralit , ne perballje me realitetin e ashper te vendit se huaj.
Per mendimin tim, ky eshte nje liber rreth vetmise dhe kujtimeve te hidhura, te cilat gjenerali perpiqet ti largoje me duke konsumuar pije alkoolike.
Gjithe rrjedha e ngjarjes pershkohet nga ngjyra gri, grija e qiellit, grija e gureve, grija e uniformave te pista, grija e eshtrave.
Nga ana tjeter, ky liber te meson. Aty Kadareja paraqet Shqiperine e viteve '60 te pare nga kendveshtrimi i te huajve, rrefen per gjendjen e saj ne bllokade si dhe per urrejtjen e gjakderdhjen qe sollen lufterat fashiste.
Prapa ketyre dukurive fshihet edhe mesazhi sensiblizues i tij, per emancipimin e shqiptareve, qe lidhet me tolerancen dhe bashkejetesen ne kohen e sotme si rruge e vetme per t'u integruar ne Evrope.
Prandaj dhe une do ta rekomandoja kete liber tek te gjithe bashkekombesit e mi, por edhe te huajt qe duan te njohin me mire historine e kombit shqiptar dhe Kadarene.
“Pallati i ëndrrave” nga Ismail KadarePallati i Ëndrrave” është një nga romanet thelbësore të Ismail Kadaresë, me frymën e epikës, të cilën letërsia europiane e quante të shteruar: me njëmbëdhjetë romane, - titujt kryesorë të të cilëve po përkthehen herë pas here, vepra e tij vazhdimisht ka qenë në listën e kandidaturave për çmimin “Nobel”, në emër të letërsisë së Shqipërisë.
Ai do ta meritonte atë çmim edhe sikur të kishte shkruar vetëm “Pallati i Ëndrrave”, si hipotezë mbi historinë e vërtetë të viktimave të vrasjeve të mëdha ose mbi atë pagjumësi kolektive që perandoria otomane nuk mund të tolerojë.
Mark-Alemi, protagonisti i tij, hyn për herë të parë në Tabir Saraj, organizëm i perandorisë otomane, që merret me gjumin dhe ëndrrat.
Me kupolat e tij të zbehta dhe me korridoret e shkreta, në Pallatin e Ëndrrave nuk vlejnë rekomandimet, ndonëse, në mënyrë paradoksale, letra që ka ndër duar Mark-Alemi i shërben për të hyrë në departamentet më të mira - Seleksionim dhe Interpretim - dhe për të nisur një ngjitje që do ta çojë, përmes makinacionesh dhe komplotesh, në hierarkinë më të lartë, deri tek privilegji më i rrallë i të qenit ndër ata që merreshin me Ëndrrën e Madhe që i ofrohej Sovranit.
Me kupolat e tij të zbehta dhe me korridoret e shkreta, në Pallatin e Ëndrrave nuk vlejnë rekomandimet, ndonëse, në mënyrë paradoksale, letra që ka ndër duar Mark-Alemi i shërben për të hyrë në departamentet më të mira - Seleksionim dhe Interpretim - dhe për të nisur një ngjitje që do ta çojë, përmes makinacionesh dhe komplotesh, në hierarkinë më të lartë, deri tek privilegji më i rrallë i të qenit ndër ata që merreshin me Ëndrrën e Madhe që i ofrohej Sovranit.
“Ura me tri harqe” nga Ismail Kadare
Në qendër të librit gjendet një baladë, dhe ishte më e urtë të përqendrohej vëmendja mbi ndërtimin e ngrehinës e shfaqjen e njëkohshme të legjendës.
Për t’ia arritur këtij qëllimi, Ismail Kadareja zgjedh tonin e kronikës dhe vë në punë një rrëfimtar të veçantë, murgun Gjon.
Nën zhgunin e tij është fshehur një personazh i vërtetë...
"Dimri i vetmisë së madhe” nga Ismail Kadare.
Ky nuk është një roman politik i koniukturave, që tregon se si u zunë binjakët politikë, shoku Enver me shokun Nikita, por një analizë psikologjike e gjendjes së shoqërisë gjatë periudhës totalitare, tepër e ngjashme me problemet tona.
Kështu duhet të perceptohet ky roman, i cili provon se fuqia rrafshuese e realizmit socialist është e pamjaftueshme përpara një talenti, siç është shkrimtari shqiptar Ismail Kadare.
Floripress/Flori Bruqi
