2014-12-02

Nderim dhe respekt të thellë në kujtim të Profesor Skënder Luarasit

Prof.dr. Eshref Ymeri


Profesorin e anglishtes, personalitetin e shquar të kulturës shqiptare, përkthyesin erudit Skënder Luarasi, e pata njohur në vitin 1962, kur isha student në Fakultetin e Historisë dhe të Filologjisë. Miku im Avdul Veizi, me prejardhje nga një familje e nderuar nacionaliste nga Vasjari i Tepelenës, asokohe ishte student i degës së anglishtes. Pedagogu më i dashur i tij ishte Profesor Skënder Luarasi që në çdo orë mësimi do të gjente mënyrën që studentëve t’u fuste në gjak frymën e nacionalizmit shqiptar dhe dashurinë për gjuhën shqipe.

Jo rrallë herë kisha vënë re kur Profesor Luarasi, gjatë kohës që studentët kishin ndonjë “dritare” (orë bosh), shëtiste me Avdulin përkrah, përgjatë rrugës që të çonte në Fakultetin e Gjeologjisë, përballë fakultetit tonë, duke biseduar me njëri-tjetrin si burri me burrin. Pikërisht asokohe ai më pati prezantuar me Profesor Luarasin.
Hapja e degës së anglishtes ishte meritë e drejtpërdrejtë e Profesor Luarasit dhe e Profesoreshës së anglishtes, zonjës Maja Polakova, e cila më pas u bë bashkëshortja e tij. Gjatë katër viteve të fakultetit, bashkë me Avdulin, më pati qëlluar të bisedoja edhe herë të tjera me Profesor Luarasin. Më bënte shumë përshtypje atdhetarizmi i tij shembullor, fryma nacionaliste që karakterizonte formimin e tij intelektual. Sa herë qëbisedonim, fjala do të dilte patjetër te figura e Fan Nolit, për të cilin ai ushqente një respekt tëjashtëzakonshëm, si figurë e shquar e shqiptarisë dhe e kulturës shqiptare. Nuk mund të rrinte pa përmendur atë kontribut të shquar të Fan Nolit për themelimin e Kishës Ortodokse të Pavarur Shqiptare, të cilën e shkëputi nga thonjtë e patrikanës shoviniste dhe të kishës shoviniste greke.
Profesor Luarasi ishte rritur dhe edukuar në një mjedis nacionalist, nën ndikimin e drejtpërdrejtë të ideve të rilindasve tanë të shquar. Ai mbeti jetim, pa baba, që në moshë të njomë, gjithsej 11 vjeç, kur paraardhësit e Janullatosit i morën jetën babait të tij, Petro Nini Luarasit, i cili mundohej të përhapte dritën e diturisënë radhët e popullit shqiptar përmes mësimit të gjuhës shqipe, dritë që e verbonte keq patrikanën e Stambolit dhe bijën e saj famëkeqe, kishën shoviniste greke. Që asokohe, emri i Petro Nini Luarasit hyri në panteonin e figurave të ndritura të kombit shqiptar, si Papa Kristo Negovani, Anastas Kullurioti, Koto Hoxhi, Pandeli Sotiri, Naum Veqil Harxhi, Atë Stath Melani, të cilët i vrau plumbi dhe helmi i kishës shoviniste greke dhe i shovinizmit grekomadh.
Profesor Luarasi ishte përfaqësuesi i fundit i rilindasve tanë të mëdhenj. Si natyrë tepër e pavarur, si nacionalist shembullor dhe me dinjitet të lartë intelektual, ai nuk mund ta fitonte dot simpatinë e klasës politike komuniste të Tiranës dhe domosdo që do të shikohej shtrembër prej saj. Megjithatë, Profesor Luarasi, deri në fundin e jetës së tij, qëndroi i patundur në bindjet e veta nacionaliste dhe asnjëherë nuk i lejoi vetes t’i bënte fresk diktaturës komuniste të Enver Hoxhës.
Është fatmirësi që Profesor Luarasi ka lënë pas vetes djalin e tij, Petron, i cili, në jetën e vet, vazhdon të ndjekë me dinjitetrrugën e gjyshit dhe të babait, duke qëndruar fort në pozitat e shqiptarisë.
Me rastin e 102 vjetorit të shpalljes së pavarësisë, këtu poshtë po u ofroj lexuesve të nderuar një artikull me domethënie të thellë të Profesor Skënder Luarasit, i cili e ka shkruar kur ishte student dhe që dëshmon aq shumë se çfarë formimi atdhetar e karakterizonte atë që në moshën djaloshare. Artikullin, së bashku me titullin“Dita e Flamurit” dhe me fotografinë, si edhe me shënimin në fund, i kam nxjerrë nga interneti.



Dita e Flamurit*
Nga Skënder Luarasi

Dita e Flamurit është dita më e shënuar në historinë e kombit tonë. Duke kremtuar këtë ditë, i pari kujtim që na bie në mend është se një popull ka shpëtuar prej kurthit të robërisë dhe nisi të shijojë jetën e lirë, duke u përfaqësuar prej shenjës kombëtare, Flamurit.
Shenja e kombit tonë: Flamuri kuq e zi me shqiponjën dykrenare!
Me sa mburrje, madhështi, nderim dhe gaz e shikon çdo sy atdhetari! Vetëm një tradhtar, një shpirtlig e vështron me smirë, me urrejtje, me frikë.
Te flamuri nuk shohim vetëm bukurinë e cohës dhe të ngjyrës, po edhe bukurinë e një atdheu, të një kombi, me tërë cilësitë, parimet, ndjenjat dhe historinë e një populli, që ka jetuar për një jetë madhështore, për qëllime të larta, të shtrenjta, të dëlira.
Flamuri ynë tregon qëndrimin e njëhershëm, të patundur dhe burrëror të atyre ushtarëve fisnikë që i ka udhëhequr në ngadhënjime, mes luftërave të rrepta, jo për sulme, po për mbrojtje. Flamuri ynë tregon jetën e atyre trimave të kombit që luftuan për të mbrojtur atdheun. Nën këtë flamur Skënderbeu mundi të dalë fitimtar në luftëra të panumërta kundër mizorive të Anadollit. Nën këtë flamur trimat e Gegërisë dhe të Toskërisë mundën të mbajnë të panjolluar prej armiqve nderin e tyre. Nën këtë flamur kemi dhënë besën të rrojmë ne, bijtë e shqiponjës.
Te ky flamur i hapur, që fërfërin në erë, shikojmë me shkronja të arta Shqipërinë e Re dhe të Lirë, shikojmë jetën e së ardhmes së këtij kombi, që është dergjur për kaq kohë në kurth, i mbuluar me plafin e robërisë, po që kurrë nuk ka qenë i mundur për vdekje!
Flamuri ynë është shenja e trimërisë dhe e lirisë. Për trimëri ka kaptuar male, ka kapërcyer lumenj, ka shëtitur pyje, ka vetëtitur mbi dete dhe ka valuar mbi fusha. Për liri ka bërë terror të madh, beteja të përgjakshme.
Për liri, si tani e tutje ky, dhe vetëm ky flamur, do të fërfërijë mbi kulmet e shtëpive, do të shndrijë mbi majat e çukave, do të valojë mbi sheshet e lëndinat. Vetëm nën këtë flamur do të prehen në qetësi eshtrat e atyre dëshmorëve që bënë therorinë më të madhe, duke luftuar dhe vdekur me nder e lavdi.Vetëm nën këtë flamur mund të rrojmë ne bijtë, nipërit dhe stërnipërit, në liri, në fatbardhësi më vete dhe në paqe e miqësi me fqinjët.
Po sado i mirë, sado i bukur dhe i këndshëm të jetë ky flamur, bukuria e tij prishet, vyshket, venitet, po të mos jemi dhe ne si flamuri. Le ta dimë që ne e bëjmë flamurin dhe jo flamuri neve. Po të jemi ne trima, besnikë, të drejtë, të lirë, të ndershëm, ashtu do të jetë edhe flamuri ynë, shenja e një populli trim, besnik, të drejtë, të lirë, të ndershëm. Po të jemi ne robër dhe tradhtarë, ashtu do të jetë edhe flamuri, shenja e robërve dhe e tradhtarëve.
------------------------
*Ky shkrim është një nga botimet e Skënder Luarasit në revistën “Studenti”, organ i studentëve shqiptarë në qytetin Springfield, Mass. SHBA, më 28 nëntor 1919.


--------------------------------------------------------

http://floripress.blogspot.com/2014/12/nderim-dhe-respekt-te-thelle-ne-kujtim.html


 Skënder Luarasi (1900-1982) was an Albanian scholar, writer and anti-fascist activist.

Luarasi was born in Luaras of Kolonjë region (back then Ottoman Empire, today's Albania) on 19 January 1900. He was the son of Albanian patriot Petro Nini Luarasi, descendant of the Kostallari family of the Luaras village, and Lino Sevo.[1] Though Luarasi was a Protestant, he named his son Skënder to refer to the Albanian National Hero Scanderbeg. The poet Naim Frashëri was his godfather.

Luarasi performed the first studies in Albanian language schools of Negovan and Korçë (1909-1911). After the death of his father by poisoning, he was sent to Robert College of Istambul (1912-1913). Luarasi would continue his studies at Easton Academy in US (1914-1916), International 
College in Springfield, MA in US (1916-1918), Classis Gymnsium in Freistadt, Austria, (1922-1926) and graduated from the Faculty of Philology at University of Vienna, Austria in 1930.[2] During his return in Albania (1920-1922) he worked as a teacher in the schools opened by American Red Cross in Elbasan District.
Luarasi started his literary activity since 1917. During the 30s he would distinguish himself as teacher, critic, journalist, translator, playwright, and director and cooperator of several press periodicals. He was editor-in-chief of the periodicals Studenti ("The Student"), 1920 in US, Djalëria ("Boyhood"), Austria, 1927-1928, and the magazine Vullnetari i Lirisë ("Volunteer of Freedom"), Spain, 1937, together with Petro Marko. The last was a 20-page periodical of Albanian volunteers participating in the Spanish Civil War as anti-fascists.[3]

During the years 1930-1936 Luarasi taught at the Technical School of Tirana, Vlora, and Shkodra, until he left for Spain to join the International Brigades. He had been previously arrested and imprisoned three time by the Zogist regime.

During the Italian and German Occupation he was arrested and interned in several concentration camps, including Vernet, Gurs, St.Cyprien, etc.
After World War II, he was elected representative of Kolonje region in the Albanian Assembly (1945). Luarasi was one of the initiator of the foundation of Albanian League of Writers and Artists and member of the presidium until November 1949 when he was expelled for several years from the League due to his anti-conformist behavior. Until his retirement (1967), he worked as teacher and historian in the State Pedagogic Commission, Qemal Stafa High School, the Publishing Company of the Science Institute, Pedagogical School, "Jordan Misja" Artistic Lyceum, and Faculty e History-Linguistics of the University of Tirana ( where he established the English language major).

Until 1992, his activity focused on publicistics, monographs, theatrical plays, historical and literary studies.
Luarasi was awarded "Flag Order" (1960) and "Honor of the Nation" (1996) by the Albanian government with the motivation "For distinguished patriotic, anti-fascist, democratic, literary, and educative activity".
Luarasi died on 27 January 1982. Several schools in Albania and Kosovo are named after him.[4]

Studies, monographs, momoirs

  • Isa Boletini, short biography, Prishtina, "Rilindja" 1972. OCLC 43365281
  • Ismail Qemali, biography, Tirana, Shtëpia Botuese e Librit Politik, 1972. OCLC 80727030
  • Les soeurs Qiriasi, study, Tirana, 1962. OCLC 79170189
  • Kolonel Thomson, monograph
  • Petro N. Luarasi, jeta dhe vepra, study, Tirana, "Naim Frashëri", 1958. OCLC 560911213
  • Migjeni, jeta dhe vepra, study, Tirana, "Naim Frashëri", 1961. OCLC 462044090
  • Gjerasim Qiriazi, jeta dhe vepra, study, Tirana, Naim Frashëri, 1962. OCLC 28785711
  • Sevasti Qiriazi, vepra, study
  • Në Brigadat internacionale, memories, Tirana, Toena, 1996. OCLC 37228386
  • Fjala shqipe, study, Tirana, "Naim Frashëri", 1961. OCLC 462053473
  • Fjala e lirë shqipe (publicistikë e studime), study
  • Kujtime historike, memoirs
  • Kujtime autobiografike (Ç'kam parë e ç'kam dëgjuar), autobiographic collection
  • Tri jetë, Koloneli Tomson - Ismail Qemali - Isa Boletini, collection of biographies, Tirana, "Migjeni", 2007. ISBN 9789994394319

Theatrical plays

  • Agimi i Lirisë (Freedom's Dawn)
  • Stuhi në prill (Storm in April)

As co-author

  • Zgjimi Kombëtar Shqiptar : 1878-1912 (Albanian National Awakening), Stavro Skëndi; Skender Luarasi; Nestor Nepravishta, Tirana, Phoenix : Shtëpia e Librit dhe e Komunikimit, 2000, ISBN 9789992742198

Translations to Albanian

See also

References


Jump up ^ Aleko Likaj (09.06.2011), I paepuri Profesor Skender Luarasi (in Albanian), Prishtina Press, retrieved 03.02.14, Jeta e tij nisi me një tragjedi të rëndë familjare. Ishte njëmbëdhjetë vjet, kur babain ia helmuan agjentët filogrekë të shtyrë nga rrethet klerikale greke. Skënderi, si bir i denjë i babait të vet, e vazhdoi rrugën patriotike po me atë pasion dhe këmbëngulje, po me atë zell, pa përfillur asnjë lloj rreziku nga çdo anë që i vinte. Nga leximi i librit të Guri Sevos “Mësuesi im i parë i shqipes” kisha formuar një ide për karakterin e Petro Ninit, ndërsa pas njohjes me Skënderin vura re ngjashmëri të madhe midis tij dhe të atit Check date values in: |date=, |accessdate= (help)
Jump up ^ Dashnor Kaloçi, "Kush ishte Profesor Skënder Luarasi [Who was Prof. Skender Luarasi]", Si e vodhën dhe e falsifikuan jetën e veprën e Migjenit [How Migjeni's work was stolen and falsified] (in Albanian), Shkodra Online, retrieved 04.02.14, Skënderi i vogël u dërgua për të studiuar në "Robert Kolezh" të Stambollit. Në vitin 1914, Skënderi shkoi në SHBA dhe u regjistrua në "Easton Akademi" të cilën e përfundoi në vitin 1916 dhe po atë vit ai ndoqi "Amerikan Internacional Kolezh Spring-field. Mass", të cilin e përfundoi në vitin 1918. Gjatë asaj kohe që ishte në atë kolegj, ai themeloi dhe u zgjodh kryetar i Lidhjes së Studentëve shqiptarë dhe editor i gazetës "Studenti". Kur u kthye në Shqipëri, në vitet 1920-1922, ai punoi si mësues në Qarkun e Elbasanit në shkollat që u hapën nga Kryqi i Kuq amerikan. Në vitet 1922-1926, Skënderi studioi dhe u diplomua në gjimnazin klasik të Freishtadt të Austrisë dhe në vitet 1926-1930, ai u diplomua në fakultetin e Filozofisë së universitetit të Vjenës. Gjatë asaj periudhe, ai ishte kryetar i shoqërisë "Albania" dhe editor i revistës "Djalëria". Nga viti 1930 e deri në 1936, Skënderi punoi si mësues në shkollën teknike të Tiranës, në Institutin Tregtar të Vlorës dhe në atë të Shkodrës. Check date values in: |accessdate= (help)
Jump up ^ Robert Elsie (December 22, 2005), Albanian Literature: A Short History, I. B. Tauris, p. 184, ISBN 978-1845110314
Jump up ^ Shkolla e Mesme Teknike "Skender Luarasi" - Suharekë

NGA FLORIPRESS
at

Biznismeni dhe investitori Elon Musk parsheh reduktimin e rrezikut të zhdukjeve të njerëzimit duke bërë jetën multi-planetare" duke i vendosur -koloni njerëzore në planetin Mars.

    Kërko brenda në imazh                                                           Nga Flori Bruqi ,PHD Elon Reeve Musk ( 28 qershor, 1971)...