Në vitin 1901, Anatol Frans, në një nga romanet e tij përdori për herë të parë shprehjen "ksenofobi", nga greqishtja "frikë nga të huajt", që pasohet me frikën ndaj çdo njeriu, ndaj të afermit, ndaj vetes, një frikë jo nga ato me të cilat njeriu lind, si frika ndaj rënies apo frikë ndaj zhurmës, por frikë e mësuar apo e detyruar nga rrethanat a mjedisi shoqëror. Më 1906, "ksenofobi" u përfshi në fjalorin frengjisht, më 1912 në atë anglisht dhe pastaj në shumicën e gjuhëve të botës, përfshi edhe në fjalorin e mjekësisë kur ekspertët arritën në përfundimin se "ksenofobia" është një sëmundje psikike. Pra "ksenofobia" është një fjalë që gjuhetarët e quajnë ndërkombtarizëm, ose fjalë e pranuar nga shumica e gjuhëve, pavarësisht burimit. Për 50 vjet frika ndaj të huajve ishte si një virus që kishte prekur mendësinë e udhëheqjes komuniste, virus jo pa pasoja që vihen re edhe sot. Kundershtimi për të ndryshuar, mospranimi i ideve të reja, thuhet se janë vetëm disa nga pasojat e ksenofobisë. Si kundërvënënjë ndaj zakoneve më të mira të traditës, si mikpritja, respekti ndaj fqinjit, e ndaj tjetrit, qoftë ky mik apo i huaj a i panjohur,komunistët shqiptarë e përdorën ksenofobinë për të ruajtur pushtetin, duke e izoluar popullin dhe vendin nga bota. Kjo etje i verboi ata, duke i bëre të mos mendonin rreth një efekti tjetër të kësaj sjelljeje; dobësimit ose humbjes së kujtesës që shkakton mbyllja e izolimi, të asaj kujtese historike që tregon se shpëtimi në rastet më vendimtare shqiptarëve u ka ardhur nga jashtë, dhe e keqja a dëmi në shumë e rasteve, nga brenda.
****
